Het gebruik van Spoedzorg Regio Utrecht Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde

Transcriptie

1 Het gebruik van Spoedzorg Regio Utrecht 2009 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde

2 2

3 Het gebruik van spoedzorg Regio Utrecht 2009 N. Bos T.M. Lever H.F. van Stel A.J.P. Schrijvers UMC Utrecht Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde STR 6.131, postbus GA Utrecht Utrecht, december

4 4

5 Met dank aan: De leidinggevenden, huisartsen, verpleegkundigen, medisch specialisten, automatiseerders en andere professionals van de huisartsenposten, apotheken, ambulancediensten, spoedeisende hulpafdelingen, intensive care afdelingen, crisisdiensten Geestelijke Gezondheidszorg Altrecht, de Utrechtse thuiszorgorganisatie voor hun medewerking aan dit onderzoek. Agis Zorgverzekeringen, en in het bijzonder Herman Flens, voor het financieren van dit onderzoek. Meggelina Smit Kam en de andere geneeskunde studenten voor de inspanningen rondom het toekennen van ICPC coderingen. Margriet Verhoogt, namens Nexpri, voor het verwerken van de postcodegegevens tot geografische kaarten en een herkomstindeling. 5

6 6

7 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Samenvatting 7 Hoofdstuk 2 Inleiding Achtergrond 9 Vraagstelling van het onderzoek 9 Leeswijzer 9 Hoofdstuk 3 De opzet en uitvoering van het onderzoek Onderzoeksdesign 11 Onderzoekspopulatie 11 Privacy 11 Dataverzameling 11 Kenmerken van zorggebruik 13 Statistische analyse 13 Hoofdstuk 4 De patiënt met een spoedvraag 17 Hoofdstuk 7 De Spoedeisende hulpafdelingen Beschrijving van de Spoedeisende hulpafdelingen 37 Resultaten 39 Hoofdstuk 8 De Thuiszorg Beschrijving van de Thuiszorg 47 Resultaten 47 Hoofdstuk 9 De geestelijke gezondheidszorg Beschrijving van de geestelijke gezondheidszorg 49 Resultaten 49 Hoofdstuk 10 De intensive care afdelingen Beschrijving van de intensive care afdelingen 53 Resultaten 54 Hoofdstuk 5 De ambulancedienst Kenmerken van de ambulancedienst RAVU 21 Resultaten 22 Hoofdstuk 11 De dienstapotheek Kenmerken van de dienstapotheek 59 Resultaten 60 Hoofdstuk 6 De huisartsenpost Kenmerken van de huisartsenposten 29 Resultaten 31 7

8

9 1 Samenvatting In 2009 heeft het Julius Centrum een Meetweek/Meetmaand georganiseerd met als vraagstelling: Welke kenmerken heeft het gebruik van het netwerk van spoedzorg in de regio Utrecht in 2009? De volgende soorten aanbieders binnen de keten van spoedzorg in de regio Utrecht hebben deelgenomen aan de Meetweek/Meetmaand: de huisartsenposten, de ambulancezorg, de spoedeisende hulp afdelingen, de Thuiszorg, de Geestelijke Gezondheidszorg, de intensive care afdelingen en de dienstapotheken. De intensive care afdelingen en de dienstapotheken hebben de spoedzorgcontacten van 1 week geregistreerd; de overige instellingen hebben de spoedzorgcontacten van 4 weken geregistreerd. Uit bovengenoemde vraagstelling zijn drie onderzoeksvragen afgeleid: 1. Welke kenmerken hebben de patiënten die zich melden bij de aanbieders van spoedzorg in de regio Utrecht? 2. Wat zijn de kenmerken van de verleende spoedzorg in de regio Utrecht naar zorgaanbieder? 3. Hoe verhouden deze kenmerken zich ten opzichte van de kenmerken van het gebruik van spoedzorg gemeten in 2008? Gedurende de Meetmaand hebben contacten plaatsgevonden, verdeeld over alle deelnemende aanbieders van spoedzorg in de regio Utrecht. Het geslacht van het totaal aan contacten was gedurende de Meetweek gelijk verdeeld. Patiënten in de leeftijd van 65 jaar en ouder vormden voor deze totale groep contacten de categorie met de grootste vraag naar spoedzorg. Echter per soort zorginstelling heeft een andere leeftijdscategorie de grootste vraag naar spoedzorg. In totaal heeft de ambulancezorg 6678 contacten afgehandeld. Er is een afname in het aantal A1- en A2-ritten van 913 in 2008 naar 834 in 2009 in de Meetweek, vooral het aantal A1-ritten is afgenomen. Van de A1- en A2-ritten werden de meeste mensen naar de spoedeisende hulp vervoerd (60,6%). De mediane responstijd (T1) van de A1-ritten was 9 minuten. De huisartsenposten hebben in de Meetmaand contacten geregistreerd, dit is een toename van het aantal contacten ten opzichte van Het grootste deel van de contacten betrof een routine zorgvraag U4 (51,9%) en ongeveer de helft van de contacten vond plaats op de huisartsenpost in de vorm van een consult (49,5%). De zorgvragen zijn minder urgent getrieerd in vergelijking met Een mogelijke verklaring kan zijn dat alle triagisten in 2009 gecertificeerd zijn geraakt, waardoor het onderscheid in U3 en U4 is aangescherpt. Op de spoedeisende hulp hebben contacten plaatsgevonden, dit is een toename van het aantal contacten ten opzichte van Van deze contacten heeft 41,1 procent op eigen initiatief de spoedeisende hulp bezocht. Het betroffen voornamelijk zorgvragen rondom het bewegingsapparaat en scheur- en snijwonden. 73,1 procent van de patiënten kon na het bezoek aan de spoedeisende hulp weer naar huis. De helft van de contacten (50,1%) werd ingedeeld in de urgentiecategorie groen (MTS) of 4 (NTS). De mediane verblijfsduur op de spoedeisende hulp was 114 minuten. Bij de thuiszorg hebben 186 spoedzorgcontacten plaatsgevonden. Ongeveer de helft van deze contacten vindt plaats op zaterdag en zondag. Bij 60 procent van de spoedzorgcontacten betreft het een handeling rondom catheter of stoma problematiek.

10 De crisisdiensten van de geestelijke gezondheidszorg heeft 255 spoedzorgcontacten geregistreerd. 71,5 procent van de contacten wordt gemeld tussen 8:00 17:00 uur. De afhandeling van de contacten is in 34,7 procent telefonisch. In vergelijking met voorgaande jaren wordt de afhandeling vaker door middel van een huisbezoek (11,0%), op het politiebureau (13,6%) of op de locatie van de crisisdienst (32,2%) gedaan. In 14,8 procent van de spoedzorgcontacten wordt de cliënt vrijwillig of gedwongen opgenomen. De intensive care afdelingen hebben 167 contacten geregistreerd in de Meetweek. In 65,7 procent betrof het een mannelijke patiënt. 56,0 procent van de patiënten was ouder dan 65 jaar. Bij 33,3 procent van de opnames betrof het een spoedopname, waarbij 21,9 procent van de patiënten direct werd binnengebracht via de spoedeisende hulp, ambulance, vanaf huis of polikliniek. Het insturend specialisme betrof in 74,8 procent van de gevallen een snijdend specialisme. Bij de dienstapotheken hebben 2209 contacten plaatsgevonden tijdens de Meetweek. De voorschrijver van de medicijnen is vaak een huisarts (67,9%). In de meeste gevallen betreft het een voorschrift voor antibacteriële middelen (28,1%). De uitkomsten van Meetweek 2008 en Meetmaand 2009 zijn vergeleken. De kenmerken van de patiënt die gebruik heeft gemaakt van de spoedzorg in deze regio zijn gelijk gebleven. De leeftijd is ingedeeld, overeenkomstig met de spoedzorgatlas 1, in andere categorieën dan voorgaande jaren. Het aantal contacten in 2009 (N=12561) is gelijk gebleken in vergelijking met 2008 (N=12636) als gekeken wordt naar dezelfde week. Per instelling zijn er wel enige veranderingen; het aantal spoedzorgcontacten bij de HAP en SEH namen toe en het aantal spoedzorgcontacten bij de ambulancedienst, Thuiszorg en GGZ namen af. 1 Schrijvers AJP, et al (2008). Atlas en scenario s voor spoedzorg. Utrecht

11 2. Inleiding Achtergrond De organisatie van de acute zorg staat in de belangstelling. Van overheidswege zijn er diverse beleidsnota s verschenen waarin knelpunten werden geconstateerd en mogelijke oplossingen werden aangedragen. Op 1 januari 2006 is de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) in werking getreden 2. De WTZi verplicht alle aanbieders van acute zorg (ziekenhuizen, regionale ambulancevoorzieningen, geestelijke gezondheidszorginstellingen, verloskundigen, huisartsenposten en huisartsen) om in een regionaal overleg (ROAZ-overleg) afspraken te maken over een betere samenwerking. Het doel van dit overleg is dat een patiënt die acute zorg nodig heeft, zo snel mogelijk op de juiste plaats terechtkomt. Vraagstelling van het onderzoek De vraagstelling van het onderzoek luidt als volgt: Welke kenmerken heeft het gebruik van het netwerk van spoedzorg in de regio Utrecht in 2009? Uit bovengenoemde vraagstelling zijn drie onderzoeksvragen afgeleid: 1. Welke kenmerken hebben de patiënten die zich melden bij de aanbieders van spoedzorg in de regio Utrecht? 2. Wat zijn de kenmerken van de verleende spoedzorg in de regio Utrecht naar zorgaanbieder? 3. Hoe verhouden deze kenmerken zich ten opzichte van de kenmerken van het gebruik van spoedzorg gemeten in 2008? De onderzoeksvragen hebben betrekking op de kenmerken van de patiënt, de zorgvraag en het aanbod van spoedzorg en zijn onder andere leeftijd, geslacht, postcode van het woonadres, de aankomsttijd, vertrektijd, wijze van binnenkomst, diagnose, behandelend specialisme en beleid. Met behulp van de aankomsttijden en vertrektijden kan bijvoorbeeld de verblijfsduur van de patiënt op een spoedeisende hulpafdeling worden bepaald. De wijze van binnenkomst geeft informatie over het aantal zelfverwijzers, patiënten die op eigen initiatief en dus zonder verwijsbrief van een huisarts een spoedeisende hulpafdeling bezoeken. Informatie over de diagnoses van de patiënten geeft inzicht in de aard van de aandoening waarvoor een beroep wordt gedaan op een spoedzorgvoorziening. Het uiteindelijke beleid dat door de behandelende zorgaanbieder wordt bepaald kan gebruikt worden om het zorgtraject van patiënten te bepalen en geeft tevens informatie over bijvoorbeeld het aantal opnames dat voortvloeit uit een spoedzorgvraag. Gezien de verschillen tussen de deelnemende spoedzorgaanbieders zijn niet alle bovengenoemde kenmerken van toepassing op elke zorgaanbieder. Leeswijzer Dit rapport bestaat uit elf hoofdstukken. Hoofdstuk 1 geeft de samenvatting van dit rapport weer. Hoofdstuk 2 bevat de inleiding. In hoofdstuk 3 wordt de opzet en uitvoering van het onderzoek beschreven. De resultaten van de Meetweek regio Utrecht worden gepresenteerd in hoofdstuk vier tot en met elf. In het rapport komen regelmatig de letters MM voor. In deze gevallen betreft het de resultaten van de Meetmaand in plaats van de Meetweek. 2

12

13 3. De opzet en uitvoering van het onderzoek Onderzoeksdesign Het onderzoek betreft een transversaal en observationeel onderzoek en is uitgevoerd in een multicentered studie waaraan aanbieders van spoedzorg in de regio Utrecht hebben deelgenomen. Gedurende een periode van een maand zijn alle spoedzorgvragen in de regio Utrecht in kaart gebracht. De Meetmaand 2009 ging van start op donderdag 23 maart 2009 om 17:00 uur en eindigde op donderdag 23 april 2009 om 17:00 uur. Ten opzichte van vorig jaar is de meetperiode uitgebreid. In 2008 is hetzelfde onderzoek gedurende één week uitgevoerd. De vergelijkbare week in 2009 betreft de laatste week van de Meetmaand die in 2009 is uitgevoerd. Onderzoekspopulatie De onderzoekspopulatie van de Meetmaand bestaat uit alle patiënten die gedurende de bovengenoemde week een spoedzorgvraag hadden én een beroep deden op één van de deelnemende aanbieders van spoedzorg in de regio Utrecht, de huisartsenpost (HAP), de ambulancezorg (RAV) en de spoedeisende hulp (SEH). De aanbieders binnen de keten van spoedzorg in de regio Utrecht die tevens hebben deelgenomen aan de Meetmaand 2009 zijn: 5 dienstapotheken, 8 huisartsenposten (HAP), 11 standplaatsen en 7 steunpunten ambulancezorg met één bijbehorende meldkamer, 7 spoedeisende hulpafdelingen (SEH) en 5 intensive care afdelingen (IC). Daarnaast namen 4 crisisdiensten van Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg en 4 acute teams van de Thuiszorg Alliantie Centraal Nederland, welke eveneens onderdeel uitmaken van de keten van spoedzorg, deel aan het onderzoek. Privacy De gegevens werden anoniem door de onderzoekers verwerkt. De patiënten werden niet op de hoogte gesteld van het onderzoek. Het betreft hier een observationeel onderzoek waarbij geen invasieve metingen werden verricht. De zorgvraag van de patiënten werd niet beïnvloed door dit onderzoek en de patiënten liepen daarom geen risico. Om de keten van spoedzorg in beeld te kunnen brengen, moesten de onderzoekers een koppeling kunnen maken tussen de verschillende aangeleverde bestanden. Hiervoor was het noodzakelijk dat postcode, geboortedatum en geslacht aangeleverd werden. Deze informatie is alleen voor de onderzoeker toegankelijk. Daarnaast ondervond de patiënt geen belasting/hinder van dit onderzoek. Alle deelnemende zorgaanbieders hebben ingestemd met deelname aan dit onderzoek. Het onderzoeksvoorstel is goedgekeurd door de Medisch Ethische Toetsing Commissie van het UMC Utrecht (protocolnummer ). Dataverzameling De gegevens voor het onderzoek zijn ontleend aan bestaande registratiesystemen die bij de verschillende zorgaanbieders aanwezig waren. Er zijn verschillen tussen de registratiesystemen die gebruikt worden. De twee belangrijkste verschillen zijn of het registratiesysteem geautomatiseerd is of niet en de hoeveelheid aan informatie die geregistreerd wordt.

14 Kenmerken van het zorggebruik Voordat de statistische analyse van de Meetweek-data uitgevoerd kon worden zijn de data als volgt bewerkt of weergegeven: 2008 versus 2009 De Meetmaand 2009 wordt vergeleken met de Meetweek Dit is mogelijk aangezien de variabelen in percentages worden weergegeven. In de rapportage is ook aangegeven wat het absolute aantal contacten in de vergelijkbare week in 2009 was. Aangezien niet alle deelnemers de volledige maand, maar wel de Meetweek hebben kunnen registreren, geeft dit meer inzicht in verandering in absoluut aantal. In 2009 ten opzichte van 2008 heeft er een wijziging plaatsgevonden in het aantal deelnemende IC-afdelingen. Het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en het Mesos Medisch Centrum in Utrecht zijn gefuseerd in het St. Antonius Ziekenhuis locatie Nieuwegein en St. Antonius Ziekenhuis locatie Utrecht Oudenrijn; hierdoor is de IC-afdeling van locatie Utrecht Oudenrijn gesloten. Zuwe apotheek Woerden is toegevoegd aan de deelnemende dienstapotheken. ICPC De diagnosen van de patiënten die de spoedeisende hulpafdeling bezocht hebben tijdens de Meetweek, zijn gecodeerd aan de hand van de International Classification of Primary Care (ICPC-1) 3. Gekozen is voor deze classificering om vergelijking tussen huisartsenpost en spoedeisende hulp mogelijk te maken, maar ook vanwege vergelijkbaarheid tussen verschillende meetweken en regio s. Indien bij een patiënt meerdere diagnosen waren gesteld, is men uitgegaan van de hoofddiagnose. Met deze classificering wordt geen uitspraak gedaan over het type zorgaanbieder waar de spoedzorg thuishoort. Postcode-informatie In de Meetweek wordt de locatie waar de zorgvraag ontstaan is, benaderd door het woonadres van de patiënt door middel van het registreren van de postcode. In het bijzonder bij toeristen en forensen kan hier een verschil ontstaan. Aan de hand van de postcode van het woonadres van de patiënten (zes positie postcode) is de reistijd en reisafstand voor de patiënt van zijn/haar woonadres naar de zorginstelling bepaald. Daarnaast is de postcode gebruikt om de herkomst van de contacten te bepalen. Tijdstip van de zorgvraag Van elke patiënt die een spoedzorgvoorziening bezocht heeft, is de datum en het tijdstip van binnenkomst geregistreerd, zodat het tijdstip van de zorgvraag weergegeven kon worden (zie hoofdstuk 3). De volgende definities zijn hierbij gebruikt: doordeweekse dagen beginnen op maandag om 8:00 uur en eindigen op vrijdag om 16:59 uur en het weekend start op vrijdag om 17:00 uur en eindigt op maandag om 7:59 uur. Tevens zijn de dagen onderverdeeld in dag (8:00-16:59 uur), avond (17:00-23:59 uur) en nacht (00:00-7:59 uur). Weergave aantallen ( N, n) De tekst en tabellen in dit rapport beschrijven de resultaten van de instellingen en afdelingen die uiteindelijk gegevens hebben aangeleverd. De N geeft in dit rapport steeds de totale hoeveelheid contacten van de desbetreffende groep zorgaanbieders weer gedurende de Meetweek. Aangezien er verschillende items in kaart gebracht worden, en registraties niet altijd volledig zijn, zal voor ieder item de hoeveelheid contacten waarover dit item bepaald is, worden aangegeven met een n. Het verschil tussen N en n geeft de missende waarden weer. 3 Lamberts H, et al. (1987). International Classification of Primary Care. Oxford: Oxford University Press.

15 Statistische analyse Alle gegevens, afkomstig uit bovengenoemde registratiesystemen, zijn ingevoerd of omgezet naar het computerprogramma SPSS Voor de statistische data-analyse is eveneens gebruik gemaakt van SPSS. Hiermee zijn van de verschillende variabelen de frequenties bepaald. De reistijd, reisafstand en doorstroomtijden zijn niet normaal verdeeld. Daarom worden deze gegevens weergegeven met de mediaan en het 90 ste percentiel. De mediaan is de middelste waarneming. Vijftig procent van de waarnemingen ligt beneden respectievelijk boven de mediaan. Het 90 ste percentiel geeft aan dat 90% van alle waarnemingen een waarde heeft van kleiner of gelijk aan de percentiel-waarde en is gekozen om de invloed van extreme waarden te beperken. Ter vergelijking van de resultaten van Meetweek 2009 met de eerdere Meetweken (2005, 2006, 2007 en 2008) is indien mogelijk een trendanalyse uitgevoerd. Hierbij is gebruik gemaakt van univariate variantie analyse, in de vorm van de statistische toets 2-weg ANOVA. Een significantie niveau van α=0,05 wordt gehanteerd.

16 Kaart 3.1 Overzichtskaart: locatie van de zorgaanbieders

17 Code Zorgaanbieder Code Zorgaanbieder a RAVU steunpunt Amerongen A Sint Antonius Ziekenhuis (locatie Nieuwegein) b RAVU standplaats Amersfoort Noord B Meander Medisch Centrum (locatie Lichtenberg) c RAVU standplaats Amersfoort Zuid C Diakonessenhuis Zeist d RAVU steunpunt Baarn D Diakonessenhuis Utrecht e RAVU steunpunt Benschop E Zuwe Hofpoort Ziekenhuis f RAVU standplaats Doorn F Sint Antonius Ziekenhuis (locatie Oudenrijn) g RAVU steunpunt Houten G UMC Utrecht h RAVU steunpunt Loenen i RAVU standplaats Maarsen 1 Dependance Huisartsenpost Eemland, Barneveld j RAVU standplaats Nieuwegein 2 Huisartsenpost Eemland, Amersfoort k RAVU steunpunt Renswoude 3 Huisartsenpost Zeist l RAVU standplaats Rhenen 4 Huisartsenpost Stad Utrecht m Meldkamer Ambulancezorg 5 Huisartsenpost Houten n RAVU standplaats Utrecht Zuid 6 Huisartsenpost Nieuwegein o RAVU standplaats Utrecht Noord 7 Huisartsenpost Leidsche Rijn p RAVU standplaats Vinkeveen 8 Huisartsenpost Woerden q RAVU steunpunt Wilnis r RAVU standplaats Woerden s RAVU standplaats Zeist De dienstapotheken zijn niet gescheiden aangegeven in kaart 3.1. Zij zijn gelokaliseerd bij de huisartsenposten Eemland, Zeist, Stad Utrecht, Woerden en Nieuwegein.

18

19 4 De patiënt met een spoedvraag Gedurende de Meetmaand hebben in totaal patiëntencontacten plaatsgevonden op de Huisartsenpost, Spoedeisende hulpafdelingen, Ambulancediensten, crisisdiensten van de GGZ en Thuiszorg. In de Meetweek zijn verder 2376 patiëntencontacten geweest met de overige aanbieders van acute zorg; IC-afdelingen en dienstapotheken. Tabel 4.1 Kenmerken van de patiëntencontacten per spoedzorgaanbieder HAP MM Ambulance MM SEH MM Thuiszorg MM IC GGZ MM Dienst Apotheek Totaal (N=21036) (N=6678) (N=13071) (N=186) (N=167) (N=255) (N=2209) (N=43602) % % % % % % % % Geslacht (n=20998) (n=5988) (n=13071) (n=185) (n=166) (n=251) (n=2179) (n=42837) Man 45,0 52,1 53,2 45,4 65,7 47,8 46,0 48,6 Vrouw 55,0 47,9 46,8 54,6 34,3 52,2 54,0 51,4 Leeftijd (n=21036) (n=5988) (n=13071) (n=179) (n=166) (n=250) (n=2187) ( n=42877) 0-14 jaar 30,9 5,5 20, ,0 14,6 22, jaar 10,3 6,7 14,9 0 1,2 8,0 11,7 11, jaar 22,2 14,4 21,8 3,9 13,3 54,0 27,8 21, jaar 17,6 25,7 21,4 25,7 29,5 32,4 26,6 20,5 65 jaar en ouder 19,0 47,7 21,9 70,4 56,0 3,6 19,3 24,2 Herkomst (n=20974) (n=6671) (n=9720) (n=186) (n=163) (n=198) (n=1793) (n=39705) (provincie) Utrecht 88,1 98,5 86, ,8 96,5 89,5 89,5 Gelderland 8,2 0,5 3,6 0 15,3 0 4,4 5,6 Zuid-Holland 2,6 0,7 6,2 0 9,8 3,0 4,9 3,3 Noord-Holland 0,5 0,1 1,5 0 1,8 0,5 0,8 0,7 Noord-Brabant 0,2 0,1 0,9 0 5,5 0 0,2 0,4 Overig 0,5 0 1,2 0 3,7 0 0,3 0,6

20 Tabel 4.2 Tijdstip van de zorgvraag HAP MM Ambulance MM SEH MM Thuiszorg MM IC GGZ MM Dienst Apotheek Totaal (N=21036) (N=6678) (N=13071) (N=186) (N=167) (N=255) (N=2209) (N=43602) % % % % % % % % Tijdstip zorgvraag (n=21035) (n=6678) (n=13071) (n=186) (n=167) (n=242) (n=1095) (n=42474) Doordeweekse dagen tussen 00: u. 5,9 7,4 5,3 15,1 4,8 2,1 4,7 5,9 tussen 8: u. 0,1 48,6 41,8 1,1 58,1 58,3 21,1 tussen 17: u. 31,8 18,1 23,9 17,2 18,0 13,6 29,7 26,9 Weekend dagen tussen 00: u. 4,9 4,5 2,9 18,8 1,2 2,1 4,4 4,3 tussen 8: u. 39,2 13,4 16,2 24,2 5,4 13,2 29,4 27,5 tussen 17: u. 18,2 7,9 9,9 23,7 12,6 10,7 31,8 14,3

21 Kaart 4.1 Totale zorgvraag exclusief dienstapotheken MW 2009 Kaart 4.2 Totale zorgvraag exclusief dienstapotheken 2008 Kaart 4.3 Totale zorgvraag exclusief dienstapotheken 2007

22

23 5 De ambulancedienst Kenmerken van de ambulancedienst RAVU In de regio Utrecht wordt de ambulancezorg uitgevoerd door de Regionale Ambulance Voorziening Utrecht (RAVU). De RAVU heeft 11 standplaatsen en 7 steunpunten in de regio Utrecht en omstreken. A1-, A2- en B-ritten Bij de ambulancezorg wordt er onderscheid gemaakt in drie soorten ritten: A1-, A2- en B-ritten. Hierbij staat A1 voor spoedvervoer (levensgevaar dreigt of men vermoedt levensgevaar); de A2-ritten betreffen ook spoedvervoer (geen direct levensgevaar). Tevens geldt voor A1-ritten de norm dat de ambulance binnen 15 minuten na melding ter plaatse dient te zijn en voor A2 ritten is deze norm 30 minuten. B-ritten zijn besteld vervoer. Dit betekent dat het vooraf bestelde ritten zijn en het geen spoed betreft 4. Doorstroomtijden binnen de ambulancezorg Voor de geleverde ambulancezorg tijdens de Meetweek zijn doorstroomtijden berekend. De doorstroomtijden zijn berekent over de A1 en A2 ritten met als kenmerk: presentatie op de SEH, eerste hulp ter plaatse, poliklinisch en opname, conform de richtlijnen. De doorstroomtijden zijn onderverdeeld in vier categorieën: T1 (aanrijtijd ofwel responstijd) Het verschil in tijd tussen de binnenkomst van de melding bij de Meldkamer Ambulancezorg en het arriveren van de ambulance ter plaatse. T2 (scène-tijd) Het verschil in tijd tussen de aankomst van de ambulance ter plaatse en het vertrek van de ambulance naar het ziekenhuis of terug naar de standplaats. T3 (terugrijtijd) Het verschil in tijd tussen het vertrek van de ambulance ter plaatse naar het ziekenhuis of terug naar de standplaats en de aankomst op de plaats van bestemming. T4 (totale prehospitale fase) Het verschil in tijd tussen de binnenkomst van de melding bij de Meldkamer Ambulancezorg en het arriveren van de ambulance op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis of het terugkeren van de ambulance op de standplaats. Met andere woorden de totale tijd die een spoedzorgvraag bestrijkt (T4 = T1+T2+T3). 4

24 Resultaten De niet geannuleerde meldingen resulteren in de uitgifte van A1-ritten, A2 ritten en B-ritten. Daarnaast wordt ook een klein deel telefonisch afgehandeld. In figuur 5.1 staan de percentages van de afhandelingprocedure van de meldingen van de A1, A2 en B ritten weergegeven. De totalen voor deze jaren zijn: 2005 N=1764, 2006 N=1757, 2007 N=1661, 2008 N=1792, 2009 N=1688, en 2009MM N=6678. De aantallen bij 2009MM zijn het gemiddelde van de 4 weken in de Meetmaand. Een trendanalyse van de afhandelingprocedures, met behulp van de statistische toets 2-weg ANOVA, van de Meetweken 2005 tot en met 2009 is niet significant (p=0,6). Er is geen trend waar te nemen in het aantal spoedzorgcontacten en de afhandelingprocedures van 2005 tot Figuur 5.1 Aantallen ambulanceritten en afhandelingprocedures per Meetweek en Meetmaand van 2005 tot en met N=1764; 2006 N=1757; 2007 N=1661; 2008 N=1792; 2009 N=1688; 2009MM N= Aantal B A2 A MM

25 In de onderstaande tabellen richten we ons op de A1 of A2-ritten gereden voor het verlenen van eerste hulp ter plaatse en/of het vervoeren van patiënten naar de spoedeisende hulp. Voorwaardenscheppende ritten of andere vormen van vervoer zijn hier uitgesloten. Tabel 5.1 Aantallen en kenmerken van patiënten van de ambulancezorg MM (N=657) (N=723) (N=805) (N=913) (N=834) (N=3406) % % % % % % Geslacht (n=646) (n=690) (n=805) (n=901) (n=826) (n=3385) Man 52,3 52,0 53,5 51,4 51,1 51,8 Vrouw 47,7 48,0 46,5 48,6 48,9 48,2 Leeftijd (n=645) (n=690) (n=805) (n=902) (n=826) (n=3385) 0-14 jaar 5,6 4,6 6,0 6,0 7,4 6, jaar 11,2 11,0 10,3 10,5 8,7 10, jaar 20,6 21,3 23,0 19,2 21,1 19, jaar 22,3 25,7 25,2 27,2 26,2 25,4 65 jaar en ouder 40,3 37,4 35,5 37,1 36,7 38,0 Tabel 5.2 Aantal ambulanceritten voor eerste hulp ter plaatse of vervoer naar SEH of opname MM Urgentiecode A1 rit A2 rit Totaal

26 Figuur 5.2 Aantallen ambulanceritten en groeipercentages per Meetweek en Meetmaand van 2005 tot en met 2009 (n=852; 2009MM n=3406/4) A1 & A2 ritten ,0 % 11,3 % 13,4 % -8,7 % 400 Aantal 300 A1 rit A2 rit MM

27 Tabel 5.3 Kenmerken van de ambulancezorg MM (N=657) (N=723) (N=805) (N=913) (N=834) (N=3406) % % % % % % Urgentiecode rit (n=657) (n=723) (n=805) (n=913) (n=834) (n=3406) A1 rit 66,1 59,1 62,2 61,0 56,6 57,6 A2 rit 33,9 40,9 37,8 39,0 43,4 42,4 Tijdstip zorgvraag/melding (n=723) (n=805) (n=913) (n=834) (n=3406) Week 0:00-7:59u 6,5 7,6 9,4 10,2 10,2 Week 8:00-16:59u 36,2 36,6 37,6 39,2 39,1 Week 17:00-23:59u 23,4 20,2 18,9 21,7 19,6 Weekend 0:00-7:59u 8,0 7,2 7,9 5,3 6,0 Weekend 8:00-16:59u 15,1 13,3 14,9 17,0 15,6 Weekend 17:00-23:59u 10,8 15,0 11,3 6,6 9,6 Behandeling/vervoer patiënt A1 en A2 ritten (n=657) (n=723) (n=805) (n=913) (n=834) (n=3406) Opname ziekenhuis / naar SEH 66,7 65,3 65,7 62,2 60,9 60,6 Geen vervoer pt / eerste hulp ter plaatse 33,3 34,7 34,3 37,8 39,1 39,4 A1-ritten (n=434) (n=427) (n=501) (n=557) (n=472) (n=1961) Opname ziekenhuis / naar SEH 67,5 60,4 64,3 60,1 62,3 60,2 Geen vervoer pt / eerste hulp ter plaatse 32,5 39,6 35,7 39,9 37,7 39,8 A2-ritten (n=223) (n=296) (n=304) (n=356) (n=362) (n=1445) Opname ziekenhuis / naar SEH 65,0 72,3 68,1 65,4 59,1 61,1 Geen vervoer pt / eerste hulp ter plaatse 35,0 27,7 31,9 34,6 40,9 38,9

28 Figuur 5.3 Aantal Eerste hulp ter plaatse en Opname/SEH van de A1&A2 ritten n= 834 (n=852, 2009MM: n=3406 /4) Aantal 300 Eerste hulp ter plaatse SEH/opname MM

29 Tabel 5.4 Doorstroomtijden A1- en A2-ritten MM Mediaan Mediaan Mediaan Mediaan Mediaan Mediaan Doorstroomtijden (in minuten) (90 e percentiel) (90 e percentiel) (90 e percentiel) (90 e percentiel) (90 e percentiel) (90 e percentiel) T1: Melding bij MKA aankomst ter plaatse Eerste hulp ter plaatse, geen vervoer patiënt A1-rit 9 (14) 9 (15) 10 (15) 8 (15) 9 (14) 9 (13) A2-rit 14 (24) 16 (38) 15 (29) 11 (23) 15 (30) 15 (29) Opname/presentatie patiënt op SEH A1-rit 9 (14) 9 (15) 10 (18) 8 (13) 9 (13) 9 (13) A2-rit 15 (26) 17 (29) 16 (32) 14 (25) 17 (32) 17 (32) T2: Aankomst ter plaatse Vertrek ambulance Eerste hulp ter plaatse, geen vervoer patiënt A1-rit 24 (43) 27 (51) 29 (51) 28 (48) A2-rit 17 (38) 18 (39) 18 (45) 20 (46) Opname/presentatie patiënt op SEH A1-rit 18 (31) 18 (31) 20 (34) 19 (33) A2-rit 12 (26) 12 (26) 12 (25) 12 (26) T3: Vertrek ambulance aankomst SEH Opname/presentatie patiënt op SEH A1-rit 12 (23) 12 (23) 12 (25) 11 (24) A2-rit 12 (25) 13 (26) 12 (24) 12 (24) T4: Melding bij MKA aankomst bestemming Opname/presentatie patiënt op SEH A1-rit 40 (57) 40 (57) 40 (52) 40 (57) 43 (62) 41 (60) A2-rit 43 (62) 45 (65) 40 (54) 42 (65) 43 (63) 46 (67)

30

31 6 De huisartsenposten Kenmerken van de huisartsenposten Er hebben acht huisartsenposten deelgenomen aan de Meetweek 2009 regio Utrecht. Deze huisartsenposten maken onderdeel uit van Primair Huisartsenposten en zijn gelegen in Nieuwegein, Houten, Woerden, Leidsche Rijn, Zeist, Stad Utrecht, Amersfoort (Eemland) en Barneveld (dependance Eemland). Urgentie zorgvraag in de huisartsenposten Op de huisartsenposten heeft de doktersassistente triage verricht bij elke patiënt met een zorgvraag. Aan de hand van deze triage volgens de NHGtelefoonwijzer heeft de doktersassistente een urgentiecode aan de zorgvraag toegekend. Deze urgentiecodes kunnen als volgt worden omschreven 5 : U1 Levensbedreigend De vitale functies van de patiënt zijn in gevaar. De assistente informeert de huisarts terstond. Deze onderbreekt onmiddellijk het werk en gaat naar de patiënt. Eventueel wordt tegelijkertijd de ambulancedienst gewaarschuwd. Voorbeelden zijn shock en bewusteloosheid. U2 Spoed Er bestaat een reële kans dat de toestand van de patiënt op korte termijn verslechtert. De assistente informeert meteen de huisarts. Hij ziet zo snel als mogelijk de patiënt, in ieder geval binnen een uur. Voorbeelden zijn instabiele angina pectoris en hypoglykemie. U3 Dringend Patiënten met klachten die binnen enkele uren moeten worden beoordeeld om medische of emotionele redenen. De assistente zorgt ervoor dat de patiënt binnen enkele uren contact heeft met de huisarts. Voorbeelden zijn pneumonie en niersteenkoliek. U4 Routine Er is geen tijdsdruk, de normale gang van zaken wordt vervolgd. De actie van de assistente bestaat uit een afspraak maken met de huisarts, telefonisch overleg voeren met de huisarts of voorlichting en advies geven. Verrichtingen op de huisartsenpost Op de huisartsenpost worden de verrichtingen weergegeven, ingedeeld naar consult, visite, telefonisch consult en herhaalrecept. Daarnaast is er een groep overig. Deze groep kan onder ander bestaan uit een tweede contact binnen 24 uur of contact met derden met betrekking tot de patiënt. 5 Nederlands Huisartsen Genootschap. (2005). NHG-Telefoonwijzer. Een leidraad voor triage en advies. Utrecht: NHG.

32 Kaart 6.1 Totale zorgvraag huisartsenposten 2009 Kaart 6.2 Totale zorgvraag huisartsenposten 2008 Kaart 6.3 Totale zorgvraag huisartsenposten 2007

33 Resultaten Gedurende Meetweek 2005, 2006, 2007, 2008 en 2009 hebben respectievelijk 4053, 4443, 4664, 4911 en 4975 patiëntencontacten plaatsgevonden op acht huisartsenposten. In de Meetmaand in 2009 zijn in totaal patiëntencontacten geweest. Dit zijn meer contacten dan te verwachten is op basis van het Meetweek aantal. Met de statistische toets 2-way-ANOVA is getoetst of er een trend waar te nemen is in deze groei. Met een significantie van p<0,0001 blijkt er sprake te zijn van een lineaire toename van het aantal spoedzorgcontacten bij de HAP van 2005 tot en met Figuur 6.1 Aantallen contacten bij de huisartsenposten per Meetweek en Meetmaand met de percentuele toename van 2005 tot en met 2009 (n=5259; 2009MM n=21036/4) ,7% 9,6% 5,0 % 5,3 % 1,3 % 4000 Aantal MM

34 Tabel 6.1 Kenmerken patiëntencontacten huisartsenposten MM (N=4053) (N=4443) (N=4664) (N=4911) (N=4975) (N=21036) % % % % % % Geslacht (n=4053) (n=4443) (n=4664) (n=4911) (n=4966) (n=20998) Man 44,1 44,4 45,0 44,1 45,9 45,5 Vrouw 55,9 55,6 55,0 55,9 54,1 54,5 Leeftijd (n=4053) (n=4443) (n=4664) (n=4911) (n=4975) (n=21036) 0-14 jaar 29,3 29,2 32,6 28,8 30,5 30, jaar 10,0 9,5 10,1 10,9 11,3 10, jaar 24,6 24,6 22,6 23,8 21,4 22, jaar 16,2 18,7 17,6 16,5 18,3 17,6 65 jaar en ouder 19,9 18,0 17,1 20,0 18,6 19,0 Urgentie (n=4053) (n=4443) (n=4664) (n=4911) (n=4975) (n=21036) U1 Levensbedreigend 1,7 0,9 0,4 0,7 0,3 0,5 U2 Spoed 6,8 5,2 4,5 5,8 6,6 6,1 U3 Dringend 61,9 63,1 69,5 58,6 40,8 41,5 U4 Routine 29,6 30,7 25,6 35,0 52,3 51,9 *Om de anonimiteit van de deelnemende instellingen te beschermen is gekozen om de triage-uitkomsten van het Nederlandse Triage systeem (NTS) in dezelfde tabel weer te geven, waarbij de categorie advies van het NTS is toegevoegd aan de categorie U4 routine van de telefoonwijzer van het NHG; hiermee wordt niet gesuggereerd dat beide systemen identiek zijn.

35 Figuur 6.2 Urgentie van de zorgvragen op de huisartsenposten (n=4975, 2009MM: n=21036) % MM U1 Levensbedreigend U2 Spoed U3 Dringend U4 Routine Tabel 6.2 Verrichtingen bij contacten op de huisartsenpost MM (N=4053) (N=4443) (N=4664) (N=4911) (N=4975) (N=21036) % % % % % % Verrichtingen volgend op consult (n=4053) (n=4443) (n=4652) (n=4911) (n=4975) (n=21036) Consult 49,9 52,8 52,7 51,2 51,0 49,5 Visite 11,6 11,2 9,7 9,8 8,7 8,9 Telefonisch consult 36,7 34,6 35,8 37,1 37,8 38,7 Herhaalrecept 1,8 1,4 1,7 1,9 1,3 1,7 Overig (o.a. tweede contact) 1,1 1,2

36 In tabel 6.3 is een overzicht gemaakt van de geregistreerde diagnosen, voortkomend uit een spoedzorgvraag op de huisartsenpost, aan de hand van de International Classification of Primary Care (ICPC-1). Tabel 6.3 De diagnosen van de patiënten met een spoedzorgvraag op de huisartsenposten in 2009, ingedeeld in ICPC hoofdstukken (n=17172) ICPC Hoofdcategorie % Subcategorieën 1. L Bewegingsapparaat 15,6 L81 Ander letsel bewegingsapparaat L03 Lage rugpijn zonder uitstraling 2. A Algemeen 14,1 A03 Koorts A87 Complicaties medische behandeling 3. R Luchtwegen 13,7 R74 Acute infectie bovenste luchtwegen R81 Pneumonie 4. S Huid en subcutis 12,6 S18 Scheurwond/snijwond S13 Beet mens/dier 5. D Spijsverteringsorganen 12,6 D73 Verondersteld infectieuze gastro-enteritis D01 Gegeneraliseerde buikpijn/buikkrampen Tabel 6.4 De diagnosen van de patiënten met een spoedzorgvraag op de huisartsenposten in 2008, ingedeeld in ICPC hoofdstukken (n=4863) ICPC Hoofdcategorie % Subcategorieën 1. A Algemeen 15,9 A03 Koorts A50 Herhalingsrecept algemeen 2. L Bewegingsapparaat 14.8 L81 Ander letsel bewegingsapparaat L04 Symptomen klachten borstkas 3. R Luchtwegen 14,7 R74 Acute infectie bovenste luchtwegen R76 Acute tonsillitis 4. D Spijsverteringsorganen 12,0 D73 Verondersteld infectieuze gastro-enteritis D01 Gegeneraliseerde buikpijn/buikkrampen

37 5. S Huid en subcutis 11,5 S18 Scheurwond/snijwond S13 Beet mens/dier

38 In tabel 6.5 zijn de ICPC hoofdstukken weergegeven zonder subcategorieën, zodat een vergelijking met voorgaande jaren mogelijk is. Tabel 6.5 Overzicht van diagnosen van de patiënten met een spoedzorgvraag op de huisartsenposten, ingedeeld in ICPC hoofdstukken MM (n=2469) (n=2837) (n=1469) (n=2986) (n=2380) (n=10135) % % % % % % ICPC hoofdstuk A Algemeen 10,2 13,1 9,1 10,5 9,2 9,7 B Bloed 0,7 0,2 0,4 0,4 0,1 0,4 D Spijsverteringsorganen 10,8 13,3 11,0 12,1 12,9 12,1 F Oog 3,9 4,8 5,2 4,4 6,0 5,6 H Oor 4,7 5,3 5,6 5,4 4,8 5,5 K Tractus circulatorius 5,8 4,9 4,5 5,4 4,1 4,2 L Bewegingsapparaat 16,7 14,3 16,9 16,2 17,8 16,5 N Zenuwstelsel 3,4 3,0 3,3 3,7 4,0 3,1 P Psychische problemen 2,1 2,4 1,0 1,5 1,6 1,5 R Luchtwegen 15,5 17,2 16,9 17,4 13,7 16,7 S Huid en subcutis 17,0 12,5 15,6 14,2 16,8 15,5 T Endocriene klieren /metabolisme /voeding 1,1 1,2 1,3 0,9 0,8 0,9 U Urinewegen 6,0 5,5 7,4 5,4 6,5 5,9 W Zwangerschap / bevalling/ / anticonceptie 0,7 0,4 0,7 0,9 0,5 0,5 X Geslachtsorganen vrouw 0,7 1,0 0,5 0,7 0,6 0,9 Y Geslachtsorganen man 0,6 1,0 0,6 0,7 0,5 0,7 Z Sociale problemen 0,1 0,0 0,1 0,2 0,1 0,2 * Alle consulten op HAP en alle afgelegde visites door huisarts, exclusief de telefonische consulten.

39

40 Hoofdstuk 7 De spoedeisende hulpafdelingen Beschrijving van de Spoedeisende hulpafdelingen Het betreft de spoedeisende hulpafdelingen van de ziekenhuizen: UMC Utrecht, Diakonessenhuis Utrecht, Diakonessenhuis Zeist, Meander Medisch Centrum (locatie Lichtenberg) te Amersfoort, Sint Antonius Ziekenhuis locatie Nieuwegein, Sint Antonius Ziekenhuis locatie Oudenrijn en het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis te Woerden. Kaart 7.2 Totale zorgvraag spoedeisende hulpafdelingen 2008 Kaart 7.1 Totale zorgvraag spoedeisende hulpafdelingen 2009

41 Triage op de spoedeisende hulp Triage is een dynamisch beslisproces dat de behoefte van een patiënt aan zorg prioriteert, bij binnenkomst op de SEH. In de Meetmaand zijn de volgende twee meetsystemen geregistreerd: 1. Het Manchester Triage Systeem (MTS): Dit is een 5-puntsschaal waarin de categorieën de duur tussen het moment van binnenkomst tot het eerste contact van de arts met de patiënt weergeven. a. Rood = 0 minuten b. Oranje = 10 minuten c. Geel = 60 minuten d. Groen = 120 minuten e. Blauw = 240 minuten 2. Het Nederlands Triage Systeem (NTS) 6 : Dit beschrijft een eenduidig triagesysteem op basis van de medische zorgbehoefte en de context van de patiënt. Kaart 7.2 Totale zorgvraag spoedeisende hulpafdelingen 2007 Urgentie 1 Levensbedreigend: Onmiddellijk actie, de vitale functies zijn in gevaar of uitstel van behandeling leidt tot ernstige en onherstelbare schade van de gezondheid. Urgentie 2 Spoed: Vitale functies zijn (nog) niet in gevaar, maar er is een reële kans dat de toestand snel verslechtert of dat uitstel van behandeling tot ernstige en onherstelbare schade van de gezondheid leidt. Zo vlug mogelijk actie. Urgentie 3 Dringend: Niet te lang uitstel, binnen enkele uren om medische en/of humane redenen. Urgentie 4 Niet dringend: Er is geen tijdsdruk om medische of andere gronden. Het moment en de plaats van de afspraak worden met de aanvrager/patiënt overeengekomen. Urgentie 5 Advies: Een fysieke beoordeling kan wachten tot de volgende werkdag. 6 Nederlands Triage Systeem (NTS) (2006). Op weg naar een eenduidige triage.

42 Resultaten Gedurende Meetweek 2005, 2006, 2007, 2008 en 2009 zijn respectievelijk 2957, 2865, 3133, 3261 en 3408 patiëntencontacten geregistreerd in de Meetweek. In de Meetmaand van 2009 zijn patiëntencontacten geregistreerd. Dit zijn minder contacten dan te verwachten is op basis van het Meetweek aantal. Met de statistische toets 2-way-ANOVA is getoetst of er een trend waar te nemen is in deze groei. Met een significantie van p<0,0001 blijkt er sprake te zijn van een lineaire toename van het aantal spoedzorgcontacten bij de spoedeisende hulpafdelingen van 2005 tot en met Figuur 7.1 Aantallen contacten op de spoedeisende hulp en groeipercentages per Meetweek en Meetmaand van 2005 tot en met 2009 (n=3268; 2009MM n=13071/4) ,5 % ,1 % ,4 % Aantal ,1 % SEH contacten MM

43 Tabel 7.1 Aantallen en kenmerken van patiënten op de SEH MM (N=2957) (N=2864) (N=3133) (N=3261) (N=3408) (N=13071) % % % % % % Geslacht (n=2930) (n=2863) (n=3100) (n=3261) (n=3408) (n=13071) Man 55,3 54,2 54,7 54,2 52,5 53,2 Vrouw 44,7 45,8 45,3 45,8 47,5 46,8 Leeftijd (n=2929) (n=2846) (n=3099) (n=3261) (n=3408) (n=13071) 0-14 jaar 20,0 22,1 20,5 18,0 20,3 20, jaar 14,4 13,6 16,1 15,7 14,8 14, jaar 24,1 21,6 22,2 22,5 21,7 21, jaar 19,9 20,8 20,4 21,3 21,9 21,4 65 jaar en ouder 21,7 21,9 20,8 22,4 21,3 21,9 Figuur 7.2 Ontwikkeling in aantal geregistreerde patiëntcontacten per SEH in de Meetweken 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 en 2009MM gedeeld door Aantal MM Spoedeisende hulpafdelingen

44 Kaart 7.5 Spreiding van de spoedeisende hulpcontacten 2009 Kaart 7.5 Spreiding van de spoedeisende hulpcontacten 2008

45 Tabel 7.2 Kenmerken van de zorgverlening op de spoedeisende hulpafdelingen MM (N=2957) (N=2864) (N=3133) (N=3261) (N=3408) (N=13071) % % % % % % Verwijzer (n=2747) (n=2773) (n=2931) (n=3172) (n=3009) (n=11580) zelfverwijzend 44,2 42,8 46,7 43,1 40,7 41,1 Huisarts/HAP 33,1 35,1 31,4 33,7 34,9 35,5 Ambulance 11,6 11,8 14,1 13,8 10,6 10,9 Overig 11,1 10,3 7,8 9,4 13,8 12,5 Vervoer (n=2718) (n=2725) (n=2931) (n=2312) (n=1487) (n=5890) Eigen vervoer 85,4 82,9 83,2 78,0 60,5 61,5 Ambulance 14,6 17,1 16,8 22,0 39,5 38,5 Specialisme (n=2807) (n=2725) (n=3029) (n=3257) (n=3379) (n=12975) Heelkunde 57,5 56,9 47,9 47,6 47,4 45,1 Cardiologie 8,9 10,4 8,8 9,8 6,4 7,8 Interne geneeskunde 10,7 8,7 9,6 10,2 11,6 11,5 Orthopedie 4,6 3,7 4,6 2,4 3,6 3,4 Neurologie 3,9 3,4 4,5 4,1 3,4 3,1 Kindergeneeskunde 3,3 4,3 3,6 3,9 3,8 4,0 SEH-arts 8,7 10,7 9,9 9,9 Oogheelkunde 1,7 1,5 1,2 1,2 0,9 1,2 KNO 1,4 1,0 1,3 0,7 1,2 1,1 Meerdere specialismen 1,0 2,5 1,2 1,7 2,2 Overige specialismen 6,9 7,7 8,6 9,4 10,1 10,7 Bestemming (n=2875) (n=2806) (n=2913) (n=3251) (n=3361) (n=12866) Naar huis 70,0 72,2 73,3 71,3 73,6 73,1 Opname 22,9 24,3 23,7 24,1 22,6 23,1 Overplaatsing 0,8 1,9 2,6 1,8 2,4 2,1 Overleden 0,1 0,0 0,1 0 0,1 Overig 6,4 1,5 0,4 2,6 1,4 1,6

46 Figuur 7.3 Aantal contacten per uur op SEH per verwijzer 2009 Meetmaand Aantal eigen initiatief huisarts/hap ambulance overig Tijdzone volledige uren

47 In tabel 7.3 is een overzicht gemaakt van de geregistreerde diagnosen, voortkomend uit een spoedzorgvraag op de spoedeisende hulpafdelingen, aan de hand van de International Classification of Primary Care (ICPC-1). Tabel 7.3 De diagnosen van de patiënten met een spoedzorgvraag op de spoedeisende hulpafdelingen in 2009 Meetmaand, in ICPC hoofdstukken ICPC Hoofdcategorie % Subcategorieën 1. L Bewegingsapparaat 36,8 L81 Andere traumata bewegingsapparaat L72 Fractuur radius / ulna 2. S Huid en subcutis 12,7 S18 Scheurwond / snijwond S31 Lichamelijk onderzoek gericht 3. D Tractus Digestivus 12,0 D73 Andere veronderstelde infectie tractus digestivus D88 Appendicitis 4. K Tractus Circulatorius 10,9 K01 Pijn toegeschreven aan hart K78 Boezemfibrilleren / fladderen 5. A Algemeen 8,5 A87 Complicaties medische behandeling A05 Algehele achteruitgang Tabel 7.4 Verblijfsduur van de patiënten op de spoedeisende hulp Tabel 7.5 Percentage van de patiënten met MM (N=2957) (N=2864) (N=3133) (N=3261) (N=3408) (N=13071) Verblijfsduur (minuten) (n=2655) (n=2555) (n=3047) (n=3171) (n=3383) (n=13005) Mediaan ste percentiel Minimum - maximum ontslag binnen bepaalde tijd op de spoedeisende hulp MM (n=3383) (n=13005) % % 60 minuten 17,9 20,6 90 minuten 34,4 37,7 120 minuten 50,5 54,0 180 minuten 75,1 77,7 240 minuten 88,2 89,9

48 Om de anonimiteit van de deelnemende ziekenhuizen te waarborgen is gekozen om de triage-uitkomsten van het MTS en het NTS bij elkaar te voegen; hiermee wordt niet gesuggereerd dat beide systemen identiek zijn. Figuur 7.4 Triage op de SEH (n=1863, 2009MM: n=7126) Tabel 7.6 Doorstroomtijden per urgentiecode in minuten MM ,0 Triagecode Verblijfsduur 50,0 40,0 % 30,0 20, MM Rood Mediaan 122 (n=55) 90 e percentiel 259 Oranje Mediaan 144 (n=903) 90 e percentiel 280 Geel Mediaan 140 (n=2332) 90 e percentiel 260 Groen Mediaan 102 (n=3557) 90 e percentiel ,0 Blauw Mediaan 81 (n=239) 90 e percentiel 193 0,0 rood oranje geel groen blauw triagecode Tabel 7.7 Triagecodes op de spoedeisende hulp MM (N=2864) (N=3133) (N=3261) (N=3408) (N=13071) % % % % % Triagecode Rood Oranje Geel Groen (n=554) (n=602) (n=1142) (n=1863) (n=7126) 0,4 0,2 0,8 1,0 0,80 15,0 13,5 13,7 12,6 12,9 31,0 31,2 30,5 33,1 32,9 53,2 54,5 54,5 50,0 50,1

49 Blauw 0,4 0,7 0,5 3,3 3,4

50

51 8 De Thuiszorg Beschrijving van de Thuiszorg In de regio Utrecht hebben vier reguliere thuiszorgorganisaties actief deelgenomen aan de Meetweek 2009, te weten; Beweging 3.0, Aveant, Vitras en Zuwe. Deze organisaties zijn aangesloten bij de koepelorganisatie Thuiszorg Alliantie Centraal Nederland (TACN). Voor gespecialiseerde verpleegkundige handelingen is er een overkoepelend team (STMN) dat in de hele regio actief is. Deze gegevens zijn ook meegenomen in de resultaten van de Meetweek. De start van het gezamenlijke project GAAF met de RAVU heeft een grote organisatorische verandering tot gevolg gehad. De Thuiszorg is een strakkere definitie van acute zorg gaan hanteren, waardoor alle hulp bij toiletbezoek, ADL etc. niet meer wordt uitgevoerd via het acute zorgteam, maar zoveel mogelijk gepland. De daling van het aantal hulpverleningen ten opzichte van 2008 is daaruit te verklaren. Resultaten In totaal hebben tijdens de Meetmaand patiëntencontacten plaatsgevonden. Tabel 8.1 Aantallen en kenmerken van patiënten met een spoed zorgvraag aan de thuiszorg MM (N=74) (N=127) (N=124) (N=185) (N=61) (N=186) % % % % % % Geslacht (n=71) (n=126) (n=124) (n=185) (n=61) (n=185) Man 36,6 38,9 33,1 44,3 50,8 45,4 Vrouw 63,4 61,1 66,9 55,7 49,2 54,6 Leeftijd (n=66) (n=102) (n=116) (n=184) (n=57) (n=179) 0-14 jaar 4,9 0,9 0, jaar jaar 1,5 5,9 2,6 2,2 5,3 3, jaar 16,7 16,7 25,9 23,9 24,6 25,7 65 jaar en ouder 81,8 72,5 70,7 73,4 70,2 70,4

52 Figuur 8.1. Percentage patiënten uitgezet per dag Tabel 8.2 Doorstroomtijden 2009 (n=186) Minuten 30,0 Duur van melding tot vertrek naar patiënt Mediaan (90 e percentiel) 13 (60,3) Min.-max Duur van melding tot aankomst bij patiënt Mediaan (90 e percentiel) 33 (75,0) Min.-max ,0 % Tabel 8.3 Uitgevoerde handeling (n=135) % 10,0 Verpleging 2,2 ADL 11,9 Hulp na val 23,0 Catheter/stoma 60,0 Overig 3,0 0,0 maandag dinsdag woensdag donderdag dag vrijdag zaterdag zondag

53 9 De geestelijke gezondheidszorg Beschrijving van de geestelijke gezondheidszorg In de regio Utrecht zijn vier crisisdiensten van Altrecht Geestelijke Gezondheidszorg actief: Stad Utrecht, Regionaal Psychiatrisch Centrum Woerden, Regionaal Psychiatrisch Centrum Nieuwegein en Regionaal Psychiatrisch Centrum Zeist. Deze laatste, RPC Zeist, heeft in verband met bezettingsproblematiek geen volledige registratie van de acute cliënten kunnen uitvoeren. In de Meetmaand zijn 255 contacten geregistreerd. Resultaten Tabel 9.1 Aantal GGZ contacten tijdens de Meetweken MM (N=82) (N=88) (N=189) (N=93) (N=53) (N=255) Stad Utrecht RPC Zeist RPC Woerden RPC Nieuwegein Onbekend

54 Tabel 9.2 Aantallen en kenmerken van cliënten van de crisisdiensten van de GGZ MM (N=82) (N=88) (N=189) (N=93) (N=53) (N=255) % % % % % % Geslacht (n=79) (n=80) (n=181) (n=93) (n=52) (n=251) Man 45,6 55,0 52,5 49,5 51,9 47,8 Vrouw 54,4 45,0 47,5 50,5 48,1 52,2 Leeftijd (n=76) (n=78) (n=164) (n=92) (n=52) (n=250) 0-14 jaar 1,3 2,6 0,6 1,1 1,9 2, jaar 15,8 7,7 9,8 19,6 5,8 8, jaar 51,3 56,4 52,4 38,0 55,8 54, jaar 28,9 28,2 31,7 37,0 34,6 32,4 65 jaar en ouder 2,6 5,1 5,5 4,3 1,9 3,6 Tijdstip zorgvraag (n=74) (n=78) (n=187) (n=93) (n=47) (n=242) Week 0:00-7:59u 5,4 1,1 2,2 2,1 2,1 Week 8:00-16:59u 47,3 66,7 67,4 53,8 72,3 58,3 Week 17:00-23:59u 18,9 11,5 14,4 19,4 8,5 13,6 Weekend 0:00-7:59u 4,1 2,6 2, ,1 Weekend 8:00-16:59u 6,8 9,0 8,0 16,1 14,9 13,2 Weekend 17:00-23:59u 17,6 10,3 7,0 8,6 2,1 10,7

55 Tabel 9.3 Kenmerken van de zorgverlening voor de GGZ MM (N=82) (N=88) (N=189) (N=93) (N=53) (N=255) % % % % % % Wie meldt zorgvraag (n=77) (n=77) (n=177) (n=92) (n=45) (n=240) Cliënt zelf 14,3 27,3 30,5 22,8 17,8 22,9 Familie/vrienden/buren/andere betrokkenen 5,2 6,5 12,4 8,7 2,2 5,4 Politie 14,3 11,7 5,6 12,0 20,0 16,3 Huisarts 45,5 26,0 15,8 32,6 24,4 19,6 (Doktersassistente) HAP 7,8 9,1 2,3 0 6,7 9,2 Ziekenhuis/specialist 5,2 13,0 6,8 7,6 4,4 7,1 Andere behandelaar 3,9 3,9 17,5 13,0 24,4 16,7 Ander 3,9 2,6 9,0 3,3 0 2,9 Locatie cliënt (n=64) (n=71) (n=174) (n=92) (n=50) (n=240) Op huisadres 34,4 40,8 46,6 45,7 48,0 50,4 Bij familie/buren/vrienden/andere betrokkenen 3,1 7,0 0,6 4,3 4,0 3,8 Politiebureau 15,6 12,7 5,7 10,9 14,0 14,2 Altrecht 23,4 19,7 25,9 14,1 14,0 12,1 Op straat 0 0 2,3 1,1 0 0,8 Psychiatrisch ziekenhuis 0 1,4 2,3 2,2 0 1,3 Algemeen ziekenhuis 6,3 8,5 3,4 8,7 2,0 7,1 Huisartsenpost 12,5 5,6 2,9 6,5 2,0 4,6 Elders 4,7 4,2 10,3 6,5 16,0 5,8

56 Vervolg tabel 9.3 Kenmerken van de zorgverlening voor de GGZ MM (N=82) (N=88) (N=189) (N=93) (N=53) (N=255) % % % % % % Wijze van afhandeling zorgvraag (n=78) (n=76) (n=180) (n=92) (n=46) (n=236) Telefonisch 14,1 47,4 46,7 47,8 32,6 34,7 Op huisbezoek 11,5 11,8 9,4 7,6 8,7 11,0 Op politiebureau 16,7 10,5 5,0 7,6 13,0 13,6 Op locatie (crisisdienst zelf) 50,0 25,0 30,0 29,3 39,1 32,2 Op HAP 7,7 5,3 2, Doorverwijzing naar crisisdienst 2, Elders 4,4 7,6 6,5 8,5 Beleid (n=62) (n=58) (n=96) (n=72) (n=30) (n=176) Vrijwillige opname 21,0 13,8 7,3 12,5 10,0 10,8 Gedwongen opname 6,5 6,9 5,2 5,6 3,3 4,0 Verwezen naar eigen zorgkader 37,1 37,9 11,5 36,1 40,0 32,4 Vervolgafspraak op crisisdienst 22,6 19,0 15,6 20,8 30,0 23,9 Anders 12,9 19,0 60,4 25,0 16,7 29,0 Opname (niet gespecificeerd) 3,4

57 10 De intensive care afdelingen Beschrijving van de intensive care afdelingen Aan de Meetweek 2009 hebben vijf intensive care afdelingen die gelokaliseerd in de ziekenhuizen uit de regio Utrecht deelgenomen: UMC Utrecht, Diakonessenhuis Utrecht, Meander Medisch Centrum te Amersfoort, Sint Antonius Ziekenhuis locatie Nieuwegein het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis te Woerden. In de Meetweken 2005 en 2008 hebben 6 ziekenhuizen data aangeleverd. Dit waren bovengenoemde ziekenhuizen plus het voormalig Mesos Medisch Centrum. Door de fusie van het Mesos Medisch Centrum te Utrecht met het Sint Antonius Ziekenhuis is de IC afdeling van het huidige Sint Antonius Ziekenhuis locatie Oudenrijn gesloten. ICD-10 De diagnosen van de patiënten die op de intensive care afdelingen verpleegd werden en/of nieuw opgenomen zijn tijdens de Meetweek, zijn door een 6 e jaar student geneeskunde gecodeerd door middel van de International Classification of Diseases (ICD). Deze codering is uitgevoerd met behulp van de ICPC2- ICD10 Thesaurus zoekmodule van de afdeling huisartsgeneeskunde AMC/Universiteit van Amsterdam en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) 7. Indien bij een patiënt meerdere diagnosen waren gesteld, is uitgegaan van de eerste diagnose. 7 Becker HW, et al. (2003). Project Aanpassing ICPC, integratie en implementatie van ICPC2 en ICD10(-CM). Amsterdam: Afdeling huisartsgeneeskunde AMC/Universiteit van Amsterdam en het Nederlands Huisartsen Genootschap.