Bijlage 1: Tussenrapportage toeristische visie 2025 gemeente Waterland

Transcriptie

1 Bijlage 1: Tussenrapportage toeristische visie 2025 gemeente Waterland 1. Inleiding In de raadsvergadering van 22 januari is de startnotitie Toeristische visie gemeente Waterland behandeld. In de startnotitie stonden een aantal zaken benoemd zoals: de initiële vraag, de hoofddoelstelling, welke thema s nader verkend moeten worden, en hoe ziet het verdere proces en de planning er uit om tot een toeristische visie te komen. De Raad heeft een aantal kaders meegegeven voor de verdere totstandkoming van de visie. In deze tussenrapportage wordt al antwoord gegeven op een aantal vragen uit de Raad zoals de definitieve samenstelling van de klankbordgroep (ook wel kernteam genoemd), het bestaan van een economische visie van de provincie Noord-Holland en de planning tot het zomerreces. Hieronder treft u een korte samenvatting van wat er tot nog toe is gedaan en welke richting de toeristische visie en de daaraan gekoppelde uitvoeringsagenda op zou kunnen gaan. 2. Planning en praktijk Hieronder de huidige stand van zaken en de planning tot het zomerreces: De afgelopen maanden zijn gebruikt om nader onderzoek te doen, zowel via deskresearch als via het houden van vele interviews met de stakeholders om te zien of de doelstelling en de belangrijkste thema s die op pagina 3 in de startnotitie zijn benoemd ook daadwerkelijk aansluiten bij wat er zoal in toeristisch/recreatief Waterland en haar omgeving leeft en ook aansluiten op de trends en ontwikkelingen in deze sector. Interviews Bij de volgende bedrijven/verenigingen/stakeholders zijn persoonlijke interviews afgenomen: Aanbod / promotie organisaties / overig: Eilandraad Marken (trekker werkgroep toerisme) Suite hotel de Posthoorn Monnickendam Prettig Weekend Monnickendam Theetuin Overleek Overleek Volendam Marken Express Volendam Poort van Waterland Durgerdam Bruine Vloot (via zeilklippers Vrouwe Frida Cornelia en de Vriendschap Monnickendam) Het hart van Katwoude Katwoude Stichting Promotie Waterland (SPW) - Monnickendam Hoeve Meerzicht (Hotel de Boerenkamer) Monnickendam Waterlandsmuseum De Speeltoren Monnickendam Atelier Elly Koot - Broek in Waterland Hotel van der Valk Volendam Katwoude Zuid Delicatessen Monnickendam Bureau Toerisme Laag Holland - Purmerend Henri Willig Cheese Farms - Katwoude Jachthaven Waterland Monnickendam Camping Jachthaven Uitdam Uitdam 1

2 Vraagzijde Channel Cruises Holland/Boat Bike Tours - Monnickendam Holland Destination Travel Services Purmerend Holland Palette Den Haag Kuoni Destination Management Incoming Services - Amsterdam Keytours Amsterdam De laatste paar interviews staan ingepland in april 2015.Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met organisaties als EBS en Amsterdam Marketing. Literatuuronderzoek Ook is er literatuuronderzoek gedaan. Er is onder andere gekeken naar de geschreven visies van gemeenten om ons heen, maar ook naar het bezoekersonderzoek Waterland uit 2009 en cijfers van SPW. Ook is de Economische Agenda van Provincie Noord-Holland bestudeerd. Op deze wijze zijn zowel bewoners, bezoekers, bedrijven als samenwerkingspartners betrokken bij het tot stand komen van de visie. Alle bronnen worden in de toeristische visie vermeld. Klankbordgroep De suggesties uit de Raad zijn meegenomen bij de verdere samenstelling van de klankbordgroep (ook wel kernteam genoemd in de startnotitie). Dit heeft geleid tot een veel uitgebreidere samenstelling van deze klankbordgroep, ten opzichte van de groep die in november 2014 is bijeengekomen. De klankbordgroep, die op 12 maart 2015 heeft vergaderd, bestaat uit vertegenwoordigers van Stichting Promotie Waterland, Bureau Toerisme Laag Holland, de dorpsraden Zuiderwoude en Uitdam, Eilandraad Marken, cluster Maritiem van Ondernemersvereniging Waterland, de agrarische natuurvereniging Water, Land en Dijken, ondernemend Broek in Waterland en musea. Dit zal ook de definitieve samenstelling blijven tot eind juni De klankbordgroep heeft als eerste taak de eerste resultaten uit de verkenningen tot zich genomen en nuttig advies gegeven hoe hiermee verder te gaan (zie hoofdstuk 4). Balans bezoeker/bewoner op Marken: invloed van toerisme op de leefbaarheid van Marken Daarnaast is vanaf februari 2015 een studente van Hogeschool InHolland Haarlem gestart met het schrijven van haar afstudeerscriptie met als hoofdonderwerp Balans bezoeker/bewoner op Marken, één van de vier thema s uit de startnotitie. Tijdens het schrijven van deze tussenrapportage is de studente nog bezig met haar deskresearch en verwacht zij vanaf april met het praktijkdeel te beginnen. Voor Marken wordt er, samen met deze studente, een apart overleg georganiseerd met de toeristische ondernemers en met de Eilandraad met als doel de mogelijkheden te bespreken om een balans te vinden tussen leefbaarheid en toerisme. Dit vloeit ook voort uit de actiepunten met betrekking tot de Visie op Marken. Brainstormsessie waterrecreatie Op 30 maart 2015 s middags wordt in het Mirrorpaviljoen een brainstormsessie waterrecreatie gehouden. Tijdens deze bijeenkomst wordt gebrainstormd met jachthavenbeheerders en - eigenaren, de watersportverenigingen in Waterland, fluisterbootverhuurders, promotie organisaties en de aan watersport gerelateerde verenigingen over de kansen en mogelijkheden op het gebied van waterrecreatie. De uitkomsten van deze middag worden verwerkt in een aparte paragraaf in de toeristische visie. Tijdens het schrijven van deze tussenrapportage moest deze middag nog plaatsvinden, dus hierop kan nu nog niet inhoudelijk verder worden ingegaan. Vervolgtraject Vanaf april tot juni zal er met name gewerkt worden aan het verder opstellen van de toeristische visie en de uitvoeringsagenda. Tussentijds, voor behandeling van het eindresultaat in de raad, hopen wij nog één bijeenkomst te kunnen organiseren voor terugkoppeling aan de bewoners, ondernemers en overige belanghebbenden in onze gemeente. Dit zal dan in mei 2015 nog ingepland dienen te worden. Op 2 juni zal de uiteindelijke toeristische visie 2025 en de uitvoeringsagenda in het college behandeld worden zodat deze op 25 juni ter vaststelling aan de Raad kan worden aangeboden. 2

3 3. Doelstelling en deelvragen In het TROP uit 2003 vond toeristisch/recreatief en planologisch onderzoek plaats op basis van de volgende vraag: Op welke wijze kan worden bewerkstelligd dat de gemeente Waterland, in overleg met het bedrijfsleven, een grotere aantrekkingskracht op toeristen en recreanten gaat krijgen, zonder dat een en ander ten koste gaat van specifieke cultuurhistorische waarden en kleinschaligheid van de beschermde stads- en dorpsgezichten en het unieke landelijke gebied waarbij een goede balans wordt gevonden tussen de leefomgeving van bewoners en middenstand? Nu, ruim twaalf jaar later is dit nog steeds het uitgangspunt bij het schrijven van een vervolgvisie. Doel van deze toeristische visie is uiteindelijk om inzicht te geven in de ontwikkelingsmogelijkheden van toerisme en recreatie voor Waterland op de langere termijn. De uitdaging is daarbij dat toerisme en recreatie juist zorgdraagt voor een verbetering van de leefomgeving van de inwoners van Waterland. Voor de gemeente Waterland is het van belang dat zij vragen en ideeën uit de markt toetst en meeneemt bij het opstellen van de visie en uitvoeringsagenda. Een aantal onderwerpen die de laatste jaren in Waterland aan de orde zijn gekomen zijn daarom als vertrekpunt bij de start van het ontwikkelen van deze visie meegegeven door het college. Deze thema s zijn overeind blijven staan na de eerste verkenning van de literatuur en na afname van de interviews: 1. Toeristisch/recreatief aanbod in het landelijk gebied: de bezoeker is gebaat bij kleinschalige voorzieningen in het landelijk gebied, maar hoe staan omwonenden hier tegenover? 2. Watersport: de gemeente Waterland is een belangrijke speler op dit gebied, welke koers moet de gemeente aanhouden voor de toekomst 3. Balans bezoeker/bewoner op Marken: Hoe kunnen we een evenwichtige balans houden, en waar nodig, de balans verbeteren tussen bezoekers en bewoners op Marken? 4. Realisatie van verblijfsaccommodaties: Wat kan/mag er nog binnen de gemeentegrenzen van Waterland? Is er aanvullend beleid nodig zoals bijvoorbeeld voor de campers? 4. De eerste resultaten / richtingen Tijdens de interviews is gevraagd naar de kernwaarden van Waterland. Bijna iedereen kwam op dezelfde kernwaarden uit. De kernwaarden van de gemeente Waterland zijn in willekeurige volgorde: - Water - Authentieke dorpen en stad / cultuurhistorie - Groen, open landschap (duurzaam) - Dichtbij Amsterdam In de toeristische visie bekijken we of de bestemming Waterland voorbereid is op alle ontwikkelingen die er om ons heen gebeuren (omgevingsanalyse: situatie in Amsterdam, het internationaal en binnenlands toerisme, ontwikkelingen in de recreatie, wat gebeurt er bij de buren en in Noord-Holland Noord enzovoort) maar proberen we ons ook te verplaatsen in de bezoeker. We zetten de bril van de bezoeker op. Op basis van de vijf B s voor destinatiemarketing (bereikbaarheid, beschikbaarheid, betaalbaarheid, beleving en bekendheid) wordt aangegeven hoe we er als bestemming voorstaan. Deze methode wordt door NBTC Holland Marketing ook toegepast op de bestemming Holland met een doorkijk tot 2025, alleen passen wij hem nu lokaal toe. De opvallendste resultaten, gebaseerd op zowel de literatuurstudie (o.a. Bezoekersonderzoek gemeente Waterland) als uit de interviews zijn: Bereikbaarheid (zowel fysiek als digitaal) Fysiek zijn we goed bereikbaar via allerlei vervoermiddelen, we liggen ook dichtbij Amsterdam. Zo dichtbij Amsterdam liggen is zowel een kans als een bedreiging. In de klankbordgroep is aandacht gevraagd voor het goed stroomlijnen van de stromen bezoekers. 3

4 Bewegwijzering en parkeren kan nog beter. Vooral het parkeren van bussen is lastig, dit moet verbeterd worden. Digitale bereikbaarheid kan nog wel wat beter: veel websites zijn nog maar in twee talen (bijvoorbeeld de VVV site) of: zowel de regio als de gemeente Waterland is nog niet duidelijk zichtbaar op andere sites zoals weersites of de site van Amsterdam: Beschikbaarheid Over het algemeen is men enthousiast over de bestemming. Het decor is er. Wel vinden de meeste geïnterviewden, zowel aan de aanbod- als vraagzijde, dat er nog wel wat meer te doen mag zijn op de plaats van bestemming. Vanuit de vraagzijde is er behoefte aan een betaalbare attractie of een combinatie van een tweetal zaken. Iets wat het hele seizoen open kan zijn en ook weersbestendig is. De klankbordgroep vindt dat er ook aandacht moet zijn voor fietsverhuur, idealiter zo geregeld dat je je fiets ook weer ergens kan achterlaten zonder het zelfde stuk terug te fietsen. Ook is nog niet bij iedereen duidelijk wat er mogelijk is voor e-bikes: waar kun je allemaal opladen? Men weet niet van elkaar dat men over een oplader beschikt. Wat betreft de verblijfsaccommodaties ziet men dat er nog wel behoefte is aan een hotel in het middensegment (niet te duur, 3 sterren) en er is ruimte voor bijzondere accommodaties (slapen in een vuurtoren of een hooiberg) of groepsaccommodaties (families met opa en oma). Ook ziet men de campermarkt toenemen. In de klankbordgroep werd aangegeven dat reguleren en handhaven van de campers erg belangrijk is: ze zouden niet langs de openbare weg mogen staan. Men vraagt hier aandacht voor in de visie en uitvoeringsagenda. Onder beschikbaarheid wordt ook kwaliteit en gastvrijheid verstaan, maar ook de openingstijden van winkels, restaurants en bepaalde attracties: deze moeten ruimer, dat is ook gastvrijheid. Betaalbaarheid Waterland wordt niet duurder ervaren dan andere bestemmingen in Nederland. Wel vindt men over het algemeen het openbaar vervoer en de horeca prijzig. Al wordt er wel aangegeven dat kwaliteit en gastvrijheid het allerbelangrijkst zijn: voor goede kwaliteit is men ook bereid meer te betalen. De dagtoeristenbelasting op Marken is niet bevorderlijk voor de betaalbaarheid van de bestemming: Dit maakt de bestemming heel duur voor bussen van touroperators. Men is dan niet snel geneigd om nog een kort bezoek aan Marken te gaan brengen als er nog een gaatje over is in het programma. Men vraagt zich ook af waarom er wel dagtoeristenbelasting op Marken wordt geheven en niet in Monnickendam. Beleving Iedereen is enthousiast over de omgeving, maar het aanbod zou nog wat uitgebreid kunnen worden. Het verhaal van het water (leven onder NAP-niveau), maar ook van de Smalltown harbours (via het project Amsterdam Bezoeken Holland Zien), zou meer verteld mogen worden en meer zichtbaar mogen zijn. De klankbordgroep gaf als tip om meer te doen met partijen als Staatsbosbeheer en het Hoogheemraadschap, zij hebben veel kennis en kunde in huis over deze onderwerpen. De klankbordgroep vindt ook dat er meer informatie onderling uitgewisseld zou moeten worden, samenwerking helpt daarbij. SPW werkt bijvoorbeeld aan een beeldbank met foto s voor de pers. Bekendheid en beeldvorming Volgens bijna iedereen is het gewenste imago wat Waterland zou moeten uitstralen: Dat we gastvrij zijn en dat de gasten welkom zijn. Historie en havens wordt genoemd. Goede infrastructuur heeft daar ook mee te maken: goede parkeerplaatsen, toiletvoorzieningen en geen belemmeringen om op de bestemming te komen. Verder vindt men dat Waterland de bezoeker meer zou moeten verleiden: Hoe kom je hier en laat zien wat er te doen is. 4

5 5. Eindconclusie: keuzes maken op basis van de vier kernwaarden Al met al is er al veel informatie verkregen die nu wordt ondergebracht in de toeristische visie. De beleidsvisie geeft de kaders aan waar binnen toerisme en recreatie zich kan ontwikkelen. Het doel van de uitvoeringsagenda is om duidelijkheid te geven over de manier waarop de gemeente een impuls wil geven aan toerisme en recreatie in Waterland. Er wordt een praktische uitvoeringsagenda opgesteld die elke twee jaar wordt geactualiseerd. De klankbordgroep vindt dat de vier kernwaarden daar een goed uitgangspunt voor geven. Voor de klankbordgroep is belangrijk dat het voor de bezoeker duidelijk is hoe hij hier moet komen, op een acceptabele manier. De infrastructuur, zowel fysiek als digitaal (herkenbaarheid, toeristische informatie in meerdere talen) is daarbij heel belangrijk. Meer verblijfsaccommodaties kunnen bijdragen om de bezoeker wat langer in Waterland te houden. De gemiddelde netto bestedingen (bestedingen exclusief de kosten van de overnachting) van een verblijfsbezoeker zijn hoger dan het bestedingspatroon van een dagbezoeker. Dit is vooral gerelateerd aan de langere verblijfsduur per dag. 1 Met gerichte promotie kun je je richten op de juiste doelgroepen. Volgens de klankbordgroep zijn aan de vier kernwaarden doelgroepen te koppelen die daarbij passen: mensen die van watersport, cultuur, natuur, fietsen en wandelen houden en dat zo dichtbij Amsterdam. 1 Bezoekersonderzoek Gemeente Waterland 2009, uitgevoerd door Amsterdam Toerisme en Congres Bureau 5