zinkassen Colofon ABdK draagt bij aan zinkassaneringen Werk-met-werk in Reconstructiegebied Weert-Nederweert Onderzoek Landbouwontwikkeling

Transcriptie

1 zinkassen ABdK draagt bij aan zinkassaneringen Werk-met-werk in Reconstructiegebied Weert-Nederweert Begin dit jaar heeft ABdK overleg gevoerd met vertegenwoordigers van de Reconstructiecommissie Weert- Nederweert. Afgesproken is dat ABdK met het aanbieden van de mogelijkheid voor zinkassanering meelift in de uitvoering van het Reconstructieplan Noord- en Midden-Limburg. Landbouwontwikkeling Delen van Nederweert en Weert zijn in het kader van het Reconstructieplan Noord- en Midden-Limburg aangewezen als landbouwontwikkelingsgebied (LOG). Bedoeling hiervan is om ter bevordering van de leefbaarheid op het platteland conflicterende belangen van wonen, werken, recreatie, natuur en intensieve veehouderij ruimtelijk te scheiden. Dit houdt in dat intensieve veebedrijven rond dorpen en natuurgebieden op termijn verdwijnen om te worden geconcentreerd op duurzame locaties, de genoemde landbouwontwikkelingsgebieden. Onderzoek In de extensiveringsgebieden zullen bestaande veehouderijen verdwijnen om plaats te maken voor natuurinrichting. Veel van deze erven zijn vermoedelijk verontreinigd door zinkassen. Om het onderzoek hiernaar te bevorderen en om met de uitkomsten daarvan direct aan de slag te kunnen met saneren, heeft projectbureau ABdK om te beginnen zijn onderzoeksprotocol zinkassen ter beschikking gesteld aan de Reconstructiecommissie. Wanneer in het reconstructietraject verontreinigingen met zinkassen worden vastgesteld, kunnen deze met inzet en bijdrage van ABdK voortvarend worden opgeruimd. Werk met werk Het voorstel tot medewerking van ABdK is zeer positief ontvangen in de Reconstructiecommissie Weert-Nederweert. Door de ABdK-bijdrage aan nodige saneringen in het gebied wordt door werk-met-werk een verantwoorde terugkeer van landbouwgebied naar natuurlandschap bevorderd. Colofon AchterGrond is een periodieke uitgave van Projectbureau Actief Bodembeheer de Kempen. Deze nieuwsbrief verschijnt 4 keer per jaar en is door belangstellenden gratis aan te vragen. Eindredactie: Ria Otten, communicatieadviseur ABdK Redactie: Frits Nies Copy & Communicatie, Weert Vormgeving & opmaak: Reclameteam Verhoeven, Eindhoven Fotografie: Adrie Kauwenberg, Bram Saeys en archief Waterschap Peel en Maasvallei Actief Bodembeheer de Kempen Redactieadres: AchterGrond Projectbureau ABdK Postbus 2213, 5600 CE Eindhoven tel: info@abdk.nl Actief Bodembeheer de Kempen is een gezamenlijk initiatief van: de Nederlandse provincies Noord-Brabant en Limburg, de ministeries van VROM en LNV, 45 gemeenten in Noord-Brabant en Limburg, het Waterschap de Dommel en het Waterschap Peel en Maasvallei. 8

2 Inhoudsopgave 9 Nieuwsbrief Actief Bodembeheer de Kempen Nummer 9, Mei Regeling cofinanciering uitgebreid - Eerste 19 saneringen Budel-Dorplein - Immobilisatietechnieken voor zinkassen - Zinkmetingen on site kunnen aanzienlijk kosten besparen Naar aanleiding van Vlaamse bevindingen: ABdK laat relatie cadmiumverontreiniging en longkanker onderzoeken - Uitbaggeren in de Dommel hervat 6 - Oplevering 2e fase Tungelroysebeek - Werk-met-werk in Reconstructiegebied Weert-Nederweert zinkassen moestuinen waterbodems grondwater landbouwgronden natuurgebieden grondstromen 7 8 Afgelopen januari verscheen in het medisch tijdschrift The Lancet Oncology de uitkomst van een onderzoek door de Leuvense onderzoeker Jan Staessen naar de relatie tussen kanker en cadmium in het milieu. Voor de inwoners van Lommel, Balen en Overpelt werd een verhoogd risico op longkanker gevonden als gevolg van hun met cadmium vervuilde woonomgeving rond een zinkfabriek. De logische vraag die zich aandiende, is of de uitkomst van dit onderzoek ook in het Nederlandse deel van de Kempen speelt, waar de bodem eveneens is verontreinigd met cadmium afkomstig uit de oude zinkindustrie. ABdK heeft niet eerder aanwijzingen gevonden voor een directe relatie tussen cadmium in het milieu en longkanker. Ook in een door ABdK gevraagd rapport uit 2001 van het Bureau Medische Milieukunde van de GGD Brabant kwam zo n relatie niet naar voren. Serieus Het vermoeden bestaat dat de situatie in Nederland gunstiger is dan in Vlaanderen. De omvang van het probleem is in Vlaanderen een stuk groter, omdat er in de Belgische Kempen vijf zinkfabrieken (Lommel, Balen, Overpelt, Olen en Beerse) plus een arsenicumfabriek (Reppel) actief waren. In de Nederlandse Kempen was en is maar één zinkfabriek (Budel-Dorplein). De cadmiumuitstoot, die in 1974 stopte, was in Vlaanderen dus veel groter dan in Nederland. Desondanks neemt de Nederlandse overheid het Vlaamse rapport zeer serieus. Na bestudering van de feiten en een uitwisseling tussen verschillende betrokken organisaties is besloten onderzoek in te stellen naar de vraag of het risico van kanker in het Nederlandse depositiegebied van de (voormalige) zinkfabrieken verhoogd is. Gefaseerd onderzoek Het onderzoek vanuit ABdK wordt gefaseerd uitgevoerd. Eerst wordt via de registraties van het Integraal Kankercentrum Zuid en het Integraal Kankercentrum Limburg gekeken naar het absolute aantal gevallen van vervolg op pagina 2 1

3 vervolg van pagina 1 kanker per gemeente en postcodegebied in Noord-Brabant en Midden-Limburg. Deze gegevens worden vervolgens beoordeeld, waarbij rekening wordt gehouden met de opbouw van de bevolking (leeftijdsgroepen en geslacht). De zogenaamde incidentiecijfers die hieruit voortkomen, worden vergeleken met wat er op basis van de Nederlandse situatie relatief verwacht mocht worden. Daarna volgt nog een zogeheten geografische clusteranalyse. Deze statistische techniek houdt rekening met de grootte van de populatie en het aantal te verwachten gevallen in een ruimtelijk cluster, bijvoorbeeld een dorp. Hierdoor wordt met behulp van de gegevens van de kankerregistratie in Belgisch Limburg de kans op kanker per cluster bestudeerd om omrust over incidentele uitschieters te voorkomen. Resultaten Fase 1 van het onderzoek is inmiddels afgerond. Op dit moment zijn fase 2 en 3 in volle gang. De uitkomsten van het onderzoek met de eindconclusies worden verwacht in de zomer. Het Vlaamse onderzoek Voor het Vlaamse onderzoek volgde dokter Staessen gedurende 15 jaar de ontwikkeling van de gezondheid bij 521 mensen die wonen in de directe omgeving van de zinkfabrieken in Lommel, Balen en Overpelt en 473 mensen in Hechteld- Eksel, 15 kilometer ten zuidoosten van de dichtstbijgelegen zinkfabriek. De belangrijkste uitkomst van het onderzoek is dat in de onderzoeksgroep dichtbij de fabriek vaker (43 x) kanker voorkwam dan bij de referentiegroep (27 x). Het verschil werd vooral veroorzaakt door longkanker: 16 personen (6 vrouwen en 10 mannen) vlakbij de fabrieken tegenover 3 personen (1 vrouw en 2 mannen) in Hechteld- Eksel. Na correctie van factoren die ook van invloed kunnen zijn op het krijgen van longkanker was de meest opvallende uitkomst een relatie tussen longkanker en het gehalte cadmium in (bodem- en huis)stof. zinkassen Aanmeldingen liggen op koers Regeling voor cofinanciering uitgebreid De nieuwe aanpak om aanmeldingen voor de sanering van met zinkassen verontreinigde bodem binnen te halen, lijkt vruchten af te werpen. Vanaf half februari tot begin april stond de informatiestand van ABdK in het gemeentehuis van Bladel. In diezelfde periode verschenen drie artikeltjes over ABdK in het gemeentelijke huis-aan-huisblad. Ook voor de voorlichtingsavond die aansloot op de actie Zinkassen nú verwijderen was ruime belangstelling. Inmiddels zijn er 15 locaties aangemeld voor bodemonderzoek. Nieuwe aanpak bevalt Projectleider zinkassen Myra van Dijk is tevreden met de resultaten van de aanpak: Op basis van gebiedskennis gingen we in Bladel uit van 15 te verwachten verontreinigde locaties. Voor dat aantal heb ik al een opdracht tot bodemonderzoek verleend aan een adviesbureau. Het aantal aanmeldingen dat we nu hebben gekregen, komt daarmee overeen. We kunnen dus meteen door. Ook in Reusel-de Mierden waar de nieuwe aanpak in februari voor het eerst werd toegepast, is alle reden tot tevredenheid. ABdK schatte hier circa 30 verontreinigde locaties tegen te komen. De actie met stand, persartikeltjes en voorlichting leverde 28 concrete aanmeldingen voor bodemonderzoek op. Nu is het de beurt aan Bergeijk. De stand is hier begin april geplaatst. Omdat deze gemeente groter is, wordt het nog even afwachten volgens Myra van Dijk: Op basis van onze gebiedskennis houden we rekening met mogelijk 75 onderzoeken. Gemeentelijke cofinanciering Eén van de succesfactoren om zoveel mogelijk zinkassenlocaties bij burgers te saneren is de cofinancieringsregeling. ABdK staat altijd garant voor gratis bodemonderzoek en vervolgens 60% van de saneringskosten. Aan gemeenten wordt standaard gevraagd ook 20% van de kosten bij te dragen, zodat de burger zelf nog maar voor 20% opdraait. Voor gemeenten is de toezegging van 20% niet altijd even gemakkelijk. Van tevoren is immers niet bekend hoeveel aanmeldingen er komen. Het is dus lastig in te schatten hoeveel budget moet worden gereserveerd. De gemeente Reusel-de Mierden had voldoende budget om volop voor de 20% toe te zeggen, licht Myra van Dijk toe. Bladel wilde eerst het aantal aanmeldingen afwachten alvorens toezeggingen te doen. En de gemeente Bergeijk heeft een jaarlijks budget ter beschikking gesteld en besloten om in te zetten op een cofinanciering van 10%. ABdK is benieuwd of de verschillen in de gemeentelijke bijdrage ook gevolgen zullen hebben voor het aantal aanmeldingen. 2

4 Cofinanciering uitgebreid In de gemeenten waar de (vroegere) aanwezigheid van zinkassen al eerder is geïnventariseerd, zoals Someren, Valkenswaard en Weert, bleken het ingrijpende voorbereidingswerk van de sanering en het herplaatsen van de (oude) bestrating voor veel burgers cruciale hindernissen te zijn om daadwerkelijk tot saneren over te gaan. Daarom heeft ABdK besloten de cofinanciering van saneringskosten uit te breiden. ABdK gaat nu ook voor 60% van de kosten mee in het voor- en nawerk rondom de sanering. Eigenaren van te saneren tuinen kunnen deze werkzaamheden laten uitvoeren door de aannemer die de sanering doet. Uitgangspunt is wel dat aanwezige materialen die zich daartoe lenen zoveel mogelijk worden hergebruikt. Deze worden tijdens de sanering in depot geplaatst. De gemeente Someren heeft mede met deze mededeling haar burgers benaderd en aangegeven dat iedere aanmelder van vóór 1 april gebruik kan maken van de aantrekkelijke cofinancieringsregeling voor het verwijderen van zinkassen. Medio 2006 zullen de eerste saneringen in Someren worden uitgevoerd. In Weert is op 24 april een herhalingsoefening gestart om de burgers nogmaals te attenderen op de zinkassenactie, met een stand in het gemeentehuis en artikeltjes en advertenties in de huis-aan-huisbladen. Sneller met BUS Sinds februari is het Besluit Uniforme Saneringen (BUS) van kracht. Dit betreft het in (ver)korte tijd afronden van kleinschalige, gelijksoortige bodemsaneringen. De meeste zinkassensaneringen van ABdK vallen hieronder. Het gaat om vervuilingen in het projectgebied van ABdK met oppervlakten tot maximaal 5000 m2 en grondverzet tot maximaal 800 m3. Dit soort BUS-meldingen worden door ABdK afgehandeld. Het projectbureau zorgt voor de procedure bij de provincie en plaatst ook namens Gedeputeerde Staten een advertentie in de regionale krant. Op een BUS-melding is geen verdere procedure van inspraak van toepassing, zodat in principe vijf weken na ontvangst van de melding met saneren kan worden gestart. ABdK heeft inmiddels de eerste BUS-meldingen in gang gezet. 3

5 zinkassen Als gemeenten meebetalen, heeft dit een positief effect op burgers Eerste 19 saneringen in Budel-Dorplein Maandag 13 februari ging in Budel- Dorplein officieel de eerste schop in de grond voor Fase 1B van de zinkassaneringen in Cranendonck. Brabants milieugedeputeerde Moons en Cranendoncks milieuwethouder Engelen kwamen naar de Rector van Nestestraat onder de rook van de zinkfabriek om samen met de bewoners het startsein te geven voor het saneren van de met zinkassen vervuilde voor- en achtertuinen van op één na alle adressen in de straat. Scheppen geld Gedeputeerde Moons memoreerde nog eens de lange voorgeschiedenis van deze zinkassanering waarvoor in 1989 al de eerste bodemonderzoeken plaatsvonden. Tot dan dacht men nog vaak in de sintels een ideale verharding voor wegen en tuinpaden te hebben gevonden. Ze waren gratis en er groeide zelfs geen onkruid op. Dat laatste bleek dus een signaal dat het allemaal minder ideaal was en er kwam een eerste initiatief van de overheid om de boel op te ruimen. In 1990 leidde dit tot een eerste sanering van 55 locaties in Budel-Dorplein, de zogeheten Fase 1A. Dat Fase 1B zo lang op zich heeft laten wachten, schreef de gedeputeerde voor het gehoor van bewoners en media toe aan veranderende milieunormen. Door de nieuwe, projectmatige aanpak in ABdK zijn er ook nieuwe middelen van VROM en de provincie gekomen en kunnen onderzoeken tot daadwerkelijke saneringen leiden. Als gemeenten hieraan meebetalen, blijkt dit bovendien een positief effect te hebben op de bereidheid van burgers om mee te doen. Er moeten dus nog hele scheppen geld van deze zijde komen, zo moedigde zij de milieuwethouder van Cranendonck aan bij het overhandigen van een versierde schop. Hoogste prioriteit De aanmoediging leek bij wethouder Engelen niet aan dovemansoren gericht, want hij meldde onlangs de noodzaak van zinkassaneringen op de agenda van B&W te hebben geplaatst: Er is afgesproken dat dit onderwerp de hoogste prioriteit krijgt bij de coalitiebesprekingen na de gemeenteraadsverkiezingen. Na de 100 saneringsadressen waarvoor nu een gemeentelijke bijdrage is opgenomen in de begroting biedt deze ontwikkeling enig perspectief op de scheppen geld die nodig zijn voor de 200 adressen in Cranendonck, die nu nog bij ABdK op de wachtlijst staan voor saneringsonderzoek. Eindelijk opluchting Na de toespraken kregen alle bewoners van de Rector van Nestestraat een schop overhandigd om symbolisch een aanvang te maken. Bij een kop warme chocola en te midden van de geplaatste zeecontainers voor tijdelijke opslag van tuinspullen werden ervaringen en indrukken uitgewisseld. Zo verklaarde bewoner Kessels blij te zijn dat het eindelijk zo ver was: Het gaat hier al bijna twintig jaar over zinkassen. Toen de saneringen twee jaar geleden weer in beeld kwamen, dachten wij: Het zal wel. Zelfs toen er bemonsterd werd, waren we nog sceptisch, want dat was in 1990 ook al gebeurd. Bovendien was er nog geen duidelijkheid over het geld. Na de keukentafelgesprekken met ABdK kwam er wat meer schot in. Toen ze vier maanden geleden onze tuinen kwamen taxeren, durfde nog niemand er in te geloven. Daarna ging het echter snel. Begin februari kwam de financiële bijdrage en binnen een week konden we onze tuinen leegtrekken. Dit is een echte opluchting. Vooral ook nu we het voorjaar starten met een compleet nieuwe tuin. Graag meebetalen Bewoners die zich na 1996 in de Rector van Nestestraat hebben gevestigd, moeten zelf 20% van de saneringskosten betalen. Bijvoorbeeld de heer Duisters die in deze straat is geboren en getogen en die enkele jaren geleden een woning heeft gekocht tegenover zijn ouderlijk huis. Ik heb op de sintels gespeeld en wij hebben uit eigen moestuin gegeten. Vroeger was zelfs de hele straat van zinkassen. Sommigen hier, vooral ouderen die nog in de zinkfabriek hebben gewerkt, vinden dat deze saneringen niet hadden gehoeven. Wij leven toch nog, zeggen ze dan. Maar ik vind dat deze sanering wel een veilig gevoel geeft, voor de gezondheid van ons en van onze kinderen. Het blijft toch vergif, hoe je het wendt of keert. Ik betaal er dan ook graag aan mee om dit op te ruimen. 4

6 Hoe hoger het chemisch rendement hoe hoger de kosten Immobilisatietechnieken voor zinkassen Immobiliseren is een technologische bewerking waarbij de fysische en/ of chemische eigenschappen van een afvalstof zodanig wijzigen, dat de verspreiding van milieuverontreinigende stoffen - door uitloging, erosie of verstuiving - beduidend minder wordt op de korte en lange termijn. Bij immobiliseren maak je dus toepasbare bouwstoffen van afvalstoffen. Daarom worden ze ook wel secundaire grondstoffen genoemd. Door de toepassing van deze secundaire grondstoffen kunnen primaire grondstoffen, zoals schoon zand en grind, worden gespaard. Daarom wijst het ministerie van VROM in het Landelijk Afvalbeheer Plan (LAP ) - in het kader van de Wet Milieubeheer - het gebruik van bouwstoffen via immobilisatie aan als een onomstotelijk nuttige vorm van materiaalhergebruik. Het draagt bij aan Duurzaam Bouwen en aan Integraal Ketenbeheer. Zinkassen In het kader van het project Actief Bodembeheer de Kempen worden tonnen zinkassen en door zinkassen verontreinigde grond van en uit de bodem verwijderd. Zinkassen die schadelijk zijn door de continue uitloging van zware metalen. Daartegenover staat dat zinkassen ook positieve eigenschappen hebben: ze hebben een stevige structuur en kunnen als funderingsmateriaal worden gebruikt. Juist voor die doeleinden zijn ze in het verleden dan ook volop toegepast, toen men nog niets wist van de schadelijke effecten van zinkassen op het milieu. Eén en twee opgeteld betekent nuttig maar schadelijk. Een logische vervolgvraag is dan: kun je de schade opheffen en het nut behouden? ABdK was nieuwsgierig naar het antwoord en legde de vraag in 2002 voor aan bedrijven in de sector: Kunt u een voorstel doen voor het verwerken van grond, baggerspecie, zinkassen en organisch materiaal dat vrijkomt binnen het project ABdK? Verschillende technieken Op deze vraag van ABdK reageerden tientallen bedrijven. Er werden voorstellen aangedragen vanuit verschillende technieken: koude immobilisatie, warme immobilisatie, plasmatechnologie, scheiden van niet en wel uitloogbare fractie, oplossen in zuur. Al snel bleek dat voor de noodzakelijke bulktoepassing bij de zinkassen van ABdK diverse technieken afvielen wegens de enorme kosten. Er bleef een shortlist over van bedrijven die een haalbare prijs-kwaliteitverhouding zouden kunnen bieden. Deze bedrijven kregen te horen dat ABdK bij uitvoering van het project in de t oekomst mogelijk een beroep op hen zou doen. Bedrijven die hierin geïnteresseerd waren, zouden op eigen kracht en kosten moeten proberen hun techniek op maat te maken voor toepassing op zinkassen. Bovendien werd de restrictie gemaakt dat ook voor de shortlist de nog steeds hoge kosten een struikelblok zouden kunnen vormen. Koude immobilisatie Van alle mogelijke technieken om zinkassen te immobiliseren, lijkt die van de zogeheten koude immobilisatie het meest haalbaar, als je kijkt naar de toepassingsmogelijkheden en de prijs-kwaliteitverhouding. Het uitgangspunt is dat grondstoffen, zoals zinkassen, eerst worden gezeefd en gebroken. Vervolgens worden ze met cement gedoseerd tot beton voor stabiele funderingen in de wegenbouw. Voordeel van deze methode is dat de inkapseling gepaard gaat met een hoge ph-waarde (11). De alkalische cement verhoogt namelijk de zuurgraad van de sintels en dat werkt zeer effectief tegen uitloging. Deze methode wordt al toegepast in de praktijk, ook al kleeft er nog een financieel bezwaar aan: de kosten kunnen niet concurreren met die van toepassing van gebroken puin. Opdrachtgevers in de wegenbouw zullen hier dus (milieu)bewust voor moeten kiezen. Certificering Voor toepassing van koude immobilisatie zijn twee bedrijven onlangs erkend met een certificaat van het Centrum voor immobilisatie (CIM). Het gaat om de firma's BAG (Bewerken Afvalstoffen tot Grondstoffen, een samenwerkingsverband van BAM en Essent) in Stein en A&G (een samenwerkingsverband van AVR en Grontmij) in Waalwijk. De garantie die het kwaliteitscertificaat biedt, kan een belangrijke stap voorwaarts betekenen voor deze bedrijven om opdrachten binnen te halen. 5

7 zinkassen Proefproject: Röntgen Fluorescentie Zinkmetingen on site kunnen aanzienlijk kosten besparen Het toepassen van de nieuwe techniek Röntgen Fluorescentie (XRF) levert nauwkeurige, betrouwbare en beduidend goedkopere onderzoeksresultaten op in met zink verontreinigde bodems. Zo luidt de belangrijkste conclusie van een door GeoConnect in opdracht van ABdK uitgevoerd proefproject. Analyse in het veld Tot nu toe werden op locaties met mogelijke zinkassenvervuiling bodemmonsters genomen om in een gecertificeerd laboratorium te worden onderzocht. De chemische analyse liet enkele dagen wachten op uitslag en was niet alleen tijdrovend, maar ook kostbaar. Analyse in het veld, zonder dure tussenkomst van een lab, zou tijd én geld kunnen besparen. Dit is nu precies wat de nieuwe analysetechniek Röntgen Fluorescentie (XRF) volgens de testuitslag biedt. Met deze on site meting kan binnen een minuut ter plekke de omvang van een bodemverontreiniging met zinkassen worden bepaald. Minder grondverzet Ook tijdens saneringswerkzaamheden kan de veld-xrf worden ingezet. Bij het graven kan op diverse diepte-intervallen het zinkgehalte worden geanalyseerd. Hierdoor is direct vast te stellen of de verontreiniging voldoende is verwijderd. Doordat ook hier geen laboratoriumonderzoek nodig is, wordt eveneens tijd bespaard. Daarnaast kan de methode resulteren in minder grondverzet, omdat zeer nauwkeurig is te bepalen tot op welke diepte gegraven moet worden. Kostenplaatje Een kosten-batenanalyse toont aan dat bij XRF-analyses in 5 jaar de stuksprijs 75% goedkoper uitkomt dan die van de labanalyses. Bij 6000 monsters in 5 jaar scheelt het nog altijd 60% in kosten. De bereikte nauwkeurigheid in afgraven kan al gauw 10% minder grondverzet opleveren. Dat betekent in kostenbesparing maar liefst euro per jaar, uitgaande van 500 saneringen van gemiddeld 300 kubieke meter. waterbodems Na een jaar te hebben stilgelegen, zijn de baggerwerkzaamheden in zandvang Klotputten, in de Dommel bij Eindhoven, in januari van dit jaar hervat. In overleg met de aannemerscombinatie is een oplossing gevonden voor de mogelijke afzet van de m3 specie die vrijkomen bij de baggerwerkzaamheden die nu eind 2006 gereed zullen zijn. Uitbaggeren Klotputten in de Dommel hervat Kwaliteit Secundaire bouwstof Begin 2005 werd geconstateerd dat het vrijkomend materiaal in de Klotputten na scheiding riaal van de Klotputten wordt gebruikt als De afspraak is nu dat het vrijkomende mate- in de verwerkingsinstallatie aan de A2 bij secundaire bouwstof. De aannemerscombinatie heeft 20 maanden de tijd om een geschikte Waalre niet voldoende kwaliteit opleverde om weer als zand te worden afgezet. Daardoor locatie te vinden voor deze hoeveelheid. kwam de sanering van de zandvang noodgedwongen stil te liggen. den bij de voorgenomen verbreding van de A2 Mogelijk dat het materiaal toegepast kan wor- rond Eindhoven. 6

8 Bijna de helft in meanderende luister hersteld Oplevering 2e fase Tungelroysebeek Geschat was een opbrengst van 13 ton zink en 600 kilogram cadmium. Fase 2 in de waterbodemsanering van de Tungelroysebeek heeft uiteindelijk geleid tot verwijdering van 15 ton zink en 550 kilogram cadmium. De werkzaamheden in vier deeltrajecten, over een totale lengte van 7,5 kilometer in de gemeente Weert, zijn begin dit jaar voltooid. Hergebruik en stort Waterschap Peel en Maasvallei heeft in totaal kubieke meter zwaar verontreinigde grond laten verwijderen uit dit deel van het stroomgebied van de Tungelroysebeek. Een gespecialiseerd bedrijf in Weert heeft de grond gereinigd. Het schone eindproduct wordt elders hergebruikt en het residu van de verontreiniging is gestort. Herinrichting De door het waterschap uitgevoerde sanering is gecombineerd met een natuurlijke herinrichting van de beekloop. Dat heeft naast de afvoer van zwaar verontreinigde grond nog eens geleid tot verplaatsing van maar liefst kuub (relatief) schone grond. Deze 9000 vrachtwagenladingen zijn gebruikt voor het deels dempen en herprofileren van de beek. Om de natuurlijke meanderloop te herstellen zijn ook aanliggende landbouwpercelen deels heringericht. Voortgang Na afloop van fase 2 zijn nu 15 van de 34 kilometers Tungelroysebeek onder handen genomen. Fase 3 zal naar verwachting in 2007 van start gaan. Het totale project moet in 2012 voltooid zijn. De kosten van het afgeronde deel in Weert bedragen 4,8 miljoen euro, waarvan 2,7 miljoen euro voor de saneringswerkzaamheden. Hiervan heeft ABdK 2,16 miljoen euro bijgedragen. Waterschap Peel en Maasvallei draagt 1,5 miljoen euro bij. Het resterende bedrag is voor rekening van de Provincie Limburg, de Reconstructie Limburg door middel van de Stimulering Gebiedsgericht Beleid (SGB-subsidie) en de Europese Unie (EOGFL, afdeling garantie). 7