LES IN LICHAAMSTAAL MIJN PERFECTE PUPPY

Transcriptie

1 LES IN LICHAAMSTAAL MIJN PERFECTE PUPPY DOOR MONIQUE APPELS

2 PAGINA 2 VAN 19 Monique Appels 1e druk: oktober 2012 Dit document behoort bij de online training Mijn perfecte puppy. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteur.

3 PAGINA 3 VAN 19 LES IN LICHAAMSTAAL Lichaamstaal is onderdeel van gedrag en zegt veel over de motivatie van de hond. Toch is er ook nog veel onduidelijkheid over de diverse lichaamshoudingen van een hond. Die onduidelijkheid zit hem vooral in het feit dat wij honden fokken met verschillende staartstanden. Dat zorgt vaak voor spraakverwarring. Bij ons en ook bij onze honden. We kunnen het natuurlijk onnodig moeilijk maken maar eigenlijk is het redelijk eenvoudig. Als we naar lichaamshouding kijken onderscheiden wij als eerste stand van oren en staart. Er zijn drie verschillende standen. Als je daarvan uitgaat, wordt het een stuk makkelijker. OREN Oren kunnen een neutrale stand hebben. Voor honden met rechtopstaande oren betekent dit dat ze iets naar de zijkant zijn gedraaid. Voor honden met hangende oren betekent dit dat ze plat langs de kop vallen.

4 PAGINA 4 VAN 19 Eigenlijk zie je dat alleen bij honden die slapen of die echt rustig ontspannen liggen. Er zijn natuurlijk vele soorten oren en dus zal de neutrale stand af kunnen wijken. Hoe langer het oor, hoe lastiger het ook te zien is. Honden met tiporen hebben een oorstand vergelijkbaar met die van honden met rechtopstaande oren. Oren kunnen ook naar achteren gedraaid worden. Wanneer jij een hond contact aanbiedt zal deze in de meeste gevallen naar jou toekomen met de oren naar achteren. Dat kan er zo uitzien als op de volgende pagina.

5 PAGINA 5 VAN 19 Zoals je op de linkerfoto goed kunt zien, kunnen oren ook afzonderlijk van elkaar bewegen. Het rechteroor is minder ver naar achteren geplaatst dan het linkeroor. Verwar dit niet met angst. Bij angst heeft een hond zijn oren ook naar achteren gericht maar zal niet naar je toekomen als je contact zoekt; hij vlucht of verstart. Een angstige hond heeft de oren zo ver naar achteren dat zij soms in de vacht verdwijnen. De laatste variant is de oren naar voren. Honden die hun oren naar voren richten doen dat wanneer ze attent zijn op een prikkel. Een hond met rechtopstaande oren draait zijn oorschelpen naar voren waardoor de oren dichterbij elkaar lijken te staan.

6 PAGINA 6 VAN 19 Honden met hangende oren doen hetzelfde waardoor de oren aan de achterkant van de kop afgedraaid worden. Dat ziet er uit zoals op de foto linksonder. Honden met tiporen dragen hun oren hetzelfde als honden met rechtopstaande oren (foto rechtsonder).

7 PAGINA 7 VAN 19 Bij sommige honden is het heel lastig of helemaal niet te zien. Bijvoorbeeld met lange oren in combinatie met een eenkleurige vacht en/of veel haar. Andere honden hebben ook moeite deze honden te lezen. Maar wat nou als je een rechtopstaan d en een hangend oor hebt? Nou dan ziet het er dus zo uit

8 PAGINA 8 VAN 19 STAART De staart is een belangrijk onderdeel in de communicatie van honden zowel onderling als naar ons toe. En over de staartstand en zijn betekenis is wellicht nog meer verwarring dan over die van de oren. Net als bij de oren, heeft de staart drie standen: lager dan neutraal, neutraal en hoger dan neutraal. Natuurlijk zitten daar vele varianten in maar de basis blijft hetzelfde. Bij een neutrale staartstand hangt de staart ontspannen naar beneden. Een hond heeft een staartstand lager dan neutraal als zijn staart zijn anus afdekt. De variatie in lager, nog lager of laagst zit hem in de spanning waarmee hij zijn anus afdekt. Een staart is hoger dan neutraal als de staart vrijkomt van de anus. Enkele voorbeelden van staartstanden:

9 PAGINA 9 VAN 19 Linksboven: neutraal, rechtsboven: in ieder geval niet hoog, linksonder: hoog, rechtsonder: laag. Het misverstand zit vaak in het gegeven dat wij een neutrale staartstand verwarren met een staartstand volgens de rasstandaard. Daarom wordt gezegd dat de neutrale staartstand voor elke hond anders is.

10 PAGINA 10 VAN 19 Dit is onjuist. Als de rasstandaard aangeeft dat de hond zijn staart hoog moet dragen (Beagle, terriërs) betekent dit niet dat deze stand dus neutraal is. Een hond met een hoge staart communiceert iets anders dan een hond met een neutrale staart! En aangezien honden geen idee hebben van rasstandaarden, lopen een Beagle en Jack Russell dus vaak in een hoge houding over straat. Toch kan hij echt zijn staart wel laag dragen. Jack Russell-eigenaren weten dat. De linkerfoto op de vorige pagina is een Siberische husky. In de rasbeschrijving staat: Als de hond alert is, wordt de staart in een sikkelvorm over de rug gedragen. In rust hangt hij neerwaarts 1. Het is niet voor niets dat terriërs over het algemeen meer problemen ondervinden met andere honden dan windhonden. 1 De grote hondenencyclopedie van Esther Verhoef, uitgave 2002

11 PAGINA 11 VAN 19 LICHAAM Aan de rest van het lichaam valt ook veel af te lezen. Honden die een hoge houding aannemen, staan hoog op de poten waarbij de spanning in het lichaam zichtbaar is en ze maken zich groot. Honden die een lage houding aannemen maken zich klein, zakken wat door de poten. CONFLICTEN Wanneer komen conflicten voor? Conflicten kunnen zich voordoen wanneer de lichaamstaal van een hond niet goed te lezen is. Denk aan honden met veel haar, veel rimpels, kleine of geen staart of andere uiterlijke kenmerken die de communicatie bemoeilijken. Wanneer uiterlijke kenmerken niet in de weg zitten, kan gesteld worden dat hoe groter het relatieve houdingsverschil, hoe kleiner de kans op een conflict. Op onderstaande foto s zie je duidelijk het verschil in staartstand. Rechtsboven: hoger dan neutraal en lager dan neutraal kunnen best samen aan één stok.

12 PAGINA 12 VAN 19

13 PAGINA 13 VAN 19 De foto s op de volgende pagina geven duidelijk wel spanning aan. Op de bovenste foto is er nauwelijks houdingsverschil tussen beide honden. Ze dragen hun staat hoog en hun oren iets naar achteren (ambivalent). Er wordt nog oogcontact vermeden maar de spanning is zelfs vanaf de foto voelbaar. Deze blijft tot één van beide zijn staart laat zakken. Hier is het dus wel oppassen geblazen. Van de hond op de onderste foto gaat behoorlijk wat dreiging uit: hij fixeert in een hoge houding. Die dreiging wordt nog versterkt door het donkere masker (kleurstelling van de kop) in combinatie met de blauwe ogen. De staart is niet scherp en dat impliceert dat hij kwispelt. Weliswaar langzaam maar laat je hierdoor niet in de maling nemen; kwispelen is een vorm van spanning niet van blijdschap.

14 PAGINA 14 VAN 19

15 PAGINA 15 VAN 19 AMBIVALENT GEDRAG Honden laten vrijwel nooit alleen maar een hoge of alleen maar een lage houding zien. Bekijk maar eens een groep honden en je zult zien dat houdingen constant wisselen. Staarten gaan van hoog naar laag en oren van achteren naar voren. Dat zijn ambivalente houdingen. Ambivalent wil zoveel zeggen als twijfel. Ambivalentie is een staat van in conflict zijnde emoties die gerelateerd zijn aan hetzelfde object, idee of persoon (bijvoorbeeld, gevoelens van liefde en haat voor iets of iemand). De term wordt ook vaak gebruik om situaties aan te duiden waar men gemengde gevoelens over heeft, of iets waar een persoon onzeker of besluiteloos over is. 2 Zo vertoont een hond ambivalent gedrag als hij aan de ene kant bang is van een andere hond maar toch ook nieuwsgierig is en toenadering wil zoeken. Hiernaast twee voorbeelden van een ambivalente lichaamshouding. Beide honden hebben de oren naar achteren en de staart hoog. 2 Wikipedia

16 PAGINA 16 VAN 19

17 PAGINA 17 VAN 19 ANDERE VORMEN VAN CONFLICTGEDRAG Een hond heeft verschillende vormen van gedrag die vertellen dat hij in conflict is. Een aantal voorbeelden: Tongelen het snel in en uit de bek bewegen van het uiteinde van de tong Hijgen kort en snel Beklikken de eigen bek aflikken Uitschudden (droge vacht) Niezen Snuffelen (als er niets te ruiken valt) Krabben (als er geen jeuk is) Gapen Uitrekken Markeren Pootheffen Trillen Piepen Hoog blaffen Het vereist enige training om dit gedrag te herkennen en op waarde te schatten.

18 PAGINA 18 VAN 19 Je zult merken dat als jij erop gaat letten, jouw hond regelmatig conflictgedrag vertoont. Op zich geen punt en niets om je zorgen over te maken behalve als het veelvuldig voorkomt of wanneer jouw hond meer dan drie van bovengenoemde signalen vertoont. Dan is er sprake van echte stress en moet de hond snel uit die conflictsituatie gehaald worden.

19 PAGINA 19 VAN 19 Bij het maken van de foto op de vorige pagina werd de eigenaar van de herder (de bruine hond op de voorgrond) erg boos op mij. In plaats van het nemen van de foto had ik beter mijn agressieve hond bij mij kunnen roepen (de poolhond met de hoge houding). Veel mensen verwarren een hoge houding met agressie. Als een hond een hoge houding aanneemt, toont hij zich zelfverzekerd. Een zelfverzekerde hond heeft geen agressie nodig. De herder heeft dat heel goed begrepen en toont een lagere houding ten opzichte van de poolhond. Hij wil immers geen conflict, hij wil contact. Een paar seconden later liepen ze rennend achter elkaar aan te spelen