Nota. reserves en voorzieningen. gemeente Montferland

Transcriptie

1

2

3 Nota reserves en voorzieningen gemeente Montferland

4 2

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding stelling Wettelijk kader Leeswijzer Begrippen en kaders Algemeen Reserves Voorzieningen Spelregels reserves Instellingscriteria reserves Mutaties reserves Opheffen reserves Wijzigen van doel of bestemming Rentebeleid Ontwikkelingen BBV Presentatie in de jaarrekening Spelregels voorzieningen Instellingscriteria voorzieningen Mutaties voorzieningen Opheffen voorzieningen Wijzigen doel of bestemming Presentatie in de jaarrekening Weerstandsvermogen en risicoprofiel Algemeen Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit Overzicht reserves en voorzieningen Samenvatting voorstellen Bijlage 1 Beoordeling reserves Bijlage 2 Beoordeling voorzieningen

6 4

7 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De huidige nota reserves en voorzieningen dateert van Door wetswijzigingen en met name lokale ontwikkelingen zal de nota reserves en voorzieningen periodiek geactualiseerd moeten worden. In Montferland kiezen we voor een actualisatie eens in de vier jaar, bij de aanvang van een nieuwe regeerperiode. De actualisatie is vorig jaar een jaar uitgesteld in verband met de gevoerde kerntakendiscussie. In 2014 is wel de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing geactualiseerd. 1.2 stelling van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen opnieuw vast te leggen. Met deze herijkte nota Reserves en voorzieningen 2015 stelt de raad kaders en heeft de raad een transparant en actueel inzicht in welke reserves en voorzieningen de gemeente tot haar beschikking heeft. 1.3 Wettelijk kader Deze nota is primair bedoeld als kaderstellend instrument voor de gemeenteraad. De nota is een uitwerking van artikel 212 van de Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de begrippen en kaders beschreven. De hoofdstukken 3 en 4 beschrijven de spelregels bij reserves en voorzieningen, zoals bijvoorbeeld de instellingscriteria, de mutaties en de presentatie in de jaarrekening. In hoofdstuk 5 wordt nader ingegaan op het weerstandsvermogen en het risicoprofiel van de gemeente Montferland. In hoofdstuk 6 volgt een overzicht van de reserves en voorzieningen en in hoofdstuk 7 geeft een samenvatting van de voorstellen. In de twee bijlagen geven we een beschrijving en beoordeling van alle reserves en voorzieningen. 5

8 2 Begrippen en kaders 2.1 Algemeen Het kader voor reserves en voorzieningen wordt gevormd door artikel 42 tot en met 45 van het BBV. Daarnaast heeft de commissie BBV via notities, stellige uitspraken en richtlijnen het kader verder ingevuld. In onderstaande tabel is het onderscheid tussen de reserves en de voorzieningen samengevat. Verantwoordelijkheid Reserve De raad is bevoegd voor het financieel beleid van: instellen, storten, onttrekken en het opheffen van een reserve. Voorziening Onder voorbehoud van regelgeving is het college bevoegd voor het financieel beheer: het instellen, storten, onttrekken en opheffen van een voorziening. Wijzigen bestemming Mogelijk Niet mogelijk Categorisering Eigen vermogen Vreemd vermogen vermogenspositie Toevoeging (storting) Resultaatbestemming Resultaatbepaling Het resultaat van de baten en De storting in een voorziening lasten leidt tot een storting in is een last voor de begroting respectievelijk onttrekking aan en komt direct ten laste van de de reserve. Raadsbesluit is exploitatie. vereist. Directe toevoeging is niet toegestaan. Onttrekking (besteding) Directe onttrekking is niet Directe onttrekking is toegestaan. verplicht. Financiële onderbouwing Niet verplicht, wel wenselijk. Ja, verplichte onderbouwing Indelingen - Algemene reserves Voorzieningen voor: - Bestemmingsreserves - Verplichtingen en verliezen - Bestaande risico s - Egalisatie van kosten - Bijdragen van derden 2.2 Reserves De reserves worden samen met het resultaat na bestemming (volgend uit de programmarekening) gerekend tot het eigen vermogen (artikel 42; artikel 43 BBV). Er zijn twee soorten reserves: algemene reserves en de bestemmingsreserves. 1. Algemene reserves zijn reserves waaraan geen bestemming is gegeven, deze dienen om risico s in algemene zin op te vangen (bufferfunctie); 2. Bestemmingsreserves zijn reserves waar de raad een bepaalde bestemming aan heeft gegeven. Reserves kennen een aantal functies. De volgende functies zijn te onderscheiden: a. Bufferfunctie b. Inkomensfunctie c. Bestedingsfunctie d. Egalisatiefunctie En in z n algemeenheid hebben reserves een: e. Financieringsfunctie 6

9 Ad. a. De bufferfunctie van reserves Reserves met een bufferfunctie zijn reserves die zijn gevormd om enerzijds onvoorziene toekomstige uitgaven op te kunnen vangen en anderzijds om bestaande risico s af te dekken. Zie ook hoofdstuk 5 Weerstandsvermogen en risicoprofiel. Ad. b. De inkomensfunctie van reserves De bespaarde rente kan als resultaatbestemming aan het vermogen worden toegevoegd of (deels) als structureel dekkingsmiddel worden ingezet (bijvoorbeeld voor kapitaallasten). Als bespaarde rente wordt ingezet als structureel dekkingsmiddel ontstaat bij het aanwenden van de reserves een dekkingstekort ter grootte van de vervallen rentebaten. Ad. c. De bestedingsfunctie van reserves Bestemmingsreserves worden gevormd voor door de raad bepaalde specifieke bestemmingen en worden gevoed vanuit de exploitatie. Die reserves hebben een bestedingsfunctie. Ad. d. De egalisatiefunctie van reserves Reserves kunnen worden gevormd om tarieven of baten en lasten over de jaren heen gelijkmatig te verdelen. Pieken en dalen in de exploitatie kunnen zodoende worden vermeden. Ongewenste schommelingen in tarieven die aan derden in rekening gebracht worden kunnen door middel van een egalisatiereserve worden opgevangen. Ad. e. Financieringsfunctie van reserves Reserves kunnen worden gebruikt als eigen financieringsmiddel, omdat ze onderdeel uitmaken van het totale vermogen van de gemeente. Binnen de gemeente kan het vermogen worden aangewend als intern financieringsmiddel. Hierdoor hoeft geen geld van derden te worden aangetrokken. Voorgesteld wordt om de (bestemmings)reserves ook te presenteren in onze staat van reserves gegroepeerd naar functie. 2.3 Voorzieningen Voorzieningen worden gerekend tot het vreemd vermogen. Cumulatieve criteria voor het vormen van een voorziening zijn: 1. een risico of verplichting; 2. ontstaan voor of op balansdatum; 3. het tijdstip van optreden is onzeker en 4. de omvang is redelijkerwijs in te schatten. De voorzieningen worden gevormd voor: - verplichtingen en verwachte verliezen - bestaande risico s - kostenegalisatie - bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven - middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is Met betrekking tot de laatste twee punten kunnen we verwijzen naar de notitie riolering van de commissie BBV van november Hierin staat onder meer dat de wetgever het toestaat om via de rioolheffing ook bijdragen voor toekomstige vervangingsinvesteringen op te nemen (artikel 44, lid 1d BBV). In geval van nog niet uitgevoerd werk bij vervangingsinvesteringen (waar niet voor is gespaard) of uitbreidingsinvesteringen (voor zover niet gedekt door een bijdrage uit de grondexploitatie) dient de onderbesteding op kapitaallasten ook aan een aparte voorziening te worden toegevoegd (artikel 44 lid 2 BBV). Toevoeging aan en vrijval van voorzieningen vindt plaats ten laste of ten gunste van de exploitatie (niet via resultaatbestemming zoals bij reserves). Onttrekkingen worden rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht. Voor jaarlijks terugkerende aan arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume mag geen voorziening worden gevormd. Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan, tenzij de waardering tegen contante waarde is of voorzieningen als gevolg van bijdragen van derden dit verplicht stellen. 7

10 3 Spelregels reserves 3.1 Instellingscriteria reserves Algemene Reserves Deze reserves behoren tot het eigen vermogen van de gemeente en dienen om risico s in algemene zin op te vangen (bufferfunctie). Bestemmingsreserves Ook deze reserves behoren tot het eigen vermogen van de gemeente. Het uitgangspunt is om de bestemmingsreserves te beperken, zowel in aantal als omvang. Door periodiek de reserves te evalueren wordt voorkomen dat reserves blijven bestaan waarvan het beoogde doel niet meer aanwezig is. Bij het instellen van reserves moeten de volgende criteria worden gehanteerd: - Een bestemmingsreserve wordt ingesteld voor een concreet, in principe binnen een vooraf bepaalde tijd te realiseren, door de raad vast te stellen doel; - Het instellen van reserves dient bij raadsbesluit plaats te vinden - Voor zover van toepassing, zal aangegeven moeten worden: Het doel waarvoor de reserve wordt gevormd. Het motief voor instelling (o.a. nodig voor koppeling met het rentemotief). De gewenste of noodzakelijke, minimale en/of maximale omvang. De omvang en de wijze van stortingen en onttrekkingen (structureel of incidenteel), inclusief onderbouwing daarvan, bijvoorbeeld op basis van meerjarenplanning. Noodzakelijkheid rentetoevoeging en de bepaling van de rente. De einddatum in combinatie met beëindiging bij het onbenut laten van de reserve. Voor alle bestemmingsreserves wordt een budgethouder aangewezen. 3.2 Mutaties reserves Toevoegingen (stortingen) - Toevoegingen aan reserves moeten altijd door de raad worden goedgekeurd. Deze goedkeuring is zichtbaar bij een begrotingspost of begrotingswijziging. - Bij bestemmingsreserves ter dekking van kapitaallasten moet het rentepercentage van de rentetoevoeging aan de reserve gelijk zijn aan het rentepercentage van de geactiveerde investering. Onttrekkingen - Onttrekkingen aan reserves vinden alleen plaats na besluit van de raad. Deze goedkeuring is zichtbaar bij een begrotingspost of begrotingswijziging. - Onttrekkingen mogen niet tot gevolg hebben dat een reserve negatief wordt. - Bijdragen uit reserves aan de exploitatie zijn gelijk aan de bijbehorende werkelijke lasten. In artikel 6 van het budgetkader college 2014 heeft de gemeenteraad een aantal reserves specifiek aangewezen waarin het college in overeenstemming met het bestaande beleid mag muteren zonder dat daar jaarlijks (lopende het jaar) een expliciet raadsbesluit over hoeft te worden genomen, tot het moment dat de raad anders besluit. 3.3 Opheffen reserves Wanneer het doel op basis waarvan een reserve is gevormd op enig moment vervalt, of de vastgestelde einddatum verstreken is, dan dient de reserve te worden opgeheven. Het opheffen van een reserve kan alleen door een raadsbesluit. 3.4 Wijzigen van doel of bestemming Als het doel van een reserve in belangrijke mate wijzigt (het nieuwe doel ligt niet in de lijn van het oorspronkelijk doel), dan valt deze reserve vrij en wordt opgeheven. De gewijzigde reserve zal opnieuw door de gemeenteraad moeten worden vastgesteld. 8

11 3.5 Rentebeleid De uitgangspunten voor de rentepercentages worden jaarlijks in de kadernota door de gemeenteraad vastgesteld. In de kadernota 2016 staat het volgende over de toevoeging van bespaarde rente aan de eigen (interne) financieringsmiddelen: Op grond van het BBV mag aan voorzieningen geen rente worden toegevoegd. Het is ongewenst dat op de eigen (interne) financieringsmiddelen wordt ingeteerd. Derhalve wordt aan reserves toegerekend het inflatiepercentage prijs nationale bestedingen (afgerond op 1 naar boven). Voor 2016 hanteren wij 2% (bron CEP 2015). Uitzondering hierop zijn: - De reserve Masterplan (toevoeging 4,75%); - De reserve Kelrehuus, die dient ter dekking van de kapitaallasten (toevoeging 5,5%); - De reserve Sportcomplex Montferland (toevoeging 4,75%); - De reserve NUON (toevoeging 3%); - De reserve schenking prins WIM 1 (toevoeging 4,5%). De resterende rentebaten worden als baat in de begroting opgenomen. Aan de reserves Bovenwijkse voorzieningen en Ontvlechtingskosten wordt geen rente toegerekend omdat hier geen volledig onderbouwd bestedingsplan aan ten grondslag ligt. Voorgesteld wordt om met ingang van 2016 geen rente meer toe te voegen aan de Algemene Reserve om zo een structureel budgettair voordeel te realiseren van ca Ontwikkelingen BBV In het huidige BBV moeten investeringen met economisch nut geactiveerd worden en afgeschreven worden op basis van de verwachte levensduur van het actief (bijvoorbeeld een gebouw). Het huidige BBV laat echter de gemeenten de vrijheid om investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut (wegen, parken etc.) al dan niet te activeren en daarbij versneld af te schrijven. Dit leidt tot grote verschillen tussen gemeenten, waardoor vergelijking van kosten bemoeilijkt wordt. Ook binnen gemeenten kunnen door uiteenlopende keuzes omtrent afschrijving onduidelijkheden ontstaan. Met het oog op een betere vergelijkbaarheid van de kosten, wordt in het nieuwe BBV de systematiek van activering en afschrijving voor alle investeringen gelijk getrokken: investeringen met een maatschappelijk nut dienen, evenals investeringen met een economisch nut, te worden geactiveerd en over de verwachte levensduur te worden afgeschreven. Daarmee wordt tevens bevorderd, dat de kosten van de investeringen ten laste komen van burgers en bedrijven, op het moment dat zij er nut van hebben. Dit betekent in de praktijk dat investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut met ingang van 2017 niet meer ineens ten laste van een reserve worden gebracht. Dit hebben wij in de afgelopen jaren gedaan met bijvoorbeeld de investeringen in het kader van de aanleg van de zuidelijke randweg in Didam. De verplichting om alle investeringen te activeren volgens de nieuwe methode wordt alleen van toepassing op nieuwe investeringen die na 2017 worden gedaan. De keuze voor geleidelijke invoering betekent dat pas over 30 tot 40 jaar alle investeringen op een gelijke manier worden afgeschreven. Het blijft daarnaast relevant om in de jaarrekening een onderscheid te maken met investeringen met economisch nut, omdat deze veelal zelfstandig vervreemdbaar zijn en daardoor hun actuele waarde kunnen opleveren. Daaraan verbonden stille reserves kunnen dan eenvoudiger worden herkend. Gemeentelijke investeringen met economisch nut of in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut waarbij sprake is van bijdragen van derden, kunnen in de huidige systematiek bruto dan wel netto (in aftrek) worden verantwoord. Ook hier kan harmonisatie bijdragen aan een betere vergelijkbaarheid en transparantie. Vanwege de administratieve eenvoud (de bijdrage behoeft niet meer over het verloop van jaren te worden verantwoord) wordt de netto-methode verplicht gesteld voor alle investeringen. 9

12 3.7 Presentatie in de jaarrekening In de jaarrekening worden toevoegingen en onttrekkingen aan elk van de bestemmingsreserves verwerkt tot maximaal de bedragen die op begrotingsbasis door de raad zijn goedgekeurd. Bij overschrijding van deze maximale bedragen moet voor het verschil bij resultaatbestemming een afzonderlijk raadsbesluit worden genomen rekening houdend met het mandaat conform het budgetkader. Conform artikel 54 BBV dient in de toelichting op de balans de aard en de reden van elke reserve en de mutaties (toevoegingen en onttrekkingen) te worden vermeld. Een overzicht per reserve geeft inzicht in: - Het saldo aan het begin van het boekjaar; - De toevoegingen of onttrekkingen uit hoofde van het voorgaande boekjaar; - De toevoegingen of onttrekkingen bij het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening; - De verminderingen in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd; - Het saldo aan het einde van het boekjaar. 10

13 4 Spelregels voorzieningen 4.1 Instellingscriteria voorzieningen Het BBV schrijft een aantal criteria voor die moeten worden gehanteerd voor het vormen van een voorziening: - Bij concrete verplichtingen en verliezen waarvan de omvang onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; - Bij bestaande risico s ter zake van te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; - Voor egalisatie van sterk wisselende kosten van grote omvang (onderhoud riolering, wegen, gebouwen en dergelijke). De mate waarin schommelingen afgedekt moeten worden is mede afhankelijk van de vraag in hoeverre deze schommelingen verstorend werken op het totaalbeeld en daardoor de structurele financiële positie voor de gemeente vertekenen; - Incidentele schommelingen moeten dus zoveel mogelijk worden verwerkt in de meerjarenramingen. Ter onderbouwing van deze kosten dienen actuele beheerplannen of andere deugdelijke calculaties aanwezig te zijn; - De bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven als bedoeld in art 35 1b BBV; - Voor van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. Uitgezonderd zijn voorschotbedragen ontvangen van de Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren art 49b BBV. Voorzieningen ter egalisatie van kosten worden uitsluitend bij raadsbesluit ingesteld omdat aan dergelijke voorzieningen keuzes ten grondslag liggen, zoals onderhouds- en kwaliteitsniveaus. Over de vorming van voorzieningen ter dekking van verplichtingen en verliezen, risico s bijdragen van derden wordt de raad geïnformeerd. Elke voorziening moet de omvang hebben van de desbetreffende verplichting of het geschatte risico. Indien er een kans is dat een risico zich zal voordoen en de omvang van het risico niet goed is in te schatten, dan kan er geen voorziening worden getroffen. Het risico moet dan meegenomen worden in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing (W&R) bij de (meerjaren)begroting en jaarstukken. Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven: 4.2 Mutaties voorzieningen Toevoegingen Voorzieningen dienen dekkend te zijn voor verplichtingen en risico s. Ze mogen daarom niet groter of kleiner zijn dan de verplichtingen of risico s waarvoor ze zijn gevormd. Toevoegingen moeten zijn gebaseerd op de gewenste of noodzakelijke omvang. Voorzieningen ter egalisatie van kosten worden afgestemd op de door de raad bepaalde kaders (in het bijzonder de beheerplannen). Indien een voorziening een omvang heeft bereikt die hoger is dan het noodzakelijke niveau, valt het meerdere vrij ten gunste van de exploitatie. Bij tekorten dienen de voorzieningen te worden aangevuld. Ook hierbij verwijzen wij naar artikel 6 van het Budgetkader college Voor de voorzieningen in de openbare ruimte heeft de gemeenteraad het kwaliteitsniveau bepaald in bij de behandeling van IBOR (Integraal Beheer Openbare Ruimte) in november Bestedingen Bestedingen ten laste van de voorzieningen vinden alleen plaats indien de onttrekkingen zijn gepland bij de vorming van de voorziening. Deze staan in directe relatie tot het doel van de 11

14 voorziening en na besluitvorming door het college van burgemeester en wethouders. In de jaarrekening wordt inzicht gegeven in de bestedingen ten laste van de voorzieningen. Bestedingen worden rechtstreeks ten laste van een voorziening verantwoord en blijven buiten de exploitatie. Autorisatie van bestedingen vindt plaats door: Vooraf - Het nemen van een raadsbesluit over de vorming van voorzieningen ter egalisatie van kosten en de vaststelling van beheerplannen die daar aan ten grondslag liggen (vaststelling Integraal Beheer Openbare Ruimte). - Vaststelling van de begroting en begrotingswijzigingen waarin toevoegingen en bestedingen worden aangegeven. Achteraf - De jaarrekening waarin de bestedingen worden verantwoord en elke voorziening wordt toegelicht. 4.3 Opheffen voorzieningen Voorzieningen worden opgeheven als de verplichting en/of het risico waarvoor de voorziening is gevormd is vervallen of is opgehouden te bestaan. Indien dit een gevolg is van veranderingen in wet en regelgeving is een raadsbesluit niet nodig. Voorzieningen ter egalisatie van kosten worden opgeheven na een besluit van de raad. Wanneer een voorziening wordt opgeheven valt een eventueel saldo vrij ten gunste van de exploitatie. 4.4 Wijzigen doel of bestemming Het doel van voorziening kan niet wijzigen, gegeven het verplichtende karakter en de strakke kaders. Indien het doel niet meer bestaat of wijzigt wordt de voorziening opgeheven. Voor het veranderde doel kan indien nodig een nieuwe voorziening worden ingesteld. 4.5 Presentatie in de jaarrekening Conform artikel 55 BBV dient in de toelichting op de balans de aard en de reden van elke voorziening, de mutaties (toevoegingen en bestedingen ) te worden vermeld. Per voorziening moet inzicht gegeven worden in: - Het saldo aan het begin van het begrotingsjaar - De toevoegingen - De bedragen die ten gunste van de exploitatie (rekening van baten en lasten) zijn vrijgevallen - De bestedingen / aanwendingen - Het saldo aan het einde van het begrotingsjaar Als aanvulling hierop worden in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen aanzienlijke afwijkingen ten opzichte van de begrote aanwendingen vermeld en toegelicht. De accountant beoordeelt de onderbouwing van de voorzieningen stringent. Dit is een jaarlijks terugkerend ritueel bij de beoordeling van de jaarrekening. 12

15 5 Weerstandsvermogen en risicoprofiel 5.1 Algemeen Vorig jaar is de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing gemeente Montferland 2014 vastgesteld. Het weerstandsvermogen is de mate waarin de gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen om haar taken te kunnen continueren en waarin de gemeente niet op een andere wijze (voorziening / verzekering) kan voorzien. Voor het weerstandsvermogen gaat het om een beoordeling van de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit (aanwezige financiële risico s in combinatie met de ruimte in de begroting). Bij het weerstandsvermogen gaat het om een beoordeling van de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en benodigde weerstandscapaciteit. Voor de hoogte en samenstelling van het weerstandsvermogen zijn geen landelijke normen en richtlijnen vastgesteld. De norm voor het weerstandsvermogen wordt door de raad vastgesteld. De normen die wij hanteren staan vermeld in de betreffende nota. 5.2 Beschikbare weerstandscapaciteit In de genoemde nota staat aangegeven dat de weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote onverwachte substantiële kosten te dekken zonder dat de begroting en het beleid direct aangepast hoeven te worden. De weerstandscapaciteit bestaat uit een incidenteel en een structureel deel, waarbij incidentele weerstandscapaciteit het vermogen is om onverwachte incidentele tegenvallers op te vangen zonder dat dit van invloed is op de huidige bedrijfsvoering. De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit: de Algemene Reserve, (bestemmings-) reserves waarvan de bestemming nog kan worden gewijzigd. Ook kan de post onvoorzien, zolang hieraan nog geen bestemming is gegeven, worden ingezet. Hieruit blijkt de relatie tussen het weerstandsvermogen van de gemeente en de stand van de reserves. De genoemde onderdelen van de beschikbare weerstandscapaciteit zijn direct beschikbaar. Zogenaamde stille reserves zijn latent beschikbaar en behoren ook tot de incidentele weerstandscapaciteit. De structurele weerstandscapaciteit is het vermogen om onverwachte tegenvallers structureel op te vangen zonder beïnvloeding van de uitvoering van bestaande taken. De middelen hiertoe worden gevormd door onbenutte belastingcapaciteit (latent beschikbaar), begrotingsruimte in de komende jaren en de post onvoorzien (direct beschikbaar). 5.3 Benodigde weerstandscapaciteit In de programmabegroting en de jaarstukken wordt jaarlijks op twee momenten inzicht gegeven in de omvang van de weerstandscapaciteit. Artikel 11 van het BBV schrijft voor dat de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing ten minste de volgende onderdelen bevat: - een inventarisatie van de weerstandscapaciteit (raad besluit om welke middelen het gaat); - een inventarisatie van de risico s (wij hanteren een kansberekening) en het beleid omtrent beide onderdelen. In de begroting 2016 blijkt dat deze ratio in ,03 bedraagt en dat kan als voldoende worden gekwalificeerd. 13

16 6 Overzicht reserves en voorzieningen Dit hoofdstuk bevat een totaaloverzicht van de reserves en voorzieningen van de gemeente Montferland zoals die in de begroting 2016 van toepassing zijn. In de bijlagen 1 en 2 wordt per reserve en voorziening een uitgebreide toelichting gegeven. Reserve Algemene reserve bespaarde rente Bedragen x overige vermeerderingen verminderingen Algemene Reserve Totaal Algemene reserve Bestemmingsreserves Bufferfunctie Grondexploitatie Inkomensfunctie Kap.lasten Sportcompl. Montferland (SCM) Kelrehuus Kilder Kapitaallasten Brede Scholen Verkoop aandelen NUON Bestedingsfunctie Zuidelijke Randweg Monumentenzorg Svn Masterplan 's-heerenberg Bovenwijkse voorzieningen Schenking prins Wim Volkshuisvesting Egalisatiefunctie Kwaliteitsimpuls gem.organisatie Afvalstoffenheffing Onderwijshuisvesting Decentralisties Sociaal Domein Onderhoud riolering en rioolrenovaties Leefbaarheid Ontvlechtingskosten Totaal Bestemmingsreserves Eindtotaal Bedragen x vermeerderingen verminderingen Voorziening Risicovoorzieningen Afwikkeling grondexploitatie Uittreedvergoeding Streekarchief Liemers-Doesburg 5-5 Verplichtingen personeel Verplichtingen wethouders Voorziening grondexploitatie A18 bedrijvenpark D'chem Totaal risicovoorzieningen Egalisatievoorzieningen Groot onderhoud sportcomplex Openbare ruimte Onderhoud gebouwen en accommodaties Vervanging materialen voetbalaccommodaties Totaal Egalisatievoorzieningen Eindtotaal

17 7 Samenvatting voorstellen Zowel de voorzieningen als de (bestemmings) reserves gegroepeerd naar functie presenteren in de staat van reserves en voorzieningen bij begroting, bestuursrapportage en jaarrekening. Bij de jaarrekening 2015 de volgende bestemmingsreserve vrij laten vallen en het betreffende saldo toevoegen aan de Algemene Reserve: - Leefbaarheid voor een bedrag van De voorzieningen voor groot onderhoud wegen, groot onderhoud civiele kunstwerken en vervanging lichtmasten met ingang van 2016 in de staat van voorzieningen presenteren als één voorziening openbare ruimte. De voorziening vervanging materialen voetbalaccommodaties bij de jaarrekening 2015 laten vrijvallen en de betreffende bedragen voortaan via de exploitatie afwikkelen. Dit heeft geen budgettaire effecten. Behoedzaam omgaan met het instellen van nieuwe bestemmingsreserves. Met ingang van 2016 geen rente meer toevoegen aan de Algemene Reserve. Als bestemmingsreserves boven hun maximale omvang komen het meerdere vrij laten vallen bij de jaarrekening en ten gunste brengen van de Algemene Reserve. Het budgetkader college (geaccordeerd bij raadsbesluit van 30 januari 2014) aan te passen en uit te breiden met de reserves Decentralisaties sociaal domein en Ontvlechtingskosten KTD. Daarentegen zijn de reserves Beheer en onderhoud begraafplaatsen, Volkshuisvesting, Toerisme en Monumenten (verordening) inmiddels vervallen. Ook de reserve Leefbaarheid komt met de vaststelling van deze nota te vervallen. 15

18 Bijlage 1 Beoordeling reserves Algemene reserve Naam van de reserve Rente Minimale/maximale omvang Algemene reserve De algemene reserve fungeert als algemeen dekkingsmiddel. De overschotten of tekorten van de jaarrekening worden gemuteerd in de algemene reserve. Tevens dient de algemene reserve als algemeen dekkingsmiddel voor niet voorziene uitgaven Financiën Afdelingshoofd Middelen Incidenteel Inflatiepercentage. Met ingang van 2016 wordt voorgesteld om geen rente meer toe te voegen aan de algemene reserve. Minimaal: De ratio van het weerstandsvermogen dient minimaal 1,0 te bedragen. Dit komt op basis van de laatste risicoinventarisatie uit op een minimale omvang van de Algemene Reserve van afgerond 3 miljoen. Maximaal: De ratio van het weerstandsvermogen dient maximaal 2,0 te zijn. De betekent een maximale omvang van de algemene reserve van 8 miljoen. Zowel de minimale als de maximale omvang dienen elke vier jaren te worden herzien. Deze zijn afhankelijk van de omvang van de geïnventariseerd risico s, de onbenutte belastingcapaciteit en de omvang van stille reserves.. Extra voeding vindt plaats door de vrijval van de volgende reserve bij de jaarrekening 2015: Leefbaarheid. Tevens wordt voorgesteld om met ingang van 2016 geen rente meer toe te voegen aan deze reserve. Dit levert een budgettair voordeel op van ca Bestemmingsreserves (bufferfunctie) Naam van de reserve Grondexploitatie Rente Minimale/maximale omvang Deze reserve fungeert als buffer voor risico s van de grondexploitatie. Grondzaken Afdelingshoofd Ontwikkeling Deze reserve wordt gevoed door voordelige resultaten op grondexploitaties en bespaarde rente. Inflatiepercentage Minimaal: Rekening houdend met de huidige risico s in de grondexploitatie wordt voorgesteld de minimale omvang van deze reserve te bepalen op 1 mln. Maximaal: Gezien de huidige risico s wordt voorgesteld de maximale omvang van deze reserve te bepalen op 3 mln. (50% van het maximale risico). Het maximale risico voor de grondexploitatie (inclusief Bedrijvenpark A 18 Doetinchem) bedraagt momenteel ca. 6 mln. Deze bedragen worden meegenomen in de risico-inventarisatie aangezien de kans dat het risico zich voordoet niet is uit te sluiten. Bovendien is de daadwerkelijke omvang financieel niet te bepalen. Derhalve is er voor deze risico s geen voorziening getroffen... 16

19 Bestemmingsreserves (inkomensfunctie) Naam van de reserve Kapitaallasten sportcomplex Montferland (SCM) Deze reserve is bestemd ter dekking van een deel van de kapitaallasten van het sportcomplex Montferland in s-heerenberg. Financiën Afdelingshoofd Middelen De rentetoevoeging bedraagt 4,75% Rente Vast percentage: 4,75% Minimale/maximale omvang.. In verband met contractuele verplichtingen met LACO laten we deze reserve, inclusief het rentepercentage, ongewijzigd. Naam van de reserve Kelrehuus Kilder Deze reserve dient ter dekking van de kapitaallasten van het Kelrehuus. De rentetoevoeging bedraagt 5,5%, overeenkomstig de berekening van de kapitaallasten. De reserve is toereikend om de kapitaallasten gedurende 40 jaar te dekken (tot en met 2031). Financiën Afdelingshoofd Middelen De rentetoevoeging bedraagt 5,5 %, overeenkomstig de rente in de berekening van de kapitaallasten. Rente Vast percentage: 5,5% Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: Ongewijzigd zou deze reserve tot en met 2031 in stand blijven. In het kader van de KTD staat deze accommodatie op de nominatie om in de komende jaren te worden afgestoten. Naam van de reserve Kapitaallasten Brede Scholen Deze reserve is bestemd ter dekking van een deel van de kapitaallasten van de Brede Scholen in Didam. Onderwijs Afdelingshoofd Ontwikkeling De rentetoevoeging bedraagt 4,75% Rente Inflatiepercentage Minimale/maximale omvang. De reserve wordt gebruikt ter dekking van een deel van de kapitaallasten van de Brede Scholen in de periode 2016 tot en met Ultimo 2026 kan de reserve worden opgeheven. 17

20 Naam van de reserve Verkoop aandelen Nuon Bij de vorming van deze reserve is besloten om rente toe te voegen op basis van een jaarlijks rendement van 3%. Vervolgens wordt deze rente aan de reserve onttrokken en toegevoegd aan de exploitatie ter compensatie van (een deel van) de vervallen dividendinkomsten na verkoop van de aandelen Nuon Energy. Als inzet van deze reserve leidt tot daadwerkelijk uitgaven zal dit een financieel gevolg hebben (afhankelijk van het rentepercentage op langlopende leningen). Financiën Afdelingshoofd Middelen Rente 3% Minimale/maximale omvang Minimaal: niet van toepassing Maximaal: niet van toepassing 18

21 Bestemmingsreserves (bestedingsfunctie) Naam van de reserve Zuidelijke randweg Rente Minimale/maximale omvang Deze reserve is bestemd voor de aanleg van de zuidelijke randweg in Didam (inclusief het gemeentelijk deel van de ondergrondse spoorkruising) Openbare Werken Afdelingshoofd Openbare Werken Inflatiepercentage Na financiële afwikkeling van het hele project (in principe bij de jaarrekening 2015, dus per 31 december 2015) Naam van de reserve Rente Minimale/maximale omvang Monumentenzorg SVN van deze reserve is tegenhanger van het revolving fund bij SVn (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting) die laagrentende leningen verstrekt voor groot onderhoud en restauraties van monumenten. Monumentenbeleid Afdelingshoofd Ontwikkeling De reserve is in 2000 eenmalig gevoed vanuit de reserve volkshuisvesting. Vrijvallende bedragen worden weer toegevoegd aan de reserve volkshuisvesting. De laatste lening wordt afgelost in Met ingang van 2014 loopt deze regeling via een subsidieregeling van de provincie, dus in de komende jaren ontvangen we de aflossingen via SVn retour. In 2015 hebben we ruim ontvangen. Naam van de reserve Masterplan s-heerenberg Deze reserve dient om tekorten af te dekken bij de ontwikkeling van het masterplan in s -Heerenberg. Masterplan 's-heerenberg Afdelingshoofd Ontwikkeling Rente 4,75% Minimale/maximale omvang 31 december De betreffende deelgebieden van het Masterplan in s-heerenberg zijn naar verwachting eind 2018 afgerond. 19

22 Naam van de reserve Rente Minimale/maximale omvang Bovenwijkse voorzieningen Deze reserve is en wordt gevormd door een deel van de opbrengst van de verkoop van bouwrijpe grond te reserveren voor de kosten van bovenwijkse voorzieningen. Hieronder worden verstaan: wegen en kunstwerken van meer betekenis dan alleen voor het plangebied, maar ook voor die voorzieningen van openbaar nut waarvan de betekenis uitgaat boven het belang van de woonwijk. In de afgelopen jaren is deze reserve grotendeels ingezet ter dekking van de uitgaven voor de aanleg van de zuidelijke randweg in Didam. Ruimtelijke ontwikkeling Afdelingshoofd Ontwikkeling Een deel van de opbrengst van de verkoop van bouwrijpe grond wordt aan deze reserve toegevoegd. Naam van de reserve Schenking prins Wim 1 In 1990 heeft prins Wim I (voormalig wethouder in de gemeente Bergh) de gemeente een bedrag van 152,17 geschonken. Dit geld is weggezet en jaarlijks wordt rente bijgeschreven, gedurende een periode van 100 jaar. Uiteindelijk zal in 2090 het saldo worden uitgekeerd aan carnavalsvereniging d Olde Waskupen met als bestemming het openbaar carnaval in s-heerenberg. In 2009 is de reserve gevormd en is de speciale spaarrekening hiervoor opgeheven. Cultuur Afdelingshoofd Ontwikkeling Eenmalig Rente 4,5% Minimale/maximale omvang 31 december Naam van de reserve Volkshuisvesting Deze reserve is bestemd voor algemene doelen en specifieke projecten voor starters en senioren op de woningmarkt. Volkshuisvesting Afdelingshoofd Ontwikkeling Incidenteel Rente Inflatiepercentage Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal:

23 Bestemmingsreserves (egalisatiefunctie) Naam van de reserve Kwaliteitsimpuls gemeentelijke organisatie Uit deze reserve wordt de aanpak van knelpunten bij de verbetering van de gemeentelijke organisatie gedekt. Beschikbaar voor maatwerk aanpassingen en dekking van aanvullende stortingen in de voorziening verplichtingen personeel. Personeel en organisatie Afdelingshoofd Middelen Incidenteel. In de jaarrekening 2014 is het voordelig resultaat op de loonkosten van aan deze reserve toegevoegd. In het kader van de financiële maatregelen 2015 valt een bedrag van vrij ten gunste van het begrotingssaldo. Rente Inflatiepercentage Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: Naam van de reserve Afvalstoffenheffing Deze egalisatiereserve is bij de resultaatbestemming gevormd. Het saldo van deze reserve zal in de komende jaren worden ingezet, deze inzet komt ten gunste van de tarieven afvalstoffenheffing. Milieu Afdelingshoofd Vergunning & Handhaving Incidenteel. Voordelig saldo kosten afvalinzameling en verwerking en relatie tot de opbrengst afvalstoffenheffing. Rente Inflatiepercentage Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: (ca. 10% van de opbrengst) Naar verwachting vindt de laatste onttrekking aan deze reserve in 2017 plaats. Naam van de reserve Rente Minimale/maximale omvang Onderwijshuisvesting Deze reserve is bedoeld om uitgaven voor onderwijshuisvesting gelijkmatig over de verschillende jaren te verdelen. Het saldo van baten en lasten op onderwijshuisvesting wordt verrekend met deze reserve. Onderwijs Afdeling Ontwikkeling Afhankelijk van het saldo van baten en lasten op onderwijshuisvesting Inflatiepercentage. De reserve wordt volledig ingezet ter dekking van de uitgaven voor onderwijshuisvesting 21

24 Naam van de reserve Rente Minimale/maximale omvang Decentralisaties sociaal domein Deze reserve is in eerste instantie gevormd door een deel van de gelden voor het Elektronisch Kind Dossier (EKD) en middelen die zijn overgehouden vanuit de Jeugdgezondheidszorg. Bij de jaarrekening 2014 is besloten deze reserve om te vormen tot de reserve decentralisaties sociaal domein. Het saldo betreffende baten en lasten van de drie decentralisaties (participatie, jeugdzorg en WMO) wordt met deze reserve verrekend. Werk en inkomen, WMO, Jeugdzorg Afdelingshoofd Sociale Zaken Afhankelijk van het saldo van baten en lasten op het terrein van de drie decentralisaties Inflatiepercentage De grootste onzekerheid zal zich in de eerste jaren van de decentralisaties voordoen. Voorgesteld wordt deze reserve in stand te houden tot en met Naam van de reserve Rente Minimale/maximale omvang Onderhoud riolering en rioolrenovaties In 2015 is het GRP geactualiseerd. Op basis van de notitie riolering van de commissie BBV van november 2014 kunnen alleen gerealiseerde efficiency resultaten op de riolering nog aan deze reserve worden toegevoegd. Zolang de rioolheffing niet kostendekkend is kunnen we het tekort met deze reserve verrekenen. Riolering Afdelingshoofd Openbare Werken Gerealiseerde efficiency resultaten op de riolering Inflatiepercentage Minimale omvang: Maximale omvang: (op basis van GRP) Op basis van het geactualiseerd GRP zijn de tarieven voor de rioolheffing ingaande 2017 kostendekkend. De reserve zal ultimo 2016 uitgeput zijn. 22

25 Naam van de reserve Leefbaarheid Deze reserve is gevormd uit restanten van de werkbudgetten Wijken kerngericht werken (WKW), Openbare ruimte en buitengebied/plattelandsraad. De reserve dient ter dekking van toekomstige uitgaven in het kader van WKW. Wijk- en Kerngericht werken Afdelingshoofd Openbare Werken De gerealiseerde resultaten op de kostenplaats WKW worden verrekend met deze reserve Rente Inflatiepercentage Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: (twee keer jaarlijks budget WKW) 31 december 2015 Voorgesteld wordt deze reserve vrij te laten vallen bij de jaarrekening 2015 en het bedrag toe te voegen aan de Algemene Reserve. Er is op dit moment geen concrete invulling voor deze reserve. Eventuele toekomstige uitgaven kunnen ten laste van het reguliere budget WKW worden gebracht. Naam van de reserve Ontvlechtingskosten KTD Deze reserve is gevormd bij de begroting 2015 met verwijzing naar het KTD besluitdocument. Naar aanleiding van de besluitvorming in het kader van de KTD is het onontkoombaar dat er frictie- en/of ontvlechtingskosten ontstaan door te treffen maatregelen. Hierbij moet gedacht worden aan afboeking boekwaarde gebouwen, dekking exploitatie risico, eenmalige kosten, verhuis-, verkoop-, project- en ontvlechtingskosten (inclusief risicodekking). De egalisatiereserve KTD is gevormd middels een onttrekking aan de Algemene Reserve. Financiën Afdelingshoofd Middelen Incidenteel Rente Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: 1,9 miljoen Alle bezuinigingsmaatregelen uit de KTD moeten ultimo 2018 zijn gerealiseerd. De genoemde frictie- en ontvlechtingskosten kunnen optreden tot en met Deze reserve kan dan, bij verloop van de maatregelen zoals taakstellend opgelegd in de KTD, ook vervallen per ultimo

26 Bijlage 2 Beoordeling voorzieningen Risicovoorzieningen Naam van de voorziening Minimale/maximale omvang Afwikkeling grondexploitatie Deze voorziening is gevormd voor nog aan te leggen voorzieningen voor woonrijp maken in reeds afgesloten grondexploitaties. Grondbeleid Afdelingshoofd Ontwikkeling Vanuit het resultaat van de betreffende grondexploitatie.. Afhankelijk van de nog af te wikkelen grondexploitaties Naam van de voorziening Minimale/maximale omvang Uittreedvergoeding streekarchief Liemers- Doesburg Deze voorziening is gevormd om de uittreedvergoeding te kunnen bekostigen uit het streekarchief de Liemers-Doesburg. Wij hebben gekozen om ons aan te sluiten bij het streekarchief van de regio Achterhoek. Wethouder Informatie Afdelingshoofd Informatie. De laatste termijn van de uittreedvergoeding wordt betaald in Vervolgens kan de voorziening worden opgeheven. Naam van de voorziening Minimale/maximale omvang Verplichtingen personeel Deze voorziening is gevormd ter oplossing van personele problemen waarvan de financiële omvang bekend is. Op basis van de berekening van de verwachte uitgaven wordt de voorziening gevoed, waarna in de volgende jaren de afwikkeling plaatsvindt. Financiën Afdelingshoofd Middelen Incidenteel vanuit de exploitatie. Afhankelijk van de werkelijke ontwikkelingen. 24

27 Naam van de voorziening Minimale/maximale omvang Verplichtingen wethouders Deze voorziening is gevormd om het berekende risico bij wettelijke verplichtingen (pensioenen) af te dekken. In 2014 is het risico voor de gemeente Montferland ingeschat op Financiën Afdelingshoofd Middelen Jaarlijks ter compensatie van de inflatie en indien nodig een bijstelling. Afhankelijk van de werkelijke ontwikkelingen. Naam van de voorziening Minimale/maximale omvang Grondexploitatie A18 Bedrijvenpark Doetinchem De gemeenten Bronckhorst, Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek werken samen bij de ontwikkeling en herontwikkeling van de bedrijventerreinen binnen de gemeenten en specifiek de ontwikkeling van het A18 Bedrijvenpark in Doetinchem en het Bedrijventerrein DOCKSNLD in Montferland. De gemeente Doetinchem heeft in de jaarrekening 2014 een voorziening moeten treffen van ruim 7,3 mln. De andere drie gemeenten moeten voor hun aandeel in het tekort een voorziening voor de verplichting tot betaling aan de gemeente Doetinchem treffen. Logistieke ontwikkelingen (incl. project Docks NLD) Afdelingshoofd Ontwikkeling Vanuit de exploitatie (indien nodig). Op basis van de meest recente risicoanalyse. Hier kan geen minimale of maximale omvang worden genoemd. In de meest recente actualisatie is aangegeven dat de verwachte einddatum van het project A 18 Bedrijvenpark (2 e fase/noordelijk deel) is 31 december

28 Egalisatievoorzieningen Naam van de voorziening Minimale/maximale omvang Groot onderhoud sportcomplex Deze voorziening is gevormd om de kosten van het groot onderhoud van het sportcomplex Montferland in s-heerenberg gelijkmatig over de jaren te spreiden. In het najaar van 2015 vindt een actualisatie van de meerjarige onderhoudsplanning plaats. De uitkomsten hiervan nog niet bekend. Financiën Afdelingshoofd Middelen Vanuit de exploitatie vindt jaarlijks een toevoeging aan de voorziening plaats die is gebaseerd op de overeenkomst die we hebben gesloten met Laco. Niet van toepasing. Storting conform overeenkomst... Deze voorziening kan niet worden samengevoegd met de voorziening groot onderhoud gemeentelijke accommodaties vanwege contractuele verplichtingen met Laco. Naam van de voorziening Groot onderhoud wegen Deze voorziening is gevormd om de kosten van het groot onderhoud voor de wegen gelijkmatig over de jaren te spreiden. Het geactualiseerde beleidsplan voor de jaren is door het college vastgesteld op 3 maart 2015 Openbare Werken Afdelingshoofd Openbare Werken Vanuit de exploitatie vindt jaarlijks een toevoeging aan de voorziening plaats die is gebaseerd op het vastgestelde wegenbeheersplan. Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: Beide bedragen zijn gebaseerd op uitvoering van het huidige beleidsplan In de begroting en jaarrekening de 3 voorzieningen groot onderhoud wegen, groot onderhoud civiele kunstwerken en vervanging lichtmasten presenteren als 1 voorziening openbare ruimte 26

29 Naam van de voorziening Groot onderhoud civiele kunstwerken Deze voorziening wordt gevormd om de kosten die gepaard gaan met het groot onderhoud van civiele kunstwerken (op basis van het beleidsplan civiele kunstwerken) zoveel mogelijk te egaliseren. Het beleidsplan voor de jaren is door het college vastgesteld op 21 april Openbare Werken Afdelingshoofd Openbare Werken Vanuit de exploitatie vindt met ingang van 2016 een toevoeging aan de voorziening plaats die gebaseerd is op het beleidsplan Civiele kunstwerken voor de jaren Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: Beide bedragen conform beleidsplan In de begroting en jaarrekening de 3 voorzieningen groot onderhoud wegen, groot onderhoud civiele kunstwerken en vervanging lichtmasten presenteren als 1 voorziening openbare ruimte Naam van de reserve Vervanging lichtmasten Deze voorziening is gevormd om de kosten die gepaard gaan met de vervanging van lichtmasten (op basis van het beleidsplan openbare verlichting) zoveel mogelijk te egaliseren. Het beleidsplan voor de jaren is door het college vastgesteld op 25 november Openbare Werken Afdelingshoofd Openbare Werken Vanuit de exploitatie vindt jaarlijks een toevoeging aan de voorziening plaats die gebaseerd is op het beleidsplan Openbare Verlichting voor de jaren Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: Beide bedragen conform beleidsplan In de begroting en jaarrekening de 3 voorzieningen groot onderhoud wegen, groot onderhoud civiele kunstwerken en vervanging lichtmasten presenteren als 1 voorziening openbare ruimte. 27

30 Naam van de voorziening Groot onderhoud gebouwen en accommodaties Deze voorziening is gevormd om de kosten van het groot onderhoud van gemeentelijke accommodaties gelijkmatig over de jaren te verspreiden. Begin 2012 is het meerjarig onderhoudsplan geactualiseerd. De volgende actualisatie vindt in het derde kwartaal van 2015 plaats. De uitkomsten hiervan zijn nu nog niet bekend. Financiën Afdelingshoofd Middelen Vanuit de exploitatie vindt jaarlijks een toevoeging aan de voorziening plaats die is gebaseerd op de meest recente meerjaren onderhoudsplanning. Minimale/maximale omvang Minimaal: Maximaal: Een en ander conform de meest recente meerjaren onderhoudsplanning. Naam van de reserve Minimale/maximale omvang Vervanging materialen voetbalaccommodaties Uit deze voorziening kunnen jaarlijks de benodigde materialen worden vervangen conform het sportveldenbeleid. De bij een nulmeting/voorzieningencheck vastgestelde tekortkomingen in de basisvoorzieningen kunnen hiermee worden opgelost. Openbare Werken Afdelingshoofd Openbare Werken Vanuit de exploitatie (buitensportaccommodaties) vindt jaarlijks een toevoeging aan de voorziening plaats van ruim op basis van een opgesteld vervangingsplan.. 31 december Gezien de omvang van de voorziening deze vrij laten vallen bij de jaarrekening 2015 en de jaarlijks benodigde bedragen via de exploitatie laten lopen. Bovendien worden deze gelden in de komende jaren betrokken bij de opgelegde bezuinigingsoperatie van voor de voetbalverenigingen. 28