Module 5 specifieke noodsituaties

Transcriptie

1 OPLEIDING HULPVERLENING VOOR REISLEIDERS OPLEIDING HULPVERLENING VOOR REISLEIDERS Module 5 specifieke noodsituaties Toerisme Vlaanderen, i.s.m. AVICENNA, medische opleiding en consultancy Toerisme Vlaanderen, i.s.m. AVICENNA, medische opleiding en consultancy Inleiding inhoud module 5 veel voorkomende ongevallen die een specifieke aanpak vragen verdrinking, elektrocutie, vergiftiging hulp bij het verplaatsen van een S.O. Elektrocutie wat ontstaat als het lichaam in contact komt met elektriciteit het lichaam is een goede geleider zelfs een kleine elektrische stroom kan ernstige schade aanrichten letsels afhankelijk van de stroomsterkte de weerstand de spanning van de bron de frequentie (bij wisselstromen) de duur van het contact weg die de stroom door het lichaam volgt

2 Elektrocutie mogelijke oorzaken rechtstreekse aanraking met een niet of slecht geïsoleerde elektrische geleider rechtstreekse aanraking met twee elektrische geleiders met verschillende spanning onrechtstreekse aanraking: door contact met een toestel waarvan de behuizing door een defect onder spanning komt te staan Elektrocutie preventie raak nooit een ongeïsoleerd snoer aan of een snoer waarvan de isolatie is beschadigd schakel steeds de elektriciteit uit als je bvb. een lamp vervangt koppel defecte toestellen los van het elektriciteitsnet reinig elektrische toestellen nooit met natte of vochtige doeken vermijd het gebruik van elektrische toestellen in bad Elektrocutie symptomen tijdelijke tintelingen spierkrampen en letsels breuken door hevige spiercontracties verwondingen door de val stoornissen aan het zenuwstelsel (mogelijk bewustzijnsverlies) stoornissen aan het urinestelsel ernstige uitwendige en/of inwendige brandwonden ademhalingsstilstand hartritmestoornissen / hartstilstand Elektrocutie respecteer de algemene benadering van een noodsituatie zorg in het bijzonder voor veiligheid raak nooit een slachtoffer aan dat nog verbonden is met een elektrische stroombron schakel de elektriciteit uit of zorg voor een onderbreking van de stroom door de stekker uit het stopcontact te halen verleen EHBO in functie van de verwondingen respecteer de prioriteitenlijst controleer geregeld de vitale functies

3 Verdrinking wat toestand van zuurstoftekort door vocht in de longen (natte verdrinking) door het instinctief afsluiten van het strottenhoofd bij onderdompeling in een vloeistof (duikreflex) Verdrinking mogelijke oorzaken uitputting tijdens zwemmen in rivier onderkoeling hartaanval bij het duiken met het hoofd op de rotsen vallen Black-out bij scuba-duikers. hydrocutie: een hevige reactie bij contact met water waardoor een plotse hartstilstand optreedt. Verdrinking mogelijke symptomen S.O. doet verwoede pogingen om boven water te blijven maar gaat regelmatig onder de drenkeling ligt roerloos in het water redden van een drenkeling moet door ervaren zwemmers worden gedaan gooi een drenkeling die nog bij bewustzijn is iets drijvends toe Als het slachtoffer niet meer bij bewustzijn is, zwem er naar toe en hou het hoofd boven water Verdrinking eens het S.O. aan de kant is: controleer de vitale functies start indien nodig CPR verlies geen tijd met het proberen leegmaken van de longen als het slachtoffer normaal ademt leg S.O. in veiligheidshouding voorkom dat het verder afkoelt elke drenkeling moet naar het ziekenhuis worden gebracht

4 Hydrocutie wat reactie op het contact van het lichaam met koud water kan leiden tot bewustzijnsverlies en tot verdrinking oorzaken een frisse duik na een zonnebad een te koud bad of een te koude douche een intensieve sportieve inspanning voor het baden rijkelijke maaltijd voor het baden allergie tegen koud zeewater Hydrocutie mogelijke symptomen duizeligheid S.O. heeft het gevoel flauw te gaan vallen huiduitslag en jeuk vermoeidheid en plotse slaperigheid benauwdheid rillingen en klappertanden Hydrocutie controleer en vrijwaar de vitale functies reanimeer indien nodig bewust S.O. kan je geleidelijk opwarmen preventie ga niet in het water na een maaltijd blijf niet lang in de zon vooraleer je gaat baden, vooral bij watertemperatuur lager dan 18 blijf niet langer dan 15 minuten in het water bij het eerste bad ga altijd geleidelijk aan het water in wat gevolg van het contact met een schadelijke stof stof kan op verschillende manieren in het lichaam terechtkomen veroorzaakt ongewenste effecten het menselijk lichaam beschikt over mechanismen om schadelijke stoffen af te breken en weer uit te scheiden In geval van vergiftiging: ontoereikende mechanismen

5 manieren van vergiftiging via de spijsvertering de luchtwegen de huid en de slijmvliezen injecties in de bloedsomloop mogelijke oorzaken blootstelling aan giftige producten door ongevallen of ondeskundig gebruik beten van sommige slangen of insecten inname door inhalatie of injectie drinken van vloeistoffen mogelijke symptomen bewustzijnsstoornissen ademhalingsmoeilijkheden abnormale polsslag wijde of nauwe pupillen bleke, blauwe, klamme huid braken of braakneigingen buikkrampen stuipen prikplaatsen van injectienaalden dalende lichaamstemperatuur respecteer de prioriteiten van de benadering van een noodsituatie schenk aandacht aan je eigen veiligheid zoek de oorzaak van de vergiftiging zoek verbanden tussen aanwijzingen voor mogelijke gevaren op de vindplaats van het S.O. zoek naar verpakkingen van medicijnen of van chemische producten zoek naar bronnen van giftige gassen maak een snelle inschatting van de toestand van het slachtoffer verwittig de hulpdiensten zorg voor een vrije ademweg en controleer regelmatig de vitale functies geef het slachtoffer een aangepaste houding stel het slachtoffer gerust en hou het kalm blijf regelmatig de vitale functies controleren bij vergiftigingen door de huid verwijder kledij

6 info aan hulpdiensten gaat het om een vaste, vloeibare of vluchtige stof? geur van de stof de merknaam de maximale ingenomen hoeveelheid de waarschijnlijke ingenomen hoeveelheid het tijdstip waarop de vergiftiging gebeurde de toestand, de leeftijd, het gewicht en de fysieke gesteldheid van het slachtoffer specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering benadering van een noodsituatie! dek het slachtoffer toe om afkoeling te vermijden hou eventueel braaksel bij voor ontleding in het ziekenhuis blijf de vitale functies controleren specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering met bijtende stoffen vermijd dat het slachtoffer gaat braken let op: petroleumproducten verdampen snel gevolg: kan longontsteking veroorzaken door inademing van dampen specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering met niet bijtende producten inname van medicijnen, planten, paddestoelen zo snel mogelijk laten braken behalve stoornissen in de vitale functies neiging tot stuipen S.O. dat recent een hartinfarct heeft gehad geen drinken geven

7 voedselvergiftiging voedselvergiftiging is de term die in de volksmond wordt gebruikt voor: voedselbesmetting: bacteriën in het voedsel voedselallergie: overgevoeligheid op een product dat op zichzelf niet giftig is voedselvergiftiging: tijdens de fabricage van het voedsel is een giftig bestanddeel in het voedsel geslopen mogelijke symptomen huiduitslag onwel zijn gezwollen huid (aan gezicht of het hele lichaam) shock benadering van een noodsituatie! zorg voor de identificatie van de mogelijke vergiftigingsbron dien medicinale houtskool toe vergiftiging via inademing wat prikkeling en beschadiging van de slijmvliezen van de ademweg en de longen kan via de longen in de bloedbaan terechtkomen kan leiden tot bewustzijnsstoornissen en zelfs tot ademhalings- en circulatiestilstand

8 benadering van een noodsituatie! breng het slachtoffer onmiddellijk in frisse lucht dek het slachtoffer toe let op bij giftige stoffen die via de huid worden opgenomen blijf de vitale functies controleren koolstofdioxide kleurloos en reukloos gas koolzuur wordt veel gebruikt in frisdranken kooldioxide komt veel voor in bezinkputten, gistingskelders, voedersilo s, waterputten, rook eigenschappen zwaarder dan lucht vormt een onzichtbare en afgebakende laag boven de aanwezige luchtlaag mogelijke symptomen koolstofdioxide na 3 tot 5 min verstikkingskramp de ruimte kan alleen betreden worden met ademhalingstoestel het slachtoffer moet zo snel mogelijk geëvacueerd worden reanimatie indien nodig koolmonoxide (C.O.) ontstaat door onvolledige verbranding koolmonoxide is kleurloos en reukloos, explosief en bijzonder giftig CO intoxicatie leidt tot zuurstoftekort ernst van de CO intoxicatie is afhankelijk van CO concentratie de verblijfsduur in de met CO gevulde ruimte geleverde inspanningen persoonlijke weerstand

9 een CO intoxicatie verloop als volgt: hoofdpijn en misselijkheid tot knellende hoofdpijn spierzwakte, lusteloosheid duizeligheid, vermoeidheid gestoord gezichtsvermogen ademhalingsonderdrukking bewusteloosheid aanvankelijk normale gelaatskleur ernstige ademhalingsstilstand roze gelaatskleur ademhalingsstilstand hartstilstand benadering van een noodsituatie sluit gasleidingen af schakel geen elektriciteit aan of uit haal verschillende malen diep adem alvorens het lokaal te betreden adem zo oppervlakkig en zo weinig mogelijk verlucht de ruimte (open of breek ramen) neem, indien mogelijk, de oorzaak weg zorg voor de veiligheid van het S.O. en evacueer het vergiftiging door prikkelde gassen oplosbaar in water (bijvoorbeeld chloor, ammoniak) prikkelen slijmvliezen van ogen, neus, keel gevaar: oppervlakkige maar aanhoudende stoornis van de ademhalingsfunctie door prikkelhoest niet oplosbaar in water (bijvoorbeeld fosgeen) soms weinig prikkelingsverschijnselen bij dosissen die toch gevaarlijk kunnen zijn gevaar: het gevoel van irritatie bij lage dosissen ontbreekt benadering van een noodsituatie haal het slachtoffer uit de gevarenzone en breng het in frisse lucht verwijder de kleren van het slachtoffer help het slachtoffer douchen en gebruik eventueel een oogdouche laat het slachtoffer geen inspanningen doen absolute rust ook bij herstel van de toestand (4 tot 8 uur) laat het slachtoffer niet roken

10 vergiftiging via de huid bepaalde stoffen kunnen doorheen de huid worden opgenomen en zo in de bloedbaan terechtkomen kan spierverlammingen veroorzaken waardoor ernstige ademhalingsproblemen ontstaan benadering van een noodsituatie spoel overvloedig met water kleed het slachtoffer tijdens het spoelen uit zorg ervoor dat je zelf niet met het product in contact komt wrijf nooit hard op de huid of breng er zeker zelf geen producten op aan blijf de vitale functies controleren in afwachting van de komst van de hulpdiensten vergiftiging door inspuiting giftige producten die met een injectienaald rechtstreeks in de bloedbaan worden geïnjecteerd benadering van een noodsituatie leg het slachtoffer neer leg ijs op de injectieplaats probeer het slachtoffer te kalmeren blijf de vitale functies controleren vergiftiging door giftige stoffen langs de huid de reactie van de huid op toxische producten is afhankelijk van: de aard en concentratie van het product op de huid duur van het contact temperatuur en aard van het contact (bvb. onder druk) toestand van de opperhuid (leeftijd, voorgaande beschadigingen) kwaliteit van het afweersysteem

11 spoel minimaal 20 minuten verwijder kledij zorg dat je zelf niet met het product in contact komt! wrijf nooit hard op de huid en breng er nooit een ander product op aan als het product in de ogen terecht is gekomen: gebruik oogdouche gedurende 15 minuten spoel het oog zodanig dat het spoelwater niet in het andere oog terecht komt overgevoeligheidsreacties het lichaam probeert binnengedrongen allergenen onschadelijk te maken overgevoeligheidsreactie: het lichaam dat op een buitensporige manier reageert mogelijke symptomen algemeen gevoel van onwel zijn mogelijk een snelle achteruitgang van de vitale functies verspreide huidreactie (mogelijk over het hele lichaam) zwelling van gezicht en oogleden ademhalingsmoeilijkheden warm aanvoelende huid snelle polsslag misselijkheid, braken, diarree benadering van een noodsituatie let op symptomen die naar shock verwijzen blijf de vitale functies controleren

12 Evacuatie Als je niet snel professionele hulpverleners bereiken Weeg af of de toestand van het S.O. toelaat te wachten tot professionele hulpverleners verwittigd kunnen worden en ter plaatse kunnen komen of zelf het S.O. te evacueren en transporteren Evacuatie algemene regel: S.O. wordt niet verplaatst hulp bieden bij het verplaatsen mogelijke situaties: lichtgewond S.O. verplaatsen om spoelen van brandwonden mogelijk te maken S.O. met verstuikte enkel op wandeling verplaatsen zonder kwetsuren erger te maken Evacuatie ondersteunen van S.O. met één hulpverlener neem plaats naast S.O., aan gezonde zijde plaats je ene hand rond de rug van het S.O. leg arm van S.O. over je schouder en neem de pols vast plaats je bekken tegen het bekken van S.O. tijdens het stappen ondersteun je het S.O. Evacuatie ondersteunen van S.O. met twee hulpverleners S.O. neemt plaats tussen de twee hulpverleners S.O. legt de armen om de schouders van de hulpverleners de helpers nemen de arm vast, hun andere arm leggen ze om het S.O. opmerking: beide methoden zijn het best indien de hulpverlener(s) en het slachtoffer ongeveer even groot zijn

13 Evacuatie geïmproviseerde stoel twee hulpverleners neem elkaar bij dezelfde pols (beide linkerof beide rechterpols) buig beide door de benen, zodat het S.O. kan zitten op de greep S.O. legt de armen over de schouders van de hulpverleners één hulpverlener kan met de vrije arm de rug ondersteunen de andere hulpverlener kan eventueel het gekwetste lidmaat ondersteunen