Gearresteerd in... Ministerie van Buitenlandse Zaken Postbus eb Den Haag. juli 2005

Transcriptie

1 Gearresteerd in... Ministerie van Buitenlandse Zaken Postbus eb Den Haag juli Portugal

2 Gearresteerd in... Portugal Eventuele suggesties voor aanvullingen of verduidelijking van deze brochure worden op prijs gesteld. Deze kunt u richten aan: Ministerie van Buitenlandse Zaken afdeling DCZ/CM Reclassering Nederland Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen (Bureau B&BB) Nederlandse ambassade te Lissabon Adressen en telefoonnummers vindt u achter in deze brochure.

3 Inleiding 7 1. Nederlandse instanties 9 De ambassade / honorair consuls 9 Buitenlandse Zaken 10 Nederlandse reclassering Rechtsbijstand 15 Hulp van een tolk 15 Particulier advocaat 16 Pro Deo advocaat 17 Inhoudsopgave 3. Het strafproces 19 Algemeen 19 Arrestatie 19 Ondervraging / verhoor 21 Voorlopige hechtenis 21 Vrijlating op borgtocht 22 Voorlichtingsrapport reclassering 22 Rechtszitting 24 Vonnis Rechtsmiddelen 27 Instellen hoger beroep 27 Mogelijkheden straftijdverkortingen Gevangenschap 29 Algemeen 29 Plaats van detentie 29 Inkoop 29 Bezoekmogelijkheden 30 Bezoek van de ambassade 31 5

4 Correspondentie 31 Telefoneren 32 Geld ontvangen / overmaken 32 Nederlandse lectuur 33 Geloof 34 Studiemogelijkheden 34 Pakketten ontvangen 35 Sociale zorg 36 Medische zorg 36 Klachten over de behandeling 37 Arbeidsmogelijkheden 37 Sociale zekerheid 37 Gevangenisklimaat 38 Vluchten 39 Verlof 39 Na beëindiging detentie Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS) 41 Adressenlijst 47 Ambassade 47 Overige belangrijke adressen en telefoonnummers 47 Woordenlijst 51 Juridische woordenlijst 51 Praktische Portugese zinnen 52 U bent gearresteerd in Portugal. Nadat de ambassade op uw verzoek is ingelicht over uw arrestatie, krijgt u zo spoedig mogelijk bezoek van een medewerker. Dit bezoek en eventuele verdere contacten zijn erop gericht u te voorzien van informatie en om u bij te staan in deze moeilijke situatie. Houdt u er rekening mee dat het rechtssysteem en de gevangenissen in Portugal anders zijn dan in Nederland. Deze brochure is geschreven om u en uw familie te informeren over zaken als rechtsbijstand, het strafproces, het Portugese gevangeniswezen en wat Nederlandse instanties wel en niet voor u kunnen doen. In deze brochure vindt u eerst informatie over de taken en functies van de ambassade, de consulaten met een honorair consul, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse reclassering. Daarna volgt informatie over de situatie waarin u zich bevindt. Op de laatste pagina s van deze brochure zijn enkele Nederlandse woorden en zinnen opgenomen met een vertaling in de Portugese taal. Een arrestatie in het buitenland roept ook voor uw familieleden of andere relaties vragen op. Indien uw familie in Nederland vragen heeft, kan zij via een door u aangewezen contactpersoon contact opnemen met de Directie Consulaire Zaken / afdeling Consulair- Maatschappelijke Zaken (DCZ/CM) van het ministerie van Buitenlandse Zaken te Den Haag. Familieleden op de Nederlandse Antillen kunnen contact opnemen met Bureau Buitenlandse Betrekkingen te Curaçao. Familieleden op Aruba kunnen voor vragen terecht bij Inleiding 6 7

5 Directie Buitenlandse Betrekkingen Aruba. Adressen, adressen, telefoon- en faxnummers vindt u achter in deze brochure. Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met de Nederlandse ambassade te Lissabon. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. 1 De ambassade / honorair consuls De Nederlandse ambassade in Lissabon is in Portugal de officiële vertegenwoordiging van Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. In Portugal zijn daarnaast vier consulaten met een honorair consul. Deze honorair consuls zijn over het algemeen zakenlieden die naast hun normale werkzaamheden de Nederlandse belangen behartigen in een bepaald gebied. Hieronder valt ook hulp aan Nederlandse gedetineerden. In Portugal zijn er consulaten met honorair consuls in Faro, Porto, Funchal en Ponta Delgada. Indien u gearresteerd bent, heeft u contact met de Nederlandse ambassade in Lissabon. De adresgegevens van de ambassade vindt u achter in deze brochure. Nederlandse Instanties Portugal heeft het Consulaire Verdrag van Wenen (1963) ondertekend. Hierin staat dat, indien de gearresteerde dat wenst, de autoriteiten verplicht zijn de consulaire vertegenwoordiging van een land te informeren over de arrestatie. Het komt echter regelmatig voor dat de ambassade of het consulaat niet (tijdig) wordt ingelicht. Als u er zeker van wilt zijn dat de ambassade of het consulaat op de hoogte wordt gesteld van uw arrestatie, moet u hiertoe zelf actie ondernemen. U kunt de ambassade of het consulaat schrijven of bellen. De ambassade en honorair consuls mogen zich volgens internationaal gebruik niet bemoeien met de rechtsgang, de schuldvraag, de bewijslast of de te bepalen strafmaat in Portugal. In Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba wordt ook niet toegestaan dat bui- 8 9

6 tenlandse vertegenwoordigingen zich mengen in de rechtsgang. Wél kan de ambassade toezien op een juiste toepassing van het Portugese recht. Ook kan de ambassade toezien op de detentieomstandigheden en er op letten dat u in ieder geval niet slechter behandeld wordt dan Portugezen in dezelfde omstandigheden. Wanneer zich hierbij problemen voordoen, kunt u contact opnemen met de ambassade. De ambassade kan bij problemen proberen te bemiddelen met de Portugese autoriteiten. Mogelijk heeft u aan de Portugese autoriteiten laten weten geen contact te willen met de Nederlandse vertegenwoordiging. Als u op een later moment uw mening op dit punt wenst te veranderen, dan kunt u dit alsnog schriftelijk kenbaar maken. Buitenlandse Zaken De ambassade geeft de arrestatie van Nederlanders in het buitenland door aan het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag, afdeling DCZ/CM. Zij geeft hierbij aan of u er prijs op stelt dat uw familieleden en/of relaties in Nederland over de arrestatie worden ingelicht. Familieleden op de Nederlandse Antillen of Aruba worden geïnformeerd door het Bureau Buitenlandse Betrekkingen op Curaçao of de Directie Buitenlandse Betrekkingen op Aruba. Ouders of voogden van minderjarigen krijgen altijd bericht over de arrestatie. U kunt één Nederlands sprekend contactpersoon in Nederland aanwijzen. Het ministerie houdt deze con- tactpersoon op de hoogte van het verloop van uw detentie en eventuele bijzonderheden. Alleen uw contactpersoon kan informatie krijgen over de detentie; overige familieleden en/of relaties niet. Uw contactpersoon kan zich met vragen tot het ministerie (Nederland), het Bureau Buitenlandse Betrekkingen (Nederlandse Antillen), of de Directie Buitenlandse Betrekkingen (Aruba) wenden en niet rechtstreeks tot de ambassade. Dit voorkomt misverstanden, is gezien het tijdsverschil met veel landen het meest praktisch en bespaart hoge internationale telefoonkosten. Nederlandse reclassering De reclassering in Nederland bestaat uit drie landelijke reclasseringsinstellingen die samenwerken: Reclassering Nederland De afdeling reclassering van het Leger des Heils De verslavingszorg van GGZ Nederland (Geestelijke Gezondheids Zorg Nederland). Samen hebben ze ruim honderd vestigingen over het hele land, waar uitvoerend werk wordt verricht. De coördinatie van de reclasseringshulp aan de Nederlandse gedetineerden en gedetineerden met een geldige verblijfsvergunning voor Nederland in het buitenland is opgedragen aan een aparte unit: de Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen (Bureau B&BB). Doel en Taken De reclassering spant zich in voor de maatschappelijke (her)inpassing van mensen die met het strafrecht in 10 11

7 aanraking komen en daarmee voor de bevordering van de veiligheid van burgers in de samenleving. Zij voert daarvoor een aantal taken uit, zoals voorlichting, begeleiding en de organisatie en uitvoering van taakstraffen voor mensen die in Nederland met het strafrecht in aanraking komen. Sommige taken verricht de reclassering ook geheel of gedeeltelijk voor Nederlanders in het buitenland. Reclassering Nederland zet zich niet in voor Arubaanse en Antilliaanse gedetineerden die woonachtig zijn op Aruba of de Nederlandse Antillen. Onder Nederlanders worden hier ook niet-nederlanders verstaan met een geldige verblijfstitel in Nederland. De begeleiding is direct gericht op uw maatschappelijke (her)inpassing. Hieronder vallen onder meer activiteiten die te maken hebben met de terugkeer en opvang van ex-gedetineerden in de Nederlandse samenleving. Zo is het mogelijk, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, deel te nemen aan een studie- en arbeidsreïntegratieproject om uw kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt te vergroten. De reclassering heeft bovendien in diverse landen contact met vrijwilligers die gedetineerden een bezoek kunnen brengen. De mogelijkheden om iets te doen voor landgenoten die in het buitenland gevangen zitten worden uiteraard beperkt door de normen en regels die in het desbetreffende land gelden. Werkwijze Het Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen van de Nederlandse reclassering wordt over het algemeen geïnformeerd over Nederlanders die in het buitenland zijn aangehouden, tenzij u daar uitdrukkelijk bezwaar tegen heeft gemaakt. De ambassade stuurt u namens de reclassering een brief, waarin staat wat de Nederlandse reclassering is en eventueel voor u kan doen. U kunt door het formulier in te vullen en terug te sturen laten weten of u gebruik wilt maken van de diensten van de Nederlandse reclassering. De reclassering verzamelt praktische documentatie over de strafrechtpleging, gevangenissen en hulpverleningsmogelijkheden in het buitenland. Ze kan daardoor u en uw in Nederland wonende familie en relaties informatie en advies geven. In beperkte mate verstrekt de reclassering Nederlandstalige boeken. Familie en relaties Familieleden van gedetineerden die op de Antillen en Aruba wonen kunnen zich wenden tot de Stichting Reclassering Curaçao, Stichting Reclassering Bonaire en de Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 en Dienst Justitiële Inrichtingen Bovenwinden. De adressen daarvan vindt u achter in de brochure

8 2 Wie in Portugal is gearresteerd op verdenking van het plegen van een strafbaar feit, heeft recht op rechtsbijstand. De rechter vraagt u tijdens een eerste verhoor of u een particulier advocaat wenst aan te stellen, die uzelf moet betalen, of dat u in aanmerking wilt komen voor gratis rechtsbijstand. Wanneer u over onvoldoende financiële middelen beschikt om een particulier advocaat aan te stellen, komt u voor gratis bijstand in aanmerking en krijgt u een kosteloze (pro Deo) advocaat toegewezen. Rechtsbijstand Vragen over uw rechtszaak moet u bespreken met uw advocaat. De ambassade kan en mag u hierover geen advies geven. Hulp van een tolk Iedere verdachte die de Portugese taal onvoldoende beheerst, heeft recht op een tolk. Dat geldt vanaf het eerste verhoor bij de politie of de douane. Zo kunt u een Nederlands sprekende tolk krijgen. In Portugal leert de ervaring dat het aantrekken van goede tolken niet altijd mogelijk is. Als dit bij u het geval is, kunt u dit het beste bespreken met uw advocaat. Tijdens de zittingen heeft u ook recht op de aanwezigheid van een tolk. Mocht u een tolk nodig hebben, dan moet u dit kenbaar maken bij uw advocaat. Voor de diensten van deze tolk hoeft u niets te betalen. De autoriteiten zijn niet verplicht documenten schriftelijk te vertalen in de taal van een gearresteerde buitenlander. Indien u de inhoud van een verklaring niet goed 14 15

9 begrijpt, doet u er goed aan daarover eerst duidelijkheid te verkrijgen voordat u een verklaring ondertekent. U kunt bijvoorbeeld uw advocaat of de gevangenisautoriteiten vragen om een mondelinge vertaling. Particulier advocaat U kunt een particulier advocaat aantrekken. U moet in dit geval over ruime financiële middelen beschikken of familie en/of vrienden hebben die bereid zijn de hoge kosten van deze advocaat te betalen. De ambassade en de honorair consuls kunnen eventueel een lijst met namen en adressen van advocaten verstrekken. De ambassade en de honorair consuls dragen geen verantwoordelijkheid voor de uiteindelijk gekozen advocaat of de wijze waarop de advocaat de verdediging voert. Het honorarium van een advocaat bepaalt u, met de nodige zorgvuldigheid, rechtstreeks met de advocaat. De tarieven kunnen van geval tot geval verschillen en zijn ondermeer afhankelijk van de te verwachten hoeveelheid werk. Houdt u rekening met bijkomende kosten voor telefoon, reizen, overnachtingen, etc. De advocaat kan betaling van voorschotten verlangen. Bij detentie in het buitenland neemt de Nederlandse overheid de kosten van de verdediging niet voor haar rekening. Het is ook niet mogelijk bij de overheid een geldlening aan te vragen voor het betalen van de kosten van een advocaat. Omdat een advocaat u alleen voor de rechtbank mag verdedigen als hij geregistreerd is in de staat waarin u bent gearresteerd, kan een Nederlandse advocaat u in Portugal niet voor de rechtbank verdedigen. Pro Deo advocaat Indien u niet over voldoende financiële middelen beschikt om een particulier advocaat aan te trekken, wijst de rechtbank een pro Deo advocaat aan. Voor deze advocaat hoeft u niets te betalen. De wijze waarop een pro Deo advocaat uw belangen behartigt, is sterk afhankelijk van de persoon. U moet er rekening mee houden dat de meeste pro Deo advocaten zich zullen beperken tot het hoogst noodzakelijke. In de praktijk betekent dit dat zij u in de gevangenis niet vaak zullen bezoeken. Wanneer u niet tevreden bent over de wijze waarop uw advocaat uw belangen behartigt, kunt u een verzoek indienen bij de rechtbank om een andere pro Deo advocaat. Een rechter is niet verplicht een nieuwe advocaat toe te wijzen en kan uw verzoek afwijzen. Bovendien hoeft een nieuwe advocaat niet altijd beter te zijn. U kunt een Nederlandse advocaat (op eigen kosten) als adviseur van uw Portugese advocaat inschakelen

10 3 Algemeen Het Portugese strafproces verschilt aanzienlijk van het Nederlandse strafproces. Gewoonlijk wordt de strafzaak behandeld in de regio waarbinnen het delict is gepleegd. Voordat u officieel wordt beschuldigd, vindt er een onderzoek plaats. Het is mogelijk dat u tijdens het onderzoek alleen contact heeft met uw advocaat en met officiële instanties zoals de ambassade. Tijdens rechtszittingen zijn de advocaat en zo nodig een tolk aanwezig. Het Strafproces Vragen over uw rechtszaak dient u te bespreken met uw advocaat. De ambassade mag u hierover geen advies geven. Hieronder volgt een beknopte beschrijving van de diverse fasen van het strafproces: 1. Arrestatie 2. Ondervraging / verhoor 3. Voorlopige hechtenis 4. Vrijlating op borgtocht 5. Voorlichtingsrapport reclassering 6. Rechtszitting 7. Vonnis Arrestatie Bij uw arrestatie hoort u op uw rechten te worden gewezen. Als u niet bent gewezen op uw rechten is het belangrijk dit te bespreken met uw advocaat

11 De Portugese autoriteiten zijn op basis van het Consulaire Verdrag van Wenen (1963) ook verplicht u te vragen of u contact wenst met de Nederlandse ambassade. Wanneer u dit wenst, nemen de Portugese autoriteiten contact op met de Nederlandse ambassade. Als regel mag u voor verhoor niet langer op het politiebureau vastzitten dan 48 uur na de arrestatie. De autoriteiten moeten u binnen 48 uur of voorgeleiden aan de rechter of vrijlaten. Tijdens arrestaties moet u alle bezittingen en identiteitspapieren (waaronder paspoorten) inleveren tegen afgifte van een bewijs van ontvangst. Deze spullen worden vaak gebruikt als bewijsmateriaal en meestal pas na de veroordeling weer vrijgegeven. Houdt u er rekening mee dat het moeilijk is uw in beslaggenomen eigendommen terug te krijgen. Meestal moet u deze binnen een bepaalde tijd in persoon ophalen. Wanneer dit niet mogelijk is, kunt u iemand anders schriftelijk aanwijzen om uw bagage op te halen. De ambassade kan geen assistentie verlenen bij het terugkrijgen en terugsturen van in beslaggenomen geld en bagage. Bespreek met uw advocaat of het mogelijk is uw persoonlijke eigendommen terug te krijgen en of het mogelijk is deze te laten sturen naar het land waar u vandaan komt. Indien de rechter uw geld niet als bewijsmateriaal ziet, wordt het geld op uw bankrekening van de gevangenis gestort. Het buitenlandse geld komt meestal op een later tijdstip vrij. Bij vrijlating kunt u, indien het paspoort niet wordt teruggegeven, voor de terugreis naar Nederland een noodpaspoort aanvragen op de Nederlandse ambassade. Na terugkeer in Nederland kunt u een aanvraag voor een nieuw paspoort indienen. Ondervraging / verhoor Direct na een arrestatie kunnen voor het gerechtelijk vooronderzoek diverse verhoren plaatsvinden. U bent niet verplicht daaraan mee te werken en u mag een verhoor weigeren. Zelfs wanneer er geen officieel proces-verbaal van verhoor is opgemaakt, bestaat toch de kans dat van het gesprek een verslag wordt gemaakt. Het verslag is een bestanddeel van het strafdossier en kan gebruikt worden als bewijsmateriaal voor de rechtszaak. U kunt dit met uw advocaat bespreken. Indien u dat wenst, moet er tijdens een ondervraging of verhoor een tolk aanwezig zijn. U moet dit zelf kenbaar maken bij de autoriteiten. Voorlopige hechtenis Als de rechter van oordeel is dat u, wegens de ernst van het misdrijf of in verband met een nader onderzoek langer moet worden vastgehouden, volgt voorlopige hechtenis in een huis van bewaring of in een gevangenis. Een medewerker van de ambassade probeert u zo snel mogelijk te bezoeken na uw plaatsing in een huis van bewaring of gevangenis

12 De duur van de voorlopige hechtenis varieert. Ervaring leert dat men meestal binnen één jaar terechtstaat. In zeer ingewikkelde strafzaken wordt, soms ook in het belang van de gearresteerde, deze termijn verlengd. Hiervoor moet de officier van justitie een verzoek indienen bij een hogere rechtbank. Zodra het onderzoek is voltooid, draagt de officier van justitie het dossier over aan de rechtbank. Vragen hierover kunt u bespreken met uw advocaat. Vrijlating op borgtocht Het is in principe mogelijk tijdens de voorlopige hechtenis vrijlating op borgtocht te krijgen. Borgtocht houdt in dat u een betaling (borg) doet aan de rechtbank waarmee u de garantie geeft dat u aanwezig bent bij de rechtszittingen. Tijdens de procedure hoeft u niet in de gevangenis te verblijven. Iedere verdachte kan een borgtochthoorzitting krijgen. Ervaring leert echter dat buitenlanders in de meeste gevallen niet worden vrijgelaten op borgtocht vanwege het risico dat men niet meer op de rechtszitting verschijnt. U kunt de mogelijkheden bespreken met uw advocaat. Een vastgestelde borg is meestal een hoog bedrag. De Nederlandse overheid verstrekt geen gelden voor borgtocht, ook niet in de vorm van een lening. Voorlichtingsrapport reclassering Het samenstellen van een rapport over uw sociale achtergrond is een van de zaken die de Nederlandse reclassering voor uw rechtszaak kan doen. In Nederland is het gebruikelijk dat de rechtbank bij het bepalen van de strafmaat rekening houdt met de bevindingen in het voorlichtingsrapport. De reclassering weet uit ervaring dat ook in Portugal dit soort gegevens belangrijk kunnen zijn. Taalproblemen en cultuurverschillen kunnen een goede communicatie tussen u, uw advocaat en de rechtbank in de weg staan. De beschikbaarheid van een voorlichtingsrapport, afgestemd op informatie die de rechtbank in het detentieland belangrijk vindt en vertaald in de taal van het detentieland, kan een positieve invloed hebben op de uiteindelijke strafbepaling. De beschikbaarheid van een voorlichtingsrapport biedt echter geen garantie tot strafvermindering. In het rapport beschrijft een beëdigd reclasseringsmedewerker de omstandigheden waarin u verkeerde vóór uw arrestatie. Bijvoorbeeld het al dan niet wonen in gezinsverband, het hebben van werk of het volgen van een opleiding. En ook, indien nodig, feiten over uw levensloop, uw opvoeding, uw medische geschiedenis en eventueel uw eerdere contacten met Justitie. Deze inlichtingen worden - alleen met uw toestemming - verzameld bij personen die u goed kennen, zoals familieleden, partner, werkgever, huisarts of maatschappelijk werker. Soms bevat het rapport een plan voor eventuele hulp die de reclassering kan bieden tijdens gevangenschap. Het uitbrengen van een rapport is niet altijd mogelijk of zinvol. Wanneer u onvoldoende referenten (familie, vrienden, werkgevers) opgeeft en weinig inlichtingen 22 23

13 over u te krijgen zijn, is het niet mogelijk een rapport te schrijven. Als u al een strafblad heeft, wordt er meestal geen rapport opgemaakt. Uw advocaat ontvangt het rapport rechtstreeks van Reclassering Nederland of via de ambassade. Reclassering Nederland verzoekt de advocaat het rapport met u te bespreken alvorens het door te leiden naar de rechtbank. Er zijn voor u geen kosten verbonden aan het maken van uw rapport. Het is van belang dat u dit rapport in een zo vroeg mogelijk stadium aanvraagt. Een rapport vraagt u aan door het invullen en ondertekenen van een formulier dat u van de vrijwilligers van de Reclassering Nederland of van de Nederlandse ambassade of consulaat kunt krijgen. Aangezien het maken van een rapport een tijdrovende en kostbare zaak is, verlangt het Bureau B&BB van de Nederlandse reclassering voordat het het rapport opstelt een uitdrukkelijk verzoek van u als gedetineerde én een schriftelijk verzoek van uw advocaat. Rechtszitting Op de rechtszitting zijn de advocaat en zonodig een tolk aanwezig. In Portugal bestaat geen veroordeling bij verstek. Wanneer u niet aanwezig bent, kan een internationaal aanhoudingsbevel worden uitgevaardigd. Vonnis Het uitspreken van een vonnis vindt meestal plaats twee weken nadat u officieel schuldig bent bevonden. De hoogte van de straf is afhankelijk van het gepleegde delict en de mate van schuld. In Portugal worden voor delicten in verdovende middelen aanzienlijk hogere straffen opgelegd dan in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. Binnen maximaal 4 jaar moet de definitieve berechting hebben plaatsgevonden. U kunt soms strafvermindering krijgen als u uw medewerking verleent aan het onderzoek van de justitiële autoriteiten. Het is dan belangrijk gemaakte afspraken schriftelijk te laten bevestigen. In uitzonderlijke gevallen kunt u strafvermindering krijgen als u kunt bewijzen dat er sprake is van bijzondere privé- of familieomstandigheden. U kunt uw situatie en de mogelijkheden die u heeft besproken met uw advocaat. Nadat het vonnis is uitgesproken, kunt u op deze gronden geen strafvermindering meer krijgen, tenzij u in hoger beroep gaat. Na de veroordeling gaat u naar een gevangenis waar u de rest van uw straf moet uitzitten. U wordt meestal niet overgeplaatst op de dag van uw veroordeling. Dit kan wel enige weken duren. Neem contact op met de ambassade wanneer u bent veroordeeld en wanneer u wordt overgeplaatst naar een andere gevangenis. De ambassade kan via het ministerie van Buitenlandse Zaken uw contactpersoon hierover informeren en u bezoeken

14 Wanneer bij een drugsdelict de drugs in een auto worden aangetroffen, kan deze auto in beslag genomen worden. In verband met de motorrijtuigenbelasting, die u in Nederland nog steeds moet betalen zolang de auto op uw naam staat, is het van belang de verbeurdverklaring toe te zenden aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer in Veendam. 4 Instellen hoger beroep Indien u niet akkoord gaat met de uitspraak van de rechter, kunt u hiertegen in hoger beroep gaan. In dat geval vraagt u om een nieuwe beoordeling van de feiten en van het toegepaste recht. Een verzoek tot hoger beroep moet binnen 15 dagen na de veroordeling plaatsvinden. Of het zinvol is in hoger beroep te gaan, kunt u bespreken met uw advocaat. Rechtsmiddelen Wanneer u een verzoek tot hoger beroep indient, moet u er rekening mee houden dat uw straf ook hoger kan uitvallen. Bespreek de consequenties van het in hoger beroep gaan met uw advocaat. De aanklager kan ook een verzoek tot hoger beroep indienen, omdat hij vindt dat de strafmaat te laag is vastgesteld. Wanneer de aanklager in hoger beroep gaat, kan uw straf uiteindelijk hoger uitvallen dan de oorspronkelijke straf. Mogelijkheden straftijdverkortingen De volgende straftijdverkortingen zijn mogelijk: Gratie of strafvermindering: In Portugal kan de president gratie of strafvermindering verlenen. Dit kan zowel collectief als individueel plaatsvinden. Collectieve strafvermindering wordt soms toegestaan, bijvoorbeeld bij gelegenheid van de ambtsaanvaarding van een nieuwe president. Individuele strafvermindering vindt bijvoorbeeld plaats met kerstmis, op verzoek van de betrokkene en na nauwkeurige bestudering van 26 27

15 zijn dossier. Een aantal gevallen voor strafvermindering dient aan de president te worden voorgelegd. Voorwaardelijke invrijheidstelling: Nadat (afhankelijk van de aard en de ernst van het misdrijf ) de helft of tweederde van de opgelegde straf ten uitvoer is gelegd, kan de rechter van strafuitvoering voorwaardelijke invrijheidstelling toestaan. Dit hangt in belangrijke mate af van een rapport over het gedrag van de gedetineerde, dat de directeur van de strafinrichting opmaakt. Dit rapport is mede gebaseerd op inlichtingen die sociale werkers of ander gevangenispersoneel verschaffen. De rechter heeft ook een autonome bevoegdheid. U kunt er geen recht op doen gelden om voorwaardelijk in vrijheid te worden gesteld. 5 Algemeen In dit hoofdstuk leest u meer over het Portugese gevangeniswezen. De situatie is van toepassing op zowel huizen van bewaring als gevangenissen. De regels per gevangenis kunnen onderling sterk verschillen. U dient zich te houden aan de regels van de gevangenis die zijn vastgelegd in een reglement dat u bij aankomst hoort te ontvangen. Wanneer u zich niet houdt aan de regels heeft de gevangenis het recht bepaalde privileges, zoals het inkopen van artikelen bij de gevangeniswinkel en/of het telefoneren, tijdelijk af te nemen. Ook kunt u voor bepaalde tijd in een isolatiecel terechtkomen. Plaats van detentie Na de veroordeling gaat u meestal naar een andere gevangenis. U kunt een verzoek indienen om in de oorspronkelijke gevangenis te blijven of om naar een specifieke andere gevangenis te gaan. Dit verzoek moet u indienen bij uw advocaat of rechtstreeks voorleggen aan de Procuradoria Geral da República. Als uw verzoek wordt afgewezen, kunt u na enige tijd opnieuw een verzoek indienen. U kunt de gevangenisautoriteiten vragen naar de mogelijkheden. Gevangenschap Om veiligheidsredenen melden de autoriteiten overplaatsingen tussen strafinrichtingen niet aan derden. Het is belangrijk dat u zelf uw overplaatsingen aan de ambassade bekend maakt. Inkoop Binnen de gevangenis kunt u op vastgestelde dagen 28 29

16 artikelen kopen zoals fruit, snoep, rook- en toiletartikelen, schrijfwaren, kleding en schoenen. Deze artikelen kunt u kopen in de gevangeniswinkel. De strafinrichting bepaalt het bedrag dat u per maand mag besteden. Bezoekmogelijkheden In Portugese gevangenissen heeft u meestal minstens een keer per week recht op bezoek. De regels hiervoor verschillen per inrichting. Stelt u zich van tevoren op de hoogte van de mogelijkheden. In een aantal gevangenissen mag u bijvoorbeeld alleen bezoek ontvangen van directe familie. Dit betekent dat vrienden en soms zelfs ongehuwde partners niet op bezoek mogen komen. Indien gewenst kunt u de bemiddeling inroepen van de ambassade. Tijdens de periode van de voorlopige hechtenis is meestal een beperkt aantal bezoeken toegestaan, doorgaans alleen van familieleden. Daarvoor moet de directie toestemming verlenen en in sommige gevallen ook de justitiële autoriteiten die met het onderzoek zijn belast. U dient altijd (dus ook na de berechting) zelf toestemming te vragen voor het ontvangen van bezoek. De verantwoordelijke voor de afhandeling van het verzoek is de maatschappelijk werker (educador). Na de berechting kunt u binnen de geldende bezoekregeling bezoek ontvangen. Voor elk bezoek blijft toestemming van de gevangenisdirecteur noodzakelijk. Bovendien moet u de relatie met het bezoek duidelijk kunnen aantonen. De bezoeken vinden in afgesloten ruimten onder - meestal soepel - toezicht plaats. Soms mag een gedetineerde bezoek in een kamer zonder toezicht ontvangen. Dit geldt voor gehuwden en officieel samenwonenden. Dergelijke bezoeken moet de gedetineerde tijdig aanvragen. U kunt bezoek ontvangen van een Nederlands sprekende reclasseringsvrijwilliger. De gevangenissen staan hier over het algemeen niet afwijzend tegenover. De ambassade vraagt deze bezoeken aan. Het bezoek moet rekening houden met strenge veiligheidscontroles. Er zijn bijvoorbeeld bepaalde kledingvoorschriften voor het bezoek. Vraagt u dit na bij de gevangenisautoriteiten voor uw bezoek komt. Bezoek van de ambassade Nadat de ambassade is geïnformeerd over uw arrestatie krijgt u bezoek van een medewerker van de ambassade. Wanneer u dat wenst, kunt u regelmatig bezoek krijgen tijdens uw detentie. Mocht u geen bezoek van een consulair medewerker willen ontvangen, dan kunt u dit schriftelijk aangeven. Correspondentie U mag onbeperkt brieven verzenden en ontvangen, maar censuur kan worden toegepast. De gevangenisdirectie heeft het recht de inhoud van brieven te controleren. Wie zicht wil houden of in- en uitgaande post al dan niet wordt ingehouden, kan dit het best proberen door de brieven te nummeren. U kunt met vrijwilligers van de reclassering in 30 31

17 Nederland schrijven. Als u dit wenst, vult u dit in op het formulier van de reclassering dat u ontvangt kort na uw arrestatie. U kunt dit ook op een later moment kenbaar maken aan Reclassering Nederland. Het adres staat achter in deze brochure. Telefoneren In de gevangenis kunt u niet gebeld worden, maar u kunt wel zelf bellen. Vaak moet u eerst een lijst opgeven met telefoonnummers en namen van personen die u wilt bellen. Deze lijst moeten de gevangenisautoriteiten goedkeuren. Zowel nationaal als internationaal kunt u collect bellen (Tel.: Portugal 120; Tel.: Nederland ). Dit betekent dat u belt op kosten van de ander. Niet alle telefoons zijn geschikt om internationaal te bellen. Hoe vaak u naar het buitenland kunt bellen, hangt af van de omstandigheden in uw gevangenis. In sommige gevangenissen is het niet mogelijk collect te bellen naar het buitenland. U moet dan geld op uw gevangenisrekening beschikbaar hebben om op eigen kosten te bellen. De kosten van deze gesprekken zijn vaak erg hoog. Voor dringende zaken of concrete vragen kunt u via een collect call telefonisch contact opnemen met de ambassade. Geld ontvangen / overmaken In de gevangenis mag u geen contant geld in uw bezit hebben. In elke gevangenis heeft u de beschikking over een rekening. Gevangenissen hebben regels over de hoeveelheid geld die u in één keer mag ontvangen en het totaalbedrag dat op uw rekening mag staan. Informeer bij de gevangenis naar deze regels voordat u geld laat overmaken. U kunt in de gevangenis navraag doen óf en hoe u rechtstreeks geld kunt laten overmaken. Dit kan per gevangenis verschillen. Alleen wanneer u niet rechtstreeks geld kunt (laten) overmaken, kan dit via het ministerie van Buitenlandse Zaken. De ambassade stort dan de tegenwaarde op uw gevangenisrekening. Alleen de eerste keer dat iemand op deze manier geld aan u overmaakt, worden er bemiddelingskosten ingehouden, daarna niet meer. Contant geld laten opsturen, is sterk af te raden. De kans is groot dat dit niet op de plaats van bestemming aankomt. Bij een overplaatsing naar een andere gevangenis verhuist het geld op uw gevangenisrekening mee. Dit kan enige tijd duren. Indien uw geld niet meeverhuist, moet u dit melden aan de gevangenisautoriteiten. Nederlandse lectuur Sommige gevangenissen beschikken over een bibliotheek waar u boeken en tijdschriften kunt lenen. In de bibliotheken zijn meestal weinig Nederlandse boeken. De ambassade en de reclassering stellen regelmatig Nederlandse lectuur ter beschikking

18 Geloof In de meeste gevangenissen kunt u religieuze bijeenkomsten bijwonen. Bovendien zijn er vaak mensen van verschillende religies met wie u op verzoek kunt praten. Informeer bij uw gevangenis naar de mogelijkheden. De Stichting Epafras is een Nederlandse religieuze organisatie die hulp verleent aan Nederlandse gedetineerden in het buitenland. Via deze stichting kunt u Nederlandstalige bijbels ontvangen. U moet hiervoor zelf een verzoek indienen bij de Stichting Epafras. Het adres vindt u achter in deze brochure. Bij de Stichting Epafras kunt u informeren of er een geestelijke is die u kan komen bezoeken. Vier keer per jaar verzendt de Stichting Epafras het blad Gezant uit Nederland. Hierin staan zowel informatieve als ontspannende artikelen. Studiemogelijkheden Soms is het mogelijk een talencursus te volgen. Het is belangrijk, zeker bij langer verblijf in de gevangenis, de taal van het land een beetje te kunnen spreken, te lezen en te schrijven. Contact met medegedetineerden en gevangenispersoneel verloopt dan makkelijker. Vraag naar deze mogelijkheid bij de gevangenisdirectie. Via de Nederlandse reclassering is er een beperkte mogelijkheid om een schriftelijke cursus aan te bieden. Het gaat om taalcursussen, basisonderwijs en enkele beroepsopleidingen op lager-beroeps-niveau voor mensen die niet eerder een diploma hebben gehaald. De reclassering kan alleen in beperkte mate de kosten van een cursus betalen, als u of uw familie en vrienden dit niet kunnen betalen. Om gelegenheid te krijgen om te studeren en studiemateriaal te mogen ontvangen, is vaak toestemming nodig van de gevangenisdirectie en soms ook van de officier van justitie. Het is niet altijd mogelijk om examens af te leggen in de gevangenis. Als u geïnteresseerd bent in de mogelijkheden kunt u dat aangeven op het reclasseringsformulier of doorgeven aan de consulaire afdeling van de Nederlandse vertegenwoordiging. U krijgt dan een informatiepakket met aanmeldingsformulieren toegestuurd. U kunt ook zelf op eigen kosten een cursus aanvragen, bijvoorbeeld bij de Open Universiteit of de L.O.I. (Leidse Onderwijsinstellingen). Pakketten ontvangen In de meeste gevangenissen is het ontvangen van pakketten niet toegestaan. In enkele gevangenissen is het wel toegestaan, maar aan regels gebonden. Informeer bij de gevangenisdirectie welke beperkingen er bestaan. Houdt u er rekening mee dat de gevangenisautoriteiten pakketten openmaken en niet-toegestane artikelen verwijderen. Meestal mag u alleen nieuwe en ongeopende artikelen ontvangen. Het is daarom verstandig een kopie van de bon mee te laten sturen

19 Sociale zorg Bijna alle gevangenissen hebben maatschappelijk werkers (educadores) die speciaal zijn belast met de behartiging van sociale problemen van de gevangenen. Indien u contact wilt met een maatschappelijk werker moet u hiertoe zelf actie ondernemen. Door de grote werkdruk van maatschappelijk werkers in gevangenissen is een gesprek niet altijd meteen mogelijk. Medische zorg In Portugese gevangenissen zijn de basisvoorzieningen voor medische zorg aanwezig. Iedere gevangenis beschikt over een arts, die verantwoordelijk is voor de gezondheidszorg van de gevangenen. Als u een arts wilt zien moet u hiervoor een verzoek indienen of intekenen op een lijst. Indien u medicijnen gebruikt, is het van groot belang dat u de gevangenisarts zo spoedig mogelijk op de hoogte brengt. Soms is het gewenst dat uw arts in Nederland schriftelijke informatie verstrekt. Hierbij kan de ambassade bemiddelen. U moet dan schriftelijk toestemming geven. Voor de tandheelkundige zorg geldt dat slechts hoogst noodzakelijke behandelingen worden uitgevoerd, zoals het trekken van tanden of kiezen. U moet zich goed realiseren dat de medische zorg in Portugese gevangenissen over het algemeen beperkt blijft tot het hoogst noodzakelijke en niet op hetzelfde niveau staat als in Nederland. Klachten over de behandeling Klachten over de behandeling in de gevangenis kunt u bespreken met de ambassade. Bekeken wordt welke actie, indien nodig, de Nederlandse vertegenwoordiging, uw advocaat, of uzelf kunt nemen. Het is raadzaam in eerste instantie de interne klachtprocedures van de gevangenis te volgen. Klachten kunt u ook mondeling of schriftelijk indienen bij uw advocaat. Wanneer u dit doet, stelt u dan ook de ambassade hiervan in kennis. Arbeidsmogelijkheden In een aantal gevangenissen kunt u werken tijdens detentie. Vaak is dit pas mogelijk na uw veroordeling. Voor de werkzaamheden ontvangt u een kleine vergoeding. Sociale zekerheid Per 1 mei 2000 zijn alle Nederlandse sociale uitkeringen zoals de bijstandsuitkering (WWB), de werkloosheidsuitkering (WW) en de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) voor gedetineerden vervallen. Dit geldt ook voor Nederlanders die in het buitenland zijn gedetineerd. Alleen de AOW-uitkering (Algemene Ouderdomswet) wordt tijdens detentie doorbetaald. U dient de uitkerende instantie in Nederland zelf zo snel mogelijk in te lichten over het feit dat u gedetineerd bent. Als u dit niet doet, moet u de ten onrechte verkregen uitkering terugbetalen en riskeert u strafvervolging

20 Wanneer achterblijvende gezinsleden door het wegvallen van de uitkering niet meer over voldoende inkomsten beschikken, kunnen zij bij de gemeentelijke sociale dienst een bijstandsuitkering aanvragen. In noodgevallen kan de gemeente bijzondere bijstand verlenen. Gevangenisklimaat Tot op zekere hoogte is een gevangenis een afspiegeling van de samenleving. Iedere gevangenis heeft haar eigen sfeer afhankelijk van het regime, het bewakingspersoneel en de aanwezige gevangenen. De omstandigheden in de gevangenissen in Portugal zijn heel wat soberder en strenger dan in Nederland. Meestal verblijven gedetineerden met zijn tweeën in een cel of met meerderen in zalen. Voor alle gedetineerden geldt dat hun wereld plotseling is beperkt tot een paar gevangenismuren waarbinnen zij hun weg moeten vinden. Voor velen wordt die opgave bemoeilijkt door taalproblemen. Negatieve gevoelens zoals moedeloosheid, wantrouwen, eenzaamheid, onmacht, schuld, onzekerheid, verveling en uitzichtloosheid kunnen snel de kop op steken. Deze gevoelens kunnen bij u en bij medegevangenen leiden tot agressief gedrag, depressies en jaloezie. Probeert u zich hier niet door te laten beïnvloeden, goed gedrag is belangrijk tijdens uw verblijf in de gevangenis. Goed gedrag kan leiden tot strafvermindering. Het gedwongen moeten samenleven met veel mensen op een betrekkelijk klein gebied, het verliezen van uw vrijheid, de moeilijkheden in communiceren, en gevoe- lens van onzekerheid die u heeft ten opzichte van uw toekomst en uw familie en vrienden kan uw verblijf in de gevangenis nog moeilijker maken. Als correspondentie voor u of uw familie van groot belang is, laat dat elkaar weten. Vluchten Het komt voor dat veroordeelden uit de gevangenis of tijdens een proefverlof vluchten. Na ontsnapping plaatst de Portugese justitie de voortvluchtige op de internationale signaleringslijst. Na arrestatie volgt uitlevering aan Portugal. Meestal wordt een zwaardere straf opgelegd. Verlof Verlof (saída precária) kan de rechter van strafuitvoering verlenen en is afhankelijk van een aantal factoren, zoals aard en ernst van het gepleegde misdrijf, familieomstandigheden en gedrag van de gedetineerde. Een gedetineerde kan echter geen recht op verlof doen gelden. Vanwege vluchtgevaar en op grond van slechte ervaringen in het verleden, wordt aan buitenlandse gedetineerden slechts bij hoge uitzondering verlof verleend. Na beëindiging detentie Nadat u uw straf heeft uitgezeten, volgt meestal een uitwijzing (deportation in het Engels). Daarbij wordt rekening gehouden met de aard en de ernst van het delict, de duur van het verblijf in Portugal, het al dan niet getrouwd zijn met een Portugese man of vrouw en het hebben van kinderen, die daar zijn geboren en/of opgegroeid. Tegen de beslissing over uitwijzing kunt u beroep aantekenen

21 6 Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba zijn partij bij het Verdrag inzake de Overbrenging van Gevonniste Personen uit 1983 ( Council of Europe Convention on the Transfer of Sentenced Persons ). Dit Verdrag maakt het mogelijk dat een Nederlander, die in het buitenland is veroordeeld, onder bepaalde voorwaarden die straf in een Nederlandse, Antilliaanse of Arubaanse gevangenis ondergaat. De Nederlandse wet heet de Wet Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen, ook wel de WOTS genoemd. De Nederlandse Antillen en Aruba kennen een eigen uitvoeringswet voor het overbrengen van gedetineerde Antillianen en Arubanen. Deze wet heet Landsverordening inzake de Overdracht Tenuitvoerlegging van Strafvonnissen, afgekort LOTS. De mogelijkheid tot overbrenging bestaat alleen in die landen, die partij zijn bij dit verdrag. Daartoe behoort ook Portugal. Om voor overbrenging in aanmerking te komen moet u ten minste aan de volgende voorwaarden voldoen: U bent een Nederlander afkomstig uit Nederland, Aruba of de Nederlandse Antillen, of u bent een vreemdeling die in het bezit is van een geldige verblijfsvergunning voor deze landen. U heeft een aantoonbare band met Nederland; De veroordeling moet onherroepelijk zijn. Dit wil zeggen dat u geen hoger beroep meer kunt aante- Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS) 40 41

22 kenen en er geen procedure van hoger beroep mag lopen op het moment van uw aanvraag; Het gedeelte van de straf dat nog moet worden uitgezeten moet minstens zes maanden zijn op het moment dat het verzoek bij het ministerie van Justitie in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba binnenkomt; Het feit waarvoor u veroordeeld bent, moet ook in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba strafbaar zijn; U moet bereid zijn schriftelijk te verklaren dat u het ermee eens bent dat u de straf in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba ondergaat; Zowel de Portugese autoriteiten als de Nederlandse, Antilliaanse of Arubaanse autoriteiten moeten met de overbrenging instemmen; Voor de Nederlandse Antillen gelden tevens de volgende aanvullende voorwaarden: De straf dient langer te zijn dan 48 maanden; U moet ingeschreven staan bij het bevolkingsregister van een van de vijf eilanden in de vijf jaar voorafgaand aan uw arrestatie (aaneensluitend); U moet aantoonbare contacten onderhouden met familie en/of vrienden op de Nederlandse Antillen. Het ministerie van Justitie in Portugal, Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba kan weigeren in te stemmen met de overbrenging zonder daarvoor een reden op te geven. Over een afgewezen verzoek kunt u navraag doen bij de volgende instanties: 1. Afwijzing door Portugese autoriteiten: Parket Procureur-generaal Portugal ( Procuradoria Geral da República ) 2. Afwijzing door Nederlandse autoriteiten: ministerie van Justitie Nederland (BIRS) 3. Afwijzing door Antilliaanse autoriteiten: Parket Procureur-generaal Nederlandse Antillen 4. Afwijzing door Arubaanse autoriteiten: Parket Procureur-generaal Aruba De adressen en telefoonnummers van deze instanties vindt u achter in deze brochure. Een verzoek tot overbrenging kunt u bij de Procuradoria Geral da República indienen na de uitspraak van uw vonnis en nadat u bent overgebracht naar de gevangenis waar u de rest van uw straf moet uitzitten. Indien uw aanvraag wordt goedgekeurd, zijn er twee manieren waarop de Nederlandse autoriteiten uw Portugees strafvonnis kunnen overnemen: 1. De onmiddellijke of voortgezette tenuitvoerlegging: deze procedure houdt in dat de veroordeling die u in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba 42 43

23 moet ondergaan, gelijk is aan de duur van de straf die in Portugal is opgelegd. 2. De exequaturprocedure of omzettingsprocedure: deze procedure houdt in dat de rechter in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba, uw Portugese straf omzet in een Nederlandse straf, mits de Portugese autoriteiten daar geen bezwaar tegen hebben. De omgezette straf mag niet hoger, maar wel lager zijn dan de in Portugal opgelegde straf. Bij WOTS aanvragen vanuit Portugal wordt vrijwel altijd de omzettingsprocedure toegepast. Bij beide procedures geldt uiteraard dat de tijd die u in Portugese detentie heeft doorgebracht van uw straftijd wordt afgetrokken. Bovendien is de in Nederland gebruikelijke regeling voor de vervroegde invrijheidstelling (V.I.) van toepassing. U dient precies geïnformeerd te worden over de stappen die u moet nemen als u voor deze mogelijkheid in aanmerking wil komen. Inlichtingen hierover kunt u ook krijgen bij de Nederlandse vertegenwoordiging. Wanneer uw verzoek eenmaal in Nederland in behandeling is genomen, kunt u over de stand van zaken telefonisch informatie krijgen via de zogenaamde WOTS informatielijn van het Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken (BIRS) van het ministerie van Justitie te Den Haag. Ook voor algemene vragen kunt u daar terecht (zie adressenlijst). Wanneer u een LOTS verzoek indient kunt u navraag doen bij het Parket Procureur-Generaal van de Nederlandse Antillen of Aruba. Een verzoek om informatie heeft alleen zin als u een voorlopige goedkeuring heeft gekregen van de Portugese autoriteiten. Van deze goedkeuring krijgt u een schriftelijke bevestiging. Deze goedkeuring duurt minstens 3 tot 6 maanden. De adressen van de Nederlandse en de Portugese autoriteiten staan achter in deze brochure. De overbrenging zelf is een zaak van de buitenlandse en Nederlandse justitie. De ambassade of het ministerie van Buitenlandse Zaken is hier niet bij betrokken. Uw advocaat speelt hierbij geen rol meer. Hoogstens kan de advocaat u over de procedure informeren en bij instanties navragen hoe het met uw procedure staat. Het Nederlandse ministerie van Justitie past de WOTSprocedure in principe maar een keer per persoon toe. Gedetineerden met de Nederlandse nationaliteit, die geen binding met Nederland hebben, komen normaal gesproken niet voor overbrenging naar Nederland in het kader van de WOTS in aanmerking. De praktijk heeft uitgewezen dat de totale procedure voor overbrenging naar Nederland minimaal een jaar in beslag neemt. Een overbrenging naar de Nederlandse Antillen of Aruba neemt minimaal anderhalf jaar in beslag

24 Ambassade Hr Ms Ambassade te Lissabon Avenida Infante Santo Lissabon Tel.: +351 (0) Fax: +351 (0) Adressenlijst Overige belangrijke adressen en telefoonnummers Telefoontips De landcode van Nederland is 31 Indien u vanuit Portugal naar Nederland belt, eerste nul weglaten voor netnummer De landcode van de Nederlandse Antillen is 599 gevolgd door de code van het eiland (Curaçao 9, Bonaire 7, St. Maarten 5, Saba 4, St. Eustatius 3) De landcode van Aruba is 297 Nederland Ministerie van Buitenlandse Zaken Afdeling DCZ/CM Postbus EB Den Haag Tel.: +31 (0) Fax: +31 (0)

25 Ministerie van Justitie Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken (BIRS) Postbus EH Den Haag WOTS informatielijn (bereikbaar tussen 9.00 en uur Nederlandse tijd) Tel.: +31 (0) Stichting Reclassering Nederland Bureau Buitenland en Buitenlandse Betrekkingen (B&BB) Postbus AC Utrecht Tel.: +31 (0) Fax: +31 (0) Stichting Epafras Antwoordnummer C.C.R.I ZJ Utrecht Tel.: +31 (0) Fax: +31 (0) Portugal Procuradoria Geral da República Rua da Escola Politécnica LISBOA Tel.: +351 (0) Fax: +351 (0) Aruba Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 Windstraat 19 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) Fax: +297 (5) Directie Buitenlandse Betrekkingen Aruba L.G. Smith Blvd 76 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) Fax: +297 (5) Parket Procureur-Generaal Aruba L.G. Smith Blvd 42 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) Fax: +297 (5) Curaçao Bureau Buitenlandse Betrekkingen Fort Amsterdam 4 Willemstad, Curaçao Tel.: +599 (9) Fax: +599 (9) Bbbnethant@curinfo.an 48 49

26 Stichting Reclassering Curaçao Scharlooweg 102 Curaçao Tel.: +599 (9) Fax: +599 (9) Parket Procureur-Generaal Nederlandse Antillen Wilhelminaplein 4 Willemstad, Curaçao Tel.: +599 (9) Fax: +599 (9) St. Maarten Dienst Justitiële Inrichtingen Bovenwinden Plaza Building, Unit 6 Pondfill Road Phillipsburg, St. Maarten N.A. Tel.: +599 (5) Fax: +599 (5) Juridische woordenlijst detenção arrestatie direito à assistência jurídica recht op rechtshulp direito a permanecer em silêncio recht om te zwijgen prisão preventiva voorlopige hechtenis investigação onderzoek acusação officiële aanklacht declarar culpado schuldig pleiten coima boete interpôr recurso in hoger beroep gaan advogado de defesa verdediger advocago de acusação aanklager advogado advocaat advogado pro Deo pro Deo advocaat advogado particular privé advocaat juíz rechter juíz de instrução criminal rechter-commissaris Woordenlijst Bonaire Stichting Reclassering Bonaire Kaya Gob. N. Debrot #14 Bonaire Tel.: +599 (7) Fax: +599 (7) assistência jurídica rechtshulp tribunal rechtbank audiência hoorzitting julgamento rechtszitting caução borgtocht liberdade condicional voorwaardelijk invrijheidsstelling 50 51

27 Praktische Portugese zinnen Ik zou graag willen spreken met... Gostaria de falar com... een pater / een dominee um padre/ um pastor een sociaal werker um educador/ uma educadora een arts um médico een tandarts um dentista een dameskapper / een herenkapper uma cabeleireira/ um cabeleireiro de hoofdbewaarder o chefe de guardas de directeur o director kopen... comprar... ontvangen... receber... bestellen... encomendar... een televisie uma televisão een radio um rádio kleding roupa schoenen sapatos postzegels selos enveloppen envelopes balpen uma caneta potlood um lápis papier papel Woordenlijst Ik zou graag willen schrijven naar... Gostaria de escrever a... Ik zou graag willen bellen naar... Gostaria de telefonar para... mijn vrouw / mijn man a minha mulher/ o meu marido mijn broer / mijn zus o meu irmão/ a minha irmã mijn verloofde o meu noivo/ a minha noiva mijn ouders os meus pais mijn advocaat o meu advogado de rechter-commissaris o juíz de instrução de rechter o juíz de officier van justitie o procurador da República de Nederlandse ambassade / consulaat a Embaixada da Holanda/ ao consulado De reclassering in Nederland o departamento de Reinserção Social na Holanda Ik zou graag willen... Gostaria de... werken trabalhar sporten fazer desporto telefoonkaart um cartão para telefonar een krant / een tijdschrift / een boek um jornal/ uma revista/ um livro zeep / tandpasta / tandenborstel sabão/ pasta de dentes/ escova de dentes scheerapparaat /scheermesjes máquina de barbear/ lâminas de barbear maandverband / tampons pensos higiénicos/ tampões handdoek / kam / schoenpoets / borstel uma toalha / um pente/ graxa para sapatos/ escova condooms preservativos wc papier papel higiénico tabak / sigaretten / lucifers tabaco/ cigarros/ fósforos vruchten / groente / brood / water / vlees fruta/ legumes/ pão / água/ carne medicijnen medicamentos naald en draad agulha e linha 52 53