Wie groen doet, gezond ontmoet. Oogst van een CoP Groen en Gezond
|
|
- Marcella Verlinden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wie groen doet, gezond ontmoet Oogst van een CoP Groen en Gezond
2 Wie groen doet, gezond ontmoet Wie investeert in meer groen in met name stedelijke gebieden wordt daarvoor op meerdere fronten beloond. De omgeving wordt niet alleen mooier, het heeft ook een positief effect op de gezondheid van de bewoners omdat zij zich prettiger voelen en/of meer gaan bewegen. (Bron: The Economics of Ecosystems and Biodiversity [TEEB]: Groen, Gezond en Productief, 2012). Het wordt steeds duidelijker dat groen en gezond veel met elkaar te maken hebben. Het op de linker pagina aangehaalde TEEB-onderzoek toont dat voor het eerst ook aan in economisch opzicht, los van de gevoelsmatige kant van het verhaal. Want: iedereen weet toch dat het gezond is om buiten te wandelen of een bos op te zoeken? Maar de praktijk blijkt vaak anders te zijn: mensen in Nederland vertonen ongezond gedrag. Er gebeurt veel, maar de duurzaamheids- of groene sector en de sectoren wonen, welzijn en zorg kunnen elkaar veel meer en veel vaker versterken. Rondleidingen door boswachters, natuurspeelplaatsen voor kinderen of andere vormen van natuur- en milieu educatie zijn nog maar beperkt verbonden met de gezondheid van mensen en met de zorg. Ziekenhuizen en verpleeghuizen zouden veel meer gebruik kunnen maken van de potentie van de natuur om hen heen. Groene educatie en gezondheid zijn nog geen vanzelfsprekende partners die elkaar gemakkelijk vinden, maar er liggen grote kansen in de samenwerking. Deze brochure met een overzicht van uiteenlopende voorbeelden laat dat treffend zien. De voorbeelden zijn verzameld door de Community of Practice Groen en Gezond een initiatief van programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling en Natuur- en Milieuedu-catie, een onderdeel van Agentschap NL.
3 Oogst van een cop Groen & Gezond Bewegen in het groen Gezond inrichten van de wijk Een gezonde, beweegvriendelijke leefomgeving is één van de doelen van het lokale project Versterken De Familie Lekkerbek in balans te Eindhoven, maar speelt ook een centrale rol in het landelijke experiment Gezonde wijk. Een wijk met veilige wandel- en fietspaden, een schone, veilige voor iedereen toegankelijke buitenruimte waar mensen kunnen sporten en spelen. De lessen hiervan leest u in het e-book Gezonde wijk. Biowalking Mensen enthousiast maken voor bewegen in de natuur en meer contact met lotgenoten. Dat kan met biowalking waar mensen maximaal vijf kilometer wandelen met een gids en diëtist of diabetesverpleegkundige. Want hoewel de beleving centraal staat is de combinatie met gezonde voeding een pré. Brabantse pilots bij Ziekenhuis Bernhoven/bezoekerscentrum Slabroek en op het terrein van Reinier van Arkelgroep (GGZ) lieten in 2011 zien dat het werkt. Meedoen door groen Postzegelparken, huis- of hobbykamers van buurt Postzegelparken versterken de sociale cohesie en de identiteit van de buurt. Bewoners worden betrokken bij voorbereiding, aanleg en beheer. In de Indische Buurt te Amsterdam worden de eerste postzegelparken aangelegd samen met o.a. Stadsdeel Oost en corporaties de Alliantie, Eigen Haard en Ymere. Postzegelparken kunnen overal, dus: wie volgt? Generatietuin, waar kinderen en ouderen samen tuinieren. In de generatietuin verbouwen ouderen samen met kinderen groenten en fruit, ze zaaien kruiden en bloemen, en oogsten en eten uit de tuin. De eerste generatietuin stamt uit In deze Haagse generatietuin werken Kinderopvang 2Samen en Royal Rustique (Saffier De Residentiegroep) samen. Zij schreven samen met het ministerie van EL&I het Handboek Generatietuin zodat meer generatietuin kunnen bloeien. En dat lukt. Inmiddels tuinieren generaties ook samen in Amersfoort, Utrecht en Velp. Gezond door groen Healing garden verbindt ziekenhuis met groenonderwijs Het Vlietland Ziekenhuis te Schiedam en drie onderwijsinstellingen uit de regio zijn een unieke samenwerking aangegaan die is gericht op het inrichten van de buitenruimte van het ziekenhuis. Studenten van verschillende groene opleidingen zorgen voor de aanleg en het onderhoud van de tuin volgens het Healing Gardenprincipe. Belevingstuinen bewegen mensen Ook bij woonzorglocaties zien we steeds vaker thematuinen zoals beweegtuinen en Alzheimertuinen. Vooral tuinen waar veel te beleven valt zijn aantrekkelijk. Denk naast de robuuste fitnesstoestellen eens aan natuurlijke elementen als een heuveltje (met traptreden). Of maak een Jeu de Boulesbaan voor bewoners en buren zoals in de tuin van zorgcentrum St. Jan te Uden.
4 Natuur-werkt-tuin De Stichting Van de Goede Aarde is op zoek naar grond voor een natuurwerktuin voor mensen die kanker hebben gehad en mensen met een burnout. Mensen kunnen naar de tuin komen en waar mogelijk meewerken bij wijze van dagbesteding en als revalidatie/re-integratie. Samen kweken van groen Bruistuin Arnhem Een gezamenlijke tuin met groente, fruit en kruiden die de relatie tussen de bewoners van Malburgen versterkt, zo is het idee. De tuin is in mei 2012 feestelijk geopend. Deelnemers krijgen daarnaast ook kennis over gezonde voeding. De Bruistuin is een initiatief van meerdere partijen waaronder Volkshuisvesting Arnhem en de gemeente. Het Louis Bolk Instituut onderzoekt de effecten op de gezondheid. Tussentuin Gaffelstraat Rotterdam Na de sloop van negen huizen namen buurtbewoners in het Oude Westen het initiatief tot een tijdelijke buurt(moes)tuin op het braakliggende terrein. Er werd gespit en gezaaid en ook een podium gebouwd voor optredens tijdens Entertuinment-middagen. Hoe lang mag dit blijven? Dankzij de crisis genieten de Oudewestenaren in 2012 al weer voor het derde seizoen van de zaterdagmiddagconcerten. Leren van en in groen Natuurweb Noord-Holland In Noord-Holland worden in 2012 drie natuurspeelplaatsen aangelegd: twee in Uithoorn en één in Heemstede. Natuur- en milieueducatie spelen vanaf het ontwerp van deze natuurspeelplaatsen een belangrijke rol. Hoe? Kinderen worden eerst betrokken bij het ontwerp. Straks kunnen ze spelen in de natuur en worden in de speelplaatsen NME-activiteiten georganiseerd. Met Natuurmonumenten en HEMA op avontuur Natuurmonumenten en HEMA ontwikkelden samen speurtochten en speelgoed waarmee kinderen de natuur ontdekken. Schepnetjes, kompas, survivalgids en alles voor een thema-feestje vindt u in de webshop van Natuurmonumenten. partijen als GGD, samen in een groen educatief programma gericht op bevordering van een gezonde leefstijl en terug dringing van overgewicht bij scholieren. Eén van de acties is een stadsakker in Stedenwijk. Gezonde Gronden: meer eetbare plekken in de buurt Ook volwassenen leren van en in het groen. Gezonde gronden streeft er naar dat we over niet al te lange tijd voedsel kunt eten van een gezonde bodem in onze eigen stad of regio. En rond die gezonde bodem een levend netwerk van burgers, boeren en ondernemers tot regionale groene economieën. Dat begint met een balkoncursus of een lokale groep van tien bewoners. Die hebben na afloop ieder een eetbaar balkon of samen een eetbaar plein. (Weer) werken in groen Moestuin Maarschalkerweerd, Utrecht Maar Abrona en een grote biologische moestuin, moestuinwinkel en lunchcafé bieden dagbesteding en arbeidsintegratie aan mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. In De Moestuin worden bijzondere, oude rassen gekweekt en er wordt een uniek stuk cultuurlandschap in Utrecht-Oost behouden. Zorgboerderijen Natuurmonumenten Nederland kent veel zorgboerderijen. De boerderijen bij Natuurmonumenten zijn geen agrarische bedrijven maar boerderijen midden in de natuur waar bewoners meewerken aan natuurbeheer. Neem bijvoorbeeld zorgboerderij De Grote Modderkolk te Loenen. Daar wonen en werken tien volwassenen met een verstandelijke beperking. Natuurmonumenten verkocht de boerderij aan Stichting Vervandi en stelde een deel van de bijbehorende landerijen beschikbaar. Links, meer voorbeelden en reacties: De gezondste school in de gezondste wijk In Almere werken gemeente, Stichting Stad en natuur, Echnaton College, CAH Almere en
5 Vanuit het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling en Natuur- en Milieueducatie (LvDO-NME) van Agentschap NL zijn slimme coalities (zogenaamde NME-arrangementen) gerealiseerd van partijen die gezamenlijk willen investeren in groene educatie rond thema s als voedsel, gezonde leefstijl, biodiversiteit, welzijn ( vanuit LvDO-NME is de Community of Practice Groen en Gezond geïnitieerd; een leernetwerk van professionals waarin nieuwe mogelijkheden werden verkend om met groene educatie bij te dragen aan de oplossing van vraagstukken op het gebied van zorg, gezondheid en welzijn in onze samenleving. Adviespraktijk Viatore begeleidde in 2011 en 2012 de in totaal zes bijeenkomsten van deze CoP. Hierin zijn bijzonder vruchtbare ontmoetingen ontstaan, is een inspirerend netwerk van professionals opgebouwd en zijn veel leerervaringen opgedaan. De CoP Groen en Gezond was een initiatief van programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling en Natuur- en Milieueducatie, een onderdeel van Agentschap NL en werd ondersteund door adviespraktijk Viatore. Deelnemers waren: Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg, Citaverde, CNME Amersfoort, CPH Wijchen / GGZ Oost Brabant, Echnaton College Almere, Groen Onderwijs, CAH Dronten, Inholland, KF Hein Fonds, Natuurmonumenten, Van Praag Instituut en ZonMW. Links, meer voorbeelden en reacties: Vragen over de CoP: tarsy.lossbroek@agentschapnl.nl en Deze brochure is een uitgave van LvDO-NME in samenwerking met Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg en Viatore. September Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg
Groenkracht Beleidsplan
Groenkracht Beleidsplan De doelstelling van de Stichting Groenkracht is het verbinden van personen en plaatsen in Delft en omgeving om eenieder bewust te maken van de mogelijkheden van duurzaam voedsel
Nadere informatiede GezondOntwerpWijzer
Naar een gezonde (groene) leefomgeving: de GezondOntwerpWijzer Hanneke Kruize (RIVM) Marjo Knops (Ministerie van I&M) 1 Opbouw presentatie Belang van groen in de leefomgeving Gezonde leefomgeving als beleidsthema
Nadere informatieDe waarde van perceel Hogeweg 112 voor de Leefbaarheid
Zienswijze De waarde van perceel Hogeweg 112 voor de Leefbaarheid in de wijken Liendert-Rustenburg-Hogekwartier Doelstelling: Dit document is opgesteld om B&W van de gemeente Amersfoort inzicht te geven
Nadere informatieEen duurzame ontwikkeling sluit aan op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties in gevaar te brengen 1.
Duurzaamheidsbeleid De bijzondere locatie van Buitenkans Kinderopvang bij het stadslandbouwproject biedt een uitstekende basis voor duurzame kinderopvang. Natuur, ons voedselketen en respect voor mens
Nadere informatieHoe start ik een buurtmoestuin in Groningen?
Hoe start ik een buurtmoestuin in Groningen? Stappenplan, valkuilen en succesfactoren Eetbare Stad-lezing door Janneke Tops, Gezonde Moestuin Gratis lezing dankzij Eetbare Stad, een project van Gemeente
Nadere informatieVERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de
STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de
Nadere informatieIedereen kan Vergroenen
Iedereen kan Vergroenen Voorop in de Vergroening Prijsvraag 2013 Aanleiding Lentiz LIFE College is een school voor VMBO en MBO (AOC), in een sterk geürbaniseerde omgeving (Schiedam). Met een AOC midden
Nadere informatieGROUNDFRIDGE EEN KELDER VOOR DE ZELFVOORZIENENDE WERELDBURGER
GROUNDFRIDGE EEN KELDER VOOR DE ZELFVOORZIENENDE WERELDBURGER in opdracht voor Weltevree t.n.v. Moderne huizen worden vaak gebouwd zonder kelder, terwijl mensen daar juist nu behoefte aan hebben: ze zijn
Nadere informatiewonen begint bij mensen Leefbaarheidsbudget Geld om samen te werken aan een fijnere buurt
wonen begint bij mensen Leefbaarheidsbudget Geld om samen te werken aan een fijnere buurt Huurders hebben vaak goede ideeën voor hun buurt. Bo-Ex wil graag uw idee ondersteunen. Er is een potje met geld
Nadere informatieDuurzaamAlmere.nl. Actief Groen. Landgoed Almere. Combineer stad en natuur. Verbind plaats en context. Themanummer februari 2011
Actief Groen Landgoed Almere Landgoed Almere Themanummer 02 What s in a name? Hoe je de stad ook wilt noemen, het is duidelijk dat Almere een stad is, waarin Themanummer februari 2011 zowel het groen als
Nadere informatieMeetbaar maken van de invloed van de leefomgeving op gezondheid
Meetbaar maken van de invloed van de leefomgeving op gezondheid dr.ir. Hanneke Kruize Refereerbijeenkomst Academische Werkplaats Maastricht, 16 november 2017 Inhoud presentatie Werken aan de gezonde leefomgeving:
Nadere informatieStadslandbouw komt in het buitenland en Nederland in verschillende varianten voor. Essentiële kenmerken en randvoorwaarden van stadslandbouw zijn:
1 Aan: de Raad van de Gemeente Dordrecht dtv de raadsgriffier Postbus 8 3300AA Dordrecht c.c.: College van Burgemeester en Wethouders Dordrecht, 1 november 2011 Betreft: Stadslandbouw in Dordrecht Geachte
Nadere informatieVeel Nederlanders weten maar weinig van de land bouw. De multifunctionele
Leren Veel Nederlanders weten maar weinig van de land bouw. De multifunctionele boerderij, die zijn deuren opstelt voor bezoekers, is dan een plek waar je veel kunt opsteken. Dat geldt in nog sterkere
Nadere informatieIn 2013 zijn de bestaande tuinen Wippoldertuin en Gillis Paradijs gecontinueerd. Daarnaast zijn er twee nieuwe tuinen aangelegd.
JAARVERSLAG 2013 Stichting Groenkracht verbindt mensen, organisaties en plaatsen in Delft en omgeving in veerkrachtige en eetbare initiatieven, stevig verankerd in de sociale structuur. In dit jaarverslag
Nadere informatieOver Groen Dichterbij Hét platform voor groene buurtprojecten
#KrachtvanGD Presentatie Over Groen Dichterbij Hét platform voor groene buurtprojecten De Kracht van Groen Dichterbij 13 januari 2015 @Provincie Zuid-Holland Mijn anti-kraak moestuin in 2010. Toen keek
Nadere informatieTussenbalans lokale samenwerking wonen, zorg en welzijn
Tussenbalans lokale samenwerking wonen, zorg en welzijn Rapportage December 2014 c14theswz Aanleiding USP Marketing Consultancy heeft samen met Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg onderzoek gedaan naar
Nadere informatieIn 2050 woont ongeveer 2/3 van de wereldbevolking in steden. Nu: ± 55%
In 2050 woont ongeveer 2/3 van de wereldbevolking in steden Nu: ± 55% Extra: 2,5 miljard mensen in stedelijke omgeving (Infokaart Unicef verstedelijking: http://www.unicef.org/sowc2012/urbanmap/) De ontwikkeling
Nadere informatiewerk maken van een groene economie
Groen onderwijs 2013 2011 VMBO groen 34.472 MBO 30.060 8.891 WO 6.456 onderwijsgroep CONTACT Wilt u meer weten over het groene onderwijs? Neem dan contact op met de Groene Kennis Coöperatie, het innovatieplatform
Nadere informatieTransitie Maasveld Maastricht
Transitie Maasveld Maastricht Wonen / Zorgen / Werken / Multifunctioneel #transformatie - #gebiedsontwikkeling - #gehandicaptenzorg - #spreekuuromgeving Aan de rand van Maastricht, op de grens van stad
Nadere informatieFACTSHEET. Gezondheid en natuur
FACTSHEET Gezondheid en natuur M. van Santvoort Oktober 2014 Inleiding Waarom deze factsheet over gezondheid en natuur? Veel mensen geven aan dat zij zich ontspannen voelen in de natuur. Dit is een beleving
Nadere informatiestadslandbouw in en rond Rotterdam Kees van Oorschot 2 februari 2015
stadslandbouw in en rond Rotterdam Kees van Oorschot 2 februari 2015 Stadslandbouw in Rotterdam Inspiratiebron Will Allen Stadslandbouw omvat veel soorten initiatieven van burgers, boeren en ondernemers
Nadere informatieNieuwsbrief Techniekmenu
Nummer 2, jaargang 5 November 2018 Nieuwsbrief Techniekmenu In deze tweede nieuwsbrief van het Techniekmenu in het schooljaar 2018-2019 wordt de nieuwe subsidieregeling Jong Leren Eten toegelicht. Vanuit
Nadere informatieVergroening > sociale cohesie >..
Vergroening > sociale cohesie >.. De lessen van drie jaar Groen Dichterbij & de rol van NME-centra Rachelle Eerhart Programmaleider IVN Groen Dichterbij VRAAG om te beginnen Wat is Groen Dichterbij voor
Nadere informatieBestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen.
Amersfoort, Bussum, Den Haag, 5 april 2007 Bestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen. Oproep aan de leden van de vaste commissie
Nadere informatieWe zijn heel erg geholpen met alle goede adviezen. ik werd erg geïnspireerd door de energie die mensen uitstraalden
We zijn heel erg geholpen met alle goede adviezen ik werd erg geïnspireerd door de energie die mensen uitstraalden Initiatieven sterker of groter te maken Verslag Werkbijeenkomst 27 sept. 2018 in Berlicum
Nadere informatieIedereen moet kunnen meedoen
Nieuwe wet voor maatschappelijke ondersteuning in uw gemeente Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Inhoud 2 Voorwoord 5 Wat is de Wmo? 5 Waarom is de Wmo belangrijk? 9 Negen taken voor uw
Nadere informatiePanelonderzoek inwoners en openbaar groen
Panelonderzoek inwoners en openbaar groen Gemeente Amersfoort Marlies Visser 2 juni 2015 De meeste panelleden zijn positief over het burgerinitiatief tot het opstellen van een Groenvisie. Men vindt over
Nadere informatieAl het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland.
13 mei 2015 nummer 2/2015 Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland. Bijen special Dit keer staat de
Nadere informatieTransition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel
Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter
Nadere informatieZorgboerderij in wording
Op Landgoed Bleijendijk Landgoed Bleijendijk zoekt dé ondernemer die in dit pand een zorgboerderij start of een ander mooi plan heeft voor het pand dat past binnen de visie van het Landgoed. Het pand wordt
Nadere informatieCentrum voor natuur- en milieueducatie De Rollen leren over duurzaamheid
Centrum voor natuur- en milieueducatie, rondom natuur en milieu voor jong en oud. De leeractiviteiten zijn gericht op meer kennis, interesse en respect voor de eigen leefomgeving. Dat leidt tot meer betrokkenheid
Nadere informatieGGD Brabant-Zuidoost Preventieoverzicht overgewicht Kompas 2010 versie1 versie mei 2009 blad 1 van 8
Zwangeren Gerichte voeding en Advies Verloskundige praktijken Zwangeren Gerichte voeding en Advies Huisarts Zwangeren Gerichte voeding en Advies Gynaecoloog Zwangeren Hallo Wereld Gerichte voeding en Campagne
Nadere informatieRuimte voor bewegen in Nederland
Ruimte voor bewegen in Nederland Jeroen Hoyng Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen 19-maart 2014 Jabbeke NISB brengt kennis in beweging Verzamelen verrijken valideren verspreiden Bekijk het filmpje
Nadere informatieMenslievende zorg, vanuit de overtuiging dat elk mens zich ontplooien kan.
Menslievende zorg, vanuit de overtuiging dat elk mens zich ontplooien kan. de cliënt staat centraal heeft zorgcentra voor mensen met een verstandelijke beperking in westelijk Noord- Brabant, waaronder
Nadere informatieDe Kleine Aarde Nieuwe Stijl
De Kleine Aarde Nieuwe Stijl Het Plan Culinair centrum Toeristische en recreatieve trekpleister in Brabant Landelijk platform voor Herenboeren Nederland Educatie centrum voor Horeca, Agrarisch, Techniek
Nadere informatieJaarverslag Januari 2012 - december 2012. Huis van Noach. Boerderijnummer: 1853
Jaarverslag Januari 2012 - december 2012 Huis van Noach Boerderijnummer: 1853 Kwaliteitssysteem Zorgboerderijen Versie 4.1, juni 2011. Federatie Landbouw en Zorg Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
Nadere informatieActieplan Moes- Verkeer Traject Take The Lead van het NJR
Actieplan MoesVerkeer Traject Take The Lead van het NJR Aan: Andel de Haan Actieplan voor Take The Lead, van NJR MoesVerkeer 2 april 2013 Jasmijn van Es Jasmijn.vanes@hotmail.com www.moesverkeer.wordpress.com
Nadere informatiePlan Vlampijpzone. Bureau Niche Februari 2014
Plan Vlampijpzone Bureau Niche Februari 2014 Omschrijving Het Idee Sociale cohesie versterken door middel van een groene, inspirerende ontmoetingsplek. Het Plan Een ontmoetingsplek in het groen; een boomgaard
Nadere informatieStadslandbouw in Maastricht: een vruchtbare start in 2014
Stadslandbouw in Maastricht: een vruchtbare start in 2014 www.cnme.nl Stadslandbouw in Maastricht: een vruchtbare start in 2014 Stadslandbouw is hip. De laatste jaren gaan ook in Maastricht mensen aan
Nadere informatieMAAK JE BUURT GROENER MET EEN PARK OM DE HOEK
MAAK JE BUURT GROENER MET EEN PARK OM DE HOEK WAT IS EEN PARK OM DE HOEK? Een Park om de Hoek is een groene ontmoetingsplek in de wijk. Een plek om bij te komen en bij te kletsen met buren. We toveren
Nadere informatiePanelonderzoek Het Groene Huis
Panelonderzoek Het Groene Huis Gemeente Amersfoort Dorien de Bruijn, Marlies Visser 27 december 2016 Foto: hetgroenehuisamersfoort.nl De meeste panelleden kennen Het Groene Huis en/of landgoed Schothorst,
Nadere informatieGroen in de stad. ontwerpen en aanleggen. Groen in de stad. onderhouden en beheren. Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Groen in de stad ontwerpen en aanleggen. Hoofdstuk 2 Groen in de stad onderhouden en beheren Hoofdstuk 3 Groen in de stad promoten Groen in de stad ontwerpen en aanleggen 6 ORIËNTATIE
Nadere informatieVoeding. Gezonde kinderen presteren ook op latere leeftijd beter. Gezonde kinderopvang, 2017 GGD GRONINGEN NOVEMBER 2018
Voeding G E ZO N D H E I DSA A N B O D O P D E K I N D E RO P VA N G Gezonde kinderen presteren ook op latere leeftijd beter. Gezonde kinderopvang, 2017 GGD GRONINGEN NOVEMBER 2018 Aan de slag met voeding
Nadere informatieIk wens je veel succes met het vinden van een leuke stageplaats en veel plezier bij het stage lopen.
Beste leerling, Ben je dit schooljaar op zoek naar een leuke en leerzame maatschappelijke stageplaats? Kijk dan snel in deze folder. Je vindt er stageplaatsen dichtbij de natuur. Je kunt als stagiair meehelpen
Nadere informatieTraining NME, groene initiatieven & stadslandbouw. Rotterdam, 31 maart 2015 Rachelle Eerhart (IVN)
Training NME, groene initiatieven & stadslandbouw Rotterdam, 31 maart 2015 Rachelle Eerhart (IVN) Programma 10:00 Start 10:30 Inleiding 11:00 In kaart brengen ervaringen 12:15 Pauze 13:15 Workshop 15:00
Nadere informatiePortfolio Natuurtalenten
Portfolio Natuurtalenten Naschoolse Activiteiten van Natuur en Milieu Educatie Het NME heeft een breed aanbod van naschoolse cursussen waarbij Natuur en Milieu centraal staan, maar de werkvormen zeer divers
Nadere informatieGroen-moet-je-doenDag 2014 (bestuur) Tuinenpark Ons Buiten. Groen-moet-je-doenDag 2014
Mei2014 Groen-moet-je-doenDag 2014 (bestuur) Groen-moet-je-doenDag komt er weer aan! Op zondag 15 juni wel te verstaan. Het thema dit jaar is Groen en Gezondheid. Op 40 locaties in Utrecht gaan tuinen,
Nadere informatieTOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART
TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART DIT IS Leidschendam-Voorburg is een actieve en betrokken gemeenschap waar mensen met plezier wonen, ondernemen en recreëren. Deze groene gemeente
Nadere informatieOnderzoek wat ouderen (buiten) beweegt
Onderzoek wat ouderen (buiten) beweegt Als een gemeente of woonzorginstelling aan de slag gaat met het inrichten van een beweegvriendelijke omgeving voor senioren is het zaak deze wensen en behoeften te
Nadere informatieSamenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf
Samenvatting Omgevingsvisie Weststellingwerf Inleiding Weststellingwerf heeft het afgelopen jaar hard gewerkt aan een omgevingsvisie. De omgevingsvisie gaat over de toekomst van onze gemeente en is daarom
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Lente, de eetbare tuin en permacultuur, onze toekomst Ik voel het als ik buiten loop, het wordt warmer, het wordt lente. Ik zie de eerste knoppen in de planten in de tuin en zie de knoflook en ui, die
Nadere informatieREGIEGROEP NIEUW WEST MIDDEN
REGIEGROEP NIEUW WEST MIDDEN en de Subsidie Bewonersinitiatieven 2015 Heeft u een leuk idee voor uw buurt? Wilt u iets doen voor uw buurt? Wilt u samen met buurtbewoners een activiteit starten maar heeft
Nadere informatieDe boerderij wordt gerenoveerd en is daarmee weer een lust voor het oog. Voor zowel voorbijgangers als buurtbewoners.
Erve Oostermaet. Niet voor niets een gemeentelijk monument. Jarenlang al bepaalt de boerderij het beeld van deze prachtige omgeving. Drie partijen gaan Erve Oostermaet in ere herstellen. Maar wel met een
Nadere informatieWorkshop duurzame stadslandbouw
Workshop duurzame stadslandbouw Changemaker Festival te Heino 14 september 2013 Datum: 14 september 2013 Locatie: Van: Voor: Summmercamp Heino Cees Moerman Workshop Changemaker Kenmerk: 1309 Programma
Nadere informatieG EMEENTE. Samenleven. in de buitenruimte
G EMEENTE Samenleven in de buitenruimte Wethouder Jan Overweg De openbare ruimte is van ons allemaal. Dus hoe mooi zou het zijn als iedereen in Leusden zich verantwoordelijk voelt voor zijn of haar woonomgeving.
Nadere informatieMarijke Hiem. Dienstverlening voor senioren
Marijke Hiem Dienstverlening voor senioren Uw welzijn......daar draait het om! Iedereen geeft een eigen invulling aan plezierig wonen. Voor de één heeft dat te maken met een bepaald woonoppervlak en leefruimte,
Nadere informatiegroep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli
Lesaanbod 2018-2019 Bokkesprong Les groep aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Alles voor een Pannenkoek 1/2 X X Wauw 't leeft 1/2 X X Melk 3/4 X X X In de sloot, uit de sloot 3/4 X X Amfibieën
Nadere informatieMeer voor Elkaar in Haarlemmermeer
Meer voor Elkaar in Haarlemmermeer meer voo lkaar re De samenleving verandert van een verzorgingsstaat in een samenleving waar mensen meer voor elkaar doen. Steeds meer inwoners van Haarlemmermeer pakken
Nadere informatieGemeenschapstuinen. RadarGroep. Duurzaam instrument voor integrale wijkaanpak, sociale cohesie, participatie en re-integratie.
RadarGroep Gemeenschapstuinen Duurzaam instrument voor integrale wijkaanpak, sociale cohesie, participatie en re-integratie. Bureau voor sociale vraagstukken Wie zaait zal oogsten is een veelgehoord gezegde.
Nadere informatieDagbesteding & Leer- en Werktrajecten
Leekerweide Dagbesteding & Leer- en Werktrajecten Leekerweide geeft kleur aan je dag www.leekerweide.nl Dagbesteding Inhoud Goede dagbesteding geeft zin 3 Atelier De Specht in Enkhuizen 4 De Kolk in Hoogkarspel
Nadere informatieGroen verbindt, 26 januari 2015 GGD/SO/Rotterdam.
1 Groen verbindt, 26 januari 2015 GGD/SO/Rotterdam. 2 Dank voor de uitnodiging om deze studiedag te mogen aftrappen. Ik ben Joost Schrijnen, 25 jaar gewerkt aan Rotterdam, waarvan 10 jaar in de directie
Nadere informatieAgenda Groen voor de Stad
Agenda Groen voor de Stad Een nieuw Haags groenbeleid Derde stadsgesprek, 19 april 2016 Programma 1. Opening 2. Presentatie: resultaten gesprek met de stad 3. Deelsessies 4. Vervolg 5. Afronding en borrel
Nadere informatieBeste leerling, Ik wens je veel succes met het vinden van een leuke stageplaats en veel plezier bij het stage lopen.
Beste leerling, Ben je dit schooljaar op zoek naar een leuke en leerzame maatschappelijke stageplaats? Kijk dan snel in deze folder. Je vindt er stageplaatsen dichtbij de natuur. Je kunt als stagiair meehelpen
Nadere informatieKinderMoestuin. voor Junior Kookliefhebbers. Kweek je eigen groenten, kruiden en eetbare bloemen en bereid daarmee heerlijke gerechtjes
KinderMoestuin voor Junior Kookliefhebbers Kweek je eigen groenten, kruiden en eetbare bloemen en bereid daarmee heerlijke gerechtjes De KinderMoestuin is eerlijk en groen geproduceerd met respect voor
Nadere informatieStichting Voedseltuin
Jaarplan 2014 Stichting Voedseltuin Postadres: Keileweg 8 3029 BS Rotterdam Bezoekadres: (achter) Keilestraat 9 (gedempte Keilehaven) 3029 BP Rotterdam KvK: 50524348 Triodosbank: 198342713 Contactpersoon:
Nadere informatieBijdrage van woningcorporaties aan leefbare buurten in Amsterdam
Pagina 1 / 6 Bijdrage van woningcorporaties aan leefbare buurten in Amsterdam Veel gehoord en gelezen is dat inzet op leefbaarheid geen verantwoordelijkheid en kerntaak meer is van woningcorporaties. Handen
Nadere informatieANIMATIES VOOR UW KLAS
ANIMATIES VOOR UW KLAS VERENIGINGEN 1. APIS BRUOC SELLA Deze vereniging wil de stadsbewoners warm maken voor het milieu en mikt meer bepaald op stadsnatuureducatie. Als lesmateriaal maakt ze daarbij op
Nadere informatieGEBIED IN 360o. Geschreven en vormgegeven door: Nicole de Waal - De Waalster communicatie en advies
o GEBIED IN 360o Naar aanleiding van de sessie Gezamenlijk toekomstbeeld Haarlemmer Kweektuin, met de leden van de voorbereidingscommissie is de volgende toekomstvisie opgesteld. Letterlijk aan de hand
Nadere informatieBeleidsplan Proef Tuin Tapijn 2014-2015. Samenwerken in onze ecologische proeftuin
Beleidsplan Proef Tuin Tapijn 2014-2015 Samenwerken in onze ecologische proeftuin Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Doelstelling van de stichting... 3 Missie... 3 Waarden... 4 Visie... 5
Nadere informatie1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL
1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL Bijen hebben het moeilijk in ons land. Natuur & Milieu wil ze daarom samen met bedrijven en organisaties de helpende
Nadere informatieBijlage Gebiedsplan 2018 Stadsdeel Oost, Indische buurt Projectvoorstellen die niet worden opgenomen
Bijlage Gebiedsplan 2018 Stadsdeel Oost, Indische buurt Projectvoorstellen die niet worden opgenomen Bijlage Gebiedsplan 2018 Stadsdeel Oost, Indische buurt In deze bijlage vindt u de voorstellen die niet
Nadere informatieTerugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven
Terugblik Meerjarenafspraak 2006-2010 Terugzine Magazine van de Groene Kennis Coöperatie met succesprojecten van de afgelopen vijf jaar Lezen en laten lezen! Gooi mij niet weg maar geef me door! Of kijk
Nadere informatieHelmond, stad van het doen. Programmabegroting gemeente Helmond HELMOND
Helmond, stad van het doen Het Helmond dat we voor ogen hebben is aantrekkelijk om te wonen, te leven en te werken. Er is plaats voor iedereen, ook voor hen die minder makkelijk meedoen in een samenleving
Nadere informatieKansen en kracht creëren we samen. RMC Radius 1
RMC radius verbindt Kansen en kracht creëren we samen RMC Radius 1 We staan dicht bij de mensen, wijk en leefomgeving. Jeroen Rovers Directeur bestuurder RMC Radius verbindt - RMC Radius staat voor de
Nadere informatieMeer Maashorst! Een gezond landschap
Meer Maashorst! Een gezond landschap VNG bijeenkomst landelijk gebied 11 november 2015 Meer Maashorst! De Groene Loper Liselore Burgmans Vanuit gemeente Oss trekker voor Meer Maashorst Ido de Haan Vanuit
Nadere informatieKennis- en experimentenprogramma Langer Thuis
Kennis- en experimentenprogramma Langer Thuis Vervolg 2016 2017 Platform31 In samenwerking met Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg Den Haag, 21 maart 2016 Inhoudsopgave Langer Thuis in eigen buurt: activiteiten
Nadere informatieSport en bewegen binnen het Sociaal Domein Breng beweging in de drie D s!
ACTIEF VOOR Sportorganisaties Maatschappelijke organisaties Onderwijs Overheden Sport en bewegen binnen het Sociaal Domein Breng beweging in de drie D s! De drie D s Drie transities in het sociale domein:
Nadere informatieEindrapportage. Project Verbreding augustus 2008 juli 2012
Vereniging voor verbrede landbouw De Frisse Wind Eindrapportage Project Verbreding augustus 2008 juli 2012 POP/ILG projectnummer: 2008-41517-32609 Contact: Westfriesedijk 164 1767 CV Kolhorn info@defrissewind.nl
Nadere informatieEen gezonde omgeving in Utrecht
Een gezonde omgeving in Gemeente en inwoners kunnen samen aan een gezonde leefomgeving bijdragen. Een gezonde leefomgeving is belangrijk om een gezonde leefstijl te bevorderen en risico s voor de gezondheid
Nadere informatieSolarpark Hengelo. NLGreenlabel. NL Greenlabel
Solarpark Hengelo NL Greenlabel Solarpark Hengelo _ introductie Locatie: Partners: Zutphen IJssel Hengelo (GLD) Doetinchem Solarpark _ Nieuw? Combineren! NL Greenlabel Solarpark Het NL Greenlabel Solarpark
Nadere informatieBeleidsstuk. gezonde schoolkantine. Arte College
Beleidsstuk gezonde schoolkantine Arte College Inhoudsopgave Inleiding... 2 De kantine... 2 Waarom is een gezonde schoolkantine belangrijk?... 3 Wat is de meerwaarde van een gezonde schoolkantine op het
Nadere informatieRoyaal vrijstaand woonhuis 5 slaapkamers
Huizen vanhendriks Lierderdrift 13, 7361 GN Beekbergen Royaal vrijstaand woonhuis Groot perceel van 2250 m2 Ruime dubbele garage 5 slaapkamers Twee badkamers H48 H48 Kenmerken Soort Type Kamers Woonoppervlakte
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen Het besef dat wij onderdeel zijn van een groter geheel van opeenvolgende generaties in de context van het universum is een
Nadere informatieDe Tuinen van Zuidbroek
De Tuinen van Zuidbroek Een uniek project in Apeldoorn Wederzijdse ontmoeting in t groen Apeldoorn, november 2013 Stichting Tuinen van Zuidbroek G. Hoogeboom, secretaris C. Braakman, projectcoördinator
Nadere informatieSamen, duurzaam doen!
Samen, duurzaam doen! Een online platform voor duurzaamheid in de Kromme Rijn en Utrechtse Heuvelrug Transitie: We leven niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken Jan
Nadere informatieBIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT?
BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT? Agenda Tuinieren vroeger Wat is biologisch moestuinieren? 10- stappencursus Je eigen moestuin (NTR: thuisacademie - Filmpjes) Pauze Hoe start ik een moestuin?
Nadere informatieLes groep sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli
Lesaanbod 2015-2016 De Enk Les groep sept okt nov dec jan feb mrt apr mei juni juli Monkie * 1-2 X X Kabouterpad * 1-2 X X X X Froeteltuin 1-2 LF! X Kleine Beestjespad * 4-5 X X X X X X X X X X X Schooltuinieren
Nadere informatieDe zorgboerderij. 3 Hoe is de zorgboerderij ontstaan? 4 Voor wie is de zorgboerderij? 5 Plaatsing op een zorgboerderij
DC 19 De zorgboerderij 1 Inleiding Dagbesteding en (woon)begeleiding aan cliënten kan op allerlei manieren geboden worden. In dit dc-thema lees je over de zorg en begeleiding die een zorgboerderij kan
Nadere informatiestadslandbouw in en rond Rotterdam Dutch Green Bulding Week
stadslandbouw in en rond Rotterdam Dutch Green Bulding Week Kees van Oorschot 22 september 2014 Stadslandbouw in Rotterdam Inspiratiebron Will Allen Stadslandbouw omvat veel soorten initiatieven van burgers,
Nadere informatieVolkstuinvitaminen. participatieproject voor minima minima
Volkstuinvitaminen participatieproject voor minima minima Ik heb het hele jaar door gezond en goedkoop eten. De volkstuin is mijn eigen voedselbank. Een nieuwe formule In 2010 zijn de eerste ervaringen
Nadere informatieSamen op weg naar een gezonder zorglandschap Een unieke mix in Bergen en Afferden
Samen op weg naar een gezonder zorglandschap Een unieke mix in Bergen en Afferden Dr. Hans Peter Jung, huisarts Afferden (L) Dr. Miranda Laurant, lector Organisatie van Zorg en Dienstverlening, Hogeschool
Nadere informatieJONGEREN OP GEZOND GEWICHT BLIKT TERUG FACTSHEET
JONGEREN OP GEZOND GEWICHT BLIKT TERUG FACTSHEET 2015-2017 Met Jongeren Op Gezond Gewicht streeft de gemeente Rheden naar een samenleving waarin alle kinderen en jongeren wonen, leren, recreëren en werken
Nadere informatieZomerschool van Brede Buurtschool De Krullevaar 22 juli t/m 8 augustus 2013
Zomerschool van Brede Buurtschool De Krullevaar 22 juli t/m 8 augustus 2013 Voorwoord. U hebt gekozen voor de Zomerschool en daarmee voor een extra kans voor uw kind. Ik ben blij dat u die kans met beide
Nadere informatieOnbeperkt Actief Deventer
Onbeperkt Actief Deventer Korte karakteristiek In verschillende wijken in Deventer is een aanpak ontwikkeld waarin gewone wijkbewoners samen activiteiten ondernemen met wijkbewoners met een verstandelijke
Nadere informatieDe gewassen uit de tuin geven aanleiding tot een uitwisseling van kennis. De motivatie om te ontdekken en mee te werken in de tuin is bij kinderen
de tuin De tuin is ontstaan toen twee bewoners van DWL/de Esch het idee hadden van een buurttuin in de openbare ruimte waarin bewoners elkaar kunnen ontmoeten, samen tuinieren, informatie uitwisselen,
Nadere informatieWandelwoud - voorstel voor een Tijdelijke inrichting Wandeloord Nieuw Crooswijk. Rotterdams Forest Garden Netwerk september 2013
Wandelwoud - voorstel voor een Tijdelijke inrichting Wandeloord Nieuw Crooswijk Rotterdams Forest Garden Netwerk september 2013 bouwplaats fase 3 (materieel) 7000 m2 park 3500 m2 bouwlocatie fase 3 Tijdelijke
Nadere informatieKinderen in beweging 9 t/m 12 jaar. Een groepsprogramma voor kinderen met overgewicht
Kinderen in beweging 9 t/m 12 jaar Een groepsprogramma voor kinderen met overgewicht Vind je jezelf te dik? Wil je op je gewicht gaan letten, maar weet je niet zo goed hoe je dat kunt doen? Wij kunnen
Nadere informatieDuurzaam tuinieren. door Lodewijk Hoekstra
Duurzaam tuinieren door Lodewijk Hoekstra Lodewijk Hoekstra Groen in de genen Eigen Huis & Tuin Het roer moet om Behoefte aan kennis Green-Kids NL Greenlabel Groene Handen Trends Mens staat ver van de
Nadere informatieFinalist Stadsinitiatief. De Groene Marathon
De Groene Marathon De Groene Marathon van Rotterdam: meer natuur in de stad! De Groene Marathon is een recreatieve natuurroute van meer dan veertig kilometer dwars door de stad. De route verbindt de mooiste
Nadere informatiein Deurne Welkomstnota tuinders
in Deurne Welkomstnota tuinders 1. Inleiding De boer op in de stad, van een echte volkse tuin tot stadslandbouw in Deurne is het resultaat van de opwaardering en uitbreiding van de bestaande volkstuin
Nadere informatie