BAMA 2B: WENSEN, VOORKEUREN EN MOTIEVEN VAN SCHOLIEREN EN STUDENTEN

Transcriptie

1 BAMA 2B: WENSEN, VOORKEUREN EN MOTIEVEN VAN SCHOLIEREN EN STUDENTEN Een nationaal onderzoek uitgevoerd door de Open Universiteit Nederland Rieny van den Munckhof Kathleen Schlusmans Jurjen Puls Fred Mulder Herman van den Bosch Han Roffelsen Oktober 2008

2 2 WENSEN, VOORKEUREN EN MOTIEVEN VAN SCHOLIEREN EN STUDENTEN

3 INHOUD INLEIDING pagina 5 BESCHRIJVING VAN HET ONDERZOEK pagina 7 RESULTATEN Blok 1: de bama 2B - kenmerken van de ideale bacheloropleiding Blok 2: tijdsinvestering, prestatiedrang en studieduur Blok 3: eigenstandigheid bachelor en waardering - en -bachelor Blok 4: bachelor-diploma op zak. En dan... een master? Blok 5: studiekeuze en studiemotieven pagina 11 pagina 20 pagina 26 pagina 28 pagina 32 CONCLUSIES pagina 41 LITERATUUR pagina 43 BIJLAGE 1 Respondenten scholierengroep BIJLAGE 2 Vergelijking kenmerken van de responsgroep met een aantal CBS-gegevens BIJLAGE 3 Verdeling mannen en vrouwen, scholieren en studenten, en. pagina 44 pagina 45 pagina 48 3

4 INLEIDING In de Bologna-verklaring van 1999 hebben 29 Europese landen afspraken gemaakt om te komen tot internationaal vergelijkbare graden in het hoger onderwijs. De doelstelling van de verklaring was onder meer het bevorderen van de mobiliteit van studenten, docenten, onderzoekers en ander personeel en het komen tot een Europese kwaliteitsgarantie. Nederland is als één van de eerste landen in 2002 gestart met een belangrijk onderdeel van de Bologna-verklaring: de invoering van de bachelor-masterstructuur in het hoger onderwijs. Inmiddels zijn alle vierjarige -opleidingen en alle opleidingen in het wetenschappelijk onderwijs omgezet naar bachelor- en masteropleidingen. Nu de implementatie van ons BaMa-stelsel in de eerste ronde voltooid is en er voldoende ervaring is opgedaan, is het tijd om te reflecteren op de resultaten, de reikwijdte en de waardering in Nederland van deze in aanleg majeure innovatie. En inderdaad: BaMa is (weer) een actueel thema! Recent nog pleitte minister Plasterk bij de opening van het academisch jaar aan de Universiteit van Amsterdam voor een striktere scheiding tussen de bacheloren masterfase, met als uiterste gevolg de zogenoemde harde knip tussen bachelor en master. Vorig jaar al hebben de veertien universiteiten, verenigd in de VSNU, besloten om zwaar in te zetten op het vergroten van het succes van studenten in de bacheloropleidingen. De noodzaak hiertoe rdt alom onderschreven, zo bleek op een VSNU-conferentie in augustus 2007 in Middelburg. Diverse maatregelen en instrumenten zijn daar besproken, maar daarnaast - en dat is relevant voor dit betoog - is de meer fundamentele vraag opgerpen of de positie en het profiel van de bacheloropleidingen in het Nederlandse BaMa-stelsel ook niet zouden moeten rden veranderd. Het Rectoren College van de veertien universiteiten wijdde hier vervolgens in januari 2008 een themabijeenkomst aan, met de volgende discussiepunten: de breedte van het onderwijsaanbod in de bachelorfase de mate waarin er bij de bachelor sprake is van eigenstandige opleidingen de internationale positie van de Nederlandse bacheloropleidingen het academisch karakter, met het oog op enerzijds het vervolg in de masteropleidingen en anderzijds de verschillen met de -bacheloropleidingen de selectiviteit van de toegang en doorgang. De belangrijkste uitkomst was dat er meer diversiteit in het aanbod zou moeten komen en dat in dit spectrum elke universiteit zijn eigen profiel zou kunnen innemen. Verder werd geopperd dat aan de uitstroomkant het gesprek met het afnemend veld (bedrijfsleven en overheid) over beelden, verwachtingen en behoeften bij het BaMa-stelsel weer zou moeten rden gevoerd. En dat we aan de instroomkant veel beter zicht zouden moeten krijgen op de wensen, voorkeuren en motieven van de huidige jonge generatie, omdat we anders te vanzelfsprekend uitgaan van onze eigen referentiekaders. Het ontbreken van een omvattend onderzoek met deze inslag was voor de Open Universiteit Nederland aanleiding om dat onderzoek dan met het oog op het thema van de 24ste diesviering (BaMa 2B) uit te laten voeren. Er is in Nederland wél veel onderzoek gedaan rondom het BaMa-stelsel, maar dit heeft met name betrekking op de invoering van BaMa en de keuzepatronen van (potentiële) studenten. Het meest recente onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat de mobiliteit (naar een andere universiteit) van studenten na de bacheloropleiding gering is (Newcom Research & Consultancy, 2008). Zie voor een overzicht van diverse relevante onderzoeken de literatuurlijst. 5

5 In juni 2008 heeft een onderzoeksteam van de Open Universiteit Nederland samen met Flycatcher Internet Research een onderzoek uitgevoerd naar de verwachtingen en motieven van studenten en scholieren ten aanzien van de bacheloropleiding en naar hun plannen voor een masteropleiding. In dit rapport rdt verslag gedaan van dit onderzoek. Na een korte beschrijving van de onderzoeksopzet en de responsgroep rden de resultaten gepresenteerd in vijf blokken. In het eerste blok rdt ingegaan op de kenmerken van de BAMA 2B. Wat verwachten scholieren en studenten van de BAMA? Wat zijn de ideale kenmerken van een bacheloropleiding? En hoe moet de ideale werkweek eruit zien? In het tweede blok rdt ingezoomd op de verwachtingen van de studenten op het gebied van tijdsbesteding en prestatiedrang. Hoeveel tijd verwachten scholieren te moeten besteden aan hun studie? Hoeveel tijd besteden studenten eraan? Hoe groot schatten studenten en scholieren de kans in dat ze hun bacheloropleiding binnen de daarvoor gestelde termijn afronden? Het derde blok gaat in op de wijze waarop scholieren en studenten de -bacheloropleiding percipiëren. Is het een afzonderlijke opleiding of slechts een opmaat naar de masteropleiding? Ook rdt gekeken naar de mate van waardering van een -bachelor ten opzichte van een -bachelor. Het vierde blok gaat in op de periode na de bachelor. Er rdt gekeken of men (onmiddellijk) met een master wil starten, of men dit in dezelfde instelling doet of in een andere (buitenlandse) instelling. Ook rdt nagegaan of studenten al plannen hebben om na de master nog verder te gaan met een promotietraject. In het laatste blok rdt gerapporteerd over de keuzepatronen van scholieren en over de moeilijkheden die zij ondervinden bij het kiezen van een studie. Zowel scholieren als studenten zijn bevraagd over de motieven voor de keuze voor een - of opleiding en over de motieven voor de keuze van een instelling. Tenslotte rden een aantal conclusies getrokken en aanbevelingen gegeven. De eerste voorlopige resultaten van dit onderzoek zijn eerder gepresenteerd in de redes die zijn uitgesproken ter gelegenheid van de 24ste Dies Natalis van de Open Universiteit Nederland (zie Mulder, 2008 en Van den Bosch, 2008). 6

6 BESCHRIJVING VAN HET ONDERZOEK Er zijn meer dan 2000 scholieren en meer dan 1000 bachelorstudenten bevraagd over verwachtingen en motieven ten aanzien van de bacheloropleiding en naar hun plannen voor een masteropleiding. Binnen de groep scholieren zijn zowel v ers als havisten bevraagd en bij de studenten zowel -studenten als -studenten. DOELSTELLING VAN HET ONDERZOEK Het doel van het onderzoek was een antord te krijgen op de volgende vragen: 1. Wat verwachten scholieren en studenten van een bacheloropleiding en welke kenmerken van een bacheloropleiding vinden zij wenselijk? 2. Hoeveel tijd verwachten scholieren te besteden aan de studie en hoeveel tijd rdt eraan besteed? In hoeverre vinden ze hoge cijfers belangrijk? En wat zijn de verwachtingen t.a.v. de feitelijke duur van de studie? 3. Hoe schatten scholieren en studenten de positie en de waarde van een bacheloropleiding in? 4. Wat zijn de plannen na de bacheloropleiding? 5. Welke motieven spelen er bij de keuze voor een vervolgopleiding en voor een specifieke instelling? En welke problemen ondervinden scholieren bij de keuze voor een vervolgopleiding? ONDERZOEKSPOPULATIE De onderzoekspopulatie bestond uit de volgende groepen: 4 en 5 havo scholieren 5 en 6 v scholieren -studenten in het eerste of tweede jaar -studenten in het eerste of tweede jaar. ONDERZOEKSMETHODE Er zijn twee vragenlijsten ontwikkeld één voor de scholieren en één voor de studenten. De vragenlijsten zijn gemaakt door een team van de Open Universiteit Nederland op basis van de vraagstellingen die centraal stonden in het onderzoek. De vragenlijsten bestonden voor beide groepen uit de volgende thema s: Achtergrondinformatie Studiekeuzemotieven Verwachtingen en wensen t.a.v. de bacheloropleiding Tijdsbesteding en verwachtingen over de werkelijk duur van de opleiding Waardering voor een bacheloropleiding Plannen voor een vervolgopleiding na de bachelor Voor de scholieren werd apart nog gevraagd naar: Plannen voor een vervolgopleiding Problemen bij studiekeuze Aan het onderzoeksbureau Flycatcher Internet Research is gevraagd om minimaal 2000 scholieren en 1000 bachelorstudenten te bevragen. Het onderzoek is verstuurd naar 7500 bachelorstudenten en havoen v scholieren uit het bestand van Flycatcher Internet Research. Een overzicht van de respons is te vinden in onderstaande tabel. 7

7 Tabel 1: Overzicht van de respons Responsoverzicht aantal adressen respons 4942 (19,8%) 1622 (21,6%) respons binnen doelgroep 2065 (8,3%) 1136 (15,1%) Bij de studenten zijn alle vragen voorgelegd aan die studenten die voldeden aan de criteria voor de doelgroep: eerstejaars en tweedejaars - of -studenten. Bij de scholieren is de groep die uiteindelijk alle vragen beantord heeft nog verder beperkt door middel van de twee vragen: Wat ben je van plan om na het behalen van je havo/v-diploma te gaan doen? en Welke studie wil je gaan volgen?. (zie bijlage 1) Tabel 2: Aantallen scholieren in responsgroep nader onderverdeeld Responsoverzicht aantal scholieren in responsgroep binnen de doelgroep 2065 aantal scholieren die (al dan niet direct) willen starten met een vervolgopleiding 1890 aantal scholieren die willen starten met een mbo- opleiding 39 aantal scholieren die willen starten met een -opleiding 894 aantal scholieren die willen starten met een -opleiding 829 Aan de groep scholieren die aangaf een, - of mbo opleiding te willen volgen (n=1762) zijn wel vragen voorgelegd over het waarom van de keuze, de moeilijkheden bij de keuze en de keuze van de instelling. De vragen over de BAMA zijn alleen voorgelegd aan de groep die van plan is een - of -opleiding te gaan doen (n=1723). De resultaten van de vragenlijsten zijn geanalyseerd en de resultaten zijn per onderdeel apart weergegeven voor scholieren en studenten. Bij de scholieren is bij de vragen over de BAMA steeds een onderscheid gemaakt tussen de scholieren die van plan zijn een -opleiding te volgen en scholieren die van plan zijn een -opleiding te volgen. Daarnaast is gekeken naar significante verschillen tussen mannen en vrouwen, tussen havisten en v ers en tussen laatstejaars en één-na-laatste-jaars. Bij de studenten is bij de vragen over de BAMA steeds een onderscheid gemaakt tussen -studenten en -studenten. Daarnaast is gekeken naar significante verschillen tussen mannen en vrouwen, tussen eerstejaars en tweedejaars en tussen studierichtingen. 8

8 ANALYSE VAN DE RESPONSGROEP Hieronder rdt de responsgroep weergegeven. Daar waar mogelijk hebben we de responsgroep vergeleken met de cijfers die bekend zijn uit de CBS-gegevens schooljaar (zie bijlage 2). Tabel 3: De responsgroep scholieren beschreven naar schooltype, leeftijd en geslacht Schooltype Leeftijd Geslacht 4 havo % % man % 5 havo % % vrouw % 5 v % % % 6 v % >= % % % Tabel 4: De responsgroep studenten beschreven naar studie, leeftijd en geslacht Studie Leeftijd Geslacht % <= % man % % % vrouw % % % % % > % % % In vergelijking met de CBS-gegevens is er bij de studenten een oververtegenordiging van -studenten ten opzichte van -studenten. In de responsgroep zijn er 57% -studenten en 43% -studenten, volgens de gegevens van het CBS blijkt de verhouding 67% en 33% te zijn. Ook blijkt bij studenten dat ongeveer twee derde van de respondenten vrouw is. Dit betekent dat ook het aantal vrouwen oververtegenordigd is ten opzichte van de CBS gegevens. Wat de studierichtingen betreft hebben we alleen de eerstejaars kunnen vergeleken (zie bijlage 2). Hier blijken enige afwijkingen te zijn. Zo is de groep studenten uit de responsgroep die gedrag en maatschappij en economie studeren beduidend kleiner dan een vergelijkbare groep uit de CBS gegevens. Bij gezondheidszorg daarentegen is de groep beduidend groter. Bij de -studenten zien we afwijkingen bij gezondheidszorg en bij techniek, hier is het aantal studenten in de responsgroep kleiner dan bij het CBS. Gedrag en maatschappij is bij de responsgroep wat groter dan bij de CBS-gegevens. Hierbij moet wel rden aangetekend dat de categorieën van het CBS niet helemaal te vergelijken zijn met de categorieën zoals die in de vragenlijsten zijn aangehouden. Bij de scholieren zien we in vergelijking met de CBSgegevens ook een oververtegenordiging van v-studenten ten opzichte van havisten en een oververtegenordiging van vrouwen ten opzichte van mannen. Om zeker te zijn dat de oververtegenordiging van vrouwen in de responsgroep geen invloed heeft op de gegevens, zijn analyses uitgevoerd waarbij de respons gecorrigeerd is en aangepast is aan de CBSgegevens. Dit had geen invloed op de algemene resultaten. Waar wel een significant verschil was tussen mannen en vrouwen is dit apart aangegeven. Wat de oververtegenordiging van -studenten ten opzicht van -studenten en van v-scholieren ten opzichte van havisten betreft, hebben we ervoor gekozen om zoveel mogelijk apart te rapporteren voor -studenten en voor -studenten respectievelijk scholieren die kiezen voor een -opleiding (vooral havisten) en scholieren die kiezen voor -opleiding (vooral v ers). 9

9 BETROUWBAARHEID EN GENERALISEERBAARHEID Doordat niet de gehele populatie aan het onderzoek heeft deelgenomen, rden uitkomsten gegenereerd die in bepaalde mate zullen afwijken van de uitkomsten in de gehele populatie. Daarom is het zaak deze uitkomsten slechts met inachtneming van een bepaalde waarschijnlijkheid (betrouwbaarheid) te interpreteren. Betrouwbaarheid is belangrijk omdat het de mogelijkheid geeft om aan de hand van de resultaten van een deel van de populatie, met een bepaalde zekerheid, uitspraken te kunnen doen over de gehele populatie. Afhankelijk van het aantal respondenten en het gevonden antord in het onderzoek, kunnen aan de hand van onderstaande formule de marges bepaald rden die betrekking hebben op de totale populatie: 1,96 p (1-p) n Indien er generalisaties rden gedaan met behulp van deze formule zullen de uitspraken gedaan rden met een betrouwbaarheid van 95%. De maximale nauwkeurigheidsmarges bij een betrouwbaarheid van 95% zijn te vinden in onderstaande tabel. Tabel 5: Maximale nauwkeurigheidsmarge aantal respondenten maximale nauwkeurigheidsmarge 2% 3% Bij een groter aantal respondenten verandert de betrouwbaarheid niet, maar rden de marges kleiner zodat we met een hogere nauwkeurigheid uitspraken kunnen doen. 10

10 RESULTATEN BLOK 1: DE BAMA 2B - KENMERKEN VAN DE IDEALE BACHELOROPLEIDING In het eerste blok rdt ingegaan op de wensen van scholieren en studenten ten aanzien van de bacheloropleiding. Aan de responsgroep is gevraagd om zich een beeld te vormen van de ideale bacheloropleiding. Welke kenmerken zou die moeten bezitten? En hoe zou hun ideale werkweek er moeten uitzien. BREDE BACHELOROPLEIDING Er is aan de responsgroep gevraagd om op een 5-puntsschaal aan te geven of men de voorkeur gaf aan een smalle bachelor, die specialistisch is en zich richt op een bepaald vakgebied of aan een brede bachelor die multidisciplinair is en zich ook richt op onderdelen van andere opleidingen. Smalle bachelor Neutraal Brede bachelor 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur 1: Voorkeur voor een brede of smalle bachelor Tabel 6: Voorkeur voor een brede of smalle bachelor n=894 n=829 n=657 n= een smalle Bachelor 7% 5% 7% 5% 2. 20% 18% 23% 21% 3. 29% 22% 23% 22% 4. 34% 43% 33% 39% 5. een brede Bachelor 11% 12% 14% 13% Ruwweg de helft van alle ondervraagden geeft de voorkeur aan een brede bacheloropleiding terwijl omstreeks een kwart geen voorkeur heeft, respectievelijk een specialistische bacheloropleiding prefereert. Niet verrassend is de voorkeur voor breed in het -segment wel wat groter dan in het -segment. Bij studenten is er ook een verschil tussen mannen en vrouwen zoals blijkt uit onderstaande tabel. 11

11 Tabel 6a: Percentage mannelijke en vrouwelijke studenten dat een voorkeur heeft voor een brede bachelor mannen 55% 57% vrouwen 44% 50% Tabel 6b: met een voorkeur brede bachelor uitgesplitst naar studierichting -studenten -studenten gamma n=345 beta n=79 alfa n=83 zorg n=85 gamma n=156 beta n=89 alfa n=117 zorg n=95 smalle Bachelor 29% 34% 31% 27% 24% 20% 28% 36% neutraal 23% 17% 22% 27% 23% 18% 25% 20% brede Bachelor 48% 49% 37% 36% 53% 62% 47% 45% Uit bovenstaande tabel blijkt dat vooral de beta-richtingen een voorkeur uitspreken voor een brede bachelor en dan met name binnen het -segment. Er is bij de -bachelorstudenten die een voorkeur uitspraken voor een brede bachelor [n=249] ook gevraagd voor welk type brede opleiding ze een voorkeur hadden. Ze hadden hierbij een keus uit: een brede multi- of interdisciplinaire opleiding (bijvoorbeeld thematisch, liberal arts, University College of een vrije bacheloropleiding met maatwerk naar eigen wensen en behoeften. weet ik niet 23% brede multi- of interdisciplinaire bachelor 38% vrije bachelor 39% Figuur 2: Aan welk type brede bachelor-opleiding geef je de voorkeur? De belangstelling voor deze twee varianten is ongeveer gelijk, met daarnaast ruim 20% die zich niet uitspreekt. IDEAAL KENMERKEN BACHELOROPLEIDING Aan de respondenten zijn een aantal mogelijke kenmerken van hoger onderwijs voorgelegd met de vraag om aan te geven welke van die kenmerken een ideale opleiding in het hoger onderwijs zou moeten bezitten. Als je de voor jou ideale opleiding binnen het hoger onderwijs zou mogen samenstellen, welke van de onderstaande kenmerken zou deze opleiding dan hebben? (meerdere antorden mogelijk). Daarna werd gevraagd om de kenmerken te rangschikken. De kenmerken rden hierna in gerangschikte volgorde apart besproken. 12

12 Tabel 7: Overzicht ideale kenmerken van een bacheloropleiding Ideale kenmerken Gedurende je studie doe je meerdere malen een stage bij een bedrijf of organisatie Er rdt een groot aantal onderwijsvormen gebruikt en bij de keuze van de vakken kun je voorkeur voor de onderwijsvorm laten meewegen Je volgt tijdens het eerste jaar vooral vakken die je interessant vindt en gaandeweg besluit je in welke richting je je gaat verdiepen en waarin je afstudeert Je bent verplicht elk jaar minimaal 75% van het aantal studiepunten te halen Er is een redelijk schoolse onderwijsvorm met vooral contactonderwijs Je volgt een semester lessen aan een buitenlandse instelling De bachelor bestaat uit een aantal modules waarvoor deelcertificaten kunnen rden behaald Gedurende het eerste jaar vindt een strenge selectie plaats zodat je snel weet of je de potentie hebt de opleiding af te ronden Onder leiding van een studieadviseur kies je elk half jaar de vakken die je gaat bestuderen Je start met een algemeen hoger onderwijs jaar waarbij je nog niet hoeft te kiezen voor of. Je hoeft pas in de loop van het eerste jaar te kiezen. Je volgt een semester lessen aan een andere instelling in Nederland De voertaal van het onderwijs is in het Engels Colleges rden frequent verzorgd door buitenlandse gastdocenten (live of via videoconferencing) Je kunt online cursussen volgen aan een andere instelling voor hoger onderwijs. De mogelijkheid om tijdens de opleiding meerdere malen een stage te volgen Tabel 7a: Het belang van de mogelijkheid om stages te volgen ingedeeld naar geslacht en studie totaal 61% 57% 69% 58% mannen 51% 45% 63% 58% vrouwen 57% 63% 71% 59% Dit kenmerk rdt in alle groepen door ongeveer 60% van de ondervraagden genoemd en scoort daarmee het hoogst. Hoewel zich een significant groter deel in het -segment hiervoor uitspreekt, blijft het -segment opvallend genoeg weinig achter. Ook de verschillen tussen scholieren en studenten zijn relatief gering. Bij de scholieren zien we een significant verschil tussen mannen en vrouwen, vrouwelijke scholieren geven significant vaker aan een stage belangrijk te vinden. Een grote variatie in onderwijsvormen die je bij de keuze van de vakken kunt laten meewegen Tabel 7b Voorkeur voor grote variatie in onderwijsvormen ingedeeld naar geslacht en studie totaal 49% 56% 49% 61% mannen 44% 53% 44% 54% vrouwen 51% 58% 51% 64% 13

13 Dit kenmerk scoort als tweede ideaal kenmerk: en rdt gemiddeld door ruim de helft van de ondervraagden gekozen. Hier is het juist het -segment dat iets uitgesprokener is dan het -segment, terwijl de verschillen tussen scholieren en studenten opnieuw gering zijn. Je volgt tijdens het eerste jaar vooral vakken die je interessant vindt en gaandeweg besluit je in welke richting je je gaat verdiepen en waarin je afstudeert Tabel 7c: Het belang om in het eerste jaar vakken te kiezen ingedeeld naar geslacht en studie totaal 40% 47% 38% 48% mannen 31% 39% 31% 42% vrouwen 45% 51% 41% 50% In alle groepen geeft meer dan 30% van de ondervraagden aan dat ze dit kenmerk zouden waarderen waarbij er duidelijke verschillen zijn tussen de groepen. Dit kenmerk rdt net als het vorige significant vaker genoemd in het -segment. Zowel bij de studenten als bij de scholieren is hier ook een significant verschil tussen mannen en vrouwen. Vrouwen noemen dit kenmerk in alle groepen significant vaker dan mannen. Je bent verplicht elk jaar minimaal 75% van het aantal studiepunten te halen Tabel 7d: Voorkeur voor verplichting om elk 75% van aantal studiepunten te behalen ingedeeld naar geslacht en studie totaal 43% 47% 49% 35% mannen 41% 46% 46% 30% vrouwen 45% 47% 51% 38% Zeer opvallend is het dat 49% van de -studenten en ruim 40% van de scholieren er de voorkeur aan geeft om verplicht te rden elk jaar 75% van de studiepunten te behalen. Bij de -studenten rdt dit door slechts 35% aangegeven. Er is een redelijk schoolse onderwijsvorm met vooral contactonderwijs Tabel 7e: Voorkeur voor een schoolse onderwijsvorm ingedeeld naar geslacht en studie totaal 39% 35% 48% 30% mannen 38% 35% 51% 35% vrouwen 40% 34% 46% 28% 14

14 Waarschijnlijk samenhangend met het voorgaande punt, heeft bijna de helft van de -studenten een voorkeur voor een redelijk schoolse onderwijsvorm met vooral contactonderwijs. Bij de rest van de ondervraagden is dit aandeel wat lager, maar toch wil ook één op de drie -studenten een meer schoolse onderwijsvorm. Bij de studenten is er een significant verschil tussen mannen en vrouwen. Mannen noemen dit kenmerk significant vaker dan vrouwen. Je volgt een semester lessen aan een buitenlandse instelling Tabel 7f: Voorkeur voor lessen in het buitenland ingedeeld naar geslacht en studie totaal 24% 38% 26% 45% mannen 22% 31% 21% 38% vouwen 24% 42% 29% 49% Vijfenveertig procent van de -studenten en bijna 40% van de -scholieren zou gedurende een semester vakken aan een buitenlandse instelling willen volgen. Bij het -segment is dit percentage significant lager, gemiddeld 24% van de scholieren en 26% van de studenten. De scores van de scholieren vertonen hetzelfde relatieve (/) patroon als die van de studenten. Ook hier weer significant verschillen tussen mannen en vrouwen. Vrouwen geven dit kenmerk significant vaker aan dan mannen. De bachelor bestaat uit een aantal modules waarvoor deelcertificaten kunnen rden behaald Tabel 7g: Voorkeur voor modules en deelcertificaten ingedeeld naar geslacht en studie totaal 26% 31% 31% 30% mannen 19% 30% 31% 29% vrouwen 30% 32% 32% 30% Dit kenmerk rdt in alle groepen door ongeveer 30% van de respondenten aangegeven. Er zijn geen significante verschillen tussen de totalen voor het - en het -segment. Bij de scholieren zien we wel dat dit kenmerk significant minder door -mannen rdt genoemd. 15

15 Gedurende het eerste jaar vindt een strenge selectie plaats zodat je snel weet of je de potentie hebt de opleiding af te ronden Tabel 7h: Voorkeur voor strenge selectie in het eerste jaar ingedeeld naar geslacht en studie totaal 24% 28% 32% 26% mannen 22% 29% 34% 29% vouwen 25% 28% 33% 24% Ongeveer een kwart van de respondenten in alle groepen heeft dit kenmerk aangegeven. Bij de scholieren is dit 24% in het -segment en 28% in het -segment. Bij de studenten 32% in het -segment en 26% in het -segment. Er is ook bij de studenten een significant verschil tussen 1ste-jaars en 2de-jaars. 2de-jaars studenten geven dit vaker aan (32%) dan 1ste jaars (27%). Onder leiding van een studieadviseur kies je elk half jaar de vakken die je gaat bestuderen Tabel 7i: Voorkeur voor invulling vakken met studieadviseur ingedeeld naar geslacht en studie totaal 32% 41% 26% 32% mannen 31% 36% 22% 25% vrouwen 33% 45% 28% 35% Dit kenmerk rdt door het -segment (41% van de scholieren en 32% van de studenten) significant vaker genoemd dan door het -segment (32% van de scholieren en 26% van de studenten). Vrouwen noemen dit kenmerk significant vaker dan mannen. Je start met een algemeen hoger onderwijs jaar waarbij je nog niet hoeft te kiezen voor of. Je hoeft pas in de loop van het eerste jaar te kiezen Tabel 7j: Voorkeur voor algemeen hoger-onderwijs-jaar totaal 25% 17% 24% 11% mannen 30% 14% 23% 9% vrouwen 24% 18% 24% 12% Dit kenmerk scoort relatief laag maar hier tekent zich wel een aanzienlijk verschil af tussen het segment en het -segment. Slechts een kleine groep van de -studenten zou dit kenmerk wenselijk vinden. Bij scholieren blijkt dat het starten met een algemeen hoger-onderwijs-jaar voor de een-na-laatstejaars (24%) vaker genoemd rdt dan door de eindexamenklassen (19%). 16

16 Je volgt een semester lessen aan een andere instelling in nederland Tabel 7k: Voorkeur voor andere instelling hoger onderwijs in Nederland ingedeeld naar geslacht en studie totaal 19% 24% 19% 25% mannen 17% 26% 18% 22% vrouwen 15% 22% 19% 27% Ook dit kenmerk scoort relatief laag waarbij toch ook weer een significant verschil tussen het - en het -segment. De 2dejaars-studenten noemen dit significant vaker dan de 1stejaars (24% tegenover 19%). De voertaal van het onderwijs is engels Tabel 7l: Voorkeur voor voertaal Engels ingedeeld naar geslacht en studie totaal 18% 26% 13% 20% mannen 19% 26% 16% 20% vrouwen 17% 26% 12% 19% Dit kenmerk scoort vooral in het -segment laag met een gemiddelde score van 18% voor de scholieren en van 13% voor de studenten. In het -segment is de score ook laag maar bedraagt toch nog gemiddeld 26% voor de scholieren en 20% voor de studenten. Colleges rden frequent verzorgd door buitenlandse gastdocenten (live of via videoconferencing) Tabel 7m: Voorkeur voor buitenlandse gastdocenten ingedeeld naar geslacht en studie totaal 14% 23% 12% 21% mannen 17% 20% 12% 22% vrouwen 13% 25% 12% 21% Ook dit kenmerk scoort erg laag in het -segment met gemiddeld 14% voor de scholieren en 12% voor de studenten. Bij het -segment scoort dit ook laag maar toch nog gemiddeld 23% voor de scholieren en 21% voor de studenten. 17

17 Je kunt online cursussen volgen aan een andere instelling voor hoger onderwijs Tabel 7n: Voorkeur voor online cursussen aan andere instelling ingedeeld naar geslacht en studie totaal 16% 18% 20% 20% mannen 17% 23% 23% 20% vrouwen 15% 15% 18% 20% Ook het volgen van online cursussen scoort laag bij alle groepen. DE IDEALE WERKWEEK Zowel aan studenten als aan scholieren is gevraagd hoe volgens hen de ideale werk- of studieweek eruit zou moeten zien. Onderzocht is wat de ideale verdeling is tussen zelfstudie en contacturen, waarbij ten aanzien van de contacturen een onderscheid is gemaakt tussen fysieke en online contacturen. Zowel voor studenten en scholieren bestaat de ideale werkweek voor het grootste deel uit contacturen, al dan niet online. Beide groepen willen ongeveer veertig procent van de tijd inplannen voor zelfstudie. De voorkeur voor online contacturen is bij scholieren beduidend groter dan bij studenten. Opvallend is de sterke behoefte aan fysieke contacturen, gemiddeld genomen geeft de totale responsgroep aan dat hun werkweek voor 47% mag bestaan uit fysieke contacturen. Tabel 8: Opbouw van ideale werkweek voor studenten en scholieren, onderverdeeld naar (geplande) vervolgopleiding n=894 n=829 n=657 n=479 fysieke contacturen 47% 46% 50% 46% online contacturen 20% 17% 12% 8% zelfstudie 38% 41% 38% 46% Als we apart kijken naar de vier groepen dan zien we dat de -studenten een groter percentage zelfstudie verkiezen dan -studenten maar ook bij -studenten zou nog 54% van de werkweek uit contacturen mogen bestaan. Ook bij de scholieren is deze tendens zichtbaar, scholieren met -plannen hebben een iets grotere voorkeur voor zelfstudie dan scholieren met -plannen. 18

18 Tabel 8a: Opbouw ideale werkweek naar studierichting voor - en -studenten gamma beta alfa zorg n=345 n=156 n=79 n=89 n=83 n=117 n=85 n=95 fysieke contacturen 51% 41% 52% 54% 46% 43% 49% 47% online contacturen 12% 10% 12% 6% 14% 9% 8% 7% zelfstudie 37% 49% 36% 40% 40% 48% 43% 46% Uit deze tabel blijkt dat bij de -studenten uit de bètarichting een significant hoger percentage contacturen aangeven dan -studenten uit de andere studierichtingen. Bij de -studenten valt vooral op dat -studenten uit de zorg minder online contacturen willen dan -studenten uit andere richtingen. 19

19 BLOK 2: TIJDSINVESTERING, PRESTATIEDRANG EN STUDIEDUUR TIJDSBESTEDING Aan de scholieren is gevraagd aan te geven hoeveel tijd ze dachten te gaan besteden aan hun studie en aan de studenten is gevraagd hoeveel tijd ze daadwerkelijk aan hun studie besteden per week. Tabel 9: Hoeveel tijd schat je dat je per week aan je studie besteedt? n=894 n=829 n=657 n=479 minder dan 20 uur 22% 12% 22% 25% tussen de uur 28% 28% 24% 25% meer dan 24 uur 49% 61% 54% 50% Als we kijken naar het onderscheid tussen scholieren met -plannen en scholieren met -plannen dan blijkt dat scholieren met -plannen significant vaker verwachten dat ze minder dan 20 uur moeten studeren dan scholieren met -plannen en significant minder vaak dat ze meer dan 24 uur per week moeten studeren. Bij de studenten zien we deze verschillen niet. Het verschil tussen scholieren en studenten is het grootst als we naar het -segment kijken. met -plannen verwachten dat ze veel meer moeten studeren dan de -studenten aangeven dat ze in werkelijkheid doen. Tabel 9a: Tijdsbesteding scholieren en studenten onderverdeeld naar geslacht man n=717 vrouw n=1348 man n=354 vrouw n=782 minder dan 20 uur 21% 13% 29% 21% tussen de uur 29% 28% 25% 24% meer dan 24 uur 50% 59% 46% 55% Uit deze tabel blijkt dat zowel bij de scholieren als bij de studenten mannen significant vaker aangeven minder dan 20 uur aan de studie (verwachten te) besteden. Bij vrouwen zien we een significant grotere groep die aangeeft meer dan 24 uur aan de studie te (verwachten te) besteden. Tabel 9b: Geschatte wekelijkse studielast, verdeeld naar studierichting voor en gamma beta alfa zorg n=345 n=156 n=79 n=89 n=83 n=117 n=85 n=95 minder dan 20 uur 16% 32% 15% 22% 28% 34% 17% 25% tussen de uur 25% 33% 25% 14% 19% 27% 21% 25% meer dan 24 uur 49% 35% 60% 64% 53% 39% 62% 50% 20

20 in de bètarichting en - zorgrichting besteden duidelijk meer uren aan hun studie dan hun collega s uit de alfa- en de gammarichting. 60% of meer van de studenten uit de eerste twee richtingen besteedt 24 uur aan zijn of haar studie, de verschillen zijn hier significant. Beduidend meer -studenten uit de gamma-richting en - en -studenten uit de alfa-richting besteden minder dan 20 uur aan de studie dan de rest van de groepen. PRESTATIEDRANG Aan de respondenten is gevraagd op een vijfpuntsschaal aan te geven wat voor hen het meest van toepassing is. Een opleiding volgen en diploma halen waarbij de cijfers ondergeschikt zijn (optie 1) of met zo hoog mogelijke cijfers (optie 5). 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Cijfers ondergeschikt Neutraal Zo hoog mogelijke cijfers Figuur 3: en studenten wat betreft keuze voor hoge cijfers. Uit bovenstaande figuur blijkt dat scholieren met -plannen in het algemeen voor zo hoog mogelijke cijfers gaan, 51% van deze groep heeft een hoog ambitieniveau, tegenover 43% van de scholieren met plannen. Bij de groep studenten bestaat een dergelijk significant verschil in ambitieniveau tussen de en helemaal niet. Hier geeft ongeveer 40% van beide groepen aan voor de hoogst mogelijke cijfers te gaan. gaan in vergelijking met scholieren duidelijk meer voor het halen van een diploma, waarbij het gehaalde cijfer ondergeschikt is. In onderstaande grafieken zijn de scores uitgesplitst naar mannen en vrouwen voor zowel de scholieren als voor de studenten 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% mannen vrouwen mannen vrouwen Cijfers ondergeschikt Neutraal Zo hoog mogelijke cijfers Figuur 4: wat betreft keuze voor hoge cijfers, naar geslacht. 21

21 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% mannen vrouwen mannen vrouwen Cijfers ondergeschikt Neutraal Zo hoog mogelijke cijfers Figuur 5: wat betreft keuze voor hoge cijfers, naar geslacht. Deze grafieken laten een opvallend beeld zien. Zowel bij de groep scholieren als bij de groep studenten bestaan er significante verschillen in het ambitieniveau tussen mannen en vrouwen. Bij beide groepen is een nagenoeg vergelijkbaar beeld te zien, meer vrouwen dan mannen willen hogere cijfers halen. OP TIJD AFRONDEN OPLEIDING Respondenten is gevraagd aan te geven hoe groot ze de kans achten de bachelor-opleiding af te ronden binnen de daarvoor gestelde termijn. De hieronder gepresenteerde percentages drukken de gemiddelde kans uit. Tabel 10: Hoe groot acht je de kans om de bachelor-opleiding binnen de gestelde termijn af te ronden? n=894 n=829 n=657 n=479 totale groep 77% 75% 74% 63% man 77% 72% 74% 53% vrouw 77% 76% 74% 68% Wo-studenten schatten de kans dat men binnen de gestelde termijn van drie jaar de bachelor afrondt, op 63%. Deze lage gemiddelde score rdt voor een deel veroorzaakt doordat mannelijke studenten deze kans duidelijk lager (53%) inschatten. Dit geldt ook, zij het in minder sterke mate, voor de mannelijke scholieren die voor een -bachelor kiezen (72%). 22

22 Tabel 11: Kans geschat door -student om bachelor binnen drie jaar af te ronden naar studielast Wo-studenten n=479 Hoeveel tijd schat je dat je per week aan je studie Percentage dat verwacht binnen 3 jaar -bachelor af te ronden besteedt? minder dan 15 uur 55% uur 57% uur 62% uur 72% 30 uur of meer 65% Voor de -bachelorstudenten blijkt er een significant verschil te bestaan tussen de tijd die ze aan de studie zeggen te besteden en de kans die ze inschatten dat ze binnen de gestelde termijn van 3 jaar de bachelor afronden. die tussen de 25 en de 30 uur per week aan hun studie besteden schatten de kans hoger in dat ze binnen de termijn hun studie afronden. die minder dan 25 uur per week aan hun studie besteden, of meer dan 30 uur schatten deze kans lager in. Een dergelijk significant verschil is niet gevonden bij de groep -bachelorstudenten. REDENEN OM DE BACHELOR NIET OP TIJD AF TE RONDEN Er kunnen verschillende redenen zijn waarom studenten de opleiding niet op tijd kunnen afronden. en bachelorstudenten is gevraagd een keuze te maken uit een aantal mogelijke redenen. In dit geval betrof het voor scholieren natuurlijk de verwachte redenen. In de onderstaande tabel ziet u enkele vaak genoemde, dan wel opvallende, redenen. Tabel 12: Redenen om de bachelor niet op tijd af te ronden bij scholieren en studenten en n=894 n=829 n=592 n=657 ik wil graag nog andere dingen doen naast mijn studie 40% 47% 29% 46% ik zal moeten bijverdienen om in mijn levensonderhoud te kunnen 27% 28% 21% 21% voorzien studeren kost mij veel moeite 19% 12% 14% 14% ik studeer nu eenmaal niet zo snel 17% 12% 11% 13% ik wil de kans benutten om te profiteren van het studentenleven 17% 31% 12% 27% ik studeer nu eenmaal niet zo snel 17% 12% 11% 13% ik wil zo goed mogelijke resultaten behalen 15% 15% 11% 8% persoonlijke omstandigheden 13% 10% 20% 14% ik wil nog een tweede studie ernaast doen 5% 7% 3% 8% 23

23 Vaak genoemde redenen om niet binnen de gestelde termijn de opleiding af te ronden zijn: het doen van andere dingen naast de studie, het bijbaantje en de moeite die het studeren kost. Met name de eerste geldt in sterkere mate voor -studenten en voor scholieren met -plannen dan voor -studenten. -studenten hebben eerder de neiging om hun studie te combineren met andere dingen dan -studenten. Deze tendens zagen we eerder terug in het verschil in studielast tussen ers en -ers. die kiezen voor een -opleiding kunnen aardig inschatten welke redenen wel eens een rol zouden kunnen spelen, de resultaten liggen dicht tegen die van de -studenten aan. Opvallend is dat ongeveer een vijfde van de scholieren met -plannen verwacht dat het studeren hen zwaar zal vallen, ook geven zij vaker dan de scholieren met -keuze aan dat ze niet zo snel studeren. Onder studenten, is ten aanzien van beide redenen, geen verschil waar te nemen. Tabel 12a: Meest genoemde redenen om Bachelor niet binnen gestelde termijn af te ronden, voor scholieren onderverdeeld naar geslacht. totaal n=1723 man n=305 vrouw n=589 man n=284 vrouw n=545 ik doe graag nog andere dingen naast 44% 38% 42% 49% 46% de studie ik zal moeten bijverdienen om in mijn 27% 25% 28% 26% 29% levensonderhoud te voorzien ik wil profiteren van studentenleven 23% 21% 14% 32% 30% ik studeer niet zo snel 15% 19% 15% 15% 11% ik wil zo goed mogelijke resultaten 15% 15% 16% 14% 15% behalen studeren kost mij veel moeite 15% 21% 17% 14% 11% persoonlijke omstandigheden 11% 7% 16% 8% 11% ik wil een tweede studie ernaast 6% 4% 5% 6% 8% 24

24 Tabel 12b: Meest genoemde redenen om Bachelor niet binnen gestelde termijn af te ronden, voor studenten onderverdeeld naar geslacht. totaal man vrouw man vrouw n=1136 n=210 n=447 n=144 n=335 ik wil graag nog andere dingen doen 36% 34% 26% 53% 43% naast mijn studie ik zal moeten bijverdienen om in mijn 21% 20% 21% 19% 22% levensonderhoud te kunnen voorzien ik wil de kans benutten om te profiteren 18% 16% 10% 35% 24% van het studentenleven persoonlijke omstandigheden 17% 16% 22% 9% 16% studeren kost mij veel moeite 14% 16% 13% 17% 13% ik studeer nu eenmaal niet zo snel 12% 15% 9% 20% 9% ik wil zo goed mogelijke resultaten 9% 8% 12% 7% 8% behalen ik wil nog een tweede studie ernaast 5% 3% 3% 7% 8% doen Meer dan de helft van de mannelijke -studenten geeft als een mogelijke reden voor studievertraging aan dat ze graag nog iets anders doen naast hun studie, deze reden geldt voor 43% van de vrouwelijke -studenten en slechts voor 34% van de mannelijke -studenten en 26% van de vrouwelijke studenten. Ook het studentenleven rdt door mannelijke -studenten vaker genoemd (35%) dan door vrouwelijke -studenten (24%) en veel meer dan door mannelijke (16%) en vrouwelijke (10%) studenten. Tevens is opvallend dat mannelijke studenten vaker dan vrouwen aangeven dat ze niet zo snel studeren en dat het studeren hen op zich moeite kost. Bij de scholieren zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen ten aanzien van de verschillende redenen nog niet zo sterk. Alleen wat het studentenleven betreft en het minder snel studeren zien we eenzelfde patroon als bij de studenten. 25

25 BLOK 3: EIGENSTANDIGHEID BACHELOR EN WAARDERING WO- EN HBO-BACHELOR In het derde blok is gevraagd of studenten het -bachelordiploma als een zelfstandig diploma zien en ook hoe ze een -bachelor waarderen in relatie tot een -bachelor EIGENSTANDIGE WO-BACHELOR Aan de respondenten is gevraagd aan te geven hoe men het -bachelordiploma ziet: als een diploma dat op zichzelf staat zonder dat daar een masterdiploma aan hoeft te rden gekoppeld, of meer als een deeldiploma, dat pas in combinatie met een masterdiploma een geheel vormt. Op zichzelf staand diploma Deeldiploma Neutraal 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Figuur 6: Waardering van scholieren en studenten over het -bachelor-diploma: deel van het geheel, of een eigenstandig diploma verdeeld naar en De groep voorstanders van de stelling dat een -bachelordiploma op zichzelf staat, zonder dat daar nog een master aan gekoppeld moet rden kan bij zowel de scholieren en studenten binnen het segment rekenen op ongeveer 25% van de stemmen. Het -segment laat lagere cijfers zien: 14% van de scholieren met -plannen en 16% van de -studenten beoordeelt het -bachelordiploma als een diploma dat op zichzelf staat. Het zijn begrijpelijkerwijs vooral de scholieren en studenten binnen het segment die vinden dat een -bachelor een geheel vormt met een master: 62% van de scholieren met -plannen en 66% van de -studenten (66%) onderschrijven deze stelling. De scholieren en bachelors die voor een -opleiding hebben gekozen, zijn duidelijk minder uitgesproken. Deze beide groepen hebben beduidend vaker een neutraal oordeel gegeven. 26

26 WO-BACHELOR-DIPLOMA IN VERGELIJKING MET HBO-BACHELOR Er is ook gevraagd hoe de respondenten de waarde van een -bachelor waarderen in vergelijking met een -bachelor. Tabel 13: Hoe beoordeel je de waarde van een -bachelor in vergelijking met een -bachelor? n=894 n=829 n=657 n=479 gelijkwaardig 76% 37% 68% 28% -bachelor hoger 5% 1% 9% 4% -bachelor hoger 19% 62% 23% 68% Er zijn duidelijke significante verschillen tussen het - en -segment als het gaat om de waardering van een -bachelor-diploma in vergelijking met een -bachelor-diploma: bij de scholieren met keuze en de -studenten slaat gemiddeld genomen 65% de -bachelor hoger aan, in het -segment ligt dat percentage beduidend lager, namelijk op circa 20%. -scholieren en studenten daarentegen zijn veel meer geneigd de - en -bachelor als gelijkwaardig te zien: maar liefst 76% van de scholieren met -plannen en 68% van de -studenten ziet deze diploma s als gelijkwaardig aan elkaar. Tabel 14: Hoe beoordeel je de waarde van een -bachelor in vergelijking met een -bachelor? (bij studenten naar studierichting)* beta alfa zorg gamma n=345 n=79 n=83 n=85 gelijkwaardig 67% 71% 63% 66% -bachelor hoger 9% 10% 11% 9% -bachelor hoger 24% 19% 26% 25% beta alfa zorg gamma n=156 n=89 n=117 n=95 gelijkwaardig 33% 31% 23% 24% -bachelor hoger 3% 9% 5% 0% -bachelor hoger 64% 60% 72% 76% *) 87 studenten hebben bij studierichting anders ingevuld, die niet onder te brengen was in één van de hierboven genoemde 4 studierichtingen Binnen het -segment zien we dat gamma- en beta-studenten vaker dan alfa- en zorgstudenten een -bachelor en -bachelor als gelijkwaardig aan elkaar zien. Meer alfa- en zorgstudenten waarderen een -bachelor hoger dan gamma- en beta-studenten. 27

27 BLOK 4: BACHELOR-DIPLOMA OP ZAK. EN DAN.EEN MASTER? In het vierde blok werd nagegaan wat de plannen van de studenten zijn na hun bacheloropleiding? Gaan ze voor een masteropleiding? Doen ze dat direct of gaan ze eerst werken of reizen? Doen ze die opleiding in het buitenland of in Nederland, aan dezelfde instelling of aan een andere instelling? Keuze voor een masteropleiding na de bachelor Tabel 15: Ben je van plan om na het behalen van je bachelordiploma een masteropleiding te volgen? n=894 n=829 n=657 n=479 weet nog niet 48% 19% 37% 12% nee 22% 3% 25% 4% ja, maar eerst werken of reizen 11% 12% 19% 14% ja, meteen na mijn bachelor 18% 67% 19% 70% Op het punt van de plannen ten aanzien van de master zijn de verschillen tussen het - en -segment duidelijk: scholieren en studenten binnen het -segment hebben aanmerkelijk vaker de intentie een master te gaan doen, direct na de bachelor: 67% van de scholieren en 70% van de studenten binnen het -segment spreekt deze intentie uit, tegenover 18% bij de scholieren en 19% bij de studenten binnen het -segment. Opvallend is ook het grote verschil in de categorie ik weet het nog niet : bij de -groep weet bijna de helft het nog niet. Bij de -groep ligt dit percentage op 18%. Bij de groep scholieren is gevraagd aan te geven of men een - dan wel -master wil gaan doen. Tabel 16: Welke masteropleiding wil je gaan doen? n=263 n=653 een -master 46% 1% een -master 25% 93% heb nog geen idee 28% 6% met masterambities binnen het -segment kiezen in 46% van de gevallen voor een -master, een kwart ambieert een -master, terwijl 28% nog geen idee heeft om welke master het zal gaan. De keuze bij scholieren binnen het -segment is erg duidelijk: 93% van de scholieren die een -opleiding willen gaan doen, hebben ambities voor een -master. Ook aan de studenten is gevraagd of ze al weten welke master ze willen gaan doen? 28

28 Tabel 17: Weet je al welke masteropleiding je wilt gaan volgen? Totaal studenten -studenten -studenten n=657 n=250 n=401 ja 44% 42% 45% neen 56% 58% 55% Aan de groep studenten die al weten welke master ze willen gaan doen (n=284) is gevraagd naar de aansluiting bij de masteropleiding. Tabel 18: Hoe is de aansluiting bij deze masteropleiding? n=104 n=180 goed, ik hoef geen schakelprogramma te doen 50% 87% ik moet eerst een schakelprogramma volgen 21% 3% heb ik nog geen beeld van 29% 10% Zoals te verwachten hoeft het merendeel van de -studenten (87%) geen schakelprogramma te volgen. 21% van de -studenten geeft aan wel een schakelprogramma te moeten volgen. Van de bachelorstudenten die hebben aangegeven een masteropleiding te willen gaan doen, weten studenten uit de richting zorg vaker welke masteropleiding men wil gaan doe (59%), in vergelijking met studenten uit de andere richtingen (gamma (45%), beta (38%), alfa (35%)). MOBILITEIT BIJ VOORTZETTING STUDIE MET MASTER Aan de scholieren die hebben aangeven dat ze een masteropleiding willen gaan volgen is vervolgens gevraagd waar ze deze masteropleiding willen gaan volgen. Bij de studenten is deze vraag alleen voorgelegd aan de studenten die hebben aangegeven dat ze al weten welke masteropleiding ze willen gaan doen. Tabel 19: Weet je al waar je deze master-opleiding wilt gaan volgen? n=263 n=653 n=104 n=180 weet nog niet 21% 33% 9% 7% (andere) universiteit in Nederland - 54% 49% 7% (andere) universiteit in buitenland - 13% 6% 3% (andere) hogeschool in Nederland 65% - 8% 1% (andere) hogeschool in buitenland 14% - 2% 0% huidige instelling % 83% Het merendeel van de scholieren die al weten dat en waar ze een master willen gaan volgen, gaat dit in Nederland doen. Circa 13% van alle scholieren wil het in het buitenland zoeken, de rest weet het nog niet. 29

29 Het grootste deel van de studenten weet al waar ze een masteropleiding willen gaan volgen. De studenten zijn erg honkvast: 83% gaat z n master waarschijnlijk doen bij de instelling waar men de bachelor volgt. Deze uitkomst komt overeen met het eerder aangehaalde onderzoek van Newcom Research & Consultancy, waar een percentage van 84% rdt gerapporteerd. De mobiliteit naar een andere universiteit (in Nederland of in het buitenland) blijft beperkt tot circa 10%. Het ligt voor de hand dat bij de -studenten de mobiliteit veel groter is. Veruit het grootste deel van de -studenten die een master willen doen (49%) volgt het meest natuurlijke pad in Nederland van nu, namelijk de overstap van een -bachelor naar een -master aan een Nederlandse universiteit. Slechts 8% van de -studenten overweegt om een master in het buitenland te doen. Aan de studenten werd gevraagd waarom ze een master bij dezelfde instelling gaan volgen. Tabel 20: Kun je aangeven waarom je de master bij dezelfde instelling gaat volgen? (meerdere antorden mogelijk) n=28 n=149 deze master sluit aan bij mijn eigen interesse 50% 56% bij deze instelling is er een flexibele aansluiting op de Bachelor 57% 54% ik ben tevreden over de kwaliteit van het onderwijs aan deze instelling 25% 51% het voelt goed om bij deze instelling te studeren 29% 50% ik ben gewend aan de manier van werken aan deze instelling 25% 46% ik vind de omgeving van deze instelling ideaal 18% 36% deze instelling heeft een goede naam/reputatie 18% 36% de manier waarop het onderwijs is ingericht 11% 25% ik kan al aan mijn master beginnen zonder dat ik de Bachelor volledig heb afgerond, 7% 23% dus ik verlies geen studietijd er is hier voldoende master-aanbod 36% 23% ik heb een goede band met mijn medestudenten 4% 23% deze master geeft de beste kansen op de arbeidsmarkt 14% 22% mijn medestudenten gaan ook een master aan deze instelling doen 4% 19% anders 4% 8% De meest genoemde argumenten bij de -studenten om niet te verkassen zijn: deze master sluit aan bij mijn eigen interesse (56%) bij deze instelling is er een flexibele aansluiting op de bachelor (54%) ik ben tevreden over de kwaliteit van het onderwijs aan deze instelling (51%) het voelt goed om bij deze instelling te studeren (50%) ik ben gewend aan de manier van werken aan deze instelling (46%). Naast de verschillen tussen het - en -segment zijn er ook enkele verschillen tussen man-vrouw te zien: mannen willen vaker dan vrouwen een master volgen bij dezelfde instelling omdat medestudenten ook een master gaan volgen aan deze instelling. 30

30 Er is ook gevraagd waarom men een master bij een andere instelling wil gaan doen. Tabel 21: Kun je aangeven waarom je de master bij een andere instelling gaat volgen? (meerdere antorden mogelijk) n=67 n=18 de gewenste master rdt niet aangeboden op de huidige instelling 54% 56% de master aan de andere instelling heeft een unieke inhoud 27% 39% de afstudeerrichting bij de andere instelling is interessanter 21% 33% het aanbod van de master aan deze andere instelling sluit aan bij mijn interesses 12% 33% de reputatie van de instelling 28% 28% ik wil graag mijn sociale netwerk uitbreiden 10% 28% de master aan de andere instelling biedt mij de beste kansen op de arbeidsmarkt 15% 22% ik wil graag nieuwe mensen leren kennen 15% 22% ik wil graag naar een andere stad 13% 22% ik kan me meer ontplooien met een master elders 13% 17% ik wil graag studeren in het buitenland 7% 17% mijn medestudenten gaan ook een master aan deze instelling doen 6% 6% aan de andere instelling is er een flexibele aansluiting bij de Bachelor 10% 0% anders 9% 17% Verreweg de belangrijkste reden om over te stappen naar een andere instelling voor het volgen van de master is het feit dat de gewenste master niet bij de huidige instelling aangeboden rdt en de masteropleiding bij de andere instelling een unieke inhoud heeft of interessanter is. Vrouwen kiezen vaker voor een master bij een andere instelling dan mannen omdat ze hun sociale netwerk willen uitbreiden of omdat de gewenste master niet op de huidige instelling rdt aangeboden. PROMOVEREN NA DE MASTER? Tabel 22: Heb je de ambitie om na het behalen van je master-diploma te gaan promoveren? n=250 n=401 ja, zeker wel 17% 8% ja, waarschijnlijk wel 35% 20% nee, waarschijnlijk niet 20% 33% nee, zeker niet 2% 7% weet ik nog niet 27% 33% De meest opvallende bevinding is dat de -studenten die na hun bachelordiploma een masteropleiding willen volgen zich op dit punt ambitieuzer tonen dan de -studenten met masterplannen: 52% tegenover 28% geeft aan te willen promoveren. Deze promotieplannen lijken na één jaar studie overigens iets af te nemen. Het percentage studenten met promotieplannen loopt terug van gemiddeld 43% bij de eerstejaars naar 31% bij de tweedejaars. 31