De Dertig Artikelen. Workshops voor kennismaking met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens

Transcriptie

1 De Dertig Artikelen Workshops voor kennismaking met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens

2 COLOFON De Dertig Artikelen Workshops voor kennismaking met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens vormen vzw expertisecentrum mensenrechten- en kinderrechteneducatie Vlaanderen Patriottenstraat Antwerpen Tel fax Antwerpen, april ISBN D/2002/9259/2 Werkten mee aan het tot stand komen van deze uitgave: Eva Rousselle, Inge van Gennip, Josse Snijder (illustraties), Linda Nuyts en Sophie Withaeckx. Ook tal van andere vrijwilligers werkten mee bij VORMEN vzw en droegen zo bij aan deze publicatie. We zijn hen daarvoor dankbaar. Dit educatief pakket kwam tot stand met steun van de minister van Buitenlandse Betrekkingen. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 2

3 Inleiding Dit educatief pakket is een verzameling van methodieken om met een groep mensen rond de inhoud van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens te werken. Waar het pakket is uitgewerkt met als primaire doelgroep jongeren van 12 à 16 jaar in school- of jeugdwerkverband zijn tal van deze methodieken ook met andere doelgroepen en in andere contexten te gebruiken. Het geheel is niet bedoeld als een reeks in een welbepaalde volgorde na elkaar te doorlopen activiteiten, maar als een stel methodieken waaruit men naar goeddunken kan kiezen, rekening houdend met de eigen situatie. De activiteiten uit dit pakket willen de deelnemers (beter) vertrouwd maken met de inhoud van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, de Verklaring die tot op de dag van vandaag de belangrijkste tekst vormt in het domein van de mensenrechten. Een betere kennis van de inhoud ervan wil op de eerste plaats bijdragen tot een groter bewustzijn van mensenrechten. Kennis is hier geen doel maar een middel. Of je bij de activiteiten verkiest om te werken mat de officiële tekst van de Universele Verklaring dan wel met een vereenvoudigde versie ervan, dat laten we aan het oordeel over van de begeleider van de activiteit. Wees er echter wel van bewust dat een vereenvoudigde versie geen exacte weergave is van de inhoud. Het is een bewuste keuze om hier niet een zoveelste beschrijving te geven van wat mensenrechten zijn en van de historiek ervan. In dat verband willen wij eerder verwijzen naar andere bronnen en naar onze website: Inhoudstabel Workshop 1. Kennismaken met de UVRM Workshop 2. Mensenrechten en het leven van elke dag Workshop 3. Mensenrechten op een onbewoond eiland Workshop 4. Positieve actie voor mensenrechten Workshop 5. Mensenrechten: toepassingen en schendingen Workshop 6. Mensenrechten heb je nodig! Workshop 7. Mensenrechten in conflict met elkaar Bijlage 1. De UVRM: overzicht van rechten Bijlage 2. De UVRM: vereenvoudigde versie Bijlage 3. De UVRM: volledige versie Bijlage 4. De UVRM: toelichting De Universele Verklaring van de rechten van de mens 3

4 Workshop 1: Kennismaking met de UVRM Dit spel dient om kennis te maken wet de verschillende rechten uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (verder afgekort als UVRM). De deelnemers zullen moeten nadenken over de betekenis van de verschillende artikelen. Behandelde onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (eventueel : verbanden tussen rechten) Doelstellingen Kennismaken met de UVRM. Stilstaan bij en nadenken over de betekenis van de verschillende artikels. Reflecteren over de relevantie van de verschillende artikels. Leren samenwerken in groep, naar de argumenten van anderen leren luisteren. Leeftijdsniveau Vanaf tien jaar Tijd Ongeveer 1 uur Groepsgrootte Minimum 10, maximum 40 deelnemers. Het ideale aantal is 20. Het is belangrijk dat men een even aantal deelnemers heeft (bij een oneven aantal kan bijv. de begeleider ook meedoen). Voorbereiding Je hebt nodig : Uit dit educatief pakket: de 30 afbeeldingen, en 30 kaartjes met daarop de artikelen uit de UVRM. Deze kaartjes zijn bijgevoegd in 3 versies: de volledige tekst; de vereenvoudigde versie; de versie met de vermelding van de rechten ( overzicht rechten ). De dertig afbeeldingen kan je best uitprinten of kopiëren op licht karton, A4-formaat (eventueel in een lichte kleur). Hetzelfde doe je met de kaartjes met de UVRM; deze snij je daarna in twee. Voor de kaartjes kan je ook een combinatie maken van twee van bovenstaande soorten, bijvoorbeeld de volledige versie met de overzicht rechten versie, recto/verso gekopieerd. Dit heeft als voordeel dat bij de bespreking de volledige versie (die uiteraard de enige correctie versie is) indien nodig kan bekeken worden. In de plaats van de afbeeldingen kan je ook werken met een verzameling foto s die elk met één artikel van de UVRM kunnen geassociëerd worden (zo n fotoverzameling is echter niet gemakkelijk samen te stellen!). Twee dozen of enveloppen zodat de deelnemers hieruit de fiches en prentjes kunnen trekken zonder dat ze deze op voorhand kunnen bekijken. Lees voor je aan de workshop begint zelf nog eens de verschillende artikels door en bekijk de prenten, zodat je zelf ongeveer weet welke afbeeldingen het best bij welk artikel passen. Instructies 1. Begin met een korte uitleg (ongeveer 10 minuten) over de UVRM. Geef een korte uitleg over het ontstaan ervan, en over de verschillende rechten die erin zijn opgenomen. Sta kort stil bij het verschil tussen een recht (bijv. het recht op voedsel) en een privilege (bijv. een maaltijd in een vijf sterren restaurant). 2. Tel het aantal deelnemers en verdeel de groep in twee. Stel dat je 20 deelnemers hebt, dan heb je tien fiches met artikels, en tien bijhorende afbeeldingen nodig. 3. Haal de tien artikelen door elkaar en stop ze in de doos of envelop. Doe hetzelfde met de afbeeldingen. 4. Laat de eerste 10 deelnemers een afbeelding uit de doos nemen. De volgende tien laat je een artikel uit de andere doos trekken. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 4

5 5. Geef de deelnemers de tijd om rond te lopen en op zoek te gaan naar het artikel (de prent) die volgens hen het best bij hun prent (of artikel) past. Laat ze dan per 2 samen staan of zitten. Laat ten slotte ook zij die geen passende prent of artikel vinden ook per twee gaan staan of zitten. 6. Als de koppels gevormd zijn vraag dan aan iedereen om koppel voor koppel, de afbeelding aan de hele groep te tonen en kort uit te leggen waarom volgens hen de prent bij het artikel past (of, voor hen die geen passend artikel of prent vonden: waarom het niet past). Bij deze gelegenheid kan je nagaan of de betekenis van elk artikel voldoende duidelijk is. Desnoods kort toelichten, eventueel met een voorbeeld (zie de tekst met de korte uitleg over de artikelen). 7. Je kan stappen 2 tot 6 best herhalen met de overgebleven artikels en prenten, zodat alle mensenrechten aan bod komen. Zorg er dan voor dat wie eerst een artikel kreeg, nu een afbeelding krijgt en omgekeerd. Nabespreking en evaluatie Laat de deelnemers nadenken over de verschillende artikels die ze juist hebben gehoord. Stel hen de volgende soort vragen: (eerst over het spel zelf) Was het moeilijk om voor elke afbeelding een verband met een bepaald artikel te vinden? Waarom? Voor welke afbeeldingen of artikels was dit een probleem? Wat betekent dit artikel voor jou? Zou jij het op een andere manier in een beeld trachten om te zetten? (dan over de rechten) Is dit recht voor jou persoonlijk belangrijk? Denk je dat alle mensen dit belangrijk vinden? Geniet je dit recht in ons land? Waarom wel/ niet? Met welke rechten kom je in je dagelijks leven het vaakst in aanraking? Vind je deze rechten relevant? Welke rechten zijn op dit ogenblik in de actualiteit? Je kan ook terugkomen op bepaalde afbeeldingen die hen zijn opgevallen (dit gaat beter met foto s). Je kan de deelnemers bij elk recht ook een voorbeeld laten verzinnen van een situatie waarin het recht miskend wordt (of integendeel: juist goed beschermd wordt). Tips voor de begeleider Zorg ervoor dat er niets op de achterkant van de afbeeldingen of artikelen geschreven staat of wordt geschreven (tenminste als je de kaartjes en afbeeldingen nadien nog wil kunnen gebruiken). Het gaat erom dat de deelnemers moeten nadenken voor ze vinden welk artikel bij welke afbeelding past. Het kan gebeuren tijdens stap 5 dat er meerdere mensen vinden dat hun prent bij hetzelfde artikel hoort, of omgekeerd. Dwing hen dan niet om een keuze te maken, maar sta hen toe de verschillende combinaties te behouden, en laat ze argumenteren waarom. Dit kan een goed opstapje zijn voor een discussie rond de samenhang van verschillende rechten, of zelfs rond de conflicten tussen verschillende rechten. Varianten Je kan ook de kaartjes met de rechten ergens ophangen, en aan de deelnemers of groepjes deelnemers illustraties bezorgen om bij een kaartje te hangen (je kan als opdracht geven maximaal 2 illustraties bij één kaartje te hangen). Je kan dan nadien met de groep één voor één de illustraties bekijken en er een korte bespreking aan wijden. Je kan ook workshop 2, 4 en/of 5 integreren in deze werkwijze: aspecten van het dagelijks leven, positieve actie en toepassingen en schendingen van mensenrechten in verband brengen met een artikel van de UVRM (1). Daarna kan je eventueel de UVRM artikelsgewijs of per groep artikelen bespreken. Je zal dan wel heel wat meer tijd nodig hebben. (1) Voor groepen voor wie de lectuur van de tekst met de korte uitleg over de artikelen geen probleem stelt kan je deze tekst eventueel als hulpmiddel hiervoor beschikbaar stellen. P.S. Welke illustraties horen volgens de tekenaar bij welke artikelen? De illustraties die horen bij de artikelen dragen (in volgorde) het kenmerk A0... A9; artikelen 11 tot 20: B0 tot B9; artikelen 21 tot 30: C0 tot C9. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 5

6 Workshop 2: Mensenrechten en het leven van elke dag Dit spel dient om kennis te maken wet de verschillende rechten uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (verder afgekort als UVRM). De deelnemers worden gestimuleerd tot nadenken over het verband tussen mensenrechten en het leven van elke dag. Behandelde onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en ons leven van elke dag. Doelstellingen De betekenis van mensenrechten voor het leven van elke dag inzien. Leeftijdsniveau Vanaf twaalf jaar Tijd Ongeveer 30 minuten Groepsgrootte Minimum 10, maximum 20 deelnemers. Voorbereiding Je hebt nodig : Uit dit educatief pakket (zie Knipsels bij Mensenrechten en het leven van elke dag ), of uit recente kranten en magazines verzameld: een 10 à 20 knipsels over zeer uiteenlopende onderwerpen. Een overzicht van de 30 artikelen van de UVRM (bijgevoegd), ofwel uitvergroot zodat iedereen het kan lezen, ofwel voor de deelnemers in voldoende aantal gekopieerd. Instructies 1. (tenzij je de workshop Kennismaking met de UVRM hebt gedaan) Begin met een korte uitleg (ongeveer 10 minuten) over de UVRM. Geef een korte uitleg over het ontstaan ervan, over de verschillende rechten die erin zijn opgenomen. Sta kort stil bij het verschil tussen een recht en een privilege. 2. Geef aan groepjes van elk twee of drie deelnemers elke enkele knipsels, en vraag hen het verband te leggen tussen het knipsel en één of meer (liefst zoveel mogelijk) artikelen uit de UVRM. 3. Laat hen de verbanden die ze leggen kort voorstellen aan de anderen. Het gaat er hier niet om welke verbanden juist zijn of niet, maar om het leggen van verbanden tussen verschillende aspecten van het dagelijks leven en mensenrechten. 4. Hou eventueel een tweede/derde ronde met de overblijvende knipsels. Nabespreking en evaluatie Stel aan de deelnemers de volgende soort vragen: Zijn er gebeurtenissen in het leven van elke dag waar geen enkel verband met mensenrechten kan gelegd worden? (In veel, maar niet in alle gevallen is er wel één of ander verband te maken). Zijn we ons bewust van het feit dat wijzelf en de anderen mensenrechten hebben? Hoe komt het dat wij daar veel/niet veel aan denken? Wie moet er in de eerste plaats voor zorgen dat de mensen van hun mensenrechten kunnen genieten? Kunnen wij daar ook zelf een bijdrage in leveren? Tips voor de begeleider De Universele Verklaring van de rechten van de mens 6

7 In de plaats van de knipsels in dit pakket kan je een actueler pakket samenstellen. Vermijd knipsels die controversieel zijn, gezien deze de aandacht gaan afleiden van de doelstelling van de workshop. Indien je de kans groot acht dat de deelnemers niet zo gemakkelijk van start zullen gaan met deze oefening, dan kan je zelf een voorbeeld van knipsel achter de hand houden, en als inderdaad blijkt dat de deelnemers het moeilijk hebben met het leggen van verbanden, zelf luidop voor hen zo n verband leggen. Deelnemers kunnen soms verbanden leggen waaraan je zelf niet zou gedacht hebben. Het gaat er hier niet echt om welke verbanden al dan niet correct zijn of integendeel eerder ver gezocht zijn. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 7

8 Knipsels Mensenrechten en het leven van elke dag deel 1 (knip uit) (Humo, 2 april 2002) (Knack Weekend, 2 januari 2002) (De Morgen, 5 april 2002) (De Morgen, 5 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (Weekend Knack, 3 april 2002) De Universele Verklaring van de rechten van de mens 8

9 Knipsels Mensenrechten en het leven van elke dag deel 2 (knip uit) (Het Laatste Nieuws, 5 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (Joepie, 3 april 2002) (Het Laatste Nieuws, 3 april 2002) (Humo, 2 april 2002) (Het Laatste Nieuws, 2 april 2002) De Universele Verklaring van de rechten van de mens 9

10 Knipsels Mensenrechten en het leven van elke dag deel 3 (knip uit) (Knack, 3 april 2002) (Joepie, 3 april 2002) (De Morgen, 5 april 2002) (De Morgen, 5 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (Joepie, 3 april 2002) De Universele Verklaring van de rechten van de mens 10

11 Knipsels Mensenrechten en het leven van elke dag deel 4 (knip uit) (Joepie, 3 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (De Morgen, 5 april 2002) (Knack, 3 april 2002) De Universele Verklaring van de rechten van de mens 11

12 Knipsels Mensenrechten en het leven van elke dag deel 5 (knip uit) (Humo, 2 april 2002) (Knack, 3 april 2002)) (Humo, 2 april 2002) (De Morgen, 5 april 2002) (Knack, 3 april 2002) (Het Laatste Nieuws, 5 april 2002) De Universele Verklaring van de rechten van de mens 12

13 Workshop 3: Mensenrechten op een onbewoond eiland Deze workshop dient om na te denken over het belang van de verschillende rechten uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Behandelde onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het belang van deze rechten. Doelstellingen Het belang van mensenrechten voor het leven van elke dag inzien. Leeftijdsniveau Vanaf twaalf jaar Tijd Ongeveer 30 minuten Groepsgrootte Minimum 10, maximum 25 deelnemers. Voorbereiding Je hebt nodig: Een overzicht van de 30 artikelen uit de UVRM (bijgevoegd) voor de deelnemers in voldoende aantal gekopieerd, en pen en papier. Ofwel: enkele sets kaartjes met de 30 artikelen van de UVRM (naar keuze: volledige versie, vereenvoudigde versie of overzicht rechten ). Eventueel: 2 blanco kaartjes (zelfde formaat en kleur als de bovenstaande). Eventueel: een scoreblad (bijgevoegd: uitvergroot of overgetekend) Instructies 1. Geef aan elk groepje van 4 à 5 deelnemers een UVRM-overzicht, of een stel kaartjes met de 30 artikelen (één van de versies), en eventueel pen en papier. 2. Vraag aan elk groepje door discussie (10 minuten) vast te leggen welke vijf mensenrechten (UVRMartikelen) ze zeker zouden willen meenemen om samen een onbewoond eiland te gaan bewonen, in de veronderstelling dat ze er slechts vijf zouden mogen meenemen (vijf artikelen met een + aanduiden, of 5 kaartjes selecteren). 3. Vraag elk groepje door discussie (10 minuten) vast te leggen welke 2 mensenrechten ze niet zouden meenemen in de veronderstelling dat ze er slechts 28 van de 30 zouden mogen meenemen (artikelen met een aanduiden, of 2 kaartjes selecteren). 4. Laat elk groepje de vijf gekozen rechten voorstellen aan de anderen, en eventueel kort uitleggen waarom. Idem met de 2 niet-meegenomen rechten. Kruis eventueel aan op het scoreblad. Nabespreking en evaluatie Laat de deelnemers in groep nadenken over het belang van alle rechten, afhankelijk van de concrete situatie waarin men leeft. Stel hen het volgende soort vragen: Was het moeilijk om de keuze te maken? In welk geval was het moeilijkst? Kan je begrijpen waarom de keuzes die we maken toch verschillend kunnen zijn? In welke omstandigheden, of voor wie zijn de niet-meegenomen rechten toch belangrijk? Kan je begrijpen dat de wereldleiders, toen de UVRM door de Verenigde Naties werd afgekondigd (in 1948), over de inhoud ervan het redelijk eens waren met elkaar? Bijkomende stap (facultatief) Laat de deelnemers, in dezelfde groepjes als daarnet, nadenken over nieuw te formuleren mensenrechten, waarvan zij vinden dat ze ontbreken in de UVRM. Laat ze op basis daarvan hun nieuw artikel 31 en eventueel De Universele Verklaring van de rechten van de mens 13

14 32 schrijven (liefst op een blanco kaart, zoals de overige artikelen). Laat dan elke groep deze nieuwe rechten voorstellen aan de anderen, en het waarom van hun keuze aangeven. Het voordeel van deze bijkomende stap is dat de deelnemers de mensenrechten leren zien als een dynamisch gegeven, dat voor evolutie vatbaar is. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 14

15 Scoreblad Mensenrechten op een onbewoond eiland De volgende mensenrechten nemen we zeker mee: Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6 Artikel 7 Artikel 8 Artikel 9 Artikel 10 Artikel 11 Artikel 12 Artikel 13 Artikel 14 Artikel 15 Artikel 16 Artikel 17 Artikel 18 Artikel 19 Artikel 20 Artikel 21 Artikel 22 Artikel 23 Artikel 24 Artikel 25 Artikel 26 Artikel 27 Artikel 28 Artikel 29 Artikel 30 De volgende mensenrechten zouden we dan maar achterlaten: Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6 Artikel 7 Artikel 8 Artikel 9 Artikel 10 Artikel 11 Artikel 12 Artikel 13 Artikel 14 Artikel 15 Artikel 16 Artikel 17 Artikel 18 Artikel 19 Artikel 20 Artikel 21 Artikel 22 Artikel 23 Artikel 24 Artikel 25 Artikel 26 Artikel 27 Artikel 28 Artikel 29 Artikel 30 De Universele Verklaring van de rechten van de mens 15

16 Workshop 4: Positieve actie voor mensenrechten Deze workshop dient om na te denken over het belang van de eigen bijdrage tot het realiseren van de mensenrechten in de praktijk. Dit geldt even goed voor het realiseren van de mensenrechten in hun juridische betekenis als voor het realiseren van de waarden van mensenrechten in het leven van elke dag, en zo bij te dragen tot een cultuur van mensenrechten. Aanknopingspunten voor deze benadering van de individuele verantwoordelijkheden die met mensenrechten verbonden zijn worden gevormd door de tekst van de Preambule van de UVRM (... opdat ieder individu... met deze Verklaring voortdurend voor ogen, er zal naar streven door onderwijs en opvoeding de eerbied voor deze rechten en vrijheden te bevorderen... ) en door artikel 29 ervan. Behandelde onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Rechten en verantwoordelijkheden Doelstellingen Inzien dat met mensenrechten ook individuele verantwoordelijkheden verbonden zijn. Inzien dat men zelf een bijdrage kan leveren aan een cultuur van mensenrechten en aan de naleving van mensenrechten. Leeftijdsniveau Vanaf twaalf jaar Tijd Ongeveer 30 minuten Groepsgrootte Minimum 10, maximum 25 deelnemers. Voorbereiding Je hebt nodig : De kaartjes Positieve actie (bijgevoegd), voor de deelnemers in voldoende aantal gekopieerd. Pen en papier. Enkele overzichten van de UVRM (hierbij gevoegd) of enkele sets kaartjes met de 30 artikelen van de UVRM (naar keuze: volledige versie of vereenvoudigde versie). Instructies 1. Geef aan elk groepje van 4 à 5 deelnemers een UVRM-overzicht, en eventueel pen en papier. Geef hen ook een set kaartjes Positieve actie. 2. Vraag aan elk groepje door discussie (10 minuten) vast te leggen welk UVRM-artikel volgens hen het best past bij elk van de positieve acties. Laat hen het artikelnummer noteren op het kaartje Positieve actie. 3. Vraag elk groepje (10 minuten) nog enkele andere voorbeelden te geven van positieve acties. 4. Laat elk groepje de gelegde verbanden voorstellen aan de anderen. 5. Laat elk groepje ook hun eigen voorbeelden van positieve acties aan de anderen voorstellen. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 16

17 Nabespreking en evaluatie Laat de deelnemers in groep nadenken over hun eigen mogelijke bijdrage aan de mensenrechten. Stel hen de volgende soort vragen: Welke van de positieve acties spreken u het meest aan? Waarom? Welke het minst? Waarom? Kan je andere voorbeelden geven die betrekking hebben op je gezin of familie, op je school, op je vereniging, op je werk...? Kunnen mensenrechten in het leven van elke dag gerealiseerd worden zonder dat mensen daarin hun eigen bijdrage leveren, m.a.w. wanneer men de verantwoordelijkheid voor het realiseren van mensenrechten volledig bij de overheid legt? Leven de overheden de mensenrechten na? In welke gevallen wel? In welke niet? Welke mensenrechten worden dikwijls geschonden? Welke niet? Wat met ons eigen land? Kunnen we de overheid onder druk zetten om de mensenrechten beter na te leven en te doen naleven? Op welke manier? Ken je mensen of organisaties die zich actief inzetten voor de naleving van mensenrechten in hun eigen omgeving, of voor de naleving van de mensenrechten door de overheden van ons land of van andere landen? Tips voor de begeleider De ontwerpers van deze activiteit zijn uitgegaan van de volgende verbanden (wat niet wegneemt dat er zeker ook andere verbanden te leggen zijn): D0 artikel 23 D1 artikel 17 D2 artikel 11 D3 artikel 18 D4 artikel 14 D5 artikel 3 D6 artikel 12 D7 artikel 24 D8 artikel 2 D9 artikel 19 E0 artikel 5 E1 artikel 25 De Universele Verklaring van de rechten van de mens 17

18 Kaartjes Positieve actie voor mensenrechten deel 1 (knip uit) D0 Mieke volgt op TV een reportage over kinderarbeid bij de vervaardiging van sportkledij. Ze zoekt meer informatie op en houdt er een spreekbeurt over. D1 Luk bezorgt de Nike-sportschoenen die achtergelaten werden in de omkleedruimte van de turnzaal terug op het secretariaat. D2 Peter wordt door de hele klasgroep aangewezen als degene die jointjes rookt op de toiletten. Irma praat niet meer met hen zolang Peter niet de kans krijgt om op deze aantijging te reageren. D3 Alhoewel Sandra niet kan begrijpen dat iemand Getuige van Jehova kan zijn, neemt ze aan dat iemand een ander geloof kan hebben. D4 Tijdens de les Nederlands laten medeleerlingen zich over asielzoekers uit als over profiteurs. Eva vertelt over de levensbedreigende situaties die haar Armeense buren in hun vaderland hebben meegemaakt. D5 Jeroen, Cindy en Bart dwingen Driesje zijn snoep aan hen af te geven. Stijn ziet dit en dringt bij het drietal aan dit toch niet te doen. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 18

19 Kaartjes Positieve actie voor mensenrechten deel 2 (knip uit) D6 Een brief van Dieters vriendin valt uit zijn boek. Greet raapt hem op en geeft hem ongelezen terug. D7 In het café-restaurant waar Els op zaterdag werkt, verwacht men dat ze 6 uur zonder rustpauze werkt. Els neemt hierover contact met de vakbond. D8 Klas 3C krijgt midden november een nieuwe leerling. Saida uit Irak wordt door haar klasgenoten goed opgevangen, zodat zij zich vlug thuis voelt. D9 Jill vraagt dat Lut en Liesbeth minder luidruchtig zouden zijn tijdens het labowerk. Lut en Liesbeth willen met Jills wensen rekening houden. E0 De klas houdt een schrijfactie voor de vrijlating van C., die in China wordt vastgehouden voor zijn geweldloze politieke activiteiten. E1 Greet en Jos werken mee met de plaatselijke actie om de schuldenlast van de armste landen kwijt te schelden. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 19

20 Workshop 5: Mensenrechten: toepassingen en schendingen (naar een workshop uit Human Rights Here and Now ) Deze workshop helpt bewust te worden van de verschillende facetten van mensenrechten aan de hand van voorbeelden van toepassingen en schendingen van mensenrechten. Hier wordt enkel aandacht gegeven aan mensenrechten in de juridische betekenis, niet aan de waarden die verband houden met mensenrechten. Behandelde onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Mensenrechtenschendingen en toepassing van mensenrechten Doelstellingen Zich bewust worden van de verschillende soorten van mensenrechten en mensenrechtenschendingen. Leeftijdsniveau Vanaf veertien jaar Tijd Ongeveer 35 minuten Groepsgrootte Minimum 10, maximum 25 deelnemers. Voorbereiding Je hebt nodig : Het invulblad Mensenrechten: toepassingen en schendingen (bijgevoegd), voor de deelnemers in voldoende aantal gekopieerd. Pen en papier. Enkele overzichten van de UVRM (hierbij gevoegd) of enkele sets kaartjes met de 30 artikelen van de UVRM (naar keuze: één van de drie versies). Instructies 1. Geef aan elk groepje van 4 à 5 deelnemers een tabel Mensenrechten: toepassingen en schendingen en wijs hen een deel ervan toe (verdeel de tabel, of slechts een deel ervan, over de groepen). Geef hen ook een UVRM-overzicht (of een stel UVRM-kaartjes) en eventueel pen en papier. 2. Vraag aan elk groepje door discussie (20 minuten) vast te leggen welk(e) UVRM-artikel(en) volgens hen past bij elk van de items. Maak hen duidelijk dat het om schendingen of over toepassingen kan gaan. 3. Overloop samen de tabel, en laat voor elk item het groepje waaraan het werd toegewezen aangeven welk(e) verband(en) ze gelegd hebben. Laat de andere groepjes eventueel aanvullen. Nabespreking en evaluatie Stel hen het volgende soort vragen: Kan je voorbeelden aangeven van mensenrechtenschendingen die in de reeks voorbeelden niet aan bod kwamen? Welke van de genoemde mensenrechtenschendingen grijpt u het meest aan? Komen dergelijke mensenrechtenschendingen ook in ons land voor? Wat kunnen we doen om dergelijke mensenrechtenschendingen tegen te gaan? Ken je mensen en groepen die daar werk van maken? De Universele Verklaring van de rechten van de mens 20

21 Invulblad Mensenrechten: toepassingen en schendingen deel 1 (1) Artikel(en) 1. Een Angolees wordt gearresteerd omdat hij op het Internet zijn steun betuigde aan de onafhankelijkheidsbeweging. 2. Vrouwelijke gedetineerden in Brazilië worden door de militaire politie mishandeld omdat ze hadden geklaagd over de slechte omstandigheden in de gevangenis. 3. In Vietnam wordt een katholieke priester gearresteerd omdat hij protesteerde tegen de regering die mensen opsluit omwille van hun geloof en de gronden van boeren in beslag wil nemen. 4. De Australische regering laat niet toe dat een schip met asielzoekers aanmeert aan haar grondgebied. 5. In de Verenigde Staten krijgen gevangenen voor de minste overtreding van de regels elektrische schokken toegediend. 6. In Saoedi-Arabië mogen vrouwen zich niet alleen buitenshuis verplaatsen zonder schriftelijke toestemming van een van hun mannelijke familieleden. 7. In Myanmar worden leden van etnische minderheden gedwongen om voor de regering te werken. Wie niet snel genoeg werkt, wordt gemarteld en soms zelfs vermoord. 8. Israëlische militairen schieten drie Palestijnse vrouwen neer. Hoewel ze verklaren dat het een ongeluk was, komt er geen officieel onderzoek. 9. In België worden jonge Marokkanen dikwijls zomaar tegengehouden voor identiteitscontroles. 10. Vele leden van de Falun Gong sekte in China worden gearresteerd en overlijden in de gevangenis. 11. Een Tunesische advocaat die lid is van een oppositiepartij, wordt na een onrechtvaardig proces veroordeeld tot acht jaar gevangenis. 12. Een Koerdisch meisje wordt in Turkije veroordeeld tot een lange gevangenisstraf omdat ze zou behoren tot de Koerdische werkliedenpartij. 13. In Sierra Leone wordt een jongen ontvoerd door de rebellen en gedwongen om voor hen te vechten en te moorden. 14. Ondanks bedreigingen, kwellingen en aanslagen, blijven mensenrechtenactivisten in Colombia zich inzetten voor de rechten van alle Colombianen. 15. Een groep van 70 Roma asielzoekers uit Slowakije wordt in België collectief aangehouden en gerepatrieerd, zonder dat men zeker is dat ze veilig zullen zijn in hun land. 16. De Antwerpse diamantindustrie verklaart dat ze geen diamanten uit conflictgebieden meer zal aankopen. Invulblad Mensenrechten: toepassingen en schendingen deel 2 (1) Artikel(en) De Universele Verklaring van de rechten van de mens 21

22 17. In Saoedi-Arabië belandt een hele familie in de cel omdat ze behoren tot de Sjiitische minderheid. 18. In Groot-Brittannië sterft een man terwijl hij wordt gerepatrieerd naar zijn land van oorsprong. 19. In Peru is 20% van de arbeiders in de mijnbouw jonger dan 18 jaar. 20. In Nederland zijn er in verhouding meer buitenlanders die geen werk hebben dan Nederlanders. 21. In Cuba is het verboden om satelliettelevisie te ontvangen en zijn kabelaansluitingen enkel toegankelijk voor de overheid. 22. In de landen van Midden-Amerika verdienen vrouwen gemiddeld 30% minder dan hun mannelijke collega s met dezelfde baan. 23. In de Verenigde Staten wordt voor eenzelfde misdaad vaker de doodstraf tegen een zwarte dader geëist dan tegen een blanke. 24. Een Egyptische rechtbank veroordeelt 23 homoseksuelen tot gevangenisstraffen van één tot vijf jaar. 25. In Australië begint de regering een verzoeningsprogramma dat moet zorgen voor betere relaties tussen Aboriginals en niet-aboriginals. 26. Tijdens een Europees voetbalkampioenschap blijkt dat de voetballen werden gemaakt door kinderen in India en Pakistan. 27. In Syrië wordt een groep gevangenen, die jarenlang opgesloten zat omwille van hun lidmaatschap bij een islamitische oppositiepartij, eindelijk vrijgelaten. 28. In Bulgarije leven geestelijk gehandicapte vrouwen in een instelling waarin ze onderworpen worden aan een wrede, onmenselijke en vernederende behandeling. 29. In het Indische kastensysteem is er een kaste die de onaanraakbaren genoemd wordt. Leden van andere kasten mogen hen vernederen, mishandelen en zelfs vermoorden zonder dat ze ervoor gestraft worden. 30. Nadat een Pakistaans meisje vertelt dat ze werd verkracht, wordt ze vermoord omdat ze de eer van haar familie geschonden zou hebben. 31. In Marokko worden 36 mensen tot gevangenisstraffen veroordeeld omdat ze deelnamen aan een demonstratie voor mensenrechten. 32. In Zambia ijveren verschillende organisaties voor de afschaffing van de doodstraf. (1) De voorbeelden hierboven zijn voor educatieve doeleinden concreet geformuleerd. Sommige ervan zijn gebaseerd op concrete berichten, die mogelijks ondertussen onaccuraat of achterhaald bleken. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 22

23 Workshop 6: Mensenrechten heb je nodig! Deze activiteit dient om kennis te maken met de verschillende rechten uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). De deelnemers zullen moeten nadenken over de betekenis van de rechten, en zullen moeten inzien dat het bij mensenrechten om veel meer gaat dan om louter wensen die men vervuld wil zien. De deelnemers zullen tot de vaststelling komen dat mensenrechten beantwoorden aan essentiële behoeften waaraan moet worden voldaan wil men een menswaardig bestaan uitbouwen. Behandelde onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Het onderscheid tussen behoeften (wat noodzakelijk is) en wensen (wat niet noodzakelijk maar aanvullend is) Doelstellingen Kennismaken met de UVRM Het onderscheid begrijpen tussen wat men graag heeft (wens) en wat men nodig heeft (behoefte). Tot de vaststelling komen dat mensenrechten noodzakelijk zijn, dat het rechten zijn waar men niet zonder kan wil men een menswaardig bestaan leiden. Hierdoor ook de relevantie van mensenrechten inzien. Bijgevolg inzien wat het niet naleven van mensenrechten kan inhouden. Leren samenwerken in groep, leren reflecteren, leren argumenteren en luisteren naar mekaars argumenten en bedenkingen. Leeftijdsniveau eerste tot derde graad secundair onderwijs Tijd ongeveer 1 uur Groepsgrootte minimum 10, maximum 30 deelnemers Voorbereiding Je hebt nodig: magazines, kranten, advertentiebladen een overzicht van de 30 artikelen van de UVRM (bijgevoegd in volledige tekst, in vereenvoudigde versie, of in de versie overzicht rechten ), ofwel uitvergroot zodat iedereen het kan lezen, ofwel voor de deelnemers in voldoende aantal gekopieerd. een invulrooster (bijgevoegd) Instructies 1. Verdeel de deelnemers in groepjes van 3 à 5 personen. 2. De deelnemers dienen uit de kranten, magazines en advertentiebladen een zo groot mogelijke diversiteit aan zaken uit te knippen die ze graag zouden hebben, of waarvan men vermoedt dat mensen ze in het algemeen graag zouden hebben. 3. Geef aan elke groep het invulrooster en laat de uitgeknipte voorwerpen invullen en dus thuisbrengen in de kolom graag hebben of in de kolom nodig hebben. 4. Laat elk groepje de kolom graag hebben bekijken en vraag hen of er dingen zijn van dezelfde aard die ze zouden kunnen onderbrengen in de kolom nodig hebben. (vb. een luxevilla bij graag hebben, een huis bij nodig hebben ). 5. Laat elk groepje vervolgens in de derde kolom invullen aan welke basisbehoeften dit volgens hen beantwoordt (in dit vb. is dat dan behoefte aan onderdak). 6. Na de invulling van de derde kolom dient elke groepje deze kolom te overlopen en zich af te vragen of er nog basisbehoeften ontbreken om een menswaardig bestaan te kunnen leiden (laat hen hierbij vooral denken aan niet-materiële zaken). De Universele Verklaring van de rechten van de mens 23

24 Nabespreking en evaluatie Bekijk de basisbehoeften waartoe de deelnemers gekomen zijn. Wat is er allemaal aan bod gekomen? Stel de deelnemers de vraag of er volgens hen nog steeds belangrijke behoeftes ontbreken. Help hen hierover na te denken door vragen te stellen rond onderwerpen waar ze nog niet aan gedacht hadden. o Voorbeeldvraag: Zijn er nog zaken die je thuis, in familiekring, op school of in je vriendenkring nodig hebt? (vb. genegenheid, warmte, etc.) Laat de verschillende groepjes daarna bijeen komen en biedt nu de volledige groep een overzicht aan van de UVRM (op blaadjes of geprojecteerd) Overloop met de hele groep de 30 artikelen van de UVRM en bekijk wat er nog niet aan bod kwam in de deelgroepjes Stel de deelnemers de vraag of deze rechten volgens hen ook nodig zijn. Help hen hierover na te denken door het volgende te vragen: o Is dit mensenrecht voor jou belangrijk? o Wat betekent het voor je? o Zou je zonder kunnen of vind je dat het iets is dat echt nodig is om een menswaardig bestaan uit te bouwen? Laat de deelnemers hierover discussiëren en argumenteren Vraag hen tenslotte wat mensenrechten dus betekenen Kom tot de conclusie dat mensenrechten noodzakelijk zijn om een menswaardig bestaan uit te bouwen. Dat het m.a.w essentiële behoeftes zijn, en dus fundamenteler dan zaken die men louter graag zou hebben of zou wensen. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 24

25 Invulblad Wat ik graag heb Wat ik graag heb wat wij graag hebben Wat ik nodig heb wat wij nodig hebben De Universele Verklaring van de rechten van de mens 25

26 Workshop 7: Mensenrechten in conflict met elkaar Het volgende spel dient om kennis te maken met de verschillende rechten uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De deelnemers zullen zich bewust worden dat bij het opeisen van rechten in de praktijk vaak conflictsituaties kunnen ontstaan. Ze zullen moeten nadenken over mogelijke beslechting van de conflicten en zullen hierbij aandacht dienen te besteden aan de waarde van verschillende rechten, aan de context waarin het conflict zich voordoet, en aan het gegeven dat men bij het opeisen van rechten de rechten van anderen of zijn eigen verantwoordelijkheden niet blindelings kan negeren. Behandelende onderwerpen De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Mensenrechten in conflict met elkaar Doelstellingen Zich realiseren dat het opeisen van bepaalde rechten in concrete situaties tot conflict kan leiden met het opeisen van andere rechten, of met het opeisen van een zelfde recht in een andere situatie of door anderen. Zich bewust worden van het feit dat men niet absoluut een recht kan claimen zonder rekening te houden met de rechten van een ander, of met de eigen verantwoordelijkheden. Leeftijdsniveau vanaf 14 jaar Tijd 50 min. Voorbereiding Je hebt nodig: Enkele overzichten van de UVRM (zeker ook de uitgebreide versie aan de deelnemers aanbieden) (hierbij gevoegd). Een tiental kaartjes met de beschrijving van concrete conflictsituaties (hierbij gevoegd). Instructies 1. Verdeel de deelnemers in groepjes (3 à 5 deelnemers per groepje). 2. Geef elk groepje twee kaartjes met elk een conflict op. 3. Vraag elk groepje na te gaan om welke rechten het in de conflictsituatie gaat. 4. Vraag hen of het conflict volgens hen kan beslecht worden, en, indien ja, hoe ze dit zouden aanpakken. 5. Leg hen de volgende vragen voor om hen te helpen discussiëren en argumenteren, om het debat wat los te trekken. 6. Vraagjes: Vind je dat bepaalde rechten altijd voorrang hebben op andere, dat bepaalde rechten belangrijker, fundamenteler zijn? Of vind je dat elk recht evenveel waard is, dat ze alle een uitdrukking zijn van een project omtrent de eerbiediging van de waardevolheid van een mensenleven, en dat elk recht dus evenveel telt? Als je vindt dat elk recht evenveel telt, kan het dan toch volgens jou dat in bepaalde situaties sommige rechten toch een zekere voorrang hebben op andere? Is de context waarin de rechten opgeëist worden dus belangrijk? Hoe zul je dit bepalen? Nabespreking en evaluatie Laat de deelnemers nadenken over de verschillende discussiepunten en argumenten die aan bod zijn gekomen. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 26

27 Bespreek daarna het gegeven dat wanneer men een recht opeist, men niet zomaar absoluut zijn recht bewaarheid moet willen zien zonder enige aandacht voor de concrete situatie waar ook rechten van anderen en eigen verantwoordelijkheden in het spel zijn. Er moet duidelijk worden gemaakt dat in de realiteit de situatie moet bekeken worden en de context geanalyseerd. De toepassingen van de rechten dienen bekeken te worden in het licht van de omstandigheden waarin ze worden opgeëist. Stel hen ook de volgende vragen: Vond je het moeilijk om te bepalen om welke rechten het ging in de conflictsituatie? Vond je het conflict waar het om ging relevant? Zijn de rechten die in het conflict naar voor kwamen ook voor jou persoonlijk belangrijk? Zijn sommige van deze conflicten terug te vinden in de actualiteit? Heb je zelf weet van zo n conflict? Was het moeilijk om na te denken over een oplossing van het conflict? Was er veel onenigheid binnen jullie groepjes over de manier om het conflict te benaderen en om een eventuele oplossing te vinden? Waren sommige conflicten eenvoudiger dan andere?... Varianten Laat de deelnemers een rollenspel spelen. Eén iemand (of één groepje) verdedigt het ene recht en beargumenteert waarom hun recht ingewilligd moet worden. Een andere persoon (of groepje) verdedigt het andere recht. Leg eventueel het rollenspel stil op het moment van het conflict en vraag aan de overige deelnemers suggesties over verdere afwikkeling van het conflict Het kan ook nuttig zijn om een rollenspel opnieuw te spelen maar dan de rollen om te keren zodat ze het conflict zien vanuit het standpunt van de ander. Door een rollenspel te hanteren zullen deelnemers soms gemakkelijker argumenten en discussiepunten aanbrengen, dan wanneer hen enkel gevraagd wordt hierover na te denken. Wanneer mensen in een rol zitten durven ze -- net omdat ze een rol spelen -- meestal ook bepaalde argumenten of kritiek naar voor brengen die ze anders niet zouden laten horen. Rechten die met elkaar in conflict zijn in de verschillende conflictsituaties 1. recht op godsdienst (artikel 18), recht op leven (artikel 3), recht op medische behandeling (artikel 25). 2. recht op vrije meningsuiting (artikel 19), recht niet gediscrimineerd te recht worden (artikel 2). 3. op vrijheid van vereniging (artikel 20), recht niet gediscrimineerd te worden (artikel 2). 4. recht op godsdienst (artikel 18), recht niet gefolterd te worden (artikel 5), recht tegen schending van de persoon (artikel 3) 5. recht op medische behandeling (artikel 25), recht op leven (artikel 3). 6. recht op onderwijs (artikel 26), recht op leven (artikel 3). 7. recht op huwen, met de vrije en volledige toestemming van de aanstaande echtgenoten (artikel 16), recht op godsdienst (artikel 18). 8. artikel 19 (recht op vrijheid van meningsuiting; om door alle middelen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven), artikel 12 (recht op privacy). 9. allebei beroepen ze zich op artikel 3 (recht op onschendbaarheid van persoon). Komt daar nog bij: artikel 18 (recht op godsdienst). 10. artikel 19 (recht op vrije meningsuiting) en artikel 10 (recht op eerlijk proces). De Universele Verklaring van de rechten van de mens 27

28 Conflictsituaties 1. Steven is zeven jaar, en is een vrolijke levenslustige jongen. Elke dag brengt zijn vader hem naar school. Op zekere dag rent Steven onoplettend de straat over en wordt frontaal aangereden door een automobilist. Buiten levensgevaar, maar zeer ernstig verwond wordt hij het ziekenhuis binnengereden. Steven heeft al veel bloed verloren, en een bloedtransfusie is echt noodzakelijk. Zijn vader verbiedt echter de bloedtransfusie, omdat het strijdig is met hun geloof als getuigen van Jehova. De vader van Steven verlangt van de dokters dat ze de bloedtransfusie niet uitvoeren, en vraagt hen eerbied en respect voor hun geloof. 2. Een extreem-rechtse partij in een welbepaald land vindt dat ze het recht heeft om, wanneer alle andere partijvoorzitters door een televisiezender uitgenodigd worden voor een debatprogramma, de televisiezender ook hùn partijvoorzitter moet uitnodigen en aan het woord laten. Het bestuur van het televisiestation vindt echter dat de partij aanzet tot racisme en onverdraagzaamheid en wil deze partij zo weinig mogelijk een podium bieden. 3. Elllen is zestien, en is verzot op dansen. Via via is ze te weten gekomen dat in haar stad wekelijks een cursus Afrikaans dansen wordt georganiseerd. Dat ziet ze echt goed zitten. De eerstvolgende les staat Ellen paraat, maar de toegang tot de dansgroep wordt haar geweigerd. De danslerares, een Afrikaanse vrouw, wijst haar erop dat deze danscursus enkel bedoeld is voor mensen van Afrikaanse origine. Volgens haar mag haar volk ook iets van zichzelf hebben. 4. Aïcha en Fatija zijn moslimmeisjes. Wanneer in hun klas tijdens de les over vrouwenbesnijdenis gesproken wordt, barst de discussie los. Vele leerlingen, waaronder Aïcha, vinden het onderdrukking en verminking van de vrouw en vinden dat het moet verboden worden in alle landen, waar dan ook. Andere leerlingen, waaronder Fatija, stellen dat men eerbied moet hebben voor een ander geloof, en dat men ook andere tradities moet respecteren. Vrouwenbesnijdenis verbieden vinden ze een uitdrukking van het Westen die zijn macht wil opleggen aan andere culturen. 5. In een ziekenhuis werken op de dienst spoedgevallen slechts een beperkt aantal mensen. Het is een drukke avond, en op de spoed is nog slechts plaats voor de onmiddellijke hulpverlening aan één persoon. Er zijn echter nog twee mensen die in levensgevaar verkeren en dus dringende hulp nodig hebben: een jong kind en een succesvolle industrieel. 6. Youtchou leeft in een derdewereldland. Hij is arm, maar kan net in zijn levensbehoud voorzien. Hij zou graag studeren, maar vindt geen toegang daartoe in zijn land. Zijn land kan hem geen onderwijs aanbieden. Het zit economisch aan de grond en de overheid doet er reeds alles aan om voor de gehele bevolking de basisbehoeften te voorzien. 7. In India worden meisjes uitgehuwelijkt. Het is voor hen onmogelijk om iemand van een andere kaste te trouwen. Maya vindt dit een mooie traditie. Ze begrijp de westerse idee van enkel trouwen als je verliefd bent niet. Volgens haar is het belangrijker goede afspraken te maken, dat het huishouden goed draait. Ze vindt dat deze traditionele eigenheid van haar cultuur zeker bewaard moet blijven. Leila revolteert tegen het uithuwelijken van meisjes. Ze vindt dat iedereen in de mogelijkheid moet zijn zélf zijn keuze van partner te kunnen maken. Deze traditie moet volgens haar dan ook worden afgeschaft. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 28

29 8. Marc is een vooraanstaand lid van een katholieke partij die gezinswaarden hoog aanslaat. Een journalist die aanwezig is op het hoofdkwartier van de partij ontdekt een aantal persoonlijke brieven van Marc waaruit overduidelijk blijkt dat hij er een minnares op nahoudt. De journalist maakt dit overspel openbaar. 9. Sasha en Didier discussiëren beide over mannenbesnijdenis. Sasha is jood en dus besneden. Didier vindt dat die praktijk niet kan, hij noemt het ongeoorloofd een stuk huid weg te snijden, enkel en alleen om religieuze redenen. Didier vindt dat besnijdenis, zowel bij man als vrouw getuigt van een gebrek aan eerbied voor de persoon. Sasha beweert echter dat de eer van zijn persoon juist samenhangt met zijn besnijdenis. Het is pas door de besnijdenis dat hij een eervol lid is van de joodse gemeenschap. 10. Een schokkende, ophefmakende moordzaak die heel het land beroerd heeft is in de media reeds volop aan bod gekomen alvorens de zaak voor de rechter is verschenen. Er is informatie vrijgegeven, er werden interviews afgelegd en heel het land heeft de beschuldigde eigenlijk al veroordeeld. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 29

30 Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: overzicht van de rechten 1. Het recht op vrijheid en gelijkheid voor iedereen 2. Het recht niet gediscrimineerd te worden 3. Het recht op leven, in veiligheid en vrijheid 4. Het recht om niet in slavernij te leven of als slaaf verhandeld te worden 5. Het recht om niet gefolterd te worden 6. Het recht door de wet erkend te worden 7. Het recht op gelijke bescherming door de wet 8. Het recht op hulp van een rechter bij overtreding van mensenrechten 9. Het recht op niet willekeurig in de gevangenis gestopt te worden 10. Het recht op een openbaar en eerlijk proces 11. Het recht op als onschuldig beschouwd te worden tot de schuld bewezen is 12. Het recht op bescherming van de privacy 13. Het recht op vrijheid van verplaatsing 14. Het recht op asiel in een ander land als iemand gevaar loopt 15. Het recht op een nationaliteit 16. Het recht op trouwen en een gezin te stichten 17. Het recht op eigendom 18. Het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst 19. Het recht op vrijheid van meningsuiting 20. Het recht op vrijheid van vereniging en vergadering 21. Het recht op deelname aan de politiek 22. Het recht op sociale zekerheid 23. Het recht op arbeid, een eerlijk loon en lid mogen zijn van een vakbond 24. Het recht op rust en vrije tijd 25. Het recht op onderdak, voedsel, kledij, medische verzorging 26. Het recht op onderwijs 27. Het recht op genieten van kunst en wetenschap 28. Het recht op een organisatie van de wereld die ieder van alle rechten laat genieten 29. De plicht om voor de rechten van anderen zorg te dragen 30. Het recht op bescherming tegen misbruik van rechten om mensenrechten te vernietigen De Universele Verklaring van de rechten van de mens 30

31 Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: vereenvoudigde versie Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6 Artikel 7 Artikel 8 Artikel 9 Artikel 10 Artikel 11 Artikel 12 Artikel 13 Artikel 14 Artikel 16 Artikel 17 Artikel 18 Artikel 19 Artikel 20 Artikel 21 Artikel 22 Artikel 23 Artikel 24 Artikel 25 Artikel 26 Artikel 27 Artikel 28 Artikel 29 Artikel 30 Alle mensen worden vrij geboren en moeten op dezelfde manier worden behandeld. Ieder heeft recht op alle rechten, ongeacht of je jong of oud, man of vrouw bent, welke huidskleur je hebt, welke godsdienst je belijdt of welke taal je spreekt. Je hebt recht op leven in vrijheid en in veiligheid. Slavernij is verboden. Je mag niemand martelen. Je hebt recht op dezelfde bescherming als iedereen. De wet moet voor iedereen hetzelfde zijn; iedereen moet volgens de wet op dezelfde manier behandeld worden. Je hebt recht om hulp van een rechter te vragen, als je vindt dat je volgens de wetten van je land niet goed wordt behandeld. Niemand heeft het recht je zonder goede reden gevangen te zetten of het land uit te sturen. Als je terecht moet staan, moet dat in het openbaar gebeuren. De mensen die je berechten, mogen zich niet door anderen laten beïnvloeden. Je bent onschuldig tot je schuld bewezen is; je hebt het recht je te verdedigen tegen beschuldigingen. Je hebt het recht op privacy: op bescherming als iemand je lastig valt, je brieven opent of kwaad van je spreekt. Je hebt het recht om te gaan en te staan waar je wilt, in eigen land en in het buitenland. Als je slachtoffer wordt van mensenrechtenschendingen, heb je het recht om naar een ander land te gaan en dat land te vragen om jou te beschermen. Je hebt het recht een eigen nationaliteit te hebben. Je hebt het recht te trouwen en een gezin te stichten. Je hebt het recht op eigendom en niemand mag je bezittingen zonder goede redenen afnemen. Je hebt het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. Je hebt het recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Je hebt het recht om te vergaderen als je dat wilt. Je hebt het recht om deel te nemen aan de politiek van je land. Je hebt het recht op maatschappelijke zekerheid en om jezelf te ontwikkelen. Je hebt het recht op werk in het beroep dat je zelf kiest. Je hebt ook recht op een rechtvaardig loon voor je werk. Mannen en vrouwen moeten voor hetzelfde werk evenveel betaald krijgen. Je hebt het recht op vrije tijd en vakantie. Je hebt het recht op alles wat nodig is om ervoor te zorgen dat je niet ziek wordt, geen honger hebt en een dak boven je hoofd hebt. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand. Je hebt het recht op onderwijs dat gericht is op de volle ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid en op de versterking van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Je hebt het recht om te genieten van wat kunst en wetenschappen voortbrengen. De overheid moet ervoor zorgen dat er een "orde" is die al deze rechten beschermt. Je hebt ook plichten tegenover de mensen om je heen, zodat ook hun mensenrechten kunnen worden beschermd. De wetten in je land mogen niet ingaan tegen deze mensenrechten. Geen enkel land en geen enkel mens mag proberen om de rechten te vernietigen die in deze Verklaring staan. De Universele Verklaring van de rechten van de mens 31