Barok en Roccoco. Europese stijlperiode zich uitstrekkende van 1600 (Italie) tot in 1750.

Transcriptie

1 Barok en Roccoco Europese stijlperiode zich uitstrekkende van 1600 (Italie) tot in Portugees 'onregelmatig gevormde parel' Dramatische stijl; benut door het Vaticaan en ingeschakeld in de contrareformatie Pracht en praal mensen imponeren, in kerk krijgen. Frankrijk het hof. Lodewijk XIV om zijn absolutistische ideeën kracht bij te zetten. Paleis van Versailles imponeren.

2

3

4

5 Barok en Roccoco Bouwkunst: Gebruik van dieptewerking met perspectieven Ovalen Rijk en weelderig materiaalgebruik Ingewikkelde patronen Versieringen; Goddelijke onderwerpen Gebruik van hol (concaaf) en bol (convex) Een van de bekendste barokke bouwwerken is de Baldakijn van Bernini in de Sint-Pietersbasiliek, die is ontworpen door Gian Lorenzo Bernini.

6

7

8 Barok en Roccoco Schilderkunst: Extreem realisme Dramatische effecten Clair-obscur Emotie (op gezichten) Veel vaart en beweging en druk/krinkelende figuren Diagonalen

9 Barok en Roccoco Muziek: Monodie (melodie met akkoordgegeleiding) op basis van bas Affectenleer als leidraad voor de muzikale expressie; Harmonisch contrapunt (dezelfde stemhoogte, geen harmonie) Opera's met serieuze thema's uit de Griekse en Romeinse mythologie, gebaseerd op bijbelse verhalen Typisch instrumentale vormen, zoals he concerto grosso en de suitte (dansmuziek in een toonsoort), bedoeld voor uitvoering in adellijke kringen Nationale dansen, zoals allemande, bourree, gavotte, menuet, sarabande.

10 Romantiek en Realisme POLITIEK 1789 Franse Revolutie het einde van adellijke macht/absolutisme Monarchie republiek Liberté, égalité, fraternité Vrijheid, gelijkheid en broederschap (het volk grijpt de macht)

11 Romantiek en Realisme POLITIEK Napoleon komt bovendrijven; eerst als belangrijk militair aanvoerder tegen de zich verzettende adel in Frankrijk daarna de rest van Europa. In 1802 kroont Napoleon zichzelf tot keizer. Nieuwe macht = nieuwe kunststijl. De Klassieken inspiratiebron, ZUIVER EN PUUR De revolutionairen herkennen zich in uitroepen vanromeinse Republiek en Napoleon spiegelt zich aan het Romeinse keizerrijk Einde Napoleon: na nederlaag bij Waterloo wordt hij verbannen naar st. Helena. Herstel Ancien Regime (oude adellijke macht probeert terug te komen) In Europa komt nu de macht in handen van verlichte vorsten met bestuurlijke invloed van burgerij

12 Romantiek en Realisme POLITIEK Groei van invloed: Frankrijk zet hun koning af en roept republiek uit De nieuwe bestuurlijke machtfactor is nu de vermogende burgerij oftewel Bourgeoisie (grijpt terug op oude stijl van de adel) Franse hofetiquette en modes golden tot 1789 aan alle Europese hoven. De franse taal verbond de adellijke stand met elkaar als een soort moderne versie van het Latijn. De bloedige volksopstand wordt door Europese adel angstig gevolgd, men is bang dat het overslaat en verklaart Frankrijk de oorlog. De Franse tegenagressie aangevoerd door Napoleon zorgt er voor dat met name de Duitse en Russische adel trots hun eigen volkstaal en kunst omarmt: Nationalisme

13 Romantiek en Realisme POLITIEK Ancien regiem Franse revolutie Napoleon veroverd Europa Herstel van het ancien regime Burgerij aan de Macht via democratische verkiezingen en wetgeving

14 Romantiek en Realisme SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJK 19e eeuw = eeuw van de revoluties ( = plotselinge omwentelingen) Verlangen naar een beter wereld -politieke revolutie -industriële revolutie (mechanisatie) -sociale revolutie (goort verschil tussen rijk en arm) Wanorde / Onvrede leidt tot thematische 'Vluchten of Vechten Vroeger of elders is kenmerkend voor Romantiek. Aandacht voor het eigentijdse met aandacht voor sociaal onrecht en opkomen voor gelijke rechten is Realisme

15 Romantiek en Realisme SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJK 19e eeuw = eeuw van de uitvindingen en mechanisatie. Gevolg industriële revolutie: Men was in begin erg optimistisch. Men dacht een paradijs bereikt te hebben waar alles vanzelf ging. Steeds groter verschil tussen rijk en arm. De zich rondom de nieuwe productiecentra verzamelende arbeiders leefde in armoe: Gevolg; grote zwaar vervuilde steden/veel sociale onrust en ellende. Voedingsbodem voor ontstaan vakbonden en politieke stromingen socialisme / communisme. Kunstenaar krijgt nieuw publiek: Kunst niet alleen voor adel en kerk

16 Romantiek en Realisme GODSDIENST & FILOSOFIE Grieken/Romeinen: Cyclische levensvisie Alles herhaald zich, terugkeer Christelijk: Lineaire levensvisie (heilsgeschiedenis) begin & eind met één weg ertussen; vaste waarheden en moraal Charles Darwin: Evolutionaire levensvisie Ontwikkeling zonder eind suvival of the fittest

17 Romantiek en Realisme GODSDIENST & FILOSOFIE Leidt tot botsing tussen geloof en wetenschap Onrust / Onvrede Gevolg is dat men gaat nadenken over het heden en geinteresserd raakt in geschiedenis en menselijke evolutie. Men gaat alles beschermen en bewaren. Aandacht voor de historiciteit van dingen. Privébezit van adel die tijdens revolutie is afgenomen wordt ondergebracht in musea. (In Nederland ontstaat Rijksmuseum) Typisch voor deze tijd is grote behoefte aan rolmodellen en een eigen roemrucht verleden. Standbeelden van helden (van vroeger).

18 Romantiek en Realisme Romantiek is gevoel dat diep in de mens zit. Niet te verwarren met sentimentaliteit. (dat is tijdelijk) Onvrede met eigen tijd en je eigen bestaan ga je met 100% inzet te lijf. Hevige individuele gevoelens, geen tussenweg; of je gaat compleet uit je dak of zondert je helemaal af van het leven. Vluchtmotieven: 1. Terug naar vroeger Bewaren spullen van vroeger Musea 2. Vooruit naar toekomst (Jules Verne,) Sience Fiction 3. Dromen, sprookjeswereld 4. Horror/vreselijke gebeurtenissen 5.Humor/satire 6. Seks /drugs/drank 7. Dood/occultisme (geheimzinnig) 8. Oriëntalisme (het verre Oosten) 9. Verheerlijking van Natuur (Caspar David Friedrich)

19 Romantiek en Realisme Ongeveer 1850: Motief verandert naar werken aan eigen tijd: Vluchten in politiek: Karl Marx: Het marxisme staat voor meer gelijkheid tussen de arme en rijke burgers. Marx vond dat de arme burgers in opstand moesten komen om de rechten en plichten gelijk te maken. Realisme nauw verbonden met ontstaan sociale wetgeving en vakbonden Uitvindingen Fotografie geeft de werkelijkheid weer, leert mensen anders kijken. Portret van Henri Vriesendorp, gedateerd op 26 juli 1842

20 Romantiek en Realisme Neo-Classisisme: Opnieuw klassiek Romantiek: Vluchtgedrag: Napoleon stuurde dat aan Verleden, toekomst, dromen etc Realisme: Aandacht voor eigen tijd, het heden. Vechten voor gelijkheid, Marx: Vakbonden en communisme 1900 Vernieuwingen

21 Architectuur Romantiek: Neo-stijlen, oude stijlen herleven met ieuwe materialen. Neo-Classisicme: Nabouwen van de Romeinen. Neo-Romaans: De aula van het Jan van Brabant, Maria Kerk Helmond. Neo-Gotiek: Goorts en Coppens advocaten en kerk van Stiphout. Neo-Renaissance: A-gebouw van het Jan van Brabant. Eclectischme: Allerlei stijlen door elkaar. Orientalisme: gericht op het Oosten. Futuristisch: Naar de toekomst. Goorts & Coppens

22 Neo-Classisicme: Madeleine te Parijs

23 Neo-Classisicme: Madeleine te Parijs \

24 Architectuur Realisme: Bouwen met eigentijdse middelen/technieken. Voor eigentijdse doelen. Oorzaak: industriele revolutie. Middelen: Metaal, beton, glas (nieuwe materialen). Technieken: Lassen, schroeven (bouten en moeren), klinken Eiffeltoren Doelen: Infrastructuur(brug, stations), musea, bibliotheken, winkelcentra, uitkijktorens. Halffabrikaten metalenbalken in de vorm van profielen: L U I T skeletbouw.

25 Klinken: Station Den Bosch

26 Architectuur Realisme: 1851 eerste wereldtentoonstelling. Londen:Christal Palace, speciaal hiervoor gebouwd. Ontwerper Joseph Packston

27 Christal Palace

28 Architectuur Realisme in Nederland: Berlagen Beursgebouw van Berlagen te Amsterdam. Bouwen is dienen: een gebouw moet eerst een doel hebben. Bouwen moet eerlijk zijn, je moet laten zien hoe een gebouw gemaakt is.

29 Architectuur Realisme in Nederland: Berlagen Vorm en ornament sluiten aan bij de constructie, eenheid in veelheid. Dit was tegelijk ook een politieke stellingname. De enorme bakstenen muren die in de beurs te vinden zijn verbeeldden in de ogen van Berlage de democratische samenleving: als enkeling nietig, als massa een macht.

30 Christal Palace

31

32 Decoratie en functie: Tegeltableaux Christal Palace Jan Toorop - Het Verleden

33 Beeldhouwkunst Romantiek: Vereren van grote gebeurtenissen en personen uit het verleden (helden) Statuomanie (overdreven ijver om beelden op te richten). Het symbool van Frankrijk is Marianne, symbool voor de opstand. Een staande vrouw met een speer en een kapje. Later ( Onder Napoleon III), werd het afbeelden van Marianne verboden, en werd de vrouw een symbool van het verzet. Marianne werd gegeneraliseerd rond Het stadhuis van Parijs toonde een standbeeld van Marianne met een Phrygische muts.

34 Eugene Delacroix La Liberté guidant le peuple 1830

35 Francois Rude Het vertrek van de vrijwilligers van '92, Decoratie van de Arc de Triomph te Parijs

36

37 Francois Rude Napoleon wordt onsterfelijk \

38 Antoine-Louis Barye Theseus vecht met Minotaurus 1834 \

39 Antoine-Louis Barye Theseus dood centaur \

40 Jean-Baptiste Carpeaux Ugolino en zijn zonen \

41 Jean-Baptiste Carpeaux 4 gedeelten van de wereld. Dit werk is nooit voltooid. Het moest een fontein worden. Dit is het bovenste gedeelte met 4 figuren Asie, Europa, America en Africa die de wereldbol ondersteunen.

42 Schilderkunst Romantiek: Kenmerken: Vluchten. Manier van schilderen is direct en spontaan met pasteus (dikkig, vettig) verfgebruik. Gebruik van heftige emoties oergevoel van de natuur. Vol beweging. Veel licht en donker. Eugène Delacroix Caspar David Friedrich - Philipp Runge - William Turner John Constable - Theodore Géricault - Francisco Goya

43 Eugene Delacroix La Liberté guidant le peuple 1830

44 Eugene Delacroix Meisje op een kerkhof 1824

45 Caspar David Friedrich Zwerver boven een zee van mist 1818

46 Caspar David Friedrich Man en vrouw staren naar de maan

47 William Turner Vissers op de zee 1769

48 William Turner Kasteel bij Flint 1838

49 William Turner Sneeuwstorm 1842

50 Fransisco Goya De naakte Maja

51 Fransisco Goya De 3e mei

52 Francisco Goya Saturnus verorberd zijn zonen 1820

53 Schilderkunst Realisme: Kenmerken: Werkelijkheid van alle dag, Werkelijkheid benadren, niet fotografisch, Opkomst van de landschapsschilderkunst Begon in Barbizon te Frankrijk, Schilders gingen daar samen wonen. De verftube werd uitgevonden Plein air schilders. Ze nemen het gemiddelde van het landschap.

54 Schilderkunst Realisme: Een tussen oplossing komt van het IMPRESSIONISME. Snel een impressie (indruk) weergeven, toetsmatig geschilderd, Impulsief kleurgebruik, Weergeven van de sfeer van de werkelijkheid, Ze schilderen het licht op items. Zo geven ze iets weer Luministen (lichtschilders). Ze werden beinvloed door de fotografie. foto= licht grafen=tekenen door: afsnijdingen, vervagingen (van de schtergrond). Théodore Rousseau - Jean François Millet - Charles-François Daubigny Hippolyte Boulenger

55 Theodore Rousseau Eiken bij Apremont 1852

56 Jean François Millet Woutarbeiders tijdens het zagen

57 Hippolyte Boulenger De overstroming 1871

58 Schilderkunst Realisme: Mission Impossible ze kunnen niet schilderen wat ze willen. Alles wordt een beetje abstract. Het werd niet meer dan een indruk van de werkelijkheid. Vooral ten opzichte van de concurrent fotografie. Ze nemen afscheid van de zichtbare werkelijkheid en kiezen voor een nieuwe werkelijkheid de werkelijkheid van kunstenaar zelf. De eerste die dit is George Seurat Hij kijkt naar: Kleur: de kijker moet zijn eigen kleuren samenstellen: pointillisme Vorm: vormen abstraheren, want de werkelijkheid is niet altijd hetzelfde.

59 Georges Seurat Zondagmiddag op eiland Grande Jatte 1884

60 Schilderkunst Paul Cezanne Basisvormen en deze mixen. Hierdoor wordt hij de voorloper van het Kubisme uit de 20e eeuw. Stilleven met fles en mand vol appels

61 Paul Cezanne Baadsters

62 Schilderkunst Vincent van Gogh De werkelijkheid is datgene wat je voelt. Expressie geven aan het eigen gevoel Voorloper van het Expressionisme. Huizen in het landschap

63 Vincent van Gogh Sterennacht 1889

64 Schilderkunst Paul Gaugain Zijn paradijs: daar waar harmonie is tussen mens en natuur. Paradijselijk schilderen door de kleuren op elkaar af te stemmen, door eenheid van vorm (organische) Hij is de grondlegger van het Fauvisme (= expresie door middel van kleur). Nave, Nave Moe 1894

65 Paul Gaugain Tahitiaanse vrouwen op het strand 1891

66 Schilderkunst Claude Monet Schilderen van landschappen in de buitenlucht.monet schilderde vooral de landschappen uit de omgeving waar hij woonde. Het schilderij "Impression, soleil levant" uit 1872 werd bekritiseerd. Dit werk was tentoongesteld in de op last van Napoleon III geopende 'Salon des Refusés' waar toen nog andere dergelijke werken hingen, die geweigerd waren voor de toonaangevende 'Salon de Paris'. Het publiek kwam in grotere aantallen naar deze salon van de 'geweigerden' dan naar de officiële salon. Uiteindelijk zouden de geweigerden algemene erkenning krijgen.

67 Claude Monet - Impression, soleil levant, 1872

68 Claude Monet Brug en Japanse waterlelies, 1899

69 Schilderkunst Edvard Munch De vrouw heeft een slechte invloed op de wereld. Zijn moeder en 3 zussen gingen dood aan TB en hadden dus het ongeluk over zich. In zijn schilderijen beeldde hij de vrouw als slecht af. Hij zocht in het verleden naar slehte vrouwen. Alles werd symbolisch afgebeeld Voorloper van het Symbolisme. Toen kwam de Femme Fatale op. en vrouw die haar schoonheid en seksualiteit gebruikt om mannen te verleiden en in het ongeluk te storten om haar eigen geluk te vergroten. De schreeuw 1893

70 Edvard Munch Madonna 1894

71 Edvard Munch Dood in de ziekenzaal 1895

72 Jugendstil Het is gesamtkunst Het werd gebruikt in alles wat vormgegeven werd. Gebruiksvoorwerpen, kleding, mode etc. Jugendstil is als in Frankrijk: Art Nouveau en in Engeland: Modern Style. De jeugd is de inspiratie. Het belangrijkste kenmerk is de beweging/vaart en werd aangegeven door zeer beweeglijke (florale, bloemachtige) lijnen. Arts & Crafts

73 Metro ingang te Parijs

74 Versiering op een huis

75 Mucha Jan Toorop Sla-oliestijl

76 Toegepaste kunst Gebruikskunsten: A. Posters/affiches met lithografie Bloei van de economie werd reclame gemaakt door opkomst van warenhuizen en het uitgaansleven. Er is een nieuwe manier van reclameposters maken lithografie Litho=steen steendruk 1. Platte steen polijsten, 2. Tekening maken op de steen met vetkrijt (litho krijt), 3. Steen door en door nat maken, 4. Roller met drukinkt (verf) rol je over de steen heen, de inkt gaat op het krijt, 5. Papier op de steen leggen en alles onder de drukpers. Poster maken wordt een bijbaantje van schilders. De grondlegger is Henri Toulouse Lautrec (uitgaanswereld) en Adolf Mucha (bedrijven)

77 Henri Toulouse Lautrec

78 Mucha

79 Toegepaste kunst Gebruikskunsten: B. Fotografie Uitgevonden in 1827 door Nicephore Niepce. Het verbeterde fototoestel kwam van Louis Daquerre. Die vond het fotopapier en fotorolletjes uit. Hij vond ook de lichtgevoeligheid van de fotorolletjes uit.dit was in Het heette toen geen foto maar daguerreotypie. Gevolgen voor de maatschappij Kennis van de wereld, Beroemdheden werden gezien, Opkomst van tijdschriften, Reclames met fotografie, Wetenschap (o.a. Biologie en anatomie) heben er baat bij.

80 Toegepaste kunst Gebruikskunsten: B. Fotografie Gevolgen voor de kunst Fotografie werd de concurrent van de (portret) schilderkunst Schilders gingen zich afwenden van de werkelijkheid en maakten hun eigen werkelijkheid en zo ontstonden alle ismes Fotografie leert van de schilderkunst Compositie, Atributen toevoegen, Belichting regelen.

81 Drama Toneel in de 19e eeuw Burgerij. In het cafe, In volkstheaters, In het operagebouw Opera van Parijs (Louis Garnier) Ontworpen door architect Charles Garnier in opdracht van Napoleon III. Gebouwd tussen 1861 en Het interieur is voorzien van bladgoud, fresco's en marmer. Het plafond is in 1964 beschilderd door Marc Chagall. De stijl is neobarok, eclectisch en extravagant te noemen.

82 Opera van Parijs

83 Opera van Parijs

84 Apollo: patroonheer muziek en poezie

85 Drama Wat werd er gespeeld? Vaudeville theater Varieté theater Van alles wat. Denk aan bijvoorbeeld Stand up comedy, Andre van Duin, Liedjes etc. Dagelijkse gebeurtenissen grappig uitgebeeld. Vooramelijk in cafe's en volkstheaters. Melodrama Sentimenteel,gevoelig. Denk aan een soort GTST. Het thema is vaak bedrog in de liefde. Cabaret Alleen in cafe's en besloten nachtclubs. Er mag dus veel meer. Het is vooral te op politiek gebied. Ze proberen de grenzen van het moraal uit. Ook qua dans ging het ver: Cancan. De muziek kwam uit Jaques Offenbachs Orpheus in de onderwereld

86 Cancan

87 Drama Opera De klassieke opera die ontstaan is tijdens de Barok (16e eeuw) gaat gewoon door maar met ander publiek nouveau riche (rijke Burgerij: advocaten, politici etc.) Dus niet alleen voor de adel. Al het muzikale talent richt zich op het schrijven van Opera's: Rossini, Donzinetti, Bellini, Verdi, Puccini. Theater is een ontmoetingsplek Zien en gezien worden! Giuseppe Verdi is de beroemdste Italiaanse operacomponist aller tijden. Opera was menselijk drama. Sterke emotionele situaties, contrasten. Geloofwaardigheid is ondergeschikt Opwindende en krachtige melodieën en ritmes. Zijn beroemdste opera's: Macbeth, Aida, Otello

88 Drama Richard Wagner is een Duitse operacomponist. Opera bestond uit losse delen: Hij wilde dat vernieuwen! Gesamtkunstwerk: Drama, poezie, muziek, zang, kostuum, decor samen. Inhoudelijk moest het puur menselijk zijn, maar de diepzinnigste dingen in het leven tot onderwerp hebben. Niet alleen vermaak. Germaanse mythen en sagen, legenden -verscheidene aspecten van het leven. -persoonlijke ontwikkeling van de hoofdfiguren. Leidmotiv (hoofdrolspeker eigen melodie gaat met emotie mee) Zijn beroemdste opera's: Tristan und Isolde, Der Ring des Nibelungen en Parsifal.

89 Muziek Romantiek in de muziek heftige diepe gevoelens omzetten in een muziekstuk. Thema's: Liefde, Sentimentaliteit, Sprookjes, Oerkracht van de natuur, Nationaal bewustzijn /chauvinistme (terug gaan in de historie van het land, de volksmuziek).

90 Muziek Chopin: Pool. Pianomuziek gebaseerd op poolse volksmuziek. polonaise polska/polka Ravel: Franse componist. Spanje, haalt oude Spaanse muziek boven de Bolero. Wagner: Duitser. Sprookjes, sagen en legendes van Duitsland.

91 Muziek Liszt: Hongaar. Componeerde over sentimentele liefde. Liebenstraum. Smetana: Tsjech. De natuur als onderwerp. Die Moldau. Tsjaikovski: Russische sprookjes die gebruikt worden voor ballet: Het zwanenmeer, Vuurvogels, De Notenkraker. Strauss: Ontspannings- en dansmuziek in de vorm van een promenade concert: in een park of openbare plek. De Weense Wals.