LT Easy Rider. Voorwoord. Bouwhandleiding: Idee, tekst en illustraties prof. Walter Hanko

Transcriptie

1 LT Easy Rider TL Bouwhandleiding: Idee, tekst en illustraties prof. Walter Hanko N.B. De Opitec bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. Voorwoord Met de opgave `Easy Rider`wordt in het kader van dit LT programma een zowel interessant als complex thema behandeld op het gebied van de machinetechniek. Het gaat niet alleen daarom. In eerste instantie wordt er een leuk object volgens de handleiding gemaakt. De Easy Rider is een belangrijke hoeksteen om inzicht te geven in de basistechniek en de benodigde vaardigheden. Voor dit doel kan de opgave worden gepland en gerealiseerd. Elementaire zaken worden behandeld en in praktijk gebracht. De leerlingen leren door zelfstandig te plannen en het model te maken, de basis over de opbouw en de werking van machines. De verworven wetenschap, de ontwikkelde vaardigheden en het omgaan met het materiaal, gereedschap en machines kunnen geprojecteerd worden op andere, complexere machine -en productie technieken. 1

2 Onderdelenlijst: Aantal Omschrijving Afmetingen Opmerkingen 2 latten 5 x 5 x 50 mm Versterking van het lagerblok 2 latten 10 x 25 x 250 mm patbord, lagerblok, zijdelen 2 latten 10 x 50 x 200 mm Rugleuning, frame. opname voor de vork, lagerblok 1 lat 10 x 20 x 125 mm Vork 3 houten wielen met rubber bekleed ø 60mm 2 tandwielen ø 40 mm (38 tanden), 4 gaten 2 tandwielen ø 15 mm (13 tanden), 4 gaten 3 draadeinden M4 x 150 mm 1 draadbout M4 x 35 mm 3 draadbouten M4 x 25 mm 1 draadbout M4 x 20 mm 28 moeren M4 3 dopmoeren M4 16 borgringetjes M4 4 tussenringen M4 1 huls 5 x 15 mm 1 huls 5 x 25 mm 1 huls 5 x 45 mm 2 lasdraden ø 2 x 100 mm 1 elektromotor ø 23 mm 1 veerstalen beugel mm 1 verloopstuk 4/2 mm 2 schroefhaken 20 mm 1 veerstalen strook 0,4 x 8 x 50 mm 2 elastiekjes ø 60 mm 1 hard rubberen schijf ø 13 mm, 4 gaten 1 kroonsteen 3 polig 2 houten kralen ø 10 mm 2 schakeldraden 500 mm Het LT systeem geeft de mogelijkheid om voorkomende technische problemen op onderscheidende en individuele wijze op te lossen. De op de volgende pagina s beschreven constructie kan daartoe als aanleiding voor zelfstandige en creatieve oplossingen gebruikt worden. De opdracht vraagt van de leerlingen een uiterst nauwkeurig en geconcentreerd werken. Ze is ontworpen voor technieklessen. De voorgestelde opdracht is niet gemakkelijk! Het werkende eindproduct is echter de ultieme beloning voor de geïnvesteerde inspanningen en een zichtbaar teken van de geleverde prestatie. 2

3 1. Het frame Zaag met een fijn getande zaag twee latten van 10 x 50 x 70 mm. en lijm ze met sneldrogende houtlijm aan elkaar tot de bodem van het voertuig G. Boor in B een gat van ø 4,5 mm. voor de erop volgende montage van de motorbeugel (veerstalen beugel). G 70mm Ø 4,5mm 15mm B 30mm 50mm 100mm Afb. 1 Basis principes voor het lijmen: - meer de te lijmen delen in met houtlijm - Leg de houten delen precies aansluitend tegen elkaar en druk ze een keer krachtig aan. - Verschuif de delen niet meer!! - Een hechtende verbinding ontstaat ook zonder te persen. - Na ca. 10 minuten kan er verder aan het werkstuk worden gewerkt. - Wis overtollige lijm direct af. Maak naar afb. 2 (schaal 1:1) de twee zijkanten (1 + 2) van het voertuig. Let erop dat je de maten nauwkeurig aanhoudt! 1/2 25mm 35mm 100mm 10mm Afb. 2 3

4 Lijm de eerste zijkant (1) op deel G: 1 G B Afb. 3 Controleer of alles goed past, want nu moet je de rugleuning R (10 x 50 x 90 mm.) en de bevestigingsplaat voor het stuur L (10 x 50 x 80 mm.) maken en die aan het frame lijmen. Om later het stuur te kunnen bevestigen moet je in deel L aan de A kant een gat boren van ø 4,5 mm. Je moet er nu al aan denken, dat straks de 4,5 Volt platte batterij aan de onderzijde van deel L moet worden aangebracht en precies moet passen tussen stuurstang en de zijkant van lat G. 10mm 80mm 50mm 25mm A Ø 4,5mm L R Afb. 4 1 A L G B Afb. 5 Voor de bevestiging wordt het gemaakte framegedeelte (afb. 3) in een hoek van 90 op het reeds gemaakte zijdeel 1 geplaatst (afb. 6). De beide latonderdelen L en R worden, precies aansluitend met de schuine kanten van het zijdeel 1, vastgelijmd (afb. 5/6). 4

5 X 2 X Leg voor een betere ondersteuning, tijdens het bevestigen op de plaatsen aangegeven met een X een passend stuk lat (10 mm. dik) onder de delen L en R. Let erop, dat de delen L en R ook aan deel G gelijmd worden. Volg nauwkeurig de aanwijzingen voor het lijmen! Lijm nu het zijdeel 2 heel precies op de daarvoor bestemde plaats. Daarbij blijft het frame in de positie zoals in afb. 5 aangegeven. Controleer of het complete frame (afb. 6/7) goed past en netjes is afgewerkt. Afb. 6 2 Afb. 7 5

6 2. Motor en aandrijving Op deel G van het frame moeten nu de motor en de aandrijving worden gemonteerd. Leg daartoe het frame op een houten klos (montagehulp) zo, dat de onderzijde naar boven wijst. De klos moet zo hoog zijn, dat de naar beneden wijzende delen L en R de werktafel niet raken (afb. 8). B A Montagehulp Bevestig de veerstalen beugel met een 20 mm. lange draadbout met een moer in gat B. Druk het tandwiel (T 13) met het verloopstuk op de as van de motor. Voorzichtig: Beschadig de motor niet! Afb. 8 Let op: De as van de motor moet naar de pijlrichting (zie afb. 9) wijzen (van onderdeel G af). Afb. 9 6

7 2. 2 De aandrijving Op de nu volgende manier wordt de tandwielaandrijving op de elektromotor aangesloten De lagerblokken Boor in een stuk lat 10 x 25 x 35 mm. op punt C een gat door en door met een ø van 5.mm. (zie afb. 10). Let op: Deze werkstap moet heel precies worden uitgevoerd en vergt al je concentratie. Gebruik een kolomboormachine en een machine bankschroef. De boor moet exact loodrecht het stuk lat doorboren. Maak eerst een proefstukje! 25mm 45mm C Ø 5mm 35mm 10mm ø 5 x 25 mm 45mm 1. Lagerblok Afb Lagerblok Afb. 11 Tik nu heel voorzichtig de huls ø 5 x 25 mm. in het boorgat! Montagehulp teek de huls op een 30 mm. lange draadbout (M4). teek die door het gat in de lat. De draadbout dient als geleiding, om de huls niet te beschadigen als die in het boorgat wordt getikt. Door voorzichtig op de kop van de draadbout te tikken wordt de huls in het boorgat gedreven (zie afb. 10). Het lagerblok van de 2e as resp. de achteras (afb. 11) is 10 x 45 x 45 mm. en moet van de lat 10 x 50 mm. worden gemaakt. Let er daarbij op, dat het boorgat voor de as door de kopse kant van de lat wordt geboord. (Als je voorzichtig boort voorkom je verspanen resp. versplinteren van het hout). Tik de huls ø 5 x 45 mm. er op dezelfde manier in als bij lagerblok 1! De eerste as met tandwielen teek een draadeind (M4/ ca 80 mm. lang) in lagerblok 1. Fixeer de gekozen positie voorlopig aan beide zijden van as 1 met. De as moet licht in de lagering kunnen draaien en mag slechts een lichte zijdelingse speling hebben. Let op: De moeren pas vaster aantrekken, als de uiteindelijke positie is bepaald. Monteer op as 1 volgens afb. 12 een tandwiel T 13 en een tandwiel T38. Breng bij beide tandwielen aan beide zijden een moer en een borgring aan. Door de moeren worden de tandwielen op hun plaats geborgd. Met proberen vind je de optimale stand in het lagerblok waarbij de tandwielen het best in elkaar grijpen (T13 van de motor - as en T 38 van de 1e aandrijfas). Lijm voor de stabilisatie een lat gedeelte van 5 x 5 x 25 mm. aan het lagerblok en deel G. 7

8 R 1. lagerblok Z38 tabilisatie Z13 Z13 L Afb Tweede as / achteras R Z38 1 dopmoer 2. lagerblok 1 dopmoer tabilisatie L Afb. 13 8

9 Zet nu op de tweede as een tandwiel T 38 (zoals bij as 1). Ook hier moet je met proberen de plaats van lagerblok 2 op het voertuigdeel G bepalen, waar het tandwiel T 38 het beste aansluit op tandwiel T 13 van as 1. Dat wil zeggen: De tandwielen moeten heel licht en geruisloos draaien! Een zeer nauwkeurig afstellen is de moeite waard. Lijm lagerblok 2 op G en stabiliseer hem met een latje van 5 x 5 x 45 mm. Aan het einde van het ca. 130 mm. draadeind M4 (achteras) moeten de achterwielen worden gemonteerd. Als afsluiting op elk een dopmoer draaien. 3. Besturing met voorwiel 3. 1 Voorwiel lagering De wielvork Het voorwiel wordt in een vork met slechts 1 steel gelagerd. Volgens afbeelding 14 worden de latjes 10 x 20 x 80 mm. en 10 x 20 x 20 mm. gezaagd. De lange steel van de vork moet je in een gestroomlijnde vorm zagen. Breng bij D een boorgat aan van ø 4,5 mm. en bij E een gat met een ø van 4 mm. Druk aansluitend de te lijmen delen stevig aan door ze b.v. in een bankschroef te klemmen. (afb. 15). 20mm 20mm E 10mm 20mm E 80mm R 20mm Ø 4mm Ø 4,5mm Afb. 14 D R 5mm R 10mm D Afb Het monteren van het voorwiel Vergroot het boorgat in het houten wiel tot ø 5 mm. teek de 15 mm. lange metalen huls in het boorgat (doe dat net zo als met de lagerblokken). De 35 mm. lange draadbout dient als as. Let op: 1. Controleer na elke werkstap nauwkeurig of de gemonteerde delen functioneren! 2. De lagering van het voorwiel kan constructief (evenals andere onderdelen) op verschillende manieren worden uitgevoerd. Alle aanwijzingen in de handleiding kun je zien als een aanzet om eigen oplossingen te bedenken! 9

10 Lasdraad ø 2 x 100 mm Kroonsteentje F 1 tussenring 1 rubberring 1 tussenring 1 dopmoer 1 tussenring 1 tussenring Afb

11 3. 2 De stuurstang Vijl met een ijzervijl aan één uiteinde het draadeinde F (M4) over ca. 15 mm. af tot deze in de opening van het kroonsteentje kan worden gestoken. Let op: Beschadig de draad van het draadeinde niet! teek vervolgens het draadeinde door het boorgat in de vork en zet het vast volgens afb. 16. De drie met elkaar verbonden kroonsteentjes dienen als afsluiting voor de stuurstang F. teek het verjongde gedeelte van het draadeinde in het middelste gaatje van het kroonsteentje en zet het vast met het schroefje. Maak van de twee lasdraden ø 2 x 100 mm. het stuur en zet dat vast in de vrije openingen van het kroonsteentje. teek op elk een houten kraal als handvat (afb. 16) 4. Batterijaansluiting en schakelaar chroef de beide schroefhaken links en rechts in de zijkanten van de delen 1 en 2 van het frame (afb. 18). Bevestig de platte batterij zodanig met de rubberring, dat de tongen van de batterij richting elektromotor staan. Er zijn een veelvoud aan oplossingen om de elektromotor op de batterij aan te sluiten. De gemakkelijkste oplossing is als volgt: Bevestig 2 draden aan de polen van de e-motor (solderen of mechanisch verbinden) en maak met behelp van 2 krokodillenklemmen de verbinding met de batterij. Een andere eenvondige oplossing is dere: Zet twee draadbouten 1 en 2 (M4 x 25 mm.) zo in frame G, dat die contact maken met de batterij (afb. 17). Maak een vaste verbinding (met schakeldraad) tussen één pool van de batterij (over draadbout 1) en een aansluitlip van de elektromotor. Let op: Je moet eerst nagaan welke aansluiting van de motor op welke tong van de batterij moet worden aangesloten. Dit in verband met de juiste rijrichting van de "Easy Rider. De draadbout 2 heeft eveneens een vaste verbinding met de tweede tong van de batterij. De stroomkring wordt middels een eenvoudige, zelfgemaakte, schakelaar gesloten. Een derde draadbout wordt met een schakeldraad vast aangesloten op de tweede aansluitlip van de motor. chuif nu over de draadbout (3) een stukje metaalstrook (met gat) en fixeer dat met een M4 moer. luit met de metalen strook vastgezet op draadbout 2 de stroomkring en de LT Easy Rider spurt er al vandoor. chakeldraad 1 3 Batterij 2 chakeldraad Afb

12 Lijm tot slot volgens afb. 18 de twee spatborden (10 x 25 x 50 mm.) vast aan het frame (G). K K chroefhaken indraaien Afb lotopmerking Afb. 19 Met dit voertuig kunnen machinetechnische proeven worden uitgevoerd. (b.v. het verwisselen van tandwielen, waarbij de verhoudingen en snelheden veranderen). Ook in de aandrijving zijn er veranderingen aan te brengen (b.v. wat gebeurt er als de achterwielen geen banden hebben en, met de zo ontstane katrollen kunnen interessante trekaandrijvingen worden gemaakt en ingezet). Er kunnen eenvoudige berekeningen in samenhang met de aandrijftechniek worden uitgevoerd. amengevat, de leerlingen kunnen door zelfstandig plannen en bouwen leren hoe een machine geconstrueerd is en hoe die werkt. Ze leren hoe technische problemen op verschillende manieren kunnen worden opgelost. Met het model is het mogelijk vergelijkingen te maken met echte objecten en zo de werkelijkheid onder de aandacht te brengen. Daarenboven leren de leerlingen, dat er alleen dan een goed resultaat wordt behaald, als er nauwgezet wordt gewerkt. Deels is samenwerking voor het oplossen van problemen met de "Easy Rider een absolute noodzakelijkheid. Kortom, een veelomvattend onderwerp. 12