Diabeteszorg dicht bij huis. Wie doet wat? Annemie Quintijn Emmanuel Samyn Elke Van Caelenberg Anne-Marie Vandenberk

Transcriptie

1 Diabeteszorg dicht bij huis. Wie doet wat? Annemie Quintijn Emmanuel Samyn Elke Van Caelenberg Anne-Marie Vandenberk 1

2 VDV voordracht wie doet wat? Annemie Quintijn, diëtist Emmanuel Samyn, huisarts Elke Van Caelenberg, diabeteseducator Anne-MarieVandenberk, podoloog Chris Annaert, voorzitster VDV vrijwilligers Mr. P 2

3 Diabeteszorg dicht bij huis de huisarts sknil raan sthcer nav tseel bestudeert de piramides is wetenschappelijk verantwoord lui droomt van Darts zoekt de coach achter de olympische winnaars 3

4 Diabeteszorg dicht bij huis de huisarts Studenten geneeskunde: interesse in diabeteszorg omdat van langsom meer mensen diabetes hebben het interessant is: je moet aan van alles denken t meer is dan diabetes alleen: ook veel complicaties er nu toch nieuwe goede dingen zijn vanuit de overheid, zoals die zorgtrajecten er toch veel werk is om deze patiënten goed te verzorgen Dr. Samyn: nadenken: akkoord veel complicaties: ja maar veel werken: 4

5 Complicaties lezen we van li naar re, of omgekeerd? Type 2 diabetes United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS) 60 % Incidence per 1000 patient years HbA1c 7 à 7.5 % (53-58) 58) Myocardial infarction Microvascular disease 0 <6 6-<7 7-<8 8-<9 9-< Updated HbA 1c (%) UKPDS 35. BMJ 2000; 321:

6 type 2 DM 3 inj 2 inj 1 inj referentievpk diabetes DC ZTD OAD diabetespas DPA dieet onbekend Cijfers

7 Aantal patiënten opgevolgd in DPA ZT 1 inj OAD OAD DC ZTD DPA 4 dieet onbekend 7

8 Kabouterlui kan hetwetenschappelijk verantwoorden Shojaniaet al. JAMA 2006;296:

9 Dromend van DARTS 9

10 IT support: het bestaat! 10

11 Data, Data Everywhere - not accessible Lab Data GP Screening Investigations HospitalSM R CHI Eye Van Pharmacy AHP s 11

12 Linking Data - the key to seamless care Lab Data Pharmacy CHI GP AHPs Hospital Investigations Eye Van Screening 12

13 13

14 Zoek de coach achter de atleet De diabetespatiënt is als een topsporter: De eigenlijke prestatie levert hij zelf De coach Observeert Stuurt bij Spoort aan Mr P gaat achtereenvolgens bij coach D. Iëtist E. Ducator P.Odoloog 14

15 AnnemieQuintijn diëtiste 15

16 Mr P naar de diëtist Diabetespas: Recht op terugbetaling van 2 consultaties van 1/2 uur perjaar. Honorarium: euro per ½ uur. Voorschrift huisarts nodig. Verdere opvolgconsultaties kunnen nuttig zijn. Het honorarium bedraagt dan 15 euro per consultatie. De meeste mutualiteiten voorzien hiervoor ook nog een tegemoetkoming. 16

17 Werkwijze dieetconsult (1u) - verzameling algemene gegevens (L,G, BMI ) - verwijsbrief arts toelichten -? uren lichaamsbeweging per dag (beroep en sport) -? gedetailleerde voedingsanamnese: wat, hoeveel en wanneer eet men -? motivatie + samen haalbare doelstellingen opstellen - dieet op maat : aangepast aan individuele omstandigheden, beroeps- en sportactiviteiten 17

18 Kan Mr P bij elke diëtist terecht? De terugbetaling: enkel voor erkende diëtist én op voorschrift van geneesheer Men kan de lijst met erkende diëtisten aanvragen bij de mutualiteit, via RIZIV, via VDV, voor onze regio op en op Beroepsvereniging van Voedingsdeskundigen en Diëtisten) 18

19 6 Klassieke blinde vlekken: men durft niets meer te eten. ongezoet fruitsap dieetproducten zonder suiker verkeerde interpretatie light producten aflezen van etiketten geeft aanleiding tot verwarring google diabetesdieet : hits 19

20 686 kcal x 5 42 g 152 kcal vet 0 g 1 portie gekookte aardappelen (200 g) 1 portie frieten (200 g) Naar een gezond gewicht

21 1 kh-waarde = 10-15g koolhydraten 21

23 1/2 appelsien= 1 klontje suiker 23

24 Dit weten we wel ongeveer 66 kcal 63 kcal Fruitsap? 46,5 mg C 0 mg en dit is de blinde vlek 1 glas frisdrank 1 glas ongezoet fruitsap Naar een gezond gewicht

26 Blinde vlek suikervrij 26

27 27

29 29

31 31

33 33

34 Zo eet de gemiddelde persoon : De actieve voedingsdriehoek :

35 Take home messages streef een gezond gewicht na eet vezelrijk vetten zijn belangrijk, doch mijd overdaad kies voor plantaardige vetstoffen eet op regelmatige tijdstippen let op voor misleidende valkuilen 35

36 Elke Van Caelenberg Verpleegkundige diabeteseducator 36

37 Mr P bij de educator Educator Gegradueerde gespecialiseerd in diabeteszorg postgraduaat DPA diabeteseducator, educator vanuit de diensten of zelfstandige educatoren Educatoren eerste lijn Bij diagnose diabetes type 2 Begeleiding/informatie Buiten het zorgtraject 15 à 20 euro/uur Zorgtraject: opstart insuline/incretines(1 of 2 inspuitingen/dag) of max. OAD 37

38 Mr P bij de educator Zorgtraject organiseert de aanpak, behandeling en opvolging van de patiënt Zorgtrajectcontract tss patiënt, huisarts en specialist 4jaar GMD stappenplan Educatie Voorschrift via huisarts 38

39 Administratie Wanneer educatie (ZT)? Bij start insulinetherapie of incretinemimetica Bij overgang van 1 naar 2 insulineinjecties Bij onvoldoende controle HbA1c (> 7,5%) Terugbetaling ziekenfonds (4jaar) huisarts, endocrinoloog, educator, gratis diabetesmateriaal, 2 consultaties bij diëtiste en 1 consult bij podoloog voorwaarden: min. 2x/jaar bij huisarts of huisarts op bezoek i.f.v. diabetes en 1x/jaar bij endocrinoloog 39

40 Mr P bij de educator Zelfcontrolemateriaal (ZT) glucometerwordt gekozen samen met de educator om de 3jaar een nieuwe 150 strips/6maand 100 lancetten/6maand voorschrift huisarts + attest diabeteseducator 40

41 Mr P bij de educator Wat is Educatie? geven van informatie en inzicht in: diabetes voedingsaspecten levensverwachting motiveren tot levensstijlaanpassing zelfcontrole en insuline-injectie therapietrouw voetscreening jaarlijkse screening ( specialist, oogarts) Zelfstandig omgaan met diabetes en het een plaats geven in je leven. 41

42 basiseducatie ( min. 2,5 uur max. 5uur) Anamnese Wat is diabetes type 2? Belang van beweging en voeding Acute complicaties hypo/hyperglycemie Mogelijke chronische complicaties Bloedglucosemeting, hoe werken met een glucometer? OAD insulinetoediening Persoonlijke taken voor de patiënt binnen zorgtraject 42

43 na de start jaar 1: Bijkomende educatie max. 5 x 30min > jaar 2: Opvolgeducatie van patiënt met insuline 2 sessies van 30 min.perjaar Educatie bij problemen 4 x 30min per jaar vb. HbA1C >7,5% frequente hypo s van 1 naar 2 injecties per dag Ik stuur altijd een verslag naar de huisarts. 43

44 Mr P bij de educator Anamnese infofiche voor de educator - Medische voorgeschiedenis - Administratieve gegevens - Laboresultaten - Medicatieschema 44

45 Mr P bij de educator Wat is diabetes type 2? -Waar loopt het mis? - Zo stapelt bloedsuiker zich op - Verwante problemen - Wat is het zorgtraject Stappenplan -Wat is glycemieen HbA1c -insuline 45

46 Mr P bij de educator OAD en insuline - Soorten medicatie en hun werking -Soorten insuline en hun werking 46

47 Mr P bij de educator Acute complicaties 1. Hypoglycemie( te lage bloedsuikers) < 70mg/dl - Symptomen ( zweten, duizelig, bleek, honger) -Oorzaken ( inspanningen, warm weer, gegeten, insuline) -Wat te doen? - Hoe vermijden? 47

48 Mr P bij de educator Acute complicaties 2. Hyperglycemie( te hoge bloedsuikers) >180mg/dl - Symptomen ( plassen, dorst, moe, misselijk) -Oorzaken ( voeding, insuline vergeten, bewegingstekort, stress, ziekte) - Wat te doen? (water drinken, insuline) 48

49 Mr P bij de educator Chronische complicaties Vernauwing van de bloedvaten - Retinopathie(afwijkingen op het netvlies) - Nefropathie(filtersysteem vd nieren) - Neuropathie (zenuwstelsel) - Cardiovasculair (hart, hersenen, benen) 49

50 Mr P bij de educator Hoe werken met een glucometer/ insulinetoediening - Keuze en gebruik glucometer - Hoe je bloedsuiker meten - Waarden bijhouden en interpreteren/streefwaarden - Bewaren strips/vervaldatum - Frequentie en tijdstip insulinetoediening - Gebruik van de insulinepen -injectietechniek en rotatie 50

51 Mr P bij de educator Belang van beweging en voeding - Waarom is gezonde voeding zo belangrijk? - Belang van beweging - vermageringsdieet diëtiste - Wat bij speciale gelegenheden? 51

52 Mr P bij de educator Persoonlijke taken -Rijbewijs -Oogarts - voetverzorging podoloog -Wat te doen op reis? - Wat bij operaties of onderzoeken? - werken, sociale voorzieningen 52

53 Take home messages 53

54 Anne-MarieVandenberk podoloog 54

55 Mr P bij de podoloog Risicograad diabetespas Tips voor iedereen (om niet bij mij te moeten komen) Take home 55

56 Wat is podologie? Voetverzorger Klanten Zorgverstrekker Korte opleiding Verzorgende en esthetische behandeling Mag handel drijven Geen beroepsstatuut Geen biomechanica Geen zooltherapie Geen voorschrift Gezonde voet Podoloog Patiënten Paramedicus Bachelor-opleiding 3 jaar Oorzakelijke therapie Mag geen handel drijven Beroepsstatuut Biomechanisch onderzoek, ganganalyse en zolen Voorschrift / verwijzing Pathologische voet

57 Wat doet podoloog ikv diabetes? Screenen Preventieve zorg: nagels dun houden en eelt verwijderen, drukontlasting dmv hulpmiddelen Curatieve zorg, bij wonde: verwijzen naar voetkliniek Daarna preventie van nieuwe letsels 57

58 Risicograad bepalen = screenen Gevoeligheid (monofilament) Circulatie (pulsaties en tiltest) Vormafwijkingen Eeltvorming Vroegere wondes / amputaties Indeling volgens risico van de voet 58

59 Bepaling voetrisico Risicogroep 0 1 2a 2b 3 Neuropathie Neen Ja Ja Ja Orthopedische Neen Neen Licht Zwaar Charcot misvormingen Vaatlijden Neen Neen Neen Neen Ja Vroegere voetwonde of amputatie Neen Neen Neen Neen Ja Risico Laag Matig Hoog Zeer hoog Extreem hoog

60 Diabetespas Voor iedere diabetespatiënt Communicatiemiddel tussen zorgverleners en met patiënt Recht op terugbetaling o.a. podoloog vanaf aanwezigheid 1 risico, 2x per jaar voorschrift huisarts nodig 60

61 Zorgtraject diabetes Diabetespatiënt type 2 met ZT Communicatiemiddel tussen zorgverleners en met patiënt Recht op terugbetaling o.a. podoloog vanaf aanwezigheid 1 risico, 2x per jaar voorschrift huisarts nodig 61

62 Wat kan je zelf doen? Inspectie: Huid en nagels Schoenen, kousen en zolen Goede hygiëne Dagelijks voeten wassen Voetbad 5 min., lauw water Goed drogen, ook tussen tenen Insmeren, NIET tussen tenen

63 Wat kan je zelf doen? Kousen Dagelijks verse sokken Geen naden of stopsels Niet spannen op het onderbeen Liefst katoen of wol, geen nylon Schoenen, geen slippers of aanstekers Groot genoeg in lengte, breedte en hoogte Veters of velcro, leder Max. 3 cm hakhoogte Kopen in namiddag

64 Wat kan je zelf doen? Huid- en nagelverzorging Correct knippen Eelt wegvijlen Droge huid insmeren Op tijd aan alarmbel trekken! Verwittig je huisarts of podoloog wanneer je iets opmerkt

65 Wanneer niet zelf verzorgen? Onvoldoende mobiliteit Verminderd of slecht zicht Verminderd of geen gevoel in voeten Slechte doorbloeding Dikke nagels 65

66 Wie dan wel? Risico 0: pedicure/schoonheidsspecialiste, + 1x per jaar naar podoloog voor screening Risico 1 en 2a: gespecialiseerde voetverzorger + 1 tot 2x per jaar naar podoloog voor screening Risico 2b en 3 : podoloog

67 Vragen zijn welkom maar niet te moeilijk aub 67

68 053/ Van CaelenbergElke, Diabeteseducator Zelfstandig thuisverpleegkundige Groep Backaert 0476/ Podologiepraktijk Vandenberk Anne-Marie Vandenberk en Annick Staelens Watermolenstraat Aalst-Erembodegem 0495/ Annemie Quintijn- Stokstraat Lede 053/