Advies Technische Hygiëne Zorg in Alphen-Chaam. Samenwerken aan een gezonde omgeving voor alle inwoners

Transcriptie

1 Advies Technische Hygiëne Zorg in - Samenwerken aan een gezonde omgeving voor alle inwoners GGD West-Brabant, Programma s Gezonde en Veilige Leefomgeving & Lokaal Gezondheidsbeleid, 21 november 2011

2 INHOUD 1. Inleiding 2. Doelstelling 3. De voorzieningen in beeld 4. Advies Bijlagen: Productomschrijving LCHV Richtlijn 2

3 1. Inleiding Op grond van de Wet Publieke Gezondheid (WPG) is de gemeente verantwoordelijk voor het bevorderen van de technische hygiëne zorg (artikel 2.2.f.). De GGD adviseert de gemeente hierover. Technische hygiënezorg (THZ) heeft als doelstelling de verspreiding van infectieziekten te voorkomen door: - te signaleren in welke organisaties een verhoogd risico bestaat op de verspreiding van infectieziekten - te adviseren over (hygiëne-)maatregelen die genomen kunnen worden om deze verspreiding tegen te gaan. THZ wordt ingezet in situaties waarbij veel mensen tegelijkertijd van gemeenschappelijke voorzieningen gebruikmaken. Dit geldt in het bijzonder voor doelgroepen die, op basis van bijvoorbeeld leeftijd en gezondheid, een extra risico lopen op infecties en waarvoor infectieziekten ernstige gevolgen kunnen hebben. Kinderen zijn bijvoorbeeld extra kwetsbaar, omdat zij hun weerstand nog moeten opbouwen. Ouderen, zieke mensen en zwangere vrouwen lopen een risico omdat hun weerstand minder kan zijn. Het Besluit Publieke Gezondheid werkt de THZ-verantwoordelijkheid verder uit. Het gaat om: a. het bijhouden van een lijst met instellingen waar, gezien de aard van de doelgroep en de omstandigheden waaronder de activiteiten worden verricht, een verhoogd risico bestaat op de verspreiding van pathogene [=ziekmakende] micro-organismen, b. het adviseren van de onder a. bedoelde instellingen over de mogelijkheden op het gebied van bouw, inrichting en organisatie van de activiteiten om de risico s op verspreiding van pathogene micro-organismen te verkleinen, c. het signaleren situaties, d. het beantwoorden van vragen uit de bevolking en het geven van Gemeenten en GGD spraken gezamenlijk af hoe zij aan deze verantwoordelijkheid in de praktijk vorm geven (zie productomschrijving in de bijlage). 3

4 2. Doelstelling Dit advies is bedoeld om uw gemeente te ondersteunen bij de uitvoering van haar THZ verantwoordelijkheid. Op maat voor uw gemeente zijn risico s in beeld gebracht en krijgt u advies over een aanpak ter voorkoming en verkleining van risico s. Uitgangspunt is de technische hygiënezorg te verankeren in het lokale gezondheidsbeleid 4

5 3. De voorzieningen in beeld Om een beeld te krijgen van de instellingen waar, gezien de aard van de doelgroep en de omstandigheden waaronder de activiteiten worden verricht, een verhoogd risico bestaat op de verspreiding van ziekten wordt gebruik gemaakt van een methode van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV). Op basis van meetbare en objectieve criteria is een rangorde aangebracht in de instellingen met een verhoogd risico. Daarbij is ook bestaande wetgeving en reeds functionerend toezicht meegewogen. In bijlage 2 wordt hierop een nadere toelichting gegeven. Onderstaand schema gaat specifiek over de voorzieningen in uw gemeente. Instellingen 1 Instellingen ressorterend onder de wet op de jeugdhulpverlening: semiresidentieel 1 Gehandicaptenzorg: extramuraal woonvoorzieningen voor gehandicapten 1 Gehandicaptenzorg intramuraal 2 Opvangcentra voor dak- en thuislozen, sociale pensions 3 Verpleeg en verzorgingshuizen Aantal aanwezig Naam Wetgeving/ Toezichthouder infectie-preventie 0 Wet op de jeugdzorg/ IJZ 2 Stichting Zorgboerdeij dijk, Woonvoorziening de Kwaliteitswet/ IGZ 1 Taak gemeente Schans, 0 Kwaliteitswet/ IGZ 0 WPG 2 Woonzorgcentrum de Geerhof, Woonzorgcentrum de Hoogt, Kwaliteitswet/ IGZ 4 Penitentiaire inrichtingen (incl. tbs en uitzetcentra) 5 Instellingen ressorterend onder de wet op de jeugdhulpverlening: residentieel Justitiële inrichting Medisch kindertehuis Internaat 6 Scholen: groepen 1 en 2 (4/5- jarigen) 0 0 Wet op de jeugdzorg /IJZ 4 Het Beekdal, De Driesprong, Mattheusschool, galder St. Willibrordus, 7 Peuterspeelzalen 3 Ikke Ikke Kiekeboe, Galder 8 Kindercentra 11 Kdv Popje, ulvenhout (AC) Wet kinderopvang/ Gemeentelijke verordening GGD Wet Kinderopvang/ GGD Opstellen en uitvoeren 5

6 Instellingen Aantal aanwezig Naam Wetgeving/ Toezichthouder infectie-preventie 1 Taak gemeente Bso Beektuin, handhavingsbeleid Bso bij de Driesprong, kdv Sprookjestuin, Bso Sprookjestuin, Kdv t Treintje, Kdv het Landhuis, Bso het Landhuis, GOB Solo Bambini, Gastouderopvang De kiddis, BSO de leeuwentuin, Galder 9 Publieksevenementen Risico inventarisatie vooraf Toezicht ter plaatse Divers De acht van Dektse Dance Night Kermis Kermis Jaarmarkt 10 Asielzoekers- en vertrekcentra: opvang met gemeenschappelijke voorzieningen 11 Scholen: groepen 3 t/m 8 Jaarmarkt 0 4 Het Beekdal, De Driesprong, Mattheusschool, galder Geen St. Willibrordus, 12 Scholen: vervolgonderwijs 0 13 Privéklinieken en zbc s (zelfstandige behandel centra) 14 Publieksvoorzieningen (buurthuizen, sportaccommodaties) 0 Kwaliteitswet/IGZ 12 Midgetgolfbaan Klein Amerika, Midgetgolf/speeltuin De Steengroeve, Golfbaan Inrana, Strijbeek Golfbaan Offcourse, Gemeentehuis Bibliotheek Alphein gemeentelijk 6

7 Instellingen Aantal aanwezig Naam Wetgeving/ Toezichthouder infectie-preventie 1 Taak gemeente sportpark, Sportcomplex Groot Heivelt, Voetbalvereniging VV Sport-, feest- en ontmoetingscentrum De leeuwerik, Galder Kinderboerderij: De Schans De Flaasbloem 15 Groepsaccommodaties 5 De Kiek, Gasterij de Witte raaf, RCN de Flaasbloem, Landgoed De Hoevens 16 Asielzoekers- en vertrekcentra: opvang met privévoorzieningen Scouting 0 17 Seksinrichtingen 0 Gemeentelijke verordening/ GGD 18 Beautyfarms en schoonheidssalons (exclusief permanente make-up) Divers Fusionz Dayspa Puur schoonheidssalon, Beauty Boetiek, De Parel schoonheidsen voetverzorging, Sarino Schoonheidssalon, Schoonheidssalon Sandera, Schoonheidsspecialiste Jos Eras Residence de Beate, Donders, Schoonheidssalon Jeanine en shiatsupraktijk Dantien, Galder 19 Ambulancediensten 0 Kwaliteitswet/ IGZ 20 Arrestantenverblijven 0 7

8 Instellingen Aantal aanwezig Naam Wetgeving/ Toezichthouder infectie-preventie 1 Taak gemeente 21 Psychiatrische ziekenhuizen 0 Kwaliteitswet/IGZ 22 Instellingskeukens (nonprofit) 1 Woonzorgcentrum de Geerhof, Warenwet/VWA 23 Zwemgelegenheden en sauna s 2 Het Weidebad, Natuurbad t Zand, Whvbz/Provincie 24 Tatoeage en piercingshops 1 Wet tattoo & piercing/ggd en VWA 25 Kampeergelegenheden en jachthavens 15 Buitenlust, De Meysberg, chaam t Beekdal, t Zand, Boshoven, Christianen, Galder Klein Paradijs, De goudberg, Strijbeek De Klaverweide, Kwaalburg, Monnikenhof, De Schellehoeve, De Venneweide, Landgoed de hoevens, RCN de Flaasbloem, Huis ten Bosch, Kampeerboerderij De Kiek, Kampeerboerderij Het zwaluwnest, 26 Openbare toiletten Divers o.a Bibliotheek, Gemeentehuis 27 GGD en/publieksruimtes GGD en 0 Kwaliteitswet/ IGZ 1 Gemeentelijke verantwoordelijkheden bij instellingen met een toezichthouder 8

9 Zoals reeds eerder omschreven geldt voor een aantal instellingen/ voorzieningen dat bij wet is vastgelegd dat zij verplicht zijn om maatregelen te treffen om infectierisico s te voorkomen. Om zicht hierop te houden zijn toezichthouders aangewezen die beoordelen of hieraan voldoende uitvoering wordt gegeven. Voorbeelden zijn de Kwaliteitswet, de Wet Kinderopvang en de Warenwet. De taak van de gemeente is dan met name het signaleren, het registreren van klachten en, zo nodig, het informeren van de toezichthoudende instanties. Gemeentelijke verantwoordelijkheden bij instellingen zonder een toezichthouder Bij de instellingen waar specifieke wetgeving van toepassing is wordt over het algemeen toezicht gehouden of infectierisico s afdoende worden afgedekt. Hier heeft de gemeente, op grond van de WPG, de taak na te gaan of de gezondheid van de inwoners van de gemeente voldoende is gewaarborgd. Standpunt GGD De GGD is van mening dat in algemene zin bij voorzieningen zonder toezichthouder een vorm van toezicht georganiseerd dient te worden. Echter staat voorop dat toezicht toegesneden moet zijn op de actuele situatie en aansluit bij de noodzaak/ behoeften van de betreffende (soort) instelling/ voorziening. 9

10 4. Advies Hieronder treft u voor de voorzieningen die in uw gemeente aanwezig zijn en waarop vanuit overige wetgeving (nog) toezicht plaatsvindt de stand van zaken en een advies aan. In het advies wordt de rangordenummering van het LCHV gevolgd. 6. Scholen: groepen 1 en 2 (4/5 jarigen) Kleine kinderen vormen een kwetsbare groep. Hun afweersysteem is nog volop in ontwikkeling. Via andere kinderen en bijvoorbeeld het gebruik van gezamenlijke materialen en toiletten komen zij vaker in contact met allerlei ziekteverwekkers waartegen zij nog weerstand hebben opgebouwd. Reden te meer om extra aandacht te besteden aan hygiëne zodat gezondheidsrisico s kunnen worden beperkt. Het gaat hierbij onder andere om een schone leefomgeving, een goede persoonlijke hygiëne en het voorkomen van risicovol gedrag. Ook moet er op een juiste manier gehandeld worden wanneer er toch sprake is van een verhoogd risico op besmetting (bijvoorbeeld door zieke kinderen, besmet voedsel of een ongeluk met een open wond). Door het treffen van hygiënemaatregelen en beleid op onder andere het gebied van (persoonlijke) hygiëne kunnen gezondheidsrisico s tot een minimum worden beperkt. Advies Wij adviseren u met de besturen van de betreffende voorzieningen na te gaan hoe momenteel aandacht wordt besteed aan hygiëne en welke maatregelen worden getroffen om overdracht van infectieziekten te voorkomen. Hierin kan ondersteuning door de afdeling Technische Hygiëne Zorg van de GGD West- Brabant geboden worden. 9. Publieksevenementen Publieksevenement zijn zeer divers. Uitgangspunt hier is dat er speciale voorzieningen getroffen moeten worden en dat die voorzieningen, in de meeste gevallen, van tijdelijke aard zijn. Dat wil zeggen dat deze voorzieningen na het evenement weer worden verwijderd. Deze voorzieningen behoeven speciale aandacht daar waar het erom gaat de overdracht van schadelijke micro-organismen zo beperkt mogelijk te houden. Óf een evenement een meer dan normaal infectierisico oplevert, heeft te maken met de speciale kenmerken van de te verwachten bezoekers of deelnemers (behoren zij tot een risicogroep), de hoeveelheid te verwachten bezoekers/ deelnemers en de aard van de tijdelijke voorzieningen. Of een evenement een meer dan normaal infectierisico oplevert wordt bepaald aan de hand van een scorelijst met criteria. De GHOR Midden- en West-Brabant besluit op grond van de scorelijst of interventie vanuit de technische hygiëne noodzakelijk is. Indien dit het geval is wordt gekeken welke acties uitgezet moeten worden. Dat kan variëren van een schriftelijk advies tot een inspectie ter plaatse. Advies: Wij gaan er vanuit dat politie, brandweer, GHOR/ GGD de gemeente adviseren in het kader van de evenementennota en dat daarmee vooralsnog de THZ afdoende is meegenomen. 11. Scholen: groepen 3 t/m 8 Kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar vormen in mindere mate een kwetsbare groep dan de kinderen in de leeftijd van 4-5 jaar. Daarentegen is er sprake van verplichte en constante blootstelling aan mogelijke gezondheidsrisico s gezien het feit dat kinderen vanaf hun 5 de jaar leerplichtig zijn. Tevens is gebleken dat de beroepsgroep over het algemeen over een beperkt kennisniveau omtrent infectieziekten en hygiënemaatregelen beschikt. Het lijkt daarom wenselijk om bij deze doelgroep extra aandacht te besteden aan de hygiëne zodat gezondheidsrisico s worden beperkt. Advies: Wij adviseren u met de besturen van de betreffende voorzieningen na te gaan hoe momenteel aandacht wordt besteed aan hygiëne en welke maatregelen worden getroffen om overdracht van infectieziekten te voorkomen. Hierin kan ondersteuning door de afdeling Technische Hygiëne Zorg van de GGD West-Brabant geboden worden. 10

11 14. Publieksvoorzieningen (buurthuizen, sportaccommodaties) Publieksvoorzieningen zijn openbare voorzieningen die voor iedereen toegankelijk zijn. Onder een publieksvoorziening wordt verstaan attractieve voorzieningen die primair niet zijn bedoeld voor overnachting. Voorbeelden van publieksvoorzieningen zijn buurthuizen, sportaccommodaties, openbare speeltuinen, openbare toiletten en kinderboerderijen. Winkelcentra, bibliotheken en bijvoorbeeld musea behoren hier niet toe. Over het algemeen worden publieksvoorzieningen zeer frequent bezocht door een groot aantal verschillende mensen. Hierdoor is het wenselijk dat de voorziening zodanig is uitgerust dat onderhoud/ schoonmaak eenvoudig te realiseren is. Daarnaast is het van belang dat werkers binnen de voorziening op de hoogte zijn/ worden gebracht van de regels omtrent hygiëne en dat schoonmaakwerkzaamheden op een juiste en adequate wijze worden uitgevoerd zodanig dat de overdracht van ziekmakende micro organismen tot een minimum wordt beperkt. Advies: Wij adviseren steekproefsgewijs een aantal nader te bepalen publieksvoorzieningen te inspecteren. Deze gegevens vast te leggen in een rapportage en de resultaten te nemen als basis voor verder te nemen stappen. 15. Groepsaccommodaties Een belangrijke overeenkomst tussen de grote diversiteit aan groepsaccommodaties is dat door veel verschillende mensen hiervan gebruik gemaakt wordt. Deze voorzieningen behoeven daarom speciale aandacht waar het gaat om de overdracht van schadelijke ziekteverwekkers zo beperkt mogelijk te houden. Daarmee wordt in algemene zin bedoeld het voorkómen van infecties of infectieziekten. De kans op overdracht van deze ziekteverwekkers is afhankelijk van o.a. de sanitaire voorzieningen, de schoonmaak, de cateringfaciliteiten en het gedrag van de gebruikers. Dit geldt zowel voor medewerkers en vrijwilligers die werkzaam zijn bij de genoemde voorzieningen, als voor de bezoekers en gebruikers ervan. Advies: Wij adviseren steekproefsgewijs een aantal nader te bepalen groepsaccommodaties te inspecteren. Deze gegevens vast te leggen in een rapportage en de resultaten te nemen als basis voor verder te nemen stappen. 18. Beautyfarms en schoonheidssalons (exclusief PMU) Een groot deel van de Nederlandse bevolking maakt in meerdere dan wel mindere mate op enig moment gebruik van de faciliteiten van een beautyfarm/ schoonheidssalon. Binnen dit soort voorzieningen vinden allerlei soorten behandelingen plaats, zo ook behandelingen die een verhoogd risico op overdracht van infectieziekten met zich meebrengen. Echter vanuit de beroepsgroep wordt toegezien op een juiste naleving van hygiënerichtlijnen. Een directe vorm van roezicht lijkt niet wenselijk. Advies: Wij adviseren de gemeente eventuele signalen m.b.t. (het ontbreken van) hygiëne bij Beautyfarms en schoonheidssalons te verzamelen en te registreren. Wanneer dit noodzakelijk wordt geacht (b.v. uitbraak infectieziekte), kunnen in overleg vervolgstappen worden uitgezet. 25. Kampeergelegenheden en jachthavens Er zijn diverse soorten kampeergelegenheden, echter er zijn een aantal aspecten die overeenkomen. Zo wordt er onder andere door veel mensen gebruik van gemaakt, vindt er overnachting plaats en sanitaire voorzieningen voor algemeen gebruik zijn aanwezig. Deze voorzieningen behoeven derhalve speciale aandacht waar het gaat om de overdracht van schadelijke ziekteverwekkers zo beperkt mogelijk te houden. Daarmee wordt in algemene zin bedoeld het voorkómen van infecties of infectieziekten. Om hiertoe te komen is betreffende kennis omtrent hygiëne en hiernaar handelen een vereiste. Dit geldt zowel voor medewerkers en vrijwilligers die werkzaam zijn bij de genoemde voorzieningen, als voor de bezoekers en gebruikers ervan. Advies: Wij adviseren binnen een van de bovengenoemde voorzieningen te starten met een nulmeting aan de hand van de landelijke checklist (LCHV). Op grond hiervan zal een rapportage opgesteld worden welke als basis dient voor het nemen van vervolgstappen. Dit laatste zal in samenspraak met de voorziening en gemeente ingezet worden en heeft als uitgangspunt dat het een vervolg op maat moet zijn. 26. Openbare toiletten 11

12 Advies: Zie publieksvoorzieningen. 12

13 Tot slot: Graag ondersteunen wij u bij het bepalen waar en hoe toezicht op hygiëne vorm gegeven dient te worden. Wij adviseren u THZ integraal op te nemen in uw nieuwe nota lokaal gezondheidsbeleid. Voor nadere vragen en actuele signalen/ klachten kunt u contact opnemen met uw beleidsadviseur lokaal gezondheidsbeleid of rechtstreeks met I. Meeuwis, sociaal verpleegkundige. 13

14 Bijlage 1 Productomschrijving Hoofdgroep 7. Technische hygiënezorg Product Uniforme taak Wettelijke grondslag Doel Doelgroep Beleidsmatige onderbouwing 7.1 Advisering en ondersteuning gemeenten rondom technische hygiënezorg Wettelijk verplichte taak die ten behoeve van het bewaken, bevorderen en beschermen van de openbare gezondheidszorg in West-Brabant wordt uitgevoerd Wet Publieke Gezondheid Voorkomen van veiligheids- en hygiëneproblemen (infectieziekten) waarbij het mogelijk is ziekmakende micro-organismen over te dragen. Gemeenten in de regio West-Brabant Gemeenten hebben de taak de technische hygiënezorg te bevorderen. Dit is wettelijk vastgelegd in de Wet Publieke Gezondheid (WPG). Door de GGD West-Brabant is een instrument ontwikkeld, waarmee gemeenten uitvoering kunnen geven aan deze taak: op systematische wijze worden door de GGD West-Brabant per gemeente de risico s met betrekking tot technische hygiënezorg bepaald en wordt hierover geadviseerd. Korte beschrijving Per gemeente worden door de GGD West-Brabant systematisch de risico s met betrekking tot technische hygiënezorg bepaald en wordt hierover geadviseerd. Meer specifiek gaat het erom dat er een lijst wordt opgesteld met instellingen waar, gezien de aard van de doelgroep en de omstandigheden waaronder de activiteiten worden verricht, een verhoogd risico bestaat op verspreiding van pathogene microorganismen. Door de GGD West-Brabant wordt aansluitend advies opgesteld over hoe deze risico's te verkleinen. Kwaliteitsontwikkeling Resultaat (outputindicatoren) Sector en programma Na het opstellen van een lijst met instellingen en alle bijbehorende activiteiten volgt jaarlijks per gemeente een interventie om het geheel te toetsen aan de actuele situatie. Aangezien dit voor wat betreft de uitvoering een nieuwe taak is zal op een gepast moment worden overgegaan tot evaluatie van de gevolgde processen. Aantal opgeleverde eerste adviezen technische hygiënezorg Aantal opgeleverde onderhoudsadviezen technische hygiënezorg Aantal voorlichtingsactiviteiten Sector: Gezondheidsinterventie en zorg Programma: Gezonde en veilige leefomgeving 14

15 Bijlage 2 LCHV Richtlijn Hieronder treft u de LCHV richtlijn. De rangorde geeft aan hoe hoog de prioriteit is van het organiseren van een vorm van toezicht. Rangorde LCHV Instellingen Wetgeving Toezichthouder infectiepreventie 1 Instellingen ressorterend onder de wet op de jeugdhulpverlening: extramuraal: semiresidentieel Wet op de jeugdzorg 1 Gehandicaptenzorg: extramuraal Kwaliteitswet IGZ 1 Gehandicaptenzorg intramuraal Kwaliteitswet IGZ 2 Opvangcentra voor dak- en thuislozen, sociale WPG pensions 3 Verpleeg- en verzorgingshuizen Kwaliteitswet IGZ 3 Penitentiaire inrichtingen (incl. tbs en WPG uitzetcentra) 3 Instellingen ressorterend onder de wet op de Wet op de IJZ jeugdhulpverlening: extramuraal: residentieel jeugdzorg 4 Scholen: groepen 1 en 2 (4/5 jarigen) WPG 5 Kindercentra Wet Kinderopvang GGD 5 Peuterspeelzalen Wet Kinderopvang/ GGD Wet OKE 6 Publieksevenementen WPG Risico inventarisatie vooraf Toezicht ter plaatse 7 Asielzoekers- en vertrekcentra: opvang met WPG gemeenschappelijke voorzieningen 8 Scholen: groepen 3 t/m 8 WPG 8 Scholen: vervolgonderwijs WPG 9 Privéklinieken en zbc s (zelfstandige Kwaliteitswet IGZ behandelcentra) 9 Publieksvoorzieningen (buurthuizen, WPG sportaccommodaties) 10 Groepsaccommodaties WPG 11 Asielzoekers- en vertrekcentra: opvang met WPG privévoorzieningen 12 Seksinrichtingen WPG GGD Gemeentelijke verordening 13 Beautyfarms en schoonheidssalons (exclusief WPG permanente make-up) 14 Ambulancediensten Kwaliteitswet IGZ 15 Arrestantenverblijven WPG 16 Psychiatrische ziekenhuizen Kwaliteitswet IGZ 17 Instellingskeukens (non-profit) Warenwet VWA 18 Zwemgelegenheden en sauna s Whvbz Provincie 19 Tatoeage- en piercingstudio s Warenwet GGD en VWA 20 Kampeergelegenheden en Jachthavens WPG 21 Openbare toiletten WPG 22 GGD en / publieksruimtes GGD en Kwaliteitswet IGZ IJZ 15