Inhoud. Welkom bij Tensor Cad/Cam 4

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Welkom bij Tensor Cad/Cam 4"

Transcriptie

1

2 Inhoud Welkom bij Tensor Cad/Cam 4 Installatie van Tensor 6 Installatie-CD Uw licentie reg bestand Snelkoppeling Eerste keer opstarten van Tensor Bestanden behorende bij handleiding Starten met Tensor 7 Tekenen De.ccd en.avi bestanden Tekenen met Tensor 8 Openen en sluiten van een tekening Object-Actie Elementsoorten Selectie 8..Selecteren van elementen..bijselecteren 8..Richting 8..Kettingen 8..Selecteren met een venster 12..Deselecteren 12 Een Actie uitvoeren 12 Een contour tekenen 16..Trimmen 16.. In- uitzoomen 17.. Gesloten contour 17 Knippen en plakken 18 Gegevens 19 Rekenmachine 20 Assen verplaatsen 20 Attributen 21 Wijzigen 21 Wijzig Modus 22 Bemating 22 Teken Menu 23 Oefeningen 23 Een gebogen plaatdeel 69 Roteren 69 Spiegelen 69 Audi Logo 69 Kerfvertanding 69 Handvat 69 Profiel 69 Slobgleuf 69 Kleerhanger 69 Knop 69 Kamer 69 Gekleurde vlakken 69 Werken in 3D vlakken, onzichtbare lijnen 69 Bemating 69 Oefening1 t/m oefening 15 vanaf 69 Inhoud 1 Inhoud 2

3 Welkom bij Tensor Cad Tensor is een eenvoudig te bedienen Cad systeem en is speciaal ontwikkeld voor de maakindustrie. Met Tensor CAD maakt u zeer snel en op eenvoudige manier technische tekeningen. Het verlangt geen ingenieursopleiding om er zinvol mee te kunnen werken. Duizenden tevreden gebruikers in binnen- en buitenland zullen dat kunnen bevestigen. Tensor is geen 3D Solidmodel systeem. Hoewel dit prachtige systemen zijn, denken wij dat er ongelofelijk veel mensen zijn die op een eenvoudige manier snel hun gedachten willen omzetten in een werkbare technische Cad-tekening met bematingen en arceringen. Dat betekent: snel, eenvoudig te bedienen, in de Nederlands taal Ervaring Tensor is in de loop van 1996 geïntroduceerd in de industrie en sindsdien zeer succesvol op de markt. We werken veel samen met onze gebruikers en machineleveranciers. We hebben altijd goed geluisterd en hebben veel van hun ideeën in Tensor verwerkt. Dit is waarschijnlijk ook de reden dat Tensor-gebruikers zo tevreden zijn. Maak gebruik van dit handboek! Dit boek is de beste plaats om te beginnen. Het is zo compact mogelijk gehouden om u uit te nodigen het vlot en comfortabel door te nemen. Het werken met Tensor is heel eenvoudig indien u de Tensor-manier toepast. Bespaar u zelf tijd door niet alles meteen zelf uit te zoeken, maar gebruik te maken van de handleiding. Het leert u in korte tijd de basisbegrippen en basisvaar digheden die nodig zijn om productief te werken. Hierna bent u in staat om zelf standig verder te gaan. We denken dat u de geavanceerde mogelijkheden daarna op ei gen gelegenheid ontdekt. We gaan er in dit boek van uit dat u Windows kunt gebruiken. Dit betekent mini maal dat u de muis kunt bedienen, een menu kunt openen en opties weet te selec teren in een dialoogvenster of menu. Ook moet u bekend zijn met vensters en het ope nen en sluiten van bestanden (tekeningen). Informatie over Windows vindt u in de handboeken bij Windows of in de on-line Helpinformatie van Windows. Bestu deer in het Windows handboek vooral de hoofdstukken 1 en 2 die handelen over de ba sisvaardigheden. We wensen u veel succes toe bij het gebruik van Tensor. Eindhoven, 8 januari 2007 Installatie van Tensor Volg onderstaande procedure om Tensor op uw PC te installeren: Installatie-CD Installeert u Tensor op een computer waar nog geen Tensor geïnstalleerd is, kunt u de Tensor installatie-cd in de cd-lade van de computer plaatsen. Indien Tensor reeds op de computer geïnstalleerd is, dient u Tensor eerst te deïnstalleren voor u de CD in de cd-lade plaatst. Dit kunt u doen door linksonder op uw scherm op Start te drukken en naar Configuratiescherm te gaan. Hier kiest u dan voor Software. Selecteer Tensor in de lijst die zal verschijnen en klik op de knop Wijzigen/Verwijderen. Tensor wordt dan gedeïnstalleerd. Gedurende installatie wordt u gevraagd in welke directory Tensor komt te staan. Als u geen goede reden hebt om een andere directory op te geven dan het voorgestelde kunt u dit zo laten. Uw licentie Reg bestand Bij aankoop van Tensor CAD krijg u uw licentie toegestuurd middels . Dit in de vorm van het bestand licentie.reg die gezipt als attachment naar u wordt verstuurd. Na uitpakken van licentie.reg kunt dubbelklikken op licentie.reg waarna uw licentie met uw naam wordt toegevoegd aan het register van uw PC. Snelkoppeling Tensor zal op het bureaublad een snelkoppeling voor Tensor maken: Eerste keer opstarten van Tensor Mocht Tensor niet opstarten de eerste keer hebt u waarschijnlijk uw licentie niet toegevoegd aan het register. Controleer dit. Zorg er ook voor dat de datum van uw PC goed staat, anders zal Tensor niet opstarten. Bestanden behorende bij handleiding In de Tensor directory staat een bestand genaamd startmettensorcad zip.exe. Door hierop te dubbelklikken zullen een aantal Tensor tekenbestanden en videobestanden bestanden uitgepakt worden in een directory naar keuze. Verder zal in dit handboek regelmatig verwezen worden naar deze teken- en videobestanden. Welkom bij Tensor Cad/Cam 3 Installatie van Tensor 4

4 Starten met Tensor Om zo snel mogelijk op de juiste manier te werken met Tensor is het belangrijk dat u deze handleiding aandachtig bestudeert. Het liefst gaat u natuurlijk meteen tekenen en programmeren, maar neem toch even de moeite om het principe van Tensor goed te begrijpen: u zult er veel plezier aan beleven. Dit principe is richting en volgorde. Tekenen De handleiding is verdeeld in enkele hoofdstukken. Als eerste zal het tekenen van geometrie doorgenomen worden in Tekenen met Tensor. Als u dit hoofdstuk doorgenomen hebt kunt u verder gaan met de 15 tekenoefeningen die u kunt vinden in de bijlage van deze handleiding. Bij elke oefening is een opname (avi formaat) gemaakt waarin de beste en kortste manier om het contour te tekenen getoond wordt. De.ccd en.avi bestanden De.ccd en avi-bestanden die genoemd zullen worden staan in de directory waarin het bestand StartenmetTensorCad zip.exe uitgepakt hebt. Terwijl u tekent kunt u de video bekijken. Er is een Pauze-knop en u kunt ook een stukje vooruit- en terugspoelen in Media-player voor een optimaal gebruik. En tenslotte: Onthoudt u de term RICHTING EN VOLGORDE. Dit is waar het om draait in Tensor! Tekenen met Tensor Openen en sluiten van een tekening Om een nieuwe tekening te maken in Tensor gaat u na opstarten van Tensor naar menu Bestand ->Nieuw. Kies dan bij Nieuw Bestand bij Type voor Tekening en bij Gebaseerd op voor Normal. Bij het openen van een bestaande tekening gaat u naar Bestand-> Openen en maakt u zelf een keuze uit.ccd bestanden. (zorg ervoor dat onderin het venster bij Bestandstypen Tekening Bestanden (*.ccd) staat. Met Bestand-> Sluiten kunt u een tekening sluiten en indien gewenst opslaan. Object-Actie Tensor is gebaseerd op het Object-Actie principe. Dit betekent: voordat Tensor een opdracht (de Actie) uitvoert, dienen de elementen (de Objecten) waarop deze opdracht betrekking heeft, geselecteerd te zijn. Om bijvoorbeeld een parallelle lijn aan een lijn te maken moet de originele lijn geselecteerd zijn en pas daarna wordt de functie Lijn-> Parallel uitgevoerd. We zullen in een snel tempo doornemen hoe we elementen kunnen selecteren. Elementsoorten Tensor kent een aantal basiselementen. Behalve lijnen en bogen kent Tensor ook nog de volgende elementen: punten, teksten, bematingen, vlakken en objecten. Naast de geometrische eigenschappen (bijvoorbeeld startpunt en eindpunt bij een lijn) bezitten alle elementen nog meer eigenschappen. Bijvoorbeeld een kleur en laagnaam. Maar hierover straks meer. Selectie Selecteren van elementen Opdracht: Bekijk ten0.avi In deze opname worden een aantal elementen geselecteerd met de linkermuistoets. Door met de muis in de buurt van element met de linkermuistoets te klikken en meteen weer los te laten wordt een element geselecteerd. Deze wordt dan rood en krijgt bij lijnen en cirkelbogen een pijl in het midden. Om de selectie ongedaan te maken, kunt u op een (lege) plaats klikken waar geen elementen zijn. Starten met Tensor 5 Tekenen met Tensor 6

5 Opdracht: Open tekening ten0.ccd. We gaan nu hetzelfde doen als in de opname: Richting De cirkels en lijnen in deze eerste oefening die geselecteerd zijn, hebben een pijl in het midden. Dit geeft de richting van deze elementen aan. Dit impliceert dan ook dat cirkels en lijnen een begin- en eindpunt hebben. fig.2 Bijselecteren Als er al één of meerdere elementen geselecteerd zijn en u wilt een element bijselecteren doet u het volgende: druk eerst op de CTRL-toets in en houdt deze ingedrukt terwijl u met de linkermuistoets elementen selecteert. Alle eerder geselecteerde elementen blijven nu geselecteerd. Bent u klaar met bijselecteren kunt u ook de CTRL-toets loslaten. Gebruikt u de CTRL-toets niet, worden alle reeds geselecteerde elementen gedeselecteerd en zal alleen het element dat u aanwijst geselecteerd zijn. De cijfers bij de elementen in fig.1 geven de volgorde van selecteren aan in de video. De lijn linksboven is dus de eerste in de selectievolgorde, de lijnbemating onder, de laatste. Zo dadelijk zult u zien waarom de selectievolgorde zo belangrijk is. fig.1 In de selectie in fig.2 is de lijn en de cirkelboog aan de kant van de pijl geselecteerd met de linkermuistoets. De richting was andersom geweest als de elementen op de andere helft met de muis aangeklikt waren. Teksten, bematingen en punten hebben daarentegen geen richting. Opmerking: De richting en volgorde van de elementen bepaalt uiteindelijk ook hoe de NC-baan bij het genereren van CNC-code zal worden. Kettingen Een aaneengesloten aantal elementen noemen we een ketting. (een ketting kan ook één lijn of één boog zijn) Conclusie: voor het bijselecteren van elementen moet de CTRL-toets ook ingedrukt zijn. Als er vervolgens niet in de buurt van een element op een lege plek in de tekening met de linkermuistoets geklikt wordt, worden alle geselecteerde elementen weer gedeselecteerd. Opmerking: In het begin kunt u dit ook wel eens per ongeluk doen zonder dat u dit in de gaten hebt waardoor alles gedeselecteerd wordt!! fig.3 Tekenen met Tensor 7 Tekenen met Tensor 8

6 De ketting in fig.3 bevindt zich in tekening ten0.ccd. Door de SHIFT-toets ingedrukt te houden en vervolgens met de linkermuistoets op de lokatie van de pijl te klikken, wordt niet alleen de lijn geselecteerd maar ook alle elementen die daar aan vastzitten. Opdracht: Probeer dit zelf ook te doen in tekening ten0.ccd. Het startpunt van de ketting in het figuur is het startpunt van element 1 en eindpunt van de ketting is het eindpunt van element 7. Indien de SHIFT-toets ingedrukt is en u klikt op de onderste helft van lijn 1 in fig.6, zal ook alleen die lijn geselecteerd worden. Dit omdat in dit geval aan het begin van lijn 1 geen elementen vastzitten. Tensor zal bij ketting-selecteren immers net zolang doorselecteren totdat er geen element meer vastzit aan het laatst door Tensor gevonden element. Ook zal Tensor stoppen als hij weer een reeds geselecteerd element tegenkomt. Opdracht: Selecteer in ten0.ccd het gesloten contour rechtsboven met de linkermuistoets en SHIFT-toets. Zie fig.7. fig.4 De selectievolgorde is dan volgens de nummering in fig.4. Het element dat aangeklikt wordt is het laatste element in de selectievolgorde. Dit is ook wel logisch gezien het resultaat dat de pijl van 1 in de richting van 2 wijst, die van 2 naar 3 etc. Dit betekent dat als met de muis en SHIFT-toets de linkerbovenlijn aangeklikt was, dat zowel de volgorde als richting van geselecteerde elementen precies andersom geweest was. (zie fig5.) We doen nog één oefening m.b.t. ketting selecteren. We willen in de tekening een ketting selecteren zoals in fig.8: fig.7 fig.5 fig.6 fig.8 Tekenen met Tensor 9 Tekenen met Tensor 10

7 Als we nu op het einde van element 5 met de linkermuistoets en SHIFT-toets zouden klikken, bestaat de kans dat Tensor op het kruispunt naar boven doorselecteert en dit het resultaat wordt (fig.9): De rest van de ketting (in dit geval maar één element) kunnen we nu bijselecteren met de linkermuistoets en SHIFT-toets zoals in fig.12: Om er zeker van te zijn dat de selectie goed gaat gaan we eerst naar het einde van element 3 in fig.10, en klikken daar met de linkermuistoets en SHIFT-toets: fig.9 fig.12 Op deze manier kun je dus ook een deel van een ketting selecteren: fig.10 Om te voorkomen dat het nu fout gaat op het kruispunt selecteren we met de linkermuistoets en CTRL-toets element 4 erbij zoals in fig.11: fig.13 Met de linkermuistoets eerst element 1 selecteren en vervolgens met de linkermuistoets en SHIFT-toets element 4 selecteren. (fig.13) Selecteren stopt dan omdat Tensor op een geselecteerd element stuit. Opdracht: Bekijk ten01.avi Hier kunt u bovenstaande handelingen nog eens bestuderen fig.11 Selecteren met een venster Het voordeel van selecteren met de muis en een ketting selecteren is dat de gebruiker de richting en volgorde bepaalt. Maar stel nu dat alle elementen verwijderd moeten worden, dan is dit niet relevant. De meest eenvoudige manier is om dan vanaf linksboven in de tekening de linkermuistoets ingedrukt te houden en naar rechtsonder te slepen. Zorg ervoor dat de klik linksboven niet in de buurt van een element is (lege plek). Tekenen met Tensor 11 Tekenen met Tensor 12

8 Alle elementen die zich geheel binnen dat venster bevinden worden dan geselecteerd. Als een element zich er maar gedeeltelijk binnen bevindt wordt die niet geselecteerd. Opdracht: Open tekening ten01.ccd Wilt u echter dat ook de elementen die niet volledig in het venster staan, geselecteerd worden, houdt u dan de SHIFT-toets ingedrukt bij het slepen van een venster. Deselecteren Elementen die geselecteerd zijn kunnen natuurlijk ook gedeselecteerd worden. De snelste manier om alles te deselecteren is door met de linkermuistoets niet in de buurt van een element (lege plek) éénmaal te klikken. De andere manieren zijn exact hetzelfde als het selecteren. Je kunt bv. een geselecteerde ketting deselecteren met de linkermuistoets en SHIFT-toets. Of door een venster te slepen waardoor de geselecteerde elementen die daar binnen liggen gedeselecteerd worden. Een andere manier om te selecteren en deselecteren is functie Selecteren. Deze bevindt zich in menu Bewerken. Daar kan bijvoorbeeld op Element Soort gekozen worden of op bijvoorbeeld op kleur of een combinatie van criteria. Probeer dit eens uit. Tot zover het selecteren van elementen. Onthoud u goed : Richting en Volgorde van elementen is heel belangrijk in Tensor. Selecteer de 3 kettingen zoals aangegeven in fig.14 Ga naar menu Teken->Lijn->Hoek of klik op de knop Vul de volgende waarden in en klik op OK : fig.14 in de knoppenbalk. Selecteren en deselecteren wordt op dezelfde manier uitgevoerd. Mocht u verder in het werken met Tensor problemen hebben met selecteren leest u bovenstaand verhaal dan gewoon nog een keer door. Een Actie uitvoeren Zoals eerder gezegd moet een object eerst geselecteerd zijn voordat we er een actie op los laten. Een actie zou bijvoorbeeld zijn om een lijn onder een hoek te tekenen aan het einde van een element. fig.15 Het resultaat zal zijn zoals te zien is in fig.16. Te zien is dat op de eerste plaats op alle 3 geselecteerde kettingen de actie uitgevoerd is. Ten tweede zijn de nieuwe lijnen onder een hoek aan het einde(!) van iedere ketting geplaatst. Dit is een essentieel punt in Tensor. Conclusie: Een actie wordt uitgevoerd op alle geselecteerde elementen (en of kettingen) Tekenen met Tensor 13 Tekenen met Tensor 14

9 Ook kunnen we op de volgende knop in de knoppenbalk klikken om de actie ongedaan te maken: Vervolgens herhalen we de actie Teken->Boog-> Afronden maar nu drukken we op de knop Alles ipv. van OK, met het resultaat volgens fig.18: fig.16 Tip: Laat in 2D tekenen de waarde bij Hoek met Z-as, altijd op 90 staan. Alleen tijdens 3D tekenen zou dit eventueel kunnen veranderen. Deselecteer nu alles door op een lege plek met de linkermuistoets te klikken. We gaan nu de ketting die rechts in de tekening staat afronden, en wel in de bovenste hoek. Selecteer de ketting rechts in dezelfde richting als zojuist. (de ketting bestaat nu dus inmiddels uit 3 elementen) fig.18 Ga naar Teken->Boog-> Afronden (sneltoest F) of klik op de knop en vul de volgende waarden in en klik vervolgens op OK: in de menubalk Tensor maakt automatisch een nieuwe volgorde van elementen tijdens de actie Afronden. De selectievolgorde van de elementen in bovenstaande ketting is volgens de nummering. Conclusie: Voel je nooit beperkt om in Tensor functies uit te proberen. Immers: de ongedaan knop geldt voor alle acties binnen Tensor die een verandering in de geometrie voort brengen. fig.19 fig.17 Het resultaat is dat bij de laatste 2 elementen van de selectievolgorde de afronding gemaakt wordt zoals in fig.17. Indien op de knop Alles gedrukt was ipv. van op OK, waren allebei de hoeken afgerond met radius 8. Om de actie ongedaan te maken gaan we naar menu Bewerken Ongedaan maken Afronding. U ziet dat het contour weer zonder de afronding verschijnt. Bij het voorbeeld in fig.19 zijn 2 lijnen geselecteerd die vervolgens met de functie Teken->Lijn->Verbinden (sneltoest J) verbonden worden. De selectievolgorde is dan volgens de nummering. Tensor zorgt er dus automatisch voor dat de volgorde logisch blijft na een actie waarbij nieuwe elementen ontstaan. Tekenen met Tensor 15 Tekenen met Tensor 16

10 Een contour tekenen We gaan het contour van fig.20 tekenen. Stap voor stap wordt hier het contour van fig.20 geconstrueerd. Om het contour te tekenen komt het goed uit dat we een nulpunt hebben. Dit omdat we Bij het maken van dit contour de functie Teken->Lijn->Schets (sneltoest L) gebruiken. In deze functie kun je door met linkermuistoets een ongeveer horizontale lijn te trekken, een Y-waarde ingeven waarna er een horizontale lijn op die Y-waarde geplaatst wordt. De Y-waarde is dan gerelateerd aan het assenstelsel. Zo kun je dus ook een verticale lijn schetsen door een X-waarde in te geven. De Y-waarden die bij deze lijn dan ingegeven worden zijn dan de Y-coördinaat van het start- en eindpunt van de lijn. Trimmen fig.20 Bij het tekenen van dit contour is te zien dat de functie Wijzigen->Trim Verleng >Ketting (sneltoest T) gebruikt wordt. Deze functie zult u zeer veel gebruiken in Tensor. Met deze functie kunnen elementen verkort of verlengd worden zodat ze een ketting vormen. De selectievolgorde bepaalt ook hier hoe ze getrimd worden. Als we de tekening bekijken is het logisch met betrekking tot de bemating om het linkeronderpunt van het contour als startpunt te bestempelen. In het tekenscherm bevindt zich een blauw assenstelsel (in het midden van het tekenveld): fig.21 Dit is het absolute nulpunt van het tekenveld. De richting van de X-as is die van de lijn met één pijl, de Y-as van de lijn met 2 pijlen. Voor de richting van de Z-as staat een lijn met 3 pijlen. Maar aangezien we nu boven het assenstelsel rechtsboven die het aanzicht representeert). fig.22 In fig.22 is goed te zien dat een andere richting of selectievolgorde van elementen tot een ander resultaat kan leiden. In dit geval zijn er alleen maar lijnen getrimd, maar ook kunnen cirkelbogen getrimd worden (fig.23): Opdracht: Bekijk ten02.avi Tekenen met Tensor 17 Tekenen met Tensor 18

11 Bijvoorbeeld bij de functie Afronden zal als alle hoeken afgerond moeten worden ook een afronding tussen het eerste en laatste element gemaakt worden. Dus zodra u tijdens tekenen een contour wilt sluiten bedenk dan of dit met de optie Gesloten contour verwezenlijkt kan worden. fig.23 Opdracht: Teken nu zelf het contour van fig.20 in Tensor. Kijk in hoofdstuk Oefeningen naar oefening1 om te zien welke functies gebruikt worden voor dit contour. Opdracht: Teken nu zelf het contour van oefening2 in hoofdstuk Oefeningen. (Bekijk indien gewenst hiervoor video oef2.avi) Knippen en plakken In- uitzoomen In ten02.avi wordt regelmatig het blikveld aangepast. Drie knoppen worden hier hoofdzakelijk voor gebruikt (fig.24): fig.24 Bij het klikken op de linkse knop wordt het aanzicht in schaal één maal kleiner. Bij de middelste wordt alle geometrie van de tekening zo groot mogelijk afgebeeld (sneltoest Z). Met de linkse knop kan een deel van het tekenveld uitvergroot worden. Klik op de knop, ga vervolgens naar het tekenveld, houdt u de linkermuistoets ingedrukt en sleep een rechthoek om het detail heen dat u wilt uitvergroten. (Sneltoets V). Met de rechtse knop wort het bilkveld 2 maal groter. Gesloten contour In het voorbeeld is een paar maal de Trim-functie gebruikt. Echter, bij de laatste actie is de knop Gesloten contour geactiveerd. Deze optie zorgt er bij de functie Trim voor dat niet alleen opeenvolgende elementen naar elkaar getrimd worden, maar dat óók het laatste element getrimd wordt naar het eerste element, waardoor er een gesloten contour ontstaat. Deze optie wordt ook regelmatig gebruikt in Tensor bij andere functies. fig.25 Bovenstaand voorbeeld in fig.25 is een symmetrisch produkt. Dit betekent dat er in principe maar een kwart getekend hoeft te worden, waarna twee keer gespiegeld wordt om het contour compleet te maken. Opdracht: Bekijk ten03.avi In dit voorbeeld wordt door Tensor gebruik gemaakt van het klembord van Windows. In zoverre dit nog niet bekend is: met het klembord kan iets wat geselecteerd is in een Windows applicatie, gekopieerd(sneltoest CTRL C) /verplaatst (sneltoest CTRL X) worden naar een andere plaats in dezelfde of in een andere Windows applicatie. Tekenen met Tensor 19 Tekenen met Tensor 20

12 Zo ook in Tensor: in dit voorbeeld wordt een kwart van het contour maar getekend en vervolgens naar het klembord gekopieerd. Door in Tensor naar Bewerken->Plakken (sneltoest CTRL V) te gaan verschijnt de volgende dialoogbox (fig.26): Merk op dat de totale verplaatsing ingegeven moet worden geeft bij verplaatsing: X 100 en Y 120. Tensor verrekent dit zelf met het aantal kopieën die u ingegeven hebt (2). Dit geldt bijvoorbeeld ook voor roteren. Wilt u 11 kopieën verdeeld over 360 graden hebben, kunt u gewoon bij Rotatie-Z 360 en bij Kopieën 11 invullen. Bij 2D-tekenen houden we bij roteren altijd de Z-as aan als rotatie-as. Deze wijst immers in het XY-aanzicht (2D aanzicht) recht het scherm uit. Het draaipunt bij rotatie is altijd het nulpunt van het assenstelsel. Door de knop 3D (rechtsonder) niet te activeren kan er geen fout gemaakt worden. De X en Y bij Rotatie blijven dan grijs. Conclusie: De gebruiker moet er voor zorgen dat het assenstelsel op de juiste plaats staat bij rotatie. Namelijk: op de positie van het draaipunt waarom geroteerd wordt. fig.26 Alle manieren om een kopie terug in de tekening te plaatsen zijn aanwezig in de dialoogbox: Verplaatsing, Rotatie, Spiegel, Schaal en ook het aantal Kopieën is in te stellen. Wilt u bv. 2 kopieën maken op een afstand van ieder 50 mm in de X-richting en 60 in de Y-richting wordt dit als volgt ingevuld (fig.27): Opdracht: Teken nu zelf het contour van fig.25 in Tensor. Kijk in hoofdstuk Oefeningen naar oefening3 om te zien welke functies gebruikt worden voor dit contour. (Bekijk indien gewenst hiervoor video oef3.avi) Gegevens fig.27 fig.28 Tekenen met Tensor 21 Tekenen met Tensor 22

13 In de functie Speciaal->Gegevens (sneltoest W) wordt er allerlei geometrische informatie weergegeven over geselecteerde elementen of de tekening (fig.28). Dit kan behulpzaam zijn als u bv. wilt weten of een ketting gesloten is. Bij Totale Oppervlak zal dan een waarde anders dan 0 staan. Ook de lengte van een ketting is weergegeven. Aantal elementen heeft betrekking op het aantal geselecteerde elementen. Bij geen selectie is dit het totaal aantal elementen van de tekening. Conclusie: Bij de functie Speciaal->Gegevens worden waarden van geselecteerde elementen weergegeven. Als er niets geselecteerd is hebben de weergegeven waarden betrekking op de gehele tekening. Rekenmachine Wilt u bv bij Z-rotatie een waarde ingeven van bv. 135/4.67 kunt u dit ook op deze manier ingeven: 135/4.67. Tensor rekent dit dan zelf om. U kunt ook berekeningen gebruiken zoals vermenigvuldigen, optellen, aftrekken, sin, cos etc. invullen. Assen verplaatsen Stel: u wilt een aantal elementen roteren om een draaipunt die niet op het nulpunt (0,0) ligt van het assenstelsel. Aangezien er altijd geroteerd wordt om het assenstelsel zullen we deze dus eerst naar het betreffende draaipunt moeten verplaatsen. Opdracht: Bekijk ten04.avi U ziet dat in het menu Assen er verschillende mogelijkheden zijn het assenstelsel te verplaatsen en te roteren. De eerste optie is naar vangpunt (sneltoets P). Vangpunten zijn posities waar u het assenstelsel naar toe kunt verplaatsen met de muis. In menu Speciaal->Instellingen en Tab-blad Vangpunten is te zien welke soorten er zijn en welke in- en uitgeschakeld zijn (fig.29): fig.29 Opdracht: Bekijk ten05.avi In ten05.avi lopen we alle mogelijkheden van verplaatsing/rotatie van assen een keer door. Vooral de Uitlijnen X (sneltoets X)kan soms erg nuttig zijn. Om de rechthoek van 5x5 in de grote rechthoek te tekenen is bijzonder lastig als u dit moet doen met het assenstelsel in de originele stand. Het is een manier om veel gereken te vermijden. Een andere veel gebruikte toepassing is bv. tijdens het verplaatsen. Opdracht: Teken nu zelf het contour van oefening4 in hoofdstuk Oefeningen. (Bekijk indien gewenst hiervoor video oef4.avi) Opdracht: Bekijk ten06.avi In ten06.avi wordt een kopie van het contour gemaakt dusdanig dat het puntje linksonder op die van rechtsboven moet vallen. Zonder te weten wat de afstand in X en Y is kunnen we dit realiseren door het assenstelsel te verplaatsen en gewoon voor zowel X als Y een verplaatsing van 0 in te geven. De ervaren Tensor gebruiker maakt zeer veel gebruik van de methode het assenstelsel te verplaatsen. Probeer tijdens het tekenen ook altijd hier gebruik van te maken. Met Reset (sneltoets R) wordt het assenstelsel weer teruggezet in zijn oorpspronkelijke stand en positie Attributen Elk element in Tensor heeft Attributen (sneltoets A). Dit zijn in principe eigenschappen. Om te beginnen heeft elk element een laagnaam. U zou bijvoorbeeld een aantal elementen die een onderlinge relatie hebben dezelfde laagnaam kunnen geven. (bijvoorbeeld elementen die samen een ketting vormen). Standaard staat de laagnaam op 0. De actieve laagnaam is de waarde die in het vakje staat boven het tekenveld (fig.30): fig.30 U dient ook nu weer eerst de elementen te selecteren alvorens de attributen van deze elementen aangepast kunnen worden. Via menu Wijzigen->Attributen komt u in de dialoogbox van Attributen. Deze is opgebouwd uit meerdere Tab-bladen, voor elk soort element een eigen Tab-blad (fig.31). fig.31 In Algemeen kan de laagnaam ingegeven worden. Daar kan ook aangevinkt worden of een element tijdelijk onzichtbaar wordt. (Deze kan dan in menu Wijzigen->Zichtbaar weer zichtbaar gemaakt worden). In Tab-blad Contour kunnen de attributen van lijnen en cirkelbogen aangepast worden. De namen van de andere Tab-bladen spreken voor zich. Vooral Tab-blad Maat is uitgebreid. Voor bemating kunt u ook nog instellingen vinden in menu Teken->Bemating ->Setup. Opmerking: Attentie: als er geen elementen geselecteerd zijn en u wijzigt de waarden in de dialoogbox Attributen, worden dit automatisch de default instellingen. Tekenen met Tensor 23 Tekenen met Tensor 24

14 Wijzigen Open tekening ten0.ccd. In menu Wijzigen staat item Wijzigen (fig.32). Indien er één of meerdere elementen geselecteerd zijn worden de geometrische waarden weergegeven van het laatst geselecteerde element, die daar dan ook aangepast kunnen worden. Bijvoorbeeld van een lijn zou de lengte onderin de dialoogbox aangepast kunnen worden. Omdat het radioknopje in Einde,Hoeken staat zullen de eindcoördinaten en niet de begincoördinaten aangepast worden. Tip: Indien de Wijzig Modus uitgeschakeld is, kunt door de linkermuistoets en de CTRLtoets ingedrukt te houden dicht bij een element, van een element een kopie maken door met de muis te slepen. Dit is uiteraard niet nauwkeurig, maar het is wel een handige manier om even snel een kopietje te maken. Opdracht: Teken nu zelf de contouren van oefening5 en oefening6 in hoofdstuk Oefeningen. (Bekijk indien gewenst hiervoor respectievelijk video oef5.avi en oef6.avi) Bemating Aangezien Tensor een ook een CAD-systeen is mag bemating niet ontbreken. Eigenlijk werkt dit vrij eenvoudig. In menu Teken bevindt zich submenu Bemating. Daar vindt u een aantal mogelijkheden om te bematen(fig.33). fig.32 Bij een cirkelboog kunt u dan bv. het middelpunt of de radius en booghoek veranderen. Wijzig Modus In het menu Wijzigen staat ook item Wijzig Modus met een zwarte pijl. Deze staat ook in de knoppenbalk (helemaal rechts). Door erop te klikken activeert u de knop. De pijl die aan de muis hangt wordt nu zwart. Als u nu met de zwarte pijl dubbelklikt op een element zal Tensor ook met de gegevens van het desbetreffende element komen. Ook kun je met deze pijl een element verplaatsen of korter/langer maken. Gaat u bv. naar het einde van een lijn en houdt u de linkermuistoets ingedrukt en sleep met de muis zodat het element korter of langer wordt. Als u met de pijl in het midden van het element gaat slepen, kunt u het element verplaatsen naar een andere positie. Als u tijdens het slepen op het einde van een lijn of boog ook nog de CTRL-toets ingedrukt houdt, zult u zien dat u ware het een elastiek, het element kunt aanpassen. Wilt u de verandering ongedaan maken kunt u net als bij ander functies op het Ongedaan maken knopje klikken: Indien tekeningen moeten voldoen aan exacte maten zult dit echter niet zo heel vaak gebruiken, aangezien met de muis slepen niet zo nauwkeurig is. Door weer op de Wijzig Modus knop te klikken wordt deze weer uitgezet. fig.33 Open tekening ten0.ccd. (als deze nog niet geopend is) Opdracht: Bekijk ten07.avi In ten07.avi worden de opties in menu Bemating allemaal een keer nader bekeken. De Enkel bemating is de meest gebruikte. Indien u een of meerdere elementen geselecteerd hebt wordt met Enkel (sneltoest E) alles automatisch bemaat. Dit is natuurlijk razendsnel maar het is niet altijd wat u wilt. Als u echter niets geselecteerd hebt en functie Enkel uitvoert, vraagt Tensor om 2 vangpunten aan te wijzen waarna de maat erbij komt te staan. U zult zien dat de ene keer de bemating horizontaal en de andere keer verticaal is. Dit is afhankelijk van de X- resp. Y-afstand tussen de punten. In ten07.avi is te zien dat door de Wijzig Modus toets in te drukken bij de maattekst(bij het kruisje) de bemating te verslepen is. Als u de muis door het rondje sleept die verschijnt bij slepen, kunt u de oriëntatie van de maat aanpassen. In menu Bemating kunt u met de functies Horizontaal en Verticaal echter direct op de gewenste manier bematen. Zoals eerder bechreven kunnen Attributen van de bematingen aangepast worden in Wijzigen->Attributen. Tekenen met Tensor 25 Tekenen met Tensor 26

15 Teken Menu Een gebogen plaatdeel In menu Teken zijn bijna alle tekenfuncties om geometrie te maken, zoals bv lijn onder een hoek aan het eind van een ketting, een tangente lijn aan cirkels, allerlei manieren om een punt te tekenen, etc aanwezig. In Andere Vormen-menu staan enkele uitgebreidere functies, ook voor CAM. Daar staat bijvoorbeeld Rechthoek. U hoeft dus in Tensor niet apart 4 lijnen te tekenen om een rechthoek te maken. Opdracht: Teken nu zelf de contouren van oefening9 en oefening10 in hoofdstuk Oefeningen. (Bekijk indien gewenst hiervoor respectievelijk video oef9.avi en oef10.avi) Oefeningen In het volgende hoofdstuk staan een aantal voorbeelden die stap voor stap worden doorgelopen. Bijna alle tekenfuncties en tekenmogelijkheden van Tensor komen een keer aan bod. Dus het is zeer nuttig om deze voorbeelden zelf een keer te tekenen. Daarna kunt u ook proberen de andere 15 oefeningen te tekenen. Terwijl u deze tekent kunt u de bijbehorende video (oef1.avi, oef2.avi etc.) afspelen in bv Windows Media Player of Real player. Deze vindt u in de directory waarin u StartenmetTensorCad zip. exe heeft uitgepakt. (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn van links naar rechts. Begin met de muis aanwijzer ongeveer bij de oorsprong, beweeg naar rechts en hou de linker muistoets ingedrukt. Laat de toets op de gewenste positie los. Zet in het dialoogvenster dat verschijnt de Y-waarde op 0 en X1 (het begin van de lijn) op 0: Tekenen met Tensor 27 Tekenen met Tensor 28

16 (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 30,10, radius 10, linksom lopend van 90 tot 0 : (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn op Y = 25 en X2 = 90: (Lijn, Hoek) Maak een lijn onder een hoek van 45, lengte bijv. 10: (Boog, Afronden) Rond af met R = 4: Tekenen met Tensor 29 Tekenen met Tensor 30

17 (Andere vormen, Offset) Deze opdracht kunt u in het Teken-menu vinden. Maak een offset aan de linkerkant van de ketting op een afstand van 6: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * Werken in de richting van de contour, waardoor we heel weinig hoeven aan te wijzen. * Aanwijzen van een ketting met de Shift-toets. * De opdracht Lijn, Uitgelijnd, een van de meest gebruikte opdrachten in Tensor. * De opdracht Boog, Coördinaten. * De opdracht Trim+verleng, Ketting. Deze opdracht maakt van losse elementen kettingen. * De opdracht Boog, Afronden. Ook deze opdracht maakt van losse elementen kettingen. (Lijn, Verbinden) Zet de modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) eerst aan en maak dan de verbindingslijnen: * De modus gesloten Ketting, die u met de opdracht Speciaal, Sluiten aanzet. Hierdoor is de ketting uiteindelijk gesloten. Tekenen met Tensor 31 Tekenen met Tensor 32

18 Roteren (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 0,0, radius 25, linksom lopend van 22.5 tot 45 : (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 25,0, radius 8, linksom lopend van 90 tot 90 : (Bewerken, Knippen en Plakken) Maak 6 kopieën, geroteerd over Z=360 : Tekenen met Tensor 33 Tekenen met Tensor 34

19 (Trim+verleng, Ketting) Eerst modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) aanzetten. Trim daarna zodat het een gesloten ketting wordt: (Bewerken, Knippen en Plakken) Hetzelfde als vorige keer: (Boog, Coördinaten) Eerst alles deselecteren via de rechter muistoets, daarna een boog maken met midden 25,0, radius 4 en linksom lopend van 0 tot 360 : We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resume rend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * Werken in de richting van de contour, waardoor we heel weinig hoeven aan te wijzen en het tekenen van elementen zoals ze ongeveer gaan worden. * De opdracht Bewerken, Knippen en Plakken, waarmee we via het klembord gemakkelijk elementen helemaal rond kunnen kopiëren. Tekenen met Tensor 35 Tekenen met Tensor 36

20 Spiegelen (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 0,0, radius 60/2, linksom van 22.5 tot 90 : (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 30,0, radius 5, rechtsom lopend van 180 tot 90 : (Bewerken, Knippen en Plakken) Spiegel de X-waarden: Tekenen met Tensor 37 Tekenen met Tensor 38

21 (Bewerken, Knippen en Plakken) Spiegel de Y-waarden: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * De opdracht Wijzigen, Reorganiseren waarmee we gebroken elementen makkelijk kunnen herstellen. * De opdracht Bewerken, Kopiëren en Plakken, waarmee we via het klem bord gemakkelijk elementen kunnen spiegelen. (Wijzigen, Reorganiseren) Gedeelde bogen weer samenvoegen tot enkele bogen: Tekenen met Tensor 39 Tekenen met Tensor 40

22 Audi Logo (Bewerken, Knippen en Plakken) Kopieer dit element 3 keer over een lengte van 50 in horizontale richting: (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 0,0 radius 10, linksom lopend van 180 naar 0 : (Bewerken, Knippen en Plakken) Spiegel de vier elementen in de Y-waarden: Oefeningen met Tensor 41 Tekenen met Tensor 42

23 (Trim+verleng, Ketting) Trim de elementen met modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) aan: Deselecteer de middelste 4 elementen (bijvoorbeeld door ze in een gebied aan te geven): (Andere vormen, Offset) Maak een offset aan de rechterkant met afstand 10: (Wijzigen, Reorganiseren) Voeg de gebroken elementen aan elkaar tot één ele ment: Oefeningen met Tensor 43 Tekenen met Tensor 44

24 Kerfvertanding (Lijn, Tangentieel) Zet de modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) eerst aan. Maak daarna de tangentiële verbindingen: (Punt, Coördinaten) Zet een constructiepunt op 0, 25: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * Door de gekozen aanpak hebben we bijna niets hoeven te selecteren of deselecteren. * De opdracht Bewerken, Kopiëren en Plakken, waarmee we via het klembord gemakkelijk elementen kunnen spiegelen. Tekenen met Tensor 45 Tekenen met Tensor 46

25 (Bewerken, Kopiëren en Plakken) Kopieer dit constructiepunt 20 keer, met een hoekverdraaiing van 180 : (Lijn, Uitgelijnd) Trek een voldoende lange verticale lijn op X = 40: (Lijn, Hoek) Maak lijnen onder een hoek van 180, lengte 20: (Trim+verleng, Tot ketting) Verleng alle lijnen tot de laatste lijn (ketting): Tekenen met Tensor 47 Tekenen met Tensor 48

26 (Speciaal, Omkeren) Draai de richting (en volgorde) van alle lijnen om: (Trim+verleng, Tot ketting) Trim alle lijnen tot de laatste lijn: (Lijn, Uitgelijnd) Trek een verticale lijn op X = 5: (Trim+verleng, Ketting) Deselecteer alles, bijvoorbeeld met de rechter muistoets, selecteer daarna de vier buitenste lij nen in een geschikte volgorde. Zet de modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) aan en trim tot een gesloten ketting: Tekenen met Tensor 49 Tekenen met Tensor 50

27 We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resume rend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * U had met dezelfde moeite een kerfvertanding met 381 tanden kunnen maken. Dat is kenmerkend voor het Object-Actie principe. (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 0,0, radius 12 en linksom lo pend van 0 tot : * Werken met tijdelijke constructiepunten. Handvat (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn van rechts naar links. Begin ongeveer bij het einde van de cirkel. Zet de Y-waarde op 5: Tekenen met Tensor 51 Tekenen met Tensor 52

28 (Boog, Afronden) Rond af met R = 5: (Wijzigen, Reorganiseren) Voeg de gebroken elementen weer samen tot één ele ment: (Bewerken, Kopiëren en Plakken) Spiegel het geheel in de Y-waarden: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resume rend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * De opdracht Boog, Afronden kan ook afronden bij evenwijdige curven. Tekenen met Tensor 53 Tekenen met Tensor 54

29 Profiel (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op X = 10: (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 0,0 radius 10 en rechtsom lo pend van 90 tot 180 : (Trim+verleng, Ketting) Trim tot een ketting: Tekenen met Tensor 55 Tekenen met Tensor 56

30 (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op Y = 34: (Lijn, Uitgelijnd) Verplaats het assenkruis naar 72, 2 (Assen, Verplaatsen) en draai het onder een hoek van 52.5 (Assen, Roteren). Schets een lijn op Y = 8 van boven naar onder: (Boog, Afronden) Rond af met R = 6: (Boog, Afronden) Rond af met R = 12: Tekenen met Tensor 57 Tekenen met Tensor 58

31 (Boog, Afronden) Maak een boog met midden 0,0, radius 8 en rechtsom lopend van 270 tot 0 rechtsom: (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op Y = 0: (Trim+verleng, Ketting) Trim tot een ketting: (Boog, Afronden) Rond af met R = 4: Tekenen met Tensor 59 Tekenen met Tensor 60

32 (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op X = 17: (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op Y = 7: (Boog, Afronden) Rond af met R = 2: (Boog, Afronden) Rond af met R = 2: Tekenen met Tensor 61 Tekenen met Tensor 62

33 (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op X = 32: (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 52,0, radius 8 en rechtsom lo pend van 180 tot 315 : (Boog, Afronden) Rond af met R = 2: (Boog, Afronden) Rond af met R = 3: Tekenen met Tensor 63 Tekenen met Tensor 64

34 (Lijn, Uitgelijnd) Zet het assenkruis terug naar de oorspronkelijke toestand (Assen, Reset). Schets een lijn op Y = 44: (Lijn, Uitgelijnd) Schets een lijn op X = 0: (Boog, Afronden) Rond af met R = 4: (Boog, Afronden) Rond af met R = 2,5: Tekenen met Tensor 65 Tekenen met Tensor 66

35 Slobgleuf (Boog, Afronden) Zet de modus gesloten ketting aan en rond af met R = 4: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resume rend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn van links naar rechts. Zet de Y-waarde op 50/2, X2 is 80/2 25 = 15: * Met roteren en verplaatsen van het assenkruis kunt u gemakkelijk aan de ketting doorwerken, zodat u niet tussentijds hoeft te selecteren en dese lecteren. Deze oefening is een goed voorbeeld van het contourdenken. Tekenen met Tensor 67 Tekenen met Tensor 68

36 (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn van rechts naar links. Zet de Y-waarde op 25 en X2 = 15: (Boog, Afronden) Rond af met R = 25. Zet de modus gesloten ketting aan: Alternatieve werkwijze: (Boog, Afronden) Rond af met R = 25: (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn op Y = 25: Tekenen met Tensor 69 Tekenen met Tensor 70

37 (Boog, 3 Elementen) Maak een afronding tussen de drie lijnen: (Lijn, Uitgelijnd) Trek een verticale lijn op X = 40 (Lijn, Uitgelijnd) Trek een horizontale lijn op Y = 25: (Trim+verleng, Ketting) Trim tot een ketting: Tekenen met Tensor 71 Tekenen met Tensor 72

38 (Lijn, Uitgelijnd) Trek een verticale lijn op X = -40 (Trim+verleng, Ketting) Trim met modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) aan: (Boog, 3 Elementen) Tweede afronding maken, zet de modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) aan: (Bewerken, Wissen) Selecteer alleen de twee verticale lijn en verwijder deze: Tekenen met Tensor 73 Tekenen met Tensor 74

39 Alternatieve werkwijze: (Boog, Coördinaten) Maak een boog met midden 15,0, radius 25, linksom lopend van 90 tot 90 : (Lijn, Tangentieel) Maak tangentiële verbindingen tussen het begin en het eind. Eerst moet de modus gesloten ketting (Speciaal, Sluiten) worden aangezet: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: (Boog, Coördinaten) Maak een boog op 15,0, radius 25, linksom lopend van 90 tot 270 : * Er zijn dikwijls veel manieren om iets tot stand te brengen, kies zelf wat u het handigste lijkt Tekenen met Tensor 75 Tekenen met Tensor 76

40 Knop (Boog, Coördinaten) Maak een boog op 0,25, radius 2, rechtsom van 180 tot 90 : (Boog, Coördinaten) Maak een boog op 0,0, radius 10 van 0 tot 45 : (Boog, Afronden) Afronden met Radius 40: Tekenen met Tensor 77 Tekenen met Tensor 78

41 (Andere vormen, Offset) Alles deselecteren, de laatste afronding selecteren voor offset van 3. Let op: de richting van de selectie bepaalt wat links en rechts is: (Bewerken, Kopiëren en Plakken) Spiegel het geheel in de Y-waarden: (Boog, Afronden) Alles deselecteren, ketting weer in de goede volgorde selecte ren en afronden met R = 0.5: (Boog, Afronden) Afronden met R = 7, zet de modus gesloten ketting Tekenen met Tensor 79 Tekenen met Tensor 80

42 Knop (Wijzigen, Reorganiseren) De gebroken boog samenvoegen: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: (Boog, Coördinaten) Maak een boog op 6,0, radius 6 linksom lopend van 0 tot 67,5 : * De opdracht Boog, Afronden rondt de laatste twee elementen in de selectie af. Als de modus gesloten ketting aan staat, maakt Tensor een afronding tussen het laatste en het eerste element. Tekenen met Tensor 81 Tekenen met Tensor 82

43 (Lijn, Uitgelijnd) Schets een hulplijn op Y = 12: (Boog, Afronden) Rond af met R = 20: (Punt, Coördinaten) Deselecteer de hulplijn. Teken een constructiepunt op 60,12: (Lijn, Hoek) Selecteer het constructiepunt er weer bij en maak een lijn onder een hoek van 180, lengte 20: Tekenen met Tensor 83 Tekenen met Tensor 84

44 (Bewerken, Kopiëren en Plakken) Spiegel de ketting in de Y-waarden: (Bewerken, Wissen) Wis de overbodige lijnen en constructiepunten: (Wijzigen, Reorganiseren) De gebroken bogen samenvoegen: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * Soms is het nodig te werken met een hulplijn omdat de gewenste gegevens niet bekend zijn. De lijn verwijdert u later weer. Tekenen met Tensor 85 Tekenen met Tensor 86

45 Kamer (Boog, Coördinaten) ) Maak een boog op 60,35, radius 5, linksom lopend van 45 tot 225 : (Boog, Coördinaten) Maak een boog op 50,8, radius 3, linksom lopend van 90º tot 270º: (Boog, Afronden) Rond af met R = 20: Tekenen met Tenso 87 Tekenen met Tensor 88

46 (Boog, Afronden) Rond af met R = 13, zet de modus gesloten ketting aan: (Andere vormen, Offset) Maak een offset aan de rechterkant op afstand 3: Zorg dat alleen de boog met radius 20 geselecteerd is, linksom: (Lijn, Hoek) Maak een lijn onder een hoek van 0 met lengte 10: Tekenen met Tensor 89 Tekenen met Tensor 90

47 (Speciaal, Omkeren) Draai met deze opdracht zowel de richting als de volgorde van de selectie om, zodat we verder kunnen met de ketting: (Boog, Coördinaten) Deselecteer alles. Maak een boog op 0,0, radius 10 en linksom lopend van 135º tot 315º: (Lijn, Hoek) Maak een lijn onder een hoek van 0 met lengte 10: (Lijn, Hoek) ) Maak een lijn onder een hoek van 30 met lengte 10: Tekenen met Tensor 91 Tekenen met Tensor 92

48 (Speciaal, Omkeren) Draai zowel de richting als de volgorde van de selectie om: (Boog, Afronden) Selecteer de bovenste horizontale lijn erbij en maak een afronding met radius 5: (Lijn, Hoek) Maak een lijn onder een hoek van 52 met lengte 10: (Boog, Afronden) Selecteer de rest van de ketting erbij (Shift-toets indrukken en dan het eind van de ketting aanklikken) en rond af met radius 8, met de modus gesloten ketting aan: Tekenen met Tensor 93 Tekenen met Tensor 94

49 (Boog, Coördinaten) Maak een boog op 0,0, radius 5, linksom lopend van 0º tot 360º: (Boog, Afronden) SRond alles af met R = 1, met de modus gesloten ketting (Speciaal sluiten) aan: (Andere vormen, Offset) Selecteer de andere ketting er linksom bij en maak een offset aan de rechterkant op afstand 5 met de optie Alles snijden aangezet: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * De opdracht Andere vormen, Offset en Boog, Afronden zijn hele krachtige gereedschappen. * Het is soms niet mogelijk verder te werken aan een contour, omdat u de gegevens daarvoor mist. Probeer eerst of u door de ketting om te draaien wel verder kunt (met de opdracht Speciaal, Omkeren). Kunt u nog niet verder, dan moet u alles deselecteren en ergens anders verder gaan. Tekenen met Tensor 95 Tekenen met Tensor 96

50 Gekleurde vlakken (Breken, Interpoleren) Interpoleer de elementen met de standaardwaarden, waardoor alleen de cirkels geïnterpoleerd worden: (Andere vormen, Rechthoek) Zet met de opdracht Aanzicht, 3D aanzicht het aanzicht Standaard aan. Teken een rechthoek met breedte 60, hoogte 50 en straal 10, kopieer deze rechthoek met Bewerken, Kopiëren en Plakken naar Z = 10: (Teken, Vlak) Maak gekleurde vlakken aan de zijkant en deselecteer alles: Tekenen met Tensor 97 Tekenen met Tensor 98

51 (Boog, Coördinaten) Selecteer de bovenste contour linksom (met de Shift-toets ingedrukt). Teken daarna twee bogen met een straal 10 met richting met de klok mee op X = 20, Y = 20, Z = 10 en X = 40, Y = 30, Z = 10: (Teken, Vlak) Maak het bovenvlak en geef het een andere kleur met Wijzigen, At tributen: (Breken, Interpoleren) Voer de opdracht uit met standaardwaarden, waardoor alleen de cirkels geïnterpoleerd worden: We zijn nu klaar met de oefening. Vergeet niet uw tekening te sluiten. Resumerend hebben we in deze oefening de volgende belangrijke dingen gezien: * Met de opdracht Teken, Vlak kunnen we gekleurde vlakken maken door twee (of meer) kettingen met gelijk aantal elementen op te geven. Tensor maakt de vlakken tussen de kettingen. * Het is soms niet mogelijk verder te werken aan een contour, omdat u de gegevens daarvoor mist. Probeer eerst of u door de ketting om te draaien wel verder kunt (met de opdracht Speciaal, Omkeren). Kunt u nog niet verder, dan moet u alles deselecteren en ergens anders verder gaan. Tekenen met Tensor 99 Tekenen met Tensor 100

52 Werken in 3D vlakken, onzichtbare lijnen (Assen, Naar vangpunt en Boog, Coördinaten) Verplaats het assenkruis naar het punt linksonder en maak een boog met radius 10 op coördinaten X = 15, Y = 15: (Andere vormen, Rechthoek) Selecteer de bovenste contour linksom (met de Shifttoets ingedrukt). Teken daarna twee bogen met een straal 10 met richting met de klok mee op X = 20, Y = 20, Z = 10 en X = 40, Y = 30, Z = 10: (Assen, 3D uitlijnen en Boog, Coördinatenn) Lijn het assenkruis uit op het voorvlak. Let vooral op de instructies in de statusbalk linksonder. Teken weer een cirkel op X = 15, Y = 15, R = 10: Tekenen met Tensor 101 Tekenen met Tensor 102

53 (Assen, 3D uitlijnen en Boog, Coördinatenn) Lijn de X en Y-as van het assenkruis uit op het zijvlak en teken weer een cirkel: (Lijn, Uitgelijnd en Assen, Naar vangpunt en Assen, 3D uitlijnen) Teken op het oog een verticale en een horizontale lijn op uw beeldscherm. Lijn hierop het assenkruis uit. Uw assenkruis staat nu in het tekenvlak: (Assen, Naar vangpunt, Assen, 3D uitlijnen en Boog, Coördinaten) Verplaats het assenkruis naar het tegenoverliggende hoekpunt (= rechtsboven). Maak cirkels in de 3 resterende vlakken zoals boven omschreven: (Bewerken, Wissen en Bewerken, Knippen en Plakken speciaal) Verwijder de hulplijnen. Selecteer alles en knip het geheel naar het klembord. Haal het terug met de op dracht Plakken speciaal. Kies uit de beschikbare formaten geconverteerd plaatje. Laat alles zien met Aanzicht, Alles zien. U heeft nu een projectie gemaakt, die zo plat als een dubbeltje is: Tekenen met Tensor 103 Tekenen met Tensor 104

Frezen met Tensor. We zullen een aantal functies in het menu eens nader bekijken.

Frezen met Tensor. We zullen een aantal functies in het menu eens nader bekijken. Frezen met Tensor In Tensor bevindt zich het menu NC-Bewerkingen. Hierin bevinden zich alle functies om een CNC-freesprogramma te maken van een draaiproduct. Zo zijn er bv. bewerkingen als contouren, kamerfrezen,

Nadere informatie

6. Tekst verwijderen en verplaatsen

6. Tekst verwijderen en verplaatsen 6. Tekst verwijderen en verplaatsen In deze module leert u: een stuk tekst selecteren een stuk tekst verwijderen; acties ongedaan maken en opnieuw doen; een stuk tekst vervangen; een stuk tekst verplaatsen;

Nadere informatie

Afbeeldingen Module 11

Afbeeldingen Module 11 11. Afbeeldingen Er zijn veel manieren waarop u een afbeelding in kunt voegen in een tekst. U kunt bijvoorbeeld plaatjes die met een ander programma zijn gemaakt in uw documenten opnemen. Zo kunt u met

Nadere informatie

4. Getekende objecten bewerken

4. Getekende objecten bewerken 4. Getekende objecten bewerken In het vorige hoofdstuk hebben we het gereedschap voor het tekenwerk bekeken, maar als er iets fout gaat dan moeten we dat ook kunnen verbeteren, dit doen met de verschillende

Nadere informatie

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop.

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Les 1: Witte rand om de foto m.b.v. canvasgrootte. 1. Open de foto in Photoshop. 2. Klik in menu AFBEELDING op CANVASGROOTTE 3. Zorg dat in het vakje

Nadere informatie

de deur de schoorsteen het dak dak aanpassen bloempot schoorsteen bakstenen verkleinen &verfraaien...

de deur de schoorsteen het dak dak aanpassen bloempot schoorsteen bakstenen verkleinen &verfraaien... Inhoud werken met paden... 3 deel van een pad kopiëren... 3 pad aan beide kanten versmallen... 3 hoek van een ankerpunt aanpassen... 4 een gesloten pad maken... 5 inzoomen/uitzoomen... 6 groeperen... 7

Nadere informatie

Invoegen... 8 Invulpunt... 9 Nieuwe bouwsteen maken... 9 Bouwsteen opslaan... 10. Wijze van werken in Outlook... 11 Informatie...

Invoegen... 8 Invulpunt... 9 Nieuwe bouwsteen maken... 9 Bouwsteen opslaan... 10. Wijze van werken in Outlook... 11 Informatie... ProDoc Bouwstenen voor Word & Outlook 2007 Inhoud Kopiëren bestanden... 2 Hoofdmap Bouwstenen... 2 Bouwsteen.dotm... 2 Installatie Bouwstenenmodule onder Word 2007... 3 Installatie Bouwstenenmodule onder

Nadere informatie

Tekenen met Floorplanner

Tekenen met Floorplanner Overzicht Het scherm 1. Zoom 2. Opslaan 3. Verdieping tab 4. Undo / Redo 5. Constructiemenu 6. Bibliotheek 7. Tekenvlak Eigenschappenmenu s De plattegrond wordt opgebouw uit verschillende elementen: ruimtes,

Nadere informatie

13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1

13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1 13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek 13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1 13.1. Inleiding...1 13.2. Icoonomschrijving...2 13.3. Menu Bestand...3 13.3.1. Nieuwe Bibliotheek maken... 3

Nadere informatie

Landelijk Indicatie Protocol (LIP)

Landelijk Indicatie Protocol (LIP) Handleiding Landelijk Indicatie Protocol programma pagina 1 of 18 Landelijk Indicatie Protocol (LIP) Welkom bij LIP Lip is ontstaan uit een toegevoegde module aan het kraamzorg administratie pakket van

Nadere informatie

WERKING TEKENPROGRAMMA

WERKING TEKENPROGRAMMA WERKING TEKENPROGRAMMA Hoe werkt tekenjetuin? Deze handleiding laat zien hoe u het meeste uit het tekenprogramma kunt halen. Voor u begint is het goed dit te weten: Tekenjetuin is te gebruiken op tablet

Nadere informatie

Elementen bewerken. Rev 00

Elementen bewerken. Rev 00 Rev 00 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 ELEMENTEN SELECTEREN... 1 2.1 Meerdere individuele elementen selecteren... 1 2.2 Een bereik van elementen selecteren... 1 2.3 Een bereik via het toetsenbord

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Basisoefening 1:

Cursus KeyCreator. Basisoefening 1: Cursus KeyCreator Basisoefening 1: Tekening basisoefening 1 Tekenen Basisoefening 1. Om een inzicht te krijgen in het tekenen met KeyCreator 30 gaan we enkele basisoefeningen maken. Oefening 1A is een

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Oefening 13: Audiocassette

Cursus KeyCreator. Oefening 13: Audiocassette Cursus KeyCreator Oefening 13: Audiocassette Tekenen van een audiocassette Men dient hiervoor verschillende functies te gebruiken: - Tekenen van rechthoeken, lijnen en cirkels. - Trimmen, dubbeltrimmen

Nadere informatie

INSTALLATIE IN PRINT INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate In Print

INSTALLATIE IN PRINT INSTALLEREN. Aan de slag met Communicate In Print AAN DE SLAG INSTALLATIE In deze handleiding worden de stappen besproken die doorlopen worden bij het installeren van de volledige versie Communicate In Print LET OP! WANNEER U EERDER EEN VERSIE VAN IN

Nadere informatie

TIPS EN HINTS VOOR BEGINNERS. Klik nu in de Menu balk op het menu item ELEMENT. Onder het woord Element gaat er nu vervolgens nu een sub menu open

TIPS EN HINTS VOOR BEGINNERS. Klik nu in de Menu balk op het menu item ELEMENT. Onder het woord Element gaat er nu vervolgens nu een sub menu open ........................................ TIPS EN HINTS VOOR BEGINNERS.................................................... Nadat u WinRail 8 heeft geïnstalleerd krijgt u automatisch een leeg werkblad waarop

Nadere informatie

Snelstartgids FiloCAD2

Snelstartgids FiloCAD2 Snelstartgids FiloCAD2 Inleiding FiloCAD 2 Met deze korte inleiding leert u de belangrijkste functionaliteiten van het programma FiloCAD2 kennen. Als u een FiloCUT3 machine bezit en de licentie heeft ontvangen,

Nadere informatie

Basisbegrippen 3D-tekenen.

Basisbegrippen 3D-tekenen. Basisbegrippen 3D-tekenen. Vroeger was het begrip 3D-tekenen onbestaande en tekende men gewoon in perspectief wanneer er een dieptezicht nodig was. Normaal werd er enkel in 2D getekend, dus enkel de aanzichten.

Nadere informatie

Head Pilot v Gebruikershandleiding

Head Pilot v Gebruikershandleiding Head Pilot v1.1.3 Gebruikershandleiding Inhoud 1 Installatie... 4 2 Head Pilot Gebruiken... 7 2.2 Werkbalk presentatie... 7 2.3 Profielen beheren... 13 2.3.1 Maak een profiel... 13 2.3.2 Verwijder een

Nadere informatie

Album samenstellen met behulp van de Hema album software.

Album samenstellen met behulp van de Hema album software. Album samenstellen met behulp van de Hema album software. Kies de Hema webside www.hema.nl Plaats de muisaanwijzer op foto en klik op Fotoalbums. Klik op download de software (geschikt voor Windows) Vul

Nadere informatie

Microsoft Word Selecteren

Microsoft Word Selecteren Microsoft Word 2013 Selecteren Inhoudsopgave 3. Selecteren 3.1 Tekst selecteren 3.2 Tekst verwijderen 3.3 Kopiëren, knippen, plakken en ongedaan maken 3.4 Werken met twee documenten 3.1 Tekst selecteren

Nadere informatie

Grafische elementen invoegen

Grafische elementen invoegen Grafische elementen invoegen Rev 00 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 LIJNEN EN RECHTHOEKEN TEKENEN... 1 2.1 Lijnen tekenen... 1 2.2 Polylijnen tekenen... 3 2.3 Rechthoeken tekenen... 3 3 CIRKELS,

Nadere informatie

Zelf albumbladen maken in Word 2003

Zelf albumbladen maken in Word 2003 Zelf albumbladen maken in Word 2003 Het maken van albumbladen in Word is niet moeilijk, maar laten zien hoe het precies gaat, hangt af van de versie van Word. Hieronder volgt de instructie voor Word 2003.

Nadere informatie

Knippen en Plakken. Het verschil tussen knippen en kopiëren.

Knippen en Plakken. Het verschil tussen knippen en kopiëren. Knippen en Plakken. Knippen en plakken kunt u doen met zo ongeveer alles in de computer; van woorden, letters en zinnen binnen een tekstdocument tot foto s, bestanden en mappen op de harde schijf. Bij

Nadere informatie

Hoe moet je een prachtige presentatie maken?

Hoe moet je een prachtige presentatie maken? Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven

Nadere informatie

Windows is het meest gebruikte besturingssysteem ter wereld.

Windows is het meest gebruikte besturingssysteem ter wereld. 2 Windows, inleiding Windows is het meest gebruikte besturingssysteem ter wereld. 2.1 Windows, een eerste verkenning In het vorige hoofdstuk heb je gezien wat een besturingssysteem is. Nu ga je werken

Nadere informatie

Laatste afbeelding. Zelfstudiedetails

Laatste afbeelding. Zelfstudiedetails Het enige wat je nodig hebt zijn ellipsen, rechthoeken en een aantal gradiënten. De vaardigheden die je leert, kunnen eenvoudig worden overgedragen naar het maken van verschillende basisobjecten, dus laten

Nadere informatie

Les03 Een ster maken en inkleuren

Les03 Een ster maken en inkleuren Les03 Een ster maken en inkleuren Een beetje meetkunde; tekenen met exacte afmetingen; gebruik van hulplijnen; figuren roteren; spiegelen met de functie transformatie; toverstokje gebruiken; veelhoeklasso

Nadere informatie

Handleiding MOBICROSS actie banners

Handleiding MOBICROSS actie banners Handleiding MOBICROSS actie banners Met de kant & klare MOBICROSS actie banners vergroot jij je kans om sneller je netwerk te bouwen. Je kunt je eigen campagne maken door de banners op je website te plaatsen,

Nadere informatie

Dit is een artikel uit de Peter van Olmen serie: Handleidingen Voor Iedereen AUDACITY HANDLEIDING. Voor audacity versie 1.2.6

Dit is een artikel uit de Peter van Olmen serie: Handleidingen Voor Iedereen AUDACITY HANDLEIDING. Voor audacity versie 1.2.6 AUDACITY HANDLEIDING Voor audacity versie 1.2.6 Inhoudsopgave 1.1: Installatie 1.2: Mp3 bestanden mogelijk maken 2.1: Een bestand openen 2.2: Uitleg knoppen 2.3: Een deel selecteren 2.4: Verwijderen 2.5:

Nadere informatie

Doe het zelf installatiehandleiding

Doe het zelf installatiehandleiding Doe het zelf installatiehandleiding Inleiding Deze handleiding helpt u bij het installeren van KSYOS TeleDermatologie. De installatie duurt maximaal 30 minuten, als u alle onderdelen van het systeem gereed

Nadere informatie

handleiding v3.1 Overzicht toont u alle bladzijden van uw album Bladzijde toont een specifieke pagina van uw album

handleiding v3.1 Overzicht toont u alle bladzijden van uw album Bladzijde toont een specifieke pagina van uw album 3 Foto s en tekst invoegen en schikken Bovenaan het programmavenster ziet u twee tabs: handleiding v3.1 Overzicht toont u alle bladzijden van uw album Bladzijde toont een specifieke pagina van uw album

Nadere informatie

Handleiding Concrete5 website. Outbound Media

Handleiding Concrete5 website. Outbound Media Handleiding Concrete5 website Outbound Media In deze handleiding behandelen we de basis benodigdheden om uw website up-to-date te kunnen houden. We behandelen: Inloggen editen (bewerken) van tekst een

Nadere informatie

Handleiding Wordpress CMS 4-5-2015

Handleiding Wordpress CMS 4-5-2015 Handleiding Wordpress CMS 4-5-2015 Inhoud 1. Het dashboard.... 3 2. Een pagina of bericht aanpassen.... 5 3. Een nieuw bericht toevoegen... 6 4. Een pagina maken... 7 5. Website met sitebuilder... 8 6.

Nadere informatie

1 GIMP: een gratis en volwaardig alternatief voor Photoshop

1 GIMP: een gratis en volwaardig alternatief voor Photoshop Beeldbewerking 1 GIMP: een gratis en volwaardig alternatief voor Photoshop GIMP staat voor GNU Image Manipulation Program. Het is een grafisch programma voor het bewerken van foto's evenals het creëren

Nadere informatie

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700 Handleiding Albupad 1 Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700 Albupad (Album Page Designer) is een computerprogramma voor Windows waarmee u gemakkelijk en snel albumbladen voor bijvoorbeeld

Nadere informatie

Om paint te openen volgen we dezelfde weg als bij de rekenmachine:

Om paint te openen volgen we dezelfde weg als bij de rekenmachine: Paint is een éénvoudig tekenprogramma. Vele functies hiervan komen later terug bij diverse foto- en tekenprogramma s. Om paint te openen volgen we dezelfde weg als bij de rekenmachine: rechtbovenaan zoeken

Nadere informatie

NACSPORT TAG&GO HANDLEIDING. 3.2.1. Eigenschappen knop

NACSPORT TAG&GO HANDLEIDING. 3.2.1. Eigenschappen knop Handleiding NACSPORT TAG&GO HANDLEIDING 1. Introductie 2. Configureren en bestellen 3. Sjabloon (categorieën en descriptors) 3.1 Lijst sjablonen 3.2 Sjablonen bewerken 3.2.1. Eigenschappen knop 4. Analyseren

Nadere informatie

Deel 7: PowerPoint. Presentaties gemakkelijker maken

Deel 7: PowerPoint. Presentaties gemakkelijker maken Deel 7: PowerPoint Presentaties gemakkelijker maken De mogelijkheden van PowerPoint als ondersteunend middel voor een gedifferentieerde begeleiding van leerlingen met beperkingen. CNO Universiteit Antwerpen

Nadere informatie

De Leerkrachtassistent bestaat uit twee onderdelen: het Digimenu en de Modellentool. Het programma opent in het Digimenu.

De Leerkrachtassistent bestaat uit twee onderdelen: het Digimenu en de Modellentool. Het programma opent in het Digimenu. Gebruikershandleiding Leerkrachtassistent Wizwijs De Leerkrachtassistent Wizwijs is software voor het digitale schoolbord. Met dit programma kunt u uw rekenlessen efficiënt organiseren en aantrekkelijker

Nadere informatie

Snelkoppeling op bureaublad

Snelkoppeling op bureaublad Inhoudsopgave Snelkoppeling op bureaublad... 1 naar de map Mijn Afbeeldingen... 1 Nieuwe mappen maken...2 met behulp van de Bestands- en maptaken:...2 Kan het makkelijker?...3 Opslaan als...... 3 Knoppenbalken...

Nadere informatie

Les11 Werken met vaste waarden

Les11 Werken met vaste waarden Les11 Werken met vaste waarden Heb je alle vorige lessen met succes doorlopen, dan heb je al heel veel bijgeleerd in zo n korte periode. Om alles bij te houden blijft oefenen en nog eens oefenen de werkwijze.

Nadere informatie

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Inhoud Inleiding... 2 1. Image Manager hoofdscherm...3 1.1 Onderdelen van het venster...3 1.2 Het scherm veranderen...3 1.2.1

Nadere informatie

Handleiding Word de graad

Handleiding Word de graad Handleiding Word 2010 3de graad Inhoudsopgave Regelafstand 3 Knippen 3 Kopiëren 5 Plakken 6 Tabs 7 Pagina-instellingen 9 Opsommingstekens en nummeringen 12 Kopteksten en voetteksten 14 Paginanummering

Nadere informatie

www.seniorencomputerlessen.nl 199 Kruidvat

www.seniorencomputerlessen.nl 199 Kruidvat www.seniorencomputerlessen.nl 199 Kruidvat laatst gewijzigd 27 oktober 2012 Uw keuze voor het maken van een fotoboek met software van Kruidvat. Deze cursus bestaat uit 5 delen. Deel 1 Foto's voor uw fotoboek

Nadere informatie

Symbol for Windows BlissEditor

Symbol for Windows BlissEditor Handicom Symbol for Windows BlissEditor ( Versie 4 ) Handicom, 2006, Nederland Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Schermopbouw van de Bliss Editor...3 2.1 Werkbalk... 3 2.2 Matrix... 4 2.3 Palet met basisvormen,

Nadere informatie

1. Werken met StabiCAD V Sparingen... 3. 1.1. Inleiding... 3 1.2. Bouwkundige plattegrond... 3 1.3. Verwante modules... 3

1. Werken met StabiCAD V Sparingen... 3. 1.1. Inleiding... 3 1.2. Bouwkundige plattegrond... 3 1.3. Verwante modules... 3 StabiCAD V Sparingen Inhoudsopgave 1. Werken met StabiCAD V Sparingen... 3 1.1. Inleiding................................................... 3 1.2. Bouwkundige plattegrond.....................................

Nadere informatie

Inhoudsopgave: Handleiding Paint

Inhoudsopgave: Handleiding Paint lesmateriaal Inhoudsopgave: 1. Inleiding... 2 2. Verplichte vaardigheden... 2 3. Paint openen... 3 4. Uitleg:... 3 A. De belangrijkste menu-opties... 4 B. De Werkset gereedschappen... 4 C. Kleurenset...

Nadere informatie

Extra A Verkleinen van afbeeldingen

Extra A Verkleinen van afbeeldingen Extra A Verkleinen van afbeeldingen Voor websites bruikbare afbeeldingen variëren meestal van 10 kb tot 80 kb. Foto s gemaakt met een digitale camera zijn vaak 40x zo groot. Het is handig om deze eerst

Nadere informatie

Handleiding ZKM Online. Versie 2.1

Handleiding ZKM Online. Versie 2.1 Handleiding ZKM Online Versie 2.1 Februari 2015 Inhoudsopgave 1. Inloggen... 3 1.1 Eerste keer dat je inlogt... 3 1.1.1 Profiel... 4 1.1.2. Wachtwoord (wijzigen)... 4 1.1.3. Bureau... 5 1.1.4. Consultants

Nadere informatie

Hoe maak je Vintage Vector Kroonkurken in Illustrator en AD door Joshua Bader

Hoe maak je Vintage Vector Kroonkurken in Illustrator en AD door Joshua Bader Hoe maak je Vintage Vector Kroonkurken in Illustrator en AD door Joshua Bader In deze zelfstudie laat ik u zien hoe u een vectorkroonkurk kunt maken in Illustrator CS4 met behulp van enkele basisvormen,

Nadere informatie

mailgroep photoshop Copyright Foto Effect maken

mailgroep photoshop Copyright Foto Effect maken http://www.photoshopessentials.com/photo-effects/polaroids/ Foto Effect maken Startfoto Eindresultaat Copyright Stap 1: Open je afbeelding en dupliceer (Ctrl + J) de achtergrondlaag = laag1 Stap 2: Voeg

Nadere informatie

Nu de BMP goed is voorbereid kunnen we naar PE Design en kies voor Design Center.

Nu de BMP goed is voorbereid kunnen we naar PE Design en kies voor Design Center. Basiscursus PE DESIGN deel 2 Caroline van Langeveld www.cvanlangeveld.nl Deze les is voor alle versies van PE Design te gebruiken, de verschillen tussen de versies komen pas vanaf stadium 4 tot uiting

Nadere informatie

PICASA PICASA. FOTOBEWERKING Een handleiding. 2013 Computertraining voor 50-plussers

PICASA PICASA. FOTOBEWERKING Een handleiding. 2013 Computertraining voor 50-plussers PICASA FOTOBEWERKING Een handleiding 2013 Computertraining voor 50-plussers PC50plus computertrainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl PICASA C O M P

Nadere informatie

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. Photoshop 8. Afbeeldingsgrootte en canvasgrootte PP-03-08-01. Voorkennis: De vorige Photoshop-opdrachten afgerond.

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. Photoshop 8. Afbeeldingsgrootte en canvasgrootte PP-03-08-01. Voorkennis: De vorige Photoshop-opdrachten afgerond. OPDRACHTKAART PP-03-08-01 Afbeeldingsgrootte en canvasgrootte Voorkennis: De vorige Photoshop-opdrachten afgerond. Intro: Na het gebruik van de gereedschappen uit de vorige opdrachten, ga je de afmetingen

Nadere informatie

Mappen en bestanden. In dit hoofdstuk leert u het volgende:

Mappen en bestanden. In dit hoofdstuk leert u het volgende: Mappen en bestanden 1 Mappen en bestanden Een bestand is een verzamelnaam voor teksten, tekeningen of programma s. Alles wat op de vaste schijf van uw computer staat, is een bestand. Op een vaste schijf

Nadere informatie

Handleiding Zorgverzekeraar Winmens versie 7.29

Handleiding Zorgverzekeraar Winmens versie 7.29 Handleiding Zorgverzekeraar Winmens versie 7.29 Zorgverzekeraar oproepen Als u een zorgverzekeraar wilt oproepen om de gegevens te bekijken of te bewerken kunt boven in het zorgverzekeraars scherm, op

Nadere informatie

PAGINATITEL SNELTOETSEN

PAGINATITEL SNELTOETSEN PAGINATITEL SNELTOETSEN STANDAARD SNELTOETSEN MARKERING Lijn L Ctrl + Alt + B Vergrendelen Ctrl + Shift + L Midden uitlijnen Ctrl + Alt + E Opmerking N Links uitlijnen Ctrl + Alt + L Pen O Horizontaal

Nadere informatie

www.sencomp.nl 194 Aldi Windows Laatst gewijzigd 15 oktober 2012 Uw keuze voor het maken van een fotoboek is Aldi. Deze cursus bestaat uit 5 delen.

www.sencomp.nl 194 Aldi Windows Laatst gewijzigd 15 oktober 2012 Uw keuze voor het maken van een fotoboek is Aldi. Deze cursus bestaat uit 5 delen. www.sencomp.nl 194 Aldi Windows Laatst gewijzigd 15 oktober 2012 Uw keuze voor het maken van een fotoboek is Aldi. Deze cursus bestaat uit 5 delen. Deel 1 Aldi printsoftware downloaden en installeren Deel

Nadere informatie

SketchUp: 3D voor iedereen (/)

SketchUp: 3D voor iedereen (/) 1 DE CURSUS (/) SKETCHUP? (/SKETCHUP.HTML) INSTALLATIE (/INSTALLATIE.HTML) DE BASIS (/DE-BASIS.HTML) GEREEDSCHAPPEN (/GEREEDSCHAPPEN.HTML) GEAVANCEERD (/GEAVANCEERD.HTML) SketchUp: 3D voor iedereen (/)

Nadere informatie

Titel: Workshop creatief met MS Word Auteur: Miriam Harreman / Jaar: 2009 Versie: Creative Commons Naamsvermelding & Gelijk

Titel: Workshop creatief met MS Word Auteur: Miriam Harreman /   Jaar: 2009 Versie: Creative Commons Naamsvermelding & Gelijk Versie: 1.0-1- Creative Commons Index INDEX... 2 INLEIDING... 3 INSTELLEN VAN DE PAGINA... 4 LIGGENDE KAART... 4 STAANDE KAART... 4 WERKRUIMTE... 4 WERKEN MET WORDART... 5 WORDART: WERKBALK... 5 WORDART:

Nadere informatie

Handleiding voor het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer via internet.

Handleiding voor het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer via internet. Handleiding voor het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer, onderdeel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer via internet. Handleiding voor uw subsidieaanvraag voor het SNL Subsidiestelsel Natuur-

Nadere informatie

Net2 kaarten bedrukken

Net2 kaarten bedrukken kaarten bedrukken kaarten bedrukken - Welke methode? Er bevinden zich twee pakketen om kaarten te bedrukken in de software. Een basis vast formaat dat al aanwezig is in de software sinds 2003 (V3.16) en

Nadere informatie

Vloeiend en gummetje

Vloeiend en gummetje A d o b e I l l u s t r a t o r C S 4 B a s i s c u r s u s P i e t A l m e k i n d e r s Het is mogelijk om de vloeiendheid van het pad hoger of lager te zetten en u kunt ook aangeven of het pad uit veel

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Oefening 3D: Spiltrap

Cursus KeyCreator. Oefening 3D: Spiltrap Cursus KeyCreator Oefening 3D: Spiltrap Tekenen van een spiltrap. Het tekenen van een spiltrap bestaat uit verschillende delen en bewerkingen. In het kort kan men zeggen dat volgende bewerkingen uitgevoerd

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Afbeeldingen scannen via Intramed OnLine

Hoofdstuk 1 Afbeeldingen scannen via Intramed OnLine Hoofdstuk 1 Afbeeldingen scannen via Intramed OnLine Voortaan kunt u in Intramed OnLine gebruik maken van uw scanner U kunt van deze functionaliteit gebruik maken als u een Basic of Dynamisch account heeft,

Nadere informatie

Laatste afbeelding. Zelfstudiedetails

Laatste afbeelding. Zelfstudiedetails Je leert een heleboel nuttige illustratortricks om het tekenen van een wijzerplaat samen met sommige andere delen van de klok te versnellen. Ik hoop dat je deze tutorial leuk zult vinden en misschien zelfs

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Basisoefening 4:

Cursus KeyCreator. Basisoefening 4: Cursus KeyCreator Basisoefening 4: Tekening basisoefening 4 Tekenen basisoefening 4. Te gebruiken functies: Teken: Rechthoek Evenwijdige lijnen Evenwijdige lijnen rekenfunctie van het programma Cirkels

Nadere informatie

196 CEWE *)zie einde les

196 CEWE *)zie einde les www.sencomp.nl 196 CEWE *)zie einde les laatst gewijzigd 29 oktober 2012 Uw keuze voor het maken van een fotoboek met CEWE. Deze cursus bestaat uit 5 delen.indien u gekozen heeft voor Hema lees Hemafotoboek

Nadere informatie

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. Photoshop 2. Selecteren, verplaatsen en roteren PP-03-02-01. Voorkennis: Introductie Photoshop (6.0) afgerond.

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. Photoshop 2. Selecteren, verplaatsen en roteren PP-03-02-01. Voorkennis: Introductie Photoshop (6.0) afgerond. OPDRACHTKAART PP-03-02-01 Voorkennis: Introductie Photoshop (6.0) afgerond. Intro: Na het inkleuren van een lijntekening, gaan we nu delen van foto s bewerken. Je kunt met verschillende selectiegereedschappen

Nadere informatie

Handleiding IrfanView. IrfanView is een applicatie om grafische bestanden te bekijken, te bewerken en opnieuw op te slaan.

Handleiding IrfanView. IrfanView is een applicatie om grafische bestanden te bekijken, te bewerken en opnieuw op te slaan. Handleiding IrfanView IrfanView is een applicatie om grafische bestanden te bekijken, te bewerken en opnieuw op te slaan. Start IrfanView door te klikken op Start -> Programs -> IrfanView Met IrfanView

Nadere informatie

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Opstarten en inloggen, overzicht startscherm, uitleg symbolen Hoofdstuk 2: aanmaken relaties Hoofdstuk 1: Opstarten

Nadere informatie

Handleiding voor het raadplegen en wijzigen van percelen

Handleiding voor het raadplegen en wijzigen van percelen Handleiding voor het raadplegen en wijzigen van percelen Deze handleiding kunt u gebruiken als u uw percelen gaat wijzigen en intekenen. Wat staat er in deze handleiding 1 Wat ziet u op uw scherm 1 2 Wat

Nadere informatie

Route Een programma bestaat uit verschillende routes (deelparcoursen). Elke route heeft een eigen instelling voor

Route Een programma bestaat uit verschillende routes (deelparcoursen). Elke route heeft een eigen instelling voor Trainingen Via de functieknop Trainingen creëer en bewerk je routes en trainingen van de verschillende trainingstypes: Catalyst, Video, GPS Rides en Virtual Reality. Nieuwe training Hier stel je een nieuwe

Nadere informatie

Beknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft)

Beknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft) Beknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft) 1. Programma algemeen 1.1 Downloaden en installeren 1.2 Opstarten 1.3 Afsluiten 1.4 Verwijderen 2. Overhoorbestanden gebruiken 2.1 Nieuw bestand maken

Nadere informatie

Na het inloggen met de gegevens die je hebt gekregen, verschijnt het overzichtsscherm zoals hieronder:

Na het inloggen met de gegevens die je hebt gekregen, verschijnt het overzichtsscherm zoals hieronder: Inhoud van de website invoeren met de ContentPublisher De inhoud van websites kan worden ingevoerd en gewijzigd met behulp van een zogenaamd Content Management Systeem (CMS). De websites van Muismedia

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

Bestanden ordenen in Windows 10

Bestanden ordenen in Windows 10 Bestanden ordenen in Windows 10 Waar heb ik dat bestand ook al weer opgeslagen? Vraagt je jezelf dat ook regelmatig af, dan is het tijd om je bestanden te ordenen. Sla bestanden op in een map met een logische

Nadere informatie

Coreldraw 12. Les 1 Artistieke tekst. The quick brown fox jumps over the lazy dog ARTISTIEKE TEKST EN ALINEATEKST.

Coreldraw 12. Les 1 Artistieke tekst. The quick brown fox jumps over the lazy dog ARTISTIEKE TEKST EN ALINEATEKST. Coreldraw 12 Les 1 Artistieke tekst Werken met tekst in Coreldraw kent 2 verschillende mogelijkheden. In de volgende lessen komen door middel van een aantal opdrachten zoveel mogelijk van deze opties aan

Nadere informatie

Van Dale Elektronisch groot woordenboek versie 4.5 activeren en licenties beheren

Van Dale Elektronisch groot woordenboek versie 4.5 activeren en licenties beheren De nieuwste editie van dit document is altijd online beschikbaar: Activeren en beheren licenties Inhoudsopgave Van Dale Elektronisch groot woordenboek versie 4.5 activeren Automatisch activeren via internet

Nadere informatie

WORKSHOP PHOTOSHOP ELEMENTS 6.0

WORKSHOP PHOTOSHOP ELEMENTS 6.0 Start Photoshop Elements op en kies in het Welkomstscherm voor de optie Bewerken Oefening 1 Filters half gebruikt en open afbeelding oefening 1.jpg. Door middel van filters kunnen we speciale effecten

Nadere informatie

Selecties worden gebruikt om bewerkingen uit te voeren die alleen effect mogen hebben op het geselecteerde gedeelte van een afbeelding.

Selecties worden gebruikt om bewerkingen uit te voeren die alleen effect mogen hebben op het geselecteerde gedeelte van een afbeelding. Selecties worden gebruikt om bewerkingen uit te voeren die alleen effect mogen hebben op het geselecteerde gedeelte van een afbeelding. De bewerkingen die je op en met een selectie uitvoert kunnen erg

Nadere informatie

Werken met de muis. De aanwijzer

Werken met de muis. De aanwijzer Werken met de muis De aanwijzer Met de muis kunt u op het bureaublad en in een venster allerlei bewerkingen uitvoeren. De positie en de beweging van de muis wordt op het scherm met een figuurtje aangegeven.

Nadere informatie

DOCUMENT SAMENSTELLEN

DOCUMENT SAMENSTELLEN Pagina 168 7 In dit hoofdstuk gaat u een nieuwsbrief maken met behulp van een sjabloon. De artikelen die in de nieuwsbrief worden opgenomen zijn al geschreven. U hoeft de tekst alleen nog naar de juiste

Nadere informatie

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600 1 Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600 Albupad (Album Page Designer) is een computerprogramma waarmee u gemakkelijk en snel albumbladen voor bijvoorbeeld postzegels kunt maken. Met het

Nadere informatie

www.dubbelklik.nu Handleiding BCAD

www.dubbelklik.nu Handleiding BCAD Handleiding BCAD www.dubbelklik.nu Deze handleiding is onderdeel van Dubbelklik, een lesmethode Technologie, ICT/ Loopbaanoriëntatie en Intersectoraal Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

NEW. METRIC standard(mm).ipt. Dit staat bij PART

NEW. METRIC standard(mm).ipt. Dit staat bij PART Sleutelhanger tekenen met Inventor Inventor is een professioneel 3D tekenprogramma. Hiermee kun je dus allerlei voorwerpen tekenen van een eenvoudige tafel tot de motoronderdelen van een vliegtuig. Vandaag

Nadere informatie

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Systeemvereisten... 3 3. Installeren van de software... 4 4. Programma instellingen... 5 5. Importeren van een

Nadere informatie

Grafieken tekenen met de computer

Grafieken tekenen met de computer Grafieken tekenen met de computer Inleiding In de natuurwetenschappen doe je vaak onderzoek. Je meet dan bepaalde dingen op en zet deze in een tabel. Van jou wordt dan meestal verwacht dat je er een grafiek

Nadere informatie

Handleiding. Door: Jos Reuling. Project: Tandwielen. Datum: 10 maart 2010 (bewerking Henk Reuling, 04-02-2011)

Handleiding. Door: Jos Reuling. Project: Tandwielen. Datum: 10 maart 2010 (bewerking Henk Reuling, 04-02-2011) Handleiding Datum: 10 maart 2010 (bewerking Henk Reuling, 04-02-2011) Plaats: HAN, Ruitenberglaan 26, Arnhem, Lokaal B2.68 1 Open WolidWorks. Je krijgt het onderstaande scherm te zien. Open een nieuw document.

Nadere informatie

Foto s Plaatsen op Rallykaart.nl

Foto s Plaatsen op Rallykaart.nl Foto s Plaatsen op Rallykaart.nl [Geef tekst op] 1. Inloggen Ga naar: http://www.rallykaart.nl/g2 Klik rechtsboven op Inloggen Voer de gebruikersnaam en het wachtwoord in dat u van ons hebt ontvangen en

Nadere informatie

13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer.

13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer. 13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer. Houd de Ctrl-toets en de Shift-toets beide ingedrukt en tik met je vinger op de Esc-toets.

Nadere informatie

bigfreddy.com Handleiding BigFreddy software Oktober 2012 Big Freddy 3.2 Inhoudsopgave: Pagina Starten:

bigfreddy.com Handleiding BigFreddy software Oktober 2012 Big Freddy 3.2 Inhoudsopgave: Pagina Starten: Handleiding BigFreddy software Oktober 2012 Big Freddy 3.2 Inhoudsopgave: Starten: Taakbalken: Taakbalk 1 Taakbalk 2 Taakbalk 3 Taakbalk 4 - Categorieën - Updates - Product kiezen - Afbeeldingen kiezen

Nadere informatie

Cursus KeyCreator. Basisoefening 8: veiligheidsbril

Cursus KeyCreator. Basisoefening 8: veiligheidsbril Cursus KeyCreator Basisoefening 8: veiligheidsbril Basisoefening 8. Afmetingen Tekenen van een veiligheidsbril. Controleer of het aanzicht op vooraanzicht staat. Begin met het tekenen van een rechthoek

Nadere informatie

Handleiding voor de installatie van Robobridge

Handleiding voor de installatie van Robobridge Handleiding voor de installatie van Robobridge Dit is de weg die ik gevolg heb. Mijn computer draait op het besturingssysteem Windows XP(32bits). Bij andere systemen kunnen kleine verschillen voorkomen.

Nadere informatie

Erratum Windows 10 voor de beginnende senior computergebruiker

Erratum Windows 10 voor de beginnende senior computergebruiker 1 Erratum Windows 10 voor de beginnende senior computergebruiker In april 2018 is er een update verschenen van Windows 10. In dit aanvullende bestand leest u over de belangrijkste verschillen. Sommige

Nadere informatie

Handleiding ZKM Online. Versie 2.0

Handleiding ZKM Online. Versie 2.0 Handleiding ZKM Online Versie 2.0 Maart 2012 Inhoudsopgave Inloggen 3 Eerste keer dat je inlogt (basisonderdelen) 4 profiel 5 wachtwoord 5 bureau 6 consultants 7 instellingen 8 kleuren 9 licentie 10 ZKM

Nadere informatie

PLAKKEN Nadat u een gedeelte heeft geknipt of gekopieerd kunt u met dit icoon de selectie weer in het veld plakken.

PLAKKEN Nadat u een gedeelte heeft geknipt of gekopieerd kunt u met dit icoon de selectie weer in het veld plakken. KNIPPEN Als u na de selectie van een gedeelte van een tekst of een afbeelding op dit icoon klikt, knipt u de selectie uit het veld. Op deze manier kunt u het geselecteerde verwijderen, maar het ook juist

Nadere informatie

11. Na een aantal keren selecteren en op de delete knop drukken ziet mijn egel er nu zo uit:

11. Na een aantal keren selecteren en op de delete knop drukken ziet mijn egel er nu zo uit: Open Paint.Net 1. Klik op "Bestand" 2. Klik op "Openen " 3. Zoek de afbeelding "eend" op en open hem. 4. Herhaal de stappen 1 tot en met 3 maar open nu de afbeelding "egel". 5. Je hebt nu beide afbeeldingen

Nadere informatie

Bewerk uw eigen Digibordbij boek

Bewerk uw eigen Digibordbij boek Bewerk uw eigen Digibordbij boek Naast de presentatie van schoolboeken in het Digibordbij systeem is het voor leraren ook mogelijk aanpassingen te maken in de digitale boeken. De leraar kan via een aparte

Nadere informatie