Stelling 1. Voor transities en duurzaamheid is het nodig iedereen mee te nemen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Stelling 1. Voor transities en duurzaamheid is het nodig iedereen mee te nemen"

Karel Willemsen
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Stelling 1 Voor transities en duurzaamheid is het nodig iedereen mee te nemen

2 Stelling 2 Om maatschappelijke doelen te realiseren is beleid en management nodig

3 Stelling 3 Programmamanagement is niet geschikt voor transities

4 Programmamanagement in transities alles op slot? Prof. dr. Derk Loorbach Utrecht,

5 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs en activisme 30 onderzoekers en adviseurs Opgericht in 2004 missie Richtinggeven en versnellen duurzaamheidstransities

6 Persistente problemen

7 Beleid faalt?

8 Transitieonderzoek Onderzoeksperspectieven Sturingsbenaderingen

9 Transitiedynamiek

10 Van destabilisatie naar disruptie

11 (on)gewenste transities?

12 Transitielessen voor programmamanagers De complexiteit van transities laat zich niet oplossen of sturen en zullen beleid en management overkomen als ze plaatsvinden Het anticiperen van en inspelen op transities begint bij het fundamenteel ter discussie stellen van het probleem, de opgave en de oplossing Transities zijn al lang begonnen en er ontstaan overal alternatieven ver voordat u begint Trap niet in de illusie van maakbaarheid en zoek al experimenterend gewenste verrassingen en nieuwe ruimte

13 Mogelijke transities?

14 Transitie governance : richting geven en versnellen van gewenste transities Systeemdenken: versnellen en richtinggeven gewenste veranderingen Selectief: samen met koplopers, veranderaars uit niche en regime die transitieagenda delen Back-casting: radciaal perspectief op lange termijn terugvertalen in strategische acties Adaptief: al-doende-leren en experimenteren langs meerdere paden Reflexief: systematische reflectie en monitoring gericht op strategisch bijsturen

Sturing in transities: geen doelen maar richting Probleemstructurering, gedeelde urgentie en richtinggevende visie Monitoring, evaluatie en leren Doorbraakacties, projecten en initiatieven, nieuwe

15 Sturing in transities: geen doelen maar richting Probleemstructurering, gedeelde urgentie en richtinggevende visie Monitoring, evaluatie en leren Doorbraakacties, projecten en initiatieven, nieuwe organisaties Institutione le en structurele veranderin g, nieuwe coalities en netwerken Reguliere beleidsarena - Korte termijn - Peloton - incrementele verbeteringen - Probleem- en doelgericht samenleving Transitie Arena - Lange termijn - Koplopers - Systeeminnovatie - Probleem- en doelzoekend

16 Probleemstructurering en backcasting 2 Leidende principes en toekomstbeelden 1 Transitie analyse 4 transitie-experimenten Tijd

Transitiedoen vraagt moonshot denken Economie in balans met sociale en ecologische omgeving Per definitie energieneutraal, effectief en op juiste schaal Externe effecten geïnternaliseerd (circulair)

17 Transitiedoen vraagt moonshot denken Economie in balans met sociale en ecologische omgeving Per definitie energieneutraal, effectief en op juiste schaal Externe effecten geïnternaliseerd (circulair) Lasten en lusten eerlijk verdeeld (sociaal) Lokale economie en infra (data en digitalisering) Zo min mogelijk gebruik en impact (delen) Binnen eigen schaalgrenzen en context maximale reductie en verduurzaming energie en materialen

18 Wat is radicaal anders aan transitiesturing? In plaats van het oplossen van problemen, problemen creëren die men moet oplossen ( regulier beleid en implementatie) Niet vanuit vertegenwoordiging en verbeteren maar vanuit vernieuwers en veranderen ( klimaattafels) Niet vanuit beleid, meten en weten maar vanuit samenleving, experimenteren en onderzoeken ( doorrekenen en planvorming) Sterke sturing vanuit maatschappelijke urgentie én ambitie tot grote veranderingen op lange termijn ( politiek micromanagement)

Transitiearena leidde tot inzet sociale mobiliteit en

19 Mobiliteitstransitie Rotterdam Impuls voor mobiliteitsvisie: van auto naar fietsstad Transitiearena leidde tot inzet sociale mobiliteit en experimenterend werken Basis gelegd voor nieuwe sprong naar doorbraakacties?

20 Transitiekiemen?

22 Blaakpark

23 Stad als transitieruimte Beprijzen Omgevingsvisie Bestemmingsplannen Emissiezone Emissieloos Iedereen toegang Gedeelde mobiliteit en ruimte Groen en gezond Schoon, heel en veilig Circulatieplan Langzaam voorrang Fietsen op Zuid Fietslogistiek Deelconcepten City Lounge Buurtgroen Parklets Fossiele subsidies Standaard inrichting Straatparkeren Fossiele eigen auto Happy Streets/ Parking day

24 groen over water sociale deelfietsen emissieloze stadslogistiek autoloos forenzen OV op maat deelmobiliteitsbuurten klimaat akkoord Eigen analyse van dynamiek en veranderpotentie Kompas koerst op emissieloos, inclusief, minimaal gebruik, Transitiedeals sluiten vanuit eigen visie en selectie Afbouwen, stoppen en uitfaseren van waar we van af willen groene aders

25 Transitie door de praktijk: hou op met onderzoeken en managen Aanpassen en leren Ombouwen structuren Opbouwen systeemdoorbraken Afbouwen onduurzaam

26 Wat kan programmatisch werken voor transities betekenen? Gericht aanpassen van bestaande condities, regels en structuren Blijven problematiseren, reflecteren en aanpassen Helpen institutionaliseren van radicale alternatieven Begeleid uitfaseren en afbouwen van ongewenste praktijken

27 Tot slot: zet het niet op slot! Denk van buiten naar binnen, en speel in op transitiedynamiek Neem verantwoordelijkheid voor richting en wees bereid bij te sturen Stel probleem en oplossingen continu ter discussie en creëer lerend vermogen Zoek steeds nieuwe perspectieven, ideeën en ruimte voor verrassing

28 Voor meer informatie en publicaties:

Vergelijkbare documenten

Autodelen in de versnelling?

Autodelen in de versnelling? Prof. dr. Derk Loorbach, Utrecht, 06-21-2017 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs en activisme