AFVALLEN ONDER PROFESSIONELE BEGELEIDING BEWEZEN EFFECTIEF: EEN FEIT OF EEN FABEL? EEN KWANTITATIEF ONDERZOEK NAAR HET EFFECT VAN HET PERSONAL

Transcriptie

1 AFVALLEN ONDER PROFESSIONELE BEGELEIDING BEWEZEN EFFECTIEF: EEN FEIT OF EEN FABEL? EEN KWANTITATIEF ONDERZOEK NAAR HET EFFECT VAN HET PERSONAL FITPLAN AFVALLEN. JOOST DEN HOLLANDER STUDENTNUMMER: OPLEIDING: SPORT EN BEWEGEN / LIFESTYLE EN GEZONDHEID OPRACHTGEVER: SPORTCITY LEIDERDORP DATUM: 5 OKTOBER 2015

2

3 Afvallen nder prfessinele begeleiding bewezen effectief: een feit f een fabel? Een kwantitatief nderzek naar het effect van het Persnal Fitplan Afvallen. Jst den Hllander Afstudeernderzek Datum: 5 ktber 2015 Plaats: Leiderdrp / Haarlem Opleiding: Sprt en Bewegen / Lifestyle en Gezndheid Inhlland SprtCity Leiderdrp afstudeerbegeleidster: C. Zandee pdrachtgever: D. Ccx

4

5 Inhudspgave Samenvatting Inleiding Methden van nderzek Onderzeksrt Prcedure Methde nderbuwende literatuur Meetinstrumenten Antrpmetrische metingen Vragenlijst Methde van de data-analyse en interpretatie Resultaten Invled externe factren Bewegen Veding Gentsmiddelen Ontspanning Persnal fitplan afvallen Discussie Methden van nderzek Meetmethden Resultaten Cnclusies Cnclusies met betrekking tt de deelvragen Cnclusies met betrekking tt de nderzeksvraag Overige cnclusies Aanbevelingen Bibligrafie Bijlagen Bijlage A: Prtcllen antrpmetrietesten Bijlage B: Pster/flyer deelnemers nderzek werven Bijlage C: Vragenlijst cntrlegrep Bijlage D: Vragenlijst interventiegrep Bijlage E: Antrpmetrische resultaten 0-meting cntrlegrep Bijlage F: Antrpmetrische resultaten 0-meting interventiegrep Bijlage G: Antrpmetrische resultaten eindmeting cntrlegrep Bijlage H: Antrpmetrische resultaten eindmeting interventiegrep... 60

6 Samenvatting De laatste dertig jaar is het aantal persnen met vergewicht in Nederland frs tegenmen. Het percentage vlwassenen dat vergewicht heeft is gemiddeld met ruim 50% tegenmen. Bij jngeren is dit 40%. (CBS, z.d.) Het CBS (Centraal Bureau vr de Statistiek) stelt dat in 2012 plusminus 53% van de mannen en 42& van de vruwen van 20 jaar en uder vergewicht had. Dit betekent dat hun BMI (Bdy Mass Index) gelijk aan f grter dan 25 is. Z n elf prcent van de mannen had besitas, waar dit bij vruwen dertien prcent bedreg. Obesitas heeft men wanneer de BMI gelijk aan f grter dan 30 is. (CBS, z.d.) Ondanks dat de percentages beneden het landelijk gemiddelde liggen blijken vergewicht en besitas k in Zuid-Hlland West, de regi waar Leiderdrp nderdeel van uitmaakt, een veelvrkmend en greiend prbleem te zijn. Iets minder dan de helft (42%) van de inwners van Leiderdrp heeft vergewicht en ruim elf prcent heeft besitas. (CBS, z.d) Als reactie hierp heeft SprtCity het persnal fitplan afvallen pgesteld. Echter is niet duidelijk wat precieze effect is van deze interventie. Deze prblematiek heeft geleid tt nderstaande hfdvraag. In welke mate verschillen de trainingsresultaten (gewicht, bdy mass index, vetpercentage en spiermassa) van vruwelijke leden in de leeftijd van jaar die nder prfessinele begeleiding het persnal fitplan afvallen uitveren ten pzichte van vruwelijke leden (18-65 jaar) die gewicht prberen te verliezen znder begeleiding? Vanwege het gegeven dat de hfdvraag een zgenemde he grt-vraag is, kan dit nderzek wrden gekwalificeerd als een kwantitatieve studie. Om tt de uiteindelijke cnclusies en aanbevelingen te kmen is er eerst literatuurnderzek gedaan, welke is verwerkt in de inleiding, m de resultaten en andere uitkmsten te nderbuwen vanuit de literatuur. Onderzcht is wat de rzaken en gevlgen van vergewicht zijn, welke afvalprgramma s er bekend zijn en de verschillen tussen afvallen p eigen initiatief f met behulp van een dergelijk afvalprgramma. Vervlgens zijn de deelnemers van zwel de cntrlegrep als de interventiegrep gewrven m die bij aanvang van het nderzek te nderwerpen aan een 0-meting. Twee maanden later, aan het einde van hun deelname aan het nderzek, is bij de deelnemers een eindmeting verricht. Tijdens deze metingen zijn antrpmetrische variabelen als bdy mass index, vetpercentage en spiermassa pgemeten. Daarna is er een vragenlijst afgenmen ver het gedrag van de deelnemers van beide grepen met betrekking tt beweging, rken, alchlgebruik, veding en ntspanning. Dit m te kijken f er externe factren waren die de resultaten van het persnal fitplan afvallen knden beïnvleden. Hierna zijn de resultaten verwerkt met behulp van het statistiekprgramma SPSS. Dit zal gedaan wrden aan de hand van de Independent Samples t-test en de Spearman s R test. Geleid dr de resultaten zijn de deelvragen en de hfdvraag beantwrd en zijn er cnclusies getrkken. Tt slt zijn er aanbevelingen gedaan die het persnal fitplan afvallen meten verbeteren. Wanneer de trainingsresultaten van de grep die nder prfessinele begeleiding het persnal fitplan afvallen uitverde wrden vergeleken met de grep die prbeerde gewicht te verliezen znder begeleiding, blijkt dat de grep met begeleiding bijna ver de gehele linie beter scrt. Z verlren zij gemiddeld -0,25% meer gewicht dan de grep znder begeleiding en verlaagden zij hun Bdy Mass Index met +1,97% meer dan de grep znder begeleiding. Daarnaast verlren zij gemiddeld meer vet (-0,56%). Het enige waar de grep znder begeleiding beter p scrde was de tename van spiermassa. Hier scrde de grep znder begeleiding +0.47% beter in. Al deze bevindingen zijn echter niet statistisch significant. Dit kmt vrnamelijk mdat de genmen steekpref te klein was m een statistisch significante bevindingen te krijgen en in mindere mate mdat een deel van de resultaten k daadwerkelijk p teval was berust. Rekening hudend met het feit dat beide nderzeksgrepen niet even grt waren en de peride wellicht te krt was m statistisch significante bevindingen te verkrijgen kan er gecncludeerd wrden dat de grep met prfessinele begeleiding betere resultaten heeft gebekt dan de grep znder begeleiding, maar dat deze resultaten niet statistisch significant waren en daardr niet met zekerheid kan wrden gezegd f de gebekte resultaten zijn te te schrijven aan het persnal fitplan afvallen. 7

7 1. Inleiding In de afgelpen dertig jaar is het aandeel persnen met vergewicht in Nederland flink tegenmen. Gemiddeld genmen is het percentage vergewicht nder vlwassenen met ruim 50% tegenmen; nder jngeren is een tename van 40% waar te nemen. (CBS, z.d.) Vlgens het Centraal Bureau vr de Statistiek (CBS) had in 2012 z n 53% van de mannen en 42% van de vruwen (20+ jaar) vergewicht. Dit hudt in dat hun Bdy Mass Index (BMI) 25. Elf prcent van de mannen en dertien prcent van de vruwen had besitas. Dit wil zeggen BMI 30. (CBS, z.d.) Hewel de percentages lager zijn dan de landelijke cijfers blijkt vergewicht (en besitas) k in Zuid- Hlland West, de regi waar Leiderdrp zich bevindt, een tenemend prbleem te zijn. Bijna de helft (42%) van de vlwassenen heeft vergewicht en ruim elf prcent heeft besitas. (Natinaal kmpas vlksgezndheid, 2013) Het reginale resultaat dat mannen vaker vergewicht hebben dan vruwen (47% vs. 36%), maar vruwen vaker besitas hebben, kmt vereen met het landelijke beeld. Obesitas kmt het minst vr bij vlwassenen tussen de 19 en 34 jaar (zes prcent). (Natinaal kmpas vlksgezndheid, 2013) Het percentage vergewicht, waarnder vergewicht en besitas valt, is het grtst nder mensen tussen de 50 en 64 jaar (54%), en dan vral bij mannen, namelijk: 61% vs. 45% van de vruwen binnen deze leeftijd. (Natinaal kmpas vlksgezndheid, 2013) Overgewicht en besitas wrden gekenmerkt dr een te hg percentage lichaamsvetten als gevlg van een langdurige psitieve energiebalans, fwel de energie-inname is grter dan het energieverbruik. Wanneer een persn elke dag slechts een beetje teveel eet, lijdt diegene binnen een paar jaar aan vergewicht. Klhydraten, eiwitten, vetten en alchl zijn de energielerende stffen. Klhydraten zijn vrnamelijk vr de directe energielevering en wrden snel gexideerd, eiwitten die niet ndig zijn vr nder andere (spier)pbuw wrden eveneens snel gexideerd. Vetten wrden echter snel pgeslagen als lichaamsvet en als er vldende energie in het lichaam aanwezig is wrdt de vetxidatie geremd. Een vetrijke veding leidt dus gemakkelijk tt vergewicht. (Stegeman, 2009) Overgewicht is een cmplex prbleem. Bij het ntstaan hiervan kunnen veel factren een rl spelen, namelijk: fysilgische, psychische, sciale, genetische en perinatale factren. (Stegeman, 2009) Bij de beheersing van de vedselinname spelen hnger en verzadiging een belangrijke rl. Deze gevelens van hnger en verzadiging kmen uit de hersenen en wrden beïnvled dr verschillende hrmnen en neurtransmitters. Wanneer er een disbalans ntstaat in de samenstelling hiervan kan dit leiden tt vergewicht. Ok het langdurig gebruik van medicijnen die invled hebben p de eetlust kunnen vergewicht verrzaken. (Stegeman, 2009) Tijdens nderzek naar eetgedrag zijn uiteenlpende psychische factren naar vren gekmen. Z staan in de psychsmatische therie negatieve emties centraal. Een tekrt aan liefde en waardering, eenzaamheid, verveling, spanningen en depressieve emties wrden weggegeten, wat kan leiden tt een psitieve energiebalans en p termijn vergewicht f besitas. In de gedragspsychlgie wrdt de nadruk gelegd p eetgedrag als aangeleerd gedrag. Simpel gezegd laten mensen zich met hun eetgedrag leiden dr externe prikkels (uiterlijk, geur en smaak van vedsel) en interne prikkels (gevelens van hnger en verzadiging). Uit nderzek blijkt dat persnen die zich vrnamelijk laten leiden dr externe prikkels vaker vergewicht hebben. (Stegeman, 2009) Ok zijn er veel sciale factren in nze samenleving die vergewicht in de hand werken. Vrbeelden zijn de vele mgelijkheden tt vrijetijdsbesteding die weinig energie ksten (televisie, cmputer) zrgen ervr dat kinderen niet meer fietsen en buitenspelen, de beschikbaarheid van veel, relatief gedkp en smakelijk vedsel en de tenemende prtiegrttes. Daarnaast is een belangrijke sciale factr de directe leefmgeving zals het gezin, vrienden, werk en schl. (Stegeman, 2009) 8

8 Overgewicht dr genetische factren kmt maar zelden vr. Genetische aanleg daarentegen kan wel een belangrijke rl spelen in het ntstaan van vergewicht. Z blijkt uit nderzek naar eeneiige tweelingen die in verschillende gezinnen werden pgeved, en nder adptiekinderen dat de aanleg vr vergewicht genetisch bepaald is. (Stegeman, 2009) Deze aanleg m dik te wrden kan al p zeer jnge leeftijd beïnvled wrden. Z hebben vreggebren kinderen meer kans p vergewicht en heeft brstveding mgelijk een beschermende werking p het ntstaan van vergewicht p latere leeftijd. (Stegeman, 2009) Uit nderzek, uitgeverd nder Amerikaanse vlwassenen van achttien jaar en uder (n= ), blijkt dat 28,8% van de mannen it geprbeerd heeft m gewicht te verliezen en 35.1% m zijn gewicht te behuden. Vr vruwen zijn deze percentages hger, respectievelijk 43.6% en 34.4%. (Serdula, Mkdad, Williamsn, Galuska, Mendlein & Heath, 1999) Aanzienlijk meer vruwen hebben getracht gewicht te verliezen en lijken het prbleem zdende meer in te zien dan mannen. Uit datzelfde nderzek bleek daarnaast dat een gebruikelijke strategie m gewicht te verliezen het minder cnsumeren van vet, maar hierbij geen verminderde calrie-inname (34,9% van de mannen tegenver 40% van de vruwen). Opvallend is dat slechts 21,5% van de mannen en 19,4% van de vruwen aangeeft de aanbevlen cmbinatie van een verlaging van de calrie-inname met tenminste 150 minuten matig intensieve lichamelijke beweging per week te gebruiken m gewicht te verliezen. (Serdula e.a., 1999) Recent wetenschappelijk nderzek heeft daarnaast aangetnd dat wanneer dit aantal langzaam wrdt verhgd naar minuten per week dit het behuden van gewichtsverlies p lange termijn vergemakkelijkt. (American Cllege f Sprts Medicine, 2001). Deze lichamelijke beweging in cmbinatie met een reductie van kilcalrieën p de ttale energieinname per dag en het verminderen van vet in de veding tt 30% van de ttale energie-inname per dag met ervr zrgen dat gewichtsverlies gemakkelijker bereikt kan wrden. (American Cllege f Sprts Medicine, 2001) Dat het cmbineren van een restrictie van de energie-inname met het verhgen van de lichamelijke beweging een effectieve methde is m gewicht te verliezen wrdt bevestigd dr nderzek nder 288 uderen met vergewicht f besitas. Z bleek dat de grep die het verhgen van de lichamelijke activiteit cmbineerde met een verlaagde energie-inname significant (p=<0.01) meer vetmassa verlr dan de grep die alleen de lichamelijke activiteit had verhgd en de grep die slechts gezndheidseducatie kreeg en hadden zij een significant (p=<0.01) hgere vetvrije massa. (Beavers, Beavers, Nesbit, Ambrsius, Marsh, Nicklas & Rejeski, 2013) Tt slt blijkt dat het niet de krtere periden van zware inspanning, zals sprten, maar vrnamelijk de regelmatig langdurige matig intensieve activiteiten zals fietsen van belang zijn m het energiegebruik p het gewenste niveau te huden en daarmee een gewichtstename te vrkmen. Zulke activiteiten met een lage intensiteit kunnen vele malen langer wrden uitgeverd en dat zrgt vr een hgere vetxidatie. (Westerterp, 1998) Naast nderzek waarin is gekeken naar afvallen met behulp van een afvalprgramma is er dr een aantal studies k gekeken naar afvallen p eigen initiatief. De nderzeksgrep die prbeerde af te vallen p eigen initiatief bereikte in alle studies een minder succesvl resultaat dan de grepen die hetzelfde del nastreefde met behulp van een afvalprgramma. (Klem e.a.,1997., Wing e.a., 2006., Marinilli Pint e.a., 2008., Heshka e.a., 2003) De nderzeksgrep znder afvalprgramma viel minder af en kwam na het afvallen k weer sneller tt gewichtstename. Tch blijkt 20% van de nderzeksgrep p eigen initiatief langer dan één jaar 5-10% gewichtsverlies te hebben bereikt en bij 33% was dit minder dan 5% van het ttale lichaamsgewicht. Bij 46% werd een gewichtstename gecnstateerd. (Heshka e.a., 2003) De methden die werden gebruikt m tt dit gewichtsverlies te kmen bestnd vrnamelijk uit diëten die zijn gebaseerd p een verminderde calrieëninname en het verhgen van lichamelijke activiteit. (NIH Technlgy Assessment Cnference Panel, 1993) Gezien het grte percentage dat vergewicht f besitas heeft én de gezndheidsrisic s die hier aan vast zitten (persnen met vergewicht f besitas hebben meer kans p hart- en vaatzieken, besitas, gewrichtsklachten, diabetes, hge bleddruk, verhgd chlesterl en bepaalde srten kanker). (Gezndheidsraad, 2003) is het erg van belang dat hier adequaat p wrdt gereageerd. 9

9 Als reactie p bvenstaande prblematiek heeft SprtCity het persnal fitplan afvallen pgesteld waarbij leden dr middel van prfessinele begeleiding prberen gewicht te verliezen. Het persnal fitplan afvallen bestaat uit een trainingsprgramma, een begeleidingsprgramma, een testprgramma, wellness activiteiten en vedingsrichtlijnen. De trainingen en efeningen die de cliënt gaat uitveren zijn gericht p de delstelling die samen met de cliënt is pgesteld. (Sprtcity, z.d.) Het is vr SprtCity echter niet duidelijk wat het precieze effect van dit persnal fitplan afvallen is, wanneer het vergeleken wrdt met leden die znder begeleiding gaan werken aan het gewicht. Dr middel van een kwantitatief, experimenteel nderzek met dit effect duidelijk wrden gemaakt. Gezien het feit dat vruwen, zals eerder aangegeven, meer bewust lijken te zijn van het prbleem en dit terug te zien is in het feit dat vrnamelijk vruwen zich aanmelden vr het persnal fitplan afvallen zal het nderzek gericht zijn p vruwelijke leden in de leeftijd van jaar. Om het in de bvenstaande alinea mschreven vraagstuk p te lssen zijn de vlgende hfd- en deelvragen pgesteld. In welke mate verschillen de trainingsresultaten (gewicht, bdy mass index, vetpercentage en spiermassa) van vruwelijke leden in de leeftijd van jaar die nder prfessinele begeleiding het persnal fitplan afvallen uitveren ten pzichte van vruwelijke leden (18-65 jaar) die gewicht prberen te verliezen znder begeleiding? De hierbven vermeldde hfdvraag dient beantwrdt te wrden middels de nderstaande deelvragen. 1. Wat zijn de resultaten van de cntrlegrep? 2. Wat zijn de resultaten van de interventiegrep? 3. In welke mate wrdt het (mgelijk) aangetnde effect k daadwerkelijk verrzaakt dr de interventie en niet dr andere, irrelevante factren? 4. Welke waardering geven de deelnemers aan het persnal fitplan afvallen? 5. Wat is daadwerkelijk de tegevegde waarde van het persnal fitplan afvallen? Bvenstaande prbleemstelling kan derhalve wrden vertaald in de vlgende delstelling: Op 1 juni is helder in kaart gebracht in welke mate de trainingsresultaten van vruwelijke leden in de leeftijd van jaar die nder prfessinele begeleiding het persnal fitplan afvallen uitveren verschillen ten pzichte van vruwelijke leden (18-65 jaar) die gewicht prberen te verliezen znder begeleiding, waarbij erp gelet wrdt dat dit gebeurt middels een nderzeksrapprt met daarin de resultaten en achterliggende rzaken van beide grepen tegen elkaar afgezet. 10

10 2. Methden van nderzek In dit hfdstuk wrdt besprken welke methden er p wrden nagehuden m het nderzek z betruwbaar en valide mgelijk uit te veren. Hierin wrdt nderscheid gemaakt tussen nderzeksrt, prcedure, meetinstrumenten en methde van de data-analyse en interpretatie. 2.1 Onderzeksrt Kijkend naar de prbleemstelling ziet men dat deze begint met: In welke mate verschillen de trainingsresultaten. Hieruit kan wrden afgeleid dat de prbleemstelling een zgenaamde he grt-vraag is. Vlgens de literatuur past hierbij in eerste instantie dan k een kwantitatief nderzek. (Brinkman, 2011) Binnen het kwantitatief nderzek valt dit nderzek nder de experimentele studies. Hierbij wrden er p meerdere mmenten metingen uitgeverd m de ntwikkeling in kaart te brengen. In dit nderzek zal dit bestaan uit een 0-meting en een eindmeting bij zwel de interventie- als de cntrlegrep. Dit geldt vr de antrpmetrische metingen. De vragenlijsten zijn slechts één keer afgenmen, namelijk na de eindmeting. Het nderzek wrdt vanuit een inductief perspectief bekeken. Van beide nderzeksgrepen wrdt de interventiegrep intensief begeleid middels het afvalprgramma en de cntrlegrep wrdt slechts tegang tt de sprtschl verschaft. De verwachting was dan k dat de interventiegrep betere resultaten zu behalen. Dit is een aannemelijke hypthese, echter niet lgisch nntkmbaar. Gezien de geringe tijd die beschikbaar is m het nderzek uit te veren en het nmgelijk is m alle vruwelijke leden (18-65 jaar) die willen afvallen te nderzeken, is het van belang m een juiste steekpref te nemen uit de nderzeksppulatie. In dit nderzek mvat de nderzeksppulatie alle vruwelijke SprtCity leden met als del afvallen in de leeftijd van 18 tt en met 65 jaar. De geschatte ppulatie is ± 250 persnen. Dit mvat zwel de leden ver wie bekend is dat zij afvallen als del hebben alsmede de leden waarvan dit niet bekend is. Dit is de reden dat het een geschat aantal betreft. Met de verwachting dat in de cntrlegrep 25% vruit gaat en in de interventiegrep 70% dient de feitelijke steekpref 26 persnen per grep. (Sealed Envelpe, z.d.) De genemde percentages zijn gebaseerd p bevindingen en schattingen vanuit de praktijk bij SprtCity en zijn dan k niet wetenschappelijk nderbuwd. Onder verbetering wrdt verstaan elke prcentuele daling van het vetpercentage. He kleiner de te verwachte verschillen tussen de cntrle- en interventiegrep zijn, he grter de steekpref met zijn m deze verschillen aan te tnen. (Pcck, 1983) Dit is de reden waarm het te verwachte resultaat van beide grepen wrdt meegenmen m de steekpref te bepalen. Ervaring uit de praktijk leert dat de ruime meerderheid vruitgang bekt gedurende de eerste maanden, maar dat het vlhuden van deze vruitgang een heikel punt is. Vanuit dit pzicht is er tch vr gekzen de genemde percentages aan te huden. Het is verstandig m de getrkken steekpref vijf persnen ruimer te nemen m te anticiperen p de zgeheten nn-respndenten. 2.2 Prcedure Allereerst is er een infrmatiesheet pgesteld met daarin de reden, het del en infrmatie met betrekking tt het nderzek. Onder andere aan de hand van deze infrmatiesheet zijn de leden ver het nderzek geïnfrmeerd. Daarna is getracht deelnemers te werven vr het nderzek. Hen is testemming gevraagd m de trainingsresultaten te gebruiken vr het nderzek en f zij daarnaast eenmaal een vragenlijst wilden invullen (na het nderzek). De gegevens blijven te allen tijden alleen beschikbaar vr de nderzekers en zullen in het rapprt gecdeerd wrden weergegeven. Gedurende het nderzek zelf is dit niet mgelijk geweest gezien het feit dat de metingen aan de vragenlijstresultaten gekppeld mesten wrden. 11

11 De deelnemers vr de cntrlegrep zijn gewrven dr de nderzeker zelf. Dit is gebeurd dr middel van het plaatsen van een prep via scial media, het plaatsen van psters en flyers (zie bijlage B) en mnd tt mnd reclame. Het persneel van SprtCity heeft de leden hierp geattendeerd. Daarnaast heeft de nderzeker dr middel van persnlijke cmmunicatie geprbeerd leden te infrmeren en te vragen m mee te den aan het nderzek. De deelnemers van de interventiegrep zijn gewrven middels persnlijke cmmunicatie van zwel de nderzeker als de medewerkers van SprtCity. Vrafgaand aan deelname aan het nderzek zijn alle deelnemers geïnfrmeerd ver wat het nderzek precies inhield en welke metingen er verricht zuden wrden. De deelnemers hebben hier allen mndeling mee ingestemd, een zgeheten infrmed cnsent. Dit is echter niet schriftelijk gebeurd. In de discussie wrdt dit thema ngmaals besprken. Zdra dit allemaal afgernd was werd de 0-meting wrden uitgeverd. Deze bestnd uit het afnemen van antrpmetrische metingen. Deze metingen zijn afgenmen p 25 en 26 februari Vr aanvang van de 0-meting was het vr zwel de interventie- als de cntrlegrep niet mgelijk m deel te nemen aan SprtCity-gerelateerde activiteiten. De deelnemers hebben verigens wel vr zichzelf kunnen trainen f deelnemen aan sprtactiviteiten buiten SprtCity m. Hierna is interventiegrep vr twee maanden aan de gang gegaan met het persnal fitplan afvallen en heeft de cntrlegrep p eigen initiatief meten trainen vr de duur van twee maanden. Vervlgens bestnd de eindmeting (uitgeverd p 25 en 26 april) uit wederm antrpmetrische metingen en het laten invullen van een vragenlijst dr de deelnemers. Dit geldt vr zwel de cntrle- als de interventiegrep. Zdra alle gegevens bekend waren zijn deze verwerkt met nder andere SPSS en is er een rapprt verschenen, welke nu vr u ligt, met daarin de bevindingen en aanbevelingen. Aan het eind van het nderzek zijn nder de respndenten twee waardebnnen t.w.v. 50,00 verlt van SPORT 2000 Leiderdrp. Dit m de respns z hg mgelijk te krijgen en ervr te zrgen dat de deelnemers het nderzek k af zuden maken. Intersubjectiviteit: zwel de nderzeker als de pdrachtgever verwachtten dat de interventiegrep betere resultaten zullen behalen dan de cntrlegrep. Beiden hebben de wens inzicht te krijgen in deze resultaten dr middel van een nderzeksrapprt. Wat betreft de cntrlegrep zal dezelfde nderzeker de vr- en nameting verrichten. Bij de interventiegrep is dit niet het geval geweest gezien het feit dat de deelnemers de gebruikelijke prcedure mesten vlgen bij het persnal fitplan afvallen m de betruwbaarheid te waarbrgen, en hierbij nemen verschillende werknemers de testen af. 2.3 Methde nderbuwende literatuur Het belang van de literatuurstudie zit hem vrnamelijk in het feit dat de resultaten van het nderzek kunnen wrden nderbuwd vanuit de literatuur. Er is gekeken wat er al bekend is aan infrmatie p het gebied van (p eigen initiatief) afvallen en welke nderzeken er al zijn verricht. Deze infrmatie reikt handvatten uit m dit nderzek een slide basis te geven. Vervlgens zijn de resultaten van de literatuurstudie vergeleken met de resultaten van het nderzek. Het literatuurnderzek is gedaan middels brnnen binnen de rganisatie, maar vr het grtste deel aan de hand van externe brnnen. Wat betreft de interne brnnen is er gebruikt gemaakt van de website van SprtCity, waar de externe brnnen zijn gezcht via de databases PubMed, SprtDiscus, Ggle Schlar, wetenschappelijk nderbuwde beken en verscheidene rapprten waaruit vervlgens de riginele brn is geraadpleegd. 12

12 2.4 Meetinstrumenten De uitkmst van het nderzek is de mate waarin de trainingsresultaten van de interventiegrep verschillen ten pzichte van de cntrlegrep Antrpmetrische metingen Dr middel van het afnemen van antrpmetrische metingen (bestaande uit BMI, buikmvang en vetmeting, spiermassa) bij zwel de interventiegrep als de cntrlegrep, mesten bvenstaande uitkmsten duidelijk wrden. Er is vr deze metingen gekzen mdat deze nderdeel uitmaken van het persnal fitplan afvallen (Persnal fitplan afvallen, z.d.) en m deze reden relevant zijn. De lengte van de deelnemers is gemeten met een lengtemeter en het gewicht van de deelnemers is gemeten met een digitale weegschaal. Aan de hand van deze uitkmsten (lengte en gewicht) is met behulp van de frmule: gewicht in kg / (lengte in meters*lengte in meter) het BMI berekend. De buikmvang is gemeten middels het pmeten van de middelmtrek. Het vetpercentage en spiermassa van de deelnemers is pgemeten met de bi-impedantiemeter. Zwel de huidplimeting als de biimpedantiemeting hebben vr- en nadelen. Z is het bij de bi-impedantiemeting lastig m kleine veranderingen te detecteren en is de huidplimeting cmplex m uit te veren. Hiervr dient de nderzeker ruime ervaring te hebben met deze methde. Gezien SprtCity bij de intake van de deelnemers van het Persnal Fitplan AFVALLEN gebruikmaakt van de bi-impedantiemeting is ervr gekzen m deze aan te huden vr zwel de cntrlegrep als de interventiegrep. Wat betreft de bi impedantiemeting is er geen prtcl vrhanden. Hiervr zijn de instructies van de handleiding van de bi impedantiemeter gevlgd. Hierte was geen tegang en daarm zal hiernder een ruwe beschrijving van deze instructies wrden gegeven. De bi impedantiemeting is dr verscheidene werknemers uitgeverd. Dit was afhankelijk van de werknemers die p het mment van de metingen dienst hadden. De gevlgen die deze werkwijze met zich meebrengen zullen wrden besprken in de discussie. Allereerst mchten de deelnemers twee uur van tevren niet meer gedrnken en gegeten hebben. Dit dient minimaal de dag van tevren kenbaar zijn gemaakt aan de deelnemers. 1. De deelnemer p de impedantiemeter staan met de veten ietwat naar buiten te gewezen. 2. De testleider zet de cntrller aan en geeft deze aan de deelnemer. 2. De deelnemer hudt de cntrller met beiden handen vast waarbij erp gelet dient te wrden dat de deelnemer zijn/haar armen vr zich uit strekt. 3. De bi-impedantiemeter meet nu de gegevens p 4. De deelnemer geeft de cntrller terug aan de testleider 5. De testleider leest de gegevens (vetpercentage en spiermassa) af van de cntrller en nteert deze. Deze metingen zijn uitgeverd dr ervaren werknemers en zijn alle uitgeverd wrden vlgens prtcl (zie bijlage A) m de betruwbaarheid van de resultaten z hg mgelijk te huden. Ok zijn de deelnemers, waar mgelijk, p hetzelfde mment van de dag gemeten en dienden zij zich aan de vrschriften te huden p de dag van de meting (waarnder niet eten en drinken vanaf twee uur vr de metingen). Gezien het feit dat deze prtcllen speciaal bedeld zijn m de desbetreffende variabelen te meten wrdt er specifiek gemeten wat men wil weten (= hge validiteit). De bi-impedantiemeter meet p makkelijke en snelle wijze meerdere variabelen in één keer (gewicht, vetpercentage, spiermassa en Bdy Mass Index) en wrdt al gebruikt bij SprtCity m deze variabelen p te meten. Om de betruwbaarheid z hg mgelijk te huden zijn de deelnemers vraf instructies meegegeven en is de 0- en eindmeting zveel mgelijk p gelijke mmenten p de dag gemeten. Gezien het feit dat de vchthuishuding, welke schmmelt gedurende de dag, van grte invled is p het vetpercentageresultaat (Everink, Maaskant, van Knijff-Raeven, Schrjenstein Lantman-de Valk, van & Buntinx, 2010) neemt de betruwbaarheid van deze test wel af. Echter blijkt uit nderzek dat zwel bij de huidplimeting als bij de bi-impedantiemeting, bij gebruik van de 13

13 meest betruwbare instrumenten, de meetfut p gelijke hgte ligt. Er is nvldende infrmatie ver minder betruwbare varianten dat er geen harde uitspraken gedaan kunnen wrden ver de betruwbaarheid hiervan. (Ellis, 2000 en Utter, 1999) In de discussie wrdt het gebruik van de biimpedantiemeter uitgebreid besprken Vragenlijst Daarnaast is er k een vragenlijst afgenmen nder de deelnemers. Het del van de vragenlijst is m te kijken f de resultaten van het nderzek zijn beïnvled dr externe (leefstijl)factren en m te peilen welke waardering de deelnemers geven aan het persnal fitplan afvallen. De vragenlijst mest zdende antwrd geven p de nderstaande vragen: 1. In welke mate wrdt het (mgelijk) aangetnde effect k daadwerkelijk verrzaakt dr de interventie en niet dr andere, irrelevante factren? 2. Welke waardering geven de deelnemers aan het persnal fitplan afvallen? Gezien het een kwantitatief nderzek betreft is de vragenlijst hiervr een geschikte methde (Brinkman, 2011). De vragenlijst is pgesteld aan de hand van de BRAVO-factren, genaamd: bewegen, rken, alchl (en drugs), veding en ntspanning. Hiervr is gekzen mdat (n)geznd gedrag in grte lijnen wrdt beïnvled dr deze factren. (Prper, Bakker, van Overbeek, Bergstra, Verheijden, Hpman-Rck & van Mechelen, 2005) Dr de vragenlijst p de BRAVO-factren te baseren en in te delen, kan aan de hand van de gegeven antwrden gemakkelijk wrden bepaald welke factren het effect van de persnal fitplan afvallen eventueel hebben beïnvled. Daarnaast in in de vragenlijst gevraagd naar mtivatie, eigen effectiviteit en attitude. Deze drie makkelijk meetbare cmpnenten bepalen mede f, en waarm iemand bepaald gedrag kan vlhuden. (Brug, Assema, van & Lechner, 2008) Met de infrmatie die hieruit vrtkwam is gekeken f het persnal fitplan afvallen p deze punten tegevegde waarden heeft m geznd gedrag langer te kunnen vlhuden. Zwel de cntrlegrep als de interventiegrep hebben achteraf een vragenlijst ingevuld. Dit is gedaan m te weten te kmen wat de interventiegrep de vr- en nadelen vindt van sprten nder het persnal fitplan afvallen. Ok is getracht te achterhalen p welke wijze het al dan niet krijgen van begeleiding de beide grepen hebben gehlpen f tegengewerkt. De pgestelde vragenlijsten zijn vraf als pref dr enkele persnen ingevuld m te bepalen f de vragen lgisch zijn gesteld en begrijpelijk zijn vr het gemiddelde SprtCity-lid. Ok is er vraf gekeken f, met de in de vragenlijst gestelde vragen, antwrd wrdt verkregen p de vraagstukken van het nderzek. Ofwel, meet de vragenlijst wat het met meten? Daarnaast wrden de vragenlijsten, zals eerder aangegeven, in het rapprt gecdeerd weergegeven (respndent 1,2,3, etc.) m de betruwbaarheid te verhgen. De vragenlijsten zijn p papier afgenmen. De vragen zijn, zals hierbven al vermeld, nderbuwd vanuit de BRAVO-aspecten en, indien niet eerder getetst, dr de delgrep vraf getetst f de vragen begrijpelijk f ndubbelzinnig waren et cetera. Om de betruwbaarheid van de resultaten z hg mgelijk te huden is ervr gekzen m de vragenlijsten gecdeerd te laten invullen. Hierdr hefden de respndenten zich geen zrgen te maken dat hun antwrden met naam en tenaam bekend zuden wrden in het nderzeksrapprt en zullen daarm minder snel sciaal-wenselijke antwrden geven. Daarnaast is er in de inleiding van de vragenlijst k aangegeven dat er geen gede f fute antwrden zijn. Tt slt hebben de respndenten de vragenlijst kunnen invullen p een gemakkelijke, rustige plek binnen SprtCity en hebben hier ruim de tijd vr gekregen. 14

14 Vr de vragenlijsten van de interventiegrep (Bijlage D) en de cntrlegrep zijn (Bijlage C), ndanks de vele vereenkmstige vragen, twee verschillende vragenlijsten gebruikt. Dit mdat het vr de respndent anders te verwarrend zu wrden welke vragen zij wel, en welke vragen zij niet heven te beantwrden. Uit de vragenlijst van de interventiegrep kmen de vragen 1,3, 22 t/m 28 en 32 t/m 35 uit de Enquête leefstijlscan 2013 (Inhlland, 2013). Vr de vragenlijst van de cntrlegrep geldt dit vr de vragen 1,3 en 16 t/m 26. Deze is gebruikt mdat met behulp van een aantal vragen (gebaseerd p de brav-aspecten) in deze vragenlijst antwrd kn wrden verkregen p de vragen zals aan het begin van dit subhfdstuk mschreven. Wel is de persnsvrm in de vragen veranderd van je/jij naar u. Gezien het feit dat een deel van de vragenlijst specifiek gericht is p het persnal fitplan afvallen van SprtCity zijn er geen bruikbare vragenlijsten vrhanden m af te nemen vr dit nderzek. Hierm zijn de verige vragen binnen de enquête zelf ntwikkeld. Deze vragen zijn ntwikkeld met hulp van de beken Cijfers spreken (Brinkman, 2011) en Onderzeksmethden vr sprtstudies. (Grattn, Jnes & Rbinsn 2011) Nadat de eerste cnceptversie vltid was is deze gecntrleerd p inhud dr SprtCity begeleider D. Ccx en hierp vlgend is deze, waar ndig, aangepast. Vervlgens is de enquête dr twee medestudenten vrzien van feedback, de zgeheten member-checking. Aan de hand van deze feedback is de vragenlijst wederm aangepast. Hieruit vlgde cnceptversie II en deze is middels een mini-pilt getest bij vijf leden van SprtCity, de zgeheten face validity. (Grattn et al., 2011) Hieruit zijn wederm een aantal verbeterpunten naar vren gekmen en deze zijn verwerkt alvrens de semi-definitieve versie van de vragenlijst afvallen tt stand is gekmen. 15

15 2.5 Methde van de data-analyse en interpretatie De nderzeksresultaten die vrtkmen uit de antrpmetrische metingen en de vragenlijst zijn verwerkt met het prgramma SPSS statistics. Per deelnemer en grep (cntrlegrep f interventiegrep) zijn alle resultaten ingeverd. Met deze resultaten is er zwel beschrijvende als tetsende statistiek tegepast. De hfduitkmstmaat is vetpercentage. De interventie betreft immers het del m af te vallen en in een geznde situatie zal dit gebeuren dr een afname van het vetpercentage. Secundaire uitkmstmaten die weliswaar niet kunnen vertellen f het vetpercentage van de deelnemer is afgenmen, maar wel andere infrmatie kunnen bieden zijn: BMI in kilgrammen per vierkante meter en spiermassa in prcenten. Hiernder een verzicht van de uitkmstmaten: BMI: Kilgrammen per vierkante meter Vet: Percentages Spiermassa: Percentages De beschrijvende statistiek bestnd uit het berekenen van percentages, gemiddelden en standaarddeviaties. Deze zijn gemeten met behulp van de independent-samples T test. Vr zwel de cntrlegrep als de interventiegrep zijn er scres berekend vr de 0-meting en de eindmeting. De verschilscre tussen deze twee metingen (=resultaat) van beide grepen zijn vervlgens mgezet in een prcentueel verschil. Bij de tetsende statistiek is er gebruik gemaakt van meerdere tetsen. Met de verschilscres verkregen uit de beschrijvende statistiek is er gekeken f een verschil gevnden kn wrden tussen de cntrlegrep en de interventiegrep. Met de variabelen waartussen verschil is getetst kunnen berekeningen wrden gemaakt en zijn hierdr van nminaal meetniveau. Er wrdt een verschil getetst tussen twee grepen en daardr zijn deze berekeningen gemaakt met een independentsamples T test. Vervlgens is er gekeken f de verschillen tussen de cntrlegrep en de interventiegrep zijn beinvled dr externe factren. Dit is gedaan dr de verschilscres te vergelijken met de vragenlijstresultaten. Dit is apart gedaan vr de cntrlegrep en apart gedaan vr de interventiegrep. Bijvrbeeld: Is er een relatie tussen tussen de afname van vetpercentage en het aantal keren per dat een deelnemer gemiddeld genmen per week de sprtschl heeft bezcht? Gezien het feit dat er geen enkele infrmatie bekend was ver de rzakelijkheid van de resultaten zijn deze tetsen bij een cntinue meetniveau uitgeverd met een pearsn s crrelatie(bv. vetpercentage verschil en gem. duur training) en bij een samenhang tussen cntinue en nminaal/rdinaal meetniveau (bv. vetpercentageverschil met aantal dagen per week ntbijten) met een spearman s crrelatie. Zals in hfdstuk 4 is terug te vinden is bij beide grepen geen enkele statistisch significantie samenhang gevnden. Daarm zijn de cntrlegrep en de interventiegrep niet meer met elkaar vergeleken middels een statische tets. Een resultaat is statistisch significant bij p =

16 3. Resultaten In dit hfdstuk kmen de resultaten van de antrpmetrische testen en de vragenlijst aan bd. Daarnaast wrdt aan de hand van de BRAVO-aspecten vergeleken in welke mate externe factren invled hebben gehad p het vetpercentage van zwel de cntrle- als de interventiegrep. Tt slt wrdt gekeken welke waardering de deelnemers aan het persnal fitplan afvallen geven aan ditzelfde plan. In tabel 1 zijn de algemene resultaten te vinden zals het aantal respndenten, het respnspercentage, de hgst afgernde pleiding en in welke gewichtsklasse zij zelf aangeven zich te bevinden. Hierbij wrdt nderscheid gemaakt tussen de cntrlegrep en de interventiegrep. Bij het aantal respndenten en het respnspercentage is k een ttaalscre weergegeven. In de tabel is nder andere te zien dat het respnspercentage van de cntrlegrep p 80.77% ligt. Dit hudt in dat er vijf deelnemers vregtijdig zijn gestpt met het nderzek. Redenen hiervr zijn ziekte, tijdgebrek en het niet verschijnen p de afspraken. Znder deze nn-respnders ligt het aantal deelnemers binnen de cntrlegrep uiteindelijk p eenentwintig deelnemers. Tabel 1 Algemene resultaten respndenten Aantal respndenten nderzek persnal fitplan afvallen Cntrlegrep Interventiegrep Ttaal n=21 n=26 n=47 Respnspercentage 80.77% 100% 90.38% Hgst afgernde pleiding Cntrlegrep Middelbaar nderwijs: 23,8% Middelbaar berepsnderwijs: 47,6% Hger berepsnderwijs: 4,8% Universitair nderwijs: 23,8% Vindt zichzelf Een beetje te mager: 4,8% Ged z: 23,8% Een beetje te dik: 61,9% Veel te dik: 9,5% Interventiegrep Middelbaar nderwijs: 26,9% Lager berepsnderwijs: 7,7% Middelbaar berepsnderwijs: 15,4% Hger berepsnderwijs: 26,9% Universitair nderwijs: 23,1% Ged z: 19,2% Een beetje te dik: 61,5% Veel te dik: 19,2% In tabel 2 zijn de antrpmetrische resultaten te zien van de 0-meting en de eindmeting. Het gaat hierbij m de bdy mass index, het vetpercentage en de spiermassa. Ok hier wrdt er nderscheid gemaakt tussen de cntrlegrep en de interventiegrep. Daarnaast is er een resultaat te vinden dat is behaald tussen de 0-meting en eindmeting. Deze is uitgedrukt in een prcentuele verandering mdat hiermee relatieve waarden kunnen wrden vergeleken. Hiervr is gekzen mdat de cntrlegrep en de interventiegrep te veel van elkaar verschillen m abslute waarden te kunnen vergelijken. Neem als vrbeeld de bdy mass index. Wanneer een persn met een hge bdy mass index en een persn met een lage bdy mass index prberen gewicht te verliezen zal de persn met een hge bdy mass index vanzelfsprekend in abslute waarde een grter resultaat kunnen behalen dan de persn met een lagere bdy mass index. Dr middel van het vergelijken aan de hand van prcentuele veranderingen kunnen er vergelijkingen wrden getrkken znder dat de ene grep bij vrbaat al een lager resultaat zal scren. 17

17 Wanneer wrdt gekeken naar het vetpercentage, de hfduitkmstmaat binnen dit nderzek, is te zien dat de interventiegrep een beter resultaat scrt dan de cntrlegrep. Echter is dit resultaat statistisch gezien niet significant (p= 0,96). Verder blijkt dat bij interventiegrep er een afname te zien was binnen de bdy mass index, waar er bij de cntrlegrep juist een verhging van de bdy mass index is waar te nemen. Ok hier zijn de resultaten statistisch gezien niet significant (p=0,60). Het enige waar de cntrlegrep beter in scrt is de tename van spiermassa. Zij verhgde hun spiermassa met gemiddeld 1,09% tegenver 0,64% bij de interventiegrep. (p=0,88). Tabel 2 Antrpmetrische resultaten respndenten Cntrlegrep Interventiegrep Gemiddelden per 0-meting eindmeting resultaat 0-meting eindmeting resultaat indicatr BMI in kg/m² 25,2 25,6 +1,59% 26,5 26,4-0,38% Standaarddeviatie 4,59 5,03 0,38 4,26 4,25 0,53 Significantie CG vs. IG p=0,60 p=0,60 Vetpercentage in % 36,0 35,5-1,39% 30,8 30,2-1,95% Standaarddeviatie 6,76 7,11 1,23 8,58 8,36 2,02 Significantie CG vs. IG p=0,96 p=0,96 Spiermassa in % 27,4 27,7 +1,09% 31,1 31,3 +0,64% Standaarddeviatie 3,0604 3,2306 0,85 4,8443 4,6783 1,38 Significantie CG vs. IG p=0,88 p=0,88 De vlledige resultaten van de 0- en eindmeting van de cntrlegrep zijn terug te vinden in respectievelijk bijlage E en G en van de interventiegrep in respectievelijk bijlage F en H. 3.1 Invled externe factren In deze paragraaf wrdt er gekeken f het verschil in vetpercentage, de hfduitkmstmaat in dit nderzek, is beïnvledt dr externe factren. Dit wrdt gedaan aan de hand van de BRAVOfactren, genemd: meer bewegen, niet rken, matig met alchl, geznde veding en vldende ntspanning. Hiervr is gekzen mdat wanneer p deze punten geznd gedrag wrdt vertnd iemand nrmaliter een geznde leefstijl heeft, hudt f krijgt. (NISB, z.d.) Bewegen Wanneer er wrdt gekeken f het verschil in vetpercentage tussen de cntrlegrep en de interventiegrep te maken heeft met het al dan niet vlden aan de NNGB 1 blijkt dat de grep die vldet aan de NNGB gemiddeld een afname heeft van -0,66%(SD=1,27), waar dit bij de grep die niet vldet aan de NNGB -0,55%(SD=1,82) bedraagt. Dit verschil is echter niet statistisch significant. Als het vetpercentage wrdt vergeleken met de fitnrm 2 kmt naar vren dat de grep die wel vldet aan de fitnrm gemiddeld -0,27% (SD=2,19) verliest aan vetpercentage en de grep die hier niet aan vldet -0,78% (SD=1,26). Ok hier is het verschil niet statistisch significant en zijn de verschillen berust p teval. Bij het vergelijken van de frequentie van het aantal trainingen bij SprtCity met het verschil in vetpercentage is de grep in twee gesplitst. Waarbij de ene grep bestaat uit persnen die nit f minder twee dagen per week is gaan trainen en de andere grep bestaat uit persnen die twee f meerdere bezeken aan SprtCity heeft gebracht. De eerste grep heeft een afname van het vetpercentage van -0,35% (SD=2,00) en de tweede grep had een afname van -0,85% (SD=1,97). De verschillen zijn niet statistisch significant. 18

18 Er is k gekeken f het steeds meer f minder bezeken van de sprtschl invled heeft gehad p het vetpercentage. Er is een indeling gemaakt tussen aan de ene kant een grep die minder is gaan sprten en aan de andere kant een grep die evenveel is blijven sprten f meer is gaan sprten. De grep die minder is gaan sprten had een resultaat van -0,58% (SD=1,86) en de grep die evenveel f meer is gaan sprten -0,80% (SD=1,25). Het resultaat is hierbij niet statistisch significant. Tabel 3 geeft weer welk percentage binnen de cntrle- en interventiegrep vldet aan de NNGB en de Fitnrm. Daarnaast is te zien heveel dagen per week de deelnemers van beide grepen zijn kmen trainen en de gemiddelde duur van deze trainingen. Opvallend hierbij is m te zien dat deelnemers uit de interventiegrep aanzienlijk vaker kwamen sprten dan de deelnemers uit de cntrlegrep. Tt slt is te zien in welke mate de deelnemers steeds minder zijn gaan sprten, evenveel zijn blijven sprten f juist meer zijn gaan sprten. Tabel 3 Resultaten met betrekking tt beweging Cntrlegrep Percentages per indicatr Vldet aan NNGB 23,8% 23,1% Vldet aan Fitnrm 19,0% 57,7% Frequentie sprten bij Sprtcity Nit f minder dan één week: 14,3% Eén dag per week: 47,6% Twee dagen per week: 33,3% Vier dagen per week: 4,8% Gemiddelde duur per 65,5 minuten 61,7 minuten training Standaarddeviatie 16,949 13,996 Interventiegrep Nit f minder dan één week: 7,7% Eén dag per week: 23,1% Twee dagen per week: 34,6% Drie dagen per week: 26,9% Vier dagen per week: 7,7% Ik ben gemiddeld steeds.. Minder gaan sprten: 38,1% Evenveel blijven sprten: 52,4% Meer gaan sprten: 9,5% Minder gaan sprten: 23,1% Evenveel blijven sprten: 42,3% Meer gaan sprten: 34,6% 1 Een half uur ten minste matig intensieve lichamelijke activiteit p minimaal vijf, maar bij vrkeur alle dagen van de week. (Natinaal Kmpas Vlksgezndheid, 2014) 2 Tenminste drie keer per week gedurende minimaal 20 minuten zwaar intensieve lichamelijke activiteit. (Natinaal Kmpas Vlksgezndheid, 2014) 19

19 3.1.2 Veding Om te kijken f er een statistisch significante relatie is tussen veding en vetpercentage is er vrnamelijk gekeken naar de inname van geneg grente, fruit en het dagelijks ntbijten. Vlgens het vedingscentrum is de aanbevlen dagelijkse heveelheid vr vlwassenen dat men iedere dag (= zeven dagen per week) ntbijt, 200 gram grente per dag nuttigt en twee stuks fruit per dag eet. (Vedingscentrum, z.d.) Per indicatr wrdt de balans pgemaakt tussen de grep die wel aan deze richtlijn vldet en de grep die hier niet aan vldet. In tabel 4 zijn de resultaten van deze indicatren terug te vinden vr zwel de cntrlegrep als de interventiegrep. De grep die dagelijks ntbijt geeft een resultaat van -0,62% (SD=1,40) p het vetpercentage, waar dit bij de grep die hieraan niet vldet het resultaat blijft steken p -0,45% (SD=2,37). Echter is dit resultaat niet statistisch significant. Wat betreft het eten van twee stuks fruit per dag blijkt dat de grep die aangeeft hieraan te vlden, gemiddeld +0,37% (SD=1,17) hger vetpercentage heeft gekregen, waar bij de grep die zegt hier niet aan te vlden een afname van -0,64% (SD=1,71) is te cnstateren. Ok hier geldt dat het resultaat niet statistisch significant is. Tt slt is er gekeken f er een statistisch significant verschil is p te merken in vetpercentage bij deelnemers die wel f niet vlden aan de richtlijn p het gebied vldende fruit (= dagelijks twee stuks fruit). De grep die dagelijks twee stuks fruit eet bekt een resultaat van gemiddeld -0,23% (SD=2,17) en de grep die hieraan niet vldet -0,60% (SD=1,69). Wederm is het resultaat niet statistisch significant. Tabel 4 Resultaten met betrekking tt veding Cntrlegrep Percentages/gemiddelden per indicatr Ontbijt per week Eén dag per week: 4,8% Vijf dagen per week: 4,8% Zes dagen per week: 4,8% Zeven dagen per week: 85,7% Eet twee stuks fruit Nit f minder dan één week: 9,5% Eén dag per week: 9,5% Twee dagen per week: 4,8% Drie dagen per week: 23,8% Vier dagen per week: 14,3% Vijf dagen per week: 28,6% Zes dagen per week: 4,8% Zeven dagen per week: 4,8% Interventiegrep Twee dagen per week: 3,8% Drie dagen per week: 7,7% Vier dagen per week: 7,7% Zes dagen per week: 19,2% Zeven dagen per week: 61,5% Nit f minder dan één week: 3,8% Eén dag per week: 7,7% Drie dagen per week: 15,4% Vier dagen per week: 26,9% Vijf dagen per week: 34,6% Zes dagen per week: 3,8% Zeven dagen per week: 7,7% Eet 200 gram grente Nit f minder dan één week: 4,8% Twee dagen per week: 4,8% Drie dagen per week: 4,8% Vier dagen per week: 28,6% Vijf dagen per week: 47,6% Zes dagen per week: 9,5% Twee dagen per week: 19,2% Drie dagen per week: 3,8% Vier dagen per week: 23,1% Vijf dagen per week: 30,8% Zes dagen per week: 11,5% Zeven dagen per week: 11,5% Eet zete tussendrtjes per week Eén dag per week: 9,5% Twee dagen per week: 23,8% Nit f minder dan één week: 7,7% Eén dag per week: 7,7% 20

20 Drie dagen per week: 9,5% Vier dagen per week: 4,8% Vijf dagen per week: 23,8% Zes dagen per week: 19,0% Zeven dagen per week: 9,5% Twee dagen per week: 23,1% Drie dagen per week: 7,7% Vier dagen per week: 7,7% Vijf dagen per week: 11,5% Zes dagen per week: 15,4% Zeven dagen per week: 19,2% Gemiddeld aantal zete 1,62 stuks 1,71 stuks tussendrtjes per dag Standaarddeviatie 0,740 0,751 Eet hartige tussendrtjes / stuks per keer Nit f minder dan één week: 14,3% Eén dag per week: 42,9% Twee dagen per week: 19,0% Drie dagen per week: 9,5% Vier dagen per week: 9,5% Zeven dagen per week: 4,8% Gemiddeld aantal hartige 1,33 stuks 1,42 stuks tussendrtjes per dag Standaarddeviatie 0,686 0,607 Nit f minder dan één week: 26,9% Eén dag per week: 38,5% Twee dagen per week: 7,7% Drie dagen per week: 15,4% Vier dagen per week: 11,5% Gentsmiddelen Hewel minder rken minder risic s met zich meebrengt dan meer rken neemt dit niet alle risic s weg. Dit gebeurt pas wanneer er helemaal niet gerkt wrdt. (Jellinek, 2015) Hierm is ervr gekzen de grep te verdelen in een grep die niet rkt en een grep die één f meer dagen in de week rkt en deze te gaan vergelijken met het resultaat in vetpercentage. De grep die helemaal niet rkt had een afname van vetpercentage van -0,70% (SD=1,64) en de grep die één dag in de week f meer rkt -0,35% (SD=1,80). Het resultaat is niet statistisch significant. Wat betreft het drinken alchl met er een genuanceerder beeld wrden geschetst. Hiervr luidt de aanbeveling vr vruwen dat het drinken van maximaal één standaardglas alchl per dag geen schadelijke gevlgen heeft vr de gezndheid. (Vedingscentrum, 2015) De vergelijking met het vetpercentage wrdt dan k getrkken met de grep die maximaal één standaardglas alchl per dag drinkt en een grep die twee f meer standaardglazen alchl per dag drinkt. De grep die nul f één standaardglas alchl per dag drinkt ging met -0,70% (SD=0,34) mlaag, waar de grep die p dagen dat zij alchl drinken twee f meer standaardglazen nuttigen een resultaat hadden van -0,55% (SD=1,80). Het resultaat is hierbij niet statistisch significant In tabel 5 kan per grep wrden afgelezen heveel dagen per week de deelnemers rken en heveel sigaretten zij dan gemiddeld genmen per dag rken. Ok kan gezien wrden heveel dagen per week er alchlische dranken wrden genuttigd en het gemiddeld aantal glazen alchlhudende dranken er p z n dag wrden gedrnken. Tabel 5 Resultaten met betrekking tt gentsmiddelen Cntrlegrep Percentages/gemiddelden per indicatr Rkt per week Nit: 61,9% Twee dagen per week: 4,8% Drie dagen per week: 4,8% Vier dagen per week: 4,8% Vijf dagen per week: 4,8% Interventiegrep Nit: 65,4% Eén dag in de week: 3,8% Twee dagen per week: 3,8% Drie dagen per week: 7,7% Zeven dagen per week: 19,2% 21

21 Zeven dagen per week: 19,0% Gemiddeld aantal 9,38 sigaretten 11,67 sigaretten sigaretten per dag Standaarddeviatie 9,070 5,831 Drinkt alchlhudende dranken per week Bij uitzndering: 14,3% 1-2 keer per maand: 28,6% 1-2 keer per week: 52,4% Drie keer per week f meer: 4,8% Ontspanning Uit nderzek (Cappucci, D Elia, Strazzull & Miller, 2010) is gebleken dat het minder f meer slapen dan zes tt acht uur per dag leidt tt hgere gezndheidsrisic s dan wanneer men dagelijks zes tt acht uur slaapt. Om deze reden is ervr gekzen m de grep te splitsen in een grep die zes tt acht uur per dag slaapt en een grep die meer f juist minder uren per nacht slaapt. De grep die zes tt acht per nacht slaapt scrde -0,61% (SD=1,76) en de grep die meer f minder uren per nacht slapen -0,32% (SD=1,25). Deze resultaten zijn niet statistisch significant. Om te kijken f er een statistisch significant verband is tussen het vetpercentage en de energie die de respndenten aangaven ver te huden naast hun werk/studie is er nderscheid gemaakt tussen de respndenten die aangaven meestal wel vldende energie ver te huden en respndenten die aangaven dit sms wel, sms niet te ervaren f meestal niet. De grep die aangaf wel vldende energie ver te huden naast hun werk/studie kwamen uit p een afname van vetpercentage van - 0,41% (SD=2,10), terwijl dit bij de andere grep -0,70% (SD=1,31) bedreg. In tabel 6 zijn de resultaten van de hierbven genemde indicatren te vinden p het gebied van ntspanning. Z is er in de tabel terug te vinden heveel prcent van het aantal deelnemers een bepaald aantal uren slaapt per nacht, f men thuis f p werk/schl kan ntspannen en in welke mate de deelnemers naast werk en/f schl vldende energie verhudt. De resultaten van de cntrlegrep en de interventiegrep wrden gescheiden weergegeven. Tabel 6 Resultaten met betrekking tt ntspanning Nit: 15,4% Bij uitzndering: 15,4% 1-2 keer per maand: 19,2% 1-2 keer per week: 50,0% Gemiddeld aantal glazen 3,81 glazen alchl 4,09 glazen alchl alchl per dag Standaarddeviatie 2,089 3,176 Percentages/gemiddelden per indicatr Aantal uren slaap per nacht Cntrlegrep Minder dan 6 uur per nacht: 4,8% 6-8 uur per nacht: 90,5% Meer dan 8 uur per nacht: 4,8% Interventiegrep Minder dan 6 uur per nacht: 11,5% 6-8 uur per nacht: 84,6% Meer dan 8 uur per nacht: 3,8% Kan thuis ntspannen Ja, meestal wel: 52,4% Sms wel, sms niet: 47,6% Ja, meestal wel: 61,5% Sms wel, sms niet: 38,5% Kan p werk/schl ntspannen Ja, meestal wel: 33,3% Sms wel, sms niet: 47,6% Nee, meestal niet: 19,0% Ja, meestal wel: 30,8% Sms wel, sms niet: 42,3% Nee, meestal niet: 26,9% Hudt vldende energie ver naast werk/schl Ja, meestal wel: 47,6% Sms wel, sms niet: 52,4% Ja, meestal wel: 42,3% Sms wel, sms niet: 50,0% Nee, meestal niet: 7,7% 22

22 3.2 Persnal fitplan afvallen SprtCity pretendeert alle deelnemers aan het persnal fitplan afvallen een trainingsprgramma mee te geven. Van de zesentwintig deelnemers uit de interventiegrep, de grep die twee maanden lang heeft deelgenmen aan het persnal fitplan afvallen, blijken vijfentwintig deelnemers (96,2%) dit k te hebben meegekregen. Van deze vijfentwintig deelnemers hebben eenentwintig deelnemers (84%) hier k daadwerkelijk gebruik van gemaakt. In figuur 1 is te zien heveel prcent van de vijfentwintig deelnemers aan het persnal fitplan wel f geen hulp heeft ervaren aan de meegekregen trainingsprgramma s. De grep die gebruik heeft gemaakt van het trainingsschema dat is meegegeven dr SprtCity heeft gemiddeld -0,61% (SD=2,14) aan vetpercentage verlren, tegenver -0,38% (SD=1,83) bij de grep die heeft afgezien van gebruik hiervan. Deze resultaten blijken echter niet statistisch significant. Figuur 1 Mate van hulp trainingsprgramma p het verliezen van gewicht Daarnaast geeft SprtCity aan dat het vedingsrichtlijnen meegeeft aan hun klanten. Uit de resultaten van de vragenlijst blijkt echter dat een grt deel van de respndenten nit enige vedingsrichtlijnen heeft meegekregen vanuit SprtCity. Van de zesentwintig respndenten blijken slechts tien persnen (38,5%) vedingsrichtlijnen te hebben meegekregen. Deze grep bewerkstelligde gemiddeld een afname in vetpercentage van -0,89% (SD=1,51) tegenver -0,40% (SD=2,31) bij de grep die geen vedingsrichtlijnen heeft meegekregen. Dit resultaat is niet statistisch significant. Van deze tien persnen zegt slechts 27,3% hulp te hebben ervaren aan deze richtlijnen, 54,5% zegt niet te weten f zij hier hulp aan hebben gehad en 18,2% zegt geen hulp te hebben gehad aan de aangebden vedingsrichtlijnen. 45,5% geeft aan te denken dat deze vedingsrichtlijnen geen invled hebben gehad p de uiteindelijke trainingsresultaten, 27,3% geeft aan niet te weten f dit het geval is en ng eens 27,3% geeft aan te denken dat dit wel degelijk hun trainingsresultaten heeft beïnvled. SprtCity maakt vr deelnemers van het persnal fitplan afvallen gebruik van een tussenmeting (na vier weken) waarin de vrtgang wrdt getetst. Daarnaast wrdt dit mment aangegrepen m de deelnemers bewust te maken van hun situatie en hen te mtiveren vr het restant van het prgramma. Van de zesentwintig deelnemers uit de interventiegrep geeft 100% aan een tussenmeting te hebben gehad. Hiervan geeft 80,8% aan dat deze tussenmeting hen bewust heeft gemaakt van hun persnlijke situatie p het gebied van lichaamssamenstelling. 23

23 In figuur 2 is te zien welk percentage van de deelnemers wel f niet gemtiveerd is geraakt dr de tussenmeting m de resterende vier weken van het persnal fitplan afvallen te vltien. Dit geeft aan in heverre de tussenmeting de mtivatie van de deelnemers beïnvledt. Figuur 2 Mtivatie van de tussenmeting De deelnemers die aangeven wel gemtiveerd zijn geraakt vr het restant van het persnal fitplan afvallen (n=14) zijn gemiddeld -0,68% (SD=1,23) aan lichaamsvetten verlren. Bij de grep die niet weten f zij zijn gemtiveerd f niet gemtiveerd zijn geraakt dr de tussenmeting ligt dit percentage p -0,51% (SD=2,56). Deze resultaten blijken niet statistisch significant. Desgevraagd gaven de deelnemers aan het persnal fitplan afvallen aan wat zij de vr- en nadelen van dit prgramma vinden. Het meest genemde vrdeel is dat het prgramma een gede stk achter de deur is m naar de sprtschl te blijven kmen en erg mtiveert. Daarnaast wrden het uitveren van een begin-, tussen- en eindmeting en het pstellen van een gepersnaliseerd trainingsprgramma veelvuldig genemd als vrdeel. Als nadelen zijn er een aantal pvallende punten te nemen. Z gaven de respndenten veelvuldig aan dat de medewerkers van SprtCity vaak verschillende infrmatie gaven ten pzichte van elkaar. Ok het gebruik van de Bdy Mass Index als maatstaf vr vergewicht viel niet in gede aarde. Tt slt vnd een deel dat het trainingsprgramma dat is meegekregen te makkelijk was. De zesentwintig deelnemers uit de interventiegrep mchten allen een cijfer geven aan het persnal fitplan afvallen p een schaal van 1 tt en met 10. Zij kwamen samen tt een gemiddelde van 6,62 (SD=1,02). In figuur 3 is de spreiding te zien van de cijfers die zijn gegeven aan het persnal fitplan afvallen. Figuur 3 Algehele berdeling Persnal Fitplan Afvallen 24