Chronische slikproblemen bij H&H patiënten: nieuwe (oefentherapie) mogelijkheden?

Transcriptie

1 Chronische slikproblemen bij H&H patiënten: nieuwe (oefentherapie) mogelijkheden? Drs. S.A.C. Kraaijenga, Antoni van Leeuwenhoek Nederlands Kanker Instituut Tumoren in hoofd halsgebied: logopedische aspecten 14 November 2015, Leuven

2 Slikactie >30 spieren! Orale fase Kauwen Bolus transport Faryngeale fase Velumsluiting Hyolaryngeale excursie Laryngeale sluiting Bolus propulsie Sfincter opening Normaal Gestoord Oesofageale fase Bolus transport

3 Acute en late bijwerkingen na CRT* Pijnklachten Mucositis Misselijkheid Diarree Acuut Dysfagie Xerostomie Smaakverlies Heesheid Chronisch Fibrose Spieratrofie Trismus Polyneuropathie Nefrotoxiciteit Myelosuppressie Gewichtverlies Oedeem Ototoxiciteit * Platteaux et al. (2010)

4 Slikrevalidatie use it or loose it Shaker exercise* Focus op suprahyoidale spieren o Larynxheffing o UES opening Nadeel: liggende positie CTAR ball exercise** Suprahyoidale spieractiviteit Zittende positie Weerstand niet gespecificeerd * Shaker et al. (2002) ** Yoon et al. (2014)

5 Swallow Exercise Aid Zittende / staande positie Variabele / toenemende weerstand Tactiele feedback Verschillende oefeningen

6 Doel van het onderzoek Effectiviteit Is het mogelijk de slikspieren te versterken na een 6-weeks oefenprotocol met de SEA? Haalbaarheid en therapie-trouw Is het oefenprotocol haalbaar/ uitvoerbaar en worden de oefeningen voldoende uitgevoerd?

7 Studiepopulatie Subject Geslacht Leeftijd (jaren) Gewicht (kg) FOIS (score) 1 M M M M M M M M M M N = 10 Mannelijk geslacht Mediane leeftijd: 63

8 Oefenprotocol 1. Chin Tuck Against Resistance (CTAR) - Isokinetisch: 30 x vast tempo 1s/contractie - Isometrisch: 3 x 60s; tussendoor 60s rust Start Jaw Opening Against Resistance (JOAR) - Idem als oefening Effortful swallow - 10 x na opnieuw 60s rust

9 Primaire uitkomstmaten 1. Maximale chin tuck en jaw opening kracht (N) 2. Suprahyoidale spiervolume (cm 3 ) 3. Maximale tongkracht (kpa) en uithoudingsvermogen (s) 4. Hyoidverplaatsing (mm) 1. CTAR 2. JOAR

10 Primaire uitkomstmaten 1. Maximale chin tuck en jaw opening kracht (N) 2. Suprahyoidale spiervolume (cm 3 ) 3. Maximale tongkracht (kpa) en uithoudingsvermogen (s) 4. Hyoidverplaatsing (mm) MRI

11 Primaire uitkomstmaten 1. Maximale chin tuck en jaw opening kracht (N) 2. Suprahyoidale spiervolume (cm 3 ) 3. Maximale tongkracht (kpa) en uithoudingsvermogen (s) 4. Hyoidverplaatsing (mm) IOPI

12 Primaire uitkomstmaten 1. Maximale chin tuck en jaw opening kracht (N) 2. Suprahyoidale spiervolume (cm 3 ) 3. Maximale tongkracht (kpa) en uithoudingsvermogen (s) 4. Hyoidverplaatsing (mm) VFS

13 Secundaire uitkomstmaten 1. Mondopening (mm) - TheraBite ROM schaal - 2. Therapie-trouw - Dagelijks Logboek - 3. Uitvoerbaarheid - Studie vragenlijst - 4. Subjectieve slikklachten - SWAL-QoL vragenlijst -

14 Resultaten Individueel Chin tuck kracht Jaw opening kracht Suprahyoidale spiervolume Pre Post Pre Post Pre Post

15 Resultaten Totaal Mediaan Mediane verschil 95% BI verschil p waarde* Chin tuck (N) Pre Post p =.005 Jaw opening (N) Pre Post p =.005 Spiervolume (cm 2 ) Pre Post p =.008 Tongkracht (kpa) Pre Post p =.016 Mondopening (mm) Pre Post p =.018

16 Resultaten Totaal Mediaan Mediane verschil 95% BI verschil p waarde* Chin tuck (N) Pre Post p =.005 Jaw opening (N) Pre Post p =.005 Spiervolume (cm 2 ) Pre Post p =.008 Tongkracht (kpa) Pre Post p =.016 Mondopening (mm) Pre Post p =.018 * Wilcoxon signed rank test

17 Conclusie & Discussie Oudere gezonde proefpersonen zijn in staat om slikspiervolume en - kracht in 6 weken aanzienlijk te verbeteren Effectiviteit en haalbaarheid van deze therapie voor hoofd-halskanker patiënten met ernstige / chronische dysfagie? Slikspieren na beschadiging, atrofie, fibrose net zo trainbaar? Preventieve oefentherapie?

18 The market has already made up his mind

19 The market has already made up his mind Duidelijk voortijdige 'overhaaste conclusies', want overtuigend wetenschappelijk bewijs ontbreekt nog

20 Fase II klinische studie Complete remissie na (C)RT voor HHC Persisterende, chronische dysfagie Onvoldoende reactie na standaard (logopedische) sliktherapie

21 Fase II klinische studie Complete remissie na (C)RT voor HHC Persisterende, chronische dysfagie Onvoldoende reactie na standaard (logopedische) sliktherapie Beperkte orale intake (FOIS 5) Penetratie/aspiratie (PAS >2) tijdens VFS Recidiverende aspiratie pneumonien

22 Fase II klinische studie Behandeling <1 jaar geleden (Grote) chirurgische resecties o Dysfagie niet (alleen) het gevolg van CRT Recidief of residu van ziekte Ernstige co-morbiditeit

23 Fase II klinische studie Doel: N=20 Multi-center studie - Nederlands Kanker Instituut: N=13 - Radboud Ziekenhuis Nijmegen: N=5 - Leids Universitair Medisch Centrum: (wacht op METC goedkeuring)

24 Lipofilling

25 Doel van de studie Het opvullen van weefseldefecten van de tongbasis of farynxwand middels lipofilling, na eerdere curatieve behandeling voor vergevorderd hoofd-halskanker

26 Winnen/oogsten van vet uit de buikwand

27 Centrifugeren

28

29 Studie cohort Hoofd-hals kanker Logopedie onvoldoende Chronische dysfagie

30 Studie cohort Patient Tumor Behandeling Indicatie Injectie No. Geslacht Leeftijd Lokalisatie TNM CRT OK Dysfagie Dysfonie Lokatie Aantal Volume 1 V 75 Tongbasis Benigne Tongbasis 3 29,5 cc 2 M 51 Tonsil T2N2b Tongbasis 3 30 cc 3 V 71 Farynxwand T3N Tongbasis 2 10,5 cc 4 M 65 Vallecula T2N2b Tongbasis 3 20 cc 5 M 43 Tonsil T4N2c Farynxwand 2 11 cc 6 M 67 Mondbodem T3N2c Tongbasis 3 32 cc 7 V 59 Tongbasis T3N2c Tongbasis 3 34,5 cc

31 Parameters VFS injectieplaats, PAS, contrast residu MRI volume tong, farynx en geïnjecteerd vetweefsel FOIS orale intake (PRO) SWAL-QOL subjectieve slikfunctie (PRO) Stemopnames stemvolume

32 Resultaten Totaal 17 succesvolle behandelingen Per injectie ~10 cc vet Klinische verbetering in 80% (indien 3 injecties toegepast) Geen complicaties (necrose, infectie, zwelling, hematoom etc.)

33 Pre Post

34 Pre Post VG/ T3N2 mondbodemcarcinoom wv commandoresectie gevolgd door postoperatief radiotherapie

35 Conclusie & Discussie Lipofilling lijkt veilig en mogelijk ook effectief indien de functionele problemen gebaseerd zijn op volumeverlies of atrofie Moeilijk (vooraf) te voorspellen hoeveel vet resorbeert en hoe lang het effect blijft bestaan Mogelijk wordt het weefsel ook minder fibrotisch

36 Vragen?