Osteopathische geneeskunde. De nieren en de bijnieren. Grégoire Lason & Luc Peeters

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Osteopathische geneeskunde. De nieren en de bijnieren. Grégoire Lason & Luc Peeters"

Transcriptie

1 Osteopathische geneeskunde De nieren en de bijnieren Grégoire Lason & Luc Peeters

2 De nieren en de bijnieren Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Contact: Osteo 2000, Kleindokkaai 3-5, B 9000 Gent, België Mail: info@osteopathie.eu Web: en Tel: Fax: ISBN: The International Academy of Osteopathy I.A.O. 2

3 Inhoud Inhoud Inleiding Anatomie Ligging Anatomische fixaties Innervatie Orthosympatisch Parasympathisch Afferentie Renorenale reflex Interactie tussen het orthosympathische zenuwstelsel en de nieren in relatie tot de bloeddruk De bijnier Doorbloeding De nieren De bijnieren Grootte en consistentie van de nieren Grootte en consistentie van de bijnieren Fysiologie Functies van de nier Filterende en resorptie functie Endocriene functie Regeling van het bloedvolume Regeling van de chemische samenstelling van het bloed Algemeen Filtratie Reabsorptie Secretie Saturatie Deshydratatie Diuretica Bloeddrukregeling (hormonaal) in nieren en bijnieren Functie van de bijnieren De cortex (stressorgaan) De medulla Algemene functie van de bijnieren Nota in verband met stress Functie van de ureters Mobiliteit Anamnese en fysische diagnostiek

4 5.1. Nierptose Trauma Nierstenen Glomerulaire aandoeningen Glomerulonefritis Nefrotisch syndroom Tubulaire en interstitiële aandoeningen Acuut nierfalen Chronisch nierlijden of uremie Eindstadium van nierlijden: verstoring van de homeostase Pyelonefritis Niercysten/polycystische nieren Nierkanker Nutcracker syndroom Bijnieren Aandoeningen van de cortex Hyperadrenocorticisme Hypoadrenocorticisme Klinische diagnostiek Provocatietesten Provocatietest bij pyelonefritis Provocatietest bij pyelonefritis Test van Devasalva Palpatie Palpatie van de onderpool van de nier Palpatie met de vingertoppen Palpatie met thenar - hypothenar Anteroposterior palpatie Palpatie van de ureter Palpatie van de pulsatie van de a. tibialis posterior Mobiliteitstesten Mobiliteitstest in zijlig Mobiliteitstest van de bovenpool in zit Mobiliteitstest met de duimen Mobiliteitstest met de vingertoppen Mobiliteitstest met thenar/hypothenar Mobiliteitstest naar mediaal Osteopathische technieken Ontspanning van de nieromgeving en fasciale technieken Ontspanning van de achterzijde Ontspanning van het peritoneum parietale posterius Fasciale rek onder de nier Rek van de fascia perirenalis

5 Inductie van de nier Mobilisaties Mobilisatie naar craniaal met de duimen Mobilisatie naar craniaal met de vingertoppen Mobilisatie naar craniaal met thenar/hypothenar Bilaterale mobilisatie van de nieren Mobilisatie van de bovenpool Mobilisatie en drainage van de centro-superieure retroperitoneale regio Mobilisatie ten opzichte van de m. psoas Rek van de ureter Rek van de ureter Neurolymfatische reflexpunten Bibliografie Over de auteurs Dankwoord Viscerale osteopathie Inleiding Bewegingsfysiologie De bewegingen van het musculoskeletale systeem De bewegingen van het viscerale systeem Het diafragma Het hart De peristaltiek Viscerale interacties Algemeen Verbindingen Glijvlakken Ligamentair ophangsysteem of beschotten De meso s De omenta Het turgoreffect en de intracavitaire drukken Bewegingsverliezen Disfuncties van het diafragma Verklevingen Retracties Trofische veranderingen Congestie of abnormale zwelling Posturale afwijkingen Viscerale bewegingsverliezen Viscerale hypermobiliteit Osteopathisch visceraal onderzoek Bibliografie bij viscerale osteopathie

6 12. Gebruikte afkortingen Gebruikte begrippen Alle video s

7 1. Inleiding In de klassieke geneeskunde is wel bekend dat nierproblemen musculoskeletale klachten kunnen geven. Nierkolieken beginnen meestal met pijn in de flank. Functiestoornissen van de nieren zijn een vaak voorkomende oorzaak van klachten die niet steeds onmiddellijk met de nier geassocieerd worden. De reden ligt in het feit dat de nier zeer belangrijke functies vervult bij het filtreren en zuiver houden van het bloed en bij het reguleren van de bloeddruk. Als osteopaat kan men de nierfunctie zeer gunstig beïnvloeden door ervoor te zorgen dat het orgaan goed beweegt onder invloed van de diafragmale ademhalingsbeweging, door de neurovegetatieve invloeden ervan te optimaliseren en door de doorbloeding ervan veneus en arterieel te controleren en te verbeteren. Anatomisch nauw verbonden met de nier is de bijnier, die een uitgesproken endocriene functie heeft. Het merg maakt adrenaline. De cortexhormonen komen tussen in het vet-, suiker- en mineraal metabolisme. Het behandelen van het niersegment in de osteopathie heeft dan ook verschillende doelen. Enerzijds ziet men door nier- of bijnierdisfuncties klachten ontstaan in de bijbehorende segmenten maar anderzijds kunnen nier- of bijnierdisfuncties ook verantwoordelijk zijn voor klachten die men niet onmiddellijk aan het segment relateert. Bloeddrukproblemen, oedeem, stressmanagement, vochthuishouding, problemen met het zuur/base evenwicht, botmetabolisme, vermoeidheid, vermagering, immuniteits- en andere problemen zijn vaak gecorreleerd met het nier- en bijnier segment. De eerste bevinding van de osteopaat om aan de nier en haar functie te denken is het vinden van een somatische disfunctie in de zone T 10 tot T 12. Men kan zich de vraag stellen waarom beide organen, nier en bijnier, hier samen besproken worden ondanks de totaal verschillende functies. De reden is dat de bijnier niet afzonderlijk als orgaan kan gemobiliseerd worden. De bijnier is anatomisch innig met de nier verbonden en de viscerale testen en technieken kunnen niet gedifferentieerd worden. Ook de vertebrale segmenten zijn dezelfde. De osteopaat moet in staat zijn om structurele nier- en bijnierproblemen te herkennen en de patiënt efficiënt door te verwijzen waar nodig. 7

8 2. Anatomie (Grant & Boileau 2004, Gray 1995, Hallgr msson et al 2003, Netter 1997, 2006, Sobotta 2001) 2.1. Ligging De nieren zijn boonvormig, liggen in de retroperitoneale ruimte en zijn gelokaliseerd in de superieure lumbale regio. De rechter nier ligt een tweetal cm lager dan de linker nier vanwege de ligging van de lever die de rechter nier wat naar beneden drukt. De laterale zijde is convex en de mediale concaaf. Aan de mediale zijde ligt een hilum waar de arteriën, venen, lymfevaten en zenuwen van en naar de nier verlopen. Mediaal vindt men ook het pyelum, van waaruit de ureters vertrekken naar de posterieure inferior zijde van de blaas. Bovenop de nieren liggen de bijnieren (Afbeeldingen 1 en 2) omgeven door een gemeenschappelijke vethuls en kapsel. Ze liggen eveneens retroperitoneaal. Ze liggen in contact met: Rechts: lever en v. cava inferior. Links: pancreas en maag. Achterzijde: diafragma. Rib 11 Rechter bijnier Rib 12 Afbeelding 1 - Ligging van de rechter bijnier in het frontale plan 9

9 V. cava inferior Aorta abdominalis Bijnier Bijnier Pyelum Nier Nier Pyelum Ureter Ureter Navel Rechts Links Blaas Afbeelding 2a - Ligging van de nieren in het frontale plan Bijnier Nier Bijnier Nier Rechts Links Afbeelding 2b - Ligging van de nieren in het frontale plan 10

10 3. Fysiologie (Ganong 2005, Guyton & Hall 2005, Marieb 1988, Vander 1995) 3.1. Functies van de nier Filterende en resorptie functie Regeling van het bloedvolume en bloeddrukregeling. Regeling van de chemische samenstelling van het bloed: natrium (Na + ) en kalium (K + ) evenwicht en zuur-base evenwicht. Afvoer van afvalstoffen zoals stikstof- en zwavelverbindingen die bij de afbraak van eiwitten ontstaan Endocriene functie Hormoonproductie: Erythropoëtine, of EPO, stimulator van het beenmerg om rode bloedcellen aan te maken. Renine als bloeddrukregelaar Regeling van het bloedvolume Elke keer dat er bloed in de nier komt, wordt een deel van de vloeistof vanuit gespecialiseerde capillairen (glomerulaire capillairen) in de renale tubuli gedrukt. Deze renale tubuli verlopen dan langs de peritubulaire capillairen. Het meeste water wordt geresorbeerd door deze renale tubuli in de bloedvaten. Het in de tubuli overblijvende water zal uitgewaterd worden. De regeling van de hoeveelheid water dat terug geresorbeerd wordt, zal het bloedvolume regelen. Reabsorptie Secretie Peritubulaire capillair Peritubulaire capillair Renale tubulus Renale tubulus Afbeelding 18 - Reabsorptie en secretie 24

11 5. Anamnese en fysische diagnostiek (Bickley 1999, Coresh et al 2007, Fogo et al 2006, Fogo & Kashgarian 2005, Kern & Silva 1999, Laporte et al 1990, Levey et al 2003, Longmore et al 2004, Lote 2000, National Kidney Foundation 2002, Sapira 1990, Simon et al 2004, Teichman 2004, Toto 2004) 5.1. Nierptose De nier kan ptoseren (Afbeelding 29). Er worden drie graden van ptose onderscheiden: De nier ptoseert en daalt af naar lateraal, volgens de laterale rand van de m. psoas. De nier ptoseert verder en legt zich op de m. psoas, ze kantelt naar binnen. De nier ptoseert verder naar het bekken toe en kantelt volledig. Bij het ptoseren verliest de nier haar mobiliteit onder invloed van het diafragma. Hierdoor zal haar functie verminderen. Bij ernstige ptose kan ze ook congestioneren doordat de ureter opgerold ligt en zijn peristaltiek onregelmatig wordt. Een derde graads ptose (Afbeelding 29) kan door de osteopaat niet meer topografisch gecorrigeerd worden. Toch kan mobiliseren hier belangrijk zijn, vooral om de congestie tegen te gaan en de goede functie van de ureter te garanderen. Een lichte ptose is niet noodzakelijk pathologisch. Een ernstige ptose kan leiden tot disfunctie (Barber & Thompson 2004, Boccardo et al 1994, Clorius et al 1987). Een nierptose komt in 70% van de gevallen voor aan de rechter zijde. Een nierptose zal de doorbloeding van het orgaan verminderen Afbeelding 29 - Drie graden van ptose 39

12 6. Klinische diagnostiek 6.1. Provocatietesten Provocatietest bij pyelonefritis De osteopaat plaatst de volle hand in de zone van Grynfelt. Deze bevindt zich lateraal van de paravertebrale spieren en onder de 12 de rib. In deze regio is de musculaire laag het dunst. Met de vuist van de andere hand klopt hij enkele keren met progressieve intensiteit naar ventraal. Indien een doffe pijn optreedt die nazeurt is dit een teken van pyelonefritis. Uiteraard moet dit gepaard gaan met de andere klinische tekenen uit de anamnese en met een ventrale palpatiepijn. Video 1 - Provocatietest bij pyelonefritis 57

13 Provocatietest bij pyelonefritis Met een vinger drukt de osteopaat naar ventraal, craniaal en mediaal, in de richting van de nier. Indien pijn optreedt die nazeurt is dit een teken van pyelonefritis. Uiteraard moet dit gepaard gaan met de andere klinische tekenen uit de anamnese en met een ventrale palpatiepijn. Video 2 - Provocatietest bij pyelonefritis Test van Devasalva De osteopaat plaatst beide handen onder de nieren en houdt deze positie aan. Hij vraagt aan de patiënt een diepe abdominale ademhaling. Indien de patiënt pijn heeft en de adem stokt is de test positief. De test is positief bij pyelonefritis en bij niercongestie. Video 3 - Test van Devasalva 58

14 7. Osteopathische technieken 7.1. Ontspanning van de nieromgeving en fasciale technieken Ontspanning van de achterzijde (Afbeelding 50) De patiënt wordt in de typische lumbarol positie gebracht met de lumbale wervelkolom in lichte lordose. De osteopaat plaatst de duim in de zone van Grynfelt, in de hoek tussen de paravertebrale spieren en de twaalfde rib. Daar geeft hij een progressieve druk met de duim naar ventraal/mediaal, in de richting van de nier. Tijdens deze progressieve druk wordt de lumbarolpositie gebruikt om de regio waar de duim geplaatst is in een zo ontspannen mogelijke positie te brengen. De techniek is een essentiële voorbereiding op het verder mobiliseren van de nier. Vooral omdat de nier bij het inademen naar ventraal moet bewegen en verklevingen posterior die beweging kunnen remmen. Dit betekent ook dat men best de druk naar ventraal aanhoudt en enkele keren een diepe abdominale inademing vraagt. Tijdens deze inademing beweegt de nier naar ventraal. In het begin van deze techniek zal deze regio hard aanvoelen maar de progressieve druk en de voor deze regio ontspannende lumbarolpositie zal de regio langzaam ontspannen. De techniek is geslaagd indien erna minder weerstand in deze zone wordt aangevoeld. Het is niet volledig duidelijk hoe de techniek functioneert maar het effect ervan is wel duidelijk door het meer ontspannen aanvoelen van de regio. Mogelijks worden posterior verklevingen gerekt; mogelijks wordt de te hoge orthosympatische tonus van alle weefsels in deze posterior regio geïnhibeerd. Het is een goede voorbereiding op het verder mobiliseren van de nier. 67

15 Video 16 - Ontspanning van de achterzijde 68

16 Ontspanning van het peritoneum parietale posterius (Afbeelding 51) De patiënt is in ruglig met beide benen gebogen. De osteopaat staat aan de tegenovergestelde zijde van de te mobiliseren regio. Hij plaatst de vingers van beide handen in de ruimte van Grynfelt en heft deze naar ventraal en mediaal. Tegen deze weerstand geeft hij een progressieve druk die een tijd wordt aangehouden. De techniek is succesvol indien na 30 seconden tot een minuut een meer ontspannen regio wordt aangevoeld. Het is niet volledig duidelijk hoe de techniek functioneert maar het effect ervan is wel duidelijk door het meer ontspannen aanvoelen van de regio. Mogelijks worden posterior verklevingen gerekt; mogelijks wordt de te hoge orthosympatische tonus van alle weefsels in deze posterior regio geïnhibeerd. Het is een essentiële voorbereiding op het verder mobiliseren van de nier. Vooral omdat de nier bij het inademen naar ventraal moet bewegen en verklevingen posterior die beweging kunnen remmen. Men kan eveneens het ventrale heffen aanhouden en dit tijdens een diepe inademing plots loslaten om posterior gelegen verklevingen te rekken. Video 17 - Ontspanning van het peritoneum parietale posterius 69

17 9. Over de auteurs Grégoire Lason Luc Peeters Gent (B), Terhagen (B), Beide auteurs zijn houder van het universitair diploma Master of Science in Osteopathie University of Applied Sciences en zijn actief in de verspreiding en de academisering van de osteopathie in Europa. In 1987 richtten zij The International Academy of Osteopathy (IAO) op, waarvan zij de directeurs zijn. De IAO is al jaren het grootste opleidingsinstituut voor osteopathie in Europa. Beide osteopaten zijn lid van diverse organisaties die streven naar de verdere ontwikkeling van de osteopathie zoals the American Academy of Osteopathy (AAO), the International Osteopathic Alliance (IOA), the World Osteopathic Health Organisation (WOHO), etc. Met deze osteopathische encyclopedie willen zij onder meer aantonen dat het osteopathisch onderzoek en de osteopathische behandeling van iedere patiënt gebaseerd is op de integratie van drie grote systemen: het musculoskeletale, het viscerale en het craniosacrale systeem. 86

18 Dit e-book is een realisatie van Osteo 2000 bvba. Indien u interesse heeft in het publiceren van een e-book of indien u vragen of suggesties heeft, kan u ons steeds contacteren. Mail: ebooks@osteopathie.eu Fax: Tel: Web Osteopedia: Web The International Academy of Osteopathy IAO: 101

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer, Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De milt. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. De milt. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde De milt Luc Peeters & Grégoire Lason De milt Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer, Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De blaas en de prostaat. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. De blaas en de prostaat. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde De blaas en de prostaat Luc Peeters & Grégoire Lason De blaas en de prostaat Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. Het hart. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. Het hart. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde Het hart Luc Peeters & Grégoire Lason Het hart Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer, Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. Het intestinum. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. Het intestinum. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde Het intestinum Grégoire Lason & Luc Peeters Het intestinum Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De pancreas. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. De pancreas. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde De pancreas Grégoire Lason & Luc Peeters De pancreas Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht De heup en de knie

Nadere informatie

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het

Nadere informatie

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Indeling van de onderwerpen Jaar Module 1 Module 2 Module 3 Module 4 1 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht De heup en de knie

Nadere informatie

l e i d e n d t o t h e t DO- d i p l o m a e n d e g r a a d M a s t e r o f Science in Osteopathy (MSc.Ost.)

l e i d e n d t o t h e t DO- d i p l o m a e n d e g r a a d M a s t e r o f Science in Osteopathy (MSc.Ost.) Curriculum modulaire opleiding l e i d e n d t o t h e t DO- d i p l o m a e n d e g r a a d M a s t e r o f Science in Osteopathy (MSc.Ost.) . Algemeen curriculum -jarige opleiding Jaar Sessie Sessie

Nadere informatie

Curriculum modulaire opleiding

Curriculum modulaire opleiding Curriculum modulaire opleiding Leidend tot het DO- diploma en de graad Master of Science in Osteopathy (MSc.Ost.) . Indeling van de onderwerpen Jaar Sessie Sessie 2 Sessie 3 Sessie Osteopathische principes

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. Het sacroiliacale gewricht. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. Het sacroiliacale gewricht. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde Het sacroiliacale gewricht Luc Peeters & Grégoire Lason Het sacroiliacale gewricht Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag

Nadere informatie

Osteopathische Geneeskunde. De thoracale wervelkolom en de ribben. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische Geneeskunde. De thoracale wervelkolom en de ribben. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische Geneeskunde De thoracale wervelkolom en de ribben Luc Peeters & Grégoire Lason De thoracale wervelkolom en de ribben Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De oesofagus en de maag. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. De oesofagus en de maag. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde De oesofagus en de maag Luc Peeters & Grégoire Lason De oesofagus en de maag Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer, Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book Het

Nadere informatie

Osteopathische Geneeskunde. Het iliosacrale gewricht. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische Geneeskunde. Het iliosacrale gewricht. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische Geneeskunde Het iliosacrale gewricht Grégoire Lason & Luc Peeters Het iliosacrale gewricht Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De longen en het diafragma. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. De longen en het diafragma. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde De longen en het diafragma Grégoire Lason & Luc Peeters De longen en het diafragma Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De lever en de galblaas. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. De lever en de galblaas. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde De lever en de galblaas Luc Peeters & Grégoire Lason De lever en de galblaas Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De uterus en de ovaria. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. De uterus en de ovaria. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde De uterus en de ovaria Grégoire Lason & Luc Peeters De uterus en de ovaria Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De schildklier. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. De schildklier. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde De schildklier Grégoire Lason & Luc Peeters De schildklier Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of

Nadere informatie

Osteopathische Geneeskunde. Integratie en toegepaste principes in de osteopathie. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische Geneeskunde. Integratie en toegepaste principes in de osteopathie. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische Geneeskunde Integratie en toegepaste principes in de osteopathie Luc Peeters & Grégoire Lason Integratie en toegepaste principes in de osteopathie Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Principes en filosofie

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De lumbale wervelkolom. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. De lumbale wervelkolom. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde De lumbale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters De lumbale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

Osteopathie is een manuele geneeswijze, wat inhoudt dat er geen apparaten aan te pas komen.

Osteopathie is een manuele geneeswijze, wat inhoudt dat er geen apparaten aan te pas komen. Osteopathie is een manuele geneeswijze, wat inhoudt dat er geen apparaten aan te pas komen. Een osteopaat gaat uit van de visie dat de mens biologisch één geheel is en dat alle afzonderlijke delen (systemen)

Nadere informatie

Organisatie van de urinewegen

Organisatie van de urinewegen Urine wegen Informatie bij les 3 De stof in deze presentatie is een samenvatting uit het boek Anatomie en fysiologie; een inleiding van uitgeverij Pearson Organisatie van de urinewegen Functies van de

Nadere informatie

Osteopathische Geneeskunde. De knie. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische Geneeskunde. De knie. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische Geneeskunde De knie Grégoire Lason & Luc Peeters 1 De knie Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

BUSQUET METHODE DE FYSIOLOGISCHE KETTINGEN

BUSQUET METHODE DE FYSIOLOGISCHE KETTINGEN BUSQUET METHODE DE FYSIOLOGISCHE KETTINGEN GLOBALE OPLEIDINGSDOELSTELLINGEN VAN DE METHODE VAN FYSIOLOGISCHE KETTINGEN: Opleiding in de goede werking van het menselijk lichaam Opleiding in compensaties

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g 1 1. Algemeen 2 2. Indeling van de modules Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits Osteopathische principes Osteopathische Medische en principes,

Nadere informatie

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar

Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar Curriculum voltijdse opleiding Academiejaar 2017-2018 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Bachelor*/** Anatomie 1 Musculoskeletale anatomie Basis wetenschappen

Nadere informatie

Lumbaal actief onderzoek Instabiliteit

Lumbaal actief onderzoek Instabiliteit Lumbaal actief onderzoek Instabiliteit De actieve stabiliteit wordt gewaarborgd door de rug- en buikspieren en de tussen het bekken en de onderste extremiteiten uitgespannen musculatuur. Belangrijkste

Nadere informatie

Lesdata 18-19, modulaire opleiding

Lesdata 18-19, modulaire opleiding Lesdata 18-19, modulaire opleiding 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1ste jaar (2018-2019) 1 ste module 04 06/10/2018 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht 2 de module 25 27/10/2018

Nadere informatie

De ligging van de nieren De functie van de nieren

De ligging van de nieren De functie van de nieren Nefrectomie Uw behandelend uroloog heeft met u besproken dat uw nier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de meeste gevallen wordt dit uitgevoerd vanwege een kwaadaardig gezwel. Of minder vaak,

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De cervicale wervelkolom. Grégoire Lason & Luc Peeters

Osteopathische geneeskunde. De cervicale wervelkolom. Grégoire Lason & Luc Peeters Osteopathische geneeskunde De cervicale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters De cervicale wervelkolom Grégoire Lason & Luc Peeters Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden

Nadere informatie

In deze les leer je ook wat shock voor een lichaam betekent en hoe we dit kunnen behandelen.

In deze les leer je ook wat shock voor een lichaam betekent en hoe we dit kunnen behandelen. De onderstaande informatie sluit aan op de studiegids voor de opleiding tot TotalBodyReflex therapeut. U kunt de studiegids downloaden via de website www.totalbodyreflex.com. Niveau 1, leerjaar 1 Les 1

Nadere informatie

Osteopathische Geneeskunde. De heup. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische Geneeskunde. De heup. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische Geneeskunde De heup Luc Peeters & Grégoire Lason De heup Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Nadere informatie

PD: Peritoneale Dialyse

PD: Peritoneale Dialyse PD: Peritoneale Dialyse Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt een behandeling die zijn of haar nierfunctie gaat vervangen, genaamd Peritoneale Dialyse (PD). De arts zal u en

Nadere informatie

Zin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie. Dr. G. VYNCKE

Zin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie. Dr. G. VYNCKE Zin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie Dr. G. VYNCKE Differentiële diagnostiek Indicatie manueel geneeskundige behandeling GEWRICHTSBLOKKERING = ARTICULAIRE DYSFUNCTIE

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De enkel en de voet. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. De enkel en de voet. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde De enkel en de voet Luc Peeters & Grégoire Lason De enkel en de voet Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd

Nadere informatie

L e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g

L e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g L e s d a t a 1 7-18, m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1 ste jaar (2017-2018) 1 ste module 07 09/09/2017 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht

Nadere informatie

In deze - beetje lange- nieuwsbrief: - ook de baasjes goed de winter door - wachtlijst cursus EHBO voor dieren - het team - wat is osteopathie

In deze - beetje lange- nieuwsbrief: - ook de baasjes goed de winter door - wachtlijst cursus EHBO voor dieren - het team - wat is osteopathie In deze - beetje lange- nieuwsbrief: - ook de baasjes goed de winter door - wachtlijst cursus EHBO voor dieren - het team - wat is osteopathie Beste lezer, Dit is alweer onze laatste Nieuwsbrief van het

Nadere informatie

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art.

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. Les 9 Nier Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR ANZN 1e leerjaar - Les 9 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Nieren Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. renalis / vena perirenaal

Nadere informatie

Preventieve en correctieve mobiliserende gymnastiek bij chronische respiratoire aandoeningen

Preventieve en correctieve mobiliserende gymnastiek bij chronische respiratoire aandoeningen Preventieve en correctieve mobiliserende gymnastiek bij chronische respiratoire aandoeningen Bij een aantal chronische respiratoire aandoeningen zien we (soms reeds bij of kort na de geboorte) vervormingen

Nadere informatie

CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie)

CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie) CVVH(DF): Continue Veno-Veneuze Hemo (DiaFiltratie) Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt een behandeling die zijn of haar nierfunctie gaat vervangen, genaamd Continue Veno-Veneuze

Nadere informatie

Nierablatie onder CT geleide punctie

Nierablatie onder CT geleide punctie Nierablatie onder CT geleide punctie Nierablatie op CT 1 Intro/Voorstelling 2 Anatomie/Fysiologie 3 Indeling niertumoren 4 Behandeling/RFA 1 Intro/Voorstelling AZ Delta ziekenhuis bestaat momenteel uit

Nadere informatie

The International Academy of Osteopathy

The International Academy of Osteopathy 2 Voltijds Modulair 2600 studenten 160 docenten Sinds1987 Internationale reputatie ISO 9001 gecertificeerd 3 Voltijds 5 jaar BAMA 3 + 2 300 credits Gent (B) Bachelor Master Geaccrediteerd door Buckinghamshire

Nadere informatie

De prostaat. Anatomie van de prostaat. Blaashals. Urineblaas. Zaadblaasjes. Ejaculatiekanaal. Prostaat. Urinebuis. Zaadblaasjes. Prostaat.

De prostaat. Anatomie van de prostaat. Blaashals. Urineblaas. Zaadblaasjes. Ejaculatiekanaal. Prostaat. Urinebuis. Zaadblaasjes. Prostaat. De prostaat Anatomie van de prostaat Blaashals Zaadblaasjes Prostaat Zaadblaasjes Prostaat Prostaatgebied Ejaculatiekanaal Urineblaas Urineblaas Overgangszone Kapsel van bind- en spierweefsel Centrale

Nadere informatie

Uitgangshouding Uitvoering Aandachtspunten Ruglig, benen opgetrokken Eén hand in lordose van de lage rug

Uitgangshouding Uitvoering Aandachtspunten Ruglig, benen opgetrokken Eén hand in lordose van de lage rug Houding Low load o o o Ruglig, benen opgetrokken Eén hand in lordose van de lage rug Kantel je bekken naar achter en vlak hierdoor je rug af Kantel je bekken naar voor en maak hierdoor je rug hol Enkel

Nadere informatie

A. de hersenen en het ruggenmerg B. het hersenvlies en de hersenstam C. het cerebrospinaal vocht en de gevoelszenuwen D. de klieren en de lymfevaten

A. de hersenen en het ruggenmerg B. het hersenvlies en de hersenstam C. het cerebrospinaal vocht en de gevoelszenuwen D. de klieren en de lymfevaten Hoofdstuk 1 Meerkeuzevraag 1.1 Meerkeuzevraag 1.2 Meerkeuzevraag 1.3 Meerkeuzevraag 1.4 Meerkeuzevraag 1.5 Meerkeuzevraag 1.6 Meerkeuzevraag 1.7 Waar ligt de lever in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven

Nadere informatie

Osteopathie. Presentatie Passage Bergentheim

Osteopathie. Presentatie Passage Bergentheim Osteopathie Presentatie Passage Bergentheim Inhoud vragen positie zorg praktijk opleiding enquete Motivatie Uitgebreide interesse in het begrijpen van het functioneren van het menselijk lichaam Anatomie

Nadere informatie

Schouderblessures bij bovenhandse sporten. Sportfysiotherapeut Merel Hoezen

Schouderblessures bij bovenhandse sporten. Sportfysiotherapeut Merel Hoezen Schouderblessures bij bovenhandse sporten Sportfysiotherapeut Merel Hoezen Keten zorg Casus 18 jarige talentvolle tennister 2 jaar langzaam progressieve schouderklachten Pijn achterzijde van de schouder

Nadere informatie

L e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g

L e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g L e s d a t a 1 7-18, m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1 ste jaar (2017-2018) 1 ste module 07 09/09/2017 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht

Nadere informatie

Theorie-examen Fysiologie 21 april 2006.

Theorie-examen Fysiologie 21 april 2006. Theorie-examen Fysiologie 21 april 2006. 1. Welke bestanddelen horen, onder normale omstandigheden, niet voor te komen in urine? A. Hormonen en afbraakproducten. B. Eiwitten. C. Zouten. 2. Wat is een voorbeeld

Nadere informatie

1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1 van de 1 punt behaald

1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1 van de 1 punt behaald 1. Welke stof speelt de belangrijkste rol bij het bepalen van de glomulaire filtratiesnelheid, een maat voor nierschade? 1. Ferritine 2. CRP 3. Kreatinine 4. Albumine De glomerulaire filtratiesnelheid

Nadere informatie

Hoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts

Hoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts Hoorcollege Tractus circulatorius II Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini gelezen (Hoofdstuk 12.4.2, 13.3, 13.4.1 en 13.9)? Datzaljeleren.nl module Anatomie en fysiologie

Nadere informatie

L e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g

L e s d a t a , m o d u l a i r e o p l e i d i n g L e s d a t a 1 6-17, m o d u l a i r e o p l e i d i n g 1. Gent 2. Antwerpen 3. Zeist 1 1. Gent 1 ste jaar (2016-2017) 1 ste module 22 24/09/2016 Osteopathische principes en het iliosacrale gewricht

Nadere informatie

ventraal van m. psoas Ureteren naast en voor grote vaten in retroperitoneum Na vaatoverkruising infraperitoneaal Vena test/ovar. lopen mee met psoas

ventraal van m. psoas Ureteren naast en voor grote vaten in retroperitoneum Na vaatoverkruising infraperitoneaal Vena test/ovar. lopen mee met psoas NIEREN Bijnieren boven nieren Nierarterie onder niveau SMA Meestal 1 arterie bdz Linker niervene voorlangs aorta Vena test./ovarica li komt in li. niervene uit 1 ventraal van m. psoas Ureteren naast en

Nadere informatie

Als het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan?

Als het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan? De lever is gelegen in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven links C. Onder rechts D. Onder links Als het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan? A. De aorta B. De holle

Nadere informatie

Diabetes of suikerziekte

Diabetes of suikerziekte Diabetes of suikerziekte (bron: Weet je voldoende over diabetes - Vlaamse Diabetes Vereniging) SUIKER EN HET MENSELIJK LICHAAM In onze dagelijke voeding zijn tal van koolhydraten (=suikers) aanwezig. Deze

Nadere informatie

Symposium : Rheumatologie : Dr. Vandevyvere Klaas. 01-03-11

Symposium : Rheumatologie : Dr. Vandevyvere Klaas. 01-03-11 Symposium : Rheumatologie : Dr. Vandevyvere Klaas. 01-03-11 Kinesitherapeutisch onderzoek : Voorwoord : Bij de Ziekte van Bechterew of Spondylitis ankylosans(sa) denken we snel aan de bamboospine, een

Nadere informatie

Als uw nier moet worden weggenomen

Als uw nier moet worden weggenomen Als uw nier moet worden weggenomen Inleiding Uw behandelende uroloog heeft met u besproken dat uw nier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de meeste gevallen wordt dit uitgevoerd vanwege een kwaadaardig

Nadere informatie

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen Water 1 Onderwerpen Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen 2 Hoe werkt ons lichaam? Belangrijkste functie van de nieren/bijnieren: - filteren

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe

Anatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe Anatomie / fysiologie Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe FHV2009 / Cxx53_5_6 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Taken circulatiestelsel Voedingsstoffen, nadat ze verteerd (in stukken gedeeld) zijn, opnemen

Nadere informatie

Reis door het Nephron. Hilde de Geus

Reis door het Nephron. Hilde de Geus Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie

Nadere informatie

Osteopathische geneeskunde. De schoudergordel. Luc Peeters & Grégoire Lason

Osteopathische geneeskunde. De schoudergordel. Luc Peeters & Grégoire Lason Osteopathische geneeskunde De schoudergordel Luc Peeters & Grégoire Lason De schoudergordel Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2014. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd

Nadere informatie

MANUELE THERAPIE. Onderzoek Patiënt

MANUELE THERAPIE. Onderzoek Patiënt MANUELE THERAPIE Onderzoek Patiënt Naam Datum : I. Patiëntengegevens Geslacht: M / V Leeftijd:... Lengte:... cm Gewicht:... kg Beroep:...Werkvoorwaarden:... Sport:... II. Anamnese : Inventaris van het

Nadere informatie

WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING

WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING M D as iplo te m ro a f S in ci Os en te ce op in ath Os ie te - D op O at hi e WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING Studierichting DO (Diploma in Osteopathie) - 4 jaar parttime / 5 jaar fulltime

Nadere informatie

Theorie-examen Fysiologie april 2009

Theorie-examen Fysiologie april 2009 Theorie-examen Fysiologie april 2009 1. Wat is, uiteindelijk, de beperkende factor bij inspanning? A. Het ademminuutvolume. B. Het hartminuutvolume. C. De vitale capaciteit. 2. Hoe kan het lichaam in totaal

Nadere informatie

Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008

Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008 Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008 1. Wat kan gesteld worden van een orgaanstelsel? A. Dit zijn alle organen tezamen in het lichaam. B. Dit is een groep organen die samen een bepaalde functie vervullen.

Nadere informatie

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie) COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze

Nadere informatie

Het onderzoek van het bekken kan volgende modificaties aan het licht brengen : Ilium in opening. Ilium in sluiting. Bekken in sluiting

Het onderzoek van het bekken kan volgende modificaties aan het licht brengen : Ilium in opening. Ilium in sluiting. Bekken in sluiting Het onderzoek van het bekken kan volgende modificaties aan het licht brengen : Ilium in opening Tijdens de verlengings- en verkortingstests : Het OL verlengt doch verkort niet. Articulaire uitleg : het

Nadere informatie

Adviezen en oefeningen in het kraambed

Adviezen en oefeningen in het kraambed Hoofdkantoor Enschede Oldenzaalsestraat 141 7514 DR Enschede Locatie ClubFit Parkweg 159-161 7545 MV Enschede Locatie Trifora Locatie Vondersweijde Kotkampweg 65 Ada Kokstraat 20 7531 AS Enschede 7572

Nadere informatie

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Water, elektrolyten en zuur-base balans Clinical Medicine Kumar & Clark (hoofdstuk 13 in de 8e druk, hoofdstuk 9 in de 9e druk) Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Het lichaamsgewicht van

Nadere informatie

Nefrectomie (nierverwijdering) Afdeling Urologie

Nefrectomie (nierverwijdering) Afdeling Urologie Nefrectomie (nierverwijdering) Afdeling Urologie Uw uroloog heeft bij u een aandoening geconstateerd waarvoor het nodig is uw nier te verwijderen. In deze folder vindt u informatie om uzelf goed te kunnen

Nadere informatie

Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie

Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Kerkweg 45a 4102 KR Zijderveld Telefoon 0345-642618 Fax 0345-641004 E-mail vriesfysio@planet.nl Internet www.fysiodevries.nl/ Frozen shoulder

Nadere informatie

urologie informatiebrochure Nierstenen info

urologie informatiebrochure Nierstenen info urologie informatiebrochure Nierstenen info Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is een niersteen 4 3. Onderzoek 6 4. De behandeling 6 5. Operatieve ingreep 6 6. Pijnmedicatie 7 7. Mogelijke verwikkelingen

Nadere informatie

Verwijderen van een niertumor via een kijkoperatie (laparoscopische nefrectomie)

Verwijderen van een niertumor via een kijkoperatie (laparoscopische nefrectomie) Verwijderen van een niertumor via een kijkoperatie (laparoscopische nefrectomie) Maatschap Urologie IJsselland Ziekenhuis Inleiding De uroloog heeft bij u een niertumor (niercelcarcinoom) geconstateerd.

Nadere informatie

Normale histologie van het nefron

Normale histologie van het nefron Normale histologie van het nefron Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer Overzicht histologie Algemene kenmerken Bloedvoorziening Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel

Nadere informatie

3. Wat gebeurt er met het kernmembraan in de eerste fase van de celdeling?

3. Wat gebeurt er met het kernmembraan in de eerste fase van de celdeling? 1. Welke stof beweegt zich het makkelijkst door het celmembraan? A) Eiwit. B) Vet. C) Water. 2. Waarbij zijn de centraallichaampjes van belang? A) Bij de celdeling. B) Bij de celgroei. C) Bij de celstofwisseling.

Nadere informatie

Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband?

Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband? Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband? Bij mensen kan slechts 1 w h i p l a s h a c c i d e n t langdurige pijn en lijden veroorzaken. De anatomie van de hond is fundamenteel gelijk aan

Nadere informatie

WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING

WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING M as te ro fs ci en in ce 5 ja in O ar s te op at hi e WORD OSTEOPAAT GEEF UW BEROEP EEN NIEUWE WENDING Studierichting Bachelor of Science with Honours in Osteopathy (BSc.(Hons.)Ost.) in coöperatie met

Nadere informatie

STRESS EN HARTCOHERENTIE

STRESS EN HARTCOHERENTIE Dendermondsesteenweg 29 9270 LAARNE-KALKEN 0474 30 85 84 www.dekrachtbron.be info@dekrachtbron.be MASSAGECENTRUM DE KRACHTBRON STRESS EN HARTCOHERENTIE Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

bewegingsstelsel info voor de patiënt Stretching UZ Gent, Dienst Orthopedie & Traumatologie en Fysische Geneeskunde & Revalidatie

bewegingsstelsel info voor de patiënt Stretching UZ Gent, Dienst Orthopedie & Traumatologie en Fysische Geneeskunde & Revalidatie bewegingsstelsel info voor de patiënt Stretching UZ Gent, Dienst Orthopedie & Traumatologie en Fysische Geneeskunde & Revalidatie Stretching Je hebt last van kniepijn. Het klinisch onderzoek en de medische

Nadere informatie

Thema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem

Thema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem Take-home toets Thema 4.2.1: Anatomie en fysiologie van de thorax, longen en het respiratoirsysteem 1. Welke van de onderstaande spieren speelt (spelen) een rol bij de ademhaling? a. diafragmaspieren b.

Nadere informatie

Verwijderen van een nier nefrectomie

Verwijderen van een nier nefrectomie Verwijderen van een nier nefrectomie Inleiding Binnenkort komt u bij de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas, omdat uw nier geheel of gedeeltelijk wordt verwijderd. In de meeste gevallen wordt dit

Nadere informatie

www.azstlucas.be > Wegwijs in uw bloeduitslagen Centrum voor behandeling van Chronische Nierinsufficiëntie

www.azstlucas.be > Wegwijs in uw bloeduitslagen Centrum voor behandeling van Chronische Nierinsufficiëntie www.azstlucas.be > Wegwijs in uw bloeduitslagen Centrum voor behandeling van Chronische Nierinsufficiëntie Inhoud Inleiding a. Rode bloedcellen b. Witte bloedcellen c. Bloedplaatjes d. Hematocriet e. Hemoglobine

Nadere informatie

Oefeningen bij instabiliteit in de lage rug.

Oefeningen bij instabiliteit in de lage rug. Oefeningen bij instabiliteit in de lage rug. Deze oefeningen zijn bedoeld als geheugensteun voor cliënten die onder behandeling zijn. Natuurlijk kan je ook zelf de oefeningen proberen zonder dat je onder

Nadere informatie

Fysiologie les 5 Herhalen 3A Bloedsomloop

Fysiologie les 5 Herhalen 3A Bloedsomloop Fysiologie les 5 Herhalen 3A Bloedsomloop Cellulair; Haematocriet, Erytrocyt (Affiniteit, Erytropoëtine, HB) Leukocyt (diapedese, fagocytose) Trombocyt 45% Plasma = water met opgeloste stoffen, glucose,

Nadere informatie

Door: Charlotte Simons Arts, yogadocent yin en yang en acupuncturist io

Door: Charlotte Simons Arts, yogadocent yin en yang en acupuncturist io Door: Charlotte Simons Arts, yogadocent yin en yang en acupuncturist io Kracht van herhaling! Homeostase: een proces binnen het interne milieu van meercellige organismen dat voor een stabiel evenwicht

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve

Nadere informatie

Mobiliserende oefeningen voor thuis

Mobiliserende oefeningen voor thuis Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van

Nadere informatie

TPE: Therapeutic Plasma Exchange

TPE: Therapeutic Plasma Exchange TPE: Therapeutic Plasma Exchange Uw kind is opgenomen op de Intensive Care (IC) kinderen en krijgt Therapeutic Plasma Exchange (TPE), oftewel plasmawissel of plasmafiltratie. De arts zal u en eventueel

Nadere informatie

Acute dialyse Nierfunctievervangende behandeling

Acute dialyse Nierfunctievervangende behandeling Acute dialyse Nierfunctievervangende behandeling Afdeling dialyse Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 Algemene informatie over de nieren blz. 3 Verschijnselen bij nierziekten blz. 4 Nierfunctievervangende behandeling

Nadere informatie

Opleiding Matrix-kleurentherapie

Opleiding Matrix-kleurentherapie www.instituutblokdijk.nl Opleiding Matrix-kleurentherapie Instituut Blokdijk Dr. Berlagelaan 5 5622 HA Eindhoven OPLEIDING MATRIX- KLEURENTHERAPIE Het is een 3-jarige opleiding + Medische basiskennis Deze

Nadere informatie