Jaarverslag. Voor zorg in de laatste levensfase. Voor steun en begrip bij het verwerken van het verlies

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Voor zorg in de laatste levensfase Voor steun en begrip bij het verwerken van het verlies

2 Inhoudsopgave Bestuursleden en coördinatoren... 3 Vrijwilligers... 4 Missie... 7 Hoofdstuk 1 Bestuursverslag... 8 Hoofdstuk 2 Palliatieve Terminale Zorg Hoofdstuk 3 Rouwondersteuning Hoofdstuk 4 Diversiteitsproject 15 2

3 Bestuursleden en coördinatoren In het jaar 2012 werkten voor de Stichting onderstaande bestuursleden en coördinatoren: Bestuur: Erik Kummer: voorzitter (+ hospice) Sander Dijkers: penningmeester(+hospice) Theo van der Krogt: secretaris (+ koepel LV Twente) tot Inez Sales: bestuurslid (+ koepel LV Twente) vanaf Trudy van Gils: bestuurslid (coördinatiezaken) tot Ineke de Veij, medisch adviseur Coördinatie: Margreet van der Meer Karin van der Keur Nolda van Renselaar (vrijwillige coördinator rouwbegeleiding) tot Ineke Bastemeijer (project coördinator diversiteit) Telefoon: adres: Internet: Postadres: Stichting Leendert Vriel Enschede Postbus DM Enschede Kantooradres: Floraparkstraat 97, appartement XG Enschede 3

4 Vrijwilligers Vrijwilligers terminale zorg Diny Bakker (sinds 2004) Helma Bakker (sinds 2011) Renate Berkel (sinds 2005) Gerrit Bos (sinds 2011) Joke ter Braak (sinds 2009) Maartje Driesen (sinds 2009) Ina Dutman (sinds 2007) Ans Gaakink (sinds 2012) Jos Godde (sinds 2008) Joke Groothuis (sinds 2004) Els Holleman (sinds 1999) Rob van der Horst (sinds 2012) Fatma Karacan (sinds 2008) Mirjam Kiewik (sinds 2007) Anita Koning (sinds 2012) Jeanette van der Laag (sinds 2004) Alice Lankheet (sinds 2009) Alexandra van der Linden (sinds 2012) Maria Luttje (sinds 2009) Ans van der Meer (sinds 2008) Tineke Molenkamp (sinds 2009) Albina Navichanda (sinds 2008) Erna Nijhuis (sinds 2007) Bien van Oostveen (sinds 1988) Hanneke Pieper (sinds 2007) Cor Poelmans (sinds 2004) Margaret Prenger (sinds 2007) Elfriede Renshof (sinds 2005) Lenie van Riel (sinds 2011) Gonny Roelofsen (sinds 2007) Gerdy van Rijn (sinds 1996) in 2012 gestopt Ineke Schuitert (sinds 2012) Lotte van Sloten (sinds 2011) Joke Stockmann (sinds 2012) Henk Vos (sinds 2012) Femie Wegdam (sinds 1989) Jan van der Zalm (sinds 2009) Vrijwilligers rouwbegeleiding Ineke Bastemeijer (sinds 2005) Joke ter Braak (sinds 2012) Trix Jager (sinds 2002) Marja Ketzener (sinds 2008) Fien Perik (sinds 1997) 4

5 Nolda van Renselaar (sinds 1989) Gé Romp (sinds 2000) Hellen te Selle (sinds 1991) Lotte van Sloten (sinds 2011) Renate Steffens (sinds 1999) Vrijwilligers diversiteit Henriëtte Aksit Ineke Bastemeijer Anneke Bouman Nilgün Büyur Nura Dayan Havva Likoglu Cor Poelmans Hellen te Selle 5

6 VOORWOORD Voor U ligt het jaarverslag 2012 van Stichting Leendert Vriel Enschede, verder LVE genoemd. Samenvattend kunnen we zeggen dat het een goed jaar was. De vrijwilligers terminale zorg hebben een groot aantal mensen ondersteuning mogen bieden. Het aantal hulpvragen, maar ook het aantal uren vrijwilligers inzet, is gestegen ten opzichte van vorig jaar. Ook het aantal mensen waaraan individuele rouwondersteuning is gegeven is gestegen ten opzichte van vorig jaar. Er hebben minder mensen deelgenomen aan de gespreksgroep na het verlies van de partner. Het project rouwondersteuning aan allochtonen na het verlies van een dierbare is dit jaar voortgezet. Namens het bestuur wil ik mijn dank uitspreken aan alle vrijwilligers. Het op belangeloze wijze Er zijn voor mensen in de laatste levensfase en na het verlies van een dierbare verdient respect. De vrijwilligers zijn het fundament van de Stichting. De vrijwilligers bieden samen met de coördinatoren kwalitatief goede informele zorg. Verschillende organisaties en individuen hebben dit met een financiële ondersteuning mogelijk gemaakt. Door de bezuinigingen staat de totale zorgverlening voor grote uitdagingen. Duidelijk is dat informele zorg in de toekomst van groot belang zal blijven. In goede samenwerking met de professionele zorg willen we graag onze diensten blijven verlenen. Subsidieverlening en andere financiële ondersteuning blijven nodig om onze zorgverlening te kunnen organiseren. In dit Sociaal Jaarverslag willen we u als lezer informeren over de resultaten van de dienstverlening in het jaar Met veel inspiratie zullen we in het komend jaar met deze activiteiten doorgaan. Erik Kummer Voorzitter van het bestuur 6

7 Missie De missie van de Stichting Leendert Vriel Enschede is het geven van ondersteuning aan ernstig zieken en hun mantelzorgers in de palliatieve, terminale zorg. Het doel is dat de zieke de laatste levensfase thuis door kan brengen. De stichting draagt hieraan bij door het inzetten van vrijwilligers die een waakfunctie uitoefenen. De vrijwilligers zijn zowel overdag als s nachts inzetbaar. Door de flexibiliteit van de vrijwilligers en de bereikbaarheid van de stichting is het meestal mogelijk de in te zetten hulp binnen 24 uur te realiseren. Daarnaast biedt de stichting ondersteuning bij rouw, zowel op basis van individuele begeleiding als het organiseren van praatgroepen voor rouwenden. Kwaliteit, kennis en continuïteit zijn hierbij belangrijke thema s voor LVE. 7

8 Hoofdstuk 1 Bestuursverslag Samenstelling bestuur De samenstelling van het bestuur is dit jaar flink veranderd. Ondergetekende (EWK) is sinds 1 januari voorzitter als opvolger van Monique van der Geest. Theo van der Krogt en Trudy van Gils - secretaris respectievelijk lid van het bestuur - verlieten einde dit jaar het bestuur. Trudy diende de LVE lange tijd als coördinator, later als bestuurslid. Ook Ineke de Veij die als medisch adviseur het bestuur terzijde stond heeft haar taak beëindigd. Allen is het bestuur heel veel dank verschuldigd voor hun inzet en betrokkenheid bij het werk van de LVE. Gelukkig is het bestuur versterkt door de komst van Inez Sales en Herbert Meyer. Inez Sales zal de LVE in de Twentse Koepel vertegenwoordigen en Herbert Meyer zal de secretaris en medisch adviseur zijn. Een vacature is nog vacant. Palliatieve terminale zorg. De wijze waarop de palliatieve terminale zorg is georganiseerd bevalt goed in de praktijk. Dit is in dit jaar niet veranderd. Rouwondersteuning. De vrijwillige coördinator Nolda van Renselaar heeft haar taak in maart neergelegd. De coördinatie is tijdelijk overgenomen door één van de coördinatoren in vaste dienst. Nolda heeft de rouw coördinatie een groot aantal jaren op vrijwillige basis gedaan. Een woord van dank voor haar vele werk is hier op zijn plaats. Nolda blijft nog rouwondersteuning bieden. Verder wil het bestuur op deze plaats onze rouwvrijwilliger Gé Romp een goed herstel van de gezondheid toewensen. Hospice. Op bestuurlijk niveau is LVE nauw betrokken bij het Hospice Enschede. De financiële situatie van het Hospice is in 2012 duidelijk verbeterd. Er is een stijgende lijn te zien van het aantal mensen dat in hun laatste levensfase gebruik maakt van het Hospice. Diversiteit project. Het project over rouwondersteuning aan allochtonen na verlies van een dierbare is voortgezet en voor een groot deel voltooid. In 2013 wordt het verslag hierover openbaar gemaakt. Regionale samenwerking. Per 1 januari 2012 is het werkgeverschap van onze coördinatoren in vaste dienst overgegaan naar de koepelorganisatie stichting Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Leendert Vriel Twente. In ons bestuur en in de koepel heeft dit veel aandacht gevraagd. Gaandeweg het jaar kreeg deze overgang meer vorm. Er zijn afspraken gemaakt over de communicatielijnen. Er is een functieomschrijving gemaakt voor nieuwe coördinatoren. In de toekomst moet duidelijkheid worden welke taken het beste lokaal geregeld kunnen worden en welke regionaal. 8

9 Onze vrijwilligers. De aanwezigheid van een vrijwilliger terminale zorg en een van de rouwondersteuning bij de bestuursvergadering wordt zeer op prijs gesteld. Hierdoor maar ook dankzij onze twee coördinatoren hebben wij goede contacten met hen. Erik Kummer Voorzitter van het bestuur 9

10 Hoofdstuk 2 Palliatieve Terminale Zorg Vrijwilligers van de palliatieve terminale zorg zijn een onmisbare schakel in de keten van zorgvrager, mantelzorgers en beroepsmatige zorg die het mogelijk maakt om mensen in hun laatste levensfase in een huiselijke sfeer te laten wonen en daar tijd en aandacht te ervaren. De kern van het werk van de vrijwilligers van de Stichting Leendert Vriel Enschede (verder LVE genoemd) is die hulp te bieden waaraan de zorgvrager en de mantelzorg behoefte hebben. Naast de individuele inzet van vrijwilligers is het belangrijk dat de vrijwillige zorg goed is georganiseerd, zodat hulpvragen snel worden beantwoord en de vrijwilligers zich gesteund voelen in het geven van palliatieve terminale zorg. Die ondersteuning wordt uitgevoerd door de coördinatoren LVE. LVE is lid van de landelijke vereniging VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Nederland). Vrijwilligers en coördinatoren In 2012 zijn 7 mensen als vrijwilliger terminale zorg bij LVE gestart. Eén vrijwilliger is dit jaar om privé omstandigheden gestopt. Op 31 december 2012 werkten 36 vrijwilligers in de terminale zorg. LVE heeft 2 coördinatoren in dienst voor in totaal 30 uur per week. De coördinatoren leggen verantwoording af aan het bestuur. In ieder geval één van de coördinatoren is bij de bestuursvergaderingen aanwezig. De coördinatoren dragen zorg voor de 24-uurs bereikbaarheid van LVE. Hulpverlening en begeleiding Wanneer een aanvraag bij LVE binnen komt, wordt hierop zo snel mogelijk gereageerd. Er volgt een kennismakingsgesprek bij de hulpvrager door de coördinator. Samen met de zieke, de mantelzorgers en de overige hulpverleners wordt besproken welke aanvullende hulp wordt gewenst en welke hulp geboden kan worden. Beschikbare vrijwilligers worden gebeld en over de situatie ingelicht. Na elke wake neemt de coördinator contact op met de vrijwilliger om te horen hoe het gegaan is. Indien nodig zoekt de coördinator contact met de familie of met de andere hulpverleners. Op de maandelijkse evaluatieochtend worden de hulpvragen met de betrokken vrijwilligers geëvalueerd. Terugblikkend op het jaar 2012 kunnen we zeggen dat we met gezamenlijke inzet aan de hulpvragen hebben kunnen voldoen hulpvragen inzetten uren vrijwilligersinzet nachten dagdelen Het aantal hulpvragen is in 2012 iets toegenomen. Ook het aantal uren inzet met vrijwilliger is hoger dan voorgaande jaren. 10

11 Er waren 22 hulpvragen zonder inzet. Daarnaast is er nog 38 keer telefonisch om informatie gevraagd. Verwijzing hulpvragen met inzet via aantal huisarts 2 thuiszorg 36 transferpunt MST 6 zelf of familie 28 overig 3 Nazorg Enkele weken na het overlijden van de zieke wordt contact opgenomen met de familie van de overledene. Indien gewenst kan er nog een bezoek volgen. In overleg met de familie wordt een evaluatieformulier toegestuurd. De vragen hebben betrekking op de dienstverlening van LVE. Er wordt daarbij ook gewezen op de mogelijkheden van rouwondersteuning van LVE. Aan de hand van de evaluatieformulieren kunnen we constateren dat de cliënttevredenheid groot is. Deskundigheidsbevordering en kwaliteitsbewaking Evaluatieochtenden De vrijwilligers komen regelmatig bij elkaar voor een evaluatieochtend. In totaal zijn er 7 evaluatieochtenden geweest. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om de werkervaringen van vrijwilligers te bespreken. Het uitwisselen van ervaring en bespreken hoe anderen bepaalde knelpunten aanpakken, heeft een positief leereffect voor de vrijwilligers. De bijeenkomsten versterken ook de onderlinge band. Op de evaluatiemorgen wordt ook regelmatig een thema besproken. In 2012 waren dit de volgende onderwerpen: o Nazorg en rouwbegeleiding o Sterfstijlen o Casus bespreking o Drinken en sondevoeding in de laatste levensfase verzorgd door een diëtiste van het MST o De beursvloer, wat zijn daar de mogelijkheden voor LVE Cursussen, trainingen en lezingen waaraan vrijwilligers en/of coördinatoren hebben deelgenomen: o VPTZ: trainingen o VPTZ: landelijke beleidsdag o Training tilvaardigheden o Informatie en bezoek synagoge Enschede o Regionale vrijwilligersdag over Sterfstijlen door de heer Buizert o VUE: luisteren zonder oordeel o Enkele lezingen uit het programma Is sterven nog doodgewoon? o Workshop ter voorbereiding van de Beursvloer. 11

12 Voorlichting en PR In 2012 is op velerlei wijze aandacht besteed aan het geven van informatie over de dienstverlening van LVE. Hierbij worden altijd de ondersteuningsmogelijkheden in de palliatieve terminale fase en de mogelijkheden van rouwondersteuning genoemd. Op alle genoemde gelegenheden wordt ook over de activiteiten van LVE op het gebied van diversiteit verteld. o LVE stond met een infokraam op de vrijwilligersmarkt in Haaksbergen, in de Magneet en op de samen doen dag van het Rode Kruis. o Voorlichting werd gegeven aan verschillende thuiszorgorganisaties. o Presentaties werden verzorgd voor de Baptisten Gemeente Enschede, de Hervormde Gemeente Glanerbrug en het Vrouwen Gilde Glanerbrug. o De coördinator heeft meegewerkt met het project Is sterven nog doodgewoon? o Er zijn gastlessen gegeven op het ROC en bij het CIVO aan de opleiding voor palliatief verpleegkundigen. o Er zijn persberichten en publicaties verschenen in de Huis aan huiskrant, de Tubantia, in wijkbladen, in de Vredehofkrant en in de Spectroscoop (personeelsblad MST). o Folders werden op diverse plaatsen verspreid. Samenwerking met andere professionele en informele hulpverleningsorganisaties De coördinatoren namen deel aan verschillende Netwerken o Twents Coördinatoren Overleg o Provinciaal Coördinatoren Overleg o VPTZ landelijke bijeenkomsten voor coördinatoren o Platform Informele Ondersteuning Enschede o Samenwerking met informele organisaties in Haaksbergen o Overleg met thuiszorgorganisaties o Netwerk diversiteit van VPTZ Bibliotheek De bibliotheek wordt door twee vrijwilligers van LVE beheerd. Vrijwilligers maken veel gebruik van de bibliotheek. Op de evaluatiebijeenkomsten kunnen vrijwilligers boeken uitkiezen om te lenen. Regelmatig ontvangen de coördinatoren bonnen bij het verzorgen van een presentatie. Van deze bonnen worden nieuwe boeken aangeschaft. Informele bijeenkomsten Elk jaar wordt een aantal informele bijeenkomsten voor de vrijwilligers georganiseerd. In mei zijn de vrijwilligers wederom op uitnodiging van de Holtweijde op een lunch getrakteerd. Mevrouw Vlek van de Holtweijde heeft aangegeven dat deze traditie vervolgd zal worden. Dat wordt door alle vrijwilligers zeer gewaardeerd. Begin september vond het jaarlijks uitstapje plaats. Dit jaar maakten we met een gids een wandeling door het waterpark Lankheet. Aansluitend genoten we in theeschenkerij Jordaan van een heerlijke high tea. Een groep vrijwilligers heeft een gezellige kerstmorgen georganiseerd. We hebben op die morgen alle vrijwilligers met een attentie mogen bedanken voor hun belangeloze inzet van het afgelopen jaar. 12

13 Hoofdstuk 3 Rouwondersteuning Sinds 1980 bieden vrijwilligers van de Stichting Leendert Vriel Enschede (verder LVE genoemd) ondersteuning aan mensen na het verlies van een dierbare. Het doel is rouwende mensen bij te staan in hun verdriet vooral door het bieden van een luisterend oor. Deze ondersteuning wordt individueel of in groepen geboden door vrijwilligers. LVE is opgenomen in het bestand van de Landelijke Steunpunt Rouw. Vrijwilligers en coördinatie In 2012 hebben we een nieuwe vrijwilliger rouwondersteuning mogen begroeten. Totaal tien vrijwilligers hebben in 2012 de rouwondersteuning gedragen. Vrijwilligers zijn veelal ervaringsdeskundig en hebben een speciale training gevolgd om dit specifieke vrijwilligerswerk te kunnen doen. De vrijwillige coördinator rouwondersteuning heeft in het begin van het jaar aangegeven te willen stoppen met deze taak. Een van de coördinatoren in vaste dienst heeft deze taak overgenomen. Daarvoor is haar dienstverband tijdelijk met 4 uur per week uitgebreid. De coördinator voert de intake gesprekken met de hulpvragers. Zij regelt ook de inzetten en de begeleiding van de vrijwilligers. Hulpverlening en begeleiding Individuele begeleiding LVE is 28 keer voor rouwbegeleiding benaderd. De coördinator maakt een afspraak met de hulpvrager voor een intakegesprek. Dit gesprek wordt meestal bij de hulpvrager thuis gevoerd. Als het om individuele begeleiding gaat zoekt de coördinator een vrijwilliger die bij de hulpvrager past. De vrijwilliger maakt vervolgens afspraken met de hulpvrager voor de verdere begeleiding. Ook deze begeleidingsgesprekken worden bij de hulpvrager thuis gevoerd. De coördinator heeft regelmatig contact met de vrijwilliger die de begeleiding uitvoert. Er zijn 28 intakebezoeken afgelegd. Eenentwintig personen zijn daarna individueel begeleid. Negen individuele begeleidingen waren in 2011 begonnen en liepen door in In totaal zijn in 2012 dertig personen individueel begeleid. Een begeleidingsgesprek duurt gemiddeld twee uur. Het aantal gesprekken dat per hulpvrager gevoerd wordt is afhankelijk van de behoefte van de hulpvrager. In de regel is dit niet meer dan tien keer. In het totaal zijn 135 begeleidingsgesprekken gevoerd. Gespreksgroepen Het is ook mogelijk om deel te nemen aan een gespreksgroep van mensen die een partner verloren hebben. De gespreksgroep wordt geleid door twee vrijwilligers. Deze groepsgesprekken vinden plaats op het kantoor van Stichting Leendert Vriel Enschede. Een bijeenkomst duurt 2 uur en de groep komt meestal 10 keer bij elkaar. Ter afsluiting wordt nog een gezellige bijeenkomst georganiseerd. Er zijn 20 bijeenkomsten van groepsgesprekken geweest en 1 afsluitingsbijeenkomst. Achttien personen hebben mee gedaan aan de groepsgesprekken. Enkele hulpvragers krijgen individuele begeleiding en doen later ook mee aan de gespreksgroep. 13

14 Aant Uur Aant. Uur Aant. Uur Aant. Uur Aant. Uur hulpvragen Intakegesprekken individuele begeleiding , , ,5 groepsbijeenkomsten voorbereiden/uren administratie en begeleiding door coördinator totaal , ,5 525,5 Er is een verschil in de uren van vrijwilligers te zien ten opzichte van de andere jaren. Voor een deel komt dit omdat in 2012 meer individuele ondersteuning is gegeven. De vrijwillige coördinator is per 1 maart 2012 gestopt met de coördinatie taak. Een coördinator in vaste dienst van de stichting heeft tijdelijk deze taak overgenomen. Individuele begeleiding Verlies van partner 21 Verlies van ouder 6 Verlies van kind 1 Verlies van broer 2 Deskundigheid bevordering van de vrijwilligers en de kwaliteitsbewaking Evaluatieochtenden De vrijwilligers rouwbegeleiding hebben regelmatig een evaluatiebijeenkomst. Tevens zijn er bijeenkomsten samen met de vrijwilligers van de terminale zorg. Vaak wordt dan een thema besproken dat interessant is voor alle vrijwilligers. In totaal zijn er 7 bijeenkomsten geweest. o Mevrouw M Joosten heeft Workshop inzicht in veranderingsprocessen voor de vrijwilligers rouwondersteuning gegeven. Dit jaar hebben we een bezoek gebracht aan de synagoge in Enschede. Cursussen, trainingen en lezingen waaraan vrijwilligers en/of coördinatoren hebben deelgenomen: o Een vrijwilliger heeft de vervolgtraining begeleiden bij verlies en rouw van bureau Nazorg in Zwolle gevolgd. o Een vrijwilliger heeft de cursus luisteren zonder oordeel bij de Volksuniversiteit gevolgd. o Een vrijwilliger heeft de themabespreking van St STEM (sterven op je eigen manier) door de heer B. Buizert gevolgd. o De coördinator heeft de verdiepingscursus opleiden van vrijwilligers van VPTZ gevolgd. De coördinatoren hebben dit jaar individuele voortgangsgesprekken met de vrijwilligers gehouden. 14

15 Samenwerking met andere instanties professionele en informele hulpverlening Er is samenwerking met de Bezoekdiensten van SWO Hengelo en Alifa Welzijn Ouderen Enschede (de Pioen). Het streven is om jaarlijks een ontmoeting van de vrijwilligers rouwondersteuning van de drie genoemde organisaties te organiseren. Dit jaar waren zowel de Pioen als SWO Hengelo niet in de gelegenheid een themabijeenkomst voor de gezamenlijke vrijwilligers te organiseren. Voorlichting en PR Er zijn voorlichtingen gegeven voor thuiszorgorganisaties, kerkelijke gemeenten en het vrouwen Gilde. LVE heeft meegewerkt met het project is sterven nog doodgewoon?. Op verschillende locaties hebben we met een infokraam gestaan. Er zijn gastlessen gegeven bij het ROC en het CIVO (opleiding van palliatief verpleegkundigen). Er zijn diverse artikelen over LVE gepubliceerd. Financiering Door de komst van de WMO is de financiering van de rouwbegeleiding vanaf 2008 veranderd. De rouwbegeleiding is onder de aandacht bij de gemeente Enschede en Haaksbergen gebracht. Beide gemeenten zien het belang van deze dienstverlening en zijn in 2012 bereid geweest hiervoor financiële ondersteuning te bieden. 15

16 Hoofdstuk 4 Diversiteitproject LVE wil er zijn voor een ieder. Onze samenleving is gekleurd en krijgt steeds meer kleur. Sinds 2006 houdt LVE zich actief bezig met diversiteit. In vervolg op het project de zorg voor allochtone stervende en hun familie is LVE in 2011 gestart met het project rouwondersteuning aan allochtonen na het verlies van een dierbare. Vanaf 1 maart 2011 is Ineke Bastemeijer als projectcoördinator diversiteit hiervoor aangesteld. In 2012 zijn de werkzaamheden voor dit project voortgezet. De behoefte aan rouwondersteuning bij allochtonen is verder in kaart gebracht. In 2013 zal een verslag van het project verschijnen. Tot de doelgroepen van de projecten behoorden in eerste instantie mensen van de Turkse en Syrisch orthodoxe gemeenschap. Later werd ook de Marokkaanse gemeenschap bij het project betrokken. Werkwijze project rouwondersteuning Het project bestaat uit twee onderdelen: het geven van voorlichtingen en het afnemen van een enquête. Enquête Om uit te zoeken op welke wijze LVE rouwondersteuning zou kunnen bieden aan allochtonen na het verlies van een dierbare zijn er enquêtes gehouden. Met de vragen uit de enquête werd op een gestructureerde wijze individueel een gesprek gevoerd. De enquête adresseert drie fasen in de rouwverwerking: - kort na het overlijden - het ervaren van de gevoelens en reacties die volgden op het verlies - het aanvaarden van het verlies en het aanpassen aan een ander leven zonder de overledene De gesprekken namen anderhalf tot twee uur in beslag. De mensen gaven aan de aandacht voor hun ervaren verdriet op prijs te stellen. In 2012 zijn 14 personen geënquêteerd. Voorlichtingen De projectcoördinator heeft samen met de werkgroep diversiteit voorlichtingen gegeven. Het doel van de voorlichtingen is om met diverse allochtone groepen het gesprek aan te gaan over de laatste levensfase en het verlies van een dierbare en bekendheid te geven over het aanbod van de LVE. Gegeven voorlichtingen in Olcea Syrisch-orthodoxe dagopvang (2 keer) - Olcea Hengelo - OTIVO Overijsselse Turks islamitische vrouwen organisaties (3 keer) - Welzijnsorganisatie Alifa, Terphoes Boswinkel - Moskee Atjehstraat - Selimiye Moskee Waalstraat - Zorgbureau Maatwerk, personeel - Turkse vrouwengroep Huis van Verhalen, Prismare - Gastles aan verpleegkundigen Palliatieve Zorg CIVO 16

17 In totaal zijn er met de voorlichtingen 188 personen bereikt. Met de gastles zijn 20 verpleegkundigen bereikt. Samenstelling werkgroep diversiteit - Fatma Karacan, van Turkse afkomst, vrijwilliger terminale zorg LVE en ervaringsdeskundige - Nilgun Buyur, van Turkse afkomst en ervaringsdeskundige - Havva Likoglu, van Turkse afkomst en medewerkster verslag rouwproject - Nura Dayan, een Syrisch-orthodoxe vrouw en ervaringsdeskundige - Kaoutar Kanjaa, via enquête medewerkster verslag rouwproject - Cor Poelmans, vrijwilliger terminale zorg LVE - Hellen te Selle, van Surinaamse afkomst en vrijwilliger rouwondersteuning LVE - Anneke Bouwman, voormalig lid klankbordgroep LVE - Henriette Aksit, voormalig lid klankbordgroep LVE - Ineke Bastemeijer, projectcoördinator LVE Margreet van der Meer, coördinator LVE - Margreet van der Meer, coördinator LVE (ondersteuning werkgroep). De werkgroep is vier keer bij elkaar geweest voor overleg. Diversen - Bezoek aan de tentoonstelling De Dood Leeft, hoe gaan nabestaanden wereldwijd om met de dood - Lezing over de geschiedenis van de Armeniërs - Project Thema Levenseinde in Enschede, bezoek lezing SCEN artsen - Bezoek aan de regionale vrijwilligersdag LV in Borne - Deelname ronde-tafel-conferentie interculturele palliatieve Dankzegging Dank aan de vrijwilligers van de werkgroep die zich met veel enthousiasme hebben ingezet. Dank aan de respondenten die hun verhaal openhartig hebben verteld. Ook dank aan allen bij wie we te gast waren om het verhaal van de LVE te vertellen en voor de gesprekken die hieruit volgden. Op deze plaats willen LVE graag de stichting The Ten Cate Human Help Foundation, de stichting Professor Dr. Muntendamprijs 1991, het Monuta Charity Fund, de Hartstra stichting en de Gemeente Enschede hartelijk danken voor de financiële ondersteuning van dit project. 17