November Romeo. Fit for Action. Landelijke schiet- en vaardigheidswedstrijden 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "November Romeo. Fit for Action. Landelijke schiet- en vaardigheidswedstrijden 2009"

Transcriptie

1 November Romeo Korpsblad voor de Nationale Reserve Koninklijke Landmacht ISSN december e jaargang Landelijke schiet- en vaardigheidswedstrijden 2009 Oefening Alert: zes provincies in nood Informatiebulleti n van en voor de LO/Sportor ganisati e Hoog bezoek voor 50 Natresbataljon Swiss Raid Commando: afzien in de Alpen Fit for Action

2 Inhoud Oefening Alert Schiet- en vaardigheidswedstrijden Oefening Draaikolk Wilfred Kikkert op uitzending Oefening Geen zuivere koffie Adjudant Ancona neemt afscheid Swiss Raid Commando Vader en zoons samen in uniform Waargenomen Toen en Nu Adreswijzigingen 1. Actieve leden van het Korps Natres ontvangen November Romeo gratis op het postadres dat bekend is bij de directie personeel en organisatie (DPO) van de KL. Adreswijzigingen uitsluitend via de administratie van uw compagnie of bataljon. 2. Leden van het OVV KNATRES ontvangen November Romeo gratis op het postadres dat bekend is bij de ledenadministratie. 3. Overige lezers kunnen uitsluitend schriftelijk hun adreswijziging doorgeven aan de redactie van November Romeo. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen. De inhoud van November Romeo weerspiegelt niet noodzakelijk de mening van de KL-leiding. Overname van artikelen of illustraties is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie in dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. Ingezonden brieven en artikelen worden zeer gewaardeerd. Voorpagina: Een dwarsdoorsnede van het Korps Nationale Reserve is in oktober op zijn inzetbaarheid getest tijdens de jaarlijkse Landelijke Schiet- en Vaardigheidswedstrijden. De jaarlijkse proef werd afgenomen op en rond de Generaal Winkelmankazerne in Harskamp. Lees er meer over vanaf pagina 6. Colofon Hoofdredactie Korpscommandant lkol Gerard van der Thiel Eindredactie kap Klaas Daane Bolier Communicatiegroep Natres: elnt Fred Warmer (Hoofd) aoo Joost Danvers (Korpsblad) sm Ezra Buys (Website) kpl1 Eric Nettekoven (Verslaggeving) kpl1 Michel Nauta (Fotobeheer) Bataljonsvertegenwoordigers: 10 bat. sm Lubbe de Braak 20 bat. sgt Robert Witsen 30 bat. sgt Myra Theunissen 40 bat. sld1 Heidie Mulder-Stoffer 50 bat. sgt Jasper de Jongh NATOPS maj Leo Harskamp FKNR sm Bertrand Verbeek OVV elnt bd Peter de Leeuw Redactieadviseur: sm bd Erik Dirksen Redactie-adres Kabinet CLAS Korpsbureau Natres Postbus AA Utrecht novrom@natres.nl Lay-out en druk Naomi Jacobs OBT bv Den Haag Sterren D e media hebben er steeds vaker ruimte voor rond de jaarwisseling: sterrenwichelaars en helderzienden die hun voorspellingen doen voor het komende jaar. Eigenlijk hoor je nooit of het echt uitkomt. Ook de redactie van November Romeo waagde zich vorig jaar aan een kijkje in de glazen bol. In een redactioneel schreven we precies een jaar geleden: Komend jaar worden de Regionale Militaire Commando s West, Zuid en Noord opgeheven. De vijf Natresbataljons die daaronder vallen, gaan over naar 11 Luchtmobiele Brigade, 13 Gemechaniseerde Brigade en 43 Gemechaniseerde Brigade. We hebben het niet zien gebeuren in 2009, maar het is een kwestie van tijd en het is ook niet de enige verandering die het Korps Nationale Reserve boven het hoofd hangt. Het korpsbureau deint mee op de golven. De staf van het Commando Landstrijdkrachten wordt anders ingedeeld en waar de eenheid van de korpscommandant en zijn korpsadjudant precies in de organisatie terecht komt, daar wagen we nog even geen voorspelling aan. Terugblikken is altijd veiliger was het jaar van de personele wisselingen op een aantal sleutelfuncties. In dit nummer leest u bijvoorbeeld over het afscheid van stafadjudant Ancona van 20 Natresbataljon en het aantreden van adjudant Frans van de Grift als onze vijfde korpsadjudant. Het was ook het jaar waarin we nader kennis maakten met het verschijnsel backfill / frontfill. Beroepsmilitairen die op uitzending gaan hoeven de deur niet achter zich dicht te trekken. Er staan reservisten klaar om hun werk in Nederland tijdelijk over te nemen. En zonodig gaan ze zelfs mee. In de uitzendgebieden verblijven inmiddels tientallen reservisten, die daar hun mannetje staan en onze korpsgeest ook in het buitenland uitdragen. En 2009 was het jaar van Diekirch, de Vierdaagse van Nijmegen en de Landelijke Schiet- en Vaardigheidswedstrijden, evenementen die korpsbreed worden beleefd. Het jaar waarin de Opleiding Leidinggevend Korporaal voor de Natres werd ingevoerd en de eerste Natresonderofficieren de Primaire Vorming aflegden. Het was ook het jaar waarin ons korps vanuit het niets zomaar als vijfde eindigde in de strijd om de CLAS-bokaal. Een fantastisch resultaat, dat in het komende jaar moet worden geëvenaard zonder de coaches Scheepers en Vork. Ze hebben zich allebei aangemeld voor een uitzending. Maken we zonder hun geestdriftige begeleiding nog wel een kans, of zorgt het groeiende aantal sportieve reservisten er juist voor dat we over een jaar nog hoger in het klassement staan? De tijd moet het ons leren. Eén voorspelling durven we aan het begin van 2010 nog wel te doen: ook dit jaar vindt u alles wat de sterren voor ons in petto hebben terug in ons korpsblad. Maar pas als het echt gebeurd is. De redactie Redactioneel 2 3

3 Alert Oefening Alert Zes in nood Tekst: sm Lubbe de Braak met medewerking van sld1 Cor Klomp, sm Bea van den Brandhof, sld1 Heidie Mulder-Stoffer, aoo Joost Danvers Foto s: sld1 Heidi Mulder-Stoffer, sm Bea van den Brandhof, sgt Tiny Ratering Zes provincies Nieuwsgierige gezichten achter de ramen kijken naar de mensen in uniform die de straat in komen lopen. Het is ook geen alledaags gezicht. Politie, Marechaussee en militairen van het Korps Nationale Reserve hebben de opdracht gekregen een woonwijk in Assen te evacueren. De bewoners zitten in het hart van oefening Alert. Noordoost-Nederland is een rampgebied. Een levensgevaarlijke griep waart rond en mensen proberen zich toegang te verschaffen tot medicijnen. Ook zet een overstroming gebieden onder water. Militairen en civiele hulpverleners staan voor grootschalige en complexe uitdagingen. Eenheden onder gezag van RMC Noord, 10 en 40 Natresbataljon en 14 Afdeling Veldartillerie van 43 Gemechaniseerde Brigade, gaan aan het werk in Flevoland, Gelderland, Drenthe, Overijssel, Friesland en Groningen. Ook eenheden van het Operationeel Ondersteunings Commando Land komen in actie. Woonwijk ontruimd In Assen wordt de woonwijk Kloosterveen ontruimd voor het wassende water. Natresmilitairen en civiele hulpverleners brengen bewoners naar een kazerne. De A-compagnie van 40 Natresbataljon beschermt de verlaten huizen tegen dieven en plunderaars. Werkgevers van militairen van 10 Natresbataljon kijken in Assen mee. Een lezing over het korps laat hen zien dat militairen van de Nationale Reserve ook in hun belang oefenen. En wanneer ze zelf schietoefeningen mogen doen in de simulator besluiten sommigen maar helemaal niet meer naar het werk terug te gaan die dag. Kou en slaapgebrek In Havelte is zogenaamd een dode gevallen toen een auto door een roadblock reed. Natresmilitairen patrouilleren over het terrein. Twee proefalarmen maken kou en slaapgebrek draaglijk voor de reservisten die in een Quick Reaction Force op actie wachten. In Coevorden zijn handjes nodig. De Nationale Reserve verstevigt een dijk. Andere militaire eenheden beschermen intussen objecten en complexen tegen terreurdreiging. Bij een bedrijf waar geneesmiddelen tegen de besmettelijke ziekte worden gemaakt gebeurt een ongeluk met chemicaliën. Er zijn slachtoffers en de specialisten van 101 NBC verdedigingscompagnie worden ingezet om besmettingen op te sporen en te bestrijden. Omgaan met pers Een fanatieke en gewelddadige actiegroep vormt in de omgeving van de Eemshaven een serieuze bedreiging voor objecten van het Waterschap, Rijkswaterstaat en Seaport Groningen. De B-compagnie van 10 Natresbataljon is waakzaam. Een journalist meldt zich bij de wacht en wordt keurig te woord gestaan. Hij is ingezet door RMC Noord om op diverse locaties te testen of de media correct worden behandeld en of de militairen de instructies daarvoor volgen. Dat is cruciaal in een operatie die midden in de maatschappij wordt uitgevoerd. Het is zaak om journalisten snel naar binnen te halen en de rust bij de wacht te bewaren. Interviews met stafofficieren worden opgenomen en naderhand besproken. Handen omhoog Gas-installatie Ommen in Vilsteren wordt zwaar beveiligd. De A-compagnie van 10 Natresbataljon krijgt het daar flink voor de kiezen. Als vanuit een auto een pistool op de wacht wordt gericht, kunnen de reservisten bij een roadblock niets anders doen dan hun handen omhoog steken. De auto scheurt weg en de militairen schieten, maar zonder zichtbaar resultaat. Een dag later moet de complete eenheid een zwaar cordon rond de installatie leggen als de situatie escaleert. De beveiliging blijkt bestand tegen heftige schermutselingen, maar de commandant van de Quick reaction Force wordt gegijzeld. Zijn eigen mensen slagen er in hem te bevrijden. Besmet water De B-compagnie van 40 Natresbataljon heeft in Etten de handen vol. Criminelen dreigen de waterzuiveringsinstallatie te besmetten met een gestolen griepvirus. De Natres neemt de beveiliging over van de Veldartillerie en verhoogt de waakzaamheid. Gelukkig verloopt een demonstatie bij de installatie relatief rustig. Zeewolde, waar de C-compagnie van 40 Natresbataljon actief is, vreest ook voor besmet water. De demonstranten zijn hier fanatiek en ketenen zich aan de hekken vast. De militairen worden bekogeld met eieren, bakmeel en toiletpapier. Als er actievoerders achter het hek weten te komen, worden ze kordaat in de kraag gevat door drie gereedstaande Natrespelotons. Een eerste evaluatie van oefening Alert leert dat de bevolking veel belangstelling heeft voor de taken van de Nationale Reserve. De militairen vinden het directe contact met omwonenden en de civiele hulpdiensten erg positief. Dit moeten we vaker doen, is een veelgehoorde kreet. 4 5

4 Landelijke schiet- en vaardigheidswedstrijden 2009 Een militaire opdracht kunnen we uitvoeren Tekst: aoo Joost Danvers Foto s: kpl1 Michel Nauta, sld1 Heidie Mulder-Stoffer, elnt Fred Warmer Een dwarsdoorsnede van het Korps Nationale Reserve is in oktober op zijn inzetbaarheid getest tijdens de jaarlijkse Landelijke Schiet- en Vaardigheidswedstrijden. De jaarlijkse proef werd afgenomen op en rond de Generaal Winkelmankazerne in Harskamp. Uniek was de aanwezigheid van zowel de Commandant Landstrijdkrachten als zijn plaatsvervanger. Dat gebeurt niet vaak! roept generaal-majoor Marcel van den Broek vrolijk als hij luitenant-generaal Rob Bertholee tegen het lijf loopt. Het is een fotomoment met Korpscommandant luitenant-kolonel Gerard van de Thiel waard, als de Commandant Landstrijdkrachten en zijn plaatsvervanger, de Inspecteur Reservepersoneel van de Koninklijke Landmacht, tegelijk het Korps Nationale Reserve bezoeken. Gewoonlijk komt alleen de IRPKL, verklaart generaal Bertholee, maar ik ga elke week bij een CLAS-eenheid op werkbezoek en vandaag leek me een mooie kans om beeld en geluid bij de Natres te krijgen. Ook de drie Regionaal Militair Commandanten, de kolonels Van Eijl, Van den Bos en Van Harskamp hadden dat idee en volgen de verrichtingen van hun reservisten nauwgezet. Paraatheid Jaarlijks daagt de Korpscommandant de 17 Natrescompagnieën uit om een geselecteerde Natresgroep af te vaardigen voor een landelijke test. Dit jaar viel de keus op alle C-groepen van de Landelijke tweede pelotons. De militairen worden intensief beoordeeld op de onderwerpen geweldsinstructie, schieten, visiteren, verkeerssluis en onderwerpen uit de algemene militaire opleiding. Sergeant Iwan Telgt van 50 Natresbataljon, B-compagnie, maakt zijn groep gereed voor het onderdeel visiteren. Hier heeft adjudant Ad van Heijst de leiding. Hij heeft de instructeurs opgedragen te letten op militairen die buiten het drillmatige handelen durven te treden. Je moet ook je verstand blijven gebruiken, zegt Van Heijst. Een drill is niet meer dan een controle. Je moet vooral scherp zijn, en kien op wat je zoekt. Militaire opdracht Tot nog toe presteert 50 Bravo wisselend, zegt groepscommandant Telgt. We hebben punten laten liggen toen onze kennis van emblemen werd getest. Maar is dat soort kennis wel zo belangrijk, vraag ik me af. Schieten en verkeerssluis gingen uitstekend en dit komt ook helemaal goed. Dit is een militaire opdracht, die kunnen we uitvoeren. Toch kan de ploeg van de zelfverzekerde Telgt ook hier in één klap veel punten verspelen. Van Heijst, buiten gehoors- wedstrijden 2009 afstand: In de auto die ze doorzoeken ligt een pistool en als ze die over het hoofd zien, kost ze dat zomaar de helft van de punten. Verderop staan de Korpscommandant en generaal Bertholee te kijken hoe 20 Charlie het er vanaf brengt. Zij weten dat het pistool ergens moet liggen en kunnen het niet nalaten om onopvallend een blik in de auto te werpen. Op het eerste gezicht lijkt de auto toch veilig. Maar de twee Natresmilitairen die de auto stap voor stap onderzoeken ontgaat niets en als het wapen uit het dashboardkastje tevoorschijn komt, wordt de chauffeur onmiddellijk aangehouden en overgedragen aan de Koninklijke Marechaussee. Elementaire handelingen Sergeant Gerard Welling van 40 C-compagnie rent om de viertonner van zijn groep en loopt bijna tegen generaal Bertholee op. Nog voor hij beseft dat hij tegenover de hoogste generaal van de landmacht staat, is hij al in een geanimeerd gesprek geraakt met de belangstellende Bertholee. Welling, voormalig marinier, is door zogeheten detectie en selectie een half jaar geleden groepscommandant geworden. En we zijn meteen aan de beurt voor de schiet- en vaardigheidswedstrijden, mooi is dat, grijnst hij. De basistaken gaan gelukkig prima, de details moeten we nog invullen. Ik schiet- en vaardigheids heb me al voorgenomen om meer met de groep op de elementaire handelingen te oefenen. En ik ga er vaker voor staan als er wapeninspectie is. Motivatie Generaal Van den Broek reikt bij het eindappel de eerste prijs uit aan de groep van de B-compagnie van 20 Natresbataljon. Het team van groepscommandant Welling wordt verdienstelijk tweede. 50 Natresbataljon heeft de hoogste gemiddelde score en wint de bataljonsprijs. Generaal Bertholee is tevreden over wat hij heeft gezien en gehoord. Ik heb met Natresmilitairen gesproken over de proeven, maar ook over bijvoorbeeld de praktijk van het inzetten van reservisten op arbeidsplaatsen van beroepsmilitairen die op uitzending zijn. Die zaken neem ik mee terug naar Utrecht. Mijn beeld van het korps is motivatie, militair zijn, het Natreswerk goed willen doen, met als achtergrond heel veel verschillende civiele beroepsgroepen. 6 7

5 Oefening Draaikolk Tekst: sld1 Elke van Doorn Foto s: sld1 Elke van Doorn, kpl Hugo de Ruiter Explosieve situatie in Noord-Brabant Militairen van de B-compagnie van 30 Natresbataljon hebben eind oktober hun vaardigheden aangescherpt in de oefening Draaikolk. De 50-uurs-oefening had als doel om gebieden te bewaken en beveiligen, omdat actiegroepen tegen de aanwezigheid van Nederlandse eenheden in Uruzgan zogenaamd hinderlijk aanwezig waren. In de oefening werden de lessen van het afgelopen jaar behandeld en in praktijk gebracht. Ook was er veel aandacht voor commando voering. Het tweede peloton komt in meerdere opzichten voor explosieve situaties te staan. Voor oefening Draaikolk rouleren de vier pelotons van de B-compagnie over de Trip van Zoudtlandkazerne in Breda, de Rucphense heide en de Engelbrecht van Nassaukazerne in Roosendaal. Het tweede peloton start donderdagavond in Breda. Daar wordt een commandopost ingericht en vitale gebouwen krijgen extra beveiliging. In de avond vindt ook de bevelsuitgifte plaats. Vitale objecten, wachtwoorden in codetaal, belangrijke tijdstippen en informatie over de dreigende groeperingen komen uitgebreid aan bod. Oproerkraaiers De avond en nacht verlopen betrekkelijk rustig, maar op vrijdagochtend zijn de oproerkraaiers al vroeg actief. Aanhangers van de Real Partij Voor de Vrede staan luidkeels met borden aan de poort. In de loop van de dag wordt de spanning verder opgebouwd. De Natresmilitairen richten een verkeerssluis in en meerdere verdachte personen krijgen een visitatie. Verder passeren diverse scenario s de revue, van een gevonden explosief en inbraken in gebouwen, tot een slachtoffer met steekwonden en een besmettings-incident. Bomaanslagen Na een nachtelijke commando-uitgifte voor de volgende dag, brengt het tweede peloton de nacht door op de Seeligkazerne in Breda om op zaterdag al vroeg koers te zetten naar de Rucphense heide. Daar is volgens het scenario sprake van dreiging met bomaanslagen. Onderweg voeren de Natresmilitairen in de ochtendschemering de zogeheten 5- en 20-metercheck uit. In zeer trage pas en met grote oplettendheid verplaatsen de militairen zich voorwaarts. Ondanks gebrek aan daglicht blijken zij toch scherp te zijn: de eenheid ontdenkt tijdig een geïmproviseerd explosief. Eenmaal op de heide gaat het peloton te voet verder als patrouille. Plotseling klinken er schoten. De verkenners vooraan in de patrouille roepen luidkeels contact front! en iedereen zoekt dekking. Terwijl de verkenners met de contactdrill de aanvallers overmeesteren kan de rest van de patrouille zich in veiligheid stellen. Daarna krijgen de militairen opdracht om een waarnemingsen luisterpost in te richten om de actievoerders in de gaten te houden. Een relschopper loopt met een verdacht voorwerp rond, een geïmproviseerd explosief blijkt al snel. Onder schot wordt de relschopper gesommeerd het voorwerp neer te leggen en er van weg te stappen. Met zijn handen op zijn hoofd gaat hij op zijn buik liggen. De militairen maken melding van het incident en hiermee is de case afgesloten. Chinese muur Na deze enerverende ochtend verplaatst het peloton zich naar de Engelbrecht van Nassaukazerne in Roosendaal. Hier wordt een stevig beroep gedaan op de fysieke gesteldheid van de militairen. Ze moeten de klimtoren op tot 10 en later zelfs 16 meter hoogte, om vervolgens langs een touw af te dalen. Ook maken ze kennis met de hindernisbaan van het Korps Commando Troepen. Deze hiba heeft toch wel wat andere elementen dan de Natresmilitairen gewend zijn. Met name de zogeheten chinese muur, een steile wand die met behulp van een touw moet worden bedwongen, is voor velen letterlijk een hele klim. Geblindeerd op de touwbaan Het peloton sluit de drie inspannende dagen af met een oefening om het groepsgevoel te versterken. Twee mensen moeten geblindeerd de touwbaan over, daarbij geholpen door hun groepsleden. Goed onderling vertrouwen en duidelijke communicatie zijn daarbij onmisbaar. Het onderdeel valt bij iedereen in zeer goede aarde: de uitdaging is groot en de samenwerking verloopt uitstekend. Het tweede peloton kijkt bijzonder tevreden terug op oefening Draaikolk. Met name de combinatie van het bewaken en beveiligen op de kazerne, de activiteiten op de heide en de fysieke inspanningen met hier en daar een grensverleggend aspect is iedereen zeer goed bevallen. Ook de sfeer onderling heeft een zeer positieve indruk achtergelaten. 8 9

6 Natresmilitair op uitzending Tekst: sld1 Heidie Mulder-Stoffer Foto s: sm Wilfred Kikkert Warme deken in Kamp Holland Overdag is hij teamleider bij De Sprengen in Wapenveld, een justitiële jeugdinrichting voor jongens van 12 tot 24 jaar. In zijn vrije tijd werkt Wilfred Kikkert als sergeant-majoor opleidingen bij 40 Natresbataljon. Vorig jaar was hij in Uruzgan een verbindende schakel tussen Nederlanders en Slowaken. Hij droeg daar zijn Natresbaret met trots. Het was een geweldige ervaring! Sergeant-majoor Wilfred Kikkert begint zijn verhaal enthousiast. De saamhorigheid en gemoedelijke sfeer vielen meteen op toen ik in Kamp Holland aankwam. En dat is fijn, want je komt daar vermoeid aan door de lange reis. Twee weken woestijn, vervolgens naar Kandahar en tot slot de reis naar Tarin Kowt. Als je dan op je eindbestemming aankomt en zo hartelijk wordt ontvangen, voelt dat als een warme deken. Overdragen van de wacht Kikkert vertelt over zijn verblijf in Kamp Holland van juli tot en met oktober Hij trof voorbereidingen voor het overdragen van de wacht aan het Slowaakse leger. Alle orders waren afgestemd op Nederlandse procedures en in onze taal. De taak van Kikkert bestond uit veel overleg met de Slowaken over de verschillen tussen de Nederlandse en Slowaakse werkwijze. Bovendien moest alles naar het Engels worden vertaald. Maar weinig Slowaken spreken Engels, waardoor het lastig was om in korte tijd zo veel informatie over te dragen. Met de Afghanen konden ze vaak juist goed communiceren. Afghanistan is lang bezet geweest door de Sovjetunie, dus met Russisch kom je daar ver. Vooroordeel Voor de Slowaken arriveerden hadden we op het kamp eerlijk gezegd toch wel een verkeerd beeld. Zo dachten we dat ze misschien wel met paard en wagen kwamen, zegt Kikkert met een knipoog. In ieder geval hadden we niet verwacht dat ze zulke moderne spullen zouden meebrengen. En toen ik later aan de commandant vertelde over ons vooroordeel moest hij erg lachen. Hij heeft me dvd s en een boek gestuurd over het leven in Slowakije. De samenwerking was enorm prettig en we hebben nog steeds contact. Binnenkort komt hij me thuis bezoeken. Natresbaret Of hij opviel als Natresmilitair? Tijdens de opwerkperiode werd er wel verbaasd gereageerd op het feit dat ik reservist ben, maar instructeurs van luchtmobiel gaven aan dat onze militaire basisvaardigheden van bovengemiddeld niveau zijn. Een mooie opsteker en hoewel in Kamp Holland bijna iedereen Nederlandse caps droeg, heb ik de hele uitzending met trots mijn Natresbaret gedragen. Buddy thuis Het achterlaten van zijn twee kinderen viel Kikkert zwaar. Alsof je ze in de steek laat. Een buddy thuis is dan echt een uitkomst. Iemand die goed met het gezin kan opschieten. Bij Kikkert was dat kapitein Theo Oostendorp. Tijdens mijn uitzending hoorde ik dat mijn oudste zoontje van 7 jaar dwars was en ruzie maakte. Ik vroeg hem aan de telefoon waarom hij zo deed. Mijn zoontje antwoordde: Omdat ik je mis papa. En toen ik vroeg waarom hij daar niet met mama over praatte zei hij: Maar dan wordt mama ook verdrietig, want die mist jou ook. Ik vroeg hem wat hij nu doet als hij verdrietig is en hij zei: Dan ga ik op mijn fiets naar de speeltuin, huilen in de hut. Ik zag het voor me, verschrikkelijk, en daar zit je dan, zo ver weg. Je kan niks. Dus ik heb mijn buddy ingelicht. Die heeft met mijn zoontje gepraat en daar kon hij gelukkig zijn hart luchten. Zwaaien en toeteren Op de vraag of hij weer zou gaan als hij de kans kreeg zegt Kikkert zonder twijfel Ja! Maar dan wel graag weer naar Kamp Holland. Ik kan het niet echt beschrijven, maar het maakt zo n indruk als er bijvoorbeeld een konvooi terug komt van Kandahar en iedereen zwaait, toetert en is blij dat ze weer veilig door de poort komen. Zoiets moet je zelf ervaren. Weer thuis Kikkert vond het best spannend om weer naar huis te gaan. Hoe reageert je gezin als je terug bent? Ook de dagelijkse structuur thuis, zoals de kinderen naar school brengen, is een behoorlijke omschakeling. Kikkert: Ik kan iedereen aanraden om na een uitzending eerst een paar weken thuis te blijven. Vraag ook aan mensen om je heen of je veranderd bent, zelf zie je dat niet. Een ander advies dat hij wil meegeven: Weet waar je aan begint. Praat met collega s over hun ervaringen, want het is niet zomaar wat. Je moet niet vergeten dat een Natresmilitair, in tegenstelling tot een beroepscollega, vaak voor een specifieke functie wordt opgeleid waar hij eerder niet voor getraind was en dat kan soms best lastig zijn

7 Oefening Geen zuivere koffie Tekst en foto s: sgt Jasper de Jongh Hoog bezoek voor 50 Natresbataljon Oefenen op een civiel complex onder civiele autoriteit levert nog wel eens onverwachte en complexe siuaties op, merkte 50 Natresbataljon in Amersfoort. Als onderdeel van de oefening Geen zuivere koffie krijgt peloton 1 van de B-compagnie 50 Natresbataljon opdracht om de rioolwaterzuivering in Amersfoort te bewaken. Een terrein van 4,5 hectare met twee toegangspunten die met door een afstandsbediening vanuit naderende voortuigen geopend kunnen worden. Het scenario voorziet in een bewaking van het complex en de beveiliging van een vitaal object op het terrein, waarmee de drinkwatervoorziening voor de regio wordt veiliggesteld. Storingsmonteurs Het reguliere werkverkeer mag door de oefening zo min mogelijk verstoord worden. Het complex wordt dag en nacht betreden door storingsmonteurs. Vrachtwagens voeren voortdurend rioolslib af. Korporaal Sander de Waard, waarnemend groepscommandant: Wanneer het hek achter je ineens open gaat, dan weet je dat er een vrachtwagen aan komt. De verkeerssluis mag daarbij geen belemmering zijn, maar voor je het weet loopt er toch iemand mee naar binnen. De stand-by groep die verantwoordelijk is voor de toegangscontrole bij de poorten moet dus heel goed opletten. Klas op bezoek En dan is er ineens onverwacht bezoek bij de verkeerssluis. De plaatsvervangend pelotonscommandant, met codenaam Echo, meldt dat groep 7 van openbare basisschool de Dubbelster op excursie komt. NONEX, oftewel non-exercise: geen onderdeel van de oefening. Een gouden kans voor voorlichting over de Nationale Reserve, realiseert de Echo zich. Na overleg met de Romeo (waarnemend pelotonscommandant sergeant-majoor Peter van Welie) en de Hotel Lima (oefenleider sergeantmajoor opleidingen Roy Lintjes) wordt het bezoek flexibel in het programma ingepast. Binnen enkele minuten is de voorlichting opgezet, de wachtposten zijn ingelicht en er is een doos met voorlichtingsmateriaal onderweg. De Echo vangt de jongeren op en breekt het ijs door te vertellen wie al die militairen zijn en wat zij aan het doen zijn. Daarop laat de Romeo de commandopost zien. Korporaal Frans Hessels mag uitleg geven over de wapens. Vaderlijk vertelt hij de kinderen uitgebreid over de veiligheidsmaatregelen. Pas als hij er gerust op is dat iedereen het heeft begrepen mogen ze er zelf even een vasthouden. Hoog bezoek De kinderen hebben het complex nog maar nauwelijks vrolijk zwaaiend verlaten of er staat hooggeplaatst bezoek aan de poort. Generaal-majoor Marcel van den Broek, Plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten, bezoekt de oefening in zijn hoedanigheid als Inspecteur Reserve Personeel van de Koninklijke Landmacht. Hij wordt onder meer vergezeld door zijn adjudant majoor Petra Visser, commandant 50 Natresbataljon overste Ernst Haitsma en plaatsvervangend bataljonscommandant majoor Dorris Witjes. De generaal start zijn bezoek in de commandopost, waar hij spreekt met sergeant-majoor Van Welie over de oefening en de verbindingsmiddelen. Bij de wachtcommandant komt employer support ter sprake. Voor korporaal-1 Richard Ros komen zijn beide werkgevers soms dicht bij elkaar, zo blijkt. Ros werkt voor omroep BNN en ontmoette de Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm als voorbereiding op het televisieprogramma Patrick in Uruzgan. Warme hap Het gezelschap gaat ook naar de andere pelotons van de compagnie die op gelijksoortige complexen in Woudenberg en Soest aan de oefening deelnemen. Het bezoek wordt afgesloten met een maaltijd tussen de manschappen, buiten in de kou op het complex in Amersfoort. Als de mannen buiten eten, dan hij ook, laat de generaal weten. Met een warme hap in de hand wordt open gesproken over de ervaringen met het te gebruiken materieel. Dat generaal Van den Broek zijn ogen en oren goed de kost heeft gegeven laat hij enkele weken later merken bij de prijsuitreiking van de Landelijke Schiet en Vaardigheidswedstrijden. Hij refereert aan het inspirerende bezoek bij de professionals van 50 Natresbataljon en noemt onder meer de verbindingsmiddelen en toegang tot het Defensie-intranet als zijn aandachtspunten

8 Stafadjudant Rob Ancona van 20 Natresbataljon: Tekst: sgt Robert Witsen Foto s: sgt Robert Witsen, archief Korps Nationale Reserve Er is veel bereikt, maar het huis is nog niet af Rob Een brede glimlach onder de snor. Trots jonglerend met de adjudantenstaf van 20 Natresbataljon. De markante stafadjudant Rob Ancona heeft per 1 december het Korps Nationale Reserve verlaten. Een man die zijn mening nooit onder stoelen of banken stak. Ook niet toen November Romeo hem opzocht voor een afscheidsinterview. Ancona In 1966 begon Rob Ancona zijn militaire loopbaan op de KMS. Hij ging als groepscommandant bij de pantserin-fanterie aan de slag. Ruim 25 jaar zou hij onderofficiersfuncties vervullen bij de infanterie, inclusief een Unifil-uitzending naar Libanon. Voor de infanterist was de kantoorplaatsing in 1997 bij RMC West even wennen, maar het zou een kantelmoment worden in zijn kijk op het Korps Nationale Reserve. In 1999 werd hij adjudant Opleiding & Training (O&T) bij 20 Natresbataljon. Ancona: Bij de beroepsmilitairen leefde de Natres niet erg en ze zagen de reservisten vaak niet voor vol aan. Ook ik begon met vooroordelen aan de job. Ontwikkeling lesmateriaal Wat Ancona tien jaar geleden bij de Natres opviel was het ontbreken van centrale opleidingsstructuren. Iedereen handelde naar eigen inzicht. Goed bedoeld, maar als O&T-man van de pantserinfanterie was het mij een doorn in het oog. Een van de eerste zaken die geregeld moesten worden was het ontwikkelen van uniform lesmateriaal voor de hele Natres. Die uitdaging werd opgepakt en samen met andere voortrekkers in het korps kwam het bekende Handboek Natres tot stand. Reservistenfunctie In 2003 verliet Ancona de beroepsdienst met een vervroegde uittredingsregeling, maar hij had de smaak te pakken gekregen. Aansluitend werd hij bataljonsadjudant, een reservistenfunctie, bij 20 Natres-bataljon in Den Haag. Ook in die rol bleef hij met anderen ijveren voor gelijkschakeling. Met succes want in 2006 werden de stafadjudanten van de Natres opgenomen in de stafadjudantenpiramide van het Commando Landstrijdkrachten. Ancona: Vanaf dat moment konden we gelijkwaardig meedenken binnen CLAS en onze stem in het kapittel laten horen, en waren we geaccepteerd. Duidelijker taakstelling Een andere mijlpaal was het defensiebesluit om Natresmilitairen gelijk te stellen met beroepsmilitairen. Dit had veel gevolgen voor de opleidingen. De Natres-onderofficierenopleiding aan de KMS, gelijk aan die van de BBT/ BOT-collega s, kwam er. Een soortgelijk officierstraject is opgestart aan de KMA. De leidinggevend korporaals gaan straks ook naar de KMS. Deze gelijkschakeling heeft de professionaliseringslag een enorme slinger gegeven. Volgens de stafadjudant deed ook de nieuwe taakstelling Natres een duit in het zakje: Ik ken de interne kritiek op het minder groen en meer blauw in ons functioneren. Maar onze taken staan nu duidelijk omschreven bij het Ministerie van Defensie. We waren eind jaren 90, met alle respect, wat blijven steken in het Koude Oorlog denken. Het laatste decennium hebben we een sterke positie gekregen binnen CLAS en de Regionaal Militaire Commando s en treden we steeds vaker op met civiele autoriteiten in de veiligheidsregio s. Onze taken zijn helderder dan ooit en worden alom gewaardeerd. Waardering oogsten Een nieuwe stap is backfill / frontfill. Hierin vervullen reservisten tijdelijk functies van beroepsmilitairen die op uitzending zijn. Ook dat draagt volgens Ancona bij aan een professioneel gezicht binnen de Koninklijke Landmacht: Omdat onze opleidingen al grotendeels parallel lopen, worden plaatsingen van reservisten binnen de KL steeds eenvoudiger. Natuurlijk zijn er arbeidstechnische hobbels, maar qua kennis en ervaring kan het. En dat in combinatie met die tomeloze motivatie van reservisten. Geen wonder dat hun plaatsingen lof oogsten bij beroepscollega s. Nog niet af Verbeterpunten ziet Ancona ook: Het detectie- en selectietraject loopt, maar is nog niet volmaakt. We moeten alert blijven om de juiste mensen op de juiste plaats te krijgen. Ook de schietopleiding kan scherper. Onze taken liggen in Nederland, met veel inzetmomenten binnen de bebouwde kom. Dat vereist schietvaardigheden op korte afstand. Zeg maar, het kunnen schieten op armen of benen zoals politiemensen dat leren. Dit punt is erkend en er wordt gekeken naar extra schietmodules voor de Natres. Er is veel bereikt, maar het huis is nog niet af. Krachtiger korpsgeest Graag had Ancona nog langer aan zijn Natres gesleuteld, maar de leeftijd van 60 jaar is een strikte grens voor functioneel leeftijdsontslag. Hij verlaat 20 Natresbataljon met trots. Toch kan de bouwer een wens voor de toekomst niet laten: Er moet een sterkere korpsgeest groeien. Nu zijn het nog te veel vijf aparte bataljons met hun eigen mentaliteit en richting. Om die korpsgeest verder te ontwikkelen is een eenhoofdige commandostructuur gewenst, zoals bij de brigades. Onze trots op het korpsembleem op de baret mag krachtiger. Er is alle aanleiding voor

9 Swiss Raid Commando 2009 Tekst: sld1 Heidie Mulder-Stoffer, met dank aan maj Rob van Eck Foto s: website SRC en maj Rob van Eck Tekst: sld1 Heidie Mulder-Stoffer, met dank aan maj Rob van Eck Foto s: website SRC en maj Rob van Eck Afzien in de Alpen Omdat je als compagniescommandant van de Nationale Reserve soms wel weer eens het veldwerk wilt doen is majoor Rob van Eck, commandant van de A-compagnie van 40 Natresbataljon, met een aantal van zijn mannen in Zwitserland geweest. Tweejaarlijks wordt daar de Swiss Raid Commando gehouden, een wereldwijd bekende militaire competitie. Aan de Swiss Raid Commando doen maximaal 160 teams van elk vier personen mee. De wedstrijd duurt ongeveer 36 uur. Voorheen bestond die uit een technische fase en een tactische fase met een missie. Dit jaar was daar nog een fysieke fase aan toegevoegd. Tijdens de hele oefening voorzien de teams in hun eigen voeding, kleding en water. Voor deze editie had Van Eck als ploegcommandant een aantal jonge mannen geselecteerd uit zijn compagnie, die fysiek de eindstreep zeker moesten kunnen halen, maar ook mentaal het nodige in huis hebben. Hij vertrok met soldaat-1 Ron Prins, soldaat-1 Bart Koopmans en soldaat-2 Roderic Luijten naar het operatiegebied. Nederlandse kaaskop Van Eck vertelt: De fysieke fase was een oriëntatieloop van ongeveer 22 kilometer, met een hoogteverval van meter over 6 kilometer. Daar loop je als Nederlandse kaaskop natuurlijk aardig op stuk. Niet in het minst omdat alle Zwitserse, Franse, Italiaanse en Noorse militairen je als berggeiten voorbij komen draven. Bijna was het lijntje gebroken, toen gelukkig de top in zicht kwam. Naar beneden ging het beter en daarbij konden we veel teams terug pakken. Globaal duurde de tocht van 3.00 tot 9.00 uur. Na aankomst haalden de teams de juiste papieren voor de vervolgfase op en werd nog snel even een provisorisch ontbijtje naar binnen gewerkt. Panzerfaust Doel van de tweede, technische fase is om ervaring op te doen. Over een veertigtal workshops kwamen diverse wapensystemen aan bod, maar ook spectaculaire touwbanen, abseilen en verticale wand klimmen. De meest markante wapens waarmee geschoten werd waren een Panzerfaust, een 40mm granaatwerper, een HK-MP5 en een shotgun. Van tot uur deed het team 14 workshops, waardoor het team rond een 55e positie in het klassement terechtkwam. Na deze fase volgde een recuperatieperiode tot uur, waarin ook een briefing voor de actiefase werd gegeven. De ploegcommandanten kozen een voor een hun missie, waarbij de plaats in het klassement de volgorde bepaalde. Het Dutch Army Reserve Team van Van Eck ging voor een demolitiemissie, waarbij een vijandelijke telegraafpaal moest worden opgeblazen. Vliegen in Super Puma Met slaghoedjes, ontstekers, slagkoord, dummy explosieven en gereedschapstas vertrokken we naar het vliegveld, beschrijft Van Eck. Helaas was het weer te slecht om te vliegen, dus werden we met trucks in het operatiegebied gedropt. Om 3.00 uur werden we op ongeveer 15 kilometer van het doel afgezet en daarmee begon de afrondende fase. Oriënterend door moeilijk terrein, beheerst door een oefenvijand, bereikten de reservisten uiteindelijk ongezien de partizaan die hen naar het einddoel moest leiden. Van Eck: Hij had een keurige maquette gemaakt, waarmee wij een prachtig stukje commandovoering konden doen. Ter plekke kregen we de echte 500 gram explosieven waarmee de bomgordel gemaakt werd om het doel uit te schakelen. De oefenvijand zou elk kwartier langs patrouilleren, dus het team moest voortmaken om ongemerkt het doel op te blazen. Iedereen wist zijn taak en sector waardoor het binnen 9 minuten gepiept was. Het resultaat was een grote knal, een hoop splinters, rook en stof en de telegraafpaal ging om. Van Eck zegt trots: Achteraf bleek dat we voor deze missie de hoogste score hadden behaald! Met nog 3 uur en 7 kilometer te gaan tot het extractiepunt met de helikopter, maakten de teamleden zich uit de voeten. Langs de Zwitserse bergwegen en bospaadjes baanden ze zich een weg naar de pick-up zone waar de Super Puma al stond te wachten. Tien minuten later stonden ze alweer met vaste voet op de kazerne. Geweldig evenement In een deelnemersveld van 150 teams van voornamelijk beroepseenheden werden de Natresmilitairen uiteindelijk 38ste. Van Eck heeft de smaak te pakken. Maar helaas vermeldt de website dat dit de laatste keer was. Hopelijk bedenken ze zich en is er in 2011 gewoon weer een Swiss Raid! Het is namelijk een geweldig evenement om aan mee te doen, waarbij je teamleden en jezelf in een paar dagen een stuk beter leert kennen

10 Vader en zoons samen in uniform Tekst: sm bd Erik Dirksen Foto s: Korps Nationale Reserve Veel van Veelens bij de Natres. Toch wel bijzonder: zowel een vader, als zijn ader en zoons twee zoons dienen gelijktijdig in het Korps Nationale Reserve. En soms, zoals bij de Nijmeegse Vierdaagse, werken ze alle drie samen. November Romeo sprak met Willem, Gerko en Simon van Veelen. Willem van Veelen, inmiddels 57 jaar, heeft ooit als dienstplichtig luchtmachtmilitair gediend bij 3 Groep Geleide Wapens in het Duitse Blomberg. Hij was HAWK lanceerder bij 324 Squadron. Na zijn diensttijd werd hij eerst politieagent en vervolgens rechercheur. Sinds 1995 is hij militair van het Korps Nationale Reserve, waar hij inmiddels korporaal-1 is. Politie Willem had de Gemeentepolitie verlaten en twijfelde of hij zich zou melden voor de Vrijwillige Politie. Maar het vooruitzicht om op zondagmiddag parkeerdiensten bij Vitesse te draaien, leek hem minder aantrekkelijk dan meedoen aan een Natres-oefening. Zijn Natreswerk als MB-chauffeur van zijn pelotonscommandant eerste-luitenant Harm Pluim kan hij prima combineren met zijn huidige baan als sociaal rechercheur. Daarin houdt hij zich bezig met het opsporen van uitkeringsfraude. Schaarsbergen Zijn zoon Simon, nog maar 22 jaar en in het burgerleven fiscaal adviseur, staat uiteraard pas aan het begin van een militaire loopbaan. In 2006 volgde hij de algemene militaire opleiding in Ermelo. Hij werd bij zijn vader ingedeeld in het tweede peloton van de C-compagnie van 40 Natresbataljon in Schaarsbergen. Simon is soldaat-1 en minimischutter. Havengebied Willems andere zoon Gerko, 27 jaar, heeft als wachtmeester-1 gediend bij de Koninklijke Marechaussee in het Amsterdamse havengebied. Hij werd uitgezonden naar Irak en leidde daar Irakezen op tot politieagent. Uiteindelijk koos Gerko na vijf jaar bij de krijgsmacht toch voor het burgerleven. Hij volgt nu een hbo-opleiding tot leraar instrumentmaker. Ook meldde hij zich ogenblikkelijk bij de Natres. Daar was voor hem op dat moment alleen plaats in een functie met de rang soldaat-1. Gerko, uit het goede hout gesneden, accepteerde dit en dient nu bij de D-compagnie van 20 Natresbataljon in Den Haag. Heumensoord Een hoogtepunt in hun Natres-carrière beleefden de gezinsleden afgelopen zomer. Ze werden samen ingezet bij de bewaking van Kamp Heumensoord tijdens de Vierdaagse van Nijmegen. Die wordt al sinds jaar en dag verzorgd door het Korps Nationale Reserve. Willem is daar al 12 jaar met veel genoegen een van de vaste medewerkers. Hoewel 40 Natresbataljon direct verantwoordelijk is voor de wacht bij Heumensoord, was er op verzoek ook plaats voor Gerko uit Den Haag. En zo kon het gebeuren, dat bij het roepen van de naam Van Veelen er van veel kanten antwoord kwam

11 WAARGENOMEN W Nieuwe korpsadjudant Voor het oog van de troepen is adjudant Frans van de Grift benoemd tot korpsadjudant van het Korps Nationale Reserve. Hij nam tijdens het eindappel van de Landelijke Schiet- en Vaardigheidswedstrijden de adjudantenstok over van Wytse Strikwerda, die met functioneel leeftijdsontslag is gegaan. Adjudant Strikwerda bekleedde de bijzondere functie vijf jaar. De scheidende korpsadjudant werd door korpscommandant luitenant-kolonel Gerard van der Thiel geëerd met de bronzen legpenning van het Korps Nationale Reserve. Van de Grift was in november als nieuwe korpsadjudant voor het eerst gastheer van het druk bezochte korpsdiner voor onderofficieren. Liefst 151 Natresmilitairen lieten zich de maaltijd op de Generaal Winkelmankazerne in Harskamp goed smaken. Autumn Guard: TNO oefent mee Onder de naam Autumn Guard heeft de A-compagnie van 20 Natrestabaljon terreinen van onderzoeksinstituut TNO bewaakt. De bedrijfsbeveiliging en bedrijfshulpverlening van TNO draaiden mee in het scenario van de oefening. Het hoogtepunt was het evacueren van alle medewerkers uit het TNO-hoofdkantoor in Delft. Hierbij waren ook de brandweer en de ambulancedienst betrokken. Terwijl de brandweer levensechte rookwolken uit het pand liet opstijgen voerden Natresmilitairen slachtoffers af. Bij alle commotie en de komst van groot brandweermaterieel als een hoogwerker, dienen de militairen de bewaking van vitale objectdelen niet uit het oog te verliezen. De kracht van de oefening schuilde in de samenwerking met alle partners. Dit maakte het scenario niet alleen realistisch, maar er traden ook leermomenten op die anders niet naar voren waren gekomen. Alle vier pelotons van de A-compagnie waren bijna drie dagen in touw op locaties van TNO in Den Haag, Delft, Ypenburg en Rijswijk. In een volgende November Romeo leest u een uitgebreid verslag. Bakker s Bluff is weer voor 20B In Ermelo heeft het team van 20 Natresbataljon, B-compagnie, de 19e editie van het internationale evenement Bakker s Bluff op zijn naam geschreven. Bakker s Bluff is een door Natresmilitairen georganiseerd parcours militair van zo n 13 kilometer. Teams van vier personen moeten het parcours zo snel mogelijk afleggen en onderweg opdrachten uitvoeren, waarbij algemene militaire kennis en vooral fysieke vaardigheden centraal staan. Ook dit jaar deden veel buitenlandse deelnemers mee. Uit Polen, Duitsland, Engeland en Italië waren militairen afgereisd om mee te doen met Bakker s Bluff. Het Engelse team eiste de eerste prijs van de buitenlandse deelnemers op, en een vierde plaats in het algehele klassement. De top-3 werd gevormd door Nederlandse teams: 1 ste plaats: 20B, teamcaptain sgt1 Buijsman 2 de plaats: 20C, teamcaptain kpl1 Van der Feen 3 de plaats: 50B, teamcaptain sgt Droog Sergeant-majoor De Laat redt leven automobilist Sergeant-majoor Jacques de Laat van 30 Natresbataljon heeft het rode erekoord ontvangen. Hij kreeg deze onderscheiding omdat hij levensreddende handelingen heeft verricht, toen een 70-jarige automobilist op de snelweg een hartstilstand kreeg. De Laat zag hoe de auto botsend tot stilstand kwam. Hij aarzelde niet om het slachtoffer te reanimeren, tot de hulpdiensten arriveerden en het van hem konden overnemen. De man dankt zijn leven mede aan het ingrijpen van de sergeant-majoor. Militairen ontvangen het ponceaurode KL-erekoord als zij zich positief onderscheiden door bijzonder gedrag, buitengewone inspanningen, toewijding of loffelijk handelen. Derde plaats voor soldaat-1 Bakker Natressoldaat Frank Bakker heeft een eervolle derde plaats behaald op het NK geweerschieten. Bakkers prestatie is extra bijzonder, omdat hij sinds kort in de discipline standaardgeweer 300 meter schiet en hij zijn wapen, een Bleiker 6 mmm, pas een paar maanden geleden voor Beëdiging in Limburg Het Limburgse dorp Maasbree was op 3 oktober het toneel van de beëdiging van 16 nieuwe vrijwilligers van 30 Natresbataljon. De Natresmilitairen legden de eed of belofte af op het korpsvaandel. Luitenant-kolonel Rob Müller, commandant van 30 Natresbataljon, lichtte de betekenis toe van de eed en de belofte voor onze binding met het Huis van Oranje, met onze democratisch gekozen regering en ons staatsbestel en voor de krijgstucht. Ook gaf hij aan dat de vrijwilligheid is gebleven, maar dat met het afleggen van de eed of belofte de vrijblijvendheid tot het verleden behoort. Waarnemend burgemeester Margot Hofman-Ruijters van Maasbree benadrukte in haar toespraak hoe belangrijk vrijwilligers zijn voor de samenleving. Ze verwees naar een uitspraak van Nelson Mandela: Als je iets goeds ziet, geef dan een compliment. Als je iets fouts ziet, bied dan je hulp aan. Deze woorden zijn volgens de burgemeester Natresmilitairen op het lijfgeschreven. Adjudant Vork krijgt Delfts blauw bord A djudant Ben Vork heeft het Delfts blauwe Natresbord ontvangen om zijn verdiensten voor het Korps Nationale Reserve, in het bijzonder omdat hij al tien jaar Bakker s Bluff organiseert. Korpscommandant luitenantkolonel Gerard van der Thiel reikte de korpswaardering uit tijdens het eindappel van de Landelijke Schiet- en Vaardigheidswedstrijden en Bakker s Bluff op de Harskamp. Het Delfts blauwe bord, met daarop het korpsembleem, is een waardering naast de korpslegpenning voor personen en instanties die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor het Korps. het eerst in zijn handen hield. Op De Harskamp scoorde hij evenzogoed 293 van de 300 punten. Dat was even hoog als wachtmeester-1 Richard den Boer, maar omdat Bakker meer tienen had, ging de podiumplaats naar de Natresmilitair. Bakkers uitstekende score hielp het Schietteam KL aan de eerste plaats op het kampioenschap. Een plaats in de geweeréquipe van Bureau Internationale Militaire Sport lijkt voor de soldaat-1 binnen handbereik

12 WAARGENOMEN W Natres steunt karatekampioenschap Militairen van 20 Natresbataljon hebben in oktober steun verleend aan het eerste open militaire kampioenschap Kyokushin Karate in Sassenheim. De wedstrijddeelnemers kwamen uit alle krijgsmachtonderdelen. De eerste prijs in de zwaarste gewichtsklasse ging naar Kristoffer Breindel, luitenant in het Deense leger. In de gewichtsklasse onder de 90 kilo eindigde Niek Hermsen van de Koninklijke Landmacht als eerste. Het open militair kampioenschap is een initiatief van de dit jaar Nieuwe vlaggen voor OVV Bij het Natresmuseum in Harskamp heeft OVV Korps Nationale Reserve officieel haar nieuwe vlaggen in gebruik genomen. Reden voor het vervangen van de vlaggen is de naamswijziging die de vereniging eerder dit jaar doorvoerde. OVV betekent niet langer Oud Vrijwilligers Verband, maar staat tegenwoordig voor Onze Vrijwilligers Vereniging. We willen daarmee uitdragen dat de vereniging ook openstaat voor nog actieve Natresmilitairen, aldus voorzitter Ron Roos. We hebben genoeg te bieden voor Natresmilitairen van alle leeftijden. Een greep uit de activiteiten van Onze Vrijwilligers Vereniging Korps Nationale Reserve: battlefield tours, deelname aan de tweedaagse wandeltocht in Diekirch, plaatsnemen in de ereafzetting op Prinsjesdag, een kampweek voor 8- tot 14-jarigen en een kinderbivak. Meer informatie vindt u op De oude vlaggen van de landelijke organisatie en de tien regiobesturen vormen een onderdeel van de historie van de Nationale Reserve en zijn daarom aangeboden aan het Natresmuseum. opgerichte Stichting Kyokushin Budokai Krijgsmacht. De KBK staat open voor actief dienende militairen uit alle krijgsmachtonderdelen en voor veteranen of post-actieven. KBK-voorzitter Jurriaan Wouters, kapitein Sectie AZ bij 20 Natresbataljon: Voorbereiding, training, focus op het doel, opperste concentratie, uithoudingsvermogen en respect voor je tegenstander zijn belangrijk bij kyokushin. Allemaal waarden die passen bij een militair beroep, maar het is natuurlijk vooral een leuke sport om te beoefenen. Bij de KBK zijn ook diverse leden aangesloten met een functie bij het Korps Nationale Reserve. Eerste Natresmilitairen voltooien Primaire Vorming Negen onderofficieren van het Korps Nationale Reserve hebben als eerste Natresmilitairen de Primaire Vorming afgelegd. In aanwezigheid van hoofd Afdeling Reservisten Aangelegenheden kolonel Frank de Wit, korpscommandant luitenant-kolonel Gerard van der Thiel en veel collega s van de Natresbataljons kregen zij een certificaat uitgereikt door hun instructeurs op de KMS in Weert. De zeven weken die de opleiding duurde stonden afwisselend in het teken van cursusweekenden op de KMS, thuiswerkopdrachten en uitwerking bij het bataljon. De KMS-staf roemde de groep om hun goede kennis van het groeps- en pelotonswerk en hun tomeloze inzet, soms tot in de nachtelijke uren. Een tiende cursist moest wegens ziekte op de laatste dag afhaken, maar ook hij zal over niet al te lange tijd alsnog zijn examen doen. In de komende jaren zal een inhaalslag ervoor zorgen dat alle onderofficieren van ons korps de Primaire Vorming afleggen voordat zij sergeant-majoor worden. CLAS-bokaal: Natres bij beste vijf Atleten van het Korps Nationale Reserve hebben goed gepresteerd op het KL Kampioenschap Cross Estafette. In totaal zeven Natresteams trotseerden modder, kou en regen. Het beste resultaat boekte het veteranenteam voor mannen ouder dan 36 jaar. Het team pakte de hoofdprijs in die leeftijdscategorie, met als beste loper adjudant John Graafmans. De Natreséquipe mag zich Nederlands Kampioen noemen. De veldcross was het laatste onderdeel van de militaire competitie om de CLAS-bokaal. De Natres, die dit jaar voor het eerst om de eer streed, is in het klassement heel verdienstelijk vijfde geworden. Korps heeft negen nieuwe HSI s Negen onderofficieren van het Korps Nationale Reserve hebben een armband met een gouden Diemaco uitgereikt gekregen. Ze legden de opleiding tot Hoofd Schiet-instructeur (HSI) met goed gevolg af. De cursisten kregen onder meer les van instructeurs van de Instructie-groep Lichte Wapens. Het bleek een pittig programma, verdeeld over blokken van twee en drie dagen theorie en praktijk. Ook thuis werd de nodige voorbereiding gevraagd. Aan bod kwamen zaken als wapeninspectie, voorschriften, schiettabellen, veiligheid en het opbouwen van de baan. Kort daarna ontvingen 16 Natresonderofficieren hun certificaat Schietinstructeur Diemaco na een cursus van twee maal twee dagen. Het Korps Nationale Reserve zet met deze 25 gecertificeerde instructeurs weer een grote stap in de opbouw van het zogeheten Schiethuis Onderofficieren Koninklijke Landmacht. Medailles voor 36 jaar trouwe dienst Adjudant André Gieben heeft ten overstaan van de voltallige A-compagnie van 20 Natresbataljon in Den Haag het onderscheidingsteken voor 36 jaar langdurige en trouwe dienst ontvangen. Gieben is opleidingsmentor van 20A. Kolonel Van den Bos, commandant RMC West, reikte de gouden medaille uit en gaf aan dat adjudant Gieben in zijn huidige functie zijn enthousiasme voor de Natres alleen maar heeft zien groeien. Begin 2010 gaat Gieben met functioneel leeftijdsontslag, om aansluitend de rol van bataljonsadjudant van 20 Natresbataljon op zich te nemen. Hij is daarmee de opvolger van adjudant Ancona. De adjudanten Ad van Heijst en Jan Nellen van 30 Natresbataljon hebben eveneens een gouden medaille gekregen. Beide adjundanten zijn geplaatst bij het stafdetachement van 30 Natresbataljon in Vught. Van Heijst is werkzaam bij de sectie Opleiding & Training. Nellen werkt al jaren als hoofd werving en voorlichting. Bij 50 Natresbataljon kreeg eerder adjudant Hans Steiger de onderscheiding voor 36 jaar trouwe dienst. Steiger is mentor van de A-compagnie van 50 Natresbataljon

13 al meer dan 60 jaar vrijwillig paraat korps nationale reserve bel

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

C-LAS GENERAAL MART DE KRUIF OVER DRIESPORENBELEID RESERVISTEN OOCL TEST NATRESCHAUFFEURS OP SCANIA IN DUITSLAND MANAGERS BEDRIJFSLEVEN DAG OP KMA

C-LAS GENERAAL MART DE KRUIF OVER DRIESPORENBELEID RESERVISTEN OOCL TEST NATRESCHAUFFEURS OP SCANIA IN DUITSLAND MANAGERS BEDRIJFSLEVEN DAG OP KMA November Romeo C-LAS GENERAAL MART DE KRUIF OVER DRIESPORENBELEID RESERVISTEN OOCL TEST NATRESCHAUFFEURS OP SCANIA IN DUITSLAND MANAGERS BEDRIJFSLEVEN DAG OP KMA KORPORAAL JASPER VERLEENT MEDISCHE HULP

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Masters hangen aan Eelco's lippen...

Masters hangen aan Eelco's lippen... Masters hangen aan Eelco's lippen... De spanning voor het WK-Masters in Lyon loopt bij de deelnemers aan Project 2015 al danig op. Daarom hebben we Eelco gevraagd of hij een keer met ons wilde praten over

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen.

Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen. Ik ben een prima huisarts. Maar ik mis een zakelijk gen. Sinds mijn afstuderen in 2008, heb ik gewerkt als waarnemend huisarts in de kop van Noord-Holland. Dat was een goede start. Ik heb ongelooflijk

Nadere informatie

Le tour du Mont Ventoux 2014

Le tour du Mont Ventoux 2014 Le tour du Mont Ventoux 2014 Geen berg zo hoog of... deel 2 waar gaan we heen? 16 december 2013 Fietstocht Mont Ventoux, Pagina 1 Waar ben ik aan begonnen...? Nou, om eerlijk te zijn weet ik dat wel. Maar

Nadere informatie

De woonkamer. Er staan veel dozen in de woonkamer, er staat een bank en een kast die half in elkaar gezet is.

De woonkamer. Er staan veel dozen in de woonkamer, er staat een bank en een kast die half in elkaar gezet is. SAMENWONEN 1. EXT. ROND HET HUIS - DAG Rond het huis. Judith en Peter zijn aan het verhuizen, er staat een verhuiswagen voor het huis. Judith en Peter lopen vaak heen en weer met dozen. Ze lachen naar

Nadere informatie

VOORWOORD DOOR DE KORPSCOMMANDANT

VOORWOORD DOOR DE KORPSCOMMANDANT NIEUWSBRIEF Stichting Historische Collectie Korps Nationale Reserve Nummer 31, December 2016 VAN DE REDACTIETAFEL Voorwoord door de nieuwe voorzitter. Overzicht 2016. Bestuurszaken De overige nieuwe bestuursleden

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B2 nr. 3)

Luisteren: muziek (B2 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02 Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Jouw avontuur met de Bijbel

Jouw avontuur met de Bijbel Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Afscheid Landmachtadjudant

Afscheid Landmachtadjudant Landmacht 8 oktober 2014 Afscheid Landmachtadjudant Landmachtadjudant André Odenkirchen doet de laatste 4 jaar van zijn carrière af als roerig. Zo bloedde zijn hart bij het zien van de gestage afbreuk

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman Suzanne Peters Blijf bij me! liefdesroman Hoofdstuk 1 Katja belde aan bij het huis. Ze vond het toch wel erg spannend. Het was de tweede keer dat ze op visite ging bij de hondenfokker en deze keer zou

Nadere informatie

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld

Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld NEDERLANDERS OVER DE VIERDAAGSE Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen Nienke Lammertink en Koen Breedveld Mei 2016 1 Nederlanders over de

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail. 't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels

Nadere informatie

D Artagnan gaat naar Parijs

D Artagnan gaat naar Parijs D Artagnan gaat naar Parijs Artagnan reed op zijn oude paard, een uitgeputte knol met een trieste blik. Ook al was zijn paard op zijn minst vreemd te noemen en ook al waren de kleren die hij droeg verbleekt,

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B Maatschappelijke Zorgboerderij Amatheon Nikki van Berlo Jasmijn Borms Joy Willems T4B Inleiding Ons groepje bestaat uit Nil

Nadere informatie

SAMUEL VAN DER MEER. De Ontsnapte Joden

SAMUEL VAN DER MEER. De Ontsnapte Joden SAMUEL VAN DER MEER De Ontsnapte Joden De inval Het is een zonnige dag. Bram en Theo zijn een spelletje aan het spelen, maar ze moeten eigenlijk allang naar bed. Papa zegt tegen Bram: Bram, je moet naar

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Huiselijk geweld. Casus 1:

Huiselijk geweld. Casus 1: Huiselijk geweld Casus 1: Jonge vrouw, 32 jaar, meldt zich bij de huisarts. Ze is getrouwd en de man van deze vrouw is ook uw cliënt. Ze hebben 3 kinderen van 6-3 en 1 jaar. Ze heeft duidelijke zichtbare

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Aan de poort van de stad der geletterdheid

Aan de poort van de stad der geletterdheid Aan de poort van de stad der geletterdheid Wij hebben besloten om eindelijk onze stem te laten horen. Samen met de cursisten en docenten. Omdat je als laaggeletterde geen toegang krijgt tot de stad. Met

Nadere informatie

Vechten voor vrijheid

Vechten voor vrijheid tekst inge-mirjam bosveld Beeld Eljee Op uw plaatsen... Ook in Eva-radio kwamen op 22 januari militairen aan het woord. (Na)luisteren kan ook via www.eo.nl/eva. Vechten voor vrijheid Patrouilleren door

Nadere informatie

Rapport. Datum: 12 juli 2007 Rapportnummer: 2007/149

Rapport. Datum: 12 juli 2007 Rapportnummer: 2007/149 Rapport Datum: 12 juli 2007 Rapportnummer: 2007/149 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (het CBR) hem onheus heeft bejegend toen hij begin mei 2006

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Nieuwsbrief Juli 2011 Jari s Heroes

Nieuwsbrief Juli 2011 Jari s Heroes Nieuwsbrief Juli 2011 Jari s Heroes Met nog een twee maanden te gaan voor de aftrap van de 6e editie van Jari's Heroes de één na laatste nieuwsbrief alweer. Hoewel twee leden van ons team (Hans en ik)

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6)

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6) Als tweeling ben je nooit alleen. Maar je bent ook altijd de helft van iets. Vijf broers en zussen vertellen hoe ze samen zichzelf zijn. Tekst Nanneke van Drunen Foto s Edith Verhoeven ISABEL EN BAS VAN

Nadere informatie

De leerlingen van Jezus zijn in afwachting. Ze voelen het.. er staat iets volkomen nieuws te gebeuren. Het is immers Jezus die spreekt over zijn vertrek bij hen. Voorgoed of is er nog wel een toekomst

Nadere informatie