RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN OVER SLIMME REGELGEVING IN DE EU

Transcriptie

1 RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN OVER SLIMME REGELGEVING IN DE EU FOLLOW-UP VAN DE MEDEDELING OVER SLIMME REGELGEVING VAN 2010 Europese Commissie, 1049 Brussel, BELGIË - Tel

2 ACHTERGROND Bij slimme regelgeving gaat het erom zo effectief en eenvoudig mogelijk resultaten te behalen. Regelgeving van hoge kwaliteit helpt de EU om de doelstelling van haar Europa 2020-strategie te verwezenlijken, nl. slimme, duurzame en inclusieve groei. In haar mededeling over Slimme regelgeving in de Europese Unie van oktober heeft de Commissie uitgelegd hoe zij voor de hele beleidscyclus van de ontwikkeling tot en met de goedkeuring, uitvoering, evaluatie en herziening van beleid, regelgeving van hoge kwaliteit wil waarborgen. De Commissie benadrukte dat een dergelijk streven samenwerking vereist en dat belanghebbenden meer inspraak zouden krijgen. Ook kondigde de Commissie aan te zullen blijven samenwerken met het Europees Parlement, de Raad en de lidstaten om de uitvoering van de agenda voor slimme regelgeving te bevorderen. Nu, bijna twee jaar later, wil de Commissie verslag uitbrengen over deze eerste fase van de uitvoering van de agenda voor slimme regelgeving. In dat kader evalueert zij de vooruitgang die is geboekt en trekt zij lering uit haar ervaringen. Het is de bedoeling dat de onderhavige raadpleging van belanghebbenden bouwstenen voor dit evaluatieproces oplevert. De nadruk ligt daarbij op de instrumenten waarmee de kwaliteit van de EU-wetgeving wordt bewaakt. Er zal worden onderzocht hoe de uitvoering van de wetgeving kan worden verbeterd, hoe in alle stadia van de beleidscyclus rekening zoveel mogelijk rekening kan worden gehouden met de ervaringen en meningen van belanghebbenden en hoe de EU-instellingen en de lidstaten het beste kunnen samenwerken om de doelstellingen op het gebied van slimme regelgeving te verwezenlijken. De internetraadpleging loopt van 27 juni tot 21 september en staat open voor alle burgers en belanghebbenden. Alle bijdragen zullen worden bekendgemaakt op de website Uw stem in Europa. De Commissie zal vervolgens een samenvattend verslag en haar eigen reactie publiceren. 1 COM(2010) 543. Zie: 2

3 I. DE KWALITEIT VAN DE EU-WETGEVING VERBETEREN Bij slimme regelgeving gaat het erom zo effectief en eenvoudig mogelijk resultaten te behalen. Dit vereist een constante aandacht voor zowel de verwezenlijking van doelstellingen als de daarmee gepaard gaande kosten. Slimme regelgeving houdt in dat aan de evaluatie en de verbetering van bestaande wetgeving evenveel aandacht moet worden besteed als aan het ontwerpen van nieuwe wetgeving. Voor het toezicht op de resultaten, het verzamelen van gegevens en het gebruik van die gegevens voor het nemen van weloverwogen politieke besluiten zijn efficiënte mechanismen nodig. Alle kosten en baten van wetgeving moeten integraal worden afgewogen. In tijd beperkte programma's en een beperkte focus op specifieke soorten kosten moeten worden verruild voor een brede benadering, waarbij systematisch alle mogelijkheden worden gesignaleerd om de efficiëntie en effectiviteit van wetgeving gedurende de hele beleidscyclus te verbeteren. Daarom moet evaluatie in het beleidsproces een grotere rol gaan spelen. Er dient te worden vastgesteld hoe de bestaande wetgeving functioneert en wat er zou moeten veranderen om wetgeving zo efficiënt en effectief mogelijk maken. Daartoe moeten de praktische tekortkomingen, overbodige lasten en de mogelijkheden voor vereenvoudiging worden vastgesteld. De Commissie is met het oog daarop het beginsel gaan toepassen dat alle belangrijke nieuwe voorstellen gebaseerd moeten worden op een evaluatie van de reeds bestaande voorschriften 2. Ook herziet zij haar beoordelingsrichtsnoeren en toetst zij binnenkort een aantal geschiktheidstests ('fitness checks') aan de hand waarvan kan worden beoordeeld of het geheel aan regelgeving voor een beleidsgebied geschikt is voor het beoogde doel 3. Uit deze proeven zal blijken hoe deze geschiktheidstests in de toekomst zo effectief mogelijk kunnen worden toegepast en de meer traditionele evaluatie van afzonderlijke wetgevingsonderdelen en uitgavenprogramma s kunnen aanvullen. Tot slot blijft de Commissie ernaar streven dat haar effectbeoordelingen voor nieuwe initiatieven als basis voor een weloverwogen en doeltreffende besluitvorming kunnen dienen en inzicht verschaffen in de baten en lasten van beleidsalternatieven. In de afgelopen jaren werden praktische handleidingen opgesteld inzake de gevolgen op sociaal gebied, de grondrechten en mededinging 4. Om de regeldruk zoveel mogelijk te verminderen zijn micro-ondernemingen vanaf 2012 op voorhand in principe uitgesloten van de werkingssfeer van nieuwe wetgevingsvoorstellen, tenzij uit de effectbeoordeling blijkt dat het noodzakelijk is dat de wetgeving wel mede op hen van toepassing is. In dat geval moet worden gekeken of er geen aangepaste oplossingen of minder zware regelingen mogelijk zijn 5. Uiteindelijk moet de herziening van het mandaat en de procedureregels leiden tot verdere verbetering van de kwaliteitscontrole die het comité voor effectbeoordelingen (Impact Assessment Board) binnen het effectbeoordelingssysteem van de Commissie uitvoert Zie: Zie: alsook en Zie: Zie: Zie: 3

4 Vragen Verzamelen van gegevens en toezicht op resultaten 1. Voor slimme regelgeving moet toezicht op de resultaten worden gehouden en moeten gedurende langere tijd gegevens van hoge kwaliteit worden verzameld. Dat is niet eenvoudig en kost geld. i) Hoe kan de Commissie dit het beste aanpakken? Evaluatie Heeft u concrete suggesties om administratieve lasten die hiervan het gevolg kunnen zijn, zo veel mogelijk te beperken? 2. Het kan de kwaliteit en focus van een evaluatie ten goede komen wanneer de belanghebbenden er al voor de feitelijke uitvoering bij worden betrokken. i) Heeft u voorbeelden van goede praktijken inzake de wijze waarop belanghebbenden kunnen bijdragen tot de vaststelling van evaluatieprioriteiten? Vindt u de planning van evaluaties door de Commissie toegankelijk en nuttig? i Hoe neemt u meestal kennis van geplande EU-evaluaties? 3. Vertoont de evaluatie van de Commissie wat opzet of praktijk betreft tekortkomingen op de navolgende punten? i) Planning i iv) Mate waarin belanghebbenden worden geraadpleegd en het tijdstip waarop dit gebeurt Toepassingsgebied/volledigheid Beoordeling achteraf van kosten v) Beoordeling achteraf van baten vi) Nadruk op concrete gevolgen/verwezenlijking van doelstellingen v Beoordeling van specifieke gevolgen op het niveau van de belanghebbenden en/of de lidstaten vi Uiteindelijke kwaliteit van de evaluatie ix) Reikwijdte en transparantie van de follow-up U wordt verzocht om per probleempunt zowel concrete voorbeelden te geven als praktische suggesties te doen voor de wijze waarop de Commissie de oorzaken zou kunnen aanpakken. 4

5 Effectbeoordeling 4. Het effectbeoordelingssysteem van de Commissie heeft ten doel bij te dragen tot goed onderbouwde beleidsvorming door een geïntegreerde, transparante en verantwoorde analyse te bieden van alle economische, sociale en milieukosten en baten van eventuele nieuwe initiatieven. i) Is deze doelstelling de juiste? i Strategie Hoe kan deze doelstelling beter worden verwezenlijkt? Welk gebruik maakt u van de effectbeoordelingsverslagen van de Commissie? 5. Heeft u nog andere aanbevelingen hoe de Commissie haar aanpak voor het bevorderen van de kwaliteit van de wetgeving van de EU kan verbeteren? 5

6 II. ZORGEN VOOR EEN DOELTREFFENDE UITVOERING VAN EU-WETGEVING De EU-wetgeving kan alleen doeltreffend zijn, als zij naar behoren wordt uitgevoerd. De lidstaten dragen daarvoor de hoofdverantwoordelijkheid, maar ook voor de Commissie is een belangrijke rol weggelegd. Ten eerste kan zij de uitvoering vereenvoudigen door bij het ontwerpen of herzien van wetgeving aandacht te besteden aan mogelijke belemmeringen en problemen. Daarvoor moeten de nodige lessen worden getrokken uit de evaluatie van bestaande wetgeving en eventuele inbreuken. Ook dient de Commissie rekening te houden met signalen van belanghebbenden. Vervolgens moet al deze informatie worden benut bij de vorming van beleid. Ten tweede moeten de Commissie en de lidstaten samenwerken om de EU-richtlijnen doeltreffend en tijdig om te zetten in nationale wetgeving. Omzettingsmaatregelen moeten aan de Commissie worden meegedeeld vóór de uiterste termijn voor omzetting is verstreken 7. Wanneer daarvoor gegronde redenen bestaan, moeten de lidstaten hun instrumenten ter omzetting van EU-richtlijnen vergezeld doen gaan van een schriftelijke toelichting. Dit helpt de Commissie bij de uitoefening van het aan haar opgedragen toezicht op de omzetting. De Commissie kan de lidstaten ook actief ondersteunen bij de omzetting. 8 Ten derde kan de Commissie in geval van een eventuele inbreuk op het EU-recht gebruikmaken van verschillende instrumenten om ervoor te zorgen dat het EU-recht in acht wordt genomen. Zo nodig leidt zij een formele inbreukprocedure in of legt zij een financiële sanctie op 9. Tot slot informeert de Commissie het Europees Parlement en de Raad evenals het algemene publiek over de toepassing van EU-recht via haar website over de toepassing van het EU-recht 10 en via haar jaarlijks verslag over de controle op de toepassing van het EU-recht COM(2012) 259. Zie: Zie: 28ste jaarlijkse verslag over de controle op de toepassing van het EU-recht (2010), deel 3.4.1: Artikelen 258 en 260 VWEU

7 Vragen Bevorderen van uitvoering en naleving 6. De kennis van de wijze waarop EU-wetgeving in de lidstaten wordt uitgevoerd, zou een grotere rol moeten spelen in het proces van beleidsevaluatie en -vorming. Wat is uw ervaring? i) Welke specifieke punten op het gebied van uitvoering zouden bij de evaluatie van bestaande wetgeving aan de orde moeten komen? Waar moet bij het ontwerpen van nieuwe wetgeving rekening mee worden gehouden om de uitvoering en naleving ervan te bevorderen? Gelieve toe te lichten aan de hand van specifieke voorbeelden. 7. Vindt u dat de Commissie voldoende ondersteuning biedt bij de uitvoering van nieuwe wetgeving? Zo nee, hoe zou die ondersteuning kunnen worden verbeterd? 8. Zouden de lidstaten meer informatie moeten verschaffen over de manier waarop zij EU-wetgeving uitvoeren, en zo ja, hoe? Inlichten van het publiek 9. Krijgt u alle informatie die u nodig heeft over de toepassing van EU-recht? Zo nee, geef met behulp van concrete voorbeelden aan welke verbeteringen noodzakelijk zijn. Verbeteren van handhaving 10. Heeft u concrete ideeën over hoe de Commissie beter gebruik zou kunnen maken van de instrumenten waarover zij beschikt om te zorgen voor een tijdige en juiste uitvoering van EU-wetgeving door de lidstaten (zoals kortere omzettingstermijnen en financiële sancties)? 7

8 III. RAADPLEGEN VAN HET PUBLIEK Voor slimme regelgeving is het van belang burgers en belanghebbenden meer inspraak te geven. De interactie tussen de Commissie enerzijds en burgers en belanghebbenden anderzijds verloopt eerst en vooral via de formele processen die in het EU-Verdrag en in andere wetgeving zijn vastgesteld 12. De Commissie kent bij het formuleren of evalueren van beleid echter ook een reeds lang bestaande praktijk van minder formele, rechtstreekse contacten met belanghebbenden. Raadplegingen kunnen gericht of open zijn en op verschillende manieren plaatsvinden (openbare raadplegingen, bijeenkomsten van groepen deskundigen, openbare raadplegingen via het internet, KMO/MKB-panels 13, etc.). Sinds 2002 worden deze openbare raadplegingen volgens een aantal algemene beginselen en minimumnormen gehouden voor alle initiatieven waarvoor een effectbeoordeling moet plaatsvinden, alsook voor groenboeken 14. In 2012 is de minimumtermijn voor een open raadpleging van het publiek uitgebreid van acht tot twaalf weken 15. Via het werkprogramma van de Commissie en specifieke 'routekaarten' ('Roadmaps') worden initiatieven vooraf bekendgemaakt, zodat belanghebbenden zich al in een vroeg stadium op de openbare raadpleging kunnen voorbereiden 16. Deze raadplegingen moeten voldoen aan de minimumnormen, maar ook in een redelijke verhouding staan tot het doel van het onderliggende voorstel, teneinde de Commissie noch de geraadpleegde partijen voor buitensporige kosten te stellen. Open internetraadplegingen worden bekendgemaakt via één enkele website, waarop ook de ontvangen bijdragen en een samenvatting van de resultaten worden geplaatst 17. Op de website van de verantwoordelijke dienst van de Europese Commissie worden meestal ook verslagen over de resultaten van andere raadplegingsmethoden gepubliceerd. In het effectbeoordelingverslag, de toelichting bij het initiatief of een afzonderlijk document wordt uitgelegd op welke wijze met de voornaamste opmerkingen rekening is gehouden Daarbij gaat het onder meer om de interactie van de Commissie met het Europees Parlement als de gekozen vertegenwoordiging van de Europese burgers en met de Europese Raad, die de democratisch gekozen regeringen van de lidstaten vertegenwoordigt, maar ook om specifieke raadplegingskaders waarin het Verdrag of andere wetgeving voorziet. Die laatste categorie omvat onder meer de raadpleging van de geïnstitutionaliseerde adviesorganen van de EU (bijvoorbeeld het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's), de sociale dialoog (zie de artikelen 153 tot en met 155 van het Verdrag) en de officiële procedures voor raadpleging van de lidstaten ( comitologieprocedure ). Zie: Zie: Burgers en belanghebbenden is in 2007 en 2010 in het kader van meer algemene openbare raadplegingen gevraagd of de beginselen en normen van de Commissie inzake raadpleging in acht worden genomen, wat het effect daarvan is en of deze beginselen en normen passend zijn. Zie respectievelijk: U kunt in uw bijdrage aan de onderhavige raadpleging verwijzen naar eventuele eerdere antwoorden, indien u die nog van toepassing acht. Zie: =NL&guiLanguage=nl Zie: Zie: 8

9 Vragen Minimumnormen 11. Zijn volgens u de huidige algemene beginselen en minimumnormen toereikend of zou u graag zien dat er bepaalde wijzigingen in worden aangebracht? 12. Worden de normen op de juiste soorten initiatieven toegepast? Zo nee, kunt u dan uitleggen waarom dat volgens u niet het geval is en specifieke voorbeelden geven? Toepassingsgebied 13. Belanghebbenden moeten op passende wijze over de juiste onderwerpen worden geraadpleegd. Wat is uw ervaring? i) Wordt u in het algemeen geraadpleegd over alle relevante aspecten van een effectbeoordeling (dat wil zeggen, de vaststelling van het probleem, de doelstellingen, de beleidsopties en de gevolgen daarvan)? i Timing Zijn de raadplegingsdocumenten duidelijk en volledig? Past de Commissie de juiste combinatie van gerichte en open raadplegingen toe? Zo nee, kunt u dan uitleggen waarom niet en specifieke voorbeelden geven? 14. De kans dat besluitvorming wordt bijgesteld is het grootst bij vroegtijdige raadpleging. Het nadeel is dat er dan nog geen welomlijnde beleidsideeën zijn. Hebben de beleidsoverwegingen al vastere vorm aangenomen, dan kunnen belanghebbenden wel worden geraadpleegd over de bijzonderheden van een voorstel. Daarentegen kunnen zij in die fase meestal niet veel invloed meer uitoefenen op de algehele strekking en opzet ervan. Wat is uw ervaring? i) Bevorderen 'Roadmaps' uw betrokkenheid? Welk gebruik maakt u ervan? Wordt uw mening over het algemeen gevraagd op het juiste moment in het proces van beleidsformulering? i Dienen open raadplegingen bij voorkeur in één keer of in verschillende stadia plaats te vinden? Hoe zouden in het laatste geval buitensporige kosten (voor het publiek en de Commissie) kunnen worden vermeden en de inachtneming van minimumnormen worden gewaarborgd? Bereik 15. Hoe stelt u zich in het algemeen op de hoogte van raadplegingen? Bent u daarover tevreden? Zo nee, hoe zou u op toekomstige of lopende raadplegingen attent willen worden gemaakt? 16. Willen raadplegingen het beoogde effect hebben, dan is het van essentieel belang dat alle belanghebbenden worden bereikt en dat zij in staat worden gesteld bijdragen van hoge kwaliteit te leveren. i) Hoe denkt u dat het bereik van de raadplegingen van de Commissie op een efficiënte en niet onnodig kostbare manier zou kunnen worden vergroot? 9

10 Welke raadplegingskanalen in de lidstaten zouden daartoe kunnen worden benut? i Kan in dit verband het gebruik van het internet worden verbeterd? 17. Wat zijn uw ervaringen met raadplegingen die zijn gericht op specifieke belanghebbenden (met inbegrip van openbare hoorzittingen)? Representativiteit 18. Bent u op de hoogte van goede praktijken in de lidstaten (of elders) met betrekking tot de beoordeling van de representativiteit van de respondenten bij een openbare raadpleging? Feedback 19. De Commissie verstrekt in haar openbare samenvatting van de raadpleging, de effectbeoordelingverslagen en de toelichting bij de uiteindelijke initiatieven informatie over de resultaten van openbare raadplegingen en het effect daarvan op de beleidskeuzen. i) Bent u tevreden over de kwaliteit en de transparantie van deze informatie? Zou u als actief betrokken belanghebbende automatisch op de hoogte willen worden gesteld van de publicatie van deze documenten? Resultaten 20. Denkt u dat de huidige praktijken op het gebied van raadpleging zorgen voor een effectieve en transparante deelname van alle relevante betrokkenen? Leiden zij tot betere beleidsvorming? IV. SAMEN VOORUIT Slimme regelgeving is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Europese instellingen en de lidstaten. Om de doelstellingen van slimme regelgeving te verwezenlijken, moeten alle partijen hun taak vervullen en doeltreffend samenwerken. 21. Slimme regelgeving is een gedeelde verantwoordelijkheid. Hoe kan hier krachtiger invulling aan worden gegeven? V. OPEN VRAGEN 22. Zijn er nog andere punten waar de Commissie aandacht aan zou moeten besteden bij haar overwegingen ten aanzien vanr slimme regelgeving? 23. Wilt u nog iets opmerken over de kwaliteit en de procedure van de onderhavige openbare raadpleging? 10