Uit overtuiging! Programma van de ChristenUnie voor de verkiezingen van de Provinciale Staten van Limburg op 2 maart 2011.

Transcriptie

1 Uit vertuiging! Prgramma van de ChristenUnie vr de verkiezingen van de Prvinciale Staten van Limburg p 2 maart 2011 Versie

2 Inleiding Verander de wereld Verander de wereld, begin bij jezelf is een vaak gebruikte zegswijze wanneer mensen verandering willen. Omdat er in deze wereld, k in Limburg, veel mis is, willen wij van de ChristenUnie de wereld graag veranderen. De wereld veranderen, dat is ngal een hge ambitie, zul je zeggen. Dat klpt en wij kunnen dat k niet alleen. Het verlangen m de wereld te veranderen, te beginnen bij nszelf, willen wij graag samen met anderen delen en samen met hen najagen. In dit verkiezingsprgramma willen wij graag uitleggen he wij dit zuden willen den. Veranderen de je samen Wel eens gehrd van de ikleving? Dat is het tegenvergestelde van samenleving. Waar mensen bij elkaar zijn ntstaat ng niet meteen een sámenleving. Mensen hebben hun persnlijke belangen en wensen. Die bereiken ze nit alleen en het mag k niet ten kste van anderen gaan. Mensen zijn afhankelijk van anderen. Ieder mens heeft recht m te leven en gelukkig te wrden. Om te leven hebben mensen elkaar dus ndig en m samen te leven meten ze rekening huden met elkaar. En mdat wij mensen meestal eerst denken aan ns zelf, is samen leven niet iets dat vanzelf gaat. Samenleven is een werkwrd, je met het dóen De ChristenUnie hecht daarbij sterk aan de eigen verantwrdelijkheid. Pas wanneer mensen er samen met de mensen in hun mgeving niet uitkmen kan het zijn dat de verheid met bijspringen. Ok binnen plitiek en verheid hecht de ChristenUnie sterk aan samenwerking. In dit prgramma willen wij laten zien wat de ChristenUnie in samenleving en plitiek wil inbrengen. Brnvermelding Iedere plitieke partij heeft zijn eigen inspiratiebrn. De ChristenUnie laat zich inspireren dr de Bijbel. Uit dit bek hebben wij Gd leren kennen als de schepper van hemel en aarde en alles wat leeft. De mens heeft als vrnaamste schepsel van Gd de taak gekregen m de schepping te beheren en te zrgen vr alles wat leeft. Wij beseffen dat niet alleen christenen zich verantwrdelijk velen vr de samenleving. Wij willen deze verantwrdelijkheid dan k graag ppakken, samen met iedereen die dit k wil. Wat wij in dit prgramma vral willen den is laten zien he wij zelf vanuit ónze inspiratiebrn zijn gekmen tt de aanpak die in dit prgramma is verwrd. Wij gelven dat vanuit de liefde van Gd het leven pbleit. De mens staat niet p zichzelf en kan niet alles zelf bepalen. Het is juist andersm: mensen kmen pas tt blei wanneer zij zich vanuit Gds liefde vr hen en de andere schepselen verantwrdelijk velen, zrg dragen vr elkaar en respectvl mgaan met medemens en natuur. Vanuit het besef dat mensen in de samenleving aan elkaar gegeven zijn, mgen we samen werken aan een geznd en bleiend leefklimaat. Vr actuele infrmatie ver de ChristenUnie zie 2

3 Inhudspgave blz 1.Middenbestuur en verheid 4 De prvincie vrmt het middenbestuur van Nederland, tussen Rijk en gemeenten. 2.Jeugd, gezin en nderwijs 5 Om te kunnen ntwikkelen hebben mensen een gezin en nderwijs ndig. 3. Sciale gerechtigheid 6 Slidariteit en rechtvaardigheid zijn de basis van een beschaafde samenleving. 4. Veiligheid 8 In de buurt waarin je wnt, met je veilig kunnen leven. 5.Kunst en cultuur 9 Vr nze ntwikkeling hebben we k kunst en cultuur ndig. 6. Sprt 10 Met sprt en recreatie blijven mensen geznd en het is ged vr de ecnmie. 7. Ruimtelijke rdening in de directe leefmgeving 10 Om te kunnen leven heb je een huis ndig en een prettige leefmgeving 8. Landelijk gebied, landbuw en natuur 11 Het landelijk gebied hebben we ndig vr nze vedselvrziening, vr het instandhuden en ntwikkelen van de natuur en m in te recreëren. 9. Water 14 Leven met water is vanzelfsprekend; veilig en duurzaam leven met water vraagt vrtdurende aandacht. 10. Ecnmie 15 Om te kunnen leven en werken is een geznde ecnmie ndig. 11. Terisme 17 Terisme is een niet nbelangrijke ecnmische peiler, k vr het platteland. 12. Duurzaamheid en Milieu Milieu, mgeving, leefbaarheid, gezndheidszrg 19 De verschillende belangen zals gren, water, wnen en wegen vervragen de beschikbare ruimte. Het wrdt steeds belangrijker dat de prvincie duidelijke ruimtelijke keuzes maakt. 14. Energie 20 Nederland heeft nieuwe energie ndig. 15. Verkeer en verver Financiën Eurpa 22 3

4 1.Middenbestuur en verheid De visie van de ChristenUnie De samenleving wrdt in de eerste plaats niet gevrmd dr verheid f dr verheidsbestuurders, maar dr de burgers zelf. Zij nemen verantwrdelijkheden, gaan verplichtingen aan en maken de samenleving leefbaar in hun nderlinge relaties. Een vrije samenleving in een demcratische rechtsstaat kan alleen bleien als vldende mensen er vertruwen in hebben en hun gedrag richten naar de kernwaarden waar het in de rechtsstaat m draait. Het in stand huden van de rechtsstaat vergt inspanningen van verheid en burger. Iedereen heeft plichten tegenver de gemeenschap znder welke de vrije en vlledige ntpliing van zijn persnlijkheid niet mgelijk is, zegt de VNverklaring vr de rechten van de mens terecht. De taak van de verheid vlgens de ChristenUnie betekent niet dat de verheid alles helemaal zelf met uitveren. Het bedrijfsleven kan daarin een uitverende rl krijgen. De ChristenUnie is echter terughudend in het testaan van marktwerking in sectren waar publieke belangen in het geding zijn. Om kapitaal, techniek en ndernemerschap dienstbaar te den zijn aan de samenleving en aan de schepping hren werknemers, milieu, cnsumenten en nderwijs vldende invled te hebben. In die cntext laat de verheid de markt zijn werk den, maar vrkmt dat we in een samenleving kmen waarin het recht van de sterkste geldt. Burgers kunnen een berep den p de verheid als hun veiligheid f bestaanszekerheid in het geding is. De verheid det wat de burger zelf niet tt stand kan brengen, terwijl het tch ndzakelijk is vr het ged functineren van de samenleving. De ChristenUnie kiest dus vr een beperkte verheid, die zich pstelt als bndgent van burgers. Een verheid die mensen in meilijkheden p weg helpt. Daarna kmt pas de rl van de verheid als beslisser en afdwinger. De verheid heeft een aantal basistaken. De ChristenUnie vindt het allereerst belangrijk dat de verheid het recht handhaaft. Verder met ze pkmen vr wat kwetsbaar is, zwel van mens als natuur. Tt slt stelt de verheid kaders vast en geeft richting aan ntwikkeling. Omdat de verheid besluiten kan afdwingen wrden er hge eisen gesteld aan verheidshandelen. De ChristenUnie staat vr een verheid die betruwbaar, transparant en herkenbaar is. Als ged rentmeester gaat de verheid sber en delmatig met de publieke middelen m. Wij gaan vr een benaderbare verheid, zwel met nieuwe cmmunicatiemiddelen, als in persnlijk cntact aan de balie. De verheid neemt de burger serieus. Een taak kan meestal het beste z dicht mgelijk bij de burger uitgeverd wrden. De beslissing wrdt dan dichter bij de plaats genmen waar die k effect heeft. Ok kan er ingespeeld wrden p lkale mstandigheden. De rl van de prvincie De prvincie vrmt het middenbestuur van Nederland. De prvincie zrgt ervr dat regi en gemeenten steeds de samenwerking pzeken en elkaar niet becncurreren. Cncurrentie m bedrijventerreinen f wningen werken cntraprductief, zeker in krimpgebieden. Prvincies meten via de instrumenten van de ruimtelijke rdening de reginale afwegingen maken. Anders wrdt er gebuwd vr de leegstand f treden verrmmeling en aantasting van het landschap p. Verkeer en verver, landschap, recreatie en natuur hebben een bvengemeentelijke functie en zijn taakgebieden p reginale schaal. Het rijk heeft de afgelpen jaren veel taken aan de prvincie tevertruwd p het gebied van verkeer en verver en landschap en natuur. Dat is de juiste schaal vr deze nderwerpen. Wij willen een einde maken aan de cntrle van de cntrle. Prvincies huden tezicht p gemeenten. De prvincie neemt in beginsel p het ruimtelijk ecnmisch dmein de 4

5 tezichtstaken van het rijk p gemeenten ver. Prvincies richten zich p hun kerntaken. De prvincie heeft een belangrijke taak als gebiedsregisseur. Bij een integrale ntwikkelingsvisie p de regi legt de prvincie verbanden tussen het ruimtelijkecnmische en sciaal-culturele dmein. De prvincie heeft een belangrijke taak in het signaleren en agenderen van maatschappelijke vraagstukken, znder daarbij de rl van de gemeente als uitverder ver te nemen. Uitgangspunt is dat één bestuurslaag verantwrdelijk is vr de uitvering van een taak: decentraal wat kan, centraal wat met Liever differentiëren in takenpakket van bestuurslagen, dan het vervragen van samenwerkingscnstructies (bijv. verdragen taak van gezamenlijke gemeenten aan prvincie als samenwerking p die schaal plaatsvindt) Waar ndig en mgelijk pschalen van nderp van gemeenten. Draagvlak van nderp bij gemeenten is het uitgangspunt bij herindelingen; de prvincie met wel meer initiatief nemen (gebruik maken van prvinciale bevegdheden) bij (aantnbaar ndzakelijke) herindelingen. Bij pschaling is wel aandacht ndig vr benaderbaarheid van de lkale verheid bijv. via wijkwethuders, drps- en wijkraden en decentrale lketten Gemeenten en prvincies hebben een ged instrument m hun eigen functineren nder de lep te nemen: de bestuurskrachtmeting. Een dergelijke meting zu elke zes jaar meten plaats vinden. In het Eurpa van de regi s zijn prvincies nmisbaar: versterking van de samenwerking tussen prvincies, bijvrbeeld thematische samenwerking f p het niveau van landsdelen is ndig m een stevige psitie in Eurpa te kunnen innemen Het waterbeheer in Nederland kan veel effectiever en efficiënter dr het beter rganiseren van de watertaken die ver de verschillende verheden zijn verdeeld en dr verdergaande samenwerking en pschaling van het aantal waterschappen in de richting van (deel)strmgebieden De waterketen kan efficiënter en slagvaardiger wrden gemaakt dr de afvalwaterzuiveringstaak van het waterschap te cmbineren met de rileringstaak van gemeenten en nder te brengen in een afvalwaterbedrijf. Wegbeherende waterschappen dragen hun wegen ver aan prvincie f gemeenten 2. Jeugd, gezin en nderwijs De visie van de ChristenUnie Jngeren van nu zijn de vlwassenen van de tekmst. Om in de tekmst verantwrdelijk te kunnen zijn vr de samenleving hebben zij nze begeleiding ndig. De uders zijn als eersten verantwrdelijk vr de pveding van hun kinderen. Zij meten de gelegenheid krijgen m deze taak te kunnen uitveren. Als het ndig blijkt meten zij daarbij k gesteund wrden. Maar niet alleen het gezin speelt in het leven een belangrijke rl, k de directe mgeving waarin kinderen pgreien en gezinnen functineren: het sciale netwerk. De ChristenUnie wil zich inzetten vr het versterken van de kringen rnd gezinnen. We vinden relaties belangrijk, relaties waarin waarden en nrmen wrden uitgewisseld. Behalve pveding hebben jngeren k nderwijs ndig en ruimte vr persnlijke ntwikkeling. Dr een rijk aanbd van pleiding, cultuur en sprt kunnen jngeren de vaardigheden en de kennis pden die zij ndig hebben in de maatschappij en p de arbeidsmarkt. Schlen meten alle ruimte krijgen m zich te kunnen richten p hun kerntaak: het geven van ged nderwijs. Het is belangrijk dat jngeren nderwijs aangebden krijgen p hun niveau en dat ze een diplma kunnen halen. Het nderwijs dient alle wettelijke mgelijkheden te benutten m spijbelen en schluitval tegen te 5

6 gaan. Ouders (en vral k de jngeren zelf) meten ervan drdrngen wrden dat schluitval veel minder kansen in de samenleving biedt. Lkale samenwerking tussen nderwijsinstellingen en het bedrijfsleven met resulteren in een betere aansluiting p de arbeidsmarkt. En wanneer jngeren hun pleiding hebben vltid, meten ze vervlgens aan het werk kunnen. De mgeving waar nze jeugd pgreit, met vr hen een psitieve uitstraling hebben. We pleiten vr gezinsvriendelijke veilige wijken, waar ruimte is m te spelen en te sprten en vrzieningen m elkaar te ntmeten. Jngeren willen alles ntdekken. Daarbij kunnen ze k ntspren. De prblematiek van alchl- en drugsgebruik, vernielingen en verlast vraagt een aanpak waarin vrkmen vrp staat maar zndig k bestraft wrdt. De ChristenUnie ziet jngeren graag geznd pgreien en zal daarm initiatieven die geznd gedrag stimuleren steunen. Gk-, game- en drankverslaving bij jngeren willen we tegengaan. Eenzaamheid nder jngeren is één van de rzaken van de vlucht naar verslaving. ChristenUnie wil deze vereenzaming aanpakken dr het verstevigen van het netwerk rnd jngeren. Rl van de prvincie Het meeste beleid rnd jngeren valt nder de verantwrdelijkheid van de gemeente. Vral geldt dit vr hun directe leefmgeving, het basisnderwijs en de sprtvrzieningen. Vanaf hun 12 de jaar zijn jngeren echter in tenemende mate afhankelijk van reginale en prvinciale vrzieningen. Dit geldt niet alleen vr het nderwijs en de werkgelegenheid maar k vr de zrg vr de jeugd die niet vldende ndersteuning (kunnen) krijgen vanuit hun thuissituatie. De ChristenUnie wil vral dat de zrg vr deze jeugd z ged mgelijk geregeld wrdt. Dit is het uitgangspunt dat gehanteerd wrdt m de kmende jaren tt een gede verdeling tussen gemeenten en prvincies te kmen. De structuur is daarbij ndergeschikt aan het del, maar nu al is wel duidelijk dat veel ambulante zrg eenvudiger (vr de kinderen beter) dr de gemeenten kan wrden aangestuurd. De cmbinatie van cmplexe hulp vraagt een gemeente verstijgende cördinatie van zrgaanbieding. Zlang jeugdzrg ng nder de verantwrdelijkheid van de prvincies valt, vraagt dit van de prvincie m een visinaire, inhudelijke regie en niet alleen het strmlijnen van prcessen. Vral de beleidsterreinen nderwijs, veiligheid en vlksgezndheid en zrg zullen nderling en samen met de lkale verheden afgestemd meten wrden m de zrg vr nze jngeren tt een succes te laten zijn. 3. Sciale gerechtigheid De visie van de ChristenUnie De Bijbel rept ns mensen p m recht te den aan armen, weduwen en wezen, terwijl er k ruimte met zijn vr de vreemdeling m zich te ntplien. In dit verband wil de ChristenUnie nadrukkelijk pkmen vr de zwakkeren in de samenleving en allen die niet f weinig mgelijkheden hebben m vr zichzelf p te kmen, zals uderen, gehandicapten, alleenstaanden, pleegkinderen, verslaafden, kansarme allchtnen (k asielzekers) en jngeren die kansarm zijn dr bijvrbeeld een lage pleiding. Limburg kent p dit gebied een rijke traditie van klsterrden en individuele priesters, die een grte bewgenheid tnden met de zwakkeren in de samenleving en aan de zrg vr hen handen en veten gaven. Het verenigingsleven heeft in het verleden in dit pzicht eveneens een belangrijke rl gespeeld. Thans echter blijft Limburg in zijn sciale verbanden achter bij de rest van Nederland, weten we van het CBS. Verenigingsleven en burenhulp, die eens als een vrbeeld vr heel Nederland glden, brkkelen af. Er zijn verschillende redenen vr aan te wijzen. Z is er de vergrijzing waardr steeds minder jnge mensen steeds meer taken meten uitveren. Veel jnge mensen trekken vanwege studie k weg uit de prvincie m er 6

7 later geen werk meer te vinden. Verder zijn veel uders van kinderen druk met werk en het zrgen vr de kinderen. De steeds vrtgaande pschaling van de gemeenten maakt het er k niet makkelijker p m je betrkken te blijven velen bij de dingen die zich in je buurt afspelen. In het verleden heeft de verheid k veel taken van de gemeenschap vergenmen en nu de verheid niet meer in staat is m de verzrgingsstaat in stand te huden, zijn er geen burgerrganisaties meer die deze taken weer vernemen. Tensltte zijn er veel mensen uit andere culturen in Limburg kmen wnen en tt nu te lukt het niet ged m ze p een gede manier p te nemen in de samenleving. Al met al is het een hele uitdaging m er met elkaar wat van te maken in Limburg. De ChristenUnie wil zich daar p alle plitieke niveaus vr inzetten, k p prvinciaal niveau. Vanuit de Bijbelse pdracht wil de ChristenUnie graag meewerken aan een samenleving waarin we mzien naar elkaar en sluiten ns aan bij de beweging van burgers die aan de slag gaan vr een betrkken samenleving. Tallze burgers zijn actief in vrijwilligersrganisaties, sprtverenigingen, kerken, steunen gede delen, zrgen met hun bedrijven vr werkgelegenheid, helpen mee in de schl van hun kinderen en het verzrgingshuis van hun uders. De ChristenUnie is een bndgent van die burgers, maakt zich sterk vr veiligheid en wil ruimte vr de samenleving. De ChristenUnie is van mening dat er in een samenleving met samenhang geïnvesteerd met wrden. De meeste van de sciale prblemen meten wrden pgelst in de wijken en gemeenten, terwijl er vr de landelijke verheid een taak is weggelegd m dr wetgeving het vr mensen weer aantrekkelijk te maken m zich in te zetten vr de gemeenschap. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning biedt naar nze mening mgelijkheden m met elkaar te werken aan de sciale chesie die vr de samenleving z ndzakelijk is. De gemeenten zijn p dit gebied in veel gevallen het eerste aanspreekpunt. De prvincie heeft een signalerende, agenderende en stimulerende taak en kan gemeenten bij elkaar brengen m expertise uit te wisselen. De ChristenUnie vindt dat de prvincie het initiatief met nemen in intergemeentelijke, reginale en/f gewestelijke verlegstructuren en daarin nadrukkelijk een regisserende rl heeft. OUDEREN EN GEHANDICAPTEN De ChristenUnie is van mening dat uderen en k gehandicapten z veel en k z lang als mgelijk in de wijken en buurten waar ze gewrteld zijn, meten kunnen blijven wnen. Dit betekent p het gebied van de vlkshuisvesting dat er nadruk wrdt gelegd p levensbestendig buwen. Daarnaast vindt de ChristenUnie dat de leefbaarheid van de kernen alleen te garanderen is dr een gede bereikbaarheid via het penbaar verver. Verder vinden we het belangrijk dat uderen de beschikking hebben ver een cmputer en internet kunnen gebruiken. Op deze wijze kunnen knelpunten vanwege hun beperkte mbiliteit wrden pgelst. Bij gebrek aan een biblitheek in de buurt, kunnen ze tch bijvrbeeld p eenvudige wijze beken (nieuw f tweedehands) bestellen. Tensltte is het vr uderen en k gehandicapten erg belangrijk m vldende te bewegen. Creëren van een structuur m gaten die het OV laat vallen p te laten vullen dr vrijwilligers. Stimuleren van aangepast penbaar verver vr uderen en gehandicapten, eventueel dr het verlenen van pstartsubsidies. Stimuleren en faciliteren van sprtvrzieningen vr uderen. KANSARMEN: SOCIAAL ZWAKKEREN, DAK- EN THUISLOZEN, VERSLAAFDEN, LAAGOPGELEIDE JONGEREN De ChristenUnie signaleert een tenemende verharding in de maatschappij. Ok dr de mvangrijke bezuinigingen die zijn ingezet, dreigen de sciaal zwakkeren het steeds 7

8 meilijker te krijgen. Er met een vangnet blijven vr mensen, die m wat vr reden k, niet vlwaardig mee kunnen den in de maatschappij en geen f nvldende inkmen vr zichzelf kunnen genereren. Bijvrbeeld mgen uitgeprcedeerde asielzekers, die niet terug kunnen naar het land van herkmst, niet in de ku blijven staan. De ChristenUnie vindt dat er p het gebied van vlkshuisvesting vldende aandacht met zijn vr sciale wningbuw, waardr ndermeer de kansen van starters p de wningmarkt wrden vergrt en drstrming wrdt bevrderd. Het ntstaan van achterstandswijken en gett s van minderheden (allchtnen) met wrden tegengegaan. Verder kan de prvincie binnen het kader van reginale verlegplatfrms initiatieven gericht p het creëren van werkgelegenheid stimuleren. Hierbij denken we aan de kansen die er liggen vr uitbuw van de bestaande watersprtrecreatie in Midden-Limburg en natuurgerichte recreatie en terisme in gebieden als de Maasduinen en de Meinweg. De prvincie stimuleert het pstellen van intergemeentelijke plannen p het gebied van vlkshuisvesting en tetst f in vldende mate ingezet wrdt p levenslp bestendig buwen en de buw van betaalbare kp- en huurwningen. De prvincie mag niet bezuinigen p armedebeleid. Prvinciaal armedebeleid in samenwerking met de gemeenten is essentieel in een tijd dat de regering hierp frs bezuinigt. Wningstichtingen meten ervr zrgen dat er vldende aanbd is in de sciale wningbuwsectr. Er meten in Limburg meer gedkpe wningen wrden gebuwd. Dr meer gedkpe en middeldure (eengezins)wningen te buwen wrden de kansen vr starters en gezinnen p de wningmarkt vergrt. Uiteraard hangt de mvang van het aantal te buwen dure en gedkpe wningen af van de vraag. Waar ndig wrdt subsidie verleend aan pvanghuizen vr daklzen en kledingen vedselbanken die dr gemeenten niet f nvldende wrden gesteund. De Prvincie neemt het vrtuw in interreginaal en eureginaal verleg m grensverschrijdende drugsprblematiek p de agenda te plaatsen. Binnen het kader van intergemeentelijke verlegstructuren stimuleert de Prvincie initiatieven m terisme en recreatie te ntwikkelen in kansrijke regi s als de Meinweg en de Midden-Limburgse watersprtgebieden. De Prvincie ziet erp te dat er een vldende en gevarieerd en ged gespreid aanbd is aan schlingsmgelijkheden vr jngeren, vral p het gebied van lager berepsnderwijs. 4. Veiligheid De visie van de ChristeUnie De ChristenUnie wil zich inzetten vr de blei van de samenleving. Niemand leeft daarin vr zichzelf, maar iedereen is p elkaar aangewezen. Gezinnen, ndernemers, verenigingen, bedrijven, kerken en vrijwilligersrganisaties. Samen willen we leven in verbndenheid, verantwrdelijkheid en betrkkenheid. Geweld, nveiligheid, criminaliteit, nleefbaarheid en verpaupering meten krachtig wrden bestreden. De ChristenUnie wil een bndgent zijn van alle burgers en is tegen een gedgcultuur, mdat het vr iedereen van belang is dat er duidelijke regels bestaan en dat die k gehandhaafd wrden. Burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke rganisaties zullen zich samen eveneens verantwrdelijk meten weten vr de bevrdering van de veiligheid. Een leefbare samenleving vraagt m een sterk nrmbesef. Bij verheid, bedrijfsleven en bij burgers. 8

9 De rl van de prvincie De prvincie heeft een cördinerende en z ndig een leidinggevende rl te vervullen in het zeken naar de rzaken en de mgelijke plssingen. De samenleving wrdt daarbij nadrukkelijk betrkken. Om inzicht te geven in de externe veiligheid van de leefmgeving wrden digitale risickaarten p de prvinciale website ter beschikking gesteld. Hiermee kan iedereen de risic s uit de nmiddellijke leefmgeving cntrleren. Deze risickaarten wrden actueel gehuden. In Limburg speelt een aantal risic s dat de veiligheid in het gedrang brengt. Daarbij denken we met name aan drugsgerelateerde, grensverschrijdende criminaliteit en aan uitsluiting van mensen en grepen als gevlg van sciaal-ecnmische en culturele verschillen f het benadrukken daarvan. De ChristenUnie wil daarm actief de rzaken van deze risic s bestrijden. Z dient er een einde te kmen aan het gedgbeleid rndm drugsgebruik en drugshandel. Dr een integrale wijkgerichte aanpak en het bieden van perspectief dr nderwijs en werkgelegenheid wil de ChristenUnie uitsluiting van mensen en grepen van mensen bestrijden. Regelmatige tetsing van prvinciale en gemeentelijke rampenplannen p actualiteit en deltreffendheid; bvendien dienen de plannen p elkaar afgestemd te wrden Het vr de burger beschikbaar hebben van een actuele digitale risickaart via vrlichtingsmateriaal en p de prvinciale website Verder terugdringen van het aantal cffeeshps en de tegang tt deze cffeeshps meilijker maken Samen met nze Belgische en Duitse buren de grensverschrijdende criminaliteit bestrijden Met plitie, gemeenten, wningbuwcrpraties en andere maatschappelijke instellingen een integrale wijkgerichte aanpak bevrderen m nverdraagzaamheid, geweld en verlast te vrkmen en te bestrijden 5. Kunst en cultuur De visie van de ChristenUnie Kunst en cultuur zijn vensters van nze beschaving. Kunst en cultuur weerspiegelen nze waarden en nrmen en nze Limburgse identiteit. Deze uiten zich in nder meer beeldende kunst, literatuur, pdiumkunst, muziek, mnumenten, architectuur en landschapsinrichting. Biblitheken en musea zijn belangrijke cnservatrs en verdragers van kunst en cultuur. Limburg heeft een rijke cultuurhistrie waar we trts p kunnen zijn, maar waar we k zuinig p meten zijn. Immers: kennis van nze geschiedenis geeft zicht p de tekmst. Mensen wrden met elkaar verbnden dr kunst en cultuur samen te beleven. Kunst verdient een grte uitingsvrijheid, maar de ChristenUnie is van mening dat als kunst prept tt discriminatie, geweld, gdslastering f nzedelijkheid, dit mensen uit elkaar drijft en niet met publieke middelen bekstigd mag wrden. Subsidiëring van kunst en cultuurinstellingen zijn aanvullend p de financiën die instellingen zelf kunnen genereren Participatie van brede lagen in de samenleving is een belangrijk aandachtspunt bij subsidieverstrekking Kunst en cultuur meten vr alle lagen van de bevlking bereikbaar blijven 9

10 De vlkscultuur (harmnieën, schutterijen, kren, tneelgezelschappen) is stevig verankerd in de Limburgse samenleving en verbindt mensen, is cultuurdrager en is een speerpunt als het gaat m ndersteuning Culturele instellingen zullen hun basis (financieel, rganisatrisch, levensvatbaarheid) wel p rde meten hebben vrdat er prvinciale subsidies gegeven wrden Het is de meite waard te nderzeken f er kruisbestuiving kan plaatsvinden met andere sectren. De teristische sectr en grte ndernemingen kunnen investeren in kunst en cultuur m het aantrekkelijke verblijfsklimaat van Limburg te behuden Cultuurinstellingen (zals musea, schuwburgen, muziektheaters, maar k gemeenschapshuizen) dienen zveel mgelijk p reginaal niveau behuden te blijven m z vr alle mensen bereikbaar te blijven. Om deze instellingen levensvatbaar te huden is wel differentiëring in de prgrammering p nderdelen ndzakelijk Limburg is zeer rijk aan mnumenten, w.. religieuze (wegkruizen en kapellen). Dit erfged heeft ecnmische waarde, maakt de prvincie namelijk aantrekkelijk als wngebied en vr teristen. De prvincie met blijven investeren in mnumenten 6. Sprt De visie van de Christenunie Sprt is een praktische manier m respectvl met elkaar te leren mgaan. Sprt geeft een mie manier m de van Gd gegeven talenten te ntwikkelen en de vlksgezndheid te bevrderen. De rl van de prvincie De prvincie kan een de amateursprt en gehandicaptensprt stimuleren dr het samenbrengen van intergemeentelijk beleid. Hierbij gaat het bijv. m het afstemmen van accmmdaties (wat kmt waar) en het stellen van pririteiten bij subsidiëring van sprtactiviteiten. Gede intergemeentelijke vrzieningen vr buitensprt geeft mensen verder kansen in de natuur aan hun gezndheid te werken. De ChristenUnie in Limburg er geen vrstander van dat de verheid bijdraagt aan de ksten van prfessinele sprt(activiteiten). Faciliteer gemeenten bij het afstemmen van hun sprtaccmmdaties (sprthal vs. zwembad e.d.) Stimuleer lkale verheden m zich (gezamenlijk) actief in te zetten vr gehandicaptensprt Indien grtschalige sprtevenementen (natinaal en internatinaal) verheidsgeld ntvangen, zal vraf aangegeven meten wrden p welke wijze dit jng sprttalent van de prvincie ten gede kmt en he zij zich hierdr verder kunnen ntwikkelen (sprt pay-back vaststellen) Ontwikkel gede recreatieve buitensprt vrzieningen zals ruiterpaden, skeeler rutes, kanrutes met faciliteiten en vrzieningen vr de gebruikers 7. Ruimtelijke rdening en vlkshuisvesting De visie van de ChristenUnie Limburg krimpt. Dit geldt niet alleen vr Zuid-Limburg maar p termijn k in Nrden Midden-Limburg. Dit heeft grte gevlgen vr de leefbaarheid; vrzieningen kmen nder druk te staan; de bedrijvigheid lpt gevaar. Aan de andere kant kan de krimp 10

11 kansen bieden: kansen vr de ntwikkeling van leefmgeving en milieu, nieuwe bestemmingen vr ude wijken en industriegebieden. Krimp biedt kansen m een mslag te maken van kwantiteit naar kwaliteit. Overprductie is geen plssing m de krimp tegen te gaan. Clustering van vrzieningen is ndig m het vrzieningenniveau in krimpgebieden p peil te huden. De prvincie kan daar een belangrijke regisserende rl vervullen. Kleinschalige uitbreidingen van kleinere kernen in de prvincie meten in het kader van de vitaliteit en de leefbaarheid gerealiseerd kunnen wrden. Bij de pstelling van plannen daarte wrdt extra rekening gehuden met de landschappelijke inpassing van deze nieuwbuw. Eerst benutten van mgelijkheden van inbreiding (bijvrbeeld dr herinrichting van een industriegebied f binnen de bestaande kernen) en vervlgens pas uitbreiden. Rl van de Prvincie De vrnaamste rl van de prvincie ten aanzien van de ruimtelijke rdening is het tezien p de ruimtelijke kwaliteit van de prvincie als geheel. Omdat gemeenten primair hun eigen belang nastreven dient de prvincie als middenbestuur er p te te zien dat gemeenten elkaar niet nndig becncurreren maar juist reginaal samenwerken. De prvincie kan een nuttige rl vervullen in het bevrderen van bvengemeentelijke samenwerking en het nastreven van gezamenlijke belangen. De prvinciale wnvisie dient richting te geven aan de reginale wnvisies. Gemeenten meten de krimp nder gen willen zien en niet de illusie kesteren dat zij de krimp wezenlijk kunnen afremmen dr het aantrekken van extra nieuwe inwners. Durf in ude plannen te snijden en m te buigen, beperk het aantal beleidsplannen en ga ver tt uitvering Wningen die niet meer vlden aan redelijke eisen van deze tijd en die k niet kunnen wrden hergebruikt vr andere functies kunnen wrden geslpt. Vr karakteristieke gebuwen dient actief te wrden gezcht naar een gede herbestemming. Bewaak het (pen) landschap (k aan de randen) Zrg vr actieve prvinciale regie (k in relatie tt stedelijk beleid), waardr cncurrentie tussen gemeenten wrdt vrkmen Stem kantren en bedrijvenlcaties reginaal p elkaar af; de dit aan de hand van een beheftennderzek (aanpak vercapaciteit) Onderzek en stimuleer de mbuw van ude, leegstaande kantren in wnkernen tt wningen Herstructureer bedrijventerreinen met leegstaande kantren dr middel van slp en herinrichting Geef testemming tt kleinschalige uitbreiding kleine kernen, benut de lagere ntwikkelksten dr het landschap te versterken en zaken te bekstigen waarvr geen directe kstendragers zijn (natuur, leefbaarheid). Stimuleer het beschikbaar hebben van vldende starterswningen (dr bestaande kleinere wningen geschikt te maken en zndig nieuw te buwen) Stimuleer kwaliteit wnmgeving en vrzieningen in gebieden met bevlkingsdaling 8. Landelijk gebied landbuw en natuurbescherming Visie van de ChristenUnie Vr het platteland is de land- en tuinbuw de belangrijkste ecnmische mtr en sciale drager vr het platteland. Daarnaast speelt het landelijk gebied een essentiële rl als recreatiegebied vr stedelingen en als leefgebied vr allerlei planten en dieren. 11

12 Gevarieerde natuurgebieden en aantrekkelijke landschappen zijn belangrijk vr de recreatie. We herkennen hierin iets van Gds mie schepping. Daarm vindt de ChristenUnie het belangrijk m zrgvuldig m te gaan met de inrichting van het landelijk gebied. De identiteit van een gebied en de bijbehrende bidiversiteit zijn vr de ChristenUnie leidend bij het maken van afwegingen. De rl van de prvincie De prvincie speelt een belangrijke en actieve regisseursrl in het landelijk gebied. Het Rijk en de prvincies maken werk van de integrale aanpak van het landelijk gebied. Het beleid rnd natuur en landschap is gericht p de verbetering van de leefmgeving van mensen, planten en dieren. De instandhuding van de bidiversiteit is een verplichting, die we in internatinaal verband zijn aangegaan en waaraan we k p prvinciaal en lkaal niveau een steentje meten bijdragen. Bij het natuurbeleid staat de Eclgische Hfdstructuur (EHS) centraal. De EHS is een gren raamwerk van bestaande en nieuwe natuurgebieden, die nderling zijn verbnden dr een netwerk van eclgische verbindingsznes. Op plaatsen waar bebuwing f infrastructuur barrières vrmen, meten faunapassages f ecducten ervr zrgen dat dieren zich ngehinderd binnen de EHS kunnen verplaatsen. De prvincie trnt niet aan de ambities vr de EHS: een stevige verbinding van natuurgebieden blijft een speerpunt in het natuurbeleid en de EHS met gerealiseerd wrden. Streven is m 80 prcent te realiseren vr 2018 en het resterende deel uiterlijk in De uitvering van Natura 2000 (N2000), een samenhangend Eurpees netwerk van natuurgebieden, is niet eenvudig. Juist hier dringt zich een spanningsveld p tussen natuurbelangen enerzijds en sciaal-ecnmische belangen anderzijds. Heldere regels, gede cmmunicatie, snel handelen en bter bij de vis zullen het devies meten zijn. Prvincies hebben een taak in het N2000 beleid dr het pstellen van beheerplannen. In deze beheerplannen meten de sciaal-ecnmische belangen vldende wrden meegewgen, m draagvlak te genereren vr uitvering van de plannen. Een integrale afweging van alle belangen kan herbegrenzing f herziening van de delen tt gevlg hebben. Het rijk geeft de prvincies k een regisseursrl als het gaat m de Natinale Landschappen. De prvincie zet zwaar in p de kwaliteit van de Natinale Landschappen en steekt daar z ndig geld in. De prvincie zekt bndgentschappen met de steden en stedelijke gebieden aan de rand van de Natinale Landschappen m het (financieel) in stand huden van het Natinaal Landschap als gezamenlijke verantwrdelijkheid te beschuwen. Ok vr het realiseren van recreatiegebieden rndm de stad sluiten de prvincies (financiële) allianties met gemeenten. Landbuw blijft in Nederland een ecnmische factr van betekenis. De sectr heeft bvendien steeds meer g vr het belang van duurzaamheid en is k bereid een bijdrage te leveren aan een kwalitatief ged beheer van het buitengebied. De prvincie zet in p verdieping en verbreding van de landbuw. Om de agrarische sectr als (sciaal-ecnmische) drager en heder van het landelijk gebied te steunen, investeert de prvincie in een ecnmische en eclgische duurzame land- en tuinbuw. Nevenactiviteiten van agrariërs wrden dr de prvincie gestimuleerd. Wij geven daarbij pririteit aan de zrglandbuw, plattelandsterisme, grene diensten, 1 streekprducten en innvatieve prjecten. In nauw verleg met de rijksverheid met de betaling van grene en blauwe diensten snel wrden geregeld. De prvincie draagt bij aan landschapsfndsen, waaruit de eigenaren wrden betaald die het nderhud en de 1 Dit zijn activiteiten die niet verplicht zijn maar die, met subsidie, wrden ndernmen dr particuliere grndeigenaren en grndgebruikers, veelal beren. De activiteiten zijn gericht p realisatie van maatschappelijke wensen p terreinen als natuur, landschap, waterbeheer en recreatie. 12

13 verfraaiing van het landschapsbeheer ppakken. De prvincie stimuleert het particulier en agrarisch natuurbeheer, dr er een redelijke vergeding tegenver te stellen. De kwaliteit van het beheer met daarbij vrp staan. Inzet van de prvincie is m het beleid vr natuurntwikkeling te realiseren p basis van draagvlak. Dat begint met een gede cmmunicatie met de betrkkenen, veelal agrariërs. Onteigening is een middel dat slechts in uiterste instantie ingezet wrdt. Indien de prvincie met het g p uitvering van het beleid vr natuurntwikkeling grnden met nteigenen, zdat agrariërs daardr geraakt wrden, meten er reële vergedingen wrden gegeven (vlledige schadelsstelling). Vrp staat echter dat geprbeerd wrdt dr middel van bijvrbeeld grndruil de agrariër een ged alternatief te bieden. De Prvincie steekt in p een (financiële) verantwrdelijkheid vanuit de steden/stedelijke gebieden m bij te dragen aan het in stand huden van het landelijk gebied ten beheve van de stedelingen. De Prvincie draagt zrg vr een gede ntsluiting van het landelijk gebied dr het bevrderen en aanleggen van een netwerk van fiets- en wandelpaden en thematische rutes (bijvrbeeld mijnbuw, kastelen, heven en klsters). Met het rijk wrden snel afspraken gemaakt (en tt uitvering gebracht!) ver de financiering van N2000 (aankp en beheer) Prfessinele beheerders in N2000 gebieden wrden betaald vr het beheer dat zij uitveren. De Eclgische Hfdstructuur is een belangrijke pijler vr een ged natuurbeleid. Het is een rijkstaak waarbij k de prvincie een belangrijke rl kan meespelen. De ChristenUnie wil dat de verheid bevrdert dat landbuw k bijdraagt aan het behud van natuur en landschap. De ber kan zich in zijn bedrijfsvering mede richten p deze taak. Hierin past een terugdringing van de intensieve veehuderij. De Prvincie draagt zrg vr keuzemgelijkheden en alternatieven m te kmen tt een balans tussen landbuw en natuur(ntwikkeling). Bescherming van eigendm is een grt recht in Nederland en nteigening kan alleen bij een grt maatschappelijk belang. Prvincies meten in dit geval een regisserende rl spelen dr in verleg te treden via landbuwrganisaties. De prvincie heeft een grndbank en dr ruiling van grnden kunnen knelpunten vaak wel wrden pgelst. De kmende peride wrdt duidelijk welke bijdrage het landelijk gebied kan leveren aan de energievrziening, waar mgelijk werkt de agrarische sectr in Limburg energieneutraal (bi-vergisting, windmlens, znne-energie, etc.) Plannen met betrekking tt de clustering en verplaatsing van de glastuinbuw wrden vrtvarend uitgeverd. Gemeenten en bedrijven wrden gestimuleerd m veruderd glas weg te halen. De unieke Limburgse drpsgezichten met nder meer de typische berenheves, waar vral het Heuvelland rijk aan is, meten streng bewaakt wrden tegen verrmmeling en de buw van grte stallen f bedrijfshallen, die afbreuk den aan de kleinschaligheid van het landschap. We stellen beperkingen vr aan uitbreiding van megastallen vr de intensieve veehuderij (1,5 ha gren per buwblk, maximaal 2,5 ha gren in landbuwntwikkelingsgebieden). Met behulp van gren vindt een gede landschappelijke inpassing plaats. 13

14 9. Waterbeheer De visie van de ChristenUnie Leven met water is vanzelfsprekend. Veilig en duurzaam leven met water vraagt vrtdurende aandacht en veel extra geld. De ChristenUnie wil een veilig en bewnbaar land, met dijken die vlden aan de nrmen en een gede waterzuivering. Ged rentmeesterschap en verantwrdelijkheid nemen vr elkaar en vr tekmstige generaties betekent k p verantwrde wijze mgaan met het water. Wij streven naar geznde en veerkrachtige watersystemen en naar een duurzaam gebruik ervan. De ChristenUnie is geen vrstander van het pheffen f nderbrengen van de waterschappen bij de prvincie. De waterschappen hebben zrg te dragen vr de drie kerntaken: waterveiligheid, een juist waterpeil en een gede kwaliteit van het ppervlaktewater. Waterschappen en gemeenten meten snel gaan samenwerken aan een efficiënter beheer van de afvalwaterketen. Aanzienlijke kstenbesparingen zijn vral te behalen dr de kppeling van het gemeentelijke rileringsbeheer met de zuiveringstaak van de waterschappen. De gemeenten en waterschappen zijn hierin elkaars natuurlijke partner en kunnen gezamenlijk dit maatschappelijke vrdeel realiseren. De rl van de prvincie De prvincie neemt de regie in het ruimtelijk dmein, inclusief de afweging van de waterbelangen, maar ze met ntlast wrden van de waterbeheertaken, zdat dubbel werk wrdt vrkmen. Nederland met k rekening huden met de gevlgen van de klimaatverandering, welke zich in Limburg vral manifesteert in verheviging van de ersieprblematiek p de steile hellingen dr meer intense regenbuien, waterverlast in de drpen nderaan de hellingen en meer frequente hgwaterglven p de Maas. Op de zandgrnden in Nrd-Limburg krijgen we echter te maken met tenemende verdrging als gevlg van langere drge periden, die zwel vr de natuur als de landbuw schadelijk is. Belangrijk uitgangspunt vr het prvinciale beleid is het integraal waterbeheer fwel duurzaam waterbeheer, vastgelegd in het Natinaal Bestuursakkrd Water. Duurzaam waterbeheer betekent dat eventuele knelpunten niet afgewenteld wrden p vlgende generaties. De ChristenUnie streeft naar een natuurlijk beheer van water, een beheer dat minder afhankelijk is van technische maatregelen. Water is een uiterst belangrijk gegeven vr ruimtelijke ntwikkelingen, een rdenend principe, dat een grte rl krijgt in de integrale beleidsntwikkeling. In laaggelegen gebieden met extra ruimte wrden gemaakt vr waterberging. Bij vrkeur met er gebuwd wrden in hggelegen gebieden en zeker niet meer in de beekdalen. De ChristenUnie pleit vr een gede schaderegeling vr landeigenaren. Waterberging kan vaak wrden gecmbineerd met natuurntwikkeling. Een andere plssing is het creëren van ruimte vr water, dr waterlpen te verbreden. De rsprnkelijke lp van beken herstellen is eveneens een belangrijk middel, dat k al p ruime schaal wrdt tegepast. In drpen en steden met wrden ingezet p het ngedaan maken van verkluizingen (waterlpen nder wegen, gebuwen e.d. Het creëren van schne en eclgische geznde watersystemen vereist veel aandacht van de prvincie en waterschappen. De waterkwaliteit vldet p een aantal plaatsen ng niet aan de eisen, hewel het inzamelen en zuiveren van afvalwater al frs is verbeterd. De prvincie met de kmende jaren werken aan de uitvering van de Eurpese Kaderrichtlijn Water (EKRW): de waterkwaliteitsdelen wrden in kaart gebracht en beheerplannen pgesteld, zdat het water bij vrkeur in 2015 aan de kwaliteitseisen vldet. Krtm, als het m water gaat, heeft de prvincie een zeer belangrijke rl in de drvertaling van Eurpese en landelijke regels. 14

15 De prvincie heeft de regie in het ruimtelijk gebied en laat de taken van het ppervlaktewaterbeheer ver aan de waterschappen, maar hudt de zeggenschap in het grndwaterbeheer. De prvincie en de waterschappen maken samen een Deltaplan water. Dijken en andere waterkeringen meten in het kader van de Deltawet en het Deltaprgramma waar ndig wrden aangepast m tt een verantwrd beschermingsniveau te kmen. De KRW wrdt deze peride vlledig geïmplementeerd; eventuele achterstanden wrden via een inhaalslag bijgetrkken tt het bendigde niveau De prvincie verleent via het ruimtelijk rdenend beleid geen medewerking aan het buwen in beekdalen. De prvincie ziet er p te dat de watertets bij alle ruimtelijke plannen een serieuze plaats heeft. Het instrument van een watertets wrdt verder uitgewerkt. De vervuiling van grnd- en ppervlaktewater wrdt krachtig aangepakt,.a. dr het verder instellen van beschermingsznes vr drinkwatergebieden. z mgelijk prvinciaal terugdringen van het gebruik van nietbilgische afbreekbare bestrijdingsmiddelen. het tegengaan van verrijking dr nitraten en fsfaten. het verminderen van thermische verntreiniging. In de strijd tegen verdrging wil de ChristenUnie bij het prduceren van drinkwater meer ppervlaktewater gebruiken in plaats van grndwater. Vral het gebruik van grndwater vr laagwaardig industriële tepassingen met wrden afgebuwd. De prvincie met zich terughudend pstellen in het verlenen van vergunningen vr het slaan van grndwaterputten. De prvincie zet samen met de rijksverheid en de andere prvincies hg in p de mgelijkheden vr verwerking en hergebruik van baggerspecie als alternatief vr het strten ervan. Het hgwaterbeschermingsplan met p rde zijn. Daarnaast met een impuls wrden gegeven aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van het rivierengebied. Grene en blauwe diensten 2 kunnen na 2013 dr het veranderende Eurpese Gemeenschappelijke Landbuwbeleid een welkme brn van inkmsten zijn vr de agrariërs vr het uitveren van gewenste maatschappelijke diensten. De instelling van reginale fndsen is daarm een vereiste. Deze fndsen zullen geved meten wrden dr de prvincie met cfinanciering van waterschappen en gemeenten. 10. (Kennis)ecnmie en nderwijs De visie van de verheid De recente recessie biedt naast bedreigingen zals afnemende bedrijvigheid en tenemende werklsheid, k kansen m tt een duurzamere ecnmie te kmen. Het christelijk-sciale denken gaat uit van een bredere verantwrdelijkheid. De mens leeft niet vr zichzelf. Ecnmische grei is geen del p zich, maar een middel. Een middel tt het in de vlle breedte ntwikkelen van de samenleving. Ecnmie staat in dienst van gerechtigheid, slidariteit, duurzaamheid en menselijk welzijn. 2 Dit zijn activiteiten die niet verplicht zijn maar die, met subsidie, wrden ndernmen dr particuliere grndeigenaren en grndgebruikers, veelal beren. De activiteiten zijn gericht p realisatie van maatschappelijke wensen p terreinen als natuur, landschap, waterbeheer en recreatie. 15

16 In Limburg liggen de speerpunten van de ecnmie in de life-science, de energiesectr, de agr-fd sectr en de maakindustrie. Daarnaast is er k een belangrijke teristische sectr en is k transprt en lgistiek van belang. Vr de werkgelegenheid betekent dit dat er vraag is naar kenniswerkers, ambachtelijk werk én naar laaggeschlde arbeid. Vraag en aanbd van arbeid dient zveel mgelijk p elkaar afgestemd te zijn. Kenniswerkers dienen via nderwijs en werkgelegenheid aan de regi gebnden te wrden, daarnaast is investeren in laaggeschld werk ndig m werklsheid en uitsluiting te vrkmen. We dienen ns te realiseren dat dr de bevlkingskrimp k de berepsbevlking kleiner zal wrden. Dat heeft zijn weerslag p de behefte aan bedrijventerreinen. Naar verwachting zijn de kmende decennia geen nieuwe bedrijventerreinen ndig, zeker gezien het feit dat veel bestaande bedrijventerreinen geherstructureerd kunnen wrden. Dit levert winst p drdat bestaande bedrijventerreinen gerevitaliseerd wrden, efficiënter en effectiever wrden ingezet, en het landschap, een belangrijke ecnmische en culturele drager van nze prvincie, bespaard blijft. Om te vrkmen dat gemeenten met elkaar gaan cncurreren, zal de prvincie een krachtige cördinerende, bindende en draagvlakversterkende rl gaan spelen in het vestigingsbeleid in de prvincie, waarbij de speerpunten per regi zijn benemd. Bereikbaarheid van bedrijven, zwel van binnen als van buiten de regi verdient aandacht, zwel als het gaat m investeren in infrastructuur als in lcatiekeuze. Ondernemingen creëren tegevegde waarde, werkgelegenheid en daarmee inkmen. Zij vrmen de mtr van de ecnmie. Het spectrum van ndernemingen lpt van mndiaal pererende multinatinals tt de kleine zelfstandige p de hek. Dit vraagt specifiek beleid dat rekening hudt met de diversiteit aan ndernemers en ndernemingsvrmen. De ChristenUnie wil de regeldruk vr ndernemingen verminderen. De ChristenUnie vindt dat ecnmische ntwikkeling niet p zich staat en altijd in samenhang met andere beleidsvelden, zals ruimtegebruik, mens en milieu, berdeeld met wrden. De vestigingskeuze van een bedrijf dient tevens recht den aan de belangen van milieu, natuur en landschap. De Limburgse ecnmie is erg cnjunctuurgevelig waardr in tijden van recessie werklsheid dreigt. De prvincie schept p sciaal-ecnmisch gebied vrwaarden vr een ptimale ntwikkeling p het gebied van werkgelegenheid, arbeidsmarkt en bedrijfsleven. De prvincie treedt daarbij initiërend, stimulerend en cördinerend p. Vr de ecnmische ntwikkeling van Limburg blijven de benemde speerpunten (agr-fd, life-science, transprt-lgistiek, energiesectr, terisme, maakindustrie) leidend Investeren in terisme en zrg: Limburg dient een aantrekkelijk alternatief te wrden vr verre reisbestemmingen, hetgeen zwel ged is vr de werkgelegenheid in Limburg als vr het wereldwijde milieu Bevrder kansen vr duurzame ecnmie dr innvaties te stimuleren Laat kennisuitwisseling plaatsvinden en zet in p samenwerking tussen de vier O s (nderwijs, verheden, ndernemers en nderzek) De prvincie dient aantrekkelijk te blijven vr hger pgeleiden dr nderwijsvrzieningen en kenniswerk, maar k dr een aantrekkelijk vestigingsklimaat en bewustzijn dat Limburg te midden van een aantal grte stedelijke centra ligt In de prvincie dient k ruime werkgelegenheid vr de lager pgeleiden aanwezig te zijn Administratieve lastendruk vr het bedrijfsleven verminderen, samen met her Rijk en de gemeenten kijken f vergunningen en aanvragen vereenvudigd kunnen wrden 16

17 11. Terisme De visie van de ChristenUnie Terisme is een belangrijke ecnmische peiler, k vr het platteland. De rl van de prvincie De prvincie stimuleert (de infrastructuur van) het agr-terisme, k m burgers het belang van een ged ntwikkeld platteland te laten ervaren. Teristische activiteiten mgen geen bedreiging vr de cnditie van bijznder cultureel en natuurlijk erfged vrmen (duurzaam terisme). De aanleg van een ged netwerk van kanrutes, fiets,- wandel- en klmpenpaden met een gede bewegwijzering draagt zeker bij aan de aantrekkelijkheid van het landelijk gebied. Infrmatievrziening vr de terist is van grt belang. Het internet is daarbij een belangrijk medium. Hierin dient te wrden geïnvesteerd, zwel dr VVV s als dr ndernemingen binnen de teristische sectr. Terismeprmtie is in de eerste plaats een zaak van het bedrijfsleven Teristische infrastructuur is een prvinciale taak, samenwerking met andere verheden (gemeente en waterschappen) zeken Zrg vr een gede infrastructuur: fietsen, wandelen, kerk- en klmpenpaden, kanrutes, tegankelijkheid (nieuwe) natuurgebieden 12. Duurzaamheid en milieu De visie van de ChristenUnie Er is een samenhang tussen crises p financieel vlak, p het gebied van vedsel, klimaat en natuurlijke hulpbrnnen. Die samenhang is dat de Westerse wereld te kampen heeft met een fundamentele waardencrisis. In het christelijk-sciale denken staan verantwrdelijk beheer van de schepping en nderlinge slidariteit centraal. De mens leeft niet vr zichzelf. Ecnmische grei is geen del p zich, maar een middel. De ChristenUnie beschuwt de wereldwijde crisis als hét mment m een mslag te maken. Het gaat er daarbij niet m dat het allemaal minder met, maar beter kan. We willen een ecnmie waarin cnsumenten geen genegen meer heven te nemen met neerlijk en niet-duurzaam gemaakte prducten en pgewekte energie. Op lange termijn is het winstgevend als ndernemers zich bij innvaties en investeringen laten leiden dr duurzame waarden. De ChristenUnie hecht bijzndere waarde aan een duurzame leefmgeving. Wij willen als gede rentmeesters p een verantwrdelijke en dus duurzame manier mgaan met de schepping. Dat bepaalt nze keuzes p terreinen als gezndheid, natuur, energie en klimaat, maar k p het gebied van afval, mbiliteit en bebuwing. Verduurzaming is niet gemakkelijk, maar wel ndzakelijk. Het prvinciale milieubeleid van de ChristenUnie staat in het teken van de Bijbelse pdracht m te buwen en te bewaren. Wij zijn geen explitanten van de wereld, maar beheren deze in het besef dat we haar dr geven aan de tekmstige generatie. Waar leefbaarheid en duurzaamheid ng nvldende aandacht krijgen, zijn de veiligheid, de gezndheid van mensen en de bidiversiteit in het geding. Het prvinciale milieubeleid is vastgelegd in het Prvinciaal Omgevingsplan Limburg. Het plan is een reginale drvertaling van het Eurpese milieubeleid (6 e EU-Milieu Actie Plan) en het rijksbeleid (de Natinale Milieubeleidsplannen 3 en 4) en de daarvr pgestelde wet- en regelgeving. Onderkend wrdt dat Limburg ng te kampen heeft met 17

18 diverse milieuprblemen, met name klimaatverandering en energie, luchtverntreiniging, geluid- en stankhinder en veiligheidsrisic s, verzuring (zure depsitie) in natuurgebieden en meststffen in bdem en grndwater. Op milieugebied is het belangrijk dat er gede cmmunicatie is tussen degene die wetten en vrschriften pstelt en de uitverder. Juist hier meten we vrkmen dat p papier alles ged geregeld is, maar dat handhaving in de praktijk heel lastig is. Het versepelen van milieuregels m ecnmische redenen, bijvrbeeld m meer wningen en bedrijven te kunnen buwen, is p termijn cntraprductief. Het leidt tt achteruitgang van het leef- en wnklimaat en tast daarmee k het welzijn van de burger aan. Bij de keuze tussen renvatie van wningen f slp en nieuwbuw, met een evenwichtige ksten-batenanalyse wrden gemaakt. Slp van wningen die ng bruikbaar (te maken) zijn is kapitaalvernietiging. Ok met vermeden wrden dat karakteristieke f mnumentale panden verlren gaan. Anderzijds is renvatie geen del p zich en energieverbruik is een van de argumenten die meegenmen met wrden bij de afweging. De ChristenUnie zet in p duurzame investeringen p het gebied van klimaat. Ondersteuning aan Limburgse burgers bij bijvrbeeld het isleren van wningen van particulieren, het stimuleren van tepassen van HRe-ketels en het gebruik maken van znnepanelen. De visie Klimaataanpak bestaande gebuwde mgeving, die mede geïnitieerd is p het ChristenUnie initiatiefvrstel, dient een vervlg te krijgen. Indien ndig zet de ChristenUnie in p een eigen Limburgs duurzaamheidsfnds. Een fnds waar inwners en kleinere bedrijven een berep p kunnen den m investeringen in duurzaamheid vóór te financieren, m deze later weer terug te betalen aan het fnds. Dit kan (gedeeltelijk) betaald wrden uit het rendement dat de duurzame investering gaat pleveren. Op deze manier stimuleren wij duurzaamheid, maar helpen k bedrijven en medewerkers die gespecialiseerd zijn p dit terrein. De prvincie met zelf het gede vrbeeld geven: Zijn prvinciale gebuwen energiezuinig? Wrdt bij het wagenpark bewust ingezet p rijden p elektrisch f p gas? Wrdt bewust grene strm en gas ingekcht? Wrden in de kantine alleen duurzaam geprduceerde prducten aangebden? De prvincie kan lkale klimaatinitiatieven ndersteunen, zals het benutten van aardwarmte. Het mijnwaterprject in Heerlen is hiervan een mi vrbeeld. De prvincie kan energiebesparing bij het bedrijfsleven en het midden- en kleinbedrijf bevrderen. Bij de uitvering van alle prvinciale prjecten wrdt gekeken naar de duurzaamheid ervan. Ingezet zal wrden p grte prjecten die frse bijdrage hebben p het milieurendement waarbij kleinere stimulerende initiatieven zeker k pririteit blijven huden. Ingezet zal wrden p grtschalige inpassing van znne-energie prjecten zals langs grtschalige infrastructuur (snelwegen, sprlijnen) en agrarische schuren. Hiervr zal jaarlijks een frs bedrag aan financiële middelen beschikbaar wrden gesteld. Het prject energiebesparing in gebuwde mgeving zal k in de kmende jaren wrden gecntinueerd en z mgelijk wrdt de inzet hiervan pgeschaald. De ChristenUnie is k bereid hiervr jaarlijks een frs bedrag aan financiële middelen beschikbaar te stellen. De ChristenUnie zet in p verduurzaming van de autmbiliteit. Daarin past een stimuleren van milieuvriendelijke aut s dr middel van belastingmaatregelen. Echter, het verhgen van de prvinciale pcenten vr milieuvervuilende aut s achten wij daarvr niet het geëigende 18

19 middel. e prvincie met via het ruimtelijke rdeningsspr er p tezien dat verlichting van de nachtelijke hemel, bijvrbeeld dr reclamemasten, wrdt teruggedrngen. 13. Milieu, mgeving, leefbaarheid en gezndheid De visie van de prvincie De verschillende belangen zals gren, water, wnen en wegen vervragen de beschikbare ruimte. Het wrdt steeds belangrijker dat de prvincie duidelijke ruimtelijke keuzes maakt. De belangen van bestaande en nieuwe ruimtevragers meten ged wrden afgewgen. De prvincie met daar zijn werkwijze p aanpassen. Integraal en gebiedsgericht werken zal pgezet en uitgebuwd meten wrden. De prvincie heeft daarbij niet (meer) alle kaarten in handen, maar treedt vaak p als verlegpartner f als regisseur in het speelveld met andere partijen. Samenwerking vraagt m verleg met velerlei betrkkenen, zals medeverheden, grndeigenaren en belangenrganisaties. Dat vergt veel tijd. Maar dr belanghebbenden in het vrtraject ged te betrekken, kunnen vaak bezwaren later in het prces wrden ndervangen. De nadruk met liggen p participatie, m langdurige (en kstbare) juridische prcedures te vrkmen. Op milieugebied is het belangrijk dat er gede cmmunicatie is tussen degene die wetten en vrschriften pstelt en de uitverder. Juist hier meten we er vrtdurend vr waken dat p papier alles ged geregeld is, maar dat de praktijk veel illegaliteit laat zien. De betrkken instanties werken vaak langs elkaar heen. Daarm pleit de ChristenUnie vr integrale mgevingsplannen, waarin streekplannen, waterhuishudingplannen en milieubeleidsplannen in elkaar wrden geschven tt Prvinciale OmgevingsPlannen. Bij de handhaving met de prvincie nauw samenwerken met gemeenten, waterschappen, Algemene Inspectiedienst (AID), de arbeidsinspectie en het Openbaar Ministerie. In nze welvaartsmaatschappij lijkt de zrg vr ns leefmilieu steeds meer een sluitpst te wrden. Eigenbelang en ecnmisch belang winnen het te vaak van het milieu. Regelmatig wrden we echter k met de neus gedrukt p het feit dat het eenzijdig pririteit geven aan ecnmische belangen desastreuze gevlgen kan hebben vr het milieu en vr de gezndheid van mens en dier. Daar waar het ns natuurlijke milieu betreft, wil de ChristenUnie duidelijke keuzes maken. In die keuzes willen wij niet alleen de belangen van nze generatie vr gen hebben, maar k die van de kmende generaties. Leefbaarheid en duurzaamheid zijn de sleutelbegrippen van het prvinciale milieubeleid. Waar leefbaarheid en duurzaamheid ng nvldende aandacht krijgen, zijn de veiligheid, de gezndheid van mensen en de bidiversiteit in geding. De meest hardnekkige milieuvraagstukken wrden aangepakt in het prvinciale milieubeleidsplan en daarmee geeft de prvincie meteen invulling aan de Eurpese en natinale wet- en regelgeving. Bijna tachtig prcent van de activiteiten is gebaseerd p natinale wetgeving p het gebied van milieubeheer, bdembescherming, geluidshinder en milieugevaarlijke stffen. Verder geeft de prvincie invulling aan de regelgeving van het rijk vr de luchtkwaliteit, buwstffen en vuurwerk en aan de verplichtingen die vrtvleien uit de Eurpese richtlijnen p het gebied van lucht, water en grndwater. Daarnaast zekt de prvincie naar eigen accenten dr het pstellen van reginale activiteitenagenda's, in nauwe samenwerking met gemeenten en andere partners. De handhaving van verleende milieuvergunningen verdient een hge pririteit. Bij een gelfwaardig prvinciaal bestuur past geen gedgen. Lik-p-stuk beleid draagt bij aan het naleven van de regelgeving. 19

20 Leg vr nderstaande punten de prvinciale rl in het milieubeleidsplan ged vast en wil dit de kmende peride realiseren: Regierl dr prvincie Handhavings- en drzettingsmacht en wijze waarp dat wrdt vrmgegeven Cntrle instrumenten vr Prvinciale Staten ver de wijze waarp milieubeleid wrdt vrmgegeven en uitgeverd Gezndheid en milieu Stapeling geluid, fijn stf, veiligheid Innvatie: prject duurzame weg Landbuw en milieu Megastallen begrenzen Dierziekten vrkmen via ruimtelijke rdeningsbeleid Bimassa/ bi-energie stimuleren Rietteelt stimuleren in N2000- en veenweidegebieden Integrale afweging milieubeleid met andere beleidsterreinen waarnder ruimtelijke rdening, ecnmie, verkeer en verver 14. Energie De visie van de ChristenUnie Nederland heeft nieuwe energie ndig. Onze huidige (fssiele) energiebrnnen zullen steeds minder ged kunnen vrzien in de stijgende wereldvraag naar betaalbare energie. Dit leidt tt prijsstijgingen, recessies, armede, sciale nrust en geplitieke spanningen. Daarnaast draagt nze huidige energiemix bij aan een versterkte klimaatverandering met grte eclgische en ecnmische schade. Onderzek tnt aan dat mvangrijke energiebesparing rendabel is en een versnelde mschakeling naar vlledig hernieuwbare energie technisch mgelijk is. De uitdaging is m de juiste maatschappelijke en ecnmische vrwaarden vr deze mslag te creëren die veel van ns land zal vergen, maar k belangrijke pbrengsten biedt dr ntkppeling van de lieprijs, verbetering van nze internatinale cncurrentiepsitie, nieuwe innvatieve werkgelegenheid en een geznder leefmilieu. In Limburg ziet de ChristenUnie grte kansen. De energiesectr heeft dr de steenklenwinning traditineel haar wrtels in Limburg, die nu wrdt vrtgezet dr investeringen in hgwaardige innvatieve technieken, zals znne-energie, en in bienergie en gebruik van restwarmte. Daarnaast dient bewuster en zuiniger energiegebruik gestimuleerd te wrden. We meten niet alleen zeken naar alternatieve energiebrnnen, k dr energiebesparing kan een energiecrisis afgeremd en vrkmen wrden. De prvinciale verheid dient deze bewustwrding te stimuleren en zelf het gede vrbeeld te geven. Ondersteunen van delstellingen m jaarlijks energie te besparen en jaarlijks het aandeel duurzame energie te vergrten, dr.a. gedragsbeïnvleding Stimuleren van initiatieven en innvaties bij verheid, burgers en bedrijven p het gebied van energiebesparing en hernieuwbare energie Investeren in slimme energie infrastructuur, zals het Grene Net, waarmee vraag en aanbd van hernieuwbaar energieaanbd, zals restwarmte, p elkaar afgestemd kunnen wrden Vrschriften maken m nieuwe en bestaande wningen klimaatneutraal te maken dr.a. betere islatie van wningen 20