GEURGEBIEDSVISIE ACHTKARSPELEN 2016

Transcriptie

1 GEURGEBIEDSVISIE ACHTKARSPELEN 2016 ONTWERP GEMEENTE ACHTKARSPELEN januari 2016

2 INHOUDSOPGAVE Samenvatting... 2 Hoofdstuk 1: Inleiding Aanleiding Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2: Wet geurhinder en veehouderij Systematiek van de wet Afwijken van de wettelijk bepaalde waarden Overbelaste situaties en de 50/50 regeling Voorgrondbelasting en achtergrondbelasting Geurhinder en het woon- en leefklimaat Evaluatie Wet geurhinder en veehouderij en volksgezondheid... 8 Hoofdstuk 3: Beleidskaders Provinciale kaders Gemeentelijke kaders Hoofdstuk 4: Huidige en te verwachten geursituatie Berekening huidige en maximaal mogelijke geursituatie Analyse Hoofdstuk 5: Afwegingen en conclusies Toename geurbelasting voorkomen en een afname bevorderen Afwegingscriteria voor een geurverordening Ruimtelijke ontwikkelingen aanvaardbaar woon- en leefklimaat Procesmatige zaken geurverordening BIJLAGEN 1a. Kaart achtergrondbelasting huidige situatie 1b. Kaart achtergrondbelasting maximaal mogelijke situatie 2. Rapportage quickscan Antea Group 3. Tabellen relatie geurbelasting en hinder uit Handreiking Wet geurhinder en veehouderij

3 Samenvatting De Wet geurhinder en veehouderij (hierna: Wgv) vormt het toetsingskader voor de geurbelasting afkomstig van veehouderijen en biedt geurgevoelige objecten daarmee bescherming tegen overmatige geurhinder. In de Wgv zijn algemeen geldende geurnormen en vaste afstanden vastgelegd waar aanvragen om omgevingsvergunning milieu en/of meldingen van veehouderijen aan moeten voldoen. De Wgv kent de gemeente de bevoegdheid toe om in een geurverordening afwijkende normen en afstanden vast te leggen. Voor de vaste afstanden heeft de gemeente Achtkarspelen in 2010 afwijkende afstanden vastgelegd in een geurverordening. Voor de geurnormen, die vooral van toepassing zijn op de intensieve veehouderijen in de gemeente, gelden vanuit de Wgv de landelijke normen 2 en 8 ou E/m 3 voor respectievelijk binnen en buiten de bebouwde kom. In het coalitieakkoord is als doelstelling opgenomen dat een toename van de gecumuleerde (geur)overlast beperkt moet worden. De geurbelasting afkomstig van de intensieve veehouderijen wordt in de huidige situatie als te hoog ervaren. Omdat de geurbelasting binnen de wettelijke normstelling nog kan toenemen, ziet de gemeente Achtkarspelen aanleiding om voor het buitengebied een afwijkende geurnorm vast te leggen in een geurverordening. Een lagere norm voor het buitengebied kan een ongewenste toename en daarmee een verslechtering van het woon- en leefklimaat voorkomen. De in de Wgv vastgelegde geurnorm van 8 ou E/m 3 voor het buitengebied wordt daarom verlaagd naar 3 ou E/m 3. Deze voorgrondwaarde komt overeen met een hinderpercentage van 15%, dat kan worden geclassificeerd als een redelijk goed woon- en leefklimaat. De geurnorm van 3 ou E/m 3 voor het buitengebied zorgt ervoor dat de geurbelasting in de gemeente afkomstig van intensieve veehouderijen niet verder kan toenemen. Daarnaast kan de afwijkende norm een afname van de geurbelasting bevorderen omdat de huidige geuruitstoot hoger is dan de norm. Wanneer veehouderijen willen uitbreiden met het aantal dieren is de 50/50 regeling van toepassing en moeten veehouderijen geuremissie-reducerende maatregelen toepassen om de (overbelaste) geuruitstoot terug te dringen. Omgekeerde werking De geurnorm van 3 ou E/m 3 die in de geurverordening wordt vastgelegd betreft een norm voor de voorgrondbelasting. Dat is de geuruitstoot afkomstig van een individuele veehouderij die gemeten wordt op een geurgevoelige object bij de toetsing van een aanvraag om omgevingsvergunning milieu. De achtergrondbelasting is de gecumuleerde geurbelasting op een geurgevoelig object, afkomstig van meerdere veehouderijen gezamenlijk. De achtergrondbelasting speelt een rol in het ruimtelijke spoor bij de beoordeling van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen die in strijd zijn met het geldende bestemmingsplan. De gemeente kan besluiten om af te wijken van het bestemmingsplan als er sprake is van een goede ruimtelijke ordening. De gemeente moet dan in het kader van de omgekeerde werking onder meer beoordelen of er sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat als gevolg van de gecumuleerde geurbelasting. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen acht de gemeente ten minste een redelijk goed woon- en leefklimaat aanvaardbaar. 2

4 Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1 Aanleiding In vergelijking met andere gemeenten in de provincie Fryslân kent Achtkarspelen relatief veel intensieve veehouderijen. De Kadernota Buitengebied, opgesteld in 2012, geeft de ruimtelijke visie op het buitengebied van Achtkarspelen en heeft grotendeels doorwerking gekregen in het bestemmingsplan Buitengebied. In de Kadernota is gesteld dat intensieve veehouderijen alleen kunnen uitbreiden als er sprake is van belangrijke milieuwinst. Bij het opstellen van het bestemmingsplan Buitengebied en de behandeling van twee aanvragen om omgevingsvergunning van intensieve veehouderijen is gebleken dat dit uitgangspunten moeilijk te concretiseren is. De landelijke wet- en regelgeving ten aanzien van aspecten als ammoniak, fijnstof en geluid bieden concrete toetsingskaders voor aanvragen om omgevingsvergunning waar de gemeente niet van af kan wijken. Bovenwettelijke milieuwinst eisen is juridisch lastig te verdedigen. Het enige milieuaspect waarvoor de wetgever een gemeente expliciet de bevoegdheid toekent om eigen waarden te stellen is geur. In het coalitieakkoord zijn doelstellingen geformuleerd ten aanzien van de intensieve veehouderij. Het hoofddoel is om uitbreiding van de intensieve veehouderij te voorkomen en een toename van de gecumuleerde (geur)overlast te beperken. Een verhoging van de geurnorm is niet aan de orde. De Kadernota Buitengebied en het Coalitieakkoord geven aanleiding om de geurbelasting afkomstig van de intensieve veehouderijen in beeld te brengen en te onderzoeken of een verlaging van de geurnormen nodig is om aan de doelstellingen invulling te geven. 1.2 Leeswijzer Deze geurgebiedsvisie vormt de onderbouwing van de afwijkende geurnormen zoals opgenomen in de Verordening geurhinder en veehouderij 2016 van de gemeente Achtkarspelen. De geurgebiedsvisie is als volgt opgebouwd. In Hoofdstuk 2 wordt de systematiek van de Wet geurhinder en veehouderij toegelicht en wordt ingegaan op de bevoegdheid die gemeenten toekomt om afwijkende waarden voor de geurbelasting vast te leggen. Ook het verschil tussen voorgrondbelasting en achtergrondbelasting en de invloed van geurbelasting in de ruimtelijke ordening wordt uitgelegd. Omdat de geurverordening toeziet op afwijkende normen voor de intensieve veehouderij ligt daar de nadruk op. De beleidskaders van de provincie Fryslân en de gemeente Achtkarspelen met betrekking tot de intensieve veehouderij komen in Hoofdstuk 3 aan bod. Deze kaders bieden inzicht in de (uitbreidings)mogelijkheden voor intensieve veehouderijen in Achtkarspelen en beschrijven de beleidsstukken die aanleiding geven om geurbeleid op te stellen voor de intensieve veehouderij. In Hoofdstuk 4 wordt de huidige geurbelasting afkomstig van de intensieve veehouderijen vergeleken met de maximaal mogelijke geurbelasting als de huidige, wettelijke normen opgevuld worden. In Hoofdstuk 5 worden vervolgens de conclusies getrokken ten aanzien van de afwijkende geurnorm en worden deze conclusies gemotiveerd. Ook wordt in dit hoofdstuk ingegaan op het beleid ten aanzien van de gecumuleerde geurbelasting bij ruimtelijke ontwikkelingen. 3

5 Hoofdstuk 2: Wet geurhinder en veehouderij 2.1 Systematiek van de wet De Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) is op 1 januari 2007 in werking getreden en heeft daarmee de Wet Stankemissie veehouderijen vervangen. De Wgv vormt bij een aanvraag om omgevingsvergunning van een veehouderij het toetsingskader voor de geuruitstoot en biedt geurgevoelige objecten bescherming tegen overmatige geurhinder. Een geurgevoelig object is in artikel 1 van de Wgv gedefinieerd als een gebouw, bestemd voor en blijkens aard, indeling en inrichting geschikt om te worden gebruikt voor menselijk wonen of menselijk verblijf en die daarvoor permanent of een daarmee vergelijkbare wijze van gebruik, wordt gebruikt. In de Wgv wordt onderscheid gemaakt tussen: Geurnormen en minimumafstanden Binnen de bebouwde kom en buiten de bebouwde kom Concentratiegebieden en niet-concentratiegebieden Geurnormen en minimumafstanden In de Wgv wordt met twee typen waarden gewerkt: geurnormen en afstanden. Welk type waarde moet worden toegepast hangt af van het soort dieren dat gehouden wordt. Voor diercategorieën waarvoor bij ministeriële regeling een geuremissiefactor is vastgesteld gelden geurnormen. Met deze normen wordt de maximaal toegestane geurbelasting op een geurgevoelig object vastgelegd. De geurbelasting wordt uitgedrukt als geurconcentratie: als aantallen Europese odour units in een volume-eenheid lucht (ou E/m 3 ). Voor diercategorieën waarvoor geen geuremissiefactor geldt wordt gewerkt met een minimaal aan te houden afstand tot een geurgevoelig object. In zijn algemeenheid kan voor Achtkarspelen worden gesteld dat minimumafstanden van toepassing zijn op de melkveehouderijen en geurnormen op de intensieve veehouderijen met bijvoorbeeld vleeskuikens en varkens. Binnen en buiten de bebouwde kom Voor geurgevoelige objecten gelegen binnen de bebouwde kom gelden grotere minimumafstanden en lagere geurnormen dan voor objecten buiten de bebouwde kom. De bebouwde kom is volgens de Handreiking Wet geurhinder en veehouderij 1 het gebied dat door aaneengesloten bebouwing overwegend een woon- en verblijffunctie heeft en waarin veel mensen per oppervlakte-eenheid ook daadwerkelijk wonen of verblijven. Dit rechtvaardigt een hoger beschermingsniveau dan in het buitengebied. De grens van de bebouwde kom wordt niet bepaald door de Wegenverkeerswet, maar wordt net als in de ruimtelijke ordening bepaald door de aard van de omgeving. Er moet sprake zijn van op korte afstand van elkaar gelegen bebouwing, die is geconcentreerd tot een samenhangende structuur. Concentratiegebied en niet-concentratiegebied Voor de geurnormen maakt de Wgv een aanvullend onderscheid in concentratiegebieden en nietconcentratiegebieden. Dit onderscheid komt voort uit het aantal veehouderijen in een gebied en de hindergevoeligheid als gevolg daarvan. Gebieden met relatief veel veehouderijen zijn concentratiegebieden, en gebieden met weinig intensieve veehouderijen zijn nietconcentratiegebieden. Uit onderzoek naar de relatie tussen geurbelasting en hinder bleek dat 1 De Handreiking geurhinder en veehouderij geeft een toelichting op de Wet geurhinder en veehouderij en is in 2007 door verschillende overheidsdiensten, waaronder het toenmalige Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, opgesteld om gemeenten te ondersteunen. De Handreiking is in 2014 geactualiseerd. De rechter heeft gebruik van de handreiking geaccepteerd. 4

6 inwoners van een niet-concentratiegebied bij dezelfde geurbelasting meer geurhinder ervaren dan bewoners in het concentratiegebied. Op basis daarvan is onderscheid gemaakt in deze soorten gebieden. In de concentratiegebieden gelden hogere geurnormen dan in de nietconcentratiegebieden en is dus een hogere geurbelasting toegestaan. De concentratiegebieden bestaan uit twee deelgebieden die voornamelijk Noord-Brabant, Limburg en Oost-Nederland betreffen. De gemeente Achtkarspelen ligt, net als geheel Noord-Nederland, in een niet-concentratiegebied. De bovenstaande drie onderscheiden die gemaakt worden betekenen dat vanuit de Wgv onderstaande geurnormen en afstanden van toepassing zijn in de gemeente Achtkarspelen. Geurnorm Minimumafstand Binnen de bebouwde kom 2 ou E/m Buiten de bebouwde kom 8 ou E/m 3 50 Tabel 1: Geurnormen vastgelegd in Wet geurhinder en veehouderij (niet-concentratiegebied) Alle aanvragen om omgevingsvergunning en/of meldingen op grond van het Activiteitenbesluit worden getoetst aan deze normen en afstanden, tenzij de gemeente een geurverordening heeft opgesteld waarin afwijkende waarden zijn opgenomen. Voor de vaste afstanden heeft de gemeente Achtkarspelen in 2010 een geurverordening vastgesteld waarmee de in de Wgv gegeven afstanden zijn gehalveerd. 2.2 Afwijken van de wettelijk bepaalde waarden Artikel 6 van de Wgv biedt de gemeenteraad de bevoegdheid om afwijkende normen en afstanden vast te stellen voor (delen van) het gemeentelijk grondgebied. Een afwijkende minimumafstand bedraagt ten minste 25 meter bij een geurgevoelig object gelegen binnen de bebouwde kom, en ten minste 50 meter bij een geurgevoelig object gelegen buiten de bebouwde kom. Ten aanzien van de geurnormen is een bandbreedte gegeven waarbinnen de afwijkende norm moet vallen. Deze bandbreedte is in onderstaande Tabel weergegeven. Binnen de bebouwde kom Buiten de bebouwde kom Niet-concentratiegebied Concentratiegebied 0,1-8 ou E/m 3 0,1-14 ou E/m ou E/m ou E/m 3 Tabel 2: Bandbreedte voor afwijkende geurnormen 5

7 Criteria geurverordening en geurgebiedsvisie De afwijkende waarden worden door de gemeenteraad vastgelegd in een geurverordening. Deze geurgebiedsvisie dient ter onderbouwing van de afwijkende waarden. De gemeente moet op basis van artikel 8 Wgv bij het opstellen van een geurverordening de volgende criteria in de besluitvorming betrekken: 1. de huidige en verwachte geursituatie van de veehouderijen in het gebied, én 2. het belang van een geïntegreerde aanpak van de verontreiniging, én 3. de noodzaak van een even hoog niveau van bescherming van het milieu Daarnaast moet de gemeente rekening houden met één van de volgende criteria: 4. de gewenste ruimtelijke inrichting van het gebied, óf 5. een afwijkende relatie tussen geurbelasting en geurhinder Deze vijf criteria komen in Hoofdstuk 5 van deze geurgebiedsvisie aan bod. Overleg met buurgemeente(n) De afwijkende waarden die de gemeente vastlegt in een geurverordening kunnen ook van invloed zijn op veehouderijen in buurgemeenten. De geurbelasting die geurgevoelige objecten in de eigen gemeente ontvangen kan namelijk ook afkomstig zijn van veehouderijen in buurgemeenten. Ook deze veehouderijen moeten voldoen aan de afwijkende voorgrondnorm die de gemeente wenst vast te leggen. Bij een strengere geurnorm kan het dus voorkomen dat veehouderijen in de naburige gemeente minder geur kunnen uitstoten dan voorheen maximaal mogelijk was. De Wgv schrijft daarom voor dat, indien de afwijkende waarde doorwerkt op het grondgebied van een naburige gemeente, de gemeenteraad slechts kan overgaan tot vaststelling van de afwijkende waarde na overleg met de naburige gemeente. Hoe de gemeente Achtkarspelen hier invulling aan heeft gegeven staat beschreven in Hoofdstuk Overbelaste situaties en de 50/50 regeling Intensieve veehouderijen die meer geur uitstoten op een geurgevoelig object dan de geldende geurnorm toestaat, veroorzaken een overbelaste situatie. Een aanvraag om omgevingsvergunning waarbij zowel de geurbelasting als het aantal dieren niet toeneemt, mag op grond van de Wgv niet geweigerd worden. Deze situatie wordt als niet geurrelevant beschouwd. De Wgv kent geen saneringsverplichting en er zijn voor het bevoegd gezag dus geen instrumenten voorhanden om de overmatige geurbelasting actief terug te dringen. De overbelaste situatie mag bij een wijziging van de inrichting blijven bestaan, als de overbelasting maar niet toeneemt. Als het aantal dieren wel toeneemt, dan moet de geurbelasting omlaag worden gebracht. De afname van de geurbelasting die door de geurreducerende maatregelen wordt bereikt mag voor de helft worden opgevuld met een toename van het aantal dieren. Met deze regeling komt 50% van de maatregelen ten gunste van een afname van de geurbelasting, en 50% komt ten gunste van een toename van het aantal dieren. Dit staat bekend als de 50/50 regeling. De veehouder bepaalt zelf welke geurreducerende maatregelen toegepast worden, het bevoegd gezag kan dit niet voorschrijven. Ook in deze zin kent de Wgv dus geen actieve saneringsverplichting. 2.4 Voorgrondbelasting en achtergrondbelasting Bij de geurbelasting op geurgevoelige objecten wordt onderscheid gemaakt in voor- en achtergrondbelasting. De voorgrondbelasting is de individuele geurbelasting op een geurgevoelig object afkomstig van één bedrijf. De achtergrondbelasting is de gecumuleerde geurbelasting op een geurgevoelig object afkomstig van meerdere veehouderijen gezamenlijk. 6

8 De voor- en achtergrondbelasting op een geurgevoelig object wordt anders ervaren en de hoogte van de beide waarden zijn dus niet 1 op 1 te vergelijken. Als één veehouderij een voorgrondbelasting van 18 ou E/m 3 op een geurgevoelig object veroorzaakt, leidt dat tot meer hinder dan wanneer meerdere veehouderijen gezamenlijk een achtergrondbelasting van 18 ou E/m 3 op dat geurgevoelige object veroorzaken. De Handreiking Wet geurhinder en veehouderij bevat een bijlage met tabellen waarin het te verwachten percentage geurgehinderden is weergegeven voor zowel de voorgrondbelasting als de achtergrondbelasting (in ou E/m 3 ). Deze tabellen zijn ook als bijlage bij deze geurgebiedsvisie gevoegd. De normen die zijn vastgelegd in de Wet geurhinder en veehouderij, of in een gemeentelijke geurverordening, betreffen de voorgrondbelasting. De voorgrondwaarde is namelijk van belang bij de toetsing van een aanvraag om omgevingsvergunning (of een melding Activiteitenbesluit) van een individuele veehouderij en daarvoor vormt de Wgv het wettelijk kader. Het bevoegd gezag mag de geuruitstoot van andere veehouderijen dan niet meenemen. De individuele veehouderij die een vergunning aanvraagt heeft daar natuurlijk ook geen invloed op. De gecumuleerde geurbelasting komt in het milieuspoor dus niet aan de orde. De gecumuleerde geurbelasting op een geurgevoelig object speelt wel mee in het ruimtelijk spoor bij de beoordeling van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Als er sprake is van een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling die in strijd is met het geldende bestemmingsplan, dan kan dit alleen doorgang vinden als er sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Omgekeerde werking en aanvaardbaar woon- en leefklimaat De Wet geurhinder en veehouderij bevat normen en afstanden die bestaande geurgevoelige objecten beschermen tegen de geurbelasting afkomstig van veehouderijen. Bij een aanvraag om omgevingsvergunning van een veehouderij moet de individuele geuruitstoot getoetst worden aan de geurnormen uit de Wgv, of aan de afwijkende geurnormen uit de gemeentelijke geurverordening. Doel hiervan is om bestaande geurgevoelige objecten te beschermen tegen de geuruitstoot afkomstig van de individuele veehouderij. Omdat de Wgv het toetsingskader vormt voor aanvragen om omgevingsvergunning van een individuele veehouderij, regelt de wet ook alleen de geurbelasting afkomstig van een individuele veehouderij. Omgekeerd moet het bevoegd gezag in de ruimtelijke ordening voorkomen dat mensen zichzelf blootstellen aan overmatige geuruitstoot van veehouderijen, bijvoorbeeld bij het toevoegen van een nieuw geurgevoelige object. Bij een dergelijke ruimtelijke ontwikkeling moet er sprake zijn van een goede ruimtelijke ordening. De gemeenteraad moet dan onder meer beoordelen of er sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. In dat geval moet de geuruitstoot van alle veehouderijen in de omgeving van het object worden beoordeeld; de gecumuleerde geurbelasting. Dit wordt de omgekeerde werking van de Wgv genoemd. De omgekeerde werking is geen wetgeving, maar is tot stand gekomen door jurisprudentie en wordt daarom als pseudowetgeving gezien. Ook een uitbreiding van een veehouderij kan een ruimtelijke ontwikkeling zijn waarbij een beoordeling van de gecumuleerde geurbelasting aan de orde is. Als de uitbreiding in strijd is met het bestemmingsplan kan deze namelijk alleen worden toegestaan als sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Bij de omgekeerde werking gaat het er om dat een goed woon- en verblijfklimaat is gegarandeerd en dat niemand onevenredig in zijn belangen wordt geschaad. De bewoner of gebruiker van een (nieuw) 7

9 geurgevoelig object heeft belang bij een goed woon- en verblijfklimaat, en de veehouder mag door een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling niet in zijn bestaande rechten worden geschaad. 2.5 Geurhinder en het woon- en leefklimaat Het bevoegd gezag moet beoordelen of er sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. Maar wanneer is er sprake van (te)veel geurhinder? De Handreiking Wet geurhinder en veehouderij biedt ondersteuning om dit te bepalen en een goede afweging te kunnen maken. De geurbelasting afkomstig van een veehouderij kan worden vertaald naar een mate van geurhinder, en aan de mate van geurhinder wordt de classificatie van het woon- en leefklimaat gekoppeld op basis van de milieukwaliteitscriteria van het RIVM. Achtergrondbelasting (oue/m 3 ) Voorgrondbelasting (oue/m 3 ) Mogelijke kans op geurhinder of geurgehinderden (%) Woon- en leefklimaat 0,0 1,5 0,0 0,7 <5 Zeer goed > 1,5 3,5 > 0,7 1,8 5 - <10 Goed > 3,5-6,5 > 1, <15 Redelijk goed > 6,5 10 > 3 4, <20 Matig > > 4,5 6, <25 Tamelijk slecht > > 6,5 8, <30 Slecht > > 8,5 11, <35 Zeer slecht > > 11,3 14, <40 Extreem slecht Tabel 3: relatie geurbelasting en woon- en leefklimaat (niet-concentratiegebied). Bron: Handreiking Wgv Zowel de waarden voor de voorgrondbelasting als de waarden voor de achtergrondbelasting geven een mogelijke kans op geurhinder uitgedrukt in percentages (zie tabellen bijlage 3). Zo kent een voorgrondbelasting van 3 ou E/m 3 een geurhinderkans van 15%, oftewel 15% geurgehinderden. Dit betekent dat 15 van de 100 mensen die mate van geurbelasting als hinder ervaren. 2.6 Evaluatie Wet geurhinder en veehouderij en volksgezondheid Evaluatie Wet geurhinder en veehouderij De Wet geurhinder en veehouderij is in 2007 in werking getreden als vervanger van de Wet Stankemissie veehouderijen. De normen zijn in navolging van de oude Wet zo gesteld dat bedrijven niet in hun bestaande rechten aangetast worden en voldoende ruimte voor uitbreiding behouden. Tegenwoordig is de situatie anders, en is er steeds meer roep om strengere regels en normen. Er is kritiek geuit op de hoogte en onderbouwing van de geurnormen in de Wgv. De geurhinder zoals die in de praktijk ervaren wordt zou hoger zijn dan de normen doen voorkomen. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu wordt de Wgv door een bestuurlijke Werkgroep geëvalueerd. De minister kan dit advies en (aanvullende) onderzoeken naar hinderbeleving vervolgens meenemen 8

10 in het toekomstig stelsel van de geurnormering in de Omgevingswet die in 2018 in werking moet treden. Behalve de hinderbeleving onderzoekt de werkgroep ook mogelijkheden om de gecumuleerde geurbelasting mee te wegen bij vergunningverlening en om overbelaste situaties actiever terug te kunnen dringen. Volksgezondheid Het advies dat de Gezondheidsraad in november 2012 heeft uitgebracht 2 over de gezondheidsrisico s rond intensieve veehouderijen heeft veel maatschappelijke onrust en discussie op gang gebracht, ook in de Tweede Kamer. In het Kabinetsstandpunt van 14 juni heeft het kabinet aangekondigd om, onder meer uit een oogpunt van volksgezondheid, grenzen te stellen aan de omvang van veehouderijen en aanvullend onderzoek te laten uitvoeren. De rechtspraak erkent dat volksgezondheid een af te wegen belang is, maar op dit moment is er onvoldoende wetenschappelijk onderzoek om volksgezondheid juridisch dekkend mee te wegen in de vergunningverlening en ruimtelijke procedures. De Raad van State heeft daarom verscheidene malen geoordeeld dat beroepsgronden met betrekking tot volksgezondheid falen in verband met een motiveringsgebrek. Of en wanneer de onderzoeken tot juridisch houdbare resultaten en mogelijke wettelijke bevoegdheden of instrumenten leiden is nu niet bekend. Wellicht dat de Omgevingswet of andere wet- en regelgeving op het gebied van volksgezondheid handvatten zal bieden. Hierop vooruitlopend adviseert de GGD gemeenten om de bevoegdheid die de Wgv biedt ter hand te nemen en de geurnormen aan te scherpen zodat de mogelijke gevolgen voor de volksgezondheid, ondanks een gebrek aan wetenschappelijk bewijs, zoveel mogelijk worden beperkt. 2 Gezondheidsraad; aanbieding advies Gezondheidsrisico s rond veehouderijen aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (30 november 2012) 3 Kabinetsstandpunt inzake omvang intensieve veehouderij en schaalgrootte (14 juni 2013) 9

11 Hoofdstuk 3: Beleidskaders 3.1 Provinciale kaders De provincie Fryslân heeft in juni 2014 de Beleidsnotitie intensieve veehouderij opgesteld. Deze notitie heeft een juridische borging gekregen in de Verordening Romte Op basis van de Verordening Romte kunnen intensieve veehouderijen een bouwperceel van maximaal 1,5 hectare benutten. De provincie acht deze maat voldoende voor een bedrijf dat per definitie niet grondgebonden is. Bestaande bouwpercelen die groter zijn kunnen gehandhaafd blijven. Verder kan voor bijvoorbeeld een mestvergistingsinstallatie, of andere manieren van duurzame energieopwekking, extra ruimte tot maximaal 0,5 ha worden benut. Onder bepaalde voorwaarden is een beperkte uitbreiding (10%) van de maximale oppervlakte van 1,5 hectare toegestaan, of van de bestaande oppervlakte als die al groter is. Voorwaarde is dat de nieuwe situatie een maatschappelijk voordeel oplevert, bijvoorbeeld ten aanzien van dierenwelzijn, innovatieve bedrijfsvoering, vermindering van de milieuhinder en/of een aanmerkelijke landschappelijke verbetering (sloop van overtollige bebouwing). 3.2 Gemeentelijke kaders Kadernota Buitengebied De Kadernota Buitengebied is op 24 mei 2012 door de gemeenteraad vastgesteld en bevat de toekomstrichting van allerhande ontwikkelingen in het buitengebied van Achtkarspelen. Een groot deel van deze ontwikkelingen zijn voor een juridische borging verwerkt in het bestemmingsplan Buitengebied dat in 2014 door de gemeenteraad is vastgesteld. Ten aanzien van de intensieve veehouderij is in de Kadernota Buitengebied gesteld dat een uitbreiding met het aantal dieren alleen plaats kan vinden als er sprake is van belangrijke milieuwinst, waarbij in ieder geval de Best Beschikbare Technieken (BBT) moeten worden toegepast. Bij het opstellen van het bestemmingsplan Buitengebied en de behandeling van twee aanvragen om omgevingsvergunning van intensieve veehouderijen is gebleken dat dit uitgangspunten moeilijk te concretiseren is. Ten aanzien van de verschillende milieuaspecten zoals geur, ammoniak en fijnstof vormen diverse wetten en besluiten de toetsingskaders waaraan aanvragen om omgevingsvergunning worden beoordeeld. Als een aanvraag aan de wettelijke normen voldoet is er geen ruimte voor de gemeente om bovenwettelijk (meer) milieuwinst te eisen. De enige wet die een gemeente specifiek de bevoegdheid toekent om eigen waarden en normen te stellen voor vergunningverlening en de beoordeling van ruimtelijke plannen, is de Wet geurhinder en veehouderij. Bij de doelstelling uit de Kadernota Buitengebied om milieuwinst te behalen moet het vizier dus op het aspect geur worden gericht. Bestemmingsplan Buitengebied Het bestemmingsplan Buitengebied is op 6 maart 2014 vastgesteld. Alle intensieve veehouderijen in de gemeente vallen onder dit plan. De bouwvlakken van de veehouderijen zijn om de bestaande bebouwing gelegd, of zijn overeenkomstig het bestaande bouwvlak als dit al ruimer was. Nieuwe bebouwing met stalruimte is alleen toegestaan als de extra stalruimte noodzakelijk is in verband met eisen op het gebied van dierenwelzijn. Het aantal dierplaatsen mag niet toenemen. De gemeenteraad heeft hiervoor gekozen omdat een uitbreiding van het aantal dieren een effect kan hebben op het woon- en leefklimaat, en daarmee van invloed is op het woon- en leefklimaat van omwonenden. Dit betekent niet dat de veehouderijen volledig op slot gezet worden. Als er sprake is van een goede ruimtelijke ordening kan er in afwijking van het bestemmingsplan toch aan 10

12 meegewerkt worden. Dergelijke gevallen moeten altijd afzonderlijk door de gemeenteraad worden beoordeeld. In dat geval moet ook worden beoordeeld of er sprake is van een aanvaardbaar woonen leefklimaat, en moet de achtergrondbelasting in de ruimtelijke afweging worden meegenomen. Coalitieakkoord In het coalitieakkoord zijn doelstellingen opgenomen ten aanzien van de intensieve veehouderij in de gemeente. De doelstellingen luiden als volgt: 1. Uitbreiding van de intensieve veehouderij voorkomen 2. Geen verruiming van de geurnormen voor de intensieve veehouderij 3. Cumulatie (stapeling) overlast van de intensieve veehouderij beperken Deze doelstellingen zijn uitgewerkt in de vorm van een afwijkende voorgrondnorm in de Verordening geurhinder en veehouderij Achtkarspelen 2016, waarvoor deze geurgebiedsvisie de onderbouwing vormt. 11

13 Hoofdstuk 4: Huidige en te verwachten geursituatie 4.1 Berekening huidige en maximaal mogelijke geursituatie Adviesbureau Antea Group heeft in opdracht van de gemeente de huidige en de te verwachten geursituatie in Achtkarspelen als gevolg van de geuruitstoot van de intensieve veehouderijen in beeld gebracht. Aan de hand van deze uitkomsten kan worden bepaald of een aanpassing van de geurnormen wenselijk is. De geurbelasting in de huidige en de te verwachten situatie is bepaald met behulp van het rekenprogramma V-stacks gebied. Dit rekenprogramma maakt het mogelijk om de geurbelasting die meerdere de intensieve veehouderijen gezamenlijk veroorzaken te berekenen over een verzameling punten die de geurgevoelige objecten in de gemeente representeren. Bij de berekening van de huidige situatie zijn de emissiegegevens per stal op basis van de verleende en geldende omgevingsvergunningen milieu als brongegevens gebruikt. Het gaat om 27 intensieve veehouderijen. Bij de berekening van de maximaal mogelijke situatie zijn de emissies doorberekend tot aan de wettelijke geurnormen van 2 en 8 ou E/m 3 die maatgevend zijn voor het dichtstbijzijnde geurgevoelige object. Daar waar de wettelijke norm in de huidige situatie overschreden wordt, is gerekend met de vergunde, geldende geuremissie omdat dit een bestaand recht is. Deze bedrijven veroorzaken een overbelaste situatie en kunnen niet meer in geurbelasting toenemen. Een uitgebreide beschrijving van de rekenmethode en de invoergegevens is opgenomen in het rapport van Antea Group (bijlage 2). De uitkomsten van de beide berekende situaties zijn grafisch weergegeven in de volgende twee figuren. De achtergrondbelasting is hierin weergegeven naar de verschillende classificaties van het woon- en leefklimaat die het RIVM hanteert. Een groter formaat van de kaarten is opgenomen in bijlage 2 bij deze gebiedsvisie. 12

14 Figuur 1: Achtergrondbelasting huidige situatie Figuur 2: Achtergrondbelasting opvulling wettelijke normen 13

15 4.2 Analyse Van de 27 intensieve veehouderijen in de gemeente Achtkarspelen heeft ongeveer de helft de wettelijke normen al bereikt of (ruim) overschreden. De overige veehouderijen hebben op basis van de geurnormen uit de Wgv nog uitbreidingsruimte. De vergelijking van de huidige en de maximaal mogelijke situatie toont dan ook dat de geurbelasting nog kan toenemen op basis van de landelijke (voorgrond)geurnormen uit de Wgv als deze bedrijven de ruimte benutten. Dit levert een verslechtering op van het woon- en leefklimaat in de gemeente. In onderstaande tabel is de verschuiving van het woon- en leefklimaat aangegeven voor de geurgevoelige objecten gelegen in het Buitengebied 4. In het buitengebied is gerekend met 1462 geurgevoelige objecten. Agrarische bedrijfswoningen van derden vallen hier niet onder, hiervoor gelden vaste afstanden in plaats van odeur units. Woon- en leefklimaat Huidige situatie Norm Wgv Aantal GGO s Maximaal mogelijk Achtergrondbelasting Achtergrondbelasting Norm Wgv Aantal GGO s Verschil zeer goed >0,0-1, >0,0-1, goed >1,5-3, >1,5-3, redelijk goed >3,5-6, >3,5-6, matig >6, >6, tamelijk slecht > > slecht > > zeer slecht > > extreem slecht > > Tabel 4: verschuiving woon- en leefklimaat geurgevoelige objecten (GGO) buitengebied in huidige en maximaal mogelijke situatie De tabel laat zien dat er tussen de verschillende klassen van het woon- en leefklimaat verschuivingen plaatsvinden als gevolg van de toename van de geurbelasting. Het aantal objecten met een zeer goed klimaat neemt met 117 af, en deze komen terecht in een van de lagere klassen. De verschuiving naar een lager woon- en leefklimaat zet trapsgewijs door. In de klassen goed, redelijk goed, matig en tamelijk slecht neemt het aantal geurgevoelige objecten daarom toe. In de drie laagste klassen, slecht, zeer slecht en extreem slecht, vinden geen wijzigingen plaats. 4 Om de maximaal mogelijke geurbelasting op de bebouwde kommen te berekenen zijn alleen de geurgevoelige objecten aan de randen meegenomen met als norm 2 ou E/m 3. De wijzigingen in het woon- en leefklimaat voor de geurgevoelige objecten in de bebouwde kommen is dus niet op een volledige manier weer te geven en is daarom ook niet met een tabel inzichtelijk gemaakt. 14

16 Hoofdstuk 5: Afwegingen en conclusies 5.1 Toename geurbelasting voorkomen en een afname bevorderen Het aantal intensieve veehouderijen in Achtkarspelen is relatief groot qua aantal en omvang. Dit heeft zijn weerslag op overige functies in het gebied zoals wonen en recreatie. De gemeente Achtkarspelen vindt de huidige geurbelasting afkomstig van de intensieve veehouderij te hoog. De gemeente wil voorkomen dat de geurbelasting verder toeneemt en streeft naar een afname ervan om het woon- en leefklimaat in de gemeente te verbeteren. Het onderzoek naar de huidige en de maximaal mogelijk geursituatie op basis van de huidige wettelijke normen laat zien dat de geurbelasting toe kan nemen als de geurnorm niet wordt bijgesteld. Om een ongewenste toename van geurhinder te voorkomen moet de geurnorm aangescherpt worden tot een aanvaardbaar niveau. Het woon- en leefklimaat kan dan niet verder verslechteren. De norm moet dus naar beneden worden bijgesteld, en wel zodanig dat wanneer uitbreiding gewenst is, de geurbelasting zal moeten afnemen in het kader van de 50/50 regeling. De gewenste voorgrondnorm voor het buitengebied De gemeente kiest er voor om de wettelijk vastgelegde geurnorm voor het buitengebied van 8 ou E/m 3 naar beneden bij te stellen naar een norm van 3 ou E/m 3. Deze norm is als afwijkende geurnorm voor het buitengebied vastgelegd in de Verordening geurhinder en veehouderij Achtkarspelen De norm van 3 ou E/m 3 voor het buitengebied heeft als gevolg dat alle 27 intensieve veehouderijen, op één na 5, een overbelaste geursituatie veroorzaken. Op basis van vergunde rechten veroorzaken de veehouderijen dan namelijk een hogere voorgrondbelasting op het dichtstbijzijnde geurgevoelige object dan de waarde 3 ou E/m 3. In de huidige situatie veroorzaakt ongeveer de helft van de intensieve veehouderijen al een overbelaste situatie op basis van de landelijke normen van 2 en 8 ou E/m 3. De overige bedrijven hebben met deze normen dus nog uitbreidingsruimte, zoals in Hoofdstuk 4 is onderzocht. Met een afwijkende voorgrondnorm van 3 ou E/m 3 voor het buitengebied is dat niet meer het geval en wordt ook voor deze bedrijven een stand still situatie gecreëerd waarbij de geurbelasting niet meer kan toenemen. De voorgrondnorm van 3 ou E/m 3 komt volgens de geurhinder tabellen in bijlage 3 overeen met een percentage geurgehinderden van 15%. Hierbij is er sprake van een redelijk goed woon- en leefklimaat. Een redelijk goed woon- en leefklimaat is wat de gemeente minimaal wil nastreven voor alle inwoners en gebruikers van de gemeente, zowel in het buitengebied als de bebouwde kom. Het moet daarbij niet uitmaken of iemand dichtbij een intensieve veehouderij woont of niet. In paragraaf 5.2 wordt in het kader van de omgekeerde werking nader ingegaan op het aanvaardbare woon- en leefklimaat. Met een voorgrondwaarde van 3 ou E/m 3 leveren wordt niet alleen een toename van de geurbelasting voorkomen, maar kan ook een afname ervan worden bevorderd. Omdat vrijwel alle intensieve veehouderijen op basis van de vergunde situatie een hogere geuruitstoot op de dichtstbijzijnde geurgevoelige objecten leveren dan 3 ou E/m 3 moet de 50/50 regeling worden toegepast indien een uitbreiding met het aantal dieren aangevraagd is. Door de geurreducerende maatregelen die dan toegepast moeten worden zal de geurbelasting moeten afnemen. Op termijn zorgt de afwijkende geurnorm die Achtkarspelen vastlegt in de geurverordening dus voor een verbeterd woon- en 5 Dit bedrijf kent een voorgrondbelasting van 2,8 ou E/m 3 op het dichtstbijzijnde geurgevoelige object in het buitengebied. Er is dus nog een geringe toename mogelijk, maar de voorgrondbelasting blijft binnen het woon- en leefklimaat redelijk goed. 15

17 leefklimaat. Zo worden er stappen gezet richting het aanvaardbare woon- en leefklimaat redelijk goed voor alle inwoners en gebruikers van het buitengebied. Omdat de Wet geurhinder en veehouderij geen actieve saneringsverplichting kent is de 50/50 regeling tot op heden het enige wettelijk-juridisch instrument dat de gemeente kan gebruiken om een afname van de geurbelasting te bevorderen, en daarmee het woon- en leefklimaat blijvend te laten verbeteren. De bestaande rechten van de veehouderijen worden hierbij niet aangetast. 5.2 Afwegingscriteria voor een geurverordening In paragraaf 2.2 is genoemd dat de gemeente op basis van artikel 8 Wgv bij het opstellen van een geurverordening de volgende criteria in de besluitvorming moet betrekken: 1. de huidige en verwachte geursituatie van de veehouderijen in het gebied, én 2. het belang van een geïntegreerde aanpak van de verontreiniging, én 3. de noodzaak van een even hoog niveau van bescherming van het milieu Daarnaast moet de gemeente rekening houden met één van de volgende criteria: 4. de gewenste ruimtelijke inrichting van het gebied, óf 5. een afwijkende relatie tussen geurbelasting en geurhinder Ad.1 De huidige en verwachte geursituatie is in hoofdstuk 4 van deze geurgebiedsvisie in beeld gebracht. Op basis daarvan is de conclusie getrokken dat de geurbelasting op basis van de landelijke normen uit de Wgv nog kan toenemen, en dat een verscherping van de geurnorm voor het buitengebied noodzakelijk is dit te voorkomen. Ad. 2 Het belang van een geïntegreerde aanpak van de verontreiniging dient ertoe om te waarborgen dat een afwijkende norm niet leidt tot meer negatieve en ongewenste effecten op andere milieuaspecten, bijvoorbeeld ammoniak of geluid. In dit geval is een geïntegreerde aanpak gewaarborgd omdat er ten aanzien van de overige milieuaspecten normstellende wet- en regelgeving is. Een lagere geurnorm zorgt daarmee niet voor onevenredige overlast op andere milieuaspecten. Ad. 3 De geurnorm van 3 ou E/m 3 is generiek voor alle geurgevoelige objecten in het buitengebied en elke intensieve veehouderij dient aan deze norm te voldoen. Omdat de norm binnen de in de Wgv gegeven brandbreedte blijft, de beste beschikbare technieken (BBT) toegepast moeten worden en de gemeente de bevoegdheid heeft om een omgevingsvergunning milieu te weigeren op BBT, is gewaarborgd dat tenminste een gelijkwaardig niveau van bescherming van het milieu ontstaat vergeleken met de situatie waarin alle veehouderijen individueel worden beoordeeld. Ad. 4 De gewenste ruimtelijke inrichting van het gebied is in zijn algemeen beschreven in het begin van dit hoofdstuk. De gemeente wil een verslechtering van het woon- en leefklimaat voorkomen en een verbetering bevorderen. Voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen wordt gestreefd naar een redelijk goed woon- en leefklimaat. Deze doelstellingen zijn de voornaamste redenen om met een geurverordening een afwijkende geurnorm vast te stellen voor het buitengebied. Ad. 5 Een afwijkende relatie tussen geurbelasting en geurhinder is (nog) niet aangetoond. Daarom is in deze gebiedsvisie uitgegaan van de hinderpercentages en de classificaties van het woon- en leefklimaat zoals in de Handreiking Wgv wordt gehanteerd. Wel is er recentelijk kritiek geuit op de relatie tussen geurbelasting en geurhinder en is deze kritiek aanleiding om de relatie nader te onderzoeken. Deze ontwikkeling is in paragraaf 2.6 aan de orde gekomen. 16

18 5.3 Ruimtelijke ontwikkelingen aanvaardbaar woon- en leefklimaat Paragraaf 2.4 beschrijft de invloed van het aspect geur bij de ruimtelijke beoordeling nieuwe ontwikkelingen. In dit ruimtelijke spoor speelt de gecumuleerde geurbelasting van meerdere intensieve veehouderijen gezamenlijk, oftewel de achtergrondbelasting, een rol bij de beoordeling of er sprake is van een goede ruimtelijke ordening. Deze geurgebiedsvisie biedt met de onderstaande beleidsregels een helder en algemeen kader voor de beoordeling van het aspect geur bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Beleidsregel nieuw geurgevoelig object Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen die in strijd zijn met het bestemmingsplan zullen in het kader van een goede ruimtelijke ordening ten minste aan het woon- en leefklimaat redelijk goed moeten voldoen. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen het buitengebied en de bebouwde kom. Een redelijk goed woon- en leefklimaat komt overeen met een maximaal hinderpercentage van 15%, wat betekent dat 15% van de mensen de geurbelasting als hinder ervaart. Uit de geurhinder tabellen bij de Handreiking Wet geurhinder en veehouderij b(bijlage 3) blijkt dat 15% geurgehinderden overeenkomt met een achtergrondbelasting van maximaal 6,5 ou E/m 3. In het kader van de omgekeerde werking moet worden opgemerkt dat een verscherpte geurnorm (voor het buitengebied) ervoor kan zorgen dat de mogelijkheden voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen beperkter zijn dan voorheen het geval was op basis van de wettelijke geurnorm. Er geldt namelijk een hoger beschermingsniveau voor een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling, waardoor de aan te houden afstand van dit nieuwe geurgevoelige object tot een (intensieve) veehouderij groter wordt. Dit waarborgt echter wel minimaal een redelijk goed woon- en leefklimaat voor dit nieuwe object, ook vanuit de voorgrondbelasting. Beleidsregel uitbreiding intensieve veehouderijen De intensieve veehouderijen in Achtkarspelen liggen allemaal in het bestemmingsplan Buitengebied en zijn daarin voorzien van een specifieke aanduiding. De bouwvlakken zijn grotendeels om de bestaande bebouwing gelegd. Een uitbreiding van het aantal dieren is alleen mogelijk in afwijking van het bestemmingsplan. Ook zulke gevallen worden op basis van de Handreiking Wgv beschouwd als een ruimtelijke ontwikkeling waarbij de omgekeerde werking een rol speelt, en het woon- en leefklimaat moet worden beoordeeld. Bij een uitbreiding van een intensieve veehouderij is het niet redelijk om de achtergrondbelasting op een geurgevoelig object volledig toe te rekenen aan de veehouderij die wil uitbreiden. Het gaat namelijk om cumulatie, dus ook de geuruitstoot van een andere (intensieve) veehouderijen in de omgeving van het geurgevoelig object draagt bij aan de achtergrondbelasting op dat object. Stel dat veehouderij Y in strijd met het bestemmingsplan wil uitbreiden. Omdat dit als een nieuwe ruimtelijke ontwikkeling wordt gezien moet de achtergrondbelasting worden beoordeeld. Als veehouderij X, die vlakbij veehouderij Y ligt, aanzienlijk meer geuruitstoot veroorzaakt op een woning dan veehouderij Y doet, is het niet redelijk om van veehouderij Y te eisen dat hij de achtergrondbelasting op die woning omlaag brengt naar 6,5 ou E/m 3. De achtergrondbelasting op die woning wordt namelijk grotendeels veroorzaakt door veehouderij X, en daar heeft Y geen invloed op. De waarde van 6,5 ou E/m 3 voor de achtergrondbelasting, die hoort bij het aanvaardbare woon- en leefklimaat redelijk goed, is daarom niet als norm te stellen voor een ruimtelijke ontwikkeling als dat een uitbreiding van een intensieve veehouderij betreft. 17

19 Het woon- en leefklimaat dat de gemeente Achtkarspelen aanvaardbaar acht is daarom verankerd in de afwijkende voorgrondnorm voor het buitengebied, namelijk 3 ou E/m 3. Door de voorgrondnorm van 3 ou E/m 3 veroorzaken vrijwel alle intensieve veehouderijen in Achtkarspelen meer geuruitstoot dan is toegestaan. Dat betekent dat een veehouderij, als het aantal dieren uitbreidt en er dus strijd is met het bestemmingsplan, gedwongen is om geurreducerende maatregelen toe te passen om de overbelasting terug te dringen. Naar verwachting zal er dus altijd een afname van de achtergrondbelasting plaatsvinden, en daarmee worden via de geurverordening stappen gezet richting het aanvaardbare niveau van het woon- en leefklimaat. 5.4 Procesmatige zaken geurverordening Overleg met buurgemeente(en) In de berekening van de huidige en maximaal mogelijke geurbelasting zijn ook (intensieve) veehouderijen meegenomen die in de buurgemeenten liggen en binnen twee kilometer van de gemeentegrens. Op de kaarten zijn daarom ook bronnen in de gemeente Tytsjerksteradiel, Smallingerland en Grootegast te zien. De kaart met de maximaal mogelijke achtergrondbelasting toont aan dat in die situatie de achtergrondbelasting afkomstig van veehouderijen in de buurgemeenten niet meer dan 3,5 ou E/m 3 bedraagt op geurgevoelige objecten in Achtkarspelen die nabij de gemeentegrenzen liggen. Dit komt overeen met 10% geurgehinderden, en is lager dan de 15% geurgehinderden die Achtkarspelen wenselijk acht en via de voorgrondnorm van 3 ou E/m 3 vastlegt. De mate van hinder van de voor- en achtergrondbelasting is echter niet 1 op 1 vergelijkbaar. De berekende achtergrondbelasting is dus niet direct om te zetten naar een voorgrondbelasting. Op basis van de kaart die de maximaal mogelijke geurbelasting toont is het niet te verwachten dat de afwijkende geurnorm in Achtkarspelen een beperkende werking heeft voor de bestaande intensieve bedrijven in de buurgemeenten omdat deze al beperkt worden door objecten in de eigen gemeente. Vooroverleg met de buurgemeenten is daarom niet nodig. Na de besluitvorming omtrent de ontwerp-geurverordening de ontwerp-geurgebiedsvisie zijn de ontwerpen in het kader van inspraak aan de buurgemeenten toegezonden. Geen aanpassing voorgrondnorm bebouwde kom De wettelijk geldende voorgrondnorm voor de geurgevoelige objecten gelegen binnen de bebouwde kom is 2 ou E/m 3. Ook deze waarde komt overeen met een redelijk goed woon- en leefklimaat, maar dan met een geurhinderpercentage van 11% in plaats van 15%. Er is echter geen aanleiding om de wettelijk geldende voorgrondnorm voor de bebouwde kom aan te passen. Hierdoor kan de individuele geuruitstoot van intensieve veehouderijen namelijk toenemen op de bebouwde kom. Dat is een ongewenste ontwikkeling die bovendien haaks staat op de doelstelling uit het coalitieakkoord om de geurnormen niet te verhogen. De Verordening geurhinder en veehouderij Achtkarspelen 2016 betreft dus alleen een afwijking voor de geurnorm die geldt voor de geurgevoelige objecten buiten de bebouwde kom. Geurverordening vaste afstanden Voor de vaste afstanden, die vooral voor melkveehouderijen gelden, heeft de gemeenteraad van Achtkarspelen op 2 september 2010 afwijkende waarden vastgesteld in de geurverordening. De in de Wgv gehanteerde vaste afstanden zijn op grond van artikel 6, derde lid gehalveerd naar 25 en 50 meter voor respectievelijk de bebouwde kom en het buitengebied. Er is geen aanleiding om de vaste afstanden te herzien. De geurverordening van 2010 blijft daarom van kracht naast de nieuwe verordening met de afwijkende geurnorm. 18

20

21 BIJLAGEN 1a. Kaart achtergrondbelasting huidige situatie 1b. Kaart achtergrondbelasting maximaal mogelijke situatie 2. Rapportage quickscan Antea Group 3. Tabellen relatie geurbelasting en hinder uit Handreiking Wet geurhinder en veehouderij

22 Bronnen: Esri Nederland, Esri, Kadaster, CBS, Rijkswaterstaat en gemeenten: Rotterdam, Breda, Tilburg, Den Haag, Arnhem, Ridderkerk, Zwolle R:\ \ \GIS\ArcGIS\Kaarten\Achtegrondbelasting Huidige situatie.mxd Legenda Leefkwaliteit >0,0-1,5 >1,5-3,5 >3,5-6,5 >6,5-10 >10-14 >14-19 >19-25 > 25 zeer goed goed redelijk goed matig tamelijk slecht slecht zeer slecht extreem slecht Gemeentegrens GBKN NR DATUM! WIJZIGING GET. C Concept MSC OPDRACHTGEVER PROJECTOMSCHRIJVING Geuronderzoek agrarische bedrijven gemeente Achtkarspelen KAARTTITEL Achtegrondbelasting Huidige situatie GIS SPECIALIST SCHAAL M.S. Chrisstoffels 1: PROJECTLEIDER FORMAAT R.J. van Dijk A0 DATUM BLAD IN BLADEN van 1 STATUS WIJZ.NR Concept C0 KAARTNUMMER Ab - Hs

23 Bronnen: Esri Nederland, Esri, Kadaster, CBS, Rijkswaterstaat en gemeenten: Rotterdam, Breda, Tilburg, Den Haag, Arnhem, Ridderkerk, Zwolle R:\ \ \GIS\ArcGIS\Kaarten\Achtegrondbelasting maximaal mogelijk.mxd Legenda Leefkwaliteit Kwalificatie >0,0-1,5 zeer goed >1,5-3,5 goed >3,5-6,5 redelijk goed >6,5-10 matig >10-14 tamelijk slecht >14-19 slecht >19-25 zeer slecht > 25 extreem slecht Gemeentegrens GBKN NR DATUM! WIJZIGING GET. C Concept MSC OPDRACHTGEVER PROJECTOMSCHRIJVING Geuronderzoek agrarische bedrijven gemeente Achtkarspelen KAARTTITEL Achtegrondbelasting Maximaal mogelijk GIS SPECIALIST SCHAAL M.S. Chrisstoffels 1: PROJECTLEIDER FORMAAT R.J. van Dijk A0 DATUM BLAD IN BLADEN van 1 STATUS WIJZ.NR Concept C0 KAARTNUMMER Ab - Mm

24 Gemeente Achtkarspelen Mevrouw H. Planting Postbus ZV Buitenpost Zutphenseweg 31D 7418 AH DEVENTER Postbus AH DEVENTER T (0570) F (0570) info.nl@anteagroup.com datum 16 april 2015 uw brief van uw kenmerk projectnummer onderwerp Gewijzigde resultaten onderzoek huidige en maximale geurbelasting agrarische bedrijven gemeente Achtkarspelen Geachte mevrouw Planting, In het buitengebied van de gemeente Achtkarspelen bevinden zich veehouderijbedrijven. Dit zijn overwegend (melk)veehouderijen en in mindere mate intensieve veehouderijen. De groei van intensieve veehouderijbedrijven en de daarmee gepaard gaande toename van de geurbelasting in het buitengebied is voor de gemeente een punt van aandacht waarnaar onderzoek gedaan wordt. Hierover zijn in het coalitieakkoord afspraken gemaakt. In deze rapportage worden de resultaten van het eerste onder besproken. Aanleiding Gemeente Achtkarspelen wil op basis van de doelstellingen van het coalitie akkoord 'grip' houden op de (uitbreiding van) intensieve veehouderij. Het huidige bestemmingsplan perkt de planologische uitbreidingsmogelijkheden van de intensieve veehouderij reeds in. Op individueel niveau kan echter planologische medewerking worden verleend aan uitbreiding van intensieve veehouderij. De huidige Wet- en regelgeving staat het verlenen van medewerking in beginsel niet in de weg. Gezien de doelstellingen uit het coalitie akkoord ontstaat zodoende een spanningsveld. De Wet geurhinder en veehouderij (verder Wgv) maakt het voor gemeenten mogelijk om in een gebiedsvisie en verordening vast te leggen dat voor (een deel van) haar grondgebied andere dan de wettelijke landelijke waarden voor geurbelasting mogen gelden. Door het vast stellen van gemeentelijk geurbeleid is het mogelijk (geurtechnische) ontwikkelruimte van agrarische bedrijven, voor zover die binnen de gemeente aanwezig zijn, in te perken. Door het inzetten van dit instrument kan het spanningsveld mogelijk kleiner worden gemaakt. Genoemde mogelijkheid vormt de aanleiding voor het uitgevoerde onderzoek. Doelstelling Doel van het onderzoek is het in beeld brengen van de geurbelasting binnen het grondgebied van de gemeente Achtkarspelen zoals die zich voordoet in zowel de huidige situatie als in de situatie wanneer de intensieve veehouderijbedrijven maximaal groeien tot aan de wettelijke geurnormen. Dit om een indruk te krijgen of het opstellen van gemeentelijk geurbeleid wenselijk is. Wettelijk kader Op 1 januari 2007 is de Wet geurhinder en veehouderij (verder: Wgv) in werking getreden. De Wgv is het exclusieve toetsingskader voor de beoordeling van geurhinder afkomstig van dierenverblijven bij veehouderijen. De Wgv stelt normen voor maximale geurbelasting op geurgevoelige objecten of minimaal vereiste afstanden tussen veehouderijen en geurgevoelige objecten. Binnen de Wgv zijn geurgevoelige objecten onderverdeeld in twee categorieën, te weten objecten gelegen binnen de bebouwde kom en objecten gelegen buiten de bebouwde kom. contactpersoon: R.J. van Dijk T F bijlage(n): Antea Nederland B.V. - statutaire zetel Heerenveen - handelsregister BTW nr. NL B01 vestigingen in Heerenveen, Schoonebeek, Deventer, Almere, Capelle aan den IJssel, Goes, Oosterhout en Geleen