LANDSCHAPPELIJKE ONDERLEGGER
|
|
- Frank Christian van den Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LANDSCHAPPELIJKE ONDERLEGGER 21
2 Tussen stuwwal en uiterwaard De geschiedenis van Nijmegen is onlosmakelijk verbonden met de ontstaansgeschiedenis van de stad en haar omgeving. Natuurlijke processen hebben haar ligging bepaald en daarmee haar potentie om uit te groeien van Romeins legerkamp tot de stad zoals we die vandaag de dag kennen. Nijmegen ligt op een bijzondere locatie waar rivierenland en stuwwal elkaar treffen. Zonder ijstijd zou de rivier de Waal niet aan de voet van Nijmegen hebben gestroomd. De ontstaansgeschiedenis van de stuwwallen in Oost-Nederland en het aangrenzend gebied in Duitsland begint in het geologisch tijdperk dat wordt aangeduid met de term Pleistoceen. De ontwikkeling is onderdeel van de voorlaatste ijstijd (Saaliën) en de opvolgende warmere periode (Eemiën). De vormgeving van de stuwwallen is bepaald door het passeren van gletsjers en door de eroderende werking van smeltwater dat vrij kwam in minder koude perioden. De loop van de rivieren is beïnvloed door de oprukkende ijsmassa s vanuit noordelijk gelegen gebieden. De verplaatsing van een enorme gletsjer vanuit Scandinavië, is rechtstreeks de oorzaak van het ontstaan van de Nijmeegse stuwwal. Dit moet zo n honderdvijftigduizend jaar geleden plaats hebben gevonden. De gletsjer bewoog zich in het Saalien via de toen droog liggende Noord- en Oostzee naar zuidelijk gelegen delen van de aardbol. De rivieren die vanuit het zuiden richting het noorden hun weg zochten, stuitten op een dik pakket ijs en werden genoodzaakt af te buigen in westelijke richting. De gletsjer schoof ruim honderd meter in de bodem waardoor plaatselijk rivierzand en grind naar voren, opzij en omhoog werd geduwd. Grote niveauverschillen waren het gevolg en de landschapsvorm stuwwal was een feit. De jonge stuwwallen veranderden vervolgens door verschillende klimaatwisselingen. Erosie trad op en veroorzaakte onder andere plateauvorming. Smeltwater gaf vorm aan de zogenaamde fluvioglaciale of smeltwaterhellingen. De landschappelijke onderlegger van Nijmegen 22
3 Saaliën De ontstaansgeschiedenis van Nijmegen heeft alles te maken met de verschillende ijstijden die elkaar opvolgden en de tussenliggende warmere perioden. Na het Saaliën smolten de enorme ijspartijen en veranderde het landschap enorm. De afbuiging van de Rijn onder invloed van het opdringende landijs. Naar Thome, 1958, vereenvoudigd. Eemiën Weichseliën Waal Nijmegen Maas Nederrijn Arnhem IJssel Kleve Rijn Huidige situatie Oude terrassen en bergen Stuwwallen Fluvoglaciale hellingen Scherpe erosierand van landijs Meest verre uitbr. landijs Hoofdstuwrichting landijs Huidige Rijnloop Hoofdstroom afb. Rijn 23
4 Rivieren Tijdens het Eemiën stegen de temperaturen en begon het ijs te smelten. De diepe dalen en hoge heuvelruggen werden zichtbaar en de rivieren kregen vrij spel. De Rijn ondergroef de stuwwal bij Düsseldorf en stortte zich in het huidige IJsseldal. Vervolgens baande het water zich een weg richting zee (Zuiderzee). Na het Eemiën brak de laatste ijstijd aan (Weichseliën). Deze zou duren tot tienduizend jaar terug. Het moment van de (voorlopig) definitieve omslag van het pleistocene tijdperk naar het tijdperk Holoceen. In de laatste ijstijd bleef het ijs steken bij Hamburg. Het was minder koud dan dertigduizend jaar eerder. De Rijn verlegde zijn bedding in noordelijke richting en boog van daaruit weer naar het westen. Hij brak door de stuwwallen heen, die van Montferland naar het Reichswald en de heuvelrug bij Kleve liepen. De basis werd gelegd voor het stroomdal van de Waal en het gebied wat we nu kennen als de Gelderse Poort. Na die ingrijpende verplaatsing van de Rijn, is het traject van de rivier nog dikwijls veranderd. Door de snelle stroming van de rivier werd er veel grind en zand afgezet. De sedimenten kwamen terecht in ondiepe riviergeulen die geleidelijk veranderden en als stroomruggen aan de oppervlakte kwamen. Dit proces veroorzaakte telkens opnieuw het verleggen van de rivieren en maakte het bestaan van meerdere rivierbeddingen naast elkaar, mogelijk. Het water had de beschikking over de gehele vlakte tussen de Veluwe en de Nijmeegse stuwwal. Het zocht zich al vlechtend over de bevroren ondergrond een weg door het landschap. Er is een groot verschil in niveau tussen het Waalfront en het oostelijk en centrumgedeelte van Nijmegen. In deze doorsnede zijn van links naar rechts de stuwwal (grind en stenen), smeltwaterhellingen (zand), de komgronden en de uiterwaarden (klei) te zien. De landschappelijke onderlegger van Nijmegen 24
5 Stuwwal; Oude rivierklei; Kommen; Stroomruggen, oever- en overslaggronden en bedijkte uiterwaarden Uiterwaarden; 60m 40-60m 20-40m 15-20m 12,5-15m 10-12,5m Geomorfologie en geologie De geomorfologie van het Waalfront en directe omgeving wordt bepaald door de stuwwal (reliëfrijk terrein), de meltwaterhelling (vrij vlak laaggelegen reliëf) en komgronden en uit-erwaarden (reliëfarme terreinen). De vormbepalende factoren van de stuwwal zijn het landijs en de isolatie. De verschijningsvorm reliëf met lange flauwe hellingen en het maximale hoogteverschil tussen de 60 centimeter en 1.15m per strekkende meter. De vormbepalende factoren van de smeltwaterhellingen zijn het landijs en smeltwater. De verschijningsvorm zeer flauwe hellingen, die soms waaiervormig in het landschap worden opgenomen. Het maximale hoogteverschil tussen 12,5 en 30 centimeter per strekkende meter. De vormbepalende factor van komgronden en uiterwaarden is het water. De verschijningsvorm vlakland-reliëf en het maximale hoogteverschil 0,25 tot 0,50 cm. In geologisch opzicht hebben we wat betreft het Waalfront en directe omgeving te maken met Gestuwde formaties (stuwwal), de Formatie van Drenthe (smeltwater-afzettingen), de Formatie van Twenthe (hellingafzettingen) en de Betuwe Forma-tie (komafzettingen). Alleen de laatste heeft zich ontwikkeld tijdens het holocene tijdperk. De eerste drie zijn veel ouder en maken deel uit van het pleistocene tijdperk. 25
6 De Waal Met de intrede van een zachter klimaat en de overgang van het pleistocene naar het holocene tijdperk, transformeerde de Rijn van een vlechtende in een meanderende rivier. Het kenmerk van de meanderende rivier is de aanwezigheid van slechts één hoofdbedding. Daarnaast kunnen zich nevengeulen en eilanden vormen als gevolg van het proces van verzanding en afbrokkeling van land door de krachten van het water. De rivier zocht ook in dit proces nog steeds z n eigen weg. Nu eens liep hij aan de voet van de Nijmeegse stuwwal, dan weer kilometers verder noordelijk. De zuidelijke tak van het oudste stroomgebied stroomde via het gebied wat we nu kennen als het Nijmeegse Waterkwartier, via Weurt en Beuningen richting Ewijk. Even vóór de Romeinse tijd ontstond de Waal en werden oude stroomruggen ten westen van Nijmegen weer opgeruimd. Een definitieve verplaatsing van de rivier in zuidelijke richting was onmogelijk. De stuwwal van Nijmegen was te weerbarstig en bleef overeind ongeacht de inslijtende werking van het water. De afstand tussen de stuwwal en de overzijde bleef om dezelfde reden relatief stabiel ten opzichte van andere plaatsen langs de rivier. Omdat de rivier tot in de Middeleeuwen nog relatief veel ruimte had en niet werd beperkt door dijken of kribben, steeg het waterpeil bij hoog water slechts enkele meters. Vlak bij de bedding werd zandig materiaal afgezet, terwijl het fijnere kleiige materiaal zich als het ware zwevend verplaatste en daar bleef liggen waar de waterlijn eindigde. Op deze manier ontstond een afwisseling tussen de, uit zware klei bestaande komgronden en de zandige één tot twee meter hoge oeverwallen. Tussen 600 en 800 na Christus nam de bewoning van de oevervallen toe. Door ontginningen binnen het stroomgebied, gingen de rivieren meer water afvoeren en werden er zeer zandige sedimenten afgezet. Het gevolg was onder andere de doorbraak van verschillende oeverwallen en afzetting van jonge stroomruggen. De landschappelijke onderlegger van Nijmegen 26
7 Het verloop van de Waal is de afgelopen eeuwen bijzonder grillig geweest. Aan de voet van de Nijmeegse stuwwal kon de waterstroom minder gemakkelijk opschuiven. Het beeld is daar relatief stabiel. Dijkdoorbraken in de 18 e en 19 e eeuw. Nijmegen 27
8 De dijken Het zich snel verplaatsende water is door de jaren heen van nut geweest voor de mens. Handelsbetrekkingen werden via het water onderhouden en het overspoelen door zoet rivierwater, kwam de vruchtbaarheid van de grond ten goede. Tegelijkertijd vormde het water ook een bedreiging. Oeverwallen vormden enige bescherming tegen het water, maar rond 1300 werden de eerste dijken van het rivierengebied opgeworpen. Het creëren van barrières bood tijdelijk bescherming, maar had ook tot gevolg dat het water meer en meer in een keurslijf werd geperst. Land dat eerder licht werd overspoeld, kreeg nu te maken met hogere waterstanden en afzetting van zand en klei. Bewoningskernen moesten worden opgehoogd. Het meeste slib bezonk in de buitendijkse uiterwaarden die later zo geschikt zouden zijn voor kleiwinning. In latere tijden hebben hoge waterstanden en ijsvorming dijkdoorbraken bewerkstelligd en daarmee voor veel ellende gezorgd. Het hoogtepunt van die doorbraken, heeft zich wat betreft het rivierengebied rond Nijmegen geconcentreerd in de achttiende eeuw. Het vele water dat bij een doorbraak door het doorbraakgat stroomde, zorgde voor een diepe kuil achter de dijk, een wiel. Bij het herstel moest de dijk aan de binnen- of buitenzijde om dit wiel heen worden gelegd. Tegenwoordig zijn de rivieren Rijn en Waal vastgelegd door kribben, terwijl de dijken diverse keren zijn verplaatst, verstevigd en verhoogd. De rivierloop is verdiept en versmald en het verschil tussen laag en hoog water kan nu oplopen tot meer dan acht meter. De kracht van het water is daardoor nog meer samengebald wat voor grote problemen kan zorgen als het water blijft stijgen. In de komende decennia worden hogere piekafvoeren verwacht. In het kader van de nota Ruimte voor de Rivier, worden daarom op verschillende plaatsen wateroverloopgebieden gecreëerd. Bij Lent, tegenover Nijmegen, wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid voor dijkteruglegging om de Waal meer ruimte te geven. De landschappelijke onderlegger van Nijmegen 28
9 Het profiel van de Waal toonde aanvankelijk veel overeenkomsten aan de linker- en rechterstroomoever ten westen van de stad Nijmegen. Aan beide zijden grensde het water aan de uiterwaarden. Tegenwoordig is er een groot contrast tussen de steile watrekering aan de linkeroever (stad Nijmegen) en de uiterwaarden aan de rechteroever. afbeelding volgt nog 29
10 Occupatie Zowel de stuwwal met zijn stuwwalhellingen als het water en de achterliggende kleigronden, zijn in de loop van de eeuwen aanleiding geweest tot occupatie. De hoger gelegen delen van de stuwwal bleken reeds in de Romeinse tijd geschikte legerplaatsen, terwijl de dichter bij de rivier gelegen delen aantrekkelijk waren voor bewoning. Ook in de Middeleeuwen verschanste men zich letterlijk op de hoger gelegen delen, terwijl in de lager gelegen delen werd gewerkt, gewoond, havens werden aangelegd en ruimte kwam voor scheepstimmerwerven. Vanaf de vroege Middeleeuwen vindt er verspreide bewoning plaats op de oeverwallen nabij het water. Er ontstaan daar nederzettingen die worden omringd door bouwlandzones. In deze gebieden worden ook boomgaarden aangelegd, terwijl het grasland meer landinwaarts ligt. In latere perioden worden ook de direct aan de rivier gelegen uiterwaarden gebruikt voor grasland. De dorpen strekken zich letterlijk uit in de richting van de rivier. Het Middeleeuwse Hees, nu onderdeel van de stad Nijmegen, laat in haar structuur nog steeds de oorspronkelijke, opstrekkende beweging zien. Het verkavelingpatroon is op de bouwlanden van het type regelmatige tot onregelmatige blokverkaveling of gemengde verkaveling. Richting komgronden komt hier een strokenverkaveling voor in de plaats. Terwijl het gebied dicht bij de Waal betrekkelijke niveauverschillen kent tussen de uiterwaarden (variërend), de oeverwallen (hoog) en de komgronden (laag), loopt het reliëf verder landinwaarts op met de wat hoger gelegen zand- en zavelgronden en de nog hoger gelegen plateaus op de stuwwal. Het overgangsgebied van de zanderige smeltwaterhellingen naar de vruchtbare komgronden is in het verleden in trek geweest voor het vestigen van buitenplaatsen. Bewoners van de kleinschalige landgoederen zijn voor een belangrijk deel zelfvoorzienend geweest, maar oriënteerden zich ook op de stad met zijn haven. De veldwegen met veelal eikenbeplanting waren van structureel belang als verbindingsroute. Op de hogere gronden zijn nog duidelijke sporen waarneembaar van een uitgebreide landgoederenstructuur met bijbehorende lanenpatronen en bosopstanden. Het deel van de smeltwaterhelling wat zich direct aan de Waal bevindt, heeft zich in verschillende fases tot de stadskern van Nijmegen ontwikkeld. Die kern is tot eind negentiende eeuw sterk geconcentreerd gebleven. Met het opheffen van de Vestingwet in 1874 is daar verandering in gekomen en heeft de stad zich daadwerkelijk kunnen uitbreiden. De landschappelijke onderlegger van Nijmegen 30
11 Uitbreiding Nijmegen in westelijke richting
12 Landschapstructuurkaart (1830) vestingstad laanstructuur lintbebouwing agrarisch gebied De landschappelijke onderlegger van Nijmegen 32
De geomorfologie in het gebied wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stuwwalvorming tijdens de Saale-ijstijd (afbeelding I.1).
De geomorfologie in het gebied wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stuwwalvorming tijdens de Saale-ijstijd (afbeelding I.1). Afbeelding I.1. Vorming stuwwal Nijmegen en stuwwal Reichswald Zandige
Nadere informatieHet rivierklei-landschap
Het rivierklei-landschap Kaart rivierlandschap in Het huidige rivierengebied omvat de stroomgebieden van de Maas en de Rijn. De Rijn vertakt vrijwel direct na binnenkomst in ons land bij Lobith in een
Nadere informatie2 Bemesting 44 2.1 Meststoffen 44 2.2 Soorten meststoffen 46 2.3 Grondonderzoek 49 2.4 Mestwetgeving 49
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Bodem en grond 9 1.1 Grond, bodem en grondsoorten 9 1.2 Eigenschappen van grond 20 1.3 Problemen met de grond 23 1.4 Verbeteren van landbouwgronden 30 1.5 Transport van
Nadere informatieTexel Landschappelijke ontwikkelingen
Texel Landschappelijke ontwikkelingen Een LIA-presentatie LIA staat voor: Landschappen ontdekken In een Aantrekkelijke vorm. Lia is ook de geograaf die zich gespecialiseerd heeft in de veranderende Noord-Hollandse
Nadere informatieRING ZUID GRONINGEN HAALBAAR DANKZIJ COMBINATIE HEREPOORT
dia 1 RING ZUID GRONINGEN HAALBAAR DANKZIJ COMBINATIE HEREPOORT Helperzoomtunnel Jan Pieter Schuitemaker Helperzomtunnel dia 3 Geologie Noordoost Nederland GEOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN WAAR WE IN DE GEOTECHNIEK
Nadere informatieLANDSCHAPSANALYSE. 3: Landschapsvormen Hoog-Nederland. Sabine Geerlings Academie van Bouwkunst - 27 aprii. 27 september 2013 Academie van Bouwkunst
LANDSCHAPSANALYSE 3: Landschapsvormen Hoog-Nederland 27 september 2013 Academie van Bouwkunst Sabine Geerlings Academie van Bouwkunst - 27 aprii Onderwerpen 1. Rivierenlandschap 2. Zandlandschap 3. Krijt-
Nadere informatieKustlijn van de Noordzee
International Wadden Sea School www.iwss.org 150.000 jaar geleden - 150.000 jaar geleden was het hele Noordzeebekken bedekt met een dikke ijslaag: dit was de Saale ijstijd. - Alle zeewater was in gletsjers
Nadere informatie96-(224) 2.0 LOSSE GESTEENTEN
96-(224) 2.0 LOSSE GESTEENTEN Grondboor en Hamer, jrg. 43, no. 5/6, p. 225-227, 3 fig., november 1989 AFZETTINGEN VAN RIJN EN MAAS IN LIMBURG W.M. Felder* In de loop van het Mioceen, 10 tot 7 miljoenn
Nadere informatieDollard: landschapsontwikkeling en geologie van vóór de Dollardinbraken
De Stichting Verdronken Geschiedenis organiseerde in het kader van het project Verhalen van de Eems-Dollard kust in het najaar van 2016 avonden, middagen en excursies waarop zeer uiteenlopende verhalen
Nadere informatieIJstijden. Blauw = tussenijstijd Rose = ijstijd
IJstijden Blauw = tussenijstijd Rose = ijstijd IJstijden Glaciaal tijdens het pleistoceen 2.500.000-100.000 jaar geleden 1. ijs duwt de bodem naast en voor zich om hoog en zo ontstonden stuwwalen. 2. ijs
Nadere informatieKunstopdracht gemeente Berg en Dal, rotonde Zevenheuvelenweg-Nieuweweg
Kunstopdracht gemeente Berg en Dal, rotonde Zevenheuvelenweg-Nieuweweg Opdrachtomschrijving Inhoudelijke context Gemeente Berg en Dal bestaat nog niet zo lang. Op 1 januari 2015 fuseerden de toenmalige
Nadere informatieHet gebied Begrenzing
Cursus Reitdiep Het gebied Begrenzing -In het Oosten: de lijn Westerdijkshorn Wolddijk - Noorderhogebrug -In het Westen: de lijn Zuurdijk Lammerburen - Balmahuizen -In het Noorden: de lijn Onderwierum
Nadere informatieIk heb gekozen voor vier gemeenschappelijke deelvragen, deze behandel ik per landschap.
Werkstuk door een scholier 2220 woorden 4 maart 2003 6,1 59 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1.1 Inleiding Nederland, een land wat bestaat uit verschillende soorten landschappen. Al deze landschappen
Nadere informatieOverstromingen en wateroverlast
Atlasparagraaf Overstromingen en wateroverlast 1/6 In deze atlasparagraaf herhaal je de stof van Overstromingen en wateroverlast. Je gaat extra oefenen met het waarderen van verschijnselen (vraag 4 en
Nadere informatieAK samenvatting H4. Het stroomstelsel is de hoofdrivier met alle zijtakken, het bestaat uit drie delen:
AK samenvatting H4 Paragraaf 2 Het stroomstelsel is de hoofdrivier met alle zijtakken, het bestaat uit drie delen: Bovenloop (hoog in de bergen, snelle rivierstroom) Middenloop (door een dal met ingesneden
Nadere informatie3. Hydrologie van Nederland
3. Hydrologie van Nederland 3.1. Geologie In Nederland liggen voornamelijk de geologische lagen van het Kwartair aan de oppervlakte. De oudere lagen uit het Tertiair liggen op grotere diepte; alleen in
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde De 6 landschappen in Nederland
Werkstuk Aardrijkskunde De 6 landschappen in Nederland Werkstuk door een scholier 1949 woorden 5 juni 2001 6,4 447 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Voor het maken van dit werkstuk heb ik de
Nadere informatieRoestig land. De Wijstgronden
Roestig land De Wijstgronden Verslag van de lezing en excursie van Professor R. T. van Balen en Nico Ettema voor de Werkgroep Geologie en Landschap. Bedafse Bergen, Uden. 10.00-1600 uur. Een mooie herfstdag.
Nadere informatieVragen over landschappen die we gaan behandelen
Landschappen Vragen over landschappen die we gaan behandelen Wat zijn landschappen? Waar komen ze voor? Hoe zien ze er uit? Welke informatie geven ze? Hoe zijn ze ontstaan? Wat is landschap? Dit? Kerk
Nadere informatieNationaal Landschap Gelderse Poort
Indicator 19 maart 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Waar de Rijn Nederland binnenstroomt,
Nadere informatieONTSTAAN VAN DE UTRECHTSE HEUVELRUG EN DE EEMVALLEI doorw.h.a. Klein.
ONTSTAAN VAN DE UTRECHTSE HEUVELRUG EN DE EEMVALLEI doorw.h.a. Klein. INLEIDING Voor de ontstaansgeschiedenis van de stuwwal waaruit het Gooi, de Soesterduinen en de Utrechtse heuvelrug zijn voortgekomen
Nadere informatieMenselijke ingrepen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 21 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/82666 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatie1 Glaciale invloeden op basis van U1-metingen
1 Glaciale invloeden op basis van U1-metingen 1.1 Samenvatting In de ondergrond van Nederland worden waterspanningen (u1) bij sonderingen gemeten die ver boven de heersende waarde van de stijghoogte kunnen
Nadere informatieThema 3 Waterland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. De Rijn. Rivierenland. Onder de loep. Begrippen. bron. gemengde rivier.
Meander Samenvatting groep 7 Thema 3 Waterland Samenvatting De Rijn De Rijn begint als een klein stroompje in de Zwitserse Alpen. Dan wordt het een snelstromende bergrivier; er komt steeds meer smeltwater
Nadere informatieGeschiedenis van de duinen
Geschiedenis van de duinen Bijna de hele Nederlandse kust bestaat uit duinen. We weten hier niet beter, dan dat dat heel normaal is. Toch is dat niet zo. De kust van Frankrijk, Spanje en Portugal bijvoorbeeld
Nadere informatieHET ONTSTAAN VAN NEDERLAND
HET ONTSTAAN VAN NEDERLAND Land tussen rivieren en zee Daar waar een rivier in zee stroomt, bruist het vaak van het leven. De rivier splitst zich op in kleinere stromen die vol vis zitten. Vogels en andere
Nadere informatieDe Noordzee HET ONTSTAAN
De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met
Nadere informatieLesbrief BIJZONDERE SCHATTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO BIJZONDERE SCHATTEN De haven van Rotterdam wordt te klein. Voor de in- en uitvoer van goederen is meer ruimte nodig in de haven. Daarom komt er een uitbreiding
Nadere informatieToespraak ter gelegenheid van het symposium Kracht van Gelderland op 21 maart 2018
1 Toespraak ter gelegenheid van het symposium Kracht van Gelderland op 21 maart 2018 Dames en Heren, Geologische krachten hebben eeuwen geleden in Nederland huisgehouden. IJs, wind, zand en water hebben
Nadere informatiePost I. A: Oude duinen B: Zeekleilandschap. Bodemgebruik: A: Bos. B: Grasland
Post I Opdracht I: Om welke twee landschappen gaat het? A: Oude duinen B: Zeekleilandschap Grondsoorten: Bodemgebruik: Inrichtingselementen: A: Oud duinzand A: Bos A: Kasteel, woningen B: Jonge zeeklei
Nadere informatieAanleiding / Problematiek / Doel
Dorpsranden een onderzoek naar dorpsranden in het landschap door Lea van Liere, Katarina Noteberg en Maike Warmerdam Aanleiding / Problematiek / Doel Aanleiding rivierverruimende maatregelen langs de IJssel
Nadere informatie6,7. Paragraaf 1, Hoe is het Nederlandse landschap ontstaan. Samenvatting door een scholier 835 woorden 10 januari keer beoordeeld
Samenvatting door een scholier 835 woorden 10 januari 2005 6,7 63 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 8, Landschappen. Paragraaf 1, Hoe is het Nederlandse landschap ontstaan. 1. Landschap: Het
Nadere informatieLandschappelijke Inpassing Hooglandse Tiendweg 1A te Kedichem
Landschappelijke Inpassing Hooglandse Tiendweg 1A te Kedichem Gemeente Leerdam (Zuid-Holland) Opgesteld: november 2014 Aangepast: juli 2015 Janka Borgo, Tuin- en Landschapsarchitecte bnt Borgo Tuin- en
Nadere informatieVroeger, toen hier ijs lag...
Vroeger, toen hier ijs lag... Opdrachtenboekje bij het geologisch leerpad Datum Naam Boekje Geo-pad 1 Inleiding Vroeger, toen hier ijs lag De titel van dit opdrachtenboekje is niet voor niets gekozen.
Nadere informatieAddendum op RAAP-rapport 1254: Plangebied Winssense Waarden / zandtransportzone in het kader van vergunningverlening plan Geertjesgolf
1 Addendum op RAAP-rapport 1254: Plangebied Winssense Waarden / zandtransportzone in het kader van vergunningverlening plan Geertjesgolf Eckhart Heunks 01-10-2012 1. Inleiding Een onderdeel van het plan
Nadere informatieKlimaatverandering en de landschapszones in het hooggebergte
Plus Casequest 2 Klimaatverandering en de landschapszones in het hooggebergte 1/5 Inleiding Van de evenaar naar de polen vinden we aan het aardoppervlak een opeenvolging van landschapszones. Opeenvolgend
Nadere informatieVAN BRON TOT DELTA. Paul de Kort. een studie naar landschapskunst in de Blaricummermeent. Eemmeer. Eem. Amersfoort.
Eemmeer een studie naar landschapskunst in de Blaricummermeent Eem VAN BRON TOT DELTA Amersfoort Gelderse vallei Paul de Kort Utrechtse heuvelrug stuw gemaal Een Deltarivier in De Blaricummermeent De rivier
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE
BIJZONDERE SCHATTEN LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS De haven van Rotterdam wordt te klein. Voor de in- en uitvoer van goederen is meer ruimte nodig in de haven. Daarom is
Nadere informatie3 havo 4 water, 2 t/m 4
3 havo 4 water, 2 t/m 4 Mozambique: soms te veel India: vaak te weinig De blauwe planeet: alles stroomt Welke kringloop heeft de meeste betekenis voor de mens en waarom? De lange kringloop (B) omdat deze
Nadere informatieKNAG-excursie Aardkundige monumenten in Noord-Holland
KNAG-excursie Aardkundige monumenten in Noord-Holland 15 september 2012 i.s.m. Provincie Noord-Holland o.l.v. Pim Beukenkamp (KNAG) Rob Adriaens (KNAG) Eric Khodabux (Provincie Noord-Holland) Deon Slagter
Nadere informatieDe Heuvelrug: verrassend veelzijdig, een aardkundig, ecologisch en cultureel juweel Een landschapsbiografie
De Heuvelrug: verrassend veelzijdig, een aardkundig, ecologisch en cultureel juweel Een landschapsbiografie Figuur 2: Stuwwallen in Nederland Figuur 1: verloop van de rivieren 1. Het Natuurlijk Landschap
Nadere informatieACHTERGRONDDOCUMENT. Ontwikkelingsvisie en Beheerplan voor de landgoederen Nieuw- en Oud Amelisweerd en Rhijnauwen. Juni 2008
ACHTERGRONDDOCUMENT Ontwikkelingsvisie en Beheerplan voor de landgoederen Nieuw- en Oud Amelisweerd en Rhijnauwen Juni 2008 Inhoud deel I BASISGEGEVENS 1. Bodem, grondwater en hydrologie 2. Historie van
Nadere informatieNieuwe vijver aan de Groen van Prinstererlaan.
Nieuwe vijver aan de Groen van Prinstererlaan. Medio 2015 heeft een graafmachine een grote kuil gegraven onderaan het talud op de hoek van de Groen van Prinstererlaan en de Thorbeckelaan (zie onderstaande
Nadere informatieDe ontginning van het woeste land
De ontginning van het woeste land In een tijdsbestek van 2000 jaar is het onland van het huidige Nederlandse grondgebied door mensenhanden in cultuur gebracht. De serie kaarten toont de ontginning van
Nadere informatieDe Wageningse Achtertuin Relatie geologie, landschap, bodem en landgebruik
Inleiding Wageningen University ligt op een schitterende locatie. De omgeving is werkelijk een bodemkundig paradijs. Deze excursie laat zien wat er zo schitterend is. Binnen enkele kilometers gaat de bodem
Nadere informatieSoorten rivieren vmbo-kgt34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 16 oktober 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/82664 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door Dylan 1394 woorden 13 april 2017 1 1 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardrijkskunde Paragraaf 2 Hoofdrivieren: - Maas - Rijn Stroomstelsel:
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4, Nederland Wateroverlast
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4, Nederland Wateroverlast Samenvatting door een scholier 2085 woorden 27 oktober 2009 6,6 226 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting Aardrijkskunde
Nadere informatieSectorwerkstuk Aardrijkskunde Landschappen
Sectorwerkstuk Aardrijkskunde Landschappen Sectorwerkstuk door een scholier 1784 woorden 31 januari 2006 5,8 79 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardrijkskunde P1 De aarde is ongeveer 4,6 miljard. Nederland
Nadere informatieRivieren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/82662
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 16 november 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/82662 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieDe Geo. 2 th Aardrijkskunde voor de onderbouw. Antwoorden werkboek A hoofdstuk 3. eerste druk
De Geo 2 th Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden werkboek A hoofdstuk 3 www.degeo-online.nl eerste druk Hoofdstuk 3 Europa: van de bergen naar de zee Start 1 a de invloed van de rivieren op het
Nadere informatieLesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de
Nadere informatieArcheologie en cultuurhistorie Strijpsche Kampen
Archeologie en cultuurhistorie Strijpsche Kampen Bijlage 3 bij Nota van Uitgangspunten Strijpsche Kampen Definitief Gemeente Oirschot Grontmij Nederland bv Eindhoven, 11 mei 2007 Verantwoording Titel :
Nadere informatieT o e l i c h t i n g A r e n a d e b a t v i s i e l a n d e l i j k g e b i e d I J s s e l s t e i n 1 8 f e b r u a r i
T o e l i c h t i n g A r e n a d e b a t v i s i e l a n d e l i j k g e b i e d I J s s e l s t e i n 1 8 f e b r u a r i 2 0 1 6 Zoals u bekend is, vindt op dinsdag 9 oktober 2018 om 20.00 uur het tweede
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 - Nederland als leefomgeving
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 - Nederland als leefomgeving Samenvatting door een scholier 2237 woorden 11 april 2012 5,1 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Aardrijkskunde
Nadere informatiePraktische opdracht Aardrijkskunde het Nederlands Landschap
Praktische opdracht Aardrijkskunde het Nederlands Landschap Praktische-opdracht door een scholier 2220 woorden 15 juni 2007 6,3 33 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Praktische opdracht 3 Inleiding Deze
Nadere informatieLAGE WATERSTAND IN DE RIJN
LESBRIEF LAGE WATERSTAND IN DE RIJN Inleiding In de winter kende de Rijn een hoge waterstand door de relatief hoge temperaturen in noordwest Europa. In de zomer van 2018 was relatief warm en er viel weinig
Nadere informatieHoofdvraag Hoe zijn de zes belangrijkste Nederlandse landschappen ingericht en hoe is dat te verklaren?
Werkstuk door een scholier 2717 woorden 21 mei 2003 6,3 1219 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag Hoe zijn de zes belangrijkste Nederlandse landschappen ingericht en hoe is dat te verklaren? Deelvragen
Nadere informatieAK HF SE 2 'Wonen in NL' hoofdstuk 1
Balgstuw Opblaasbare dam in de rivier. Bij Kampen bedoeld om te voorkomen dat water van het IJsselmeer de IJssel in wordt gestuwd door de wind. Als dit wel gebeurd kan dat leiden tot hoge waterstanden
Nadere informatieHistorisch-morfologische atlas van de rijntakken in de Gelderse Poort.
Adviesbureau de Wildernis Willem Overmars Rhedense Veerweg 5-12 6987EC Giesbeek willem.overmars@rombus.nl www.wildernis.eu www.rombus.nl Historisch-morfologische atlas van de rijntakken in de Gelderse
Nadere informatieArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies
ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies B U R E A U O N D E R Z O E K Bemmel, Bemmelse waard (Gemeente Lingewaard) Een bureauonderzoek Afbeelding uit 1649 (Geraadpleegd op www.wildernis.eu/chart-room)
Nadere informatieWatermanagement en het stuwensemble Nederrijn en Lek. Voldoende zoetwater, bevaarbare rivieren
Watermanagement en het stuwensemble Nederrijn en Lek Voldoende zoetwater, bevaarbare rivieren Rijkswaterstaat beheert de grote rivieren in Nederland. Het stuwensemble Nederrijn en Lek speelt hierin een
Nadere informatieVeldheem Wezep en archeologie
Veldheem Wezep en archeologie In opdracht van Delta Wonen heeft de regioarcheoloog van De Regio Noord Veluwe in mei 2011 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd ten behoeve van de planontwikkelingen
Nadere informatieMaascollege. Waterstanden in de Maas, verleden, heden, toekomst
Maascollege Waterstanden in de Maas, verleden, heden, toekomst Inhoud presentatie kararkteristiek stroomgebied waar komt het water vandaan hoogwater en lage afvoer hoogwaterbescherming De Maas MAAS RIJN
Nadere informatieEXCURSIE TE RHENEN OP 13 OKTOBER 1990 van de LANDELIJKE WERKGROEP STEENTIJD
EXCURSIE TE RHENEN OP 13 OKTOBER 1990 van de LANDELIJKE WERKGROEP STEENTIJD Voordracht door Jaap de Vlieger uit Driebergen 1. Even wat geologie van Midden-Nederland We kennen veel tijdvakken bij de ontstaansgeschiedenis
Nadere informatieDe Wamelse Uiter-WAARDEN Levende geologische, natuurlijke en (cultuur-)historische WAARDEN
De Wamelse Uiter-WAARDEN Levende geologische, natuurlijke en (cultuur-)historische WAARDEN De bulldozer, hij gromde en vrat zich vol met zand en grond. Duwde, spuwde, plonsde en plensde, trok en sleurde
Nadere informatieRuimtelijke kwaliteit van het Suikerunieterrein en omgeving
Ruimtelijke kwaliteit van het Suikerunieterrein en omgeving Analyse en aanbevelingen - Gemaakt als onderdeel van het beoordelingskader voor ontwikkelingsrichtingen voor het Suikerunieterrein - 6 mei 2010
Nadere informatieNominatie Bodem van Gelderland: Door: Toine Jongmans en Gert Peek. Motivatie:
Nominatie Bodem van Gelderland: Door: Toine Jongmans en Gert Peek Motivatie: Een Ooivaagrond is een kleigrond (>8% lutum) waarin hydromorfe verschijnselen, de z.g. oranje roestvlekken en grijze reductie
Nadere informatieHet soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 4 Streken en klimaten Samenvatting Klimaatgebieden De aarde kun je verdelen in gebieden met verschillende klimaten. Nederland heeft een zeeklimaat. Dat is een gematigd
Nadere informatieArcheologisch onderzoek locaties Oranjehof en Appelgaard
Archeologisch onderzoek locaties Oranjehof en Appelgaard Inventariserend veldonderzoek GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 201 Archeologisch onderzoek locaties Oranjehof en Appelgaard Inventariserend veldonderzoek
Nadere informatieHistorisch-geografisch landschap van de Groote Waard voor 1421
Historisch-geografisch landschap van de Groote Waard voor 1421 3.1 Methode en bronnen Bij het van het cultuurlandschap van de Groote Waard voor 1421 is enerzijds gemaakt van historische gegevens, maar
Nadere informatieLesbrief BIJZONDERE SCHATTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - HAVO/VWO BIJZONDERE SCHATTEN De haven van Rotterdam wordt te klein. Voor de in- en uitvoer van goederen is meer ruimte nodig in de haven. Daarom komt er een uitbreiding
Nadere informatieLAGE WATERSTAND IN DE RIJN
ANTWOORDEN LAGE WATERSTAND IN DE RIJN Inleiding In de winter kende de Rijn een hoge waterstand door de relatief hoge temperaturen in noordwest Europa. In de zomer van 2018 was relatief warm en er viel
Nadere informatieDe kracht van het water pracht van de vallei meer dan jaar landschapsdynamiek in de Dijlevallei
De kracht van het water pracht van de vallei meer dan 10.000 jaar landschapsdynamiek in de Dijlevallei Gert Verstraeten Afdeling Geografie en Toerisme, Departement Aard- en Omgevingswetenschappen, KU Leuven
Nadere informatiePracticum: Hoezo Zeespiegelstijging?
Practicum: Hoezo Zeespiegelstijging? Op de Aarde wonen er ongeveer 6 446 131 400 mensen. In België wonen er 10 584 534. De meeste mensen wonen in de bergen / in de woestijn / in de nabijheid van water/
Nadere informatieLESBRIEF BOVENBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - SCHATGRAVEN IN DE NOORDZEE
BIJZONDERE SCHATTEN LESBRIEF BOVENBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS De haven van Rotterdam wordt te klein. Voor de in- en uitvoer van goederen is meer ruimte nodig in de haven. Daarom is
Nadere informatieFiguur 4.1 Stroomschema archeologie gemeente Terneuzen
Gemeentelijk beleid Algemeen Op 27 januari 2011 is door de gemeenteraad van Terneuzen het interim beleid archeologie vastgesteld. De insteek van dit beleid is het regelen van archeologie in ruimtelijke
Nadere informatieGEMEENTE BUREN. Toelichting landschappelijke inpassing. Uiterdijk 33 Zoelen
GEMEENTE BUREN Toelichting landschappelijke inpassing Uiterdijk 33 Zoelen Toelichting landschappelijke inpassing Projectnr.061-083 / november 2016 INHOUD 1. INLEIDING... 2 1.1. Aanleiding... 2 1.2. Planlocatie...
Nadere informatieGemeente Deventer, archeologisch beleidsadvies 795
Gemeente Deventer, archeologisch beleidsadvies 795 Bestemmingsplan Hoornwerk Eiland 3 Datum: 01-04-2016 Opsteller: Bevoegd gezag: A. Oosterwegel, adviseur Ruimte en Archeologie gemeente Deventer B. Vermeulen
Nadere informatieSoorten rivieren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/82664
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 21 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/82664 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieIJSSELDAL Terug naar inhoud WW2
IJSSELDAL Terug naar inhoud WW2 Een belangrijk onderwerp in het artikel is het IJsseldal. Een dal waar volgens onderzoekers, vooral Homburg heeft hier veel onderzoek naar gedaan, dieptes voorkomen van
Nadere informatieGeschiedenis van Arnhem
De kleine Geschiedenis van Arnhem Wim Lavooij Amersfoort, 2016 Inhoud Inleiding.................................................... 7 Hoofdstuk 1: Van oertijd tot vroege middeleeuwen............. 9 Hoofdstuk
Nadere informatieExtra: Terpen hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/79565
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 03 oktober 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/79565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieNL3D. Inleiding. Werkwijze. Boringen. Geologisch raamwerk
NL3D Inleiding NL3D (Nederland in 3D) geeft een gedetailleerd driedimensionaal beeld van de ondergrond. In het model is de ondergrond opgedeeld in voxels (blokken) van 250 bij 250 meter in de horizontale
Nadere informatieFiguur route via google earth
Excursieflyer PBB-dag 5 juli Aardkundige waarden rond het provinciehuis van Noord-Brabant Figuur route via google earth Start Excursie: verzamelpunt = linksvooraan parkeerterrein voorzijde provinciehuis
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6
Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting door een scholier 1392 woorden 15 januari 2014 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs AARDRIJKSKUNDE PW 4.1 T/M 4.6 H 4 1 *Reliëfkaart:
Nadere informatieIn welk landschap horen windmolens thuis? Het verhaal onder en achter de landschappen in de gemeente Enschede Dick Schlüter
In welk landschap horen windmolens thuis? Het verhaal onder en achter de landschappen in de gemeente Enschede Dick Schlüter Van IJstijden naar ons huidige Holoceen; ongeveer 10.800 jaar geleden. Het klimaat
Nadere informatieDe duinen hebben een belangrijke functie in ons land:
De duinen De duinen hebben een belangrijke functie in ons land: 1 Zeewering 2 Waterwingebied en waterberging 3 Recreatie 4 Natuurwetenschappelijk onderzoek en natuurstudie Laatst las ik: Als de zeespiegel
Nadere informatieuiterwaard + uiterwaardvergraving + retentie : winterdijk - Zomerdijk = + + : - =
4-5 Havo Dalton escaperoom Leefomgeving http://www.edudigi.nl/escape2/ Slot 1 Cijfer 1 (Opdracht A) Som: uit bron 1 in rood ; uit bron 2 in groen uiterwaard + uiterwaardvergraving + retentie : winterdijk
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 27 oktober 2004 5,3 30 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Hoofdstuk 1 Het ontstaan van diversiteit
Nadere informatieDrie aardkundige monumenten
10 Drie aardkundige monumenten Aardkundige monumenten geven iets weer van de ontstaansgeschiedenis van ons landschap. Een geschiedenis die ons honderden, duizenden of zelfs miljoenen jaren terugvoert in
Nadere informatieStichting Landschapsbeheer Gelderland
Rosendael 2a 6891 DA Rozendaal www.landschapsbeheergelderland.nl HET PROJECT Programma: 19:30 Opening door Vereniging Landschap en Milieu Hattem Welkom Wethouder Carla Broekhuis 19:40 Presentatie streekeigen
Nadere informatieBoekverslag door Mart 1381 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H2 Landschappen in beweging (BuiteNLand 2Havo/Vwo 3 e druk)
Boekverslag door Mart 1381 woorden 28 januari 2018 n 8 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H2 Landschappen in beweging (BuiteNLand 2Havo/Vwo 3 e druk) Gesteente veranderd Verwering:
Nadere informatieLANDSCHAPPELIJKE ONDERBOUWING AGRARISCH BOUWBLOK TE WAARDENBURG AMSTELVEEN - ONTWERP VIER DAKTUINEN 1
LANDSCHAPPELIJKE ONDERBOUWING AGRARISCH BOUWBLOK TE WAARDENBURG AMSTELVEEN - ONTWERP VIER DAKTUINEN 1 3 2 - - D M E C A E A M R B T E - R - 2 2 0 0 1 1 4 3 1 T O E L I C H T I N G B I J D E K A A R T E
Nadere informatieOudste landschap van Nederland Natuurparel De Vilt
Oudste landschap van Nederland Natuurparel De Vilt Deze oude Maas-arm is 10.000 jaar geleden gevormd en afgesloten geraakt van de huidige Maas. In de loop van de tijd is hier een uniek natuurlandschap
Nadere informatieInleiding. Vigerend beleid en bevoegd gezag. Quick scan archeologie: Trajectstudie Bochtverbetering Alphen a/d Rijn. Utrecht, 25 november 2012
Quick scan archeologie: Trajectstudie Bochtverbetering Alphen a/d Rijn Utrecht, 25 november 2012 Inleiding De provincie heeft voornemens om de zuidwestelijke oever van de kruising van de Oude Rijn met
Nadere informatie- Op de terugweg hiervan kwamen ze op één punt bijeen, Utrecht. ( auto s)
Samenvatting door Saskia 1046 woorden 8 april 2014 7,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 2.4 Files oplossen Files 29 mei 1955 was er in Nederland de eerste file. Duizenden inwoners van
Nadere informatie-Rapporten. Een archeologisch bureau-onderzoek voor de locatie Stadhouderslaan te Leersum, gemeente Utrechtse Heuvelrug (U.
Een archeologisch bureau-onderzoek voor de locatie Stadhouderslaan te Leersum, gemeente Utrechtse Heuvelrug (U.) concept versie -Rapporten W.J.F. Thijs & A.J. Wullink ARC-Rapporten 2008-61 Geldermalsen
Nadere informatieEen Aardkundige Wandeling in de Appelbergen
Een Aardkundige Wandeling in de Appelbergen door: Anja Verbers februari 2012 A. Luchtfoto Appelbergen B. Hoogtekaart Appelbergen (Bron: resp. Google Earth en AHN) C. Deze wandeling is tot stand gekomen
Nadere informatieHet probleem is: 160 miljard. September2009 (niet ingewerkt in het Technisch rapport 2003) September2009
Het probleem is: De zeespiegel stijgt! De rivieren stijgen mee! De bodem daalt! Grondwaterdruk stijgt! Nederland verzilt! Door Deltacommissie geschatte kosten, deze eeuw 120-160 160 miljard 1 September2009
Nadere informatie