lesdoelen De leerling: oefent zijn motoriek kan iets nabouwen kan activiteiten benoemen die hij dagelijks doet weet waaruit een dorp is opgebouwd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "lesdoelen De leerling: oefent zijn motoriek kan iets nabouwen kan activiteiten benoemen die hij dagelijks doet weet waaruit een dorp is opgebouwd"

Transcriptie

1 Q Waar woon jij? Wonen groep tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 44, 50, 51, 54 en 55 lesdoelen De leerling: oefent zijn motoriek kan iets nabouwen kan activiteiten benoemen die hij dagelijks doet weet waaruit een dorp is opgebouwd eindproduct een gekleid dorp benodigdheden kleurpotloden viltstiften klei (voor iedere leerling 2 stukken) Voorbereiding Leg viltstiften en kleurpotloden klaar voor de activiteit Je eigen huis. Leg voor de activiteit Bouw een huis de stukken klei klaar. Voor de activiteit Een heel dorp met huizen hebben de leerlingen een tweede stuk klei nodig. Je eigen huis 10 min. Vraag de leerlingen hoe hun huis eruit ziet. Laat hen wat kenmerken noemen: de kleur, het soort dak, of het een flat of huis is met een tuin of niet. Geef ze hierna het doeblad. Laat ze hierop het type huis omcirkelen dat het meeste lijkt op het huis waar zij zelf in wonen. Laat ze dat huis met kleurpotloden in de kleur van hun eigen huis kleuren. De leerlingen onderzoeken hoe hun huis eruit ziet en wat er verder voor voorzieningen in hun omgeving zijn. Bouw een huis 20 min. Alle leerlingen nemen hun tekening van de vorige opdracht mee. Vertel dat ze hun huis gaan maken. Het gekozen huis van het doeblad dient ter inspiratie. Als ze bijvoorbeeld hebben gekozen voor een plat dak, dan moet dat bij deze activiteit tot uiting komen. Geef aan iedere leerling een blok klei om het huis mee te maken. pagina 35 Wonen Les 5 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

2 Een dorp met huizen 20 min. Zet de gekleide huizen van alle leerlingen bij elkaar. Vertel dat ze samen een heel dorp hebben gemaakt. Vraag de leerlingen om in een kring om het gemaakte dorp heen te gaan zitten. Laat de leerlingen goed kijken. Mist er nog iets in het dorp? Neem samen de dag door. Wat doen ze op een dag? Wat hebben ze op een dag allemaal nodig? Wat heb je er voor nodig om daar aan te komen? Bijvoorbeeld: je eet brood, daar heb je een bakker voor nodig. Is die in de buurt? Om brood te bakken heb je granen nodig. Die groeien op het land. Vertel de leerlingen dat het heel bijzonder is dat dit allemaal kan op aarde. De aarde is een bijzondere planeet. Het is -voor zover wij nu weten- de enige planeet waar mensen, dieren en planten op kunnen leven. Laat de leerlingen hierna de dingen kleien die er nog ontbraken in het dorp, zoals de bakker en een stuk grond om het graan op te laten groeien. Zorg er voor dat niet iedereen een bakker gaat kleien, maar verdeel de ontbrekende dingen uit het dorp over de leerlingen. Bespreek hierna met de leerlingen waar het dorp uit bestaat. Noem de winkels, de school en de huizen. Laat de leerlingen aanvullen. pagina 36 Wonen Les 5 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

3 Q groep 1-2 doeblad 05 pagina 37 Wonen Les 5 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

4 pagina 38 Wonen Les 5 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

5 Q Waterdruppels Het weer groep tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 43 en 54 lesdoelen De leerling: weet dat wolken er verschillend uit kunnen zien weet dat je een regenboog kunt maken met een tuinslang en de zon weet welke kleuren er in een regenboog zitten eindproducten een geknutselde wolk een ingekleurde regenboog benodigdheden foto s bewolking (bijlage) 24 vellen A4-karton tuinslang of een vel wit papier, een glas water & een zaklamp lijm watten kleurpotloden van de kleuren van de regenboog Voorbereiding Pak voor de activiteit Wolken kijken de foto s van drie verschillende typen bewolking uit de bijlage. Leg voor de activiteit Wolken maken op elke tafel A4-karton, lijm en watten klaar. Wolken kijken 15 min. Ga met de leerlingen naar buiten. Laat de leerlingen op het schoolplein op de grond liggen. Zo kunnen ze de wolken goed bekijken. Hoe zien de wolken er vandaag uit? Zien ze figuren in de wolken? Welke kleur(en) hebben de wolken? Ga met de leerlingen weer naar binnen. Zet de stoelen in een kring. Laat de leerlingen de foto s van de drie typen wolken zien. Welke foto lijkt het meest op de wolken die ze gezien hebben? Vertel dat wolken er verschillend uit kunnen zien. De wolken kunnen heel dun zijn, of juist heel dik. Soms zijn ze wit, soms zwart en soms zien ze er roze uit. Vraag: Maar wat is een wolk nou eigenlijk? Ter info. Cirruswolken komen op grote hoogte voor. Deze bewolking bestaat uit ijskristallen. Als de cirrusbewolking uit het westen komt en steeds dichter wordt, dan is dit vaak een teken dat er slecht weer aankomt. Soms wordt deze bewolking ook veroorzaakt door vliegtuigen. Er komen dan witte strepen in de lucht. Cumuluswolken of stapelwolken zijn dichtere, hogere wolken. Deze wolken ontstaan als warme lucht opstijgt en uitzet. Stratuswolken zijn laaghangende grijze wolken. Ze vormen soms een mistbank boven de grond. Stratuswolken kunnen samengaan met regen, ijskristallen of sneeuwvlokken. pagina 39 Het weer les 6 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

6 De leerlingen onderzoeken waaruit een wolk is opgebouwd en hoe een regenboog ontstaat. Wolken maken 15 min. Ga met de leerlingen naar een raam in de klas. Laat ze allemaal op het raam uitademen. Wat gebeurt er? Vertel dat de leerlingen op de ruit zelf een soort wolken hebben gemaakt. In hun warme adem zit waterdamp. Dat wordt koud door het raam. Daardoor ontstaan er druppeltjes. In het echt ontstaan wolken ook op deze manier. Een wolk is dus eigenlijk een verzameling druppeltjes. pagina 40 Het weer les 6 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

7 De leerlingen gaan weer aan tafel zitten. Geef ze allemaal een stuk A4-karton. Laat de leerlingen een wolk maken van watten. Vertel daarbij dat ze moeten denken aan de wolken die ze buiten hebben gezien. Schrijf op ieder stuk karton wie het gemaakt heeft en wat die leerling in zijn of haar wolk zag. Q 06 groep Regenboog maken 15 min. Naast wolken zie je ook wel eens een regenboog in de lucht. Vraag de leerlingen of ze ooit een regenboog hebben gezien. Leg uit dat een regenboog ontstaat doordat er licht op de waterdruppeltjes schijnt. Als je buiten een regenboog ziet, komt dit vaak doordat de zon op de regendruppels schijnt. Ga aan het einde van de dag, als de zon laag staat, met de klas naar buiten. Laat de leerlingen met hun rug naar de zon staan. Pak de tuinslang en zet deze aan. Houd de slang op de ooghoogte van de leerlingen. Welke kleuren zien ze? Regenboog kleuren 15 min. Geef de leerlingen het doeblad en laat ze de regenboog inkleuren. Ze gebruiken hiervoor de kleuren die ze ook in de regenboog zagen. Daarna kleuren ze de hele kleurplaat. Tip. Als de zon niet schijnt, kunt u ook binnen een regenboog maken. Schijn met een zaklamp in een hoog glas water en houd er een wit papier achter. Dit experiment geeft echter een minder duidelijk resultaat dan het proefje met de tuinslang. Bespreek en herhaal met de leerlingen wat ze hebben geleerd en gedaan. Vraag: Wat zijn wolken eigenlijk? En hoe ontstaat een regenboog? Hang de gekleurde regenbogen in de klas op. Ter info. We ervaren zonlicht als wit licht. Maar in feite bestaat zonlicht uit verschillende kleuren. Die worden zichtbaar als zonlicht wordt gebroken door waterdruppels. Er ontstaat een regenboog doordat de ene kleur meer wordt gebroken dan de andere. De kleuren die je in een regenboog ziet, verschijnen altijd in dezelfde volgorde: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet. Een ezelsbruggetje om dit te onthouden is de volgende: Roddelen Over Gekke Grote Broer Is Vals. Er is ook een ezelsbruggetje waar de kleuren indigo en violet vervangen worden door paars: Rijden Over Grote Gekronkelde Bos Paden. pagina 41 Het weer les 6 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

8 pagina 42 Het weer les 6 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

9 Qgroep doeblad pagina 43 Het weer les 6 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

10 pagina 44 Het weer les 6 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

11 Q Dieren in de kou Het klimaat groep tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1 en 43 lesdoelen De leerling: weet dat er verschillende typen weer zijn weet welke kenmerken dieren hebben die in een koude omgeving leven benodigdheden foto's pinguïn en ijsbeer (bijlage) vaseline water scharen kleurpotloden eventueel: het boek Kleine ijsbeer waar ga je naartoe? Voorbereiding Haal voor de activiteit Hoe houden dieren zichzelf warm? de foto s van de pinguïn en de ijsbeer uit de bijlage. Typen weer 10 min. Vraag de leerlingen welke typen weer ze kennen. Ga in op zonnig weer, regen en sneeuw. Vertel dat sommige typen weer vaker op bepaalde plaatsen op de wereld voorkomen. Op sommige plekken regent het heel veel, op andere plekken is het bijvoorbeeld heel droog. Op sommige plekken is het heel warm, op andere juist heel koud. Op de Noord- en Zuidpool bijvoorbeeld is het vaak heel koud. Kennen ze (teken)films over de Noord- en Zuidpool? Wat weten de leerlingen van deze plekken op aarde? Tip. Lees verhalen voor over koud weer (bijvoorbeeld Kleine ijsbeer waar ga je naartoe? van Hans de Beer). De leerlingen onderzoeken hoe dieren die in koude gebieden leven zichzelf warm houden. Hoe houden dieren zichzelf warm? 30 min. Vraag de leerlingen welke dieren zij kennen die in koude gebieden voorkomen. Laat ze de foto s van de ijsbeer en de pinguïn zien. Hoe heten deze dieren? Hoe houden de pinguïn en de ijsbeer zichzelf warm? Ga op de ideeën van de leerlingen in. Vertel dat de dieren warm blijven door een dikke vetlaag. Maar op de plaatsen waar de ijsbeer en de pinguïn leven, is het zo koud, dat een dikke vetlaag alleen niet genoeg is. Daarom heeft de ijsbeer een dikke vacht en de pinguïn een dik verenkleed. Vraag: Wat doen mensen als zij het koud hebben? Mensen trekken een extra trui aan of een dikke jas. IJsberen en pinguïns trekken geen jas aan. Voor hen pagina 45 Het klimaat les 7 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

12 Ter info. De huid van de ijsbeer is zwart. Zwart is de kleur die de meeste warmte vasthoudt. is de vacht een soort dikke jas die ze altijd aan hebben. De pinguïn en de ijsbeer hebben ook een vettige laag op hun vacht om water af te stoten. Smeer van alle leerlingen één hand in met vaseline. Nu hebben de leerlingen ook een vettige laag op hun huid. Druppel hier wat water op. Wat gebeurt er met het water? Kom tot de conclusie dat door de vettige laag het water er zo weer afrolt. Bespreek met de leerlingen wat ze geleerd hebben. Kom tot de conclusie dat de pinguïn en de ijsbeer drie manieren hebben om zich warm te houden: een dikke vacht of verenkleed, een dikke vetlaag en een waterafstotende laag op hun vacht of verenkleed. Vertel dat dieren zijn aangepast aan de omstandigheden waarin ze leven. Witte dieren 5 min. Laat de leerlingen nogmaals de foto s van de dieren zien. Wat valt ze op? Vertel dat dieren die op de Noord- en de Zuidpool leven vaak wit van kleur zijn, zoals de ijsbeer. Hierdoor vallen ze niet op en kunnen ze ongezien jagen. Pinguïns hebben een zwarte rug en een witte buik. Hierdoor zijn ze als ze zwemmen van bovenaf niet te zien in het donkere water. En van onderaf valt hun witte buik weg tegen de lichte kleur van de lucht. Zo zijn ze dus minder gemakkelijk te vangen. pagina 46 Het klimaat les 7 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

13 Q Wat doet zwaartekracht? Zwaartekracht groep tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 42, 45 en 54 lesdoelen De leerling: leert wat een aantrekkende kracht is ontdekt dat we op aarde alleen met hulpmiddelen kunnen zweven weet wat zwaartekracht is Tip. In deze les worden dezelfde materialen gebruikt als bij les 4. U kunt deze lessen ook combineren. benodigdheden 24 knipbladen les 4 12 materiaalbakken 12 legoblokjes 12 wasknijpers 12 houten kralen 12 pingpongballetjes 12 puntenslijpers 12 haarelastieken 12 gewone elastiekjes 12 haarspelden met een stukje ijzer 12 boterhamzakje met dichtbindstrip 12 kurken 12 magneten scharen paperclip Voorbereiding Leg voor de activiteit Allerlei krachten een magneet en een paperclip klaar. Maak voor de activiteit Hoe valt het? 12 materiaalbakken klaar. Leg in elke bak één legoblokje, knijper, houten kraal, pingpongballetje, puntenslijper, haarelastiek, gewoon elastiekje, haarspeld, dichtbindstripje van een boterhamzakje en een stukje kurk. Kopieer 24 keer het knipblad van les 4. Allerlei krachten 10 min. Vertel de leerlingen dat er verschillende soorten krachten zijn. Laat zien hoe de magneet de paperclip aantrekt. Dit noem je aantrekkende (magnetische) kracht. Laat alle leerlingen nu naast hun stoel staan en aan de stoel trekken. De stoel beweegt. Leg uit dat dit komt doordat de leerlingen er kracht op uitoefenen. Die kracht komt uit de spieren en noem je dus spierkracht. Vraag de leerlingen nu allemaal omhoog te springen. Alle leerlingen komen weer terug op de grond. Vertel dat dit komt doordat de aarde onzichtbaar aan je trekt. We noemen dit zwaartekracht. Door deze kracht blijven alle mensen en dieren op de grond en gaan wij niet door de lucht zweven. De leerlingen onderzoeken wat zwaartekracht doet. Ter info. Vogels lijken te zweven. Maar vogels moeten erg hard werken om in de lucht te blijven. Als zij dat niet doen, dan komen ook zij door de zwaartekracht weer op aarde terug. pagina 47 Zwaartekracht les 8 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

14 Hoe valt het? 25 min. Laat de leerlingen in tweetallen werken. Geef elk tweetal het knipblad van les 4. De leerlingen knippen samen de plaatjes uit. Vertel dat ze aan de hand hiervan gaan uitzoeken wat er gebeurt als iets valt. Hiervoor gebruiken ze de materiaalbak. Zien ze dat daar dezelfde materialen in zitten als er op de plaatjes staan die ze net hebben uitgeknipt? Laat van elk tweetal één leerling op een stoel klimmen. De andere leerling gaat op de grond zitten en kijkt goed naar de dingen die vallen. Laat steeds zien wat de andere leerling laat vallen. Stel klassikaal vragen over wat er gebeurt. Welke kant gaan de voorwerpen op? Wat gebeurt er met de materialen als je ze eerst de lucht in gooit? Na afloop plakken ze de uitgeknipte plaatjes op het doeblad op de plek waar de voorwerpen zijn neergekomen. De leerlingen leren zo dat alle voorwerpen, zwaar of licht, vallen, maar dat het verschilt waar en hoe ze vallen. Is het gevallen? 10 min. Ga met de leerlingen in een kring zitten. Vraag de leerlingen wat er tijdens het experiment gebeurde. Stel de volgende vragen: Waren er voorwerpen die naar boven gingen? Waren er voorwerpen die boven bleven? Of vielen ze altijd weer naar beneden? Waardoor denken de leerlingen dat het komt dat voorwerpen naar beneden vallen? Vertel dat alles wat je op aarde naar boven gooit, weer naar beneden komt. Dit komt doordat er op de aarde zwaartekracht is. Wat doen magneten? 15 min. Laat de tweetallen onderzoeken wat magneten doen. Geef ieder groepje een magneet en de materiaalbak. Geef de tweetallen nog een knipblad uit les 4. De leerlingen testen de verschillende voorwerpen en delen deze in twee groepen in: de voorwerpen die wel en die niet door de magneet worden aangetrokken. De leerlingen knippen de voorwerpen uit en delen ze in bij de categorie waar ze thuis horen. Bespreek samen de antwoorden. pagina 48 Zwaartekracht les 8 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

15 Qgroep doeblad pagina 49 Zwaartekracht les 8 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

16 pagina 50 Zwaartekracht les 8 Bronnenboek Reis door de ruimte in 80 lessen

lend uit kunnen zien kunt maken met een tuinslang een regenboog zitten

lend uit kunnen zien kunt maken met een tuinslang een regenboog zitten Het weer GROEP 1-2 60 minuten 1, 43 en 54 De leerling: lend uit kunnen zien kunt maken met een tuinslang en de zon een regenboog zitten papier, een glas water & een zaklamp kleuren van de regenboog Pak

Nadere informatie

De planeten Reis door het zonnestelsel

De planeten Reis door het zonnestelsel De planeten Reis door het zonnestelsel Cgroep 1-2 01 tijdsduur 40 minuten kerndoelen 1, 46 en 54 lesdoelen De leerling: (her)kent de namen van de acht planeten weet dat de planeten om de zon draaien kan

Nadere informatie

Vormen van een raket Raketten

Vormen van een raket Raketten Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek

Nadere informatie

Vormen van een raket Raketten

Vormen van een raket Raketten Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek

Nadere informatie

Licht en donker Licht

Licht en donker Licht H Licht en donker Licht groep 1-2 09 tijdsduur 80 minuten kerndoelen 1, 32, 42 en 54 lesdoelen De leerling: weet dat licht nodig is om te zien kent een aantal lichtbronnen, waarvan sommige uit zichzelf

Nadere informatie

Leven in jouw woonplaats

Leven in jouw woonplaats Q Leven in jouw woonplaats Wonen groep 3-4 25 tijdsduur 90 minuten (alleen haalbaar met vijf extra begeleiders) kerndoelen 1, 8, 54 en 55 lesdoelen De leerling: ontdekt de bijzonderheden van zijn woonplaats

Nadere informatie

Reis naar andere hemellichamen

Reis naar andere hemellichamen Reis naar andere hemellichamen GROEP 1-2 04 55 minuten De leerling: zonnestelsel verschillend zijn ringen heeft voorwerp drijft of zinkt met stukje ijzer dichtbindstrip Zorg voor de activiteit Zijn alle

Nadere informatie

neerslag: regen, hagel en sneeuw ringen in het weer waarnemen regen meten

neerslag: regen, hagel en sneeuw ringen in het weer waarnemen regen meten Het weer GROEP 3-4 26 45 minuten (dag 1) & 5 minuten (dag 2 t/m 4) & 20 minuten (dag 5) 1, 23, 43, 44 en 45 De leerling: neerslag: regen, hagel en sneeuw ringen in het weer waarnemen regen meten van 10

Nadere informatie

Tijd. 10 min. 55 minuten

Tijd. 10 min. 55 minuten Tijd GROEP 5-6 50 55 minuten 1, 23, 32, 44, 45 en 51 De leerling: weet hoe dag en nacht ontstaan weet dat de tijd niet overal op de wereld hetzelfde is weet met welke instrumenten je tijd kunt meten kent

Nadere informatie

Zorg voor de activiteit Licht door wrijving voor vuursteentjes.

Zorg voor de activiteit Licht door wrijving voor vuursteentjes. Vallende sterren Kijken naar de sterren * groep 3-4 33 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1 en 42 lesdoelen De leerling: weet dat een vallende ster een steen(tje) is dat door wrijving warmte en een lichtspoor

Nadere informatie

weer: regen, wind, onweer en zon ander soort kleding aantrekt dat je het niet koud krijgt weer vaker voorkomen in bepaalde seizoenen

weer: regen, wind, onweer en zon ander soort kleding aantrekt dat je het niet koud krijgt weer vaker voorkomen in bepaalde seizoenen Seizoenen GROEP 1-2 11 75 minuten 1, 43, 51, 54 en 55 De leerling: weer: regen, wind, onweer en zon ander soort kleding aantrekt dat je het niet koud krijgt weer vaker voorkomen in bepaalde seizoenen kleding

Nadere informatie

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren Heel veel sterren! Kijken naar de sterren * groep 1-2 13 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1, 23, 46, 54 en 55 lesdoelen De leerling: weet dat sterren licht geven weet dat je sterren s nachts ziet (als het

Nadere informatie

Uit welk land komt deze raket?

Uit welk land komt deze raket? Uit welk land komt deze raket? Raketten Vgroep 5-6 57 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1, 50 en 54 lesdoelen De leerling: herkent de vlaggen van Nederland, België, Zweden, Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië

Nadere informatie

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren

Heel veel sterren! Kijken naar de sterren Heel veel sterren! Kijken naar de sterren * groep 1-2 13 tijdsduur 45 minuten kerndoelen 1, 23, 46, 54 en 55 lesdoelen De leerling: weet dat sterren licht geven weet dat je sterren s nachts ziet (als het

Nadere informatie

Lichtweerkaatsing Licht

Lichtweerkaatsing Licht Lichtweerkaatsing Licht Hgroep 5-6 49 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 32, 45 en 54 Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. U kunt ze dit ook in tweetallen of in groepjes laten

Nadere informatie

Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien.

Tip. In de herfst en winter is de maan vroeg in de ochtend goed te zien. Reis naar de maan GROEP 3-4 22 20 & 50 minuten, verdeeld over twee lessen 1, 23, 46 en 54 De leerling: leert samenwerken leert bewegen op muziek leert luisteren naar ritme en muziek herkent vier fasen

Nadere informatie

Licht en donker Licht

Licht en donker Licht H Licht en donker Licht groep 1-2 09 tijdsduur 80 minuten kerndoelen 1, 32, 42 en 54 lesdoelen De leerling: weet dat licht nodig is om te zien kent een aantal lichtbronnen, waarvan sommige uit zichzelf

Nadere informatie

Reis door het zonnestelsel

Reis door het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel GROEP 5-6 41 50 minuten 1, 23 en 32 Zet voor de activiteit Planeten de planeten onder elkaar op het bord, zoals in de tabel. De leerling: weet dat de acht planeten verschillend

Nadere informatie

Snel, sneller, snelst Raketten

Snel, sneller, snelst Raketten V Snel, sneller, snelst Raketten groep 3-4 37 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1 en 55 lesdoelen De leerling: weet dat je een raket nodig hebt om naar de ruimte te gaan weet dat een raket een motor en brandstof

Nadere informatie

staat waar iedereen uit de klas woont

staat waar iedereen uit de klas woont Wonen GROEP 5-6 45 70 minuten 1, 42 en 50 De leerling: weet wie Christoffel Columbus is kan op een kaart van Nederland zijn woonplaats aanwijzen leert met een kompas te werken kent vier verschillende windrichtingen

Nadere informatie

Reis naar andere hemellichamen

Reis naar andere hemellichamen Reis naar andere hemellichamen GROEP 5-6 44 80 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: weet welke planeten manen hebben weet welke planeten ringen hebben weet welke kleur de verschillende planeten

Nadere informatie

Het klimaat. Tip. Gebruik kleine bekers, dan heb je minder klei nodig.

Het klimaat. Tip. Gebruik kleine bekers, dan heb je minder klei nodig. Het klimaat GROEP 5-6 47 65 minuten 1, 23, 42 en 50 Zet voor de activiteit Verandert de waterspiegel? de bekers, de schoteltjes, de klei en de kannen water klaar. Maak een dag van tevoren ten minste 12

Nadere informatie

dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is

dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is Tijd GROEP 3-4 30 50 minuten 1, 23 en 46 De leerling: dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is en nacht Haal voor de activiteit Dieren

Nadere informatie

gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert

gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert Licht GROEP 3-4 29 70 minuten 1, 23, 32, 42 en 46 De leerling: gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert de schaduw verandert als de positie van de

Nadere informatie

Waar is de schaduw? Licht

Waar is de schaduw? Licht Waar is de schaduw? Licht Hgroep 3-4 29 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 42 en 46 lesdoelen De leerling: ontdekt dat licht rechtdoor gaat, totdat het iets tegenkomt weet hoe schaduw ontstaat

Nadere informatie

van zwaartekracht hebben weet dat hoe groter de zwaartekracht van een hemellichaam is, hoe kleiner hun sprong is

van zwaartekracht hebben weet dat hoe groter de zwaartekracht van een hemellichaam is, hoe kleiner hun sprong is Zwaartekracht GROEP 5-6 48 65 minuten 1 en 23 De leerling: herkent de zwaartekracht ontdekt dat een kleine sprong op aarde een veel grotere sprong op de maan is ontdekt dat een kleine sprong op aarde een

Nadere informatie

DOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen

DOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.

Nadere informatie

om te zien waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn geen kleuren kunt zien

om te zien waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn geen kleuren kunt zien Licht GROEP 1-2 09 80 minuten 1, 32, 42 en 54 De leerling: om te zien waarvan sommige uit zichzelf licht geven en andere door mensen gemaakt zijn geen kleuren kunt zien is om activiteiten te ondernemen

Nadere informatie

ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen.

ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen. 3. De regenboog! Tijdens deze activiteit: ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen. Inrichting speelleeromgeving De activiteit start in de grote kring bij het digibord

Nadere informatie

Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage.

Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. Mensen in de ruimte GROEP 5-6 58 50 minuten 1 en 23 Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. De leerling: weet dat voedsel in de ruimte gaat zweven weet

Nadere informatie

Kleuren in licht? Licht

Kleuren in licht? Licht Kleuren in licht? Licht Hgroep 7-8 69 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 42 en 44 lesdoelen De leerling: weet wat een spectroscoop is weet dat wit licht uit meerdere kleuren bestaat weet dat de kleuren

Nadere informatie

een spectroscoop 5 min.

een spectroscoop 5 min. Licht GROEP 7-8 69 60 minuten 1, 42 en 44 De leerling: weet wat een spectroscoop is weet dat wit licht uit meerdere kleuren bestaat weet dat de kleuren van licht een verschillende golflengte hebben een

Nadere informatie

Licht. Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. 10 min. 60 minuten

Licht. Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. 10 min. 60 minuten Licht GROEP 5-6 49 60 minuten 1, 32, 45 en 54 Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. U kunt ze dit ook in tweetallen of in groepjes laten doen. De leerling: weet dat licht altijd

Nadere informatie

gesproken tekst dat de zon warmte geeft van het doeblad Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes.

gesproken tekst dat de zon warmte geeft van het doeblad Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes. Gebruik de zon GROEP 1-2 12 55 minuten 1, 42, 54 en 55 Maak voor de activiteit De zon geeft warmte twee ijsklontjes. Teken boven de ene kolom een zon en boven de andere een schaduw. Zorg voor naamkaartjes

Nadere informatie

van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min.

van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min. Gebruik de zon GROEP 3-4 32 25 minuten (dag 1), 30 minuten (dag 2-4) & 30 minuten (dag 5) 1, 8, 23, 32, 42 en 54 De leerling: van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen

Nadere informatie

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt

dampkring voorstelt en een fles die een planeet zonder dampkring voorstelt Het klimaat GROEP 7-8 67 15 minuten wachten De leerling: weet wat het broeikaseffect is weet wat de dampkring is ontdekt dat de dampkring heel dun is in vergelijking met de aarde kent zowel positieve als

Nadere informatie

De Melkweg groep 3-4. Lesbeschrijving De Melkweg. Inleiding 15 minuten. 1 Bron: www.ruimtevaartindeklas.nl

De Melkweg groep 3-4. Lesbeschrijving De Melkweg. Inleiding 15 minuten. 1 Bron: www.ruimtevaartindeklas.nl De Melkweg groep 3-4 Als je naar de sterren kijkt, komen als vanzelf veel vragen op. Hoeveel sterren zijn er? Waar bestaan al die sterren uit? Hoe ver weg zijn ze? De sterren die wij vanaf de aarde zien,

Nadere informatie

inhoudsopgave voorwoord Blz. 2 inleiding Blz. 3 hoofdstukken Blz. 4 nawoord Blz. 11 bibliografie Blz. 12

inhoudsopgave voorwoord Blz. 2 inleiding Blz. 3 hoofdstukken Blz. 4 nawoord Blz. 11 bibliografie Blz. 12 Het weer Ruben 6B inhoudsopgave voorwoord Blz. 2 inleiding Blz. 3 hoofdstukken Blz. 4 Temperatuur blz. 4 De seizoenen blz. 5 Wind + windkracht blz. 6 Wolken blz. 7 Neerslag blz. 9 nawoord Blz. 11 bibliografie

Nadere informatie

Oost, west, thuis best Wonen

Oost, west, thuis best Wonen Q Oost, west, thuis best Wonen groep 5-6 45 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 42 en 50 lesdoelen De leerling: weet wie Christoffel Columbus is kan op een kaart van Nederland zijn woonplaats aanwijzen

Nadere informatie

Grote en kleine planeten Reis door het zonnestelsel

Grote en kleine planeten Reis door het zonnestelsel Grote en kleine planeten Reis door het zonnestelsel Cgroep 5-6 41 tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 23 en 32 Voorbereiding lesdoelen De leerling: weet dat de acht planeten verschillend in grootte zijn

Nadere informatie

De leerling: weet wat luchtdruk is weet dat je met een barometer de luchtdruk kunt meten

De leerling: weet wat luchtdruk is weet dat je met een barometer de luchtdruk kunt meten Het weer GROEP 5-6 46 40 minuten (dag 1), 5 minuten (dag 2) & 15 minuten (dag 3) 1, 6, 8, 42, 43 en 45 De leerling: weet wat luchtdruk is weet dat je met een barometer de luchtdruk kunt meten 24 materiaalbakken

Nadere informatie

Het kleine proefjesboek. Ik ben weerman/weervrouw

Het kleine proefjesboek. Ik ben weerman/weervrouw Het kleine proefjesboek Ik ben weerman/weervrouw Ik ben weerman/ weervrouw pasfoto Deze week help ik de meteorologen van het KNMI in De Bilt. Een meteoroloog is een wetenschapper die het weer bestudeert.

Nadere informatie

MENU. Tekenevenement Tussen de lijnen = GROEI! 1. Help de boom - groep 1 t/m 4 (hoofdopdracht)

MENU. Tekenevenement Tussen de lijnen = GROEI! 1. Help de boom - groep 1 t/m 4 (hoofdopdracht) MENU Tekenevenement Tussen de lijnen = GROEI! In deze bijlage wordt het menu voor het tekenevenement beknopt weergegeven. Per opdracht leest u: - het idee van de opdracht - de duur hiervan - de daarbij

Nadere informatie

Kijken naar sterrenbeelden

Kijken naar sterrenbeelden Kijken naar sterrenbeelden GROEP 5-6 54 70 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: (her)kent de sterrenbeelden uit de horoscopen weet dat de sterrenbeelden deel uitmaken van de dierenriem weet dat

Nadere informatie

blaadjes THEMA 9 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6

blaadjes THEMA 9 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6 THEMA 9 blaadjes Dit materiaal is ontwikkeld in opdracht van IVN, in het kader van Gezonde Schoolpleinen. Tekst: Dieuwertje Smolenaars, NME Amsterdam-Noord. Vormgeving

Nadere informatie

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde

aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde Het klimaat GROEP 3-4 27 45 minuten 1, 42 en 43 De leerling: aan het water koeler is dan op het land langzamer afkoelt dan aarde landklimaat en zeeklimaat blauwe kleurpotloden Zorg voor de activiteit De

Nadere informatie

Tijd. een tijdlijn met daarop verschillende gebeurtenissen sinds het ontstaan van het heelal tot nu. 60 minuten

Tijd. een tijdlijn met daarop verschillende gebeurtenissen sinds het ontstaan van het heelal tot nu. 60 minuten Tijd GROEP 7-8 70 60 minuten 1, 51 en 54 De leerling: leert dat het heelal heel erg oud is ontdekt dat de aarde relatief kort geleden is ontstaan leert dat de mens relatief kort op de aarde is oefent de

Nadere informatie

Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen

Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen Zonnepanelen op school Team 2: Wolken Onderzoek naar de invloed van wolken op zonnepanelen Jullie gaan onderzoeken wat de invloed is van wolken op de opbrengst van zonnepanelen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM

Nadere informatie

Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel

Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel Afstanden in het zonnestelsel Reis door het zonnestelsel Cgroep 7-8 61 tijdsduur 70 minuten kerndoelen 1, 23, 32 en 46 lesdoelen De leerling: weet dat de afstanden tussen de planeten heel groot zijn kan

Nadere informatie

Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat

Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat 5.1 Wordt het warm vandaag Lees het verhaal Wat is het weer? Kijk naar de boom Kijk naar de muts en de wanten Wat denk jij? Is het koud? In de zomer is het warm In

Nadere informatie

Maak voor de activiteit Warm of koud? een voorbeeldaarde van een sinaasappel. Zorg dat het klaslokaal verduisterd kan worden. 10 min.

Maak voor de activiteit Warm of koud? een voorbeeldaarde van een sinaasappel. Zorg dat het klaslokaal verduisterd kan worden. 10 min. Seizoenen GROEP 5-6 51 40 minuten 1, 23, 43 en 46 De leerling: ontdekt dat op de evenaar de seizoenen weinig verschillen leert dat seizoenen bepaald worden door de hoek die het licht van de zon maakt op

Nadere informatie

Tekstboek. VMBO-T Leerjaar 1 en 2

Tekstboek. VMBO-T Leerjaar 1 en 2 Tekstboek VMBO-T Leerjaar 1 en 2 JHB Pastoor 2015 Arnhem 1 Inhoudsopgave i-nask Tekstboek VMBO-T Leerjaar 1 en 2 Hoofdstuk 1 Licht 1.1 Licht Zien 3 1.2 Licht en Kleur 5 1.3 Schaduw 10 1.4 Spiegels 15 Hoofdstuk

Nadere informatie

Hoe hoog is dat? groep Bron:

Hoe hoog is dat? groep Bron: Hoe hoog is dat? groep 5-6 Wat kan een satelliet allemaal zien vanuit de ruimte? En hoe meet een satelliet hoogte? In de les Hoe hoog is dat? onderzoeken de leerlingen de werking van een satelliet die

Nadere informatie

Auditieve oefeningen over het weer

Auditieve oefeningen over het weer Auditieve oefeningen over het weer Boek van de week: 1; Boris en de paraplu 2; Het weer 3; 4; Auditieve synthese (Henk Hak en Piet Plak) Lettergrepen samenvoegen tot een woord Letters samenvoegen tot een

Nadere informatie

Samen een dierentuin nabouwen. Deze les levert een bijdrage aan het kerndoel: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen

Samen een dierentuin nabouwen. Deze les levert een bijdrage aan het kerndoel: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen Samen een dierentuin nabouwen Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan het kerndoel: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen Leerstofonderdeel Kerndoel

Nadere informatie

inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7.

inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7. Kou inhoud blz. Kou 3 1. Het weer 4 2. Rillen van de kou 5 3. Kleren 6 4. Koelkast en vriezer 7 5. Koude kleuren 8 6. Noordpool en Zuidpool 9 7. Dieren en kou 10 8. Een koutje vatten 12 9. Filmpjes 13

Nadere informatie

Natuur Wonderlijke wolken

Natuur Wonderlijke wolken VOORBEREIDINGSTIJD 10 minuten LESTIJD 45 tot 60 minuten Natuur Wonderlijke wolken GROEP 5 LESDOEL De leerlingen gaan nadenken over wolken. Waar komen wolken vandaan? Wat kun je zien aan wolken? Hoe zit

Nadere informatie

Superboom. Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige

Superboom. Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige Superboom Natuur, eerste graad Doelstellingen Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige situatie eruit kan zien. Kinderen ontdekken dat bomen noodzakelijk zijn voor

Nadere informatie

natuur wonderlijke wolken Tip! Deze les kan het best gegeven

natuur wonderlijke wolken Tip! Deze les kan het best gegeven voorbereidingstijd 10 minuten Lestijd 45 tot 60 minuten natuur wonderlijke wolken groep 5-6 lesdoel De leerlingen gaan nadenken over wolken. Waar komen wolken vandaan? Wat kun je zien aan wolken? Hoe zit

Nadere informatie

Mirjams mama en moekie

Mirjams mama en moekie Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor

Nadere informatie

Kijken naar het heelal

Kijken naar het heelal Kijken naar het heelal GROEP 1-2 15 65 minuten 1, 8, 54 en 55 De leerling: vergrootglas meer detail van een voorwerp kunt zien te kijken naar een blad en een beestje en beschrijven en een rond glas water

Nadere informatie

Kijken naar het heelal

Kijken naar het heelal Kijken naar het heelal GROEP 7-8 75 65 minuten 1 en 45 De leerling: weet dat de uitvinding van de telescoop voor bewijzen heeft gezorgd dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is weet dat je met

Nadere informatie

Zonsverduistering Kijken naar de sterren

Zonsverduistering Kijken naar de sterren Zonsverduistering Kijken naar de sterren * groep 5-6 53 tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 45 en 46 lesdoelen De leerling weet dat: bij een zonsverduistering de maan tussen de zon en de aarde staat er

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Nadere informatie

seizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de

seizoenskleuren Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de Marlies Huijzer seizoenskleuren elk seizoen zijn kleur Kijk eens naar buiten! Hoe kun je zien welk seizoen het is? Aan de bomen, aan de bloemen, aan het weer, aan de kleren van de kinderen, én aan de kleuren

Nadere informatie

Plaats: bij de oud papier doos in de dolfijnen groep. Nodig: oud papier doos.

Plaats: bij de oud papier doos in de dolfijnen groep. Nodig: oud papier doos. Opdracht 1 Plaats: bij de oud papier doos in de dolfijnen groep. Nodig: oud papier doos. Flip heeft gezien dat jullie na het werken papiersnippers in de oud papier doos gooien en niet in de prullenbak.

Nadere informatie

De leerling: weet dat astronauten robotarmen

De leerling: weet dat astronauten robotarmen Ruimtetechnologie GROEP 5-6 60 50 minuten De leerling: weet dat astronauten robotarmen gebruiken om 1, 44, 45 en 54 reparaties uit te voeren buiten het ruimtestation ontdekt dat als een robot- arm langer

Nadere informatie

DOCENT. Thema: architectuur WONEN: TERUG IN DE TIJD! groep 5 en 6. Tip. Stadshagen

DOCENT. Thema: architectuur WONEN: TERUG IN DE TIJD! groep 5 en 6. Tip. Stadshagen DOCENT In het thema architectuur gaan op onderzoek uit naar de oude huizen die vroeger in en rondom het gebied stonden dat nu is. Ze vergelijken de bouwstijl van verschillende oude huizen met hun eigen

Nadere informatie

lende hemellichamen verschillende zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen anders uit zouden zien

lende hemellichamen verschillende zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen anders uit zouden zien Leven in de ruimte GROEP 5-6 59 80 minuten 1, 42, 46 en 54 De leerling: lende hemellichamen verschillende omstandigheden zijn qua temperatuur, zwaartekracht, atmosfeer en zuurstof andere hemellichamen

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek

Nadere informatie

------TAALREDACTIE MOET NOG Twee lessen voorafgaande aan een workshop Foto-film verzorgd door Roombeek Cultuurpark Educatiecluster (RCE)

------TAALREDACTIE MOET NOG Twee lessen voorafgaande aan een workshop Foto-film verzorgd door Roombeek Cultuurpark Educatiecluster (RCE) ------TAALREDACTIE MOET NOG------ LEERLIJN Titel Periode Muziek & Techniek, onderdeel Techniek Zie 'Inleiding Muziek & Techniek' voor de volgorde van alle onderdelen van de leerlijn. ALGEMEEN Titel activiteit

Nadere informatie

Ontwerp je eigen superzwever

Ontwerp je eigen superzwever Activiteit voor in de klas Docentblad Doelgroep: basisonderwijs groep 5 t/m 8 Duur: ongeveer 1 uur Doelen: Leerlingen leren dat vormen in de natuur een functie hebben, maar dat er verschillende oplossingen

Nadere informatie

Arie Aardvarken. Lesbrief

Arie Aardvarken. Lesbrief Arie Aardvarken Lesbrief Arie Aardvarken Lesbrief In Naturalis ontmoet u met uw groep Arie Aardvarken. Hij laat uw leerlingen ontdekken dat dieren heel handig in elkaar zitten. Het museumbezoek bestaat

Nadere informatie

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden.

Zwaartekracht. Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. Lees de uitleg over de zwaartekracht. Zwaartekracht Je zit onder een boom, en dan opeens. boem een appel op je hoofd, hoe kan dat?? Dat komt door de zwaartekracht. De aarde trekt alles naar beneden. En

Nadere informatie

Arie Aardvarken. Lesbrief. Tips

Arie Aardvarken. Lesbrief. Tips Lesbrief Arie Aardvarken In Naturalis ontmoet u met uw groep Arie Aardvarken. Hij laat uw leerlingen ontdekken dat dieren heel handig in elkaar zitten. Het museumbezoek bestaat uit een interactieve rondleiding

Nadere informatie

Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.

Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie

Nadere informatie

Onderbouw: De dierentuin

Onderbouw: De dierentuin Onderbouw: De dierentuin Wij gaan naar de dierentuin, wie gaat er met ons mee? We nemen voor de apen een zakje pinda's mee. We nemen voor de beren een potje honing mee. We nemen voor de vogels een zakje

Nadere informatie

Zoek je weg op de wereld Wonen

Zoek je weg op de wereld Wonen Zoek je weg op de wereld Wonen Qgroep 7-8 65 tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 8, 50 en 55 lesdoelen De leerling: kent de begrippen lengteen breedtegraad weet wat de functie is van lengte- en breedtegraden

Nadere informatie

weet dat een zonnepaneel net als een batterij energie levert weet waar een auto aan moet voldoen om op zonnepanelen een auto die op zonneenergie

weet dat een zonnepaneel net als een batterij energie levert weet waar een auto aan moet voldoen om op zonnepanelen een auto die op zonneenergie Gebruik de zon GROEP 7-8 72 65 minuten 1, 42, 44 en 45 De leerling: weet dat de zon gebruikt kan worden om bruikbare elektrische energie op te wekken kan voorbeelden noemen waarbij energie van de zon gebruikt

Nadere informatie

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in: 4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.

Nadere informatie

DIGIPRENTSERIE: OPA KLOKSPIN

DIGIPRENTSERIE: OPA KLOKSPIN DIGIPRENTSERIE: OPA KLOKSPIN Toelichting Bedankt voor het downloaden van het pakket OPA KLOKSPIN. Deze werkbladen zijn bedoeld om te gebruiken naar aanleiding van het verhaal OPA KLOKSPIN. Je vindt dit

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema de dierentuin

Auditieve oefeningen bij het thema de dierentuin Auditieve oefeningen bij het thema de dierentuin Boek van de week: 1; Nijntje in de dierentuin 2; De dierentuin 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant

Nadere informatie

DIGIPRENTSERIE: DE SNOEPSLANG

DIGIPRENTSERIE: DE SNOEPSLANG DIGIPRENTSERIE: DE SNOEPSLANG Toelichting Bedankt voor het downloaden van het pakket De Snoepslang. Deze werkbladen zijn bedoeld om te gebruiken naar aanleiding van het verhaal De Snoepslang. Je vindt

Nadere informatie

Het Centrum Leren en Denken. Doeboek. Vol raadsels, kleurplaten, spelletjes en. verhaaltjes. Dit doeboek is van:

Het Centrum Leren en Denken. Doeboek. Vol raadsels, kleurplaten, spelletjes en. verhaaltjes. Dit doeboek is van: Het Centrum Leren en Denken Doeboek Vol raadsels, kleurplaten, spelletjes en verhaaltjes Dit doeboek is van: Ik ben... jaar oud Ik ben... meter lang Ik heb... haar Mijn ogen zijn... Dit doe ik het liefste

Nadere informatie

Een vreemde planeet groep 5-8

Een vreemde planeet groep 5-8 Een vreemde planeet groep 5-8 Hoe weten we wat voor weer het is op Mars? Of uit welk materiaal de ringen van Saturnus bestaan? De leerlingen onderzoeken in deze les zelfgemaakte planeten. Ze leren dat

Nadere informatie

Spelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl

Spelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Linda Willemsen www.klasvanjuflinda.nl www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Spelenderwijs rijmen Tekst & vormgeving: Linda Willemsen 2014 www.klasvanjuflinda.nl Linda Willemsen

Nadere informatie

met Marskanalen 15 min.

met Marskanalen 15 min. Reis naar Mars GROEP 5-6 43 45 & 30 minuten, verdeeld over 2 dagen 1 en 54 De leerling: weet dat water een kanaal kan vormen ziet dat kanalen gevormd door water, ronder zijn dan kanalen die gegraven zijn

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron!

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een

Nadere informatie

Samenwerkingsopdracht

Samenwerkingsopdracht Samenwerkingsopdracht Omschrijving opdracht Bij deze opdracht gaan de kinderen aan de slag met een kleurplaat. Dit is geen gewone kleurplaat, maar een héle grote kleurplaat die in stukjes is geknipt! Elk

Nadere informatie

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Zonnepanelen op school Team 5: Natuur Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Jullie gaan onderzoeken of de plant een zonnecel is en wie daar gebruik van maken 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken

Nadere informatie

GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften

GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8 limme Taal Kranten en tijdschriften Ik zie, ik zie... Wat ga je leren? Je leert waarom foto's en plaatjes belangrijk zijn voor een tijdschrift. Hoelang ben

Nadere informatie

LESSENSERIE VLIEGTUIGEN GROEP 3/4

LESSENSERIE VLIEGTUIGEN GROEP 3/4 LESSENSERIE VLIEGTUIGEN GROEP 3/4 1. Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 De lessenserie in het kort 3 Doelstellingen 3 Benodigdheden 3 Trefwoorden en kernbegrippen 3 Overzicht lesinhouden 4 Les 1 Probleem constateren

Nadere informatie

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING

STERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken

Nadere informatie

1. Wat zie je vanuit de lucht?

1. Wat zie je vanuit de lucht? 1. Wat zie je vanuit de lucht? Leeftijdsgroep Ongeveer 12-16 jaar Kerndoel Deze les levert een bijdrage aan kerndoel 4: de leerlingen leren meten en wegen en leren omgaan met meetinstrumenten, gangbare

Nadere informatie