Schulden, hoe voorkomen en genezen

Transcriptie

1 Schulden, hoe voorkomen en genezen Inge Ramboer - Algemeen directeur; CAW Centraal West-Vlaanderen Studiedag Onbetaalde Facturen, Brussel, 21 maart 2019

2 Schulden: hoe voorkomen én genezen? Meerwaarde van samenwerking tussen zorg & welzijn Inge Ramboer, algemeen directeur CAW Centraal-West-Vlaanderen

3 Op het programma 1) Het CAW in een notendop Situering & kernopdrachten Hoe wij helpen 2) Hulp bij schulden Budget- & schuldhulpverlening 3) Voorkomen van schulden Verkennen financiële situatie & rechten Samenwerkingsverbanden BudgetInZicht Tips & tools: wat kan u als ziekenhuis doen? 3

4 1) HET CAW IN EEN NOTENDOP

5

6 Iedereen heeft het wel eens moeilijk Het CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) is er voor iedereen volwassenen én jongeren focus op de meest kwetsbaren helpt bij vragen en problemen m.b.t. welzijn versterkt hun mogelijkheden staat hen bij in het benutten van hun basisrechten komt op voor een menswaardig leven voor iedereen bestrijdt elke vorm van uitsluiting 6

7 Iedereen heeft het wel eens moeilijk 7

8 11 CAW in Vlaanderen 8

9 Welzijn: = een een veelheid aan aan thema s Je goed voelen Relatie, gezin & omgeving Administratie & geld Slachtoffer- of daderschap Wonen Werk & vrije tijd Migratie Gezondheid Jongeren... Vaak verbinding tussen verschillende thema s! 9

10 Welzijn Je goed voelen = een veelheid aan thema s Depressieve gevoelens Stress, angst, slaapproblemen Burn out Twijfels over job, leven, relatie.. Problemen met zelfvertrouwen Pestsituatie Je niet goed voelen in je vel Ruzie met vrienden Eenzaamheid... 10

11 Welzijn Relatie, gezin = een & veelheid omgeving aan thema s Koppels die het moeilijk hebben Twijfels over relatie Koppels in scheidingsproces Kinderen met gescheiden ouders Vragen of problemen i.v.m. opvoeding Moeilijkheden rond verblijfsregeling Situaties van partnergeweld en intrafamilaal geweld Contactherstel tussen ouder en kind... 11

12 Welzijn Administratie = een & veelheid geld aan thema s Papierwerk CV opstellen Opvolging achterstallige facturen Financiële moeilijkheden Schulden Leefloon Recht op studiebeurs? Vragen over zakgeld Vragen over vakantiejob... 12

13 Welzijn Slachtoffer- = een en veelheid daderschap aan thema s Verkeersongeval Misdrijven, rampen Nabestaanden van zelfdoding Gedetineerden Een naaste in de gevangenis Opgelegde alternatieve gerechtelijke maatregel Familiaal geweld Seksueel misbruik... 13

14 Welzijn Wonen = een veelheid aan thema s Chronische dak- & thuisloosheid Mensen die plots op straat staan Uithuiszetting Ruzie met huisbaas of buren Voedselpakketten Zoeken naar betaalbare woning Inschrijven bij sociale woningen Stap naar alleen gaan wonen... 14

15 Welzijn Werk & = vrije een tijd veelheid aan thema s Solliciteren, CV opstellen Problemen op het werk Recht op studiebeurs? Vragen over vakantiejob Hoe rondkomen met pensioen Eenzaamheid Vrijwilligerswerk... 15

16 Welzijn Migratie= een veelheid aan thema s Verblijfswetgeving Regularisatie, asielaanvraag, erkenning als vluchteling Verkrijgen Belgische nationaliteit Gezinsvorming of -hereniging Werken in België Wonen in België Administratie... 16

17 Welzijn Gezondheid = een veelheid aan thema s Geestelijke gezondheid Verslaving: drank, drugs, pillen, gamen, gokken,... Voedingspakketten Betaalbare medische zorg Inschrijven in wijkgezondheidscentra... 17

18 Welzijn Jongeren= een veelheid aan thema s Alleen gaan wonen Werken Uitkeringen & toelagen Seksualiteit, geaardheid Zwangerschap Seksueel grensoverschrijdend gedrag Zelfvertrouwen Verslaving Pesten... 18

19 Hoe wij helpen 19

20 Enkele basisprincipes Voor iedereen toegankelijk Vrijwillig of aanvaard Versterkend Onbevooroordeeld Minst ingrijpende vorm van hulpverlening Alle hulp is gratis (m.u.v. opvang) Vertrekpunt = vragen en noden van cliënt Vertrouwelijk Emancipatorisch De cliënt staat centraal 20

21 Welzijn versterken: hoe doen we dat? Onthaal Als er meer nodig is... Begeleiding Crisishulp Opvang Preventie Informatie, advies en korte hulp Ontmoeting: inloopcentra One size does not fit all! 21

22 Informatie, advies en korte hulp Onthaal is... Vraagverheldering Samen op zoek gaan naar haalbare oplossingen Informatie en advies Praktische hulp en ondersteuning (bv. papieren invullen) Hulp binnen het CAW of doorverwijzen naar een andere dienst We helpen de cliënt op weg 22

23 Informatie, advies en korte hulp Hoe bereik je ons? Kom langs op één van onze onthaalpunten, met of zonder afspraak Bel gratis Chat of mail zie Zie voor de contactgegevens uit uw regio 23

24 Als er meer nodig is... Begeleiding: individueel, met partner en/of hele gezin Budgetbegeleiding: bij financiële problemen en schulden Woonbegeleiding: bij dreigende uithuiszetting of andere woonproblemen Begeleiding van gedetineerden en hun familie Begeleiding van slachtoffers en daders van misdrijven, ongevallen en geweld Begeleiding bij persoonlijke vragen en problemen Begeleiding bij relatie- en gezinsproblemen,,, Crisishulp Opvang van dak- & thuisloze personen 24

25 Preventie Preventie door de teams op individueel niveau van de cliënt vorming op maat (voor specifieke doelgroep of op populatieniveau) signaleren van tendensen Preventie van overmatige schuldoverlast: BudgetInZicht (BIZ) Beter voorkomen én genezen Elk CAW is partner en budgethouder van een BIZ-samenwerkingsverband rond schuldpreventie 25

26 BIZ-samenwerkingsverbanden Partners Kernactoren: CAW, OCMW & verenigingen waar armen het word nemen Ruim netwerk: scholen, thuiszorg, bijzondere jeugdzorg,... Concrete werking 11 BIZ-regio s cfr. de 11 CAW Kernopdrachten 1. Preventie & nazorg om (herval in) schuldenlast te voorkomen 2. Ondersteuning van een toegankelijke, cliëntgerichte en integrale budget- & schuldhulpverlening

27 Doelstellingen & acties BIZ Brede sensibilisering & financiële educatie minder (jong)volwassenen komen in financiële problemen terecht wie hier toch mee geconfronteerd wordt, vindt vroegtijdig de weg naar gepaste hulp Via folders & filmpjes, budgetspelen, samenwerking met jeugdzorg, vorming aan ouders,... Versterken financieel kwetsbare personen vaardigheden bijbrengen om terug zelfstandig je budget te kunnen beheren Via groepssessies, inzet van vrijwilligers (buddy s),... Kwalitatieve budget- & schuldhulpverlening samenwerking tussen actoren op het terrein: CAW, OCMW, advocaat-schuldbemiddelaars,... Via vorming, intervisie, studie- & trefdagen,...

28 2) HULP BIJ SCHULDEN

29 Onthaalfase: verkennen financiële situatie & rechten Samen met cliënt inzicht verwerven in de financiële balans Overzicht van alle inkomsten, uitgaven en (eventuele) schulden Is er voldoende besteedbaar inkomen na aftrek van de vaste kosten? Heeft cliënt recht op bepaalde premies, sociale voordelen,...? Peilen naar de mate van zelfcontrole en motivatie van de cliënt Kan én wil cliënt iets veranderen aan z n financiële situatie en vaardigheden? Opstart van de minst ingrijpende hulp 29

30 Opstart minst ingrijpende hulp Schuldbemiddeling OCMW, CAW Budgetbegeleiding OCMW, CAW Budgetbeheer OCMW Collectieve schuldenregeling OCMW, advocaten Einddoel van elk traject: schuldenvrij financieel zelfredzaam 30

31 Budgetbegeleiding Voor wie? Wat? Personen met of zonder schulden die het moeilijk hebben om hun budget zelfstandig te beheren Cliënt blijft zelf verantwoordelijk voor z n budget en de betalingen Hulpverlener geeft advies & tips rond het budgetteren en volgt dit mee op Bij schulden: hulpverlener bemiddelt met schuldeisers rond afbetaling Gratis voor cliënt 31

32 Budgetbeheer Voor wie? Wat? Personen met of zonder schulden die het moeilijk hebben om hun budget zelfstandig te beheren Cliënt deelt de verantwoordelijkheid over z n budget met een hulpverlener Hulpverlener beheert tijdelijk het inkomen van cliënt en betaalt de vaste kosten Cliënt ontvangt leefgeld voor dagelijkse uitgaven Bij schulden: hulpverlener bemiddelt met schuldeisers rond afbetaling Gratis voor cliënt 32

33 Collectieve schuldenregeling Voor wie? Wat? Personen met overmatige, structurele schulden Gerechtelijke procedure: rechter stelt schuldbemiddelaar (doorgaans advocaat of OCMW) aan om een regeling te treffen voor alle schulden Cliënt moet in die periode strikt alle afspraken nakomen Niet gratis voor cliënt 33

34 Flankerend: groepsaanbod financiële geletterdheid Voor wie? Wat? Personen die er baat bij hebben om vaardigheden op te doen rond budgetteren én ervoor openstaan om samen te komen in groep Al dan niet in traject van budget- & schuldhulpverlening Divers aanbod aan groepsmodules en workshops: besteding van leefgeld, administratie ordenen, energie, telecom, gezond & budgetvriendelijk koken,... Extra meerwaarde: gevoel van erkenning, uit isolement,... Neem contact op met de BIZ-medewerker uit je regio voor meer info! zie 34

35 3) SCHULDEN VOORKOMEN

36 Overzicht behouden over je budget Filmpje Hoe behoud ik overzicht over mijn inkomsten & uitgaven? ( BIZ, SAM & Wikifin) NL: - FR:

37 Overzicht behouden over je budget Gratis budgetapp WAKOSTA?! ( Streekfonds West-Vlaanderen, BIZ en SAM) Zelf je inkomsten en uitgaven ingeven Zicht verwerven op je budget per maand of per week Eenvoudig & laagdrempelig Gratis via Play Store (Android) en App Store (IOS)

38 Overzicht behouden over je budget Een greep uit het aanbod van budgetplanners Online budgetplanner ( SAM) Budgetagenda ( CEBUD) Tussenbladen administratie & facturen ( CEBUD) Budgetmap ( BIZ Oost-Vlaanderen)

39 Info over budget- & schuldhulp Folder SOS Schulden: info over alle vormen van budget- & schuldhulpverlening Filmpje Waar kan ik terecht voor hulp bij het beheren van mijn budget? ( BIZ, SAM & Wikifin) NL: FR:

40 Info over collectieve schuldenregeling Brochure Collectieve schuldenregeling Filmpje Collectieve schuldenregeling: wat is het en hoe gaat het in zijn werk? ( BIZ, SAM & Wikifin) NL: - FR:

41 Wat kan uw ziekenhuis doen? Patiënten gericht informeren over & warm doorverwijzen naar budget- & schuldhulpverlening De filmpjes tonen in de wachtzaal, bij individueel contact (eerstehulpbijschulden.be & Youtube) Verwijzen naar op de eigen website Foldermateriaal verspreiden via onthaal en in gesprek Vermelding van OCMW & CAW op factuur voor hulp bij financiële en andere problemen...

42 Wat kan uw ziekenhuis doen? Transparant & laagdrempelig kostenbeleid enkele vrijblijvende tips Patiënten bij aankomst & ontslag informeren over de kosten van hun opname Facturen zo kort mogelijk na het verblijf bezorgen De mogelijkheid tot een afbetalingsplan aanbieden Patiënten bij wie betaling in het verleden niet goed liep, eerst een voorschot laten betalen Derde betalersregeling voor alle patiënten...

43 Wat kunnen we samen doen? Nauwere samenwerking tussen zorg & welzijn rond schuldpreventie enkele ideeën Kennismaking tussen sociale dienst ziekenhuizen & welzijnsdiensten (OCMW, CAW) Doel = elkaar en elkaars aanbod beter leren kennen Goede praktijk: inzet van een verbindingscoach tussen gezondheidszorg & welzijnsaanbod Patiënten meer informeren & sensibiliseren rond medische kosten, wat mutualiteit wel & niet terugbetaalt, belang van hospitalisatieverzekering,... Doel = financiële verrassingen zoveel als mogelijk voorkomen Goede praktijk: folder Verbruikersateljee Laat het geen pijn doen...

44 Vragen? Meer info gewenst? CAW Selecteer jouw regio & neem desgewenst contact op BIZ-samenwerkingsverbanden Selecteer jouw regio & neem desgewenst contact op Bedankt! 44