Naar een sociaal duurzame stad? Eric Corijn Vrije Universiteit Brussel

Transcriptie

1 Rescaling the planet / remodelling the city Naar een sociaal duurzame stad? Eric Corijn Vrije Universiteit Brussel

2 Een wereld in transitie Mondialisering = herterritorialisering internationale netwerking

3 Nieuwe geografie Space of flows LONDON Brussels Moscow NEW YORK FRANKFURT Tokyo Paris WASHINGTON, DC HONG KONG Singapore WORLD SPACE OF FLOWS : Global Legal Services Source: Taylor 2004; Presentation at Vrije Universiteit Brussel on 19 october

4 Nieuwe geografie LONDON BRUSSELS New Delhi Washington, DC Geneva Manila NAIROBI BANGKOK Harare WORLD SPACE OF FLOWS : NonGovernmental Organizations Source: Taylor 2004; Presentation at Vrije Universiteit Brussel on 19 october

5 Nieuwe geografie

6 Een wereld in transitie Mondialisering = internationale netwerking Versnelde verstedelijking

7 De stad is de wereld! 1900: 10% in de stad 1970: 37% in de stad 2000: 50% in de stad 2025: 75% in de stad (5 miljard) West Europa: 82% verstedelijkt Latijns Amerika: 78% verstedelijkt Japan/Korea 78% verstedelijkt USA: 77% verstedelijkt Rusland: 75% verstedelijkt

8 a centre periphery structure 19 % of the area of EU 27 2 (Norway and Switzerland) gathers 60 % of the population et 72 % of the GDP

9 Een wereld in transitie Mondialisering = internationale netwerking Versnelde verstedelijking Van industriële naar postindustriële economie Stedelijke economie?

10 De stad maakt ook de wereld Steden als innovatiecentra Zie Castells & Hall, Taylor, Sassen etc. information technology zaken / diensten culturele industriën eacorijn@vub.ac.be Gemengde postindustriële functies Space of flows Netwerk van metropolitane knopen De stad: van uitzondering naar norm

11 Referenc e Metropolitan regions Belgium Br ux elles /Brus s el Antw erpen W alloon urban regions Netherlands Ams terdam = Rotter dam = United Kingdom London Manc hes ter n.d. Liv er pool Sheffield Leeds Bir mingham Glas gow Ir eland Dublin n.d. Denm ark Kobenhav n Sweden Stoc k holm Finland Hels ink i Ger many Ber lin Nor ther n Ham bourg Ger many (a) Br emen Düs s eldorf Köln Souther n Stuttgar t Ger many (b) Fr ank fur t Münc hen Eas ter n Ber lin n.d. Ger many (c ) Dr es den n.d. Leipz ig n.d. Aus tr ia W ien = Switz er land Bas el n.d. Zür ic h n.d. Genèv e n.d. Italy Milan Other Nor ther n main c ities n.d. Rom e Souther n m ain c ities Gr eec e Athinai Spain Madr id Bar c elone = Por tugal Lis boa Fr anc e Par is Other main c ities ( without Lille) n.d. Nor d Pas de Calais = = Metropolitane groei Economische performantie vs. Nationale of subnationale referenties a) Former FRG Northern Länder (b) Former FRG Southern Länder (c) Former GDR and Berlin

12 Een wereld in transitie Mondialisering = internationale netwerking Versnelde verstedelijking Van industriële naar postindustriële economie Stedelijke economie? Interstedelijke competitie Sociale dualisering!

13 Brussel:Rijk gewest arme stad Brusselse paradox 2de Rijkste Gewest in Europa Hoogste concentratie achterstelling van 60% boven gemiddelde in 1960 s Rijke Stad naar 15% onder gemiddelde Arme stad

14 Enkele cijfers BHG: 1.1 miljoen ( !) Stadsgewest (agglomeratie): 1,3 miljoen Brussels Grootstedelijk Gebied: 2,3 miljoen tegen 2020 (nataliteit migratie) jobs! 91% tertiair, hoogst geschoold van Europa pendelaars werklozen eacorijn@vub.ac.be

15 Foreigners 2000 Capital of EU Brussels Foreigners and Belgians Belgians of recent foreign origin Belgians of Belgian origin Population & Foreigners: Figures SPF Economy; New Belgians: estimations Jan Hertogen 2008 Graph: Jonathan Van Parys

16 By province Source: Jan Hertogen. Graph: Bernard Masuy

17 Italians, Spanish, Portugueses, Greeks, Turks and Moroccans

18 Foreigners from NorthWestern Europe, North Americans Japaneses, Australasians

19 Duale stad Rijke Regio (n 2 in Europa) 10 % bevolking : 18% werkgelegenheid Groei Metropolitaan: 23% bevolking, 28% werkgelegenheid Sterke internationalisering: beta world city Arme bevolking Lichte desindustrialisatie: 8,3% Sterke tertialisering (91%) Succes van Bxl >< dualiserende bevolking (53% pendelaars) Werkloosheid: 18,2%: (Vl. 5,2% Wal. 11,4%) (jongeren 35,3%) (kwalificaties en verdringing /cascade effect Gemiddeld inkomen daalt ( 15% nationaal gemiddelde!) Informele economie belangrijk (gegevens?) Ruimtelijke geografie economische dualisering

20 Growing income inequalities Brussels C.R De groeiende inkomenskloof in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ( ) = =100 decie decie decie decie decie decie decie decie decie decie

21 Fragmented & Segmented Evolution of Revenues Increasing disparities between city and periphery Average income pp ( Belgium = 100)

22 Mediaan Inkomen per aangifte Bron: Welzijns en gezondheidsatlas van BrusselHoofdstad 2006 (income 2002) Mediaan Inkomen per belastingsaangifte in morfologische regio

23 Stedelijke Samenleving Huisvesting Huisvesting crisis: 55% huurder (centrum 80%) Groot tekort aan sociale huisvesting (aanbod 8% wachtlijst: huishoudens 26%) Comfort (1/3 problematisch) Evolutie groeiende kloof huurprijzen / inkomen (crisis middenklasse) eacorijn@vub.ac.be Bron: Observatiecentrum voor Huurprijzen, 2006

24 Stedelijke Samenleving Huisvesting Huisvesting crisis: 55% huurder (centrum 80%) Groot tekort aan sociale huisvesting (aanbod 8% wachtlijst: huishoudens, 26%) Comfort (1/3 problematisch) Evolutie groeiende kloof huurprijzen / inkomen (crisis middenklasse) Armoede en dualisering 30% onder armoedegrens (Vlaanderen 11%, Wallonië: 18%) 32% kinderen leeft in gezin zonder inkomen uit arbeid! Bijna 50% van de bevolking leeft in achtergestelde wijken eacorijn@vub.ac.be

25 Stedelijke Samenleving Huisvesting Armoede en dualisering Onderwijs Diepe crisis in onderwijs: cascade et exclusie 23% verlaat onderwijs zonder diploma: dubbel van Vl en Wal Zwakke afstemming arbeidsmarkt Gezondheid Jeugd Kindersterfte Gezondheidsperceptie gedifferentieerd toegangkelijkheid (40% zonder diploma, 16% gediplomeerd) Ruimtelijke verdeling: / dubbel in centrum

26 Stedelijke samenleving Huisvesting Armoede en dualisering Onderwijs Gezondheid Jeugd Cultuur en diversiteit Interculturele pluraliteit Vreemdelingen: 27%, maar 56% vreemde origine Mengtypes! Multilinguisme: 40 % eacorijn@vub.ac.be

27 Overlevingsstrategiën Sterke sociale netwerken Etnische ondernemers Informele economie

28 A world in transition it will constitute a watershed in human history, comparable to the Neolithic or Industrial revolutions. For the first time the urban population of the earth will outnumber the rural. Mike Davis (2006) Planet of Slums

29 Vlaamse suburbane mentaliteit De stad is de grote bewerker geweest van de geestelijke en ruimtelijke ontworteling Er bestaat geen stad van de mens. De stad zal altijd de vijand van het menselijke zijn Vlaams politicus wonend in de schaduw van Brussel

30 Van sociale paradox naar sociale duurzaamheid? 1. Stedelijke economie in opgang 2. Verhoogde tewerkstelling 3. Ook verhoogde dualisering 4. Geen positieve relatie tussen economisch beleid en sociale integratie 5. Gentrificatie en dualisering, geen sociale mix 6. Nood aan model lokale sociale emancipatie

31 Terugkeren naar midden 19 de eeuw? Industriële revolutie... De classes dangereuses... Modernisering?... Hoe de samenleving samenhouden?

32

33

34

35

36 Politiek van de verbeelding Nood aan een nieuwe discussie Stadsproject in de wereld Nieuwe stedelijke economie vorm geven Stad Wereld = Cosmopolis eacorijn@vub.ac.be

37 Cultuur als stem De stad is geen land het is een hele wereld Met dank voor de aandacht