Vlaanderen investeert in gezond leven 20 jaar gezondheidspromotie
|
|
- Martha Gerritsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De gezondheidspromotie in Vlaanderen bestaat 20 jaar. Tijd om terug te blikken maar vooral ook om vooruit te kijken. Want dit beleidsdomein staat vandaag meer dan ooit in de kijker en breidt verder uit. De Vlaamse overheid blijft investeren in gezond leven en houdt de vinger aan de pols om nieuwe gezondheidsproblemen het hoofd te bieden. I. Coene Voedingsdeskundige NICE Shutterstock Vlaanderen investeert in gezond leven 20 jaar gezondheidspromotie De Vlaamse overheid wil via onderbouwde en haalbare gezondheidsdoelstellingen gezondheidswinst realiseren op bevolkingsniveau. De inzet is een gezonde leefstijl en leefomgeving voor Vlaanderen: gezonde voedingsgewoonten, meer lichaamsbeweging, minder gebruik van verslavende middelen, ongevallen- en suïcidepreventie, borstkankeropsporing en vaccinatie. Succes vergt een doordacht en consequent gezondheidspromotiebeleid. En de uitdaging is groot. Er is de toenemende vergrijzing en de gezondheidskosten lopen op. Het streefdoel is gezondheidswinst creëren in de vorm van meer gezonde levensjaren, minder ziekte en minder overlijdens. Daarnaast is er ook in de media veel aandacht voor het thema gezond leven. De gretigheid waarmee allerlei gezondheidsnieuws wordt vergaard en verspreid resulteert meer dan eens in tegenstrijdige berichtgevingen. Wie en wat moet Jan Publiek nog geloven? Expertisecentrum VIGeZ Het expertisecentrum VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw) speelt een cruciale rol in de Vlaamse gezondheidspromotie. Het heeft voor Vlaanderen een referentiekader voor de gezondheidspromotie uitgebouwd dat uitgaat van gedragsverandering in combinatie met een stimu- Samenvatting De gezondheidspromotie in Vlaanderen bestaat 20 jaar. Een goede gelegenheid voor enerzijds een historisch overzicht en anderzijds een blik vooruit. De Vlaamse overheid wil via onderbouwde en haalbare gezondheidsdoelstellingen gezondheidswinst realiseren op bevolkingsniveau. Om de doelstellingen te bereiken wordt een concreet actieplan uitgewerkt dat bestaat uit een doordachte mix van educatieve interventies, structurele maatregelen en beleidsinitiatieven. Het expertisecentrum VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie) speelt een cruciale rol in de Vlaamse gezondheidspromotie. Belangrijke sleutelbegrippen binnen de werking van het VIGeZ zijn sensibilisering en samenwerking. Het VIGeZ blijft ook alert voor zowel wetenschappelijke als maatschappelijke ontwikkelingen en tracht de brug tussen de theorie en de praktijk zo actueel mogelijk te houden. Een mooi voorbeeld hiervan is de lancering op 9 maart 2012 van de herziene versie van de actieve voedingsdriehoek. Dit Vlaamse voedingsvoorlichtingsmodel werd 15 jaar geleden ontwikkeld en wordt regelmatig getoetst en waar nodig aangepast aan de wetenschappelijke actualiteit. Nutrinews nr
2 20 jaar gezondheidspromotie Mijlpalen in 20 jaar gezondheidspromotie met focus op voeding en beweging 1991 In 1986 verwerft gezondheidspromotie internationaal bestaansrecht door het Ottawa-charter van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Preventie, een gezonde levensstijl, een gezond beleid en een gezonde leefomgeving zijn de strategieën van de toekomst. Vlaanderen neemt zijn bevoegdheid voor het gezondheidspromotiebeleid op en richt de vzw Vlaams Instituut voor Gezondheids promotie (VIG) op. Het VIG fungeert als koepel organisatie voor een samenwerkingsverband van 11 erkende voorzieningen De Vlaamse regering wijzigt de opdracht van het VIG. Het VIG doet voortaan dienst als expertisecentrum. De Logo s (loco-regionale gezondheidsnetwerken) worden opgericht. Het Koördinatie Komitee Algemene Tabakspreventie (KKAT), de Organisatie voor de Promotie van Gezondheid op School (PROGES), Voeding en Gezondheid (VOEG) en de organisatie voor Koördinatie van Veiligheid in de Privésfeer (KVIP) worden geïntegreerd in het VIG. Er worden convenanten afgesloten met erkende organisaties. De Vlaamse overheid legt de prioriteiten van haar beleid vast in concrete en meetbare gezondheids doelstellingen. De eerste voedingsdoelstelling dateert van 1998 en stelt een significante daling van de consumptie van vetrijke voeding ten voordele van vetarme en vezelrijke voeding voorop. De voedingsdriehoek wordt het nieuwe voedings voorlichtingsmodel voor Vlaanderen Het decreet van 21 november 2003 over het preventieve gezondheidsbeleid erkent partnerorganisaties (expertisecentra), organisaties met terreinwerking, Logo s (Lokaal Gezondheids Overleg, officieel: Loco-regionaal gezondheids overleg en -organisatie), lokale besturen en individuele zorgaanbieders als actoren in gezondheidspromotie en ziektepreventie. Het VIG en de Logo s organiseren de eerste indicatorenbevraging over het rook- en voedingsbeleid in scholen en bedrijven in Vlaanderen en Brussel. Deze enquête is intussen een vaste waarde geworden en geeft een beeld van het gezondheidsbeleid in deze settings. Sedert 2009 worden ook gemeenten en OCMW s bevraagd op hun gezondheidsbeleid De interactieve voedingsdriehoek wordt gelanceerd. Je vult in wat je gisteren hebt gegeten en het programma geeft je persoonlijk advies om je voeding te verbeteren. De voedingsdriehoek evolueert naar de actieve voedingsdriehoek. Er komt een beweeglaag bij. Logo s en VIG promoten fruit op school met Tutti Frutti De ministers Leterme, Vandenbroucke, Vervotte en Anciaux ondertekenen een samenwerkingsprotocol over het gezondheidsbeleid op school. Het vernieuwende concept Gezonde school wordt op punt gesteld en bekendgemaakt. Binnen dit kader ontstaat ook het project Fitte school dat een WHO-award wint op de ministeriële conferentie in Istanbul over de aanpak van obesitas. De partners in Fitte School zijn de Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS), het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG, nu VIGeZ) en het Nutrition Information Center (NICE) Tijdens de gezondheidsconferentie van 23 oktober 2008 worden de nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstellingen voor voeding en beweging vastgelegd voor de periode Ze vervangen de eerste voedingsdoelstelling van Om de nieuwe doelstellingen te bereiken wordt een concreet actieplan uitgewerkt. Het actieplan bevat een doordachte mix van educatieve interventies, structurele maatregelen en beleidsinitiatieven (meer lezen over de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen : > Beleid > Gezondheids doelstellingen en Nutrinews december 2008) Het VIG fuseert met de Ondersteuningscel Logo s (OCL). Op 1 januari 2009 wordt het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) opgericht. Voortaan gebeurt de Logo-ondersteuning vanuit één centraal punt. De Logo s promoten meer lichaamsbeweging met de campagne stappen Het Logo-besluit erkent 15 Logo-regio s en verduidelijkt de taken en opdrachten van de Logo s. De Logo s zijn actief op lokaal en regionaal niveau. Hun belangrijkste opdracht is de lokale krachten bundelen en coördineren om de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen waar te maken. Dit betekent lokaal gezondheidsprojecten implementeren en een integraal gezondheidsbeleid ontwikkelen in bedrijven, scholen, gemeenten of andere settings. VIGeZ werkt nauw samen met de Logo s en biedt hen ondersteuning (meer over de Logo s: > Over VIGeZ > werking). Jommeke wordt het nieuwe gezicht van Tutti Frutti. Dankzij de Europese subsidie voor schoolfruit schakelt Tutti Frutti over naar een hogere versnelling Gezondheidspromotie op het werk is in opmars dankzij het project Jobfit. Gezond eten en bewegen op het werk. 4 Nutrinews nr
3 lerende omgeving en intersectorale samenwerking. Het resultaat zijn initiatieven zoals gezonde school, gezondheidsbevordering op het werk en het integraal lokaal gezondheidsbeleid die steunen op doordachte, evidence-based methodieken en strategieën en kant-en-klare programma s aanbieden, onder meer ook rond het thema voeding en beweging. Advies en opleiding van professionals en hun organisaties zijn onderdeel van de VIGeZdienstverlening. Belangrijke sleutelbegrippen binnen de werking van het VIGeZ zijn sensibilisering en samenwerking: sensibilisering voor een gezond beleid op alle niveaus en in alle sectoren en samenwerking tussen professionals en iedereen die een rol speelt in gezondheidspromotie en ziektepreventie of invloed heeft op de gezondheid van mensen. Het VIGeZ blijft ten slotte alert voor zowel wetenschappelijke als maatschappelijke ontwikkelingen en tracht de brug tussen de theorie en de praktijk zo actueel mogelijk te houden. Onderbouwde en haalbare gezondheidsdoelstellingen Het decreet van 21 november 2003 over het preventieve gezondheidsbeleid legt op om gezondheidsdoelstellingen uit te werken die op een gezondheidsconferentie worden voorgesteld en vastgelegd. Hiervoor wordt beroep gedaan op inhoudelijke experts, praktijkdeskundigen en vertegenwoordigers van de Vlaamse overheid, van de verschillende doelgroepen en van de Logo s. De Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement spreken zich ten slotte uit over de voorgestelde doelstellingen en de aan te wenden strategieën. Met deze aanpak wordt gezocht naar een breed maatschappelijk draagvlak voor zowel de gezondheidsdoelstellingen als het strategische actieplan. Werken met expliciete gezondheidsdoelstellingen maakt niet alleen een betere procesbeheersing mogelijk, maar levert ook betere resultaten op. Er is meer cijfermateriaal beschikbaar, het gezondheidszorgsysteem wordt efficiënter, de preventieprogramma s zijn van een betere kwaliteit, de klemtoon ligt meer op preventie en er is een intensievere intersectorale samenwerking. Tijdens de gezondheidsconferentie van 23 oktober 2008 werden nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstellingen voor voeding en beweging vastgelegd voor de periode Ze vervangen de eerste voedingsdoelstelling van Om de nieuwe doelstellingen te bereiken werd een concreet actieplan uitgewerkt. Het bevat een doordachte mix van educatieve interventies, structurele Succes vergt een doordacht en consequent gezondheidspromotiebeleid. Ook 20 jaar NICE Nutrition Information Center (NICE vzw) werd in 1992 opgericht naar aanleiding van een Pan-Europees project voor de verspreiding van wetenschappelijk gefundeerde informatie over de voedings- en gezondheidsaspecten van melk en melkproducten. De acties van NICE kregen ruime belangstelling vanuit de wetenschappelijke wereld en werden uitgebreid naar alle producten van de landbouw, tuinbouw en visserij. Graanproducten zoals brood, aardappelen, groenten, fruit, melk en melkproducten, vlees, vis of eens een ei zijn trouwens belangrijke basisingrediënten van onze voeding die in de juiste hoeveelheden en in de juiste context ook prima passen in een gezonde voeding. Onder toezicht van de wetenschappelijke adviesraad Vanaf 2002 werden de activiteiten van NICE geïntegreerd binnen de activiteiten van VLAM vzw (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing). De doelstellingen en de aanpak van NICE bleven evenwel behouden. De verstrekte informatie is actueel, wetenschappelijk gefundeerd en sluit aan bij de nationale voedingsaanbevelingen en de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek. De wetenschappelijke adviesraad van NICE kijkt hierop toe. De bedoeling van voedingsvoorlichting is de theorie omzetten in de praktijk. NICE besteedt hieraan extra aandacht door de theorie zoveel mogelijk aan te vullen met tips en tricks voor de dagelijkse praktijk, en dit op maat van verschillende doelgroepen. NICE-publicaties en -activiteiten NICE biedt health professionals zoals artsen en diëtisten maar ook docenten voeding, scholen, vormingswerkers en de pers ondersteuning om hun rol van voedingsvoorlichter optimaal te kunnen vervullen. Het voedingsmagazine Nutrinews brengt wetenschappelijk gefundeerde artikels rond thema s die in de wetenschappelijke wereld maar ook daarbuiten in de belangstelling staan. Alle artikels verschenen in Nutrinews zijn te raadplegen op maar er staat nog veel meer online. Je vindt er geschikt informatiemateriaal om makkelijk en snel te kunnen inspelen op allerhande vragen en bezorgdheden van patiënten/cliënten/lezers over voeding en gezondheid (brochures, info en tips in de rubriek Weten over eten ). Met de gratis NICEnieuwsbrief blijf je op de hoogte van elke informatie-update op de NICE-site. Huisartsen vinden voedingsinformatie op maat van de huisartsenpraktijk op Het educatieve project Het land van Calcimus biedt leerkrachten van de lagere school concreet les- en spelmateriaal. Wie vormingsactiviteiten organiseert, kan beroep doen op het NICE-aanbod aan voordrachten (NICE educatief). Alle voordrachten worden gegeven door diëtisten/voedingsdeskundigen. Samenwerken Met het oog op de verspreiding van uniforme adviezen en om versnippering van boodschappen te vermijden werkt NICE samen met relevante en vooraanstaande partners die eveneens actief zijn binnen het ruime terrein van voeding en gezondheid zoals het VIGeZ, Domus Medica, Kind & Gezin, de Vlaamse Beroepsvereniging van Voedingsdeskundigen en Diëtisten (VBVD), de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV), de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde (VVK) en de Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS). Daarnaast doet NICE ook beroep op een uitgebreid netwerk van experten. Nutrinews nr
4 20 jaar gezondheidspromotie maatregelen en beleidsinitiatieven (meer lezen over de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen voeding en beweging : > Beleid > Gezondheidsdoelstellingen en Nutrinews december 2008). Facettenbeleid In 2003 ontstaat het vernieuwende begrip facettenbeleid of samenwerking van verschillende beleidsdomeinen met het oog op de bevordering, de bescherming en het behoud van gezondheid. Een concreet voorbeeld is de ondertekening in 2006 van een samenwerkingsprotocol over het gezondheidsbeleid op school door de Vlaamse ministers bevoegd voor Landbouwbeleid en Zeevisserij, voor Onderwijs, voor Welzijn en Gezondheid en voor Jeugd en Sport. Zij spraken af dat zij gezamenlijk willen bijdragen tot de gezondheidsbevordering in het basisonderwijs en het secundair onderwijs. Deze benadering werd onder meer concreet vertaald in het project Fitte school, een initiatief van de Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS), het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG, nu VIGeZ) en het Nutrition Information Center (NICE) (meer lezen: be). Tijdens de ministeriële conferentie over obesitas in november 2006 te Istanbul sleepte dit project een WHO- Counteracting Obesity Award in de wacht. 15 jaar actieve voedingsdriehoek Interview met Erika Vanhauwaert, VIGeZ senior stafmedewerker voeding en beweging De actieve voedingsdriehoek wordt al 15 jaar gebruikt en is niet meer weg te denken uit de voedingsvoorlichting. Zorgverstekkers, diëtisten, leerkrachten en vormingswerkers maken er dankbaar gebruik van om op een eenvoudige en visuele manier de principes van een evenwichtige en gevarieerde voeding uit te leggen. Erika Vanhauwaert stond mee aan de wieg van het Vlaamse voedingsvoorlichtingsmodel. We gingen haar opzoeken. We kennen nog allemaal het klavertje vier. Waarom moest er een nieuw voedingsvoorlichtingsmodel komen? Erika Vanhauwaert: Het klavertje vier werd ontwikkeld in Dertig jaar voor de eerste publicatie van de voedingsdriehoek in De doelstelling van het klavertje vier was de consument stimuleren om meer van vier productgroepen te eten: 1) melk, yoghurt en karnemelk, 2) vlees, vis, gevogelte, eieren en peulvruchten, 3) groenten en fruit, 4) brood, aardappelen en volkoren deegwaren. Zowel de voedingsgewoonten als het aanbod aan producten is echter sterk veranderd in die 30 jaar. Er was meer nood om de totale voeding in beeld te brengen en meer specifieke aanbevelingen en tips te geven. Vandaar bijvoorbeeld de idee om de restgroep in de voedingsdriehoek op te nemen. Anderzijds zijn sommige aanbevelingen van het klavertje vier ook vandaag nog altijd actueel, bijvoorbeeld: wees matig met vetten en suiker en varieer elke dag je voeding. Waar ligt de wetenschappelijke basis van de voedingsdriehoek? Erika Vanhauwaert: Voorafgaand aan de eerste publicatie van de voedingsdriehoek in 1997 is er twee jaar gewerkt aan de ontwikkeling en het uittesten van het nieuwe model. Dit werd opgestart vanuit de toenmalige organisatie VOEG (Voeding en Gezondheid, later geïntegreerd in VIG, intussen VIGeZ) onder leiding van Prof. Dr. Lea Maes. De stuurgroep baseerde zich voor de theoretische achtergrond op de voedingsaanbevelingen voor België, opgesteld in 1996 door de toenmalige Nationale Raad voor de Voeding (nu Hoge Gezondheidsraad), en op internationale aanbevelingen van onder meer de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Daarnaast werd ook rekening gehouden met de gangbare voedingsgewoonten, met veel voorkomende knelpunten in de voeding toen op basis van onder meer de B.I.R.N.H.-studie en de P.I.H.-studie en na 2004 herzien aan de hand van de nationale voedselconsumptiepeiling - en met de beschikbare voedingsmiddelen in Vlaanderen. 6 Nutrinews nr
5 Hoe werd de theorie vervolgens in een voedingsvoorlichtingsmodel gegoten en vertaald naar praktische aanbevelingen? Erika Vanhauwaert: Dit gebeurde in zes stappen. Stap 1: De gemiddelde voedingsinname en veel voorkomende voedingsfouten bij de Vlaamse bevolking werden in kaart gebracht. Stap 2: Op basis van de theoretische aanbevelingen werd de energie-, macro- en micronutriëntenbehoefte voor alle leeftijdsgroepen bepaald. Stap 3: In functie van de voedingsstoffen die voedingsmiddelen aanbrengen, werden voedingsgroepen samengesteld. Stap 4: De praktische voedingsaanbevelingen werden bepaald. Zij zijn de praktische vertaling van de energieen voedingsstoffenbehoefte per leeftijdsgroep. Stap 5: Bij de voedingsgroepen werden prioritaire boodschappen bepaald, bijvoorbeeld meer focus op bruin brood, gekookte aardappelen en halfvolle melk, om een goede voedingskeuze te stimuleren. Stap 6: Er werd een nieuw voedingsvoorlichtingsmodel ontwikkeld en uitgetest, rekening houdend met vooraf vastgelegde doelstellingen. De visuele voorstelling moest bijvoorbeeld eenvoudig zijn, het model moest zowel in de klas als in de algemene voorlichting bruikbaar zijn en het concept moest ook geschikt zijn voor lacto-vegetariërs. Dit resulteerde in de voedingsdriehoek. Hij werd in 1997 voorgelegd aan de toenmalige Nationale Raad voor de Voeding (nu Hoge Gezondheidsraad) en de Commissie Gezondheidsbevordering van de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) en wordt sindsdien als voedingsvoorlichtingsmodel gebruikt. In 2004 werd de voedingsdriehoek aangepast en ontstond de actieve voedingsdriehoek. Er bestaan wereldwijd verschillende voedingsvoorlichtingsmodellen. Waarom moest Vlaanderen zijn eigen model hebben? Waarin verschilt het van andere modellen? Erika Vanhauwaert: Elke regio heeft zijn eigen eetcultuur. Het is het belangrijk dat men kan teruggrijpen naar een model dat courant gebruikte producten afbeeldt die herkenbaar zijn voor de mensen en aansluiten bij hun eetcultuur. Alleen op die manier kan een voorlichtingsmodel effectief zijn. Aardappelen zijn in de actieve voedingsdriehoek bijvoorbeeld afgebeeld in de groep graanproducten en aardappelen omdat ze bij ons doorgaans als onderdeel van een maaltijd een goede bron zijn van complexe koolhydraten. In andere landen, zoals de VS, worden aardappelen als groenten beschouwd die men ter afwisseling maar niet elke dag eet. De indeling van voedingsmiddelen in de verschillende voedingsgroepen en de verdere indeling in de categorieën kies bij voorkeur en kies als middenweg worden bepaald door de voedingsstoffen die producten aanbrengen, maar houdt ook rekening met de gangbare voedingsgewoonten en de voedingsaanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad. Zijn er specifieke gebruiksvoorschriften bij de toepassing van de actieve voedingsdriehoek in de voedingsvoorlichting? Waarvoor is hij het meest geschikt? Erika Vanhauwaert: De actieve voedingsdriehoek is een visueel vereenvoudigde voorstelling van de algemene voedingsaanbevelingen, opgesteld op basis van actuele en algemeen aanvaarde wetenschappelijke kennis. Het is een handig basisinstrument om educatie te geven tijdens voordrachten, lessen, workshops, winkeloefeningen en consultaties. Het geeft simpelweg weer wat een evenwichtige voeding is. In functie van de doelgroep is het uiteraard belangrijk om de informatie verder te concretiseren en te verfijnen, bijvoorbeeld: hoe stel ik een gezonde maaltijd samen, tot welke voedingsgroep behoren samengestelde producten, welke producten krijgen de voorkeur in een evenwichtige voeding, wat zijn belangrijke aandachtspunten per leeftijdsgroep, enz. Alle hiervoor benodigde achtergrondinformatie is uitgewerkt en beschikbaar via voeding. Je vindt er ook ondersteunend materiaal zoals affiches, stickers, werkbladen en winkeloefeningen. Op of zijn instrumenten ontwikkeld die de consument voedingsadvies op maat aanbieden. Het model is niet alleen geschikt in het kader van algemene voorlichtingsactiviteiten. Het is meestal ook goed hanteerbaar bij specifiek dieetadvies en bij voedingsadvies voor sporters mits de nodige individuele aanpassingen van de algemene aanbevelingen. Mag iedereen de afbeelding van de actieve voedingsdriehoek vrij overnemen? Erika Vanhauwaert: De afbeelding van de actieve voedingsdriehoek is auteursrechtelijk beschermd. Wie hem in een publicatie wil opnemen, moet hiervoor een officiële aanvraag indienen ( > zoeken op onderwerp > voeding en beweging > Gebruiksvoorwaarden actieve voedingsdriehoek). De voedingsdriehoek is in 2004 geëvolueerd naar de actieve voedingsdriehoek. Recent is hij opnieuw herzien. Waarom? Erika Vanhauwaert: Het model wordt regelmatig getoetst aan relevante wetenschappelijke ontwikkelingen. Bij elke herziening van de voedingsaanbevelingen voor België maar ook naar aanleiding van internationale ontwikkelingen, bv. vanuit de WHO, verifiëren we de driehoek op zijn boodschappen, aanbevelingen en visuele weergave. In 2004 kreeg de voedingsdriehoek er bijvoorbeeld een beweeglaag bij en werd de achtergrondinformatie over vetten aangepast. Naast de info over de hoeveelheid vet werd er ook meer ingegaan op het belang van de soort Het model wordt regelmatig getoetst aan relevante wetenschappelijke ontwikkelingen. Nutrinews nr
6 15 jaar actieve voedingsdriehoek vet. In de laatste herziening van de voedingsaanbevelingen voor België door de Hoge Gezondheidsraad (2009) werd de natriumaanbeveling voor volwassenen verlaagd van 2400 mg naar 2000 mg per dag. In functie hiervan werden de aanbevelingen en de boodschappen van de actieve voedingsdriehoek in 2011 nagekeken en, waar nodig, aangepast. Natrium werd ook voor het eerst als criterium opgenomen voor de productindeling in de categorieën kies bij voorkeur en kies als middenweg bij de voedingsgroepen water, groenten, vlees, vis, eieren en vervangproducten en de restgroep. Hoe gaat een herziening van de actieve voedingsdriehoek in zijn werk? Erika Vanhauwaert: Elke herziening gebeurt in overleg met een werkgroep experts in voeding, beweging en gezondheidsvoorlichting - onder meer vertegenwoordigers van alle hogescholen voedings- en dieetkunde, universiteiten, de Vlaamse en de Federale overheid, NICE, de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV), NUBEL, de Federatie Voedingsindustrie (FEVIA) en Kind & Gezin - en wordt pas goedgekeurd als er consensus is binnen de werkgroep. Daarnaast worden ook de internationale wetenschappelijke literatuur en publicaties van relevante internationale organisaties, zoals de WHO, opgevolgd. Op basis hiervan is tijdens de laatste herziening in 2011 bijvoorbeeld sedentair gedrag opgenomen in de actieve voedingsdriehoek, namelijk in de restgroep. Niet visueel de top blijft een wit driehoekje dat boven de andere groepen zweeft maar in de bijhorende achtergrondinformatie en aanbevelingen. Het feit dat de driehoek al 15 jaar bestaat en in de loop der jaren wel aanpassingen maar geen drastische wijzigingen heeft moeten ondergaan, zegt iets over zijn sterk fundament. De driehoek is als model een driehoek gebleven en de algemene basisprincipes blijven behouden. De herzieningen zorgen ervoor dat de driehoek wetenschappelijk actueel blijft. Is de actieve voedingsdriehoek ingeburgerd in Vlaanderen? En hoe zit dit bij professionelen? Erika Vanhauwaert: De actieve voedingsdriehoek wordt veel gebruikt door zorgverstrekkers en in scholen. In 2010 werd een bevraging gedaan bij diëtisten. Het gebruik van de driehoek als model maar ook de bijhorende materialen en teksten scoorden zeer hoog. De sterkte van de driehoek ligt volgens de bevraagde diëtisten vooral in de visuele voorstelling en de eenvoud ervan: er zijn de duidelijke internationale basiskleuren per groep, de tekst bij het model beperkt zich tot de groepsnaam en de gemiddelde aanbeveling, de restgroep zweeft boven het model en wordt helemaal in het wit weergegeven (zonder afbeelding van producten), de visuele weergave van de grootte van de groepen staat in verhouding tot de hoeveelheid die je er dagelijks van nodig hebt en de groep lichaamsbeweging brengt de bredere invalshoek van een gezonde leefstijl in beeld. De actieve voedingsdriehoek wordt bestempeld als een makkelijk en bruikbaar instrument om aan verschillende doelgroepen, en dit zowel op individueel als op groepsniveau, uit te leggen wat gezond eten betekent. In het onderwijs wordt om de drie jaar nagegaan in welke mate scholen zich engageren om een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid te voeren. Hieruit blijkt dat bijna drie kwart van de basisscholen en secundaire scholen de actieve voedingsdriehoek als methodiek gebruiken om educatie te geven over een evenwichtige voeding. Sinds zijn ontstaan in 1997 is de driehoek bovendien gepubliceerd in duizenden folders, tijdschriften en boeken die diverse organisaties en instellingen verspreiden. Houdt de actieve voedingsdriehoek rekening met verschillende leeftijdsgroepen en doelgroepen? Erika Vanhauwaert: Het beeld van de actieve voedingsdriehoek geeft de gemiddelde praktische voedingsaanbevelingen weer vanaf de leeftijd van 6 jaar. In de bijhorende achtergrondinformatie vindt men meer leeftijdsspecifieke aanbevelingen en bijzondere aandachtspunten per leeftijdsgroep (vanaf de peuterleeftijd). Voor bepaalde doelgroepen zijn bovendien aangepaste versies van de actieve voedingsdriehoek beschikbaar. Er is een versie voor de Turkse gemeenschap, voor de Marokkaanse gemeenschap, voor peuters (Kind & Gezin en VIGeZ), voor kleuters (NICE, VVK, VIGeZ en Kind & Gezin) en voor diabeten (VDV en VIGeZ). Dit vergemakkelijkt de voorlichting naar deze specifieke doelgroepen en het algemene beeld blijft goed herkenbaar. Toch proberen we zoveel mogelijk te vertrekken vanuit het basismodel en de nodige aanpassingen vooral in de bijhorende teksten en methodieken aan te brengen. Wordt er in de beschikbare achtergrondinformatie en materialen ook rekening gehouden met het feit dat het niet evident is om het eetgedrag te veranderen omdat het onderhevig is aan tal van zowel individuele factoren als omgevingsfactoren? Erika Vanhauwaert: Het VIGeZ werkt ter ondersteuning van de gezondheidspromotie in Vlaanderen aangepaste methodieken en materialen uit op maat van diverse doelgroepen en settings ( Naast de actieve voedingsdriehoek als visueel educatiemiddel zijn er bijvoorbeeld ook verschillende voedingstesten ontwikkeld. Zij zijn te raadplegen op en willen mensen bewust maken van hun eigen voedingsgedrag. Er is ook specifieke informatie uitgewerkt op maat van bedrijven, ploegarbeiders, basisscholen, secundaire scholen, gemeenten en kansengroepen. Naargelang de doelgroep of setting verandert de focus. Sluit de actieve voedingsdriehoek goed aan bij de dagelijkse realiteit? Zijn de adviezen haalbaar? Erika Vanhauwaert: De actieve voedingsdriehoek geeft aan wat we elke dag zouden moeten eten en hoeveel we zouden moeten bewegen om gezond te blijven. Het zijn gemiddelde aanbevelingen die wetenschappelijk onder- 8 Nutrinews nr
7 De herziene versie van de actieve voedingsdriehoek Op 9 maart 2012 werd de herziene versie van de actieve voedingsdriehoek officieel voorgesteld. De gemiddelde dagelijkse aanbevolen hoeveelheden zijn niet veranderd. Er wordt wel meer gefocust op water drinken en minder zout innemen. Het natriumgehalte wordt opgenomen als indelingscriterium voor kies bij voorkeur en kies als middenweg in verschillende voedingsgroepen. De restgroep verandert visueel niet maar wel inhoudelijk. Waar zitten de belangrijkste veranderingen per groep? Lichaamsbeweging De figuur wandelen met kinderen toont dat meer lichaamsbeweging nemen ook laagdrempelig kan zijn. Sporten is niet de enige manier om meer te bewegen. Water Zeven glaasjes water in de watergroep leggen meer nadruk op het belang van water drinken (1 liter van de aanbevolen 1,5 liter). Het natriumgehalte wordt opgenomen als indelingscriterium voor kies bij voorkeur en kies als middenweg. Het kommetje bouillon (wegens mogelijk te veel natrium en nog weinig actueel) en het lepeltje in de koffie (suggestie voor voorkeur voor koffie zonder toegevoegde suiker) zijn verdwenen. Graanproducten en aardappelen Geen veranderingen. Groenten Het natriumgehalte wordt opgenomen als indelingscriterium voor kies bij voorkeur en kies als middenweg. Soep bereid met minstens 400 g groenten en maximaal 1 bouillonblokje per liter kan volwaardig bijdragen tot de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groenten. Fruit Er is meer duidelijkheid over de plaats van vruchtensappen en smoothies in de fruitgroep: zij kunnen vers fruit niet volledig vervangen. Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten Een bron zijn van eiwitten met een hoge biologische waarde is opgenomen als indelingscriterium. Het vetgehalte uitgedrukt per 100 g kaas wordt gebruikt als indelingscriterium in plaats van het vetgehalte per 100 g droge stof. De actieve voedingsdriehoek is een visueel vereenvoudigde voorstelling van de algemene voedingsaanbevelingen. Vlees, vis, eieren en vervangproducten Het natriumgehalte wordt opgenomen als indelingscriterium voor kies bij voorkeur en kies als middenweg. De vetcriteria variëren naargelang het type product. De gemiddelde dagelijkse aanbevolen hoeveelheid betreft het bereid gewogen product. Smeer- en bereidingsvet De olie in het flesje is lichter van kleur. Dit geeft beter weer dat behalve olijfolie ook andere oliën kunnen worden gebruikt. Restgroep Sedentair gedrag (bv. beeldschermactiviteiten, lang zitten) is opgenomen in de restgroep. Naast de aanbeveling om meer lichaamsbeweging te nemen is het ook belangrijk om specifiek sedentair gedrag te beperken. Er wordt aangeraden om niet meer dan 10 % van de dagelijkse energiebehoefte uit de restgroep te halen. Dit betekent niet meer dan 200 kcal voor een volwassen vrouw en niet meer dan 250 kcal voor een volwassen man. Er is een verdere indeling in eerste-, tweedeen derdekeuzeproducten voor koeken, zoet broodbeleg en dranken. Nutrinews nr
8 15 jaar actieve voedingsdriehoek bouwd zijn, maar ook op haalbaarheid getoetst zijn. In de bijhorende achtergrondinformatie proberen we boven dien zoveel mogelijk praktische tips te geven om bijvoorbeeld elke dag 300 g groenten te eten en lekker te koken met minder vet en zout. Wordt er kritiek geleverd op de actieve voedingsdriehoek? Hoe gaat het VIGeZ hiermee om? Erika Vanhauwaert: Ja, dat gebeurt. Als er kritiek, vragen, opmerkingen of suggesties zijn, dan kan men deze rechtstreeks aan het VIGeZ overmaken. De driehoek heeft zelfs een eigen -adres: actieve. voedingsdriehoek@vigez.be. Suggesties en opmerkingen worden altijd ter harte genomen en afgetoetst. Indien terecht en relevant worden ze bij een volgende herziening van de Voor bepaalde doelgroepen zijn aangepaste versies van de actieve voedingsdriehoek beschikbaar. actieve voedingsdriehoek meegenomen. Een werkgroep volgt dit mee op. Kritiek via de pers betreuren we. Het zorgt voor verwarring en kan de motivatie bij de lezers of luisteraars om gezonder te gaan eten ondermijnen. Wij streven zoveel mogelijk overleg en wetenschappelijke consensus na om de bevolking op een uniforme en correcte manier te informeren en te motiveren voor een gezonde eet- en leefstijl. Het thema voeding en gezondheid is en blijft een complex gegeven dat enige nuancering vergt en zich moeilijk in zwartwitboodschappen laat vatten. Wanneer er misverstanden dreigen zal het VIGeZ niet nalaten om te reageren en haar standpunt verder via haar website te verduidelijken en te verspreiden. Gezondheidswerkers en de media kunnen ten slotte ook altijd bij ons terecht met vragen, voor ondersteuning en om teksten na te lezen. Is er al nagegaan of het model zijn werk doet en de Vlaming gezonder doet eten? Erika Vanhauwaert: De actieve voedingsdriehoek zorgt voor kennisoverdracht en is een visuele leidraad voor voordrachtgevers om voedingsvoorlichting te geven. Dit werd getest en goed bevonden. Om Vlamingen gezonder te doen eten is er behalve een visueel hulpmiddel uiteraard meer nodig. Er zijn immers tal van factoren of determinanten die mee bepalen wat en hoe we eten, bijvoorbeeld de beschikbaarheid van een gezond voedingsaanbod, vaardigheden (bv. het etiket lezen, koken) en sociale steun. Men mag nog zo goed weten dat fruit eten belangrijk is voor een goede gezondheid, maar als er geen fruit is om mee te nemen naar school of naar het werk of als er geen fruit zichtbaar in huis is, wordt voldoende fruit eten moeilijk. Meer info? I. Coene Meer lezen? Naar aanleiding van de 15 de verjaardag van de actieve voedingsdriehoek en de recente herziening werden twee boeken uitgebracht. Zij zijn verkrijgbaar in de boekhandel, via de webwinkel van VIGeZ of via De actieve voedingsdriehoek een handleiding voor professionelen Er wordt van A tot Z beschreven wat de actieve voedingsdriehoek inhoudt. Je leest op welke wetenschappelijke basis de driehoek is gebouwd. Je vindt er alle aanbevelingen en indelingscriteria per groep en praktische richtlijnen per maaltijd, per leeftijd en per doelgroep. Bewust eten: kiezen, kopen en klaarmaken een praktische gids voor het algemeen publiek om uit het grote gamma voedingsmiddelen een gezonde keuze te maken. 10 Nutrinews nr
DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.
GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee
Nadere informatieDe fundamenten van de actieve voedingsdriehoek
De fundamenten van de actieve voedingsdriehoek Loes Neven, VIGeZ Symposium Milk nutritious by nature 4 juni 2013 1 VIGeZ vzw, 2013 De fundamenten van de driehoek Er was eens 1967: Klavertje vier (Vlaams
Nadere informatieKieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek
Kieskeurig dossier: De Actieve voedingsdriehoek VIGeZ, 2013 1 INLEIDING Leren over gezonde voeding Om kinderen en jongeren aan te leren wat een evenwichtige voeding inhoudt en hoe ze dit in de praktijk
Nadere informatieVoeding in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)
Voeding in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Voeding in de BBC 1. Wat is evenwichtige voeding Evenwichtig eten is essentieel voor onze gezondheid. Een ongezonde leefstijl waaronder
Nadere informatieNaar een voedingsbeleid op school
Naar een voedingsbeleid op school ing Jongeren en evenwichtig eten, het is niet altijd evident. Voor scholen is het een uitdaging om vanuit hun educatieve takenpakket hierbij een handje te helpen. De klaspraktijk
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen kennen de basisprincipes van een gezonde voeding en zien het belang in van een evenwichtige en gevarieerde voeding. De leerlingen weten aan welke voedselgroepen
Nadere informatieVoorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017
Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017 Nieuwe actieve voedingsdriehoek: hoe en waarom Waarom een nieuwe model? Bevraging doelgroepen en intermediairs: Burgers,
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Intituut Gezond Leven Expertisecentrum Doel: mensen helpen om gezond te leven Hoe: Onderbouwd advies
Nadere informatieVlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
JO VANDEURZEN Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin CONTEXT > Het doel Draagvlak en engagementen aftoetsen en stimuleren in ganse werkveld van relevante actoren Kennis van bewezen strategieën
Nadere informatieInfofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen voedingsaanbevelingen interpreteren en toepassen, rekening houdend met verschillende factoren zoals leeftijd en mate van fysieke activiteit. De leerlingen
Nadere informatieDe voedingsmiddelendriehoek.
Hoofdstuk 8 De voedingsmiddelendriehoek. 1. De voedingsdriehoek invullen. 2. De drie maaltijden per dag opnoemen. 3. Zeggen wanneer we best drinken en hoeveel liter we drinken. 4. Tips opnoemen om gezond
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie
Nadere informatieVOEDINGSAANBEVELINGEN. AUTEURS Thérésa LEBACQ Cloë OST
VOEDINGSAANBEVELINGEN AUTEURS Thérésa LEBACQ Cloë OST Dankwoord Dit werk kon niet worden gerealiseerd zonder de medewerking van een aantal personen. Onze bijzondere dank gaat uit naar: De deelnemers en
Nadere informatieVOEDING & BEWEGING DOELSTELLING & AANPAK. Dr. V. Stevens Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie. Gezondheidsconferentie 08
VOEDING & BEWEGING DOELSTELLING & AANPAK Dr. V. Stevens Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie Gezondheidsconferentie 08 1. DE NIEUWE GEZONDHEIDSDOELSTELLING VOEDING & BEWEGING HOOFDDOELSTELLING Het
Nadere informatieGezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken
Gezonde voeding Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.049N 20171110 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Een gezonde voeding is een voeding die alle essentiële
Nadere informatieVoeding en sport. 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse
Voeding en sport 31 oktober 2012 RedFed - Carmen Lecluyse Inhoud 1. Actieve voedingsdriehoek 2. Aanbevelingen 3. Praktische tips 4. Energiebehoefte 5. Etiket lezen 6. Reclame 7. Fabels en feiten Voeding
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK
DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK Erika Vanhauwaert Acco Leuven / Den Haag Het boek De actieve voedingsdriehoek is een realisatie van het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie
Nadere informatieTitel I Begrippen Volks
Intentieverklaring tussen de Vlaamse minister bevoegd voor Onderwijs, de Vlaams Minister bevoegd voor Gezondheid, de Vlaams Minister bevoegd voor landbouwbeleid en de zeevisserij, en de Vlaams minister
Nadere informatieTrainen is 1 ding VOEDING EN SPORT. 2 november 2013 Carmen Lecluyse. Voeding en sport - Carmen Lecluyse. maar er komt meer bij kijken
2 Trainen is 1 ding VOEDING EN SPORT 2 november 2013 Carmen Lecluyse 3 4 maar er komt meer bij kijken 1 5 6 Inhoud Actieve voedingsdriehoek (1) 7 8 1. Actieve voedingsdriehoek 2. Aanbevelingen 3. Praktische
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK
DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK Erika Vanhauwaert Met dank aan de leden van de werkgroep actieve voedingsdriehoek en de leden van het leescomité: Ingrid Aerts (Plantyn Hogeschool),
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. Bekijk aandachtig de menu s van Jana en Stef. Wie heeft volgens jou het lekkerste menu? Waarom?
Het werkblad sluit aan bij de infofiches waarin je ook meer informatie vindt bij de verschillende opdrachten. Gebruik de infofiches en het werkblad naast elkaar. Opdracht 1 (aansluitend bij infofiche 1)
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek herbekeken
De actieve voedingsdriehoek herbekeken Anke van den Brand 23 maart 2015 1 U dient toestemming bij VIGeZ aan te vragen vóór elk gebruik en bij elke aanpassing van deze presentatie of onderdelen ervan. 1.
Nadere informatieInfofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen weten welke voedingsstoffen het lichaam nodig heeft en waarom ze zo belangrijk zijn. De leerlingen zien in dat een gezonde voeding alle essentiële voedingsstoffen
Nadere informatieGezond eten moet dat?
51 K e n n I s m a k e n Gezond eten moet dat? Uit allerlei studies en enquêtes in verband met gezondheid en voeding blijkt dat het aantal zwaarlijvige jongeren toeneemt. Kinderen eten te vaak frieten,
Nadere informatieHoe werk je nu met de driehoek?
Weet en eet gezond Dit boekje gaat over gezonde voeding en over de driehoek die je kan helpen om iedere dag en iedere maaltijd gezond te eten. Als je gezond eet en genoeg beweegt zal je ook minder snel
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatieDe nieuwe voedingsdriehoek: ook op de werkvloer. Rosa Luyten, stafmedewerker gezonde voeding
De nieuwe voedingsdriehoek: ook op de werkvloer Rosa Luyten, stafmedewerker gezonde voeding Inhoud Voorstelling De voedingsdriehoek 10 gezond leven tips De bewegingsdriehoek kort Belang Gezondheidsbeleid
Nadere informatielicht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007
De standaard Gewicht in het licht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007 Inleiding: de gezondheidsdoelstellingen Standaard gewicht en de gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. VIGeZ 2012
De actieve voedingsdriehoek VIGeZ 2012 De actieve voedingsdriehoek Geeft weer - Wat je dagelijks zou moeten eten - Hoeveel je best beweegt Voor iedereen vanaf 6 jaar De actieve voedingsdriehoek Is gebaseerd
Nadere informatieInfofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen leren de actieve voedingsdriehoek kennen en begrijpen de indeling ervan. De leerlingen kunnen zelf voedingsmiddelen indelen bij de passende voedselgroep. geeft
Nadere informatieVoedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen
Presentatie VIVES, 26 oktober 2016 Voedselconsumptiepeiling 2014-2015: De consumptie van voedingsmiddelen en de inname van voedingsstoffen Karin De Ridder Coordinator Team Nutrition, Activities & Health
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek, de voedingszandloper en my plate
De actieve voedingsdriehoek, de voedingszandloper en my plate Gezonde voeding en het promoten van voldoende lichaamsbeweging is en blijft belangrijk in het geven van advies naar een gezonde levensstijl.
Nadere informatieSESSIE ONDERWIJS (ONDERWIJS IN GEZONDHEID)
SESSIE ONDERWIJS (ONDERWIJS IN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieAanbod kwaliteitsvolle materialen
Aanbod kwaliteitsvolle materialen In onderstaand overzicht vind je materialen voor voeding, beweging of voor allebei. Ze worden opgedeeld volgens bruikbaarheid: als educatief materiaal, binnen een project
Nadere informatieEet, drink en. beweeg!
Eet, drink en. beweeg! WAAROM? Gezond eten en regelmatig bewegen gaan hand in hand. Door een gevarieerde voeding te combineren met voldoende lichaamsbeweging zorgen we ervoor dat we het risico op allerlei
Nadere informatiePLENAIRE SESSIE ZORG EN WELZIJN (MEER GEZONDHEID IN DE ZORG)
PLENAIRE SESSIE ZORG EN WELZIJN (MEER GEZONDHEID IN DE ZORG) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastig te weten wat goed is. Wat heeft
Nadere informatieEet evenwichtig en beweeg voldoende met de actieve voedingsdriehoek
Eet evenwichtig en beweeg voldoende met de actieve voedingsdriehoek www.vigez.be Wat is de actieve voedingsdriehoek? De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee van wat je dagelijks zou moeten eten.
Nadere informatieProceselementen gezondheidsbeleid
CHECKLIST Voeding Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Het personeel is gemotiveerd om rond gezonde voeding te werken. Over het voedingsbeleid wordt regelmatig gecommuniceerd naar personeel,
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie
Nadere informatieSamenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014
Samenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014 De resultaten van de VCP 2014 werden in september 2016 gepubliceerd. Een samenvattend overzicht van de resultaten, en een vergelijking met enkele resultaten
Nadere informatieDe valkuilen na bariatrische heelkunde. Inleiding
De valkuilen na bariatrische heelkunde Hannelore Declercq Annick De Vriese Goussey Julie Inleiding De gastricbypass is geen wondermiddel in de strijd tegen obesitas maar een hulpmiddel dat samen met gezonde
Nadere informatieGezond eten met de actieve voedingsdriehoek
Gezond eten met de actieve voedingsdriehoek De actieve voedingsdriehoek Gezond eten is makkelijker dan je denkt. Zeker met de actieve voedingsdriehoek. Het is een handige wegwijzer over eten en bewegen
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten
Nadere informatieDe nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven. Nina Van Den Broecke 30/09/2018
De nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven Nina Van Den Broecke 30/09/2018 Inhoud 1. Nieuwe voedingsdriehoek: waarom en hoe? 2. De voedingsdriehoek Inhoudelijke visie Gezond Leven tips 3.
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen spelenderwijs de verschillende groepen voedingsmiddelen van elkaar onderscheiden. De leerlingen kunnen iets over elk onderdeel van de actieve voedingsdriehoek
Nadere informatieInfofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De leerlingen begrijpen het principe van de actieve voedingsdriehoek.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen begrijpen het principe van de actieve voedingsdriehoek. De leerlingen kennen de verschillende voedselgroepen van de actieve voedingsdriehoek. De leerlingen kunnen
Nadere informatieProceselementen gezondheidsbeleid
CHECKLIST Voeding Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Het personeel is gemotiveerd om rond gezonde voeding te werken. Over het voedingsbeleid wordt regelmatig gecommuniceerd naar personeel,
Nadere informatieGezonde. voeding en. Eet gevarieerd, vermijd lang stilzitten en beweeg voluit!
Gezonde voeding en beweging Eet gevarieerd, vermijd lang stilzitten en beweeg voluit! Alles over gezonde voeding en beweging Voel jij je gezond in je hoofd? www.fitinjehoofd.be of www.noknok.be Wil je
Nadere informatieProtocol module Voeding Generiek
Protocol module Voeding Generiek ZIO Versie 1.0, 180418 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Behandeling... 2 3. Algemene voedingsadviezen door praktijkondersteuner en huisarts... 2 Richtlijnen Gezonde voeding...
Nadere informatieSESSIE WERK (WERKEN, OOK AAN GEZONDHEID)
SESSIE WERK (WERKEN, OOK AAN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieBorstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)
Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de BBC Situering Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een initiatief van de Vlaamse
Nadere informatieOnderzoek voedingspatroon kleuters
Onderzoek voedingspatroon kleuters Kapoentje, hoe eet jij? Wat en hoe eten kleuters in Vlaanderen? Zijn ze goed bezig of kan het veel beter? In november 2002 startte de Universiteit Gent een grootschalig
Nadere informatieSESSIE GEZIN (BRON VAN GEZONDHEID)
SESSIE GEZIN (BRON VAN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieGezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse opvang
Gezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse opvang VIGeZ, Dr. Annelies Vandenberghe 02/04/2015 Inspiratiedag Kinderopvang VVSG 1 VIGeZ vzw, 2015, Gezonde dranken en tussendoortjes in de buitenschoolse
Nadere informatieVOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek
VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek Gezond eten: wat is dat nu precies? In de media verschijnen zoveel tegenstrijdige berichten dat je op den duur het bos door de bomen niet
Nadere informatie2. Schijf van Vijf samengevat
2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen kennen de verschillende voedselgroepen en kunnen deze correct binnen de actieve voedingsdriehoek plaatsen. De leerlingen kunnen de actieve voedingsdriehoek opbouwen.
Nadere informatieBijlage 1: Gezondheidsdoelstellingen Vlaamse Overheid
Bijlage 1: Gezondheidsdoelstellingen Vlaamse Overheid Concreet werden (voor volwassenen) volgende aanbevelingen geformuleerd: 1. met betrekking tot beweging: ofwel dagelijks minstens 30 minuten per dag
Nadere informatieDoelstelling 1
6.2. De Vlaamse Gezondheidsdoelstellingen 1998-2002 Om het preventief gezondheidsbeleid en acties hieromtrent in de Vlaamse Gemeenschap te oriënteren, werden door de Vlaamse overheid vijf gezondheidsdoelstellingen
Nadere informatieMethodologie. Nutrinews december 2003
Nutrinews december 2003 C. Matthys, I. Huybrechts, M. Bellemans, M. De Maeyer, S. De Henauw Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde Universiteit Gent Een evenwichtige en gevarieerde voeding is een van
Nadere informatieOndervoeding: een miskend probleem
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Ondervoeding: een miskend probleem Dienst Kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieBijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen
Tabel 18 Bijdrage (%) van de tussendoortjes aan de consumptie van productgroepen in drie voedselconsumptiepeilingen Bijdrage (%) van tussendoortjes aan de consumptie van groepen voedingsmiddelen bij de
Nadere informatiestudiedag voedselverlies in de gezondheidssector portiegrootte vs. ondervoeding
studiedag voedselverlies in de gezondheidssector portiegrootte vs. ondervoeding Portiegrootte vs. Ondervoeding algemeen Gezonde voeding Algemeen Nodige voedingsstoffen en energie Aandacht voor duurzaamheid
Nadere informatieSchijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht
Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:
Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende
Nadere informatieGezond bewegen 27 februari 2017
Gezond bewegen 27 februari 2017 Kelly Cauwenbergh Sports Nutrition 1 Stelling 1 Aardappelen maken dik Kelly Cauwenbergh Sports Nutrition 2 Light is slecht Melk is voor de beesten, niet voor de mens Vermijd
Nadere informatieMEET WEET EET BEHEERDER & VERDELER VAN DE BELGISCHE VOEDINGSMIDDELENTABEL, DE MERKNAMENDATABANK EN DE VOEDINGSPLANNER. www.nubel.
MEET WEET EET www.nubel.com BEHEERDER & VERDELER VAN DE BELGISCHE VOEDINGSMIDDELENTABEL, DE MERKNAMENDATABANK EN DE VOEDINGSPLANNER Nubel_brochure.indd 1 02/11/12 wk1 08:31 NUBEL VOOR EEN EVENWICHTIGE
Nadere informatieSESSIE LOKALE GEMEENSCHAP (GEZONDE BUURTEN)
SESSIE LOKALE GEMEENSCHAP (GEZONDE BUURTEN) /// VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van:
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieVC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen
Gezond eten Opleiding Lekker en gezond eten met kinderen tips and tricks VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen Lifestyle bij VC Groot Dilbeek gezond eten We willen als club ons steentje bijdragen om de
Nadere informatieAUGURKEN MET SLAGROOM. Een evenwichtig menu samenstellen. Inhoud
Een evenwichtig menu samenstellen Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen De leerlingen brengen hun eigen eetgewoontes in kaart en bespreken deze met elkaar. Daarna toetsen ze hun bevindingen
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie
Nadere informatiekind in beeld zwangerschap
kind in beeld zwangerschap kind in beeld zwangerschap inhoud ZWANGERSCHAP opvolging ZWANGERSCHAP ALGEMEEN 4 1m 10 2m 12 3m 14 TIJDSLIJN 28 GEBOORTE ALGEMEEN 16 4m 20 5m 21 6m 22 TIJDSLIJN 32 NA DE GEBOORTE
Nadere informatieLandbouwer als. expert. Een landbouwer werkt met kennis van zaken. Daar mag je zeker van zijn. Goed geboerd
G LANDBOUWER ALS ONDERNEMER L x E D O () x E 4 E E L P: E G LANDBOUWER ALS ONDERNEMER L E D R D C E H E 4 I O x E L P: E G LANDBOUWER ALS ONDERNEMER L L E Z Z - A J! 4 E L P: E G LANDBOUWER ALS ONDERNEMER
Nadere informatieInfofiche 1. Melk kan je drinken, maar ook eten. Doelstellingen. De leerlingen weten wat zuivelproducten zijn.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen weten wat zuivelproducten zijn. De leerlingen kunnen peilen naar de kennis over melk en melkproducten en het melkverbruik. Melk is gezond. Het behoort in de actieve
Nadere informatieJong en gezond? Uitdagingen voor meer gezonde voeding en beweging bij kinderen in Vlaanderen
Jong en gezond? Uitdagingen voor meer gezonde voeding en beweging bij kinderen in Vlaanderen Prof. dr. Lea Maes Prof. dr. Ilse De Bourdeaudhuij Drs. Valerie De Coen Introductie Probleemstelling: Rapport
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77
Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding
Nadere informatieBewust en gezond winkelen. Doelstellingen. De leerlingen kunnen een gezonde keuze maken op basis van het etiket.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen zien in dat het zinvol is om een boodschappenlijstje op te stellen vooraleer boodschappen te doen. De leerlingen kunnen het etiket lezen en verschillende etiketten
Nadere informatieInfofiche 1. voor jong en oud. Doelstellingen
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen zien in dat iedereen, jong en oud, elke dag voldoende melk en melkproducten moet gebruiken om gezond te blijven. De leerlingen weten dat calcium een belangrijke
Nadere informatieLDL- (slechte) en HDL- (goede) cholesterol begrijpen. Opgeruimd staat netjes!
LDL- (slechte) en HDL- (goede) cholesterol begrijpen Stelt u zich deze buis voor als uw ader: in een gezonde ader kan het bloed vlot doorstromen Maar: Indien u teveel LDL-(slechte) cholesterol of onvoldoende
Nadere informatie1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding
1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding Op de pabo opleiding leren de studenten hoe ze kinderen de vaardigheden kunnen bijbrengen die ze nodig hebben om een succesvolle en evenwichtige volwassene te worden. In
Nadere informatieDe docent verdeelt de cursisten in groepen van 4. De cursisten luisteren naar de aflevering van Lijf en Leden.
Luisteractiviteit 45: Triangel Eindterm: De cursist kan de informatie overzichtelijk ordenen in informatieve teksten zoals een aankondiging, een klacht en een waarschuwing. Context: Gezondheidsvoorzieningen
Nadere informatieGezondheidsbevordering op het werk
Gezondheidsbevordering op het werk Els Wouters Senior Stafmedewerker WAI-congres, 18 juni 2013 1 VIGeZ: Wat? Het VIGeZ is een expertise- en servicecentrum dat strategieën, methodieken, advies en opleiding
Nadere informatieLoes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren BEWUST ETEN KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN
Loes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK GROEP PER GROEP WEETJE DEHYDRATEREND EFFECT VAN ALCOHOL EN KOFFIE Alcoholische dranken hebben een
Nadere informatieVoedingsrichtlijn Diabetes 2015
Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015 1 Voedingsrichtlijn 2015 1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006. 2e herziene richtlijn
Nadere informatieEvenwichtig eetplezier
Evenwichtig eetplezier Evenwichtig eetplezier De kunst van lekker en gezond eten is om binnen de actieve voedingsdriehoek te variëren met voedingsmiddelen, de grootte van de verschillende groepen te respecteren
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieVoeding en gezondheid anno 2016
Voeding en gezondheid anno 2016 Anke van den Brand, stafmedewerker gezonde voeding, VIGeZ Diabetessymposium Gent, 14 november 2016 1 AANDACHT VOOR GEZONDE VOEDING EN GEZONDHEID NEEMT TOE 2 Aandacht voor
Nadere informatieACTIEPLAN VOEDING EN BEWEGING 2009-2015
ACTIEPLAN VOEDING EN BEWEGING 2009-2015 1. INHOUDSOPGAVE Actieplan voeding en beweging 2009-2015... 1 1. Inhoudsopgave... 2 2. Wat vooraf ging... 4 2.1. Het Decreet betreffende het Preventieve Gezondheidsbeleid...
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Nadere informatieSESSIE VRIJE TIJD (VRIJE TIJD, GEZONDE TIJD)
SESSIE VRIJE TIJD (VRIJE TIJD, GEZONDE TIJD) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van:
Nadere informatieVoedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum
Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de
Nadere informatieWie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige
Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer Plaats: Eindhoven Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Workshop voeding Doel Basisvoeding Van theorie naar praktijk Sportspecifieke
Nadere informatieVOEDSELCONSUMPTIEPEILING
VOEDSELCONSUMPTIEPEILING 2014-2015 RAPPORT 4: DE CONSUMPTIE VAN VOEDINGSMIDDELEN EN DE INNAME VAN VOEDINGSTOFFEN Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance
Nadere informatieGrafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %)
1 2 Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname 3 g groenten 2 stukken (of 25 g) fruit minstens 5 sneetjes (of 175 g) bruin brood of volkorenbrood 141 g of 47 % van de ADH (214 g incl. soepen en sappen)
Nadere informatieDE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties
DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties Wat: De gezondheidsmatrix is een model dat verschillende strategieën en niveaus voorstelt. Een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid voeren in de voorziening betekent
Nadere informatieDeze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes
Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je
Nadere informatie