Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg. Donderdag 11 juni 2015

Transcriptie

1 Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg Donderdag 11 juni 2015

2 Medicatieproblematiek en valpreventie in de eerste lijn Carolien Bogaerts

3 Interprofessionele vorming

4 Wat is een IPV? IPV = interprofessionele vorming MFO ; MDO Communicatie tussen zorgverleners in de eerste lijn verbeteren. Zorg voor de patiënt vergroten. Afspraken vastleggen in een gezamenlijk protocol (latere fase). Patiënt staat steeds centraal. Steeds lokaal; afgebakende regio

5 Belang van een IPV Vergrijzing van de bevolking Multimorbiditeit = epidemie 50% van de 65-plussers heeft minstens 3 chronische aandoeningen. 20% van de 65-plussers heeft er minstens 5. Deze patiënten moeten vaak heel wat medicatie innemen, hebben specifieke zorg nodig. Samen kunnen we deze patiënten beter begeleiden. Optimale zorg voor de patiënt

6 Medicatieproblematiek in de eerste lijn

7 Chronisch gebruik van 5 of meer geneesmiddelen Vooral ouderen Polyfarmacie Met de leeftijd stijgt de kans op het ontwikkelen van chronische aandoeningen zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Meerdere aandoeningen (multimorbiditeit); meerdere geneesmiddelen Grotere kans op interactie en bijwerkingen veranderende fysiologie een verminderde nierfunctie Verhoogd valrisico Therapietrouw! inname te complex verminderde cognitie

8 Figuur: 35% van de 75-plussers in de apotheek is een polyfarmaciepatiënt Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen; 22 november 2012, Pharmaceutisch Weekblad, Jaargang 147 Nr 47

9

10 HARM-onderzoek 2006 Observationele studie Hoeveel geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames? 2,4% van alle ziekenhuisopnames 5,6% van alle acute opnames Hoeveel hiervan zijn vermijdbaar? 46% is te vermijden Geëxtrapoleerd naar heel Nederland: geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames en potentieel vermijdbare opnames per jaar. De geschatte kosten hiervan zijn ruim 85 miljoen per jaar.

11 Polyfarmacie: mogelijke aanpak Medicatiebeoordeling: regelmatige evaluatie noodzakelijk; is de indicatie nog aanwezig? BEERS-lijst START-STOPP criteria Gheops-3 tool

12 Polyfarmacie: mogelijke aanpak Samenwerking tussen zorgverleners Aanmaak medicatieschema IMV (individuele medicatievoorbereiding) Nagaan van de therapietrouw, onder- en overdosering (signaalfunctie) Goede medicatieoverdracht bij opname/ontslag van de patiënt in het ziekenhuis (Tram-project)

13 Patient: Mevrouw De Vos - type 1 Mijn rijksregisternummer: Mijn apotheker: Mijn huisarts: Permanente geneesmiddelen Geneesmiddel Begin Eind Frequentie Inname Nuchter Voor Tijdens Na 10u Voor Tijdens Na 16u Voor Tijdens Na 20u Slaap Opmerkingen Omeprazole 20 mg 1x/dag oraal 1 Furosemide 40mg 1x/dag oraal 1 Ontbijt Middagmaal Avondmaal tegen maagzuur, 30 minuten vóór eten. Opletten met koffie, chocolade, pikant voedsel hiervan moet je frequenter plassen. Opgelet met felle zon, spierkrampen Spiriva 1x/dag puffer 1 altijd op zelfde moment; goede mondhygiëne nodig Uri Cran 1x/dag oraal 1 veel dinken ( 2l/dag) Tijdelijke geneesmiddelen Ontbijt Middagmaal Avondmaal Geneesmiddel Begin Eind Frequentie Inname Nuchter Voor Tijdens Na 9u Voor Tijdens Na 16u Voor Tijdens Na 20u Slaap Opmerkingen Amoxiclav 875 mg 3 x 1/dag oraal à 8 uur tussen de innames, volledig uitnemen Indien nodig Geneesmiddel Begin Eind Frequentie Inname Dosering Opmerkingen Ventolin in nood puffer tot max 4 x 2 puffs/dag, enkel in nood schudden voor gebruik, 30 seconden tussen 2 puffs Lormetazepam 1mg 1x/dag oraal 1 30 minuten voor slapen. Geen gewoonte van maken, niet elke avond

14

15 Valpreventie in de eerste lijn

16 Incidentie Wist je dat... Het risico op vallen stijgt als je ouder wordt 1 op 3 ouderen valt jaarlijks minstens 1 keer Vrouwen vallen 2x zoveel dan mannen In woonzorgcentra vallen ouderen meer

17 Realiteit Ondanks deze hoge cijfers is er toch nog een onderschatting van de problematiek. Een valincident zonder letsel wordt vaak niet gemeld omdat: het een confrontatie betekent met toegenomen fragiliteit ouderen vrezen voor een opname in een woonzorgcentrum

18 Wat zijn valrisicofactoren? evenwicht, spierkracht, mobiliteit valangst medicatie omgeving en gedrag VAL risico duizeligheid voeten en schoeisel zicht

19 Factor Medicatie Orthostatische hypotensie Zicht Voeten/schoeisel Valangst Evenwicht/mobiliteit/ spierkracht Omgeving/gedrag Urinaire incontinentie Evaluatie 4 of meer verschillende soorten medicatie tijdstip - therapietrouw Draaien, zwart voor ogen Ondertitels, lineaire E-test, bifocale bril Voetproblemen, slechte schoenen Fes-I Tinetti, Four Test Balance Scale, Functional Reach, TUG, Timed Chair stand test VOTO-res Drang-, nachtelijke incontinentie

20 Wat zijn de gevolgen van een val? Een val kan ernstige lichamelijke, psychosociale en financiële gevolgen hebben Kleine letsels bv. verstuiking Grote letsels bv. heupfractuur Valangst Activiteiten vermijden Na een heupfractuur herstelt slechts 1 op 5 volledig. Opname in woonzorgcentrum Opname in ziekenhuis

21 Voorbeeld: gevolgen van een heupfractuur Ten gevolge van een heupfractuur: herwint slechts 1 op 5 ouderen zijn volledige ADL-zelfstandigheid (Activiteiten van het Dagelijkse Leven) wordt 1 op 5 ouderen immobiel sterft 1 op 3 ouderen binnen het jaar na het valincident dit toegenomen sterfterisico blijft behouden tot 10 à 15 jaar na de heupfractuur riskeert 6 tot 12% een nieuwe heupfractuur De extra kosten voor een heupfractuur, inclusief de 12 maanden nazorg, worden geschat op gemiddeld per patiënt. Met zo n tal heupfracturen per jaar loopt dat cijfer gigantisch hoog op voor ons land: in 2010 bedroeg de totale kostprijs voor België

22 Let op medicatie! Valrisico stijgt indien de patiënt: 4 verschillende geneesmiddelen inneemt Specifieke risicovolle medicatie gebruikt zoals psychofarmaca: Sedativa, vnl. benzodiazepines Antidepressiva Antipsychotica, vnl. de klassieke antipsychotica

23 Psychofarmaca en vallen Duidelijk verband aangetoond tussen verhoogd valrisico bij ouderen en gebruik van psychofarmaca: Valrisico ongeveer x 1,7!! Ouderen metaboliseren deze molecules trager en zijn gevoeliger voor de mogelijke neveneffecten van deze medicatie zoals: Sedatie Duizeligheid Orthostatische hypotensie Cognitieve achteruitgang Delier Afhankelijkheid

24 Bron:

25 Benzodiazepine afbouwen Afbouw langdurige behandeling Dosis geleidelijk afbouwen, bv. met 10 à 20% per week of per 2 weken Eventueel overschakelen naar een benzodiazepine met lange halfwaardetijd zoals diazepam (eventueel in magistrale bereiding). Dit staat bij ouderen ter discussie rekening houdende met de lange halfwaardetijd van diazepam en zijn actieve metabolieten

26 CASUSBESPREKING

27 Casus Georges & Leonie

28 Georges (60j) Leonie (62j) Hartinfarct Artrose aan nek- en rugwervels Operatie lumbale rugwervels Operatie netwerkvels COPD (zware roker) Depressieve stoornis Parkinsonisme Slik- en praatprobleem Plasprobleem Diabetes type 2 (HbA1c van 8,5%) Obesitas (BMI 31) Fibromyalgie

29 Georges Tijdstip 8u00 12u00 16u00 18u00 21u00 Medicatie Stalevo 200mg Movicol Flixotide 250 (250 mcg/dos.) Matrifen 25 mcg/h Escitalopram EG 10mg Stalevo 200mg Aldactone 25mg Stalevo 200mg Asaflow 80mg Simvastatin Sandoz Stalevo 200mg Zyprexa 5mg Flixotide 252 (250mcg/dos.) Valtran (20 druppels) Trazolan 100mg Tijdstip Medicatie Glucophage 850 3x per dag Asaflow 80 1 x per dag Simvasta 20 1 x per dag Lyrica x per dag (diab neuropathie) Omepra 20 1 x per dag emconcor 10 1 x per dag Mirtazapine 30 1 x per dag Insuman basal 30 E Zolpidem 1 x per dag Soms pijnstillers, kine Leonie

30 1. Hoe kunnen we tot een goede samenwerking komen? 2. Hoe gaan we die samenwerking praktisch organiseren?

31 Casus Georges & Leonie Weinig sociale contacten Leonie heeft vaak last van kwaaltjes De zorgverleners kunnen weinig goed doen

32 Casus Marie

33 Marie (78j) Overlijden echtgenoot 1 jaar geleden emotioneel moeilijk Te hoge cholesterol Diabetes mellitus type 2 Hypertensie Medicatie: Metformine 500mg 3x/dag bij of na eten Gliclazide 30mg 1X/dag bij ontbijt Hydrochloorthiazide 12,5mg 1X/dag bij ontbijt. Lormetazepam 2mg 1x/dag voor slapengaan Simvastatine 40mg 1x/dag s avonds (cholesterol) Acetylsalicylzuur 80mg 1x/dag Clopidogrel 75mg 1x/dag

34 Casus Marie Vorige maand op weg naar toilet gevallen Niet de eerste keer Gebroken pols Bezoek valkliniek Revalidatie: kinesitherapeut Geriater geeft raad: Oefentherapie Bezoek oogarts Aanpassen thuisomgeving Afbouwen slaapmedicatie Marie ziet deze veranderingen niet zitten

35 1. Hoe kunnen we tot een goede samenwerking komen? 2. Hoe gaan we die samenwerking praktisch organiseren?

36 Bedankt voor uw aandacht! Vergeet het evaluatieformulier niet

37 Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg Donderdag 11 juni 2015