SERIE VISIES OP GENEZING: REUMA

Transcriptie

1 SERIE VISIES OP GENEZING: REUMA REUMA, OORZAKEN EN BEHANDELWIJZEN

2 Inhoud Introductie Wat is reuma? Wat zijn de oorzaken? Welke behandelingen zijn er mogelijk bij soulgym? Bijlage 1 Diagnose en medicatie

3 Introductie Reuma omvat meer dan 100 chronische aandoeningen. 2,3 miljoen Nederlanders hebben reuma. Iedereen kan reuma krijgen, op elke leeftijd. De lichamelijke gevolgen hebben grote impact op het dagelijks leven van mensen met reuma en hun omgeving. Simpele dingen zoals een brief openen of een sms sturen lukken vaak niet meer door de pijn en stijfheid. Sommige dagen ook weer wel, want reuma is erg wisselend. Dit is vaak voor mensen met reuma moeilijk uit te leggen. Mede daardoor verliest een flink aantal mensen met reuma werk en inkomen. Reuma hebben betekent ook een kortere levensverwachting dan die van gezonde mensen. Als u langere tijd pijn of stijfheid in bepaalde gewrichten of spieren heeft, of last heeft van gezwollen en warme gewrichten, dan kan dit wijzen op een vorm van reuma. Deze symptomen kunnen uiteraard ook iets anders betekenen. Vandaar dat een officiële diagnose van belang is. Reuma is onderverdeeld in drie categorieën: 1. Ontstekingsreuma: dit veroorzaakt ontstekingen die onder andere gewrichten beschadigen. Bijna mensen hebben deze vorm van reuma. 2. Artrose, waarbij het kraakbeen in gewrichten langzaam verdwijnt. Ongeveer 1,2 miljoen mensen hebben artrose. (Klik hier voor artikel artrose) 3.Wekedelenreuma, dat pijn veroorzaakt aan onder andere spieren, banden, pezen en het kapsel om gewrichten. Zo n mensen lijden aan wekedelenreuma. Sommige mensen hebben meerdere vormen van reuma. Bron: Reuma fonds 1. Wat is reuma? In dit artikel wordt voornamelijk aandacht geschonken aan reumatoïde artritis (ontstekingsreuma) en wekendelenreuma. Reumatiode artritis (RA) Bij Reumatoïde artritis is er sprake van een chronisch ontstekingsproces van het synovialemembraan en kraakbeenoppervlak. Het is een auto-immuunziekte wat betekend dat het afweersysteem het verschil tussen goede (lichaamseigen) en 3

4 slechte organismen (virussen en bacteriën) niet kent en daardoor eigen weefsel aanvalt. Wegens onduidelijke redenen ziet het immuunsysteem het synoviale membraan niet meer als lichaamseigen en valt dit weefsel aan met als resultaat uitgebreide ontstekingsprocessen in de kapselwand, celwoekering van het synovium (hyperplasia) en overproductie van synovial vloeistof (vocht in gewrichten). De veranderde samenstelling van het synovium hebben gevolgen voor de smering van het gewricht wat slijtage van het kraakbeen oppervlak creëert, tevens komen er door het ontstekingsproces enzymen vrij (granulocyten) die direct de kwaliteit van het kraakbeen doet afnemen. 2. Wat zijn de oorzaken? De primaire oorzaak van reuma is nog niet bekend er zijn echter wel enkele theorieën. Predispositie 70% van de RA patiënten hebben een genetische predispositie (aanleg) die gekenmerkt wordt door HLA-DR1 en HLA-DR4. Er is tot nu toe nog geen duidelijke aanleiding dat RA ook erfelijk is. Dit geld wel voor artrose, ziekte van Bechterew, jicht en osteoporose. Hormonaal Het hormonale systeem zou mogelijk ook een rol kunnen spelen bij RA. Vrouwen lopen driemaal meer risico op RA dan mannen en hebben vaak na zwangerschap hun eerste symptomen. 4

5 Veel vrouwen met RA geven aan tijdens hun zwangerschap minder last te hebben van pijn, stijfheid en vermoeidheid. Tevens lijken hormonale behandelingen waar oestrogeen bij betrokken is effect te hebben op RA. Er is momenteel een Zweeds onderzoek gaande naar het effect van oestrogeen op het kraakbeen van muizen. Muizen die oestrogeen blokkers hebben gekregen hebben duidelijk verminderde kraakbeen kwaliteit en degene die oestrogeen toegediend hebben gekregen bleken uitstekend kraakbeen te hebben. Infectie Een andere theorie is dat bepaalde infecties reuma kunnen triggeren. Iedere infectie creëert antilichamen en deze antilichamen blijven in het lichaam nadat de infectie effectief bestreden is. Vermoed wordt dat bij RA deze antilichamen geen goed onderscheid maken tussen infectie en gastheercel, de gastheercel is een lichaamseigen cel die gebruikt wordt door de infectie voor voeding en voortplanting. Op deze wijze vallen de antilichamen ook lichaamseigen cellen aan zoals bij RA het geval is. Roken Roken is mogelijk een trigger voor RA. Gebleken is dat rokers frequenter RA krijgen. Alhoewel nog volop onderzoek wordt gedaan denkt men dat RA meestal in de volgende volgorde ontstaat: 1. De persoon heeft een predispositie (aanleg) voor RA. 2. Vervolgens is er een trigger zoals een infectie of roken. 3. Het lichaam reageert met een hyperimmuunresponse (extreme afweer reactie) Reuma kan ook ontstekingen in de longen, pericardium (vlies om het hart), pleura (vlies om longen en binnenkant borstkas), sclera (oog wit) en subcatane (onderhuidse) bultjes op handen, elleboog of tenen veroorzaken. Onder wekendelen reuma vallen ook ontstekingen aan gewrichtkapsel, slijmbeurs, pezen en spieren. In de praktijk wordt dit ook wel eens spierreuma of fybromyalgie genoemd. Er is echter meestal geen aanwijsbare oorzaak zoals in zuivere reuma het geval is. 5

6 Welke behandelingen zijn er mogelijk bij Soulgym? Belastbaarheid van het gewricht optimaliseren Een gepaste hoeveelheid beweging heeft een bewezen positief effect op pijn en functie in gewrichten met RA. Oefentherapie bij een gewricht met RA moet zodanig gebalanceerd zijn dat het gewricht niet overbelast wordt noch onderbelast. De therapeut heeft hierbij rekening te houden met de vele factoren die hierbij een rol kunnen spelen. Het is belangrijk dat de persoon met RA een activiteit vindt die hij/zij na de behandeling kan doorzetten zodat een actieve leefstijl de norm wordt. Regelmatig bewegen heeft ook een positief effect op de kwaliteit van het kraakbeen, botdichtheid, de doorbloeding rondom het gewricht en de stofwisseling hetgeen op zijn beurt weer een positief effect heeft op RA en vele andere aandoeningen (hart en vaat, diabetes, etc.). Verbeteren van de artrokinematica RA kan de bewegingswet van het gewricht verstoren en zo pijn veroorzaken. Door middel van het toepassen van manuele technieken kan er, binnen de mogelijkheden, gestreefd worden naar een optimale artrokinematica (bewegingswet). Op deze wijze is er minder frictie binnen het gewricht waardoor beweging minder pijnlijk is en de kans op ontstekingen afneemt. Buiten onderzoek naar de artrokinematica doet de therapeut ook onderzoek naar eventuele verkortingen in het kapsel en omliggende spieren aangezien deze van invloed zijn op de artrokinematica. Voedingsadvies Middels dieet zijn er veel mogelijkheden om RA te behandelen. 1. Afvallen Vetweefsel in ons lichaam produceert verschillende hormonen en cytokinen waaronder Tumor necrose factor (TNFa). TNFα stimuleert ontstekingsreacties in het lichaam. Dit heeft weefselafsterving (necrose) tot gevolg. In goed gedoseerde hoeveelheden is dit wenselijk om bijvoorbeeld tumorcellen te doden. Overgewicht doet de hoeveelheid TNFa in ons bloed toenemen tot schadelijke hoeveelheden. Het doet de ontstekingen toenemen wat meer schade doet aan de gewrichten en andere lichaamsdelen. Indien u overgewicht heeft is het dus noodzakelijk om z.s.m. gewicht te verliezen. Bij overgewicht worden de gewrichten te zwaar belast en/of te weinig wegens inactiviteit. Beide aspecten doen schade aan de gewrichten. TNFa speelt een sleutelrol als boodschapper bij RA en de ziekte van Crohn. 6

7 Het is ook verantwoordelijk voor ziektemanifestaties buiten de gewrichten, zoals vermoeidheid, vermagering, en bloedarmoede. Overproductie van TNFα wordt in verband gebracht met een aantal ziekten, zoals kanker. 2. Ontstekingsremmend dieet Bepaalde voedingsstoffen doen ontstekingsfactoren in ons lichaam toenemen en andere voedingsstoffen werken ontstekingsremmend. Onderstaand enkele voorbeelden. Suiker Over de nadelige effecten van suiker is al veel bekend als onder andere een veroorzaker van diabetes, hoge bloeddruk, verlaagde werking van het immuunsysteem en een verhoogde kans op ontstekingen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die veel suiker consumeren ook een hogere mate van ontstekingsfactoren in het bloed hebben zoals: C-Reactive Protein (CRP), haptoglobin, Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR) en transferrin. Geraffineerde koolhydraten Bijna 70% van de suikers die we nemen zijn verborgen. Daaronder vallen ook geraffineerde koolhydraten. Koolhydraten zetten zich om in suikers en vormen een belangrijke energiebron voor ons lichaam. Geraffineerde koolhydraten echter hebben bijna dezelfde werking als suiker en hebben vrijwel geen voedingswaarde. Studies tonen aan dat frequente inname van geraffineerde koolhydraten, wat de afgelopen 50 jaar sterk is toegenomen, samenhangt met diabetes, overgewicht, ziekte en ontstekingsfactoren. Voorbeelden van voeding met geraffineerde koolhydraten is witte rijst, pasta, noodles, wit brood en ontbijt mixen zoals cornflakes en chocopops. Vetten Er zijn drie type vetten die in weinig hoeveelheden geconsumeerd moeten worden. Dat zijn transvetten, gesatureerde vetten en arachidonic zuur (omega 6). Transvetten zijn te vinden in (plantaardige) oliesoorten die zijn gehydrogeneerd zoals sojaolie en zonnebloem olie. Het zijn de meervoudige onverzadigde verbindingen die worden gehydrogeneerd om de houdbaarheid te garanderen. Sojaolie/vet wordt met name gebruikt voor sauzen, dressings, producten van commerciële banketbakkerijen, kant en klaarmaaltijden, margarines, knapperige dan wel voorgebakken (graan-)producten, zoutjes, koek, snoep, soepen, bepaalde toetjes, etc. 7

8 De vermelding plantaardig vet zonder nadere aanduiding mag opgevat worden als: bevat soja olie/vet. Er kunnen aanzienlijke hoeveelheden transvetzuren zitten in snackbarproducten, horecavoedsel, gebakken vis aan de kraam, e.d., hoewel dit geheel afhankelijk is van het soort olie of vet dat gebruikt wordt. Gesatureerde vetten komen voornamelijk voor in dierlijke producten en vooral met veel vet eraan. Bacon, vet vlees, boter, palmolie, volle melk, etc. Arachidonic zuur Omega 6 komt veel voor in soyaproducten, noten en zaden. Hoewel deze stof essentieel is in onze voeding, is het wel zo dat een overdaad een ontstekingsbevorderende werking heeft. Overige Andere stoffen die aangetoond hebben ontstekingsbevorderend te zijn is: Alcohol, smaakversterkers, kleurstoffen en conserveer middelen. Ontstekingsremmende voeding Boswellia schijnt een positief effect te hebben op RA en wordt frequent toegepast als alternatief ontstekingsremmend middel. Voeding rijk aan carotene, bioflavonoiden, quercetine, anthocyanidine, selenium, vitamine C, antioxidanten, Omega 3 en ongesatureerde vetten werken ontstekingsremmend. Er is te veel informatie over dieet en de effecten daarvan om in deze informatie brochure samen te vatten. Indien u meer wil weten over de mogelijkheden met dieet neem contact op met soulgym, wij vertellen u graag meer over de mogelijkheden. 3. Stoppen met roken Roken creëert ontstekingsbevorderende factoren. Roken beïnvloed RA zeer negatief, stoppen of minderen is dus een verstandige keuze. Behoud van levenskwaliteit Bij personen met gevorderde RA kan behoud van zelfstandigheid in het dagelijks leven een reële uitdaging worden. Dit tast meestal ook het geestelijk en sociale welzijn aan van de persoon. Door de ontsteking en de pijn aan de ene kant en de vervorming van gewrichten aan de andere kant kan de patiënt in het dagelijks leven behoorlijk beperkt worden. Beperkingen van de handfunctie en de loopfunctie komen het meest voor. Wanneer dit ernstig wordt kan de participatie in de maatschappij steeds verder aangetast worden doordat de mobiliteit is aangetast en de handen op momenten te pijnlijk zijn om ieder soort werk mee te verrichten. 8

9 Dit kan tot sociaal isolement lijden doordat de persoon moeite krijgt met het actief onderhouden van contacten. Ook het werk zal op een gegeven moment niet goed meer uitgevoerd kunnen worden. Dit kan bij de patiënt een gevoel van overbodig zijn veroorzaken. Door hun aandoening is de patiënt afhankelijk van andere mensen en kan zich schuldig gaan voelen over het beroep dat hij/zij doet op de omgeving. Bij bepaalde personen kan dit het gevoel van minderwaardigheid en overbodigheid veroorzaken. Chronisch ziek zijn vereist soms moeilijke maar noodzakelijke aanpassingen in het zelfbeeld en verwachtingen omtrent het leven. Het is voor ons een belangrijk aspect samen creatief na te denken over mogelijke oplossingen. Het is onze overtuiging dat ziekte niet de gift van het leven moet gaan overheersen. Voor meer informatie over onze aanpak van chronische pijn en de beperkingen die daarmee gepaard gaan klik op de link chronische pijn. Stress Wetenschappelijk onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat stress onze gezondheid aantast op vele niveaus. Ontstekingsprocessen kunnen erger worden door chronische stress en heeft een negatief effect op pijnbeleving en genezing. Het is dus gewenst om stress te reduceren en desnoods bij de wortel aan te pakken middels professionele hulp. 9

10 Bijlage 1 Diagnose en medicatie Diagnosticeren Naast een lichamelijk onderzoek kan uw arts ook aanvullend onderzoek laten doen. Soms is aanvullend onderzoek nodig om een juiste diagnose te kunnen stellen. Er zijn verschillende vormen van aanvullend onderzoek. Bloedonderzoek: bloedonderzoek kan informatie geven die helpt om de diagnose te stellen. Daarnaast ziet uw arts aan het bloed of de behandeling goed werkt en of u de medicijnen verdraagt. In het bloed kunnen onder, meer ontstekingsfactoren, reumafactoren en antistoffen worden bepaald. Beeldvormend onderzoek: röntgenfoto s, echografieën en scans geven een beeld van uw gewrichten en het omliggende weefsel. Deze onderzoeken geven aanvullende informatie om de diagnose te kunnen stellen. Scans zijn er in de vormen: MRI-scan, CT-scan en DEXA-meting Urineonderzoek: onderzoek bij de urine kan aantonen of u bijvoorbeeld jicht heeft of botontkalking. Maar het laat ook zien of uw blaas en nieren goed werken. Weefselonderzoek: Weefselonderzoek is vooral nuttig als de diagnose nog niet duidelijk is. De specialist neemt een stukje weefsel weg. Dat heet een biopt. Met dit stukje weefsel of uit een beetje vocht, kan de diag nose mogelijk wel worden gesteld. Kijkoperatie: De specialist kijkt in uw gewricht om te achterhalen wat de precieze oorzaak is van uw klachten. Ook kan een stukje weefsel of vocht worden weggenomen voor verder onderzoek. Medicatie Medicijnen voor reuma-patiënten zijn onder te verdelen in drie groepen: 1. NSAID s (Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs). Deze groep bestaat uit ontstekingsremmende en koortsverlagende pijnstillers. Voordeel is dat het medicijn snel werkt en de pijn doet afnemen. Nadeel is dat er bijwerkingen aanverbonden zijn zoals maagbloeding en deze medicijnen alleen de symptomen aanpakken. Deze medicatie kan tijdelijk geslikt worden maar niet continue wegens nadelige effecten. Voorbeelden zijn: Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac en Indometacine. 10

11 2. DMARD s (Disease Modifying Anti Rheumatic Drugs). Deze groep bestaat uit lang(zaam) werkende ontstekingsremmers. Ze kunnen tevens de schade aan gewrichten beperken. Deze medicatie is belangrijk in te nemen in het begin staduim daar schade door RA in de gewrichten niet terug te draaien is maar wel preventief te behandelen met deze medicatie. Nadelen zijn wel dat deze medicatie op lange termijn een schadelijk effect kan hebben op de lever. Voorbeelden zijn: Methotrexaat, Sulfasalazine, Entanercept * en Infliximab *. 3. Corticosteroïden (bijnierschors-hormonen). Deze groep bestaat uit snelwerkende ontstekingsremmers. Ze kunnen schade aan gewrichten beperken en systemische verschijnselen verminderen. Een corticosteroïden kuur kan soms noodzakelijk zijn. Nadelen zijn dat deze medicijnen de mogelijke bijwerkingen zoals gewichtstoename, dunnere huid, vocht vasthouden, toename bloeddruk, verlaagde werking van het immuunsysteem en maagpijn of misselijkheid. Voorbeelden zijn: Prednison en Prednisolon. Indien u een of meerdere van deze medicatie voorgeschreven heeft gekregen wees verstandig en doe zelfstandig onderzoek naar de voor en nadelen. 11

12 Soulgym praktijk voor fysiotherapie, coaching & haptonomie. Deze praktijk staat voor een wetenschappelijke, innovatieve en menselijke behandelwijze. Klik hier om meer te weten te komen over onze filosofie. Contact gegevens Locatie Doesburg Veerpoortwal BR, Doesburg Tel: info@soulgym.nl 12