Het ontstaan van ballet
|
|
- Leo Bogaert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het ontstaan van ballet Ballet ontstond net als opera aan de hoven van de Italiaanse adel in de Renaissance. Musici, zangers en dansers werkten bij grote festiviteiten samen om de adel gevarieerd entertainment te bieden. De adellijke gasten waren bij deze spectaculaire feesten niet alleen toeschouwer. Ze namen deel aan hofdansen: verfijnde en gestileerde dansen die geschikt geacht werden voor mensen van hun stand. Plechtig schreden zij voort terwijl het bovenlichaam sierlijk de ene kant, dan weer de andere kant opdraaide. Acrobatische hoogstandjes kwamen er niet aan te pas, maar er waren wel dansen met snelle, kleine sprongetjes en de meest wilde dans was de volta. Aan het eind van de vijftiende eeuw werden figuurdansen populair: dansen waarbij allerlei geometrische patronen opgebouwd werden. De toeschouwers konden deze figuren goed zien, omdat ze vanaf balustraden of verhoogde podia op de dansers neerkeken. Catherina de Medici hield van dans en bracht die liefde mee naar het hof van Frankrijk toen zij trouwde met Hendrik II. De liefde bleek aanstekelijk. Het zogenaamde hofballet werd aan het Franse hof ontwikkeld. Het Balet Comique De La Royne uit 1581 wordt beschouwd als het eerste voorbeeld in dit genre. Koningin Louise, echtgenote van Hendrik III en opdrachtgeefster van het ballet, danste zelf mee.
2 Het hofballet Het hofballet bloeide in Frankrijk in de eerste helft van de zeventiende eeuw. Zowel Lodewijk XIV de Zonnekoning als zijn vader Lodewijk XIII waren grote liefhebbers en dansten graag mee. Hofballetten werden opgevoerd bij feestelijke gelegenheden zoals een huwelijk, geboorte of een belangrijke overwinning voor de koning. Er werd veel geld in gestoken. De decors waren spectaculair en de kostuums overdadig. De dansen die de hovelingen zelf dansten, waren niet al te moeilijk. Ze waren vooral elegant en de nadruk lag op het maken van geometrische patronen. Voor de meer virtuoze dansstukken werden beroepsdansers en acrobaten ingeschakeld. In het hofballet zat geen duidelijke verhaallijn. Het bestond meestal uit verschillende delen die losjes met elkaar verbonden werden door een overkoepelend onderwerp van politieke of filosofische aard. Veel rollen waren weggelegd voor allegorische personages zoals de Deugd, het Vuur of de Winter. Emotionele expressie was niet belangrijk. Het ging het er niet om de toeschouwers te roeren, maar om hen visueel te bekoren en eventueel tot nadenken aan te zetten. In het komische Ballet Des Fées De La Forêt de Saint-Germain (1625) verschijnen vijf amusante feeën voor het koninklijke gezelschap met ieder een eigen talent: muziek, dans, gokspelen, het genezen van geesteszieken en het aanvoeren van dappere krijgers. Het adellijke gezelschap danste zoals gewoonlijk zelf mee. Koning Lodewijk XIII speelde een van de dappere krijgers: rijdend op een ezel en gewapend met een houten zwaard. Zijn broer Gaston had de rol van halfgek op zich genomen en de ongelukkige graaf van Chalais (die niet lang daarna onthoofd werd op beschuldiging van hoogverraad) was een van de geestelijk verwarden. In de zeventiende eeuw werden voor het eerst theaters gebouwd speciaal voor het opvoeren van muziekdramatische werken. Het voordeel was dat in een theater veel meer spectaculaire effecten mogelijk waren. Een nadeel was echter dat het publiek vooral tegen het podium aankeek in plaats van erop, waardoor door dansers gemaakte geometrische patronen minder goed uitkwamen. Waarschijnlijk is dit een reden waarom figuurdansen langzamerhand minder belangrijk werden en het accent kwam te liggen op het maken van virtuoze sprongen.
3 Professionalisering Lodewijk XIV besloot uiteindelijk dat in hofballetten geen hovelingen meer moesten optreden, maar alleen nog beroepsdansers die goed geschoold moesten worden. In 1661 werd in Parijs de eerste dansacademie opgericht, die een aantal jaren later opging in de Koninklijke Academie voor Muziek en Dans. De eerste balletmeester daar was Pierre Beauchamp ( ?). Beauchamp had al vele choreografieën op zijn naam staan en samen met de koning mogen dansen. Nu was hij verantwoordelijk voor de kwaliteit van het dansonderwijs. Beauchamp hamerde op het belang van de uitdraai en schreef de vijf basisposities voor die nog steeds in het klassiek balletonderwijs gebruikt worden. Verder beschreef hij verschillende soorten sprongen, geen zweefsprongen maar sprongen recht omhoog. Het kostuum van destijds met pruik en hoge hakken gaf immers weinig bewegingsvrijheid, ook aan de heren. De virtuositeit zat hem vooral in het meerdere malen tegen elkaar tikken van de benen tijden de sprong (de zogenaamde batterie), waardoor de dansers nog langer in de lucht leken te zweven. Het moest lijken alsof de natuurkrachten bedwongen waren, want dat was het ideaal van het barokke gedachtegoed. Voor de danseressen hadden batteriesprongen weinig zin vanwege hun lange rokken; zij legden zich toe op aristocratische verfijning. Emoties werden niet realistisch uitgebeeld maar beschreven. Het behoud van waardigheid was het belangrijkste. De belangrijkste balletcomponist ten tijde van Lodewijk XIV was Jean-Baptiste Lully ( ), tevens danser en choreograaf. Lully werkte vanaf 1661 samen met de toneelschrijver Molière. Hun beroemdste werk samen was Le Bourgeois Gentilhomme (1670), een combinatie van blijspel en ballet met choreografieën van Beauchamp. Het verhaal gaat over Monsieur Jourdain, een omhooggevallen burgerman die graag wil leren 'hoe het hoort' in hogere kringen. Daarom neemt hij les van kenners van Muziek, Dans, Filosofie, Schermen en Mode. Zijn vrouw schudt weemoedig haar hoofd.
4 Virtuositeit floreert Ballerina s maakten geen hoge sprongen totdat in de jaren 1720 een sterdanseres, La Camargo, in Parijs het waagde een strook van haar hoepelrok af te knippen, zodat haar enkels zichtbaar werden. Onder grote aanmoediging kon zij haar batteriekunsten vertonen. De belangrijkste componist van ballet en opera in deze tijd was Jean-Philippe Rameau ( ). Hij componeerde succesvolle operaballetten als Les Indes Galantes (1735) en Les Fêtes d Hébé (1739). Een beroemde passage is de vulkaanuitbarsting in Les Indes Galantes, waarin Rameau een tot dan toe ongekend dramatisch effect wist te bewerkstelligen. Emoties werden herkenbaarder, natuurlijker, wat niet wil zeggen dat dansers streefden naar een realistische weergave. Schoonheid was nog altijd belangrijker; emoties werden gestileerd weergegeven. De liefhebbers van de oude stijl van Lully vonden dat er te veel gesprongen werd en betreurden het verlies van waardigheid. Ook een jonge generatie dansers en choreografen keerde zich tegen al dat gespring. Ze wilden meer dans zien met de nadruk op emoties en het vertellen van een verhaal. De Verlichting was doorgebroken. Natuurlijke eenvoud werd het nieuwe ideaal. In Engeland experimenteerde de choreograaf John Weaver ( ) al met balletvormen waarbij het verhaal uitsluitend door beweging en zonder woorden weergegeven werd. Hij had veel invloed op Marie Sallé ( ), gevierd ballerina aan de Opera van Parijs en aanhangster van de dramatisch expressieve dansstijl. Sallé trad in Londen ondermeer op in een aantal opera s van Georg Friedrich Händel. Samen met haar grote rivale Camargo danste ze in het succesvolle ballet Les Caractères De La Danse (1715) van Jean-Féry Rebel ( ). Rebel componeerde een van de origineelste muziekstukken uit de barok: Chaos uit het ballet Les Elemens (1737).
5 Hervormingen In een tijd dat de componist Christoph Willibald von Gluck ( ) zich tegen de kunstmatigheid van de barokopera keerde, deed choreograaf Jean-Georges Noverre ( ) precies hetzelfde voor de dans in een aantal geschriften waaronder Lettres Sur La Danse (1760). Weg met alle complexe sprongen en passen, weg met de zware pruiken en stijve hoepelrokken! Alles moest in het teken staan van natuurlijke schoonheid en expressie. Noverre werkte samen met Gluck in zowel Wenen als Parijs. Hij was een goede reclameman en presenteerde zichzelf als enige vernieuwer van de balletpantomime. Dit tot grote ergernis van de Italiaanse choreograaf Gasparo Angiolini ( ), die Noverre erop wees dat er wel meer vernieuwers waren en waren geweest. Angiolini zelf ging eigenlijk nog veel verder in zijn vernieuwende idealen dan Noverrre. Hij creëerde het ballet Don Juan (1761) op muziek van Gluck. Een toeschouwer beschreef de laatste scène waarin de hoofdpersoon naar de hel gesleept wordt: plotseling verschijnt de hel met furiën die Don Juan kwellen met verlichte toortsen, op de achtergrond is een fraaie vuurwerkshow te zien die het vuur van de hel voorstelt, duivels vliegen heen en weer en uiteindelijk nemen ze Don Juan mee en werpen hem in een golf van vuur. Angiolini was heel tevreden over Gluck, die manieren vond om de woorden die er niet waren te suggereren in de muziek. In de jaren 1790 initieerde een andere Italiaanse choreograaf, Salvatore Viganò ( ), belangrijke kostuumhervormingen: losse kleding en sandalen met open teen of slippers. In Wenen werkte hij samen met Ludwig van Beethoven ( ), die voor hem Die Geschöpfe Des Prometheus (1801) componeerde. Critici vonden de muziek van Beethoven veel te zwaar voor een ballet.
6 Romantiek De romantiek wordt gekenmerkt door een nieuw ideaalbeeld van de ballerina: een beeldschoon etherisch wezen in witte tutu op spitzen. In 1832 maakte de choreograaf Filippo Taglioni ( ) in Parijs het ballet dat het nieuwe tijdperk in zou luiden: La Sylphide, een verhaal over de onmogelijke liefde tussen een man en een nimf. De hoofdrol werd gedanst door Taglioni s dochter Marie, die hij geleerd had om zo licht en gracieus mogelijk op spitzen te dansen. Op haar spitzen leek het net alsof Marie Taglioni over het podium zweefde en om het effect nog eens te benadrukken, creëerde de kostuumontwerper voor haar een rok die uit verschillende lagen tule bestond, waarschijnlijk de allereerste tutu. La Sylphide werd een groot succes en de jaren daarop stroomde het balletpodium vol met allerlei bovennatuurlijke wezens dansend op spitzen en gekleed in witte tutu s. Ze zweefden letterlijk door de lucht omdat de dansers getraind werden om zweefsprongen te maken. Het achtergronddecor werd gevormd door nevelige landschappen en donkere bossen gehuld in maanlicht. De sfeer was melancholisch. Het contrast van witte tutu s tegen een donkere achtergrond gaf de naam aan dit type balletscène dat een kenmerk werd van het romantische ballet: ballet blanc. Maar het romantische ballet bestond niet alleen uit ballet blanc. Het boerenleven had grote aantrekkingskracht en choreografen lieten zich graag inspireren door allerlei soorten volksdansen die zij vaak verwerkten in een divertissement, een reeks van dansen waarbij het puur ging om vorm en virtuositeit. Het verhaal werd verteld in pantomimeachtige scènes. Een hoogtepunt is Giselle (1841) op muziek van Adolphe Adam ( ), die beschouwd kan worden als de eerste grote balletcomponist van de romantiek. Adam zorgde voor meer vertelkracht en stilistische eenheid in zijn balletmuziek door compositietechnieken te gebruiken als het leidmotief. De op spitzen dansende ballerina domineerde de negentiende eeuw. De mannelijke balletdanser had bijna niets meer te doen, behalve in Denemarken waar de choreograaf August Bournonville ( ) waakte over de rol van de mannelijke balletdanser als virtuoos. Bournonville beschreef ook de ideale structuur van een verhalend ballet. In de eerste akte wordt een dramatisch conflict uitgewerkt en in de tweede vindt de ontknoping plaats. In het geval van een komedie wordt de gelukkige afloop in een derde akte gevierd met een divertissement.
7 Spektakelballet In de tweede helft van de negentiende eeuw werden de divertissements steeds verder uitgewerkt ten koste van het verhaal. Alles werd gedaan om het oog van de kijker te strelen: schitterende kostuums, grote decors, spectaculaire theatereffecten en adembenemende dansvirtuositeit. In Frankrijk leidde dit tot een artistiek verval. De ballerina werd zo sterk vereerd dat de mannelijke balletster soms volledig aan de kant gezet werd. Verkleed als man nam de ballerina dan de rol van minnaar over, zoals in Coppélia (1870). Muzikaal gezien bereikte het ballet juist een artistiek hoogtepunt. Voorheen bestond balletmuziek meestal uit een potpourri van populaire melodieën en snelgecomponeerde luchtige dansmuziek. Deze praktijk bleef bestaan, maar daarnaast begonnen Franse componisten het schrijven van balletmuziek steeds serieuzer te nemen. In Giselle worden al belangrijke compositietechnieken gebruikt zoals het leidmotief. Vervolgens bracht Léo Delibes ( ) de Franse balletmuziek tot grote hoogte met Coppélia en Sylvia (1876), waarmee hij de bewondering afdwong van niemand minder dan Pjotr Iljitsj Tsjaikovski ( ). Deze Russische componist componeerde maar liefst drie meesterwerken voor het ballet: het Zwanenmeer (1877), Doornroosje (1890) en Notenkraker (1892). De belangrijkste choreograaf in Rusland was Marius Petipa ( ), die - beschermd door de tsaar - zich kon ontpoppen als een ware alleenheerser à la Lully. Net als zijn collega s in Frankrijk werkte Petipa het divertissement steeds verder uit, maar hij deed dat zo goed dat zijn balletten nog steeds een inspiratie vormen vanwege de adembenemende spitzenvariaties, de aristocratische elegantie, mooie lijnen en gracieuze port de bras. Petipa was de choreograaf van Doornroosje (of De Schone Slaapster). Lev Ivanov ( ) maakte de dansen voor de Notenkraker. Ivanov was een buitengewoon getalenteerde leerling van Petipa die helaas zijn leven lang in de schaduw moest werken van zijn beroemde meester.
Dierbaren lezer. den Muzenmeester. Ik, den Muzenmeester, voel mijn einde naderen en schrijf daarom mijn testament.
Dierbaren lezer Ik, den Muzenmeester, voel mijn einde naderen en schrijf daarom mijn testament. Voor ik dezen stoffigen wereld verlaat, wil ik u mijnen schat toevertrouwen. Heel mijn leven heb ik mijne
Nadere informatieART HISTORY Barok en Classicisme
ART HISTORY Barok en Classicisme H4-profiel Barok 17e eeuw Classicisme 18de eeuw ART HISTORY Barok en Rococo H4-profiel 17e eeuw Barok De barok is een Europese stijlperiode die aan het begin van de 17e
Nadere informatieTheaterverslag CKV Zwanenmeer
Theaterverslag CKV Zwanenmeer Theaterverslag door een scholier 1745 woorden 24 december 2001 6,8 36 keer beoordeeld Vak CKV Algemene Gegevens Titel: Zwanenmeer Genre: Klassiek Ballet Auteur: Heb ik echt
Nadere informatieART HISTORY Renaissance. V4-cp3 De Renaissance
ART HISTORY Renaissance V4-cp3 De Renaissance 1400-1530 Tijdlijn Invloed van steden en haar burgerij groeit steeds verder. In Italië ontstonden sterke stadsrepublieken. Het bestuur bestaat uit vooraanstaande
Nadere informatieToets 5 VWO Hofcultuur Kunst: beeldende vormgeving dans drama muziek algemeen
Toets 5 VWO Hofcultuur Kunst: beeldende vormgeving dans drama muziek algemeen Deze toets bestaat uit 7 vragen. Bij de laatste 2 vragen over muziek in de hofcultuur horen geluidsfragmenten die een half
Nadere informatieGaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660
Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660 Gaston Jean Baptiste van Frankrijk, hertog van Orléans, prins van Frankrijk. Hij werd geboren als het vijfde kind en derde zoon van
Nadere informatieART HISTORY de twintigste eeuw. H5 H3 De modernen en volkskunst
ART HISTORY de twintigste eeuw H5 H3 De modernen en volkskunst Toenemende belangstelling voor exotische en volkskunst. blz.28 Wereldtentoonstellingen vanaf 1851. Reizen naar verre bestemmingen raakten
Nadere informatieBijlage HAVO. culturele en kunstzinnige vorming 2. afnametijdstip 2. Tekstboekje. 700047-2-069b
Bijlage HAVO 2007 afnametijdstip 2 culturele en kunstzinnige vorming 2 Tekstboekje 700047-2-069b Tekst 1 - Definitie commedia dell arte Commedia dell arte ontstond aan het eind van de vijftiende eeuw in
Nadere informatiePROGRAMMAVOORSTELLEN 2015 2016
PROGRAMMAVOORSTELLEN 2015 2016 EEN ANDER VERHAAL HET DUDOK KWARTET ZOEKT NAAR CONTEXT EN BETREKT DE LUISTERAAR BIJ DIE ZOEKTOCHT Van Haydn tot Xenakis: al eeuwenlang spreekt het strijkkwartet bij alle
Nadere informatieART HISTORY. de negentiende eeuw. H5 Blz.17 t/m 32 De Romantiek Eerste helft 19de eeuw
ART HISTORY de negentiende eeuw H5 Blz.17 t/m 32 De Romantiek Eerste helft 19de eeuw Romantiek Reactie op de verstedelijking en het rationalisme van de achttiende eeuw Zoektocht naar een betere wereld
Nadere informatieNIEUWSBRIEF, December 2015 NIEUWE PROGRAMMA S!!
NIEUWSBRIEF, December 2015 NIEUWE PROGRAMMA S!! In aansluiting op mijn reguliere series colleges Geschiedenis van de Klassieke Muziek, (voor lopende inschrijvingen zie website!!) heb ik een aantal nieuwe
Nadere informatieSHOW: The Feel Good Show of The Year. Artiesten: Blues Brothers. Naam: Sjuul Kroon. Klas 3GTA. Vak: CKV Opdracht: ckv verslag.
SHOW: The Feel Good Show of The Year Artiesten: Blues Brothers Klas 3GTA 1. Welk concert heb je gekozen? The Feel Good Show van de Blues Brothers. 2. Waarom heb je juist dit concert gekozen? We kregen
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieBasiscursus Klassieke muziek
Basiscursus Klassieke muziek George Frideric Handel (1685-1759) Watermusic (1717) Door Hélène Codjo Les 02 Kenmerken van de Barok 1. Instrumenten Violoncello, contrabas en klavecimbel = Basso continuo
Nadere informatieEen muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)
Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap
Nadere informatieWanneer je het programma van enkele culturele centra uit je buurt napluist, zal je merken dat dans hoe langer hoe meer vertegenwoordigd is.
KIJKEN NAAR DANS Artikel : Marleen Horemans Wanneer je het programma van enkele culturele centra uit je buurt napluist, zal je merken dat dans hoe langer hoe meer vertegenwoordigd is. Dans is echter een
Nadere informatieopera ballet voor kinderen
opera ballet voor kinderen 17 20/06/2017 Landcomanderij Alden Biesen bewerking en regie Véronique Lenaers Dirk Van Vaerenbergh ZOMEROPERA 2017 ALDEN BIESEN KINDEROPERA P.O.P. U.P. 17-18-19-20 juni Algemeen:
Nadere informatieDansen. Hanne haar spreekbeurt over dansen op 24 april 2006
Dansen Hanne haar spreekbeurt over dansen op 24 april 2006 1. Voorwoord Ik doe mijn spreekbeurt over dansen omdat ik veel van dansen hou en zelf ook graag dans. Ik vind het een leuk onderwerp om over te
Nadere informatiespreekbeurtpakket introdans
spreekbeurtpakket introdans inleiding Heb je binnenkort een spreekbeurt? Moet je een werkstuk maken? Of ben je gewoon benieuwd naar de wereld van Introdans? Gebruik dan dit pakket met informatie en ontdek
Nadere informatieLes ballets de monte carlo. volgens henk van cauwenbergh
Les ballets de monte carlo volgens henk van cauwenbergh tekst GEERT STADEUS foto s HENK VAN CAUWENBERGH De dansers en danseressen van Les Ballets de Monte Carlo genieten wereldfaam. Fotograaf Henk Van
Nadere informatieLodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643
Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september 1601 - Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII, bijgenaamd de Rechtvaardige (le Juste), koning van Frankrijk van 1610 tot aan zijn dood,
Nadere informatieSamenvatting door S woorden 22 april keer beoordeeld. Romantiek in de negentiende eeuw. De Romantiek
Samenvatting door S. 2027 woorden 22 april 2015 4 10 keer beoordeeld Vak Methode Kunst De bespiegeling Romantiek in de negentiende eeuw De Romantiek De romantiek als cultuurbeweging ontstaat tegen het
Nadere informatieLesbrief voor de voorstelling Cyrano de Bergerac door Joris Lehr
Lesbrief voor de voorstelling Cyrano de Bergerac door Joris Lehr Inhoud 1. Over de schrijver Edmond Rostand 2. Het verhaal 3. Thema: werkelijke schoonheid 4. De speelstijl 5. De verteller 6. Vooraf 7.
Nadere informatieLuister met je hart - Lesbrief Muziekproject van Markant
Luister met je hart - Lesbrief Muziekproject van Markant Dit muziekproject van Markant is bestemd voor leerlingen van groep 3 en wordt door Cultuurwijzer aangeboden binnen het cultuurmenu muziek schooljaar
Nadere informatieExamen HAVO 2011 kunst beeldende vormgeving - dans - drama - muziek - algemeen
Examen HAVO 2011 tijdvak 1 maandag 16 mei 9.00-12.00 uur kunst beeldende vormgeving - dans - drama - muziek - algemeen Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 4 blokken met in totaal 32
Nadere informatieLodewijk XVIII van Frankrijk: Kasteel van Versailles, 17 november 1755 Parijs, 16 september 1824
Lodewijk XVIII van Frankrijk: Kasteel van Versailles, 17 november 1755 Parijs, 16 september 1824 Kasteel van Versailles Koning van Frankrijk Co-vorst van Andorra Periode : 1814-1824 Voorganger: Napoleon
Nadere informatieART HISTORY de twintigste eeuw. V4 cp3 H3 De modernen en volkskunst Picasso Brancusi-Bartók-Stravinsky-Diaghilev
ART HISTORY de twintigste eeuw V4 cp3 H3 De modernen en volkskunst Picasso Brancusi-Bartók-Stravinsky-Diaghilev Belangstelling voor de volkskunst binnen en buiten Europa. Wereldtentoonstellingen vanaf
Nadere informatie7,2. Boekverslag door een scholier 1573 woorden 13 april keer beoordeeld. Eerste uitgave 1671
Boekverslag door een scholier 1573 woorden 13 april 2004 7,2 30 keer beoordeeld Auteur Molière Eerste uitgave 1671 Vak Frans Primaire gegevens: Auteur: Molière Titel: Les Fourberies de Scapin Aantal pagina
Nadere informatieDe pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang
De pianomannen We waren naar de Tiliander in Oisterwijk geweest. We hadden daar een voorstelling gezien van 2 pianomannen. We moesten best lang wachten tot we erin konden. Onze klas mocht als eerste de
Nadere informatieSchoolexamen VWO. Culturele en kunstzinnige vorming 2 (nieuwe stijl)
Culturele en kunstzinnige vorming 2 (nieuwe stijl) Schoolexamen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Afnametijdstip 2 Donderdag 24 april 20 03 De blokken zijn: Blok 1: Hofcultuur in
Nadere informatieTheaterverslag CKV Het zwanenmeer
Theaterverslag CKV Het zwanenmeer Theaterverslag door een scholier 1983 woorden 30 november 2003 7 45 keer beoordeeld Vak CKV Inleiding Op school is geregeld dat de leerlingen die zich daarvoor opgaven
Nadere informatie- Algemene informatie 2 - Het verhaal 2 - Thematiek 3. - Vroeger, nu en toekomst 4 - Scène 4 - Kringgesprek 4
Lesbrief IK ZIE JE Inhoud Informatie over de voorstelling IK ZIE JE - Algemene informatie 2 - Het verhaal 2 - Thematiek 3 Voorbereidende opdrachten - Vroeger, nu en toekomst 4 - Scène 4 - Kringgesprek
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatieCKV2 vwo 2003-II. Blok 1. havovwo.nl
Blok 1 Dit vragenblok gaat over de hofcultuur en het Franse theater in de zeventiende eeuw. Hierbij wordt ingegaan op het werk van Molière, die de Franse komedie ontwikkelde en op hoog niveau bracht. tekst
Nadere informatieFilips IV van Spanje: Valladolid, 8 april 1605 Madrid, 17 september 1665
Filips IV van Spanje: Valladolid, 8 april 1605 Madrid, 17 september 1665 Hij was koning van Spanje van 1621 tot 1665, landsheer van de Zuidelijke Nederlanden en koning van Portugal (als Filips III) tot
Nadere informatiePodiumkunsten. Toneel, Ballet Techniek
Podiumkunsten Toneel, Ballet Techniek De Oude techniek Voorbeeld: Moliere en Lully, Le Bourgeois Gentilhomme Invloed van de burgerij Burgerlijkere thema s Meer geld dus grotere producties Grotere orkesten
Nadere informatieSamenvatting Kunst ABC
Samenvatting Kunst ABC Week 1: Kunst algemeen + film, beeldhouwen en fotografie Info: Wat is kunst? Kunst kan verschillende soorten dans, muziek, schilderijen, toneel en beelden zijn. Beeldhouwkunst of
Nadere informatieART HISTORY de negentiende eeuw
ART HISTORY de negentiende eeuw https://www.lambo.nl/art-history-4-romantiek-realisme-begrippenlijst H4pr Blz.17 t/m 32 Inleiding Eerste helft 19de eeuw Tijdsbeeld begin 19e eeuw blz.16 Teleurstelling
Nadere informatieMODEBOEK MARIE SERMSRI
MODEBOEK MARIE SERMSRI INLEIDING INHOUD Mijn boek gaat over de mode. Ik vind het een leuk thema en ben er zelf ook wel een beetje geïnteresseerd in. In dit boek gaan jullie mode uit de geschiedenis en
Nadere informatietauberbach LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN DEEL II: NAVERWERKING
tauberbach LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN DEEL II: NAVERWERKING Chris Van der Burght!! OPGELET!! Wij gaan er bij Publiekswerking steeds van uit dat er geen vaststaande antwoorden zijn op onderstaande vragen.
Nadere informatieBASISREADER KUA: DANS
BASISREADER KUA: DANS Ontwikkelingen in de dans vanaf de Middeleeuwen tot en met de tweede helft van de twintigste eeuw. HOOFDSTUK : DANS pp. 2-18 1 : Middeleeuwen 2 : Hofcultuur (Renaissance/Barok) 3
Nadere informatieBALLET MET JE KLAS. Docentenhandleiding. operaballet.nl/meerballet
BALLET MET JE KLAS Docentenhandleiding operaballet.nl/meerballet Binnenkort bezoeken twee dansers van de Junior Company en een dansdocente de klas voor het project Ballet met je klas. Dit project biedt
Nadere informatieCultuuragenda e graad 3 events, 3 keuzes!
www.atheneum-brakel.be Cultuuragenda 2017 2018 3 e graad 3 events, 3 keuzes! 1 1. Wie zijn we en wat is ons doel? Wij zijn de vakgroep cultuur. Ons doel is kort gezegd: alle leerlingen van de derde graad
Nadere informatieProductievormen 1. Jan Hoekstra
Productievormen 1 Jan Hoekstra Onderwerpen: Drama/toneel (blijspel, treurspel). Dans (modern, ballet, hiphop). Muziek (klassiek, pop, underground). Cabaret (geënsceneerd). Opera, Operette en Musical. Drama
Nadere informatieSovjet ballet Inleiding De belangrijkste aspecten van het Sovjetrealisme in de dans:
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieART HISTORY de negentiende eeuw
ART HISTORY de negentiende eeuw https://www.lambo.nl/art-history-4-romantiek-realisme-begrippenlijst H5 Blz.17 t/m 32 De Romantiek Eerste helft 19de eeuw Tijdsbeeld begin 19e eeuw blz.16 Teleurstelling
Nadere informatieLesbrief. Romeo en Julia. Een vertelvoorstelling van Niels Brandaan Cotterink
Lesbrief Romeo en Julia Een vertelvoorstelling van Niels Brandaan Cotterink Over de voorstelling De vertelvoorstelling Romeo en Julia is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van William Shakespeare.
Nadere informatie5.4. Boekverslag door D woorden 23 maart keer beoordeeld
Boekverslag door D. 1514 woorden 23 maart 2004 5.4 247 keer beoordeeld Vak LO Inhoudsopgave Inleiding Voorwoord 1 Soorten dansen 1.1 Stijldansen 1.2 Solodansen 1.3 Dansjes 1.4 Breakdance 1.5 Ballet 1.6
Nadere informatieGeniet van een stijlvol kunststuk in uw woonkamer!
Rembrandt 350 Geniet van een stijlvol kunststuk in uw woonkamer! De Rembrandt 350 is een buitengewoon orgel, vernoemd naar de Hollandse meester Rembrandt van Rijn. Dankzij het mooie klassieke meubel en
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieGroningen Matthias Sulin K3a
Groningen Matthias Sulin K3a Van onze school (Cs Vincent Van Gogh Salland) Zijn er ongeveer 60 leerlingen en docenten mee geweest naar een activiteit in Groningen genaamd De Rode Loper. Er waren Nederlandse
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieNiet zo ver terug in de tijd ofwel met twee benen in twee werelden
De hofcultuur Niet zo ver terug in de tijd ofwel met twee benen in twee werelden Hammed was snel klaar met de opdrachten van de Burgerij, vreemd dat ze in Duitsland eigenlijk nauwelijks dansten. Dat kunnen
Nadere informatieSpot 2+ La Baracca (Italië)
l e s b ri ef Spot 2+ La Baracca (Italië) 4811 TL Breda +31 (0)76-515 49 84 F facebook.com/ stiltefestival techniek@destilte.nl Nieuwe Huizen 41 E info@destilte.nl +31(0)6-11 62 32 91 afdeling educatie
Nadere informatieverwoording inhoud + vorm + functie 3 CA: verwoording eigen mening 3 Datum: verwerking recensie 1 Paraaf docent Titel voorstelling:
CKV THEATER CKV Verslag Culturele Activiteit Theater / Cabaret Naam:. Klas:. Toegangsbewijs: geldig / ongeldig (ln te vullen door je CKV-docent) verwoording inhoud + vorm + functie 3 CA: verwoording eigen
Nadere informatieEindexamen kunst havo I
Beoordelingsmodel Blok 1 1 maximumscore 1 Er ontstond een soort vrije markt (waarbij kunstenaars meer onafhankelijk opereerden van hun afnemers). 2 maximumscore 2 De romantische belangstelling wordt getypeerd
Nadere informatieHet Congres van Wenen hertekent Europa (1815) (les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW VTI Kontich
(les 03 5des) Geschiedenis 5MEVO-5EM-5EI-5IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Voor het Congres van Wenen a. Rond 1750: het Ancien Regime komt ten einde => Enkele kenmerken van het Ancien
Nadere informatieKleuters (jongen én meisjes) Kleuterdans (beginners kleuters - 1ste en 2de kleuter)
Dansstijlen Kleuters (jongen én meisjes) Kleuterdans (beginners kleuters - 1ste en 2de kleuter) Op een speelse manier reiken we de basis van dans aan door middel van eenvoudige oefeningen. De kindjes leren
Nadere informatieEen gekleurd palet aan internationale dansers en choreografen
50 jaar www.internationaaldanstheater.nl Een gekleurd palet aan internationale dansers en choreografen Vijftig jaar Internationaal Danstheater: dat betekent eerst en vooral een lange ketting van bevlogen
Nadere informatieDansen. Inhoud. 1 Cursussen. 1. Cursussen.
Dansen Inhoud 1. Cursussen. 2. Stijldansen. 3. Het ontstaan van de dans. 4. Moderne dansen. 5. Hofdansen. 6. Afdansen-wedstrijddansen. 7. Streetdance. 8. Modern ballet. 9. Rolstoeldansen. 10. Breakdance.
Nadere informatierijks museum Verwerkingsmateriaal Examentour VWO versie b Visuele analyse van schilderkunst in de 17de, 19de en 20ste eeuw 1/5
1/5 Eregalerij, Rijksmuseum Mondriaanjurk, Yves Saint Laurent, Abraham, Bianchini-Férier, 1965 Dit verwerkingsmateriaal wordt aangeboden na afloop van de examentour Burgerlijke cultuur in de zeventiende
Nadere informatieHet circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België)
lesbrief Het circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België) onderbouw (groep 1 t/m 4) bezoekadres Markendaalseweg 75a Het doek gaat op. Er komt een schaduwcircus aan en alles is ineens mogelijk! Schaduwen
Nadere informatiebraille Anna Guitjens april 2014
braille Anna Guitjens april 2014 Inleiding Ik heb het onderwerp Braille gekozen omdat ik er nog meer over wil weten. Ik heb namelijk mijn spreekbeurt in groep 7 ook over braille gehouden. Over braille
Nadere informatieJanusz Korczak. door Renée van Eeken
Janusz Korczak door Renée van Eeken Hoofdstukken 1. Inleiding 2. Wie was Janusz Korczak? 3. Zijn levensverhaal 4. Janusz Korzcak in deze tijd 5. Waarom ik hem gekozen heb 6. Nawoord 7. Bronvermelding 1
Nadere informatieROMANTIEK. het tijdperk van de. Jean-Jacques Rousseau 1712-1778
ROMANTIEK het tijdperk van de Jean-Jacques Rousseau 1712-1778 Ik beaam met geen woord wat ge zegt, maar ik zal het recht dat ge hebt om het te zeggen tot de dood toe verdedigen Voltaire Allan Ramsay (1766)
Nadere informatieDit is het lesmateriaal rondom de voorstelling Notenkraker en Muizenkoning.
1 1 2 Beste docent, Dit is het lesmateriaal rondom de voorstelling Notenkraker en Muizenkoning. Notenkraker en Muizenkoning is een zeer toegankelijke voorstelling voor alle leeftijden, een fantasievol
Nadere informatieMAG IK DEZE DANS VAN U L E S 1 D E P R U I K E N T I J D
MAG IK DEZE DANS VAN U L E S 1 D E P R U I K E N T I J D Algemene informatie ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Groep: groep
Nadere informatieAuditieve oefeningen thema: theater
Auditieve oefeningen thema: theater Boek van de week: 1; Angelina Ballerina; muziektheater en pop-up boek 2; De verkleedkist; Dick Bruna 3; Hoe word ik een ballerina 4; Nijntje danst; Dick Bruna 5; Poppentheater;
Nadere informatieHet vogelmeisje is een fantasierijk sprookje in het blauw. Een sprookje waarbij het kostuum van de poppenspeler het kasteel is.
Theater Madoc is opgericht in 1989 en bestaat uit Maartje Gruter en Rieks Verhofstad, respectievelijk afgestudeerd aan de toneelacademie te Maastricht en Arnhem. Gerarda Wilbrink is de vaste vormgeefster
Nadere informatiemaart 2011 Zeezicht Educatie
maart 2011 Zeezicht Educatie 1 Inhoudsopgave Algemene Informatie 3 Filosoferen met Kinderen 8 Hoe maak ik een animatie? 10 2 Projectweek 'Jubileum HSL 90 jaar' De projectweek bestaat uit twee onderdelen:
Nadere informatieBijlage HAVO. kunst. tijdvak 2. beeldende vormgeving - dans - drama - muziek - algemeen. Tekstboekje
Bijlage HAVO 2011 tijdvak 2 kunst beeldende vormgeving - dans - drama - muziek - algemeen Tekstboekje HA-1029-a-11-2-b Tekst 1 Paleis voor Volksvlijt 1864-1929 Om Nederland op te stoten in de vaart der
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - II
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik
Nadere informatieStichting Dans: podium voor jonge
podium voor jonge dansers Al meer dan dertig jaar krijgen jonge Osse dansers de kans om hun kunsten te tonen op de planken van een groot theater. Eens per twee jaar treden zij namelijk op in theater De
Nadere informatiea m m r a g rstellen p r o o vo
p r o g r a m m a voorstellen Een ander verhaal Van Haydn tot Xenakis: al eeuwenlang spreekt het strijkwartet bij alle mogelijke componisten tot de verbeelding. Het Dudok Kwartet brengt het verhaal in
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatieEN AVANT, MARCHE! LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN DEEL II: NAVERWERKING
EN AVANT, MARCHE! LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN DEEL II: NAVERWERKING!! OPGELET!! Wij gaan er bij Publiekswerking steeds van uit dat er geen vaststaande antwoorden zijn op onderstaande vragen. De associaties
Nadere informatieBeleef NDT met je klas - activiteiten voor primair onderwijs Praktische informatie Danswaaier - Een lessenreeks op school Data Locatie Duur
Beleef NDT met je klas - activiteiten voor primair onderwijs Voor leerlingen van primair onderwijs stellen wij een combinatie van activiteiten samen waarbij moderne dans en NDT centraal staan, onder de
Nadere informatieClassicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810.
Classicisme 1. Wanneer? Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Dit is de periode van de industriële revolutie. De technologie en de wetenschap kennen een grote
Nadere informatieDaarnaast hingen nog 2 kleine projecten op de tentoonstelling, 2 klokken die ik gemaakt heb.
Quilten in 2010 Om maar meteen met de deur in huis te vallen, het hoogtepunt van afgelopen quiltjaar was toch wel dat er 3 van mijn quilts op een tentoonstelling in Parijs te zien waren. Daar ben ik natuurlijk
Nadere informatieDe Romeinen. Wie waren de Romeinen?
De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als
Nadere informatieInhoudsopgave BIJLAGEN
BIJLAGEN Leerlijn Theater Thema Identiteit Groep 7 en 8 Mei 2017 Inhoudsopgave BIJLAGEN 1. Introductie van het project - (Voorbeeld)brief van de theaterdirecteur - Reflectievragen 2. Oriëntatie 2.1. Het
Nadere informatieArras. De Champs-Élysées
Utrecht, de Domstad Neeltje Jans Arras Kasseien in Noord-Frankrijk De Champs-Élysées Alpe d Huez Gâteau à la broche Utrecht, de Domstad De Tour de France start in 2015 in Utrecht. Utrecht wordt ook wel
Nadere informatieDe Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson
De Jefferson Bijbel Thomas Jefferson Vertaald en ingeleid door: Sadije Bunjaku & Thomas Heij Inhoud Inleiding 1. De geheime Bijbel van Thomas Jefferson 2. De filosofische president Het leven van Thomas
Nadere informatieDe term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750.
Barok 1. Wanneer? De term barok wordt gebruikt voor kunst die gemaakt werd tussen 1600 en 1750. Wat bestond er al? Scheepvaart. Verre afstanden moesten per boot afgelegd worden. Zelfs de duikboot bestond
Nadere informatieKeizer Leopold I: Wenen, 9 juni aldaar, 5 mei 1705
Keizer Leopold I: Wenen, 9 juni 1640 - aldaar, 5 mei 1705 Leopold I (Leopold Ignatius Joseph Balthasar Felician; Hongaars: I. Lipót), was bijna een halve eeuw heerser als Rooms-Duitse keizer, koning van
Nadere informatie181 Een gooi naar het Koninklijk Landjuweel. Hoofdstuk 10 Een gooi naar het Koninklijk Landjuweel (1958)
181 Hoofdstuk 10 Een gooi naar het Koninklijk Landjuweel (1958) 182 In juli 1957 werd het Koninklijk Vlaams Toneel in kennis gesteld van het heuglijke nieuws dat ze mocht deelnemen aan het prestigieuze
Nadere informatie1 keer beoordeeld 13 juni 2018
1 Samenvatting door Pauline 1562 woorden 1 keer beoordeeld 13 juni 2018 Vak CKV Hofcultuur in de 16e en 17e eeuw onderwerp 2: Hofcultuur in de zestiende en zeventiende eeuw Accenten binnen het onderwerp:
Nadere informatieJUBILEUMFEESTKRANT 12 t/m 20 OKTOBER 2013
JUBILEUMFEESTKRANT 12 t/m 20 OKTOBER 2013 STICHTING BALLETSCHOOL SCHAGEN BESTAAT 40 JAAR Op 10 december 2012 bestond onze Stichting Balletschool Schagen 40 jaar. De jubileumactiviteiten vinden zoals aangekondigd
Nadere informatieBlazers in de balzaal
Maandagenda december 2015 Kijk voor actuele informatie op www.hetgeldersorkest.nl Blazers in de balzaal Het Gelders Blaaskwintet Gudrun Bourel fluit Bram Kreeftmeijer hobo Irene Teepe klarinet Mette Laugs
Nadere informatieWerkstuk LO Ballet 6,2. Werkstuk door een scholier 2964 woorden 2 april keer beoordeeld. Ballet
Werkstuk LO Ballet Werkstuk door een scholier 2964 woorden 2 april 2002 6,2 326 keer beoordeeld Vak LO Ballet Met ballet moet je jong beginnen, en ook weer jong stoppen. Want dat hoort erbij. Want als
Nadere informatieSchoolexamen HAVO. culturele en kunstzinnige vorming 2. Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Afnametijdstip 1 Woensdag 29 maart. Tekstboekje.
culturele en kunstzinnige vorming 2 Schoolexamen HAVO Tekstboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Afnametijdstip 1 Woensdag 29 maart 20 06 600023-1-66t Begin Tekst 1 - Over Lodewijk XIV en zijn kunstenaars
Nadere informatieWelkom in de Open Hof
Welkom in de Open Hof Psvoor Nu: 84 Ps91: 1, 2 Opw. 687 ELB 487 Gez. 284: 1, 2, 3 Gez. 304: 1, 2, 3 Marcus 6: 6b-32 Mededelingen Voorganger : Herman Scheffer, Nijverdal Muziek : Jannie Roosenbrand Voorbede
Nadere informatieKraak de geest van de DJ
Kraak de geest van de DJ Een observatie Door Nicky van Veen Inleiding Hoe komt het dat creatievelingen zo goed kunnen performen en zo creatief kunnen zijn op het moment dat ze moeten schitteren. Om dit
Nadere informatieSamenvatting CKV Samenvatting CKV Palet Theater en Film
Samenvatting CKV Samenvatting CKV Palet Theater en Film Samenvatting door H. 1359 woorden 10 maart 2013 6 23 keer beoordeeld Vak CKV Theater - Er is sprake van een speelplek waarop een of meer spelers
Nadere informatieLESBRIEF. De Kartonbewoners
LESBRIEF De Kartonbewoners 1 Inleiding Op het epitaaf van het grafmonument van de negentiende- eeuwse spiritist Allan Kardec op Père Lachaise in Parijs staat:«naître, mourir, renaître encore et progresser
Nadere informatieMuziekgeschiedenis. Galant versus Gelehrt 1740. Stan Kuunders, www.degitarist.nl. Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.
Muziekgeschiedenis Galant versus Gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.nl Essay galant versus gelehrt 1740 Stan Kuunders, www.degitarist.nl Galante Stijl versus Gelehrt De 18 e eeuw kenmerk zich als
Nadere informatieDe swingende foto. Jaarwerk AMC 3. Julie Van Overschelde 2014-2015. J u l i e V a n O v e r s c h e l d e A M C 3 2 0 1 4-2 0 1 5
De swingende foto Jaarwerk AMC 3 Julie Van Overschelde 2014-2015 J u l i e V a n O v e r s c h e l d e A M C 3 2 0 1 4-2 0 1 5 Inhoud Voorwoord:... 2 Foto 1:... 3 wat zie je op de foto:... 3 waar en wanneer
Nadere informatieLESBRIEF THEATERBEZOEK
LESBRIEF THEATERBEZOEK Binnenkort gaan jullie een bezoek brengen aan het Chassé Theater. Om het bezoek zo leuk mogelijk te laten verlopen geven we in deze lesbrief wat meer informatie over het Chassé Theater
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Ik en mijn speelman door Aart van der Leeuw
Boekverslag Nederlands Ik en mijn speelman door Aart van der Leeuw Boekverslag door een scholier 1705 woorden 29 juli 2006 6,2 13 keer beoordeeld Auteur Genre Aart van der Leeuw Liefdesroman Eerste uitgave
Nadere informatie