Deze examenopgave bestaat uit x pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn.

Transcriptie

1 SPD Bedrijfsadministratie Examenopgave CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART UUR Belangrijke informatie Deze examenopgave bestaat uit x pagina s, inclusief het voorblad. Controleer of alle pagina s aanwezig zijn. Dit examen bestaat uit de volgende documenten: examenopgaven Controleer of alle documenten aanwezig zijn. Het aantal te behalen punten is 100. Als bij een vraag een x-aantal antwoorden wordt gevraagd, wordt alleen het eerste x-aantal antwoorden meegenomen in de beoordeling. Lever beide exemplaren van het examenpapier in. Lever ook het kladpapier na afloop van het examen in bij de toezichthouder. Dit wordt vernietigd en niet meegenomen in de beoordeling. Schrijf zo duidelijk mogelijk. Schrijf met een blauw- of zwartschrijvende pen. De toegestane hulpmiddelen bij dit examen zijn: Woordenboek Rekenmachine SPD Bedrijfsadministratie Corporate governance Maandag 2 maart 2015 B / 5

2 2015 Stichting ENS B / 5

3 Opgave 1 Examen corporate governance maart 2015 Casus 1 Vraag 1 De Nederlandse corporate governance code kent als uitgangspunten principes (principles based benadering ) die zijn uitgewerkt in best practice bepalingen. Een alternatief zou zijn om strikte wetgeving te hanteren (rules based benadering). Leg uit waarom gekozen is voor de 'principles based' benadering bij het opstellen van de Nederlandse corporate governancecode. Vervolg casus 1 De oorzaak voor de noodzaak van gedragsregels voor goed ondernemerschap is gelegen in de diverse boekhoudschandalen in de vorige eeuw. Een bekend schandaal betreft dat van het softwarebedrijf Lernout Hauspie. De kern van de problematiek betreft de boekhoudfraude met de verkoopcijfers op de vestiging in Zuid-Korea. Vraag 2 Bespreek kort aan de hand van het principe voor het bestuur II.1 Taak en werkwijze de verantwoordelijkheid van de directie ten aanzien van boekhoudfraudes. Vervolg casus 1 Om een onderneming goed te kunnen besturen moeten duidelijke ondernemingsdoelstellingen worden geformuleerd. Deze doelstellingen zijn in te delen naar economisch en sociaal georiënteerde doelstellingen. Vraag 3 Noem de drie economisch georiënteerde doelstellingen en geef bij elke doelstelling een voorbeeld van een prestatie-indicator. Vervolg casus 1 De prestatie-indicatoren, waarmee de realisatie van de doelstellingen meetbaar wordt gemaakt in de zogenaamde business balanced scorecard, kunnen van invloed zijn op de beloning van het management. Men spreekt dan wel van management by objectives. In principe II.2 van de Nederlandse corporate governancecode is beschreven op welke wijze de beloningen, die afhankelijk zijn van prestaties, moeten worden bepaald. Vraag 4 (10 punten) Leg uit wat in principe II.2 is bepaald met betrekking tot de variabele beloningen van de bestuurders. Vervolg casus 1 De beloningsvormen worden beoordeeld door de raad van commissarissen en in rapportvorm openbaar gemaakt. Vraag 5 Was is de naam van dit rapport en welke subcommissie van de raad van commissarissen is verantwoordelijk voor de inhoud (het opstellen) van dit rapport? SPD Bedrijfsadministratie Corporate governance Maandag 2 maart / 5

4 Vervolg casus 1 De uitkomsten van de bedrijfsprocessen die leiden tot de realisatie van de ondernemingsdoelstellingen zijn elementair voor de continuïteit van een organisatie. Om de bedrijfsprocessen goed te kunnen beheersen is het COSO ERM model als beheersingsinstrument aanbevolen door de commissie corporate governance. Vraag 6 Noem de drie categorieën die uitgangspunt zijn voor een goede interne beheersing volgens de definitie van het COSO-rapport. Vervolg casus 1 De werking van de interne beheersing wordt door de externe accountant betrokken in het onderzoek naar de betrouwbaarheid van de financiële informatie. In principe V. 2 wordt beschreven hoe het proces verloopt van de benoeming van de externe accountant. Vraag 7 Vraag 8 Vervolg casus Vraag 9 Casus 2 Vraag 7 Beschrijf de drie stappen van het benoemingsproces van de externe accountant zoals dat volgens principe V.2 moet geschieden. Vervolg casus 1 De externe accountant rapporteert onder andere over de toepassing van de Nederlandse corporate governancecode. (12 punten) Bespreek de vier soorten werkzaamheden die de externe accountant uitvoert met betrekking tot de rapportage over de toepassing van de code. Het jaarverslag kent sinds enige jaren een bijzondere paragraaf, maatschappelijk verantwoord ondernemen. Welke internationale organisatie houdt zich bezig met het opstellen van richtlijnen voor verslaggeving op gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen? Bestuurders van woningcorporaties hebben jarenlang te veel ruimte gekregen van de politiek en toezichthouders. Dat bevorderde de grootheidswaanzin van bestuurders, met allerlei incidenten als gevolg. Dat blijkt uit onderzoek van bestuurskundigen van de TU Delft, GenP Governance en Vrije Universiteit Amsterdam. Zij analyseerden zes gevallen van falend leiderschap bij woningcorporaties. Volgens hen is het falen niet alleen te verklaren vanuit de persoonlijke autoritaire leiderschapsstijl van de bestuurders. Personen in de omgeving van de bestuurders keken toe en lieten het gebeuren. Vanuit de organisaties kwam geen afdoende correctie en de toezichthouders bogen in de meeste gevallen mee. Gemeentepolitici traden niet op vanwege hun belangen bij de omvangrijke investeringen van de corporaties, aldus de onderzoekers. Daarmee doelen zij overigens niet op persoonlijk gewin, maar om het belang van de investeringen voor de ontwikkeling van de gemeenten. 1 Bron De Telegraaf SPD Bedrijfsadministratie Corporate governance Maandag 2 maart / 5

5 Aan het falend leiderschap van bestuurders ging vaak een lange periode vooraf. De bestuurders verkregen langzaam maar zeker een autonome positie, waarbij gedurfde prestaties tot veel steun binnen en buiten de corporatie leidden en tegelijkertijd het gevoel versterkten onaantastbaar te zijn. Deze overmoed werd niet getemperd en het falen werd niet opgemerkt. Zo konden de bestuurders een traject van lef en lof naar schade en schande doormaken. De uitkomsten van het onderzoek van de bestuurskundigen lopen vooruit op de conclusies van de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar woningcorporaties. Deze commissie presenteert op 30 oktober 2014 haar eindrapport. Vraag 10 Vraag 11 Welk hoofdstuk uit de Nederlandse corporate governance code gaat nadrukkelijk in op de problematiek van dit artikel? Motiveer uw antwoord! Welke regeling uit de best practicebepalingen kan voorkomen dat Personen in de omgeving van de bestuurders toekeken en het lieten gebeuren? Vervolg casus 2 Autoritair leiderschap kan leiden tot ongewenste handelingen van bestuurders. In de Nederlandse coporate governancecode is daarom het principe Tegenstrijdige belangen opgenomen. Vraag 12 (12 punten) Noem de vier best practice bepalingen uit de Nederlandse corporate governancecode die bijdragen aan het beperken van risico s van tegenstrijdige belangen van bestuurders Vervolg casus 2 In de casus wordt duidelijk dat er onvoldoende tegenspraak was tegen de acties van de bestuurders van woningcorporaties. Goed toezicht had veel misstanden kunnen voorkomen. Vraag 13 Welk principe dat van toepassing is op de raad van commissarissen is van groot belang om de geschetste situatie in bovenstaande casus te kunnen voorkomen? Motiveer uw antwoord! Einde examen SPD Bedrijfsadministratie Corporate governance Maandag 2 maart / 5