Sun, Sea, Sand and..sex/skin. Kees van Ginkel, dermatoloog DZ & VV/BK Malta, juni 2007

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Sun, Sea, Sand and..sex/skin. Kees van Ginkel, dermatoloog DZ & VV/BK Malta, juni 2007"

Margaretha Janssen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Sun, Sea, Sand and..sex/skin Kees van Ginkel, dermatoloog DZ & VV/BK Malta, juni 2007

2 Programma Toets 2x (entree + exit) 1. Huid en Zonschade (incl huidkanker) 2. Strand, zee en beestjes 3. Zon, medicijnen en planten 4. Zonne-allergie

3 Huid en Zonschade I zon-beschadigde huid (vergeling, rimpels, vlekken) II pre-maligne huidafwijkingen (AK) III maligniteit (BCC en SCC)

4 Risicogroepen Costa-Brava gangers ex-tropen (zee) zeilers boer/hovenier/visser Immunosuppressiva (50 x!!!!) (albino s in tropen)

5 zonlicht zichtbaar licht UV-A nm UV UV-B nm Biologisch effect: UV-B 1000x >> UV-A Intensiteit UV-B 1/1000 ~ UV-A Over-all: UV-B = UV-A

7 Biologisch Effect UV-licht melanine synthese bruin keratinocyten corneum beschadiging DNA immuniteit huidkanker infecties: HSV

8 Zon-beschadigde Huid (Sun-damaged skin, skin-ageing, actinisch beschadigde huid, tropenhuid) I elastose (dermis) vergeling vergroving en verdikking verlies van elasticiteit rimpels reuze comedo s

10 Zon-beschadigde Huid II Pigmentatie (epidermis) Onregelmatig pigmentatie, lentigo senilis/solaris

12 R/ lentigo solaris Hydrochinon 5%, TAC 0,05%, Tretinoine 0,05% in cr lanette Cryotherapie Pigmentlaser mierikswortel

13 Preventie 1 Zon-vermijding uur rond Midd Zee niet in juli/aug Kleding: petje/klep, lange mouwen, enz Australie: SPF label in kleding

14 Preventie 2 Sunscreens SPF: extra tijd in zon (MED) UVA of UVB of total sunlight fysisch (ZnO, TiO2: verf) chemisch (cinnamaat)

15 Preventie 3 Anti-Ageing Creams Anti-oxydans (vit E,C, caroteen) (soms SOD) Humectant (melkzuur, ureum,sorbitol) Fyto-oestrogenen Emolliens (glycerine, propyleenglycol) Sunscreen Retinoiden (Acid A Vit cr )

16 Anti-Ageing: zin/onzin Veel water drinken Veel broccoli, spruitjes, tomaten en wortels Stoppen met roken Scrubben Zonnebank Sauna Oestrogeen suppletie na menopauze

17 Leerpunt Roken draagt sterk bij aan veroudering huid

18 Self-tanning Products DHA= dihydroxy-acetone DHA + eiwit corneum bruin product Duur: weken licht USA self-tanning saloons

19 Leerpunt Self-tanning products zijn onschadelijk

20 Huid en Zonschade I zon-beschadigde huid II pre-maligne huidafwijkingen III maligniteit (AK)

21 Pre-maligne Huidafwijkingen Actinische keratose M. Bowen M. Dubreuihl

22 Actinische keratose (solaire keratose) ruwe plekjes (hyperkeratose, pigmentatie) gelaat, kalende schedel, handrug en coeur onderlip UV-: UV-B ~UV-A SCC kans lifelong ca 10%

23 Actinic Keratosis as a Carcinoma in situ? Solar keratosis is a superficial squamous cell carcinoma. A. B. Ackerman, 2006 Sutton RL. Arch Derm Syph. 1938;37:737. Ackerman AB. Actinic keratosis is a SCC in situ

24 Leerpunt : actinische keratose AK: voelen >> zien (niet alleen je ogen, ook je vingers gebruiken)

25 Disease Continuum of AK to SCC SCC AK Photodamage

26 Actinic Keratosis: A Risk Factor for Squamous Cell Actinic keratosis Carcinoma (SCC) Invasive squamous cell carcinoma

27 Disease Continuum of AK to Invasive SCC AK SCC

28 AK is increasingly common Cases per 100,000 patients AK BCC SCC Stockfleth E, personal communication BCC = Basal cell carcinoma; SCC = Squamous cell carcinoma; AK = Actinic keratosis.

31 Field Cancerisation niet alleen zichtbare lesies (AK/BCC/SCC) gehele huid is onrustig/pre-maligne

32 Actinic Keratosis: Risk Factors Cumulative UV exposure Skin phenotype (types l and ll) Immunosuppression Smoking (4 risk 1 ) 1. De Hertog SA, et al. J Clin Oncol. 2001;19: Black HS, et al. N Engl J Med. 1994;330: Black HS, et al. Int J Cancer. 1995;17:165. Cancer

33 Skin Phototypes

34 R/. AK 1. Cryo eenvoudig, snel (+) pijnlijk (-) witte vlekken (-) effectiviteit matig (-)

35 Lesion-Directed: Cryotherapy Most common treatment Double freeze-thaw times, (usually sec, not standardized ) Hypopigmentation (29%) painful Thai KE, et al. Int J Dermatol. 2004;43:

36 Lesion-Directed: Curettage ± Electrodesiccation Mechanical scraping of the AK with a curette Electrosurgery to ensure atypical cell destruction local anesthetic Healing 2 to 3 weeks Sometimes scarring Useful only in few lesions Hypopigmentation Feldman SR, et al. J Am Acad Dermatol. 1999;40:43-47.

37 R/. AK 3. Efudix cr (5-FU) 2dd a 3wk (hele gebied) effectief, grote schoonmaak (+) crusteus, toegetakeld (-) agressief middel (ogen, penis) (-) goedkoop (+)

38 5-Fluorouracil (Efudix cr) Normal response during treatment with 5-FU; edema, oozing, superficial necrosis

39 R/. AK 4. PDT =photodynamische therapie ALA (creme) + licht toxisch agens dagbehandeling (-) pijnlijk (-) duur (Metvix ) (-) weinig litteken (+) indrukwekkend (+)

40 PDT Photosensitiser (ophoping in tumor) + Zichtbaar licht activatie photosensitiser Zuurstof radicaal Tumorceldood (necrose+apoptose)

41 Wat zijn de voordelen van PDT? Niet-invasief Selectief Meerdere tumoren tegelijk Veilig Kan worden herhaald Minimale of geen verlittekening Zeer goed cosmetisch resultaat

42 PDT Protocol Verwijderen korsten en schilfering

43 PDT Protocol Opbrengen van 5-ALA (1 mm dik)

44 PDT Protocol Lichtdicht afdekken, 4 uur wachten

45 Na 4 uur: verband verwijderen, schoonmaken met gaas PDT Protocol

46 PDT Protocol Belichten met 80 J

47 PDT Protocol Direct na belichting koelen met ijs Opnieuw lichtdicht verbinden

48 PDT Effectieve behandeling voor actinische keratosen, (superficieel) basaalcelcarcinoom en M. Bowen Met name grote gebieden die moeilijk op een andere manier te behandelen zijn Effectief met goed cosmetisch resultaat

49 M.Bowen = plaveiselcelcarcinoom -in-situ (BM nog niet doorbroken; geen invasie) cf: CIN, VIN, PIN scherp begrensde, erythemato-squameuze lesie R/ zie AK

50 M. Bowen

52 = melanoma-in-situ > 60 jr, gelaat M. Dubreuihl (= lentigo maligna) LMM (lentigo maligna melanoma) R/ excisie cryo radiotherapie

55 Huid en Zonschade I zon-beschadigde huid II pre-maligne huidafwijkingen III maligniteit (BCC en SCC)

56 Basaalcelcarcinoom (BCC) Incidentie: ca /jr per HA: 3/jr per DL: 50/jr ca 3%/ jr ( : ca 2x /10 jr) ~~ zon :++

57 Basaalcelcarcinoom (BCC) waar: Gelaat/hals Romp>armen, benen Nooit op handen Ook: oksel, scrotum, vulva, nates geen metastase wel locale destructie

63 H-zone High risk zone : mostly Nodular BCC

64 Basaalcelcarcinoom (BCC) Type Nodulair ulcus rhodens Superficieel Morfea (cicatricieel) Gepigmenteerde (dd melanoom)

68 Superficieel BCC (sbcc) Romp >armen, benen Erythemato-squameus;+/- glazig dd mycose, eczeem Blond, rossig, sproeten Multipel Jong, > 20 jr Groeit langzaam, horizontaal

69 Superficieel BCC

72 Basaalcelcarcinoom (BCC) Type Nodulair ulcus rhodens Superficieel Morfea (cicatricieel) Gepigmenteerde (dd melanoom)

73 Sclerosing BCC (morpheaform) Excessive amount of fibrous stroma causing lesion to appear as a whitish, sclerotic patch with ill-defined borders Photos courtesy of Dr. Mariusz Sapijaszko

74 Basaalcelcarcinoom (BCC) Type Nodulair ulcus rhodens Superficieel Morfea (cicatricieel) Gepigmenteerde (dd melanoom)

76 R/ BCC 1. Excisie PA (+) kort/krachtig (+) Litteken (--) Operatie (--) (coumarine, nabloeding, infectie, necrose)

77 R/ BCC 2. Cryotherapie snel/eenvoudig (+) wittig litteken (-) recidief 5-10% (-) geen PA(-) sanatio per secundam (-)

78 R/ BCC 3. Excochleatie/coagulatie (3x) snel, eenvoudig litteken redelijk geen PA recidief ca 5%

79 R/ BCC 4. Radiotherapie geen PA arbeidsintensief (20-25x) redelijk litteken; groot veld recidief ca 5% >60 jr brachy-therapie

80 R/ BCC Efudix cr : 2dd a 4 wk sbcc fraai litteken arbeidsintensief geen PA recidief 5-10%

81 R/ BCC 6. Aldara (imiquimod) cr sbcc ma tm vrij avond overnacht a 6 wk erosieve, crusteuze laesie zeer fraai litteken

82 Aldara (imiquimod) immuniteit Rood,warm,soms erosief Soms grieperig

83 R/ BCC multidisciplinair oncologie commissie dermatoloog plastisch chirurg radiotherapeut

84 Excisie (BCC/SCC) Ovaaltje (ellips) Marge 3-5 mm Huidlijnen tenzij Armen, benen Voorhoofd, wangen : verticaal In subcutis (randje vet) Knippen> snijden

85 Excisie (BCC/SCC) Plastiek Burow s verschuif AT- eiland cave stoeprand, haematoom, seroom, necrose a-traumatisch

86 Excisie (BCC/SCC) Per secundam mediale ooghoek nasolabiaal

87 Mohs micrografische chirurgie tijdens OK beoordeling weggesneden stukje weefsel op radicaliteit Arbeidsintensief Operateur Patholoog Ca 4 uur per ingreep!!! (max 2/dg) Maximaal weefselsparend

88 Mohs micrografische chirurgie Indicatie Groot, sprieterig Recidief Waar: Erasmus MC Maasricht MC Catharina Eindhoven Gooi-Noord

89 Plaveiselcarcinoom (SCC = spinocellulair carcinoom) Incidentie ca 4000/jr HA < 1/jr DL ~10/jr Nodus, +/-squameus, crusteus, haemorrhagisch, ulcus Handrug, kalende schedel, gelaat plus onderlip, oren

90 Plaveiselcarcinoom (SCC = spinocellulair carcinoom) ~~ zon +++ (cumulatieve) ~~ chronisch ulcus Metastasering lymfogeen longen kans max 25% DD KA (kerato-acanthoom) cutane meta (prostaat, bronchus, mamma)

91 Plaveiselcarcinoom (SCC = spinocellulair carcinoom) R/ excisie

96 Kerato-acanthoom Snelgroeiende huidtumor (weken) Regelmatige nodus met centrale krater met hoorn Benigne?? Spontane regressie (maanden) dd SCC ; biopsie zinloos R/ excisie >> excochleatie

99 Albino s Defect pigment synthese Autosomaal recessief/consanguiniteit Negroide zonschade, AK, BCC/SCC: Jonger (> 10 jr), veel heftiger Oogafwijkingen Fotofobie, nystagmus, centrale visus

Vergelijkbare documenten

Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling

Huidletsels door immuunsuppressieve behandeling en zonblootstelling Hoe opsporen en behandelen? Prof. Dr Katia Ongenae Kliniek voor Huidziekten Universitair Ziekenhuis Gent Huidletsels door immuunsuppressieve