NETWERKEN VOOR OPLEIDING DOOR ONDERZOEK

Transcriptie

1 DIRECTORAAT- GENERAAL ONDERZOEK EUROPESE COMMISSIE NETWERKEN VOOR OPLEIDING DOOR ONDERZOEK VERHOGING VAN HET MENSELIJK ONDERZOEKPOTENTIEEL EN VERDIEPING VAN DE FUNDAMENTELE KENNIS OP SOCIAAL-ECONOMISCH GEBIED ( ) GIDS VOOR INDIENERS VAN VOORSTELLEN Tweede uitnodiging 2000/2001 Identificatiecode uitnodiging: IHP-RTN-00-2

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 5 Het vijfde kaderprogramma 5 Het programma Menselijk potentieel NETWERKEN VOOR OPLEIDING DOOR ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET PROGRAMMA MENSELIJK POTENTIEEL: BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEIT DEELNEMERS FINANCIËLE RICHTSNOEREN 21 Motivering en doelstellingen 14 Onderzoekgebieden 14 Tenuitvoerlegging 14 Uitnodiging tot het indienen van voorstellen HOE MOET U EEN VOORSTEL OPSTELLEN? HOE DIENT U EEN VOORSTEL IN? 28 Inleiding 16 Uit de lidstaten 16 Uit met het programma geassocieerde staten 16 Uit niet de tot EU behorende/geassocieerde landen en internationale organisaties 16 Uit hoeveel deelnemers bestaat een netwerk? 17 Tabel 1 Deelneming van juridische entiteiten van buiten de EU aan het 5de kaderprogramma 19 Contractomvang 21 Evenwicht tussen de teams 21 Motivering van het verzoek om financiering 21 Referentiebedragen voor Marie Curie-bursalen22 Coördinatie van het voorstel 23 Voorstelformulier 23 Auto-evaluatie van het voorstel 27 Indiening door de voorstelcoördinator 28 Software voor het opstellen van voorstellen 28 Kennisgeving van voornemen tot indiening van een voorstel 28 Certificering 28 Elektronisch indienen van een voorstel 29 Indienen van een voorstel op papier 29 2

3 Termijnen 30 Ontvangstbewijs BEOORDELING EN SELECTIE VAN VOORSTELLEN 32 Beoordelingscriteria 32 Beoordelingsprocedure 36 Selectie van voorstellen CONTRACTEN: PROCEDURES EN PRINCIPES INFORMATIE EN BIJSTAND 44 Contractonderhandelingen 38 Contracten voor netwerken op het gebied van menselijk potentieel: belangrijkste principes 39 Netwerken op Internet 44 Contactgegevens voor netwerken 44 Contactgegevens voor het programma Menselijk potentieel 45 Nationale contactpunten 45 BIJLAGE 1 VOORSTELFORMULIER 49 BIJLAGE 2: CONTROLELIJST VOOR VOORSTELLEN C. BESCHRIJVING VAN HET VOORSTEL 50 D. ONTVANGSTBEWIJS 57 Vakgebiedcodes 59 Landcodes 62 3

4 VOORWOORD Dit document is bedoeld als Gids voor indieners van voorstellen voor de activiteit Netwerken voor opleiding door onderzoek in het kader van het programma Menselijk potentieel. In dit document worden de grondbeginselen van de activiteit uiteengezet en wordt de aanvraagprocedure uitgelegd. In hoofdstuk 1 wordt een beschrijving gegeven van het gehele Vijfde kaderprogramma en het programma Menselijk potentieel, dat Netwerken voor opleiding door onderzoek omvat, waarvan een meer gedetailleerde beschrijving wordt gegeven in hoofdstuk 2. In de hoofdstukken 3 tot en met 6 worden de diverse regels en de procedure voor het indienen van een voorstel uitgelegd. De procedure voor de beoordeling van voorstellen wordt uitgelegd in hoofdstuk 7 en in hoofdstuk 8 wordt informatie gegeven betreffende contractbesprekingen voor succesvolle voorstellen. Tenslotte worden nuttige informatie- en hulpbronnen verstrekt in hoofdstuk 9, terwijl de bijlagen de voorstelformulieren en een checklist bevatten. De tekst van deze gids kan worden gedownload van "Research Training Networks" op de volgende Internetsite: Deze Gids voor indieners van voorstellen heeft geen voorrang op de regels en voorwaarden die met name zijn vastgelegd in de besluiten van de Raad en het Parlement met betrekking tot het vijfde kaderprogramma, de verschillende specifieke programma s of de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen in het kader van deze programma s. 4

5 1. INLEIDING Het vijfde kaderprogramma Doelstellingen Het vijfde kaderprogramma, dat op 22 december 1998 is vastgesteld, omschrijft de communautaire activiteiten op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie (hieronder "OTO" genoemd) voor de periode Het vijfde kaderprogramma verschilt van zijn voorgangers. Het is bedoeld om bij te dragen tot het oplossen van problemen en in te gaan op grote sociaal-economische uitdagingen waarmee de Europese Unie wordt geconfronteerd. Het is toegespitst op een beperkt aantal doelstellingen en gebieden, met een combinatie van technologische, industriële, economische, sociale en culturele aspecten. De prioriteiten zijn gekozen op grond van drie basisbeginselen die voor alle niveaus gelden: het kaderprogramma in zijn geheel, de specifieke programma's waarmee het ten uitvoer wordt gelegd en de OTO-activiteiten die onder deze programma's vallen. "Toegevoegde waarde" voor Europa en het subsidiariteitsbeginsel, bijvoorbeeld om een kritische massa te bereiken in termen van menselijke, materiële en andere middelen of bij te dragen tot de oplossing van problemen met een Europese dimensie, Sociale doelstellingen, zoals kwaliteit van het bestaan, werkgelegenheid of milieubescherming, om tegemoet te komen aan de verwachtingen en zorgen van de burgers van de Unie, Economische ontwikkeling en wetenschappelijke en technologische vooruitzichten, om bij te dragen tot de harmonieuze en duurzame ontwikkeling van de Europese Unie in haar geheel. Structuur en inhoud Het vijfde kaderprogramma bestaat uit zeven specifieke programma s, waarvan vier thematische programma s en drie horizontale programma s. De thematische programma s zijn: Kwaliteit van het bestaan en beheer van de biologische hulpbronnen Een gebruikersvriendelijke informatiemaatschappij Een concurrerende en duurzame groei Energie 1, milieu en duurzame ontwikkeling. Overeenkomstig het bepaalde in het EG-Verdrag zorgen de breed opgezette horizontale programma s voor een onderbouwing en aanvulling van deze thematische programma s. De horizontale programma s zijn: Bevestiging van de internationale rol van het communautaire onderzoek Bevordering van innovatie en stimulering van deelneming van het MKB Verhoging van het menselijk onderzoekpotentieel en verdieping van de fundamentele kennis op sociaal-economisch gebied Een essentieel nieuw kenmerk van het vijfde kaderprogramma is de geïntegreerde, probleemoplossende benadering. Integratie wordt versterkt op drie niveaus: ½ Door het concept van de kernactiviteiten in de thematische programma s. Kernactiviteiten zijn een belangrijke innovatie in het vijfde kaderprogramma. Daarmee kan richting worden 1 Activiteiten op dit gebied worden zo nodig nauw gecoördineerd met de activiteiten van het vijfde kaderprogramma voor onderzoek en onderwijs van Euratom. De eigen kenmerken van dit laatste worden beschreven in een aparte informatiebrochure. 5

6 gegeven aan de vele en gevarieerde aspecten van de economische en sociale kwesties, door integratie van het volledige spectrum van activiteiten en disciplines die nodig zijn om de doelstellingen te bereiken. ½ Door integratie tussen de doelstellingen van de horizontale en de thematische programma s. Internationale samenwerking Deelneming van entiteiten uit derde landen en internationale organisaties is mogelijk in alle programma s, naast mogelijkheden om deel te nemen aan het horizontale programma "Bevestiging van de internationale rol van het communautaire onderzoek". De voorwaarden voor deelneming, inclusief eventuele financiële regelingen, zijn uiteengezet in hoofdstuk 3 van dit document. In kader 1 worden de mogelijkheden beschreven inzake beurzen voor jonge onderzoekers uit ontwikkelingslanden. Innovatie en deelneming van het MKB Maatregelen om de deelneming van het MKB in OTO-activiteiten te stimuleren, worden in alle thematische programma's en het programma Innovatie en MKB genomen. Bijzonderheden over stimuleringsmaatregelen ten behoeve van het MKB zijn te vinden in een speciale informatiebrochure hierover. Voorts worden er verbanden gelegd tussen ieder thematisch programma en het horizontale programma "Bevordering van innovatie en stimulering van deelneming van het MKB" om belangstelling bij het publiek te wekken en technologieoverdracht en het gebruik van de resultaten van het thematisch programma te bevorderen. Sociaal-economische en opleidingsaspecten Sociaal-economisch onderzoek kan worden gefinancierd door zowel de thematische programma's als de kernactiviteit "Verdieping van de fundamentele kennis op sociaaleconomisch gebied" van het horizontaal programma "Versterking van het menselijk onderzoekpotentieel en verdieping van de fundamentele kennis op sociaal-economisch gebied". Sociaal-economisch onderzoek is in de thematische programma's aanwezig als integraal deel van de technologische onderzoekactiviteiten. Opleidingsmogelijkheden voor onderzoekers worden geboden door het stelsel van de Marie Curie-beurzen in het kader van het programma Menselijk potentieel en van de thematische programma's, alsmede door andere specifieke opleidingsactiviteiten in het kader van het programma Menselijk potentieel. Het beurzenstelsel wordt schematisch beschreven in kader 2. ½ Door integratie tussen thematische programma s. Voor aanvullende en synergistische interacties wordt gezorgd bij de tenuitvoerlegging van de programma's. Tenuitvoerlegging Werkprogramma Voor elk specifiek programma is een werkprogramma opgesteld waarin de specifieke activiteiten en de diverse onderzoekgebieden zijn beschreven. Het werkprogramma wordt geregeld herzien met de hulp van adviesgroepen van onafhankelijke deskundigen om te zorgen dat het voortdurend relevant blijft in het licht van de veranderende behoeften en andere ontwikkelingen. Potentiële indieners van voorstellen moeten er daarom voor zorgen dat zij de recentste versie van het werkprogramma raadplegen wanneer zij een voorstel voorbereiden. Op de website van het specifiek programma is altijd de recentste versie van het werkprogramma te vinden. Het werkprogramma omvat een indicatief tijdschema of "roadmap", waarin is aangegeven welke delen van het werkprogramma door middel van uitnodigingen tot het indienen van voorstellen zullen worden opengesteld en met welke termijn(en). Zo kan de aandacht worden geconcentreerd op bepaalde gebieden of deelgebieden, zodat de kansen om samenwerkingsprojecten en thematische netwerken op te zetten worden geoptimaliseerd. De Commissie zal de specifieke programma's zodanig beheren dat de verbanden tussen de programma's qua thematische inhoud op een synergistische manier worden benut. Dit kan 6

7 betekenen dat er soms gezamenlijke of gesynchroniseerde uitnodigingen tot het indienen van voorstellen vereist zijn. Waar nodig zullen dergelijke coördinatiemaatregelen in de aankondiging van de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen en in het werkprogramma worden vermeld. Soorten activiteiten die worden ondersteund De Gemeenschap draagt financieel bij tot de OTO-activiteiten 2 die worden ondernomen in het kader van de specifieke programma's waarmee het vijfde kaderprogramma ten uitvoer wordt gelegd. De algemene regels 3 zijn als volgt: (a) Werkzaamheden voor gezamenlijke rekening Projecten voor onderzoek en technologische ontwikkeling (OTO-projecten) 4 - projecten waarmee nieuwe kennis wordt verworven om producten, procédés of diensten te ontwikkelen of te verbeteren en/of te voorzien in de behoeften van communautair beleid (financiële deelneming: 50% van de totale in aanmerking komende kosten) 5. Demonstratieprojecten 2 - projecten die bedoeld zijn om de uitvoerbaarheid van nieuwe technologieën te bewijzen en potentieel economisch voordeel bieden maar niet onmiddellijk commercialiseerbaar zijn (financiële deelneming: 35% van de totale in aanmerking komende kosten 3 ) Gecombineerde OTO- en demonstratieprojecten 2 - projecten die bovengenoemde elementen combineren (financiële deelneming: 35 tot 50% van de totale in aanmerking komende kosten) 3 Steun voor toegang tot onderzoekinfrastructuur - activiteiten die de toegang tot onderzoekinfrastructuur voor communautaire onderzoekers verbeteren. De steun bedraagt maximaal 100% van de voor de activiteit benodigde in aanmerking komende kosten Projecten voor onderzoek in samenwerkingsverband ten behoeve van het MKB 2 - projecten waardoor tenminste drie onderling onafhankelijke MKB-bedrijven uit tenminste twee lidstaten of één lidstaat en een geassocieerde staat gezamenlijk onderzoek door een derde partij kunnen laten uitvoeren (financiële deelneming: 50% van de totale in aanmerking komende project kosten) Toelagen voor de verkennende fase ten behoeve van het MKB - steun ten belope van 75% van de totale in aanmerking komende kosten 6 voor de verkennende fase van een project van maximum 12 maanden (b.v. uitvoerbaarheidsonderzoeken, validering, zoeken naar partners). (b) Opleidingsbeurzen Marie Curie-beurzen zijn ofwel beurzen waarvoor individuele onderzoekers rechtstreeks bij de Commissie een aanvraag indienen, ofwel "gast"-beurzen waarbij instellingen zich aanbieden om een aantal onderzoekers te gast te nemen (financiële deelneming: maximum 100% van de bijkomende voor de activiteit benodigde in aanmerking komende kosten) 7. (c) Netwerken voor opleiding door onderzoek en thematische netwerken Netwerken voor opleiding door onderzoek ter bevordering van opleiding door onderzoek, van met name jonge onderzoekers vóór en na hun promotie en thematische netwerken voor het 2 Zij verricht ook eigen onderzoek- en ontwikkelingsactiviteiten onder leiding van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek. 3 Overeenkomstig de beschikkingen tot vaststelling van de specifieke programma s kan niet worden afgeweken van de daarin aangegeven percentages van financiële deelneming, met uitzondering van naar behoren gemotiveerde bijzondere gevallen. 4 In afzonderlijke gevallen kunnen de percentages worden aangepast om te voldoen aan de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling (PB C 45 van ) en artikel 8 van de WTO-overeenkomst inzake subsidies en compenserende maatregelen (PB L 336 van ). 5 In het bijzondere geval van juridische entiteiten die geen analytische boekhouding voeren, worden de extra in aanmerking komende kosten die het gevolg zijn van het onderzoek, voor 100% gefinancierd. 6 EG-financiering maximum euro. 7 In het geval van beurzen voor opleiding bij het bedrijfsleven komt dit in de regel in de buurt van 50% van de totale in aanmerking komende kosten. 7

8 samenbrengen van bijvoorbeeld fabrikanten, gebruikers, universiteiten en onderzoekcentra rond een bepaalde W&T-doelstelling. De steun bedraagt maximaal 100% van de benodigde in aanmerking komende kosten voor het opzetten en handhaven van dergelijke netwerken. (d) Gecoördineerde werkzaamheden Werkzaamheden ter coördinatie van OTO-projecten die reeds financiering ontvangen, bijvoorbeeld om ervaringen uit te wisselen, een kritische massa tot stand te brengen, resultaten te verspreiden, enz. (financiële bijdrage: maximaal 100% van de voor de activiteit benodigde in aanmerking komende kosten). Deze omvatten ook coördinatienetwerken tussen door de Gemeenschap gefinancierde projecten. (e) Begeleidende maatregelen Activiteiten die bijdragen tot de tenuitvoerlegging van een specifiek programma of de voorbereiding van toekomstige activiteiten van het programma. Zij beogen tevens de voorbereiding van of steun aan andere OTO-werkzaamheden onder contract (financiële deelneming: maximaal 100% van de totale in aanmerking komende kosten). Clusters 8 Een cluster is een bepaalde groep OTO-projecten. Het doel daarvan is te zorgen voor complementariteit onder projecten, de toegevoegde waarde voor Europa binnen een bepaald gebied zo groot mogelijk te maken en een kritische massa aan middelen tot stand te brengen op Europees niveau. Er is een geïntegreerde benadering van gefinancierde onderzoekgebieden en projecten nodig om complexe multidisciplinaire problemen effectief op te lossen. Clusters zijn een uiting van deze probleemoplossende benadering. In een cluster worden de projecten immers bijeengebracht omdat zij elkaar aanvullen bij het aanpakken van belangrijke doelstellingen in de context van een kernactiviteit of een generieke activiteit (soms zelfs over de grenzen van verschillende kernactiviteiten of specifieke programma's heen). Clusters moeten wetenschappelijke netwerken, beheer, coördinatie, toezicht, informatie-uitwisseling en, op vrijwillige basis, exploitatie- en verspreidingsactiviteiten optimaliseren. Zo kan een cluster een natuurlijke manier worden om, waar dit zinvol is, toegevoegde waarde voor Europa te genereren buiten de beperkte middelen van een geïsoleerd project. Alle soorten projecten kunnen binnen een cluster worden samengebracht en geïntegreerd, ook projecten die via verschillende OTO-activiteiten van de EU worden gefinancierd (kernactiviteit, generieke activiteit, infrastructuur). Tevens en als onderdeel van een algemene Europese benadering kunnen ook relevante activiteiten uit andere onderzoekkaders (met name EUREKA en COST) in aanmerking worden genomen wanneer dit de synergie kan versterken. Gelijke kansen Overeenkomstig de strategische benadering van de Commissie om gelijke kansen in alle beleidslijnen van de Unie te integreren, wordt in het vijfde kaderprogramma bijzonder rekening gehouden met de noodzaak om de deelneming van vrouwen aan onderzoek en technologische ontwikkeling te bevorderen. Vrouwen worden dan ook met aandrang verzocht aan voorstellen voor bovengenoemde OTO-activiteiten deel te nemen. 8 Clusters zijn niet van toepassing op netwerken voor opleiding door onderzoek in het kader van het programma betreffende de verhoging van het menselijk onderzoekpotentieel. 8

9 Kader 1 - Beurzen voor jonge onderzoekers uit ontwikkelingslanden Deze beurzen gelden niet voor netwerken voor opleiding door onderzoek die in het kader van het programma Menselijk potentieel worden gefinancierd. Onderstaande details worden alleen ter informatie meegedeeld. Bij het opstellen van een gezamenlijk onderzoekvoorstel 9 of een voorstel voor gecoördineerde werkzaamheden ter indiening bij een van de programma's, kan een consortium desgewenst een aanvraag indienen voor een opleidingsbeurs in het kader van internationale samenwerking. Deze beurzen worden gefinancierd uit de begroting van het specifiek programma 'Bevestiging van de internationale rol van het communautaire onderzoek' en zijn bedoeld om jonge onderzoekers uit ontwikkelingslanden, inclusief landen met een economie in opkomst en Mediterrane partnerlanden 10 de gelegenheid te bieden gedurende maximum 6 maanden te werken in een Europees onderzoekinstituut dat deelneemt aan een project uit hoofde van het 5e kaderprogramma. De beurzen worden uitsluitend toegekend voor opleidingsactiviteiten (bijvoorbeeld om de bursaal de kans te geven een nieuwe wetenschappelijke techniek te leren of voor werkzaamheden aan een bepaald experiment of een reeks experimenten waarvoor de gastinstelling over bijzondere deskundigheden beschikt en die niet in de eigen instelling van de kandidaat kunnen worden uitgevoerd). De aanvraag voor de beurs moet samen met het voorstel worden ingediend en wordt ook samen daarmee beoordeeld. Spontane, individuele beursaanvragen worden niet aanvaard. De aanvraag van een beurs zal de kans dat het voorstel in aanmerking wordt genomen verhogen noch verlagen. Alleen wanneer het gehele voorstel voor financiering wordt geselecteerd en de beursaanvraag een hoge waardering krijgt, zal de beurs worden verleend. Een slechte beursaanvraag kan worden afgewezen zonder de kans op slagen van het voorstel te schaden. Om in aanmerking te kunnen komen, moet de beursaanvrager op het tijdstip van de aanvraag ten hoogste 40 jaar oud zijn, ingezetene van één van de in aanmerking komende landen zijn, in dat land gevestigd zijn en werken, en het voornemen hebben aan het einde van de opleidingsperiode daar naartoe terug te keren. Hij/zij moet ook een goede kennis hebben van een werktaal van de gastinstelling. Aanvragen van vrouwelijke onderzoekers worden aangemoedigd. De gastinstelling moet gevestigd zijn in een lidstaat van de EU of in een met het 5e kaderprogramma geassocieerde staat 11 en moet lid zijn van het consortium dat het onderzoekproject of de gecoördineerde werkzaamheden voorstelt. In aanmerking komende beursaanvragen worden beoordeeld op grond van de kwaliteit van de wetenschappelijke en/of opleidingsdoelstellingen van de aanvraag, de potentiële waarde ervan voor de aanvrager en zijn/haar instelling en voor het project in zijn geheel, alsmede de ervaring en beroepsopleiding van de kandidaat. De opleidingsperiode van 6 maanden kan op ieder moment ingaan, tot 12 maanden na de ondertekening van het hoofdprojectcontract door de Commissie. Er wordt een vast bedrag uitgekeerd ter dekking van de kosten van één (apex) heen- en terugvlucht van de plaats van herkomst van de kandidaat naar de gastinstelling, en een dagvergoeding voor de duur van de opleidingsperiode (op basis van de tarieven voor de Marie Curie-beurzen; zie de desbetreffende brochure voor aanvragers). 9 Projecten voor onderzoek en technologische ontwikkeling, demonstratieprojecten en gecombineerde projecten. 10 Ontwikkelingslanden zijn: landen in Afrika, het Carïbische gebied en de Stille Oceaan (ACS-landen), landen in Azië en Latijns-Amerika (ALA-landen) en de Mediterrane landen. 11 Voor de lijst van geassocieerde staten: zie tabel 1 in hoofdstuk 3. 9

10 Kader 2 - Het Marie Curie-beurzenstelsel Zoals hieronder wordt uiteengezet, zijn er twee soorten aanvragen voor een Marie Curie-beurs: individuele beurzen, waarbij individuele onderzoekers bij de Commissie een beurs aanvragen; en "gast"beurzen, waarbij instellingen zich bij de Commissie aanbieden om een aantal onderzoekers te gast te nemen. Individuele beurzen: Individuele Marie Curie-beurzen Beurzen voor jonge onderzoekers op postdoctoraal of gelijkwaardig niveau Marie Curie-terugkeerbeurzen Beurzen voor Marie Curie-bursalen uit een minder welvarende regio, om hen aan te moedigen om na hun aanvankelijke tweejarige postdoctorale beurs terug te keren naar een minder welvarende regio van hun land van herkomst Marie Curie-beurzen voor ervaren onderzoekers Beurzen voor ervaren onderzoekers: voor de overdracht van kennis en technologie (i) tussen industrie en universiteiten en (ii) naar minder welvarende regio s van de Europese Gemeenschap. "Gast"beurzen: Verblijven aan Marie Curie-opleidingscentra Bieden jonge onderzoekers die een doctoraatsopleiding volgen de gelegenheid om een deel van hun studies door te brengen in een internationaal erkende groep, op hun gespecialiseerd onderzoekgebied. Marie Curie-ontwikkelingsbeurzen Beurzen voor instellingen in minder welvarende regio s, die zich bezighouden met onderzoek en nieuwe onderzoekmogelijkheden willen aanboren, om hen de gelegenheid te bieden onderzoekers op postdoctoraal niveau op het vereiste onderzoekgebied te gast te nemen. Marie Curie-beurzen voor opleiding bij het bedrijfsleven Toegekend aan ondernemingen, inclusief MKB-bedrijven, voor de opleiding van jonge onderzoekers op postuniversitair en postdoctoraal niveau in een industriële of commerciële omgeving. Deze beurzen zijn met name bedoeld om jonge onderzoekers zonder eerdere industriële ervaring opleidingsmogelijkheden door onderzoek te bieden. Nadere informatie over het Marie-Curie-beurzenstelsel en aanvraagformulieren zijn te verkrijgen op de desbetreffende website (zie 10

11 Het programma Menselijk potentieel Doelstelling: Verhoging van het menselijk onderzoekpotentieel en verdieping van de fundamentele kennis op sociaal-economisch gebied Het programma Menselijk potentieel is bedoeld om: de volgende generatie onderzoekers de middelen te bezorgen om hun wetenschappelijke opleiding aan te vullen en te verbeteren en hun carrièrevooruitzichten te verbeteren door middel van netwerken voor opleiding door onderzoek en Marie Curie-beurzen; nieuwe kansen te bieden voor transnationale toegang tot grote onderzoekinfrastructuur die voor de gehele Gemeenschap van belang is en infrastructuurexploitanten en -gebruikers aan te zetten tot samenwerking; wetenschappelijke en technologische kwaliteit te bevorderen door middel van wetenschappelijke bijeenkomsten op hoog niveau, onderscheidingen voor voortreffelijk wetenschappelijk werk en publieksvoorlichting over wetenschap; de fundamentele kennis op sociaal-economisch gebied te verdiepen; dit behelst met name verdieping van de inzichten in de structurele veranderingen in Europa om aan te geven hoe verandering kan worden beheerd en Europese burgers actiever bij de vormgeving van hun eigen toekomst te betrekken; een kennisbasis tot stand te brengen door middel van een strategische analyse van beleidskwesties zoals mondialisering van het onderzoek, en indicatoren voor technologie en wetenschap te ontwikkelen aan de hand waarvan beleidsmakers gefundeerde besluiten kunnen nemen. De zwakke vertegenwoordiging van vrouwen in de wetenschap is een grote zorg voor de Europese Commissie aangezien dit een verlies betekent voor zowel de wetenschap als de Europese samenleving in haar geheel. Overeenkomstig haar algemeen beleid inzake gelijke kansen wil de Europese Commissie daarom de deelneming van vrouwen aan alle hieronder beschreven activiteiten en werkzaamheden aanmoedigen. Strategie van het programma De drie hoofdcriteria die voor het gehele vijfde kaderprogramma gelden, worden door het programma Menselijk potentieel als volgt gehanteerd: Toegevoegde waarde voor Europa: de essentie van dit programma bestaat erin de mobiliteit van de Europese wetenschappers te bevorderen door hen de kans te geven hun onderzoekactiviteiten in andere Europese landen dan hun land van oorsprong te beoefenen. De doelstellingen zijn de totstandkoming van Europese netwerken van wetenschappers bevorderen, Europa een aantrekkelijke plaats voor onderzoekers maken en het inzicht in de belangrijkste problemen waarmee de Europese samenleving wordt geconfronteerd vergemakkelijken door middel van een kernactiviteit met betrekking tot sociaal-economisch onderzoek. Sociale doelstellingen: een volledige kernactiviteit is gewijd aan deze doelstelling, die gericht is op het verbeteren van de inzichten in de structurele veranderingen in Europa. Deze kernactiviteit heeft betrekking op een aantal onderwerpen in verband met de algemene doelstellingen van het kaderprogramma en beoogt de grondslag te leggen voor een werkgelegenheid scheppende sociale, economische en culturele ontwikkeling en de opbouw van een Europese kennismaatschappij. Europees concurrentievermogen: kennis ligt ten grondslag aan concurrentievermogen. Daarom is de kwaliteit van de onderzoekers, ingenieurs en technici van Europa een cruciaal element van industrieel en economisch succes. Betere opleiding en mobiliteit, alsmede een degelijke sociaaleconomische kennis, kunnen het concurrentievermogen van Europa helpen versterken. Programmastructuur en -inhoud Het programma Menselijk potentieel is onderverdeeld in vijf activiteiten. De eerste drie activiteiten hebben als gemeenschappelijk element een 'bottom up'-benadering, waarbij wetenschappers zelf projecten kunnen voorstellen. Er kunnen voorstellen worden gedaan op alle gebieden van wetenschappelijk onderzoek die bijdragen tot de doelstellingen van de Gemeenschap inzake onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie, zoals hierboven beschreven. Activiteit 4 is 11

12 een kernactiviteit die bedoeld is om de fundamentele kennis op sociaal-economisch gebied te verdiepen en activiteit 5 moet de ontwikkeling van het wetenschaps- en technologiebeleid in Europa bevorderen. Activiteit 1 Steun voor de opleiding en mobiliteit van onderzoekers De eerste activiteit heeft twee onderdelen: netwerken voor opleiding door onderzoek en Marie Curie-beurzen. Netwerken voor opleiding door onderzoek: dit zijn structuren waarbij iedere onderzoeker, jong of ervaren, deel uitmaakt van een internationaal onderzoekproject dat geleid wordt door een coördinator en dat door wetenschappers zelf is voorgesteld. Toegevoegde waarde wordt verkregen in de vorm van kansen voor detachering en de interactie met een groot aantal wetenschappers in verschillende landen die allemaal aan het gemeenschappelijke project werken. Marie Curie-beurzen: er zijn drie regelingen mogelijk waarbij de aanvragende onderzoeker een voorstel indient en individueel door de Commissie wordt beoordeeld, en drie regelingen waarbij gastorganisaties een aanvraag indienen bij de Commissie en de individuele bursalen door de organisatie worden beoordeeld en geselecteerd. De regeling voor individuele aanvragers is als volgt: (i) beurzen voor jonge onderzoekers, met name op postdoctoraal niveau; (ii) beurzen voor onderzoekers uit minder welvarende regio's, voor terugkeer na afloop van een postdoctorale beurs; (iii) beurzen voor ervaren onderzoekers. De regeling voor gastorganisaties bestaat uit: (i) beurzen voor industriële of commerciële bedrijven, waaronder kleine en middelgrote ondernemingen; (ii) beurzen voor onderzoekinstellingen in minder welvarende regio's; (iii) beurzen voor internationaal erkende onderzoekteams die een doctoraatsopleiding verstrekken in het kader van de Marie Curiebeurzen voor opleiding bij het bedrijfsleven. Activiteit 2 Betere toegang tot onderzoekinfrastructuur Deze activiteit is gericht op onderzoekinfrastructuur én op onderzoekers die daarvan gebruik wensen te maken. De activiteit wordt hoofdzakelijk ten uitvoer gelegd door het "kopen van tijd" bij infrastructuur, die dan verder tussen individuele onderzoekers of groepen wordt verdeeld. In het kader van deze activiteit kunnen infrastructuurexploitanten en -gebruikers ook samengaan in samenwerkingsnetwerken of OTO-projecten zodat effectiever gebruik wordt gemaakt van de onderzoekinfrastructuur en daardoor de dienst die zij aan de onderzoekgemeenschap verstrekken wordt verbeterd. Activiteit 3 Bevordering van wetenschappelijke en technologische kwaliteit De derde activiteit bestaat uit drie onderdelen: Wetenschappelijke bijeenkomsten op hoog niveau: om hoofdzakelijk jonge onderzoekers de kans te geven Euroconferenties, EuroLabCourses, EuroWorkshops, Eurozomercursussen, gewone grote conferenties, PhD-Euroconferenties en elektronische Euroconferenties (vergaderingen in cyberspace) bij te wonen. Deze activiteit geeft ook steun aan belangrijke sprekers en conferentieorganisatoren die een dergelijke gebeurtenis organiseren. Onderscheidingen voor voortreffelijk wetenschappelijk werk: de beste Europese onderzoekers krijgen publieke erkenning via een van de volgende gelegenheden: - de Descartesprijs voor opmerkelijk wetenschappelijk werk in het kader van een gezamenlijk onderzoekproject, - de Archimedesprijs voor studenten die originele wetenschappelijke concepten hebben ontwikkeld waardoor de Europese wetenschap vooruitgang boekt, - de EU-wedstrijd voor jonge onderzoekers, die bedoeld is voor de leeftijdsgroep van jaar. Voorlichting voor het publiek: gericht op publieksvoorlichting over wetenschap en de positieve effecten ervan voor de maatschappij. Een en ander wordt hoofdzakelijk verwezenlijkt door middel van netwerken; het samenbrengen van wetenschappers, wetenschappelijke-informatieverspreiders, beroepsbeoefenaars en representatieve organen; de bevordering van wetenschap door middel van een Europese week van de wetenschap; en de ontwikkeling van informatiediensten. 12

13 Activiteit 4 Kernactiviteit : Verdieping van de fundamentele kennis op sociaaleconomisch gebied De vierde activiteit is de kernactiviteit "Verdieping van de fundamentele kennis op sociaaleconomisch gebied". De algemene doelstelling van deze kernactiviteit is een beter inzicht te verwerven in de structurele veranderingen die zich in Europa voltrekken, teneinde methoden te vinden om het veranderingsproces te beheren en de Europese burgers actiever bij het vormgeven van hun eigen toekomst te betrekken. Dit vereist een analyse van de belangrijkste trends die aan de veranderingen ten grondslag liggen en van de relatie tussen technologie, werkgelegenheid en samenleving, een herbeoordeling van de mechanismen voor participatie in het collectief handelen op alle bestuurlijke niveaus, en het uitwerken van nieuwe ontwikkelingsstrategieën die groei, werkgelegenheid en economische en sociale samenhang stimuleren. Binnen dit algemene kader is voor iedere uitnodiging tot het indienen van voorstellen een aantal onderzoektaken geselecteerd. Voor nadere bijzonderheden dienen de aanvragers het werkprogramma en het beoordelingshandboek te raadplegen, die in het informatiepakket zijn opgenomen. Activiteit 5 Ondersteuning van de ontwikkeling van het wetenschaps- en technologiebeleid in Europa De vijfde activiteit is zo opgevat dat zij beleidsbepalers een stevige grondslag bezorgt waarop zij hun besluiten op het gebied van wetenschappen en technologie kunnen baseren en dat zij veranderingen in de wetenschappelijke wereld voorziet. Het deel strategische analyse van deze activiteit is gericht op deskundigen of groepen deskundigen die werkzaam zijn op gebieden zoals technologische verandering, mondialisering van onderzoek, nieuwe vormen van concurrentie, het scheppen van werkgelegenheid en sociale samenhang. Het deel dat gewijd is aan indicatoren inzake wetenschap, technologie en innovatie beoogt een gemeenschappelijke basis tot stand te brengen van relevante en vergelijkbare indicatoren die nodig zijn voor het uitstippelen, coördineren en evalueren van OTOstrategieën in Europa. Dit deel wordt hoofdzakelijk ten uitvoer gelegd door middel van begeleidende maatregelen. Synergie met andere programma s Naast de vijf hierboven beschreven activiteiten heeft dit programma ook een belangrijke coördinerende rol binnen het vijfde kaderprogramma. Dit geldt vooral voor de Marie Curie-beurzen, die door andere thematische programma's worden aangeboden maar binnen het programma Menselijk potentieel worden gecoördineerd. Voorts wordt de activiteit Betere toegang tot onderzoekinfrastructuur nauw gecoördineerd met soortgelijke activiteiten elders in het kaderprogramma. De activiteiten inzake publieksvoorlichting over wetenschap en technologie doen ruimschoots een beroep op daarmee verband houdende activiteiten in het gehele kaderprogramma. Tenslotte zal de kernactiviteit Sociaal-economisch onderzoek ook de sociaal-economische onderzoekactiviteiten van de andere thematische programma's coördineren en ondersteunen, zodat de sociaal-economische dimensie door de thematische programma's consequent in aanmerking wordt genomen. Referenties en informatiebronnen Alle uitnodigingen tot het indienen van voorstellen worden aangekondigd in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen en op de Internet-site: Deze Gids voor indieners van voorstellen bevat alle informatie en hulp die u nodig hebt om een voorstel voor de activiteit Netwerken voor opleiding door onderzoek in te dienen. Lees hem dan ook zorgvuldig. De aanvraagformulieren zijn bij deze Gids gevoegd en kunnen ook worden gedownload van het Internet (zie adres hierboven). Wij wensen u veel succes. 13

14 2. NETWERKEN VOOR OPLEIDING DOOR ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET PROGRAMMA MENSELIJK POTENTIEEL: BESCHRIJVING VAN DE ACTIVITEIT Motivering en doelstellingen Hoofddoel van de netwerken voor opleiding door onderzoek is onderzoek door opleiding te bevorderen, met name voor jonge onderzoekers vóór èn na hun promotie, in het kader van hoogwaardige grensoverschrijdende onderzoekprojecten in samenwerkingsverband, onder meer op nieuwe onderzoekgebieden. Naast hun belangrijkste rol, het opleiden van jonge onderzoekers, moeten netwerken voor opleiding door onderzoek ook een aanmoediging zijn voor: de interactie tussen verschillende disciplines, de combinatie van verschillende technologieën, de verspreiding van resultaten, de samenwerking tussen de academische wereld en het bedrijfsleven. Elk netwerk moet een geschikt opleidingsprogramma uitwerken voor jonge onderzoekers, gebruik makend van de internationale aard van het netwerk en desgevallend van de multidisciplinaire aard van het gezamenlijke project, de complementariteit van de teams en de banden van het netwerk met het bedrijfsleven. Alle netwerken moeten gelijke kansen bieden aan mannelijke en vrouwelijke onderzoekers. Het is de taak van ieder netwerk om door middel van een doelmatig projectbeheer de verantwoordelijkheid voor het onderzoek over de onderzoekteams te spreiden en de coördinatie te verzorgen voor een zo open en efficiënt mogelijke samenwerking en communicatie. Daarbij moet gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden van de moderne telematica en op Internet gebaseerde diensten. Verder wordt van alle netwerken verwacht dat zij hun onderzoekresultaten in de openbaar toegankelijke literatuur publiceren en dat zij zorgen voor de verspreiding van de belangrijkste resultaten door bijvoorbeeld tijdige publicatie van brochures en overzichtsartikelen. Zodra een netwerk zijn activiteiten heeft gestart, moeten, voor zover dit zinvol is, regelingen worden getroffen om een regelmatige dialoog te voeren met de industrie 12, inclusief het MKB, die de onderzoekresultaten eventueel kunnen exploiteren of een voortzetting van het onderzoek op basis van nieuwe doelstellingen kunnen financieren. Onderzoekgebieden Voor deze maatregelen komen door de onderzoekers zelf gekozen projecten in aanmerking op alle gebieden van wetenschappelijk onderzoek die een bijdrage leveren aan de doelstellingen van de Gemeenschap op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie. Bij de selectie van projecten wordt vooraf geen bepaalde doelstelling inzake wetenschappelijk discipline of onderwerp vastgesteld - de selectie gebeurt op grond van de criteria als uiteengezet in hoofdstuk 7 van deze Gids. Tenuitvoerlegging Terwijl van de deelnemers binnen een netwerk verwacht wordt dat zij hun eigen middelen gebruiken om de feitelijke onderzoekswerkzaamheden te financieren, bedraagt de communautaire financiering maximaal 100% van de bijkomende in aanmerking komende kosten die verband houden met de tijdelijke aanstelling van jonge pre- èn postdoctorale onderzoekers, die een verschillende nationaliteit hebben en uit een ander land afkomstig zijn dan het land waar een bepaald instituut is gevestigd, en met het coördineren van het gezamenlijke project waarop het 12 Of, voor zover van toepassing, in het kader van het ondernemingenbeleid van de Europese Unie ontwikkelde communautaire netwerken. 14

15 netwerk is gebaseerd. Minstens 60% van de bijdrage voor elk netwerk wordt toegerekend aan de kosten van het aanstellen van jonge onderzoekers. De in aanmerking komende kosten worden uitvoerig besproken in hoofdstuk 8 van dit document. De leeftijdsgrens voor jonge onderzoekers ligt op 35 jaar op het moment van de indienstneming ingevolge het netwerkcontract; er wordt rekening gehouden met eventuele loopbaanonderbrekingen wegens militaire of vervangende dienstplicht of de zorg voor kinderen. Uitnodiging tot het indienen van voorstellen De eerste uitnodiging tot het indienen van voorstellen, met een indicatieve begroting van 220 miljoen EURO, werd op 16 maart 1999 gepubliceerd met als afsluitingsdatum 2 juni De tweede uitnodiging tot het indienen van voorstellen, met een indicatieve begroting van 230 miljoen EURO, werd op 15 december 2000 gepubliceerd met als afsluitingsdatum 4 mei De uitnodigingen tot het indienen van voorstellen worden door de Commissie bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen. Roadmap Publicatie van de uitnodigi ng tot het indienen van voorstelle n Termijn voor de ontvangst van voorstellen Verwachte aanvangsdatu m van de eerste contracten Gebieden waarop de uitnodiging betrekking heeft Soort projecten waarop de uitnodiging betrekking heeft Indicatieve begroting als % van de totale voor uitnodigingen beschikbare middelen 16 maart december 2000 voorlopig 2 juni 1999 februari 2000 Alle Netwerken voor opleiding door onderzoek 4 mei 2001 februari 2002 Alle Netwerken voor opleiding door onderzoek 50% 50% 15

16 3. DEELNEMERS Inleiding In dit hoofdstuk worden de voorwaarden uiteengezet voor deelneming aan werkzaamheden binnen de activiteit Netwerken voor opleiding door onderzoek, gebaseerd op bijlage IV van het besluit betreffende het vijfde kaderprogramma 13, het besluit betreffende de regels inzake deelneming 14 en de beschikking van de Raad tot vaststelling van het programma Menselijk potentieel 15. Uit de lidstaten De activiteit Netwerken voor opleiding door onderzoek van het programma Menselijk potentieel staat open voor alle juridische entiteiten die gevestigd zijn in de lidstaten van de Europese Unie, bijvoorbeeld natuurlijke personen, industriële en commerciële bedrijven, inclusief het midden- en kleinbedrijf (MKB), universiteiten, onderzoekorganisaties, enz. Elk onderzoekteam dat aan het samenwerkingsproject meewerkt, moet onder de verantwoordelijkheid staan van de deelnemende juridische entiteit waarmee de eventuele contracten zullen worden gesloten. Uit met het programma geassocieerde staten Het programma staat ook open voor alle juridische entiteiten die gevestigd zijn in een van de andere staten die met het programma zijn geassocieerd (zie tabel 1). Voor elk van deze landen kunnen instellingen deelnemen en gefinancierd worden, met gelijke rechten en verantwoordelijkheden als deelnemers uit de EU-lidstaten, zodra de associatieovereenkomsten van kracht worden. Sluiting van de associatieovereenkomst met Malta en Zwitserland wordt verwacht ergens in Voorstellen met deelnemers uit deze landen worden in het beoordelingsproces behandeld alsof deze al zijn geassocieerd. Totdat de associatieovereenkomst met Zwitserland van kracht wordt moet in het voorstel het bewijs worden geleverd dat deelname in overeenstemming is met de belangen van de Gemeenschap. Indieners van voorstellen die deelnemers uit Zwitserland omvatten, wordt geadviseerd naar te gaan, waar alle informatie betreffende de geleidelijke inpassing van Zwitserland met het oog op volledige deelname aan het Vijfde kaderprogramma kan worden gevonden. Uit niet de tot EU behorende/geassocieerde landen en internationale organisaties Het programma staat ook open voor entiteiten uit niet tot de EU behorende/geassocieerde landen en voor internationale organisaties (zie tabel 1). De mogelijkheden vallen uiteen in twee categorieën en in alle gevallen moet de deelnemer uit het derde land/de internationale organisatie als deelnemer in het oorspronkelijk ingediende voorstel worden opgenomen. (i) Niet-geassocieerde Europese landen; mediterrane partnerlanden; landen waarmee de EU een samenwerkingsovereenkomst heeft; Internationale organisaties Deelname uit deze landen en internationale organisaties wordt aangemoedigd aangezien inschakeling in dergelijke internationale samenwerkingsactiviteiten bijdraagt aan de succesvolle tenuitvoerlegging van het programma Menselijk potentieel. Indieners van voorstellen dienen evenwel te bedenken dat deelname in principe op basis van zelffinanciering voor elk afzonderlijk project gebeurt. In alle gevallen moet worden 13 Besluit nr. 182/1999/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 december 1998 betreffende het vijfde kaderprogramma van de EG voor activiteiten op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie ( ). 14 Besluit 1999/65/EG van de Raad van 22 december 1998 betreffende de regels inzake de deelneming van ondernemingen, onderzoekscentra en universiteiten, en inzake de verspreiding van de onderzoeksresultaten ter uitvoering van het vijfde kaderprogramma van de Europese Gemeenschap ( ). 15 Beschikking van de Raad van 25 januari 1999 tot vaststelling van een specifiek programma voor onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie op het gebied van "Verhoging van het menselijk onderzoekpotentieel en verdieping van de fundamentele kennis op sociaal-economisch gebied. 16

17 aangetoond dat de deelneming in overeenstemming met de belangen van de Gemeenschap is. (ii) Alle andere landen Voor landen die niet onder bovengenoemde categorieën vallen is deelneming aan projecten onder het 5e kaderprogramma op basis van zelffinanciering mogelijk als de deelneming in overeenstemming met de belangen van de Gemeenschap is en een aanzienlijke toegevoegde waarde voor de uitvoering van het gehele specifiek programma of een gedeelte daarvan biedt. De belangen van de Gemeenschap en de aanzienlijke toegevoegde waarde moeten duidelijk in het voorstel worden aangegeven. Of een voorstel in overeenstemming met de belangen van de Gemeenschap is, wordt beoordeeld in het licht van de bijdrage tot één of meer van de volgende punten (zoals vastgesteld in de beschikking van de Raad): de eisen van ander communautair beleid ter ondersteuning waarvan de OTOwerkzaamheden worden verricht; passende stimulansen verschaffen voor het behoud en het scheppen van werkgelegenheid in de Gemeenschap; bevordering van duurzame ontwikkeling en verbetering van de kwaliteit van het bestaan in de Gemeenschap; verbetering van het internationale concurrentievermogen van de industrie van de Gemeenschap en het bestaan van samenwerkingsovereenkomsten tussen de Gemeenschap en derde landen of internationale organisaties. Aanzienlijke toegevoegde waarde kan bijvoorbeeld betrekking hebben op gevallen waarbij de deelnemer uit het derde land een algemeen erkend topspecialist is op het gebied van het voorstel of toegang heeft tot unieke hulpbronnen die van groot belang voor het project zijn maar die in Europa niet beschikbaar zijn, of waarbij de deelnemer uit het derde land het vooruitzicht biedt dat nieuwe markten voor de Europese deelnemers kunnen worden opengesteld. In uitzonderlijke gevallen kan er financiering voor een deelnemer uit een derde land tot maximaal PLOMRHQ door het programma worden verstrekt als dit essentieel is om de doelstellingen van het project te kunnen verwezenlijken, m.a.w. als de bijdrage van de deelnemer op geen andere manier kan worden verstrekt en het project zonder die deelnemer niet kan worden uitgevoerd. Wat internationale organisaties betreft is communautaire financiering in uitzonderlijke gevallen en in belangrijker mate mogelijk als deze essentieel is voor het bereiken van de doelstellingen van het project. Voor verdere details hierover en betreffende de vraag welke landen in welke categorieën vallen, zie tabel 1 en voor bijgewerkte informatie, zie box 4 op Uit hoeveel deelnemers bestaat een netwerk? Als vuistregel geldt dat een netwerk voor opleiding door onderzoek moet bestaan uit ten minste vijf onderling onafhankelijke 16 juridische entiteiten die gevestigd zijn in ten minste drie lidstaten van de Gemeenschap of geassocieerde staten. Ten minste één van deze juridische entiteiten moet in een lidstaat van de Gemeenschap zijn gevestigd. 16 Een organisatie wordt als niet onafhankelijk beschouwd wanneer zij: onder dezelfde directe of indirecte controle van een andere organisatie staat, of de directe of indirecte controle over een andere organisatie uitoefent, of onder de directe of indirecte controle van een andere organisatie staat. Controle: Bedrijf A controleert bedrijf B indien: A direct of indirect meer dan 50% van het aandelenkapitaal van B bezit, of A direct of indirect meer dan 50% van de stemrechten van B bezit, of A direct of indirect de beslissingsmacht heeft binnen B. 17

18 Kleinere netwerken die op opkomende of nieuwe gebieden van wetenschap en technologie actief zijn, kunnen in afzonderlijke gevallen voor financiële steun in aanmerking komen en in dat geval moeten ten minste twee netwerken onderling onafhankelijke juridische entiteiten zijn die in twee verschillende lidstaten of in één lidstaat en één geassocieerde staat zijn gevestigd. Er zij op gewezen dat in alle gevallen: deelneming door gemeenschappelijke centra voor onderzoek gelijkstaat aan deelneming door een lidstaat; deelneming van derde landen en internationale organisaties samen met het minimumaantal juridische entiteiten uit de Gemeenschap en/of geassocieerde staten moet plaatsvinden. 18

19 Tabel 1 Deelneming van juridische entiteiten van buiten de EU aan het 5de kaderprogramma 1 GEASSOCIEERDE STATEN Kunnen deelnemen MET COMMUNAUTAIRE FINANCIERING DERDE STATEN 6 Kunnen deelnemen ZONDER COMMUNAUTAIRE FINANCIERING (bij uitzondering met financiering van de Gemeenschap wanneer de financiering toereikend gemotiveerd is als essentieel voor het bereiken van de doelstellingen van het project) KANDIDATEN VOOR HET EU- LIDMAATSCHAP EVA-EER ANDERE ANDERE EUROPESE LANDEN EUROPESE NOS MEDITERRAAN PARTNERSCHAP LANDEN MET EEN SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST BULGARIJE, REPUBLIEK CYPRUS, TSJECHISCHE REPUBLIEK, ESTLAND, HONGARIJE, LETLAND, LITOUWEN, POLEN, ROEMENIË, SLOVAKIJE, SLOVENIË : van kracht. MALTA 3 : een overeenkomst zal naar verwachting in werking treden in 2001 Wat TURKIJE betreft zie voetnoot 4 IJSLAND, LIECHTENSTEIN, NOORWEGEN: van kracht. ISRAËL : van kracht. ZWITSERLAND 2 : inwerkingtreding naar verwachting in ALBANIË, BOSNIË-HERZEGOVINA, VOORMALIGE JOEGOSLAVISCHE REPUBLIEK MACEDONIË, ZWITSERLAND 2 MALTA 3 en TURKIJE 4 worden ook opgevoerd onder Mediterraan partnerschap. MICROSTATEN EN GEBIEDSDELEN IN EUROPA 5 ARMENIË, AZERBEIDZJAN, WIT-RUSLAND, GEORGIË, MOLDAVIË, RUSLAND, OEKRAÏNE. ALGERIJE, EGYPTE, JORDANIË, LIBANON, MALTA 3, MAROKKO, PALESTIJNSE AUTORITEIT, SYRIË, TUNESIË, TURKIJE 4. Alle bovengenoemde landen kunnen per project deelnemen overeenkomstig de belangen van de Gemeenschap en op basis van zelffinanciering. AUSTRALIË, CANADA, CHINA, RUSLAND, ZUID-AFRIKA, VS : van kracht. ARGENTINIË: sluiting aan de gang BRAZILIË: onderhandelingen aan de gang Bovengenoemde landen kunnen deelnemen op basis van zelffinanciering op de onder de samenwerkingsovereenkomst vallende gebieden zodra deze van kracht is (tot dan kan Rusland als Europese NOS deelnemen). Kunnen per project deelnemen overeenkomstig de belangen van de Gemeenschap en op basis van zelffinanciering, maar alleen als deze ANDERE LANDEN deelneming ook aanzienlijke toegevoegde waarde voor het uitvoeren van de specifieke programma s in hun geheel of een deel daarvan biedt, overeenkomstig de doelstellingen van het programma. INTERNATIONALE Kunnen per project deelnemen overeenkomstig de belangen van de ORGANISATIES 7 Gemeenschap en op basis van zelffinanciering. Deelname uit derde staten en internationale organisaties moet plaatsvinden samen met het minimumaantal juridische entiteiten uit de Gemeenschap en de geassocieerde staten. 1 Voor het specifiek programma Bevestiging van de internationale rol van het communautaire onderzoek (behalve wat geassocieerde staten betreft) en het EURATOM-kaderprogramma gelden andere regels. 2 Deze associatieovereenkomst zal naar verwachting ergens in 2001 in werking treden, maar geen financiële implicaties hebben vóór Na associatie heeft deze status voorrang boven alle andere en valt Zwitserland niet meer onder "ANDERE EUROPESE LANDEN". Voor meer informatie over Zwitserse deelname zie 3 In afwachting van de effectieve inwerkingtreding van de overeenkomst worden voorstellen met Maltese partners bij de beoordeling behandeld alsof Malta al geassocieerd is (toelating, aspecten in verband met de beoordeling van beheer en middelen, bijdrage tot communautair beleid, enz.). Na associatie heeft deze status voorrang boven alle andere en valt Malta niet meer onder "ANDERE EUROPESE LANDEN" of "MEDITERRAAN PARTNERSCHAP". Voor de recentste informatie gelieve box 4 te raadplegen op 19

20 4 Turkse onderzoeksentiteiten vallen bij deelname aan de activiteiten van KP5 onder ANDERE EUROPESE LANDEN. Zij worden ook opgevoerd onder "MEDITERRAAN PARTNERSCHAP". Voor de recentste informatie: box 4 op 5 Andorra, Monaco, San Marino, Vaticaanstad (de Heilige Stoel), de Faeröer-eilanden (DK), de Kanaaleilanden (GB), het Eiland Man (GB), de Svalbard en Jan Mayen-eilanden (NO). 6 Wanneer een land met het 5e KP wordt geassocieerd, heeft deze status voorrang boven alle andere. 7 Communautaire financiering kan ook worden verleend als men gebruik wil maken van de faciliteiten van een internationale organisatie die in een derde land zijn gevestigd, wanneer dit gebruik essentieel is voor het bereiken van de doelstellingen van het project. 20