Aandachtspunten interculturele palliatieve zorgverlening. Communicatie
|
|
- Magdalena Vermeiren
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Communicatie De multiculturele samenleving stelt nieuwe eisen aan zorgorganisaties. Zij hebben steeds meer te maken met een divers samengesteld cliëntenbestand: verschillend in levensbeschouwing, opvoeding, religie, milieu en opleiding. Interculturele palliatieve zorg bestaat eigenlijk niet. Het is niets meer en minder dan verantwoorde palliatieve zorg binnen een omgeving waarvoor diversiteit kenmerkend is. Met andere woorden interculturele palliatieve zorg is in essentie vraaggerichte zorg in een cultuurgevoelige organisatie. Onderzoekers constateren een communicatieprobleem tussen cliënten en medewerkers in de zorg. Dit heeft te maken met zowel een taalbarrière als uiteenlopende culturele en religieuze rituelen en gewoonten. Hierna worden een aantal aandachtspunten benoemd die relevant zijn in de communicatie met palliatieve allochtone patiënten. Bespreekbaarheid van de ziekte In een aantal culturen is het een dilemma om over de (terminale) ziekte, prognose en het ziekteverschijnsel te praten. Lang niet iedereen wil openheid en rechtstreeks over de ziekte en de naderende dood spreken. Allochtonen hebben vaak moeite met de slecht nieuws gesprekken van de artsen in Nederland. Er is sprake van spanning tussen het westerse directe gesprek en indirect informeren van de ziekte aan cliënt en naasten. Of mensen een slechte diagnose of een prognose willen horen wordt beïnvloed door hun culturele achtergrond. Hulpverleners in Nederland komen soms in de knel met eigen waarden en normen en hun professionele handelen, hoe verhoudt zich de plicht tot eerlijkheid tot het ontzien van de cliënt? Tips 1. Het is belangrijk de tijd te nemen, respect en empathie te tonen. 2. Stimuleer het gebruik van een professionele tolk, tast met behulp van een tolk af wat de cliënt wil weten. 3. Vertel slecht nieuws op indirecte wijze. 4. Overleg ook met familieleden over het wel of iet volledig informeren van de cliënt waar het de diagnose en levensverwachting betreft.
2 Contact met de familie Familie en gemeenschap spelen een grote rol bij de verzorging van ernstige zieke allochtone patiënten. Er bestaat vaak de wens om door familie verzorgd te worden. Zorg aan allochtone cliënten dient zich dan ook meer dan nu echt geval is te richten op ondersteuning van de mantelzorg. Tips 1. Creëer mogelijkheden voor intensief familiebezoek in intramurale settingen. 2. Zoek naar creatieve oplossingen om familiezorg te ondersteunen. 3. Creëer ruimte voor het eigen handelen van de familie. 4. Weet wie je binnen de familie benadert als aanspreekpunt. Communicatie Zowel door cliënten als hulpverleners wordt de taalbarrière als een groot probleem ervaren. Tips 1. Benader allochtonen niet als één doelgroep 2. Het herhalen van de boodschap is belangrijk 3. Maak gebruik van een sleutelpersoon of de tolkentelefoon bij de communicatie met oudere allochtonen 4. Informeer de eerste generatie mondeling en in de eigen taal
3 Tolk- en Vertaalcentrum Nederland De taalbarrière is het belangrijkste probleem voor de toegankelijkheid van de zorg voor allochtonen. Onderzoek toont aan dat professionele tolken een positief effect hebben op de kwaliteit en het resultaat van de zorg en bovendien de tevredenheid van de patiënt over de behandeling vergroot. Dit effect wordt versterkt wanneer de professionals getraind zijn in de gespreksvoering met een tolk. In de gezondheidswetten worden tal van eisen gesteld - voor onder andere zorgvuldigheid, doeltreffendheid en patiëntgerichtheid - waaraan slechts voldaan kan worden als de patiënt/cliënt en zorgverlener met elkaar kunnen communiceren. Voor de WGBO is geëxpliciteerd dat gecommuniceerd moet worden in een voor de patiënt begrijpelijke taal. Voor de Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ), de Kwaliteitswet, de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) en de WAZ is deze norm impliciet: aan de gestelde eisen kan niet voldaan worden als niet in een begrijpelijke taal met de patiënt gecommuniceerd kan worden. Heb je te maken met een cliënt (zoals een vluchteling of asielzoeker) die alleen een vreemde taal spreekt die jij of andere gesprekspartners niet verstaan dan kun je de tolkentelefoon inschakelen, of sterker de wetgeving geeft aanleiding een tolkentelefoon in te schakelen. Voor ad-hoc gesprekken van 10 minuten of korter kun je bellen naar: T Het gaat dan om gesprekken die direct gevoerd worden. Voor langere gesprekken of bij weinig gangbare talen moet je op tijd reserveren, dit kan via het hiervoor genoemde telefoonnummer. Het is ook mogelijk een tolk op locatie te vragen, dit wordt aanbevolen bij gesprekken die > ½ uur duren en bij gesprekken waar meerdere personen bij betrokken zijn. Tolkhulp wordt betaald door de overheid en is gratis voor hulpverleners! Bij het Tolk- en Vertaalcentrum Nederland (tvcn) is het ook mogelijk een schriftelijke vertaling voor patiëntgebonden informatie te vragen. Ook dit wordt gefinancierd door de overheid waardoor er geen kosten aan verbonden zijn voor de hulpverlener. Voor meer informatie:
4 In het kort Je gebruikt een tolk wanneer u niet kunt communiceren in een voor de cliënt begrijpelijke taal. Je gebruikt een professionele tolk en geen vrienden, kennissen, familieleden of kinderen om te tolken. Een telefonische tolk is over het algemeen de beste oplossing. Je hoeft een telefonische tolk niet te reserveren, tenzij het om een kleine taal gaat. Een persoonlijk aanwezige tolk kan handig zijn, wanneer je: - iets wilt laten zien of uitleggen met beeldmateriaal of apparatuur; - met meerdere mensen tegelijk werkt; - verschillende vreemde talen tegelijk wilt laten tolken; - een voor de cliënt zeer moeilijk gesprek moet voeren. Om een tolk te reserveren: Telefonische tolkhulp is gratis voor hulpverleners.
5 Boeddhisme Het boeddhisme is één van de wereldreligies. Wereldwijd zijn er meer dan driehonderd miljoen aanhangers. De meeste boeddhisten wonen in Oost-Aziatische landen. In ons land groeit het aantal boeddhisten gestaag. Steeds meer Nederlanders voelen zich zozeer aangesproken door deze vredelievende religie dat zij zelf boeddhist worden of een boeddhistische levenswijze gaan volgen. Het boeddhisme is ongeveer 500 jaar voor het begin van onze jaartelling ontstaan. Het woord Boeddha betekent de verlichte. Dharma is de leer van het Boedisme waarin de volgelingen van Boeddha de vier nobele waarheden hebben beschreven. Voor elke boeddhist gelden vijf basisvoorschriften die het leven ordenen en een voorwaarde zijn voor meditatie. Men moet zich onthouden van: Enig levend wezen kwaad te doen Iets te nemen wat je niet gegeven is Seksuele misdragingen Het geven van een vals getuigenis Het nemen van dingen die de geest benevelen (alcohol en drugs) Persoonlijke verzorging Het boeddisme kent geen strikte voedingsvoorschriften. Wel veel vegetarisch. Er zijn geen periodes voor vasten. Wel is het zo dat monniken nar het middaguur niet meer tot zich nemen. Traditionele boeddhisten: saffraan geel/ oranje gewaden Kaal hoofd: onthechting Visie op ziekte & gezondheid Het boeddhisme richt de aandacht op de bevrijding van de mens uit zijn lijden. Ziekte is een vorm van lijden. Een einde maken aan het lijden kan alleen door onthechting of afstand nemen van het belang van het lichamelijke. Alles begint & eindigt Ouder/ ziek worden: geen fouten of straf Maakt geestelijke groei mogelijk Voor boeddhisten is het bezoeken van zieken mensen belangrijk.
6 Sterven & dood De dood is deprimerend noch opwindend; het is gewoon een feit. Het leven kan gebruikt worden als voorbereiding op de dood. De dood is voor een boeddhist een logisch gevolg van het leven, een weg naar nieuw leven. Verschillende rituelen vlak voor & na het sterven. Wordt bepaald door het land van herkomst De overledene De begrafenisriten helpen de overledene op weg naar de wedergeboorte. De overledene doolt gedurende zeven weken tussen twee werelden. Daarna wordt de ziel herboren naar de mate van goede slechte daden. Wit is de kleur van rouw.
7 Christendom In het begin van onze jaartelling werd er in het toenmalige Palestina (tegenwoordig Israël) een kind (Jezus Christus)geboren dat opgroeide tot een bijzonder mens. Hij deed ongewone dingen, wonderen, zo staat er in de Bijbel geschreven. Nederland is lange tijd een christelijke natie geweest. Door een proces van ontkerkelijking lijkt het christendom minder zichtbaar dan voorheen. Men omschrijft de huidige tijd ook wel als postchristelijk of na-christelijk. Maar een meerderheid van de Nederlanders voelt zich nog verbonden met een van de christelijke kerken. Het christendom ken een groot aantal gebeden waarvan het Onzevader het bekendste is. Persoonlijke verzorging Het christendom ken geen kledingvoorschriften. Mannen dragen in de kerk geen hoed of pet en men is netjes gekleed. Priester hebben wel een kledingvoorschrift. Zij dragen zwarte kleding met witte boord. Bij geloofsvereniging wordt eigen kleding gedragen. Bijvoorbeeld nonnen, paters en broeders. Bij geloofsvereniging: eigen kleding bv. nonnen, paters en broeders Het christendom kende in het verleden vele vormen van vasten. Momenteel wordt alleen in de katholieke kerk de vastentijd nog aangehouden; de grote of veertig daagse vasten als voorbereiding op de paastijd. Visie op ziekte & gezondheid Hierover wordt onder christenen heel verschillend gedacht. Sommigen zijn er van overtuigd dat ziekte een straf is die God oplegt aan mensen die zondigen of zich verzetten tegen zijn geboden. Anderen zijn van mening dat God niet wil dat de mens lijdt en dat Hij de mens juist wil helpen om weer gezond te worden. Gezondheid is niet zozeer een geschenk van God maar een kwestie van geluk hebben. Zij putten vooral inspiratie uit het optreden van Jezus. Het bezoeken van zieken is voor christenen een religieuze plicht. Sacrament der zieken: kent alleen de rooms-katholieke kerk. Het wordt toegediend met de bedoeling de zieke kracht te geven met zijn ziek-zijn om te gaan en de hoop op herstel levend te houden. Sterven & dood Voor een christen is de dood een mysterie, een geheim. Christenen geloven in het eeuwige leven bij God. Dit geeft hen kracht zijn sterven te aanvaarden. Christenen worden meestal begraven. Blijven bij de levenden horen Allerzielen 2 nov.: herdenking doden Ten minste 6 weken en 1 jaar na overlijden wordt een mis opgedragen aan de overledene.
8 Hindoeïsme Het Hindoeïsme is vermoedelijk drieduizend jaar geleden ontstaan. Het is een heel oude religie waarin de aanbidding van een grote godenfamilie een belangrijke rol speelt. Het Hindoeïsme is een tolerante godsdienst. Iedereen mag zelf bepalen hoe en onder welke naam hij God of het goddelijke wil vereren. Het Hindoeïsme leert dat ieder mens het recht heeft het geloof te kiezen of te beleven dat het beste bij zijn geestelijk niveau, aanleg, cultuur en ontwikkeling past. Momenteel zijn er wereldwijd ongeveer een miljard Hindoes waarvan er ongeveer honderdduizend in Nederland wonen. Persoonlijke verzorging Ochtend ritueel: Het begin van de dag is voor reinheid van lichaam en geest. Eerst tanden poetsen en een bad nemen. Dan ochtendgebed en als het mogelijk is ochtendgymnastiek meestal in de vorm van Yoga. Ontbijt: na de rituelen Als het mogelijk is: rekening houden met de keuze/wens van de zorgvrager Bij gevaar voor gezondheid en/of genezingsproces: uitleggen risico s Voeding is een belangrijk onderdeel van veel religieuze feesten. Meeste hindoes zijn vegetariër en drinken geen alcohol. Zij eten zeker geen rundvlees. De koe is voor de hindoes een heilig dier. Visie op ziekte & gezondheid Leven, ziekte & gezondheid: Karma (is het totaal van het menselijke denken en handelen en de gevolgen die daaruit voortvloeien) Ziekte is een verstoorde relatie tussen geest en lichaam. De oorzaak is een verkeerde levenshouding. Het gaat hierbij niet om schuld en straf, maar meer om de gedachte van oorzaak en gevolg. Ziekte wordt vaak gezien als iets wat hoort tot zijn karma Acceptatie: kan lijken op geen vechtlust Sterven & dood In de stervensfase wordt hulp aan de zieke doorgaans door de familie verleend. Ziekenbezoek: meer dan toegestaan. Voor een hindoe is de dood de meest verheven ervaring van het leven. Een hindoe heeft in het algemeen een positieve kijk op de dood. Heeft de dood ook indrukwekkende namen gegeven zoals Maha Samadhi bovenbewuste toestand en Maha Prasthana groots heengaan. Leven en dood horen bij elkaar. Zij maken samen deel uit van en groter geheel dat samsara wordt genoemd. Samara is de cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte. Dood is slechts een overgang naar een volgend leven. Het hindoeïsme ken reïncarnatie.
9 De overledene Rond de verzorging van een overledene is een uitgebreid ritueel dat door diens familieleden of nabestaanden wordt voltrokken. De overledene wordt op zijn rug gelegd met het hoofd naar het noorden, de ogen en mond gesloten, de armen gestrekt langs het lichaam met de handpalmen geopend naar boven. De benen worden gestrekt en de grote tenen aan elkaar gebonden. De pandit scheert bij de man het hoofdhaar af, behalve een klein plukje haar op de kruin. Daarna bedekt hij het hoofd met een tulband. Het haar van een overleden vrouw wordt los gekamd en met een sluier bedekt. Er vindt ook een rituele wassing van de overledene plaats waarna de overledene veelal in traditionele dracht wordt gekleed. In de kist worden bloemen, reukwerk en rijstkorrels gelegd als offer. Over het algemeen wordt gekozen voor crematie.
10 Humanisme Onder het hedendaagse humanisme wordt een levensbeschouwing verstaan die de mens centraal stelt en uitgaat van de waarde van de mens. Menselijkheid vertaald naar het Latijn is humanus. Als levensbeschouwing ziet het hedendaagse humanisme zichzelf als de erfgenaam van een verandering van het wereldbeeld die door de renaissance-humanisten werd ingezet, zowel op intellectueel als op religieus terrein. De invloed van zijn humanitaire en seculiere gedachtegoed op het socialisme en het liberalisme is groot, terwijl het humanisme zelf als georganiseerde levensbeschouwing geen grote aanhang heeft. Recent onderzoek wijst uit dat ruim een half miljoen Nederlanders, zich herkent in de humanistische levensbeschouwing. Humanisme stelt de waardigheid van de mens centraal. Als levensbeschouwing legt het humanisme de nadruk op vorming, rede, redelijkheid en wereldburgerschap. Het humanisme combineert individuele ontwikkeling met een politiek-ethisch streven naar humaniteit, dat wil zeggen: menselijkheid. Een betekenisvol, zinvol leven wordt volgens het humanisme in deze combinatie gevonden. Persoonlijke verzorging Geen specifieke voorschriften met betrekking tot eten. Wel wordt voorgeschreven bewust te leven, dus ook bewust te eten, bijvoorbeeld biologisch. Ook geen kledingsvoorschreven. Wees vrij en heb respect voor elkaar. Visie op ziekte & gezondheid Geen hemel/ hel Geen beloning/ straf Geen leven na de dood Sterven & dood Gericht op dit leven, op de kwaliteit van het leven Er is niets na dit leven Keuze vrijheid euthanasie De overledene Bij de uitvaart staan voor de humanisten zowel de nabestaanden -ook wel `naaststaanden` genoemd- als de overledene centraal. De overledene wordt herdacht en de nabestaanden moeten het verlies van die persoon verwerken. Daarom moeten de nabestaanden de kans krijgen op een heel persoonlijke manier afscheid te nemen van die ene unieke persoon die is overleden. Kennen geen vaste uitvaartrituelen, maar gaan er van uit dat iedereen op zijn eigen manier creatief vorm aan het afscheid kan geven.
11 Ietsisme Het omgaan met afscheid nemen, sterven en dood is in onze samenleving aan het veranderen. Steeds vaker zie je dat mensen zelf actief betrokken willen zijn bij de manier waarop ze afscheid van hun overledene gaan nemen. Ietsisme is een algemene term voor uiteenlopende overtuigingen waarbij mensen "aannemen" dat er "iets" is "tussen hemel en aarde", zonder een welbepaalde religie aan te hangen. Een ietser is een gelovige die orthodoxe goden links laat liggen, maar voor zijn zingeving behoefte houdt aan iets transcendents dan wel gelooft dat er aan al het bestaande een transcendente maar onbenoembare kracht ten grondslag ligt. Uit onderzoek blijkt van 40% van de Nederlanders tot de ietsisten gerekend kunnen worden. Persoonlijke verzorging Geen specifieke voorschriften met betrekking tot eten. Eten is genieten. Visie op ziekte & gezondheid Eigen verantwoordelijkheid Zo goed & gezond mogelijk leven Ziek worden = natuurlijk Veel vertrouwen in de medische wetenschap Geen bezwaar tegen pijnbestrijding en euthanasie Sterven & dood Niet veel verwachtingen Misschien is er toch iets Leven & dood: uniek en onherhaalbaar De overledene Begrafenis/ crematie: eigen voorkeur bepaalt Wel sterke herdenkingsrituelen Welke rituelen, symbolen, gedichten, teksten en muziek gebruikt worden is heel persoonlijk en bij elke uitvaart weer verschillend. Het hangt af van wie de overledene was en van de wensen en ideeën van de familie en andere nabestaanden over de afscheidsviering.
12 Islam Rond het jaar 570 van onze jaartelling is in de stad Mekka Mohammed geboren. Hij was een gelovig man die zich regelmatig terug trok op een afgelegen plaats om te bidden en na te denken. Op een dag ontving hij een openbaring. Hij zag in een visioen een engel die zichzelf Gabriël noemde. Door dit visioen leerde hij dat er maar één God was. Door deze opbaring werd Mohammed profeet. Hij trad 23 jaar op als profeet. Hij leerde mensen bewust te leven. Wat hij leerde staat opgetekend in de Koran, het heilige boek van de islam. In 632 overleed hij. Lichamelijke verzorging Verpleging door vreemde: begin vaak moeizaam Lichamelijke zorg: vaak (hulp) familieleden Ontbloten van lichaam voor vreemde: niet verboden wel ongebruikelijk. Heeft te maken met gevoel van schaamte en discretie binnen de islamitische cultuur. Vrouw: vrouwelijke verplegende Man: mannelijke verplegende Vooral in de verzorging van ouderen getuigt het van respect om uitdrukkelijk te vragen naar hun wensen ten aanzien van de lichamelijke zorg en daarmee, als het kan, rekening te houden. Visie op ziekte & gezondheid In veel niet-westerse culturen is er sprake van verwevenheid tussen ziekte en magie. Gezondheid, ziekte & dood: gerelateerd aan God God stuurt ziekte, maar ook genezing Voor moslims is het bezoeken van een zieke een religieuze plicht. Ziekte: middel om zonden te vergeven, strenge interpretatie: straf voor begane zonden Euthanasie nog niet echt bespreekbaar Niet vanzelfsprekend om over ziekte te praten Sterven & dood God stelt het uur van de dood vast Dood geen einde: overgang ander leven Stervende niet alleen laten Goede herinneringen ophalen Bidden en geloofsbelijdenis uitspreken Bij veel lijden: euthanasie niet gebruikelijk
13 De overledene Verzorging overledene: door familieleden Het wassen van de overledene gebeurt volgens een religieus ritueel en voorbehouden aan moslims. Vrouwen verzorgen overleden vrouwen en mannen verzorgen overleden mannen. Voor de overledene wordt de Salât djanaza (speciaal gebed) uitgesproken. De overledene wordt in witte katoenen doeken gewikkeld. Opgebaard: in Moskee met gezicht naar Mekka & ook zo begraven Geen crematie
14 Jodendom Het begrip Jodendom is afgeleid van het Hebreeuwse woord jahadoer. Jood of joods is meer dan een godsdienst; het is een levenswijze. Jood betekend allereerst dat iemand behoort tot het joodse volk en betrokken is bij al hetgeen dit volk in de loop van de geschiedenis heeft meegemaakt, overkomen is en overkomt. Het Jodendom kent één God. Hij is de Almachtige, de Ene, Schepper van al wat bestaat. Het Jodendom is verspreid over de hele wereld en meer van vijftien miljoen mensen maken er deel van uit. In Nederland leven al vele eeuwen joden. Momenteel zijn er ongeveer joodse Nederlanders. Het christendom is, net als de islam, voortgekomen uit het Jodendom. Ook om die reden is het Jodendom belangrijk. Persoonlijke verzorging Mannen dragen een keppel op hun kruin: God boven verstand. De baard is het teken van in de rouw zijn. Zwarte kleding duidt reinheid aan. Vrouwen dragen een hoofddoek of pruik om het eigen haar te bedekken. De voeiding dient te voldoen aan een aantal voorwaarden die staan beschreven in de kasjroet of de spijswetten. Zij berusten op een onderscheid tussen rein en onrein of koosjer en niet-koosjer. Het eten van vlees is in het Jodendom beperkt toegestaan. Dieren waarvan het veroorloofd is het vlees te eten moeten ritueel worden geslacht door een sjocheet, een joodse rituele slachter. Visie op ziekte & gezondheid Men is niet van mening dat ziekte aan de mens opgelegd wordt door Hogerhand, noch dat een mens zich niet zou mogen verzetten tegen ziekte. Integendeel, alles moet worden gedaan om het leven in stand te houden en om, als men ziek is, genezing te bewerkstelligen. Het bezoeken van zieken is een religieuze plicht. Sterven & dood Terminale/ ernstig zieke mensen worden niet alleen gelaten. Maar de stervende moet wel de rust krijgen om zijn eigen stervensproces zo goed mogelijk door te maken. Men mag het stervensproces noch vertragen noch versnellen. Meestal zal de familie een rabbijn inschakelen, opdat ook hij de stervende bij kan staan. De stervende geeft zijn ziel over aan de malach hamawet ofwel de doodsengel. Deze vergezelt hem naar de wereld voorbij het aardse bestaan.
15 De overledene Een overleden jood wordt door zijn familie verzorgd. Vrouwen verzorgen een overleden vrouw en mannen verzorgen een overleden man. Het is een verplegende of verzorgende niet toegestaan het lichaam van de overledene te verzorgen. Bij de verzorging van de overledenen wordt het lichaam met lauw water afgespoeld. Traditioneel wordt de overledene gekleed in de tachriechiem (een op laken lijdende stof), zijn hooft wordt bedekt en hij krijgt sokken aan. Daarnaast krijgt hij een mondlap voor. Het lichaam wordt in een eenvoudige kist gelegd. Onder het hoofd legt men meestal een zakje met zand uit Israël. Een overleden jood wordt zo snel mogelijk na het overlijden begraven, maar in Nederland moet men zich aan de wettelijke regel houden dat de begrafenis niet eerder dan 36 na het overlijden mag plaatsvinden. Nabestaande van deoverledene wordt niet alleen gelaten. Echter, zo lang de dierbare dode nog voor hem of haar ligt, mag men hem of haar niet troosten. Met name de eerste zeven dagen naar de begrafenis blijven familie en vrienden veelvuldig op bezoek komen.
Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?
Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieZoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof.
Islam 1. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is Islam? 3. Het dagelijkse leven 4. Enkele rituelen 5. De dood 6. Feesten 7. Bibliografie 2. Wat is Islam? De Islam is één van de vijf wereldgodsdiensten. Hij is niet
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieWorkshop Sterven en Cultuur
Workshop Sterven en Cultuur Berbel Tanck (I) Ruth Ramaker (II) Workshop cultuur Pretoets Theorie Eigen ervaringen Stellingen Pretoets In het Boeddhisme moet de strevende vastgehouden worden door een naaste.
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Is er leven na de dood
Werkstuk Levensbeschouwing Is er leven na de dood Werkstuk door een scholier 2852 woorden 11 maart 2009 5,3 191 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding. In dit werkstuk gaan we het hebben over
Nadere informatieIslam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt. Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker
Islam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker Programma Welkom Voorstellen Fatma: religieuze aspecten v/e moslim
Nadere informatieIn dit werkstuk beantwoorden we de 6 levensvragen van drie godsdiensten; het Christendom, Jodendom en de Islam.
Werkstuk door Een scholier 2003 woorden 11 februari 2005 6,2 1000 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing In dit werkstuk beantwoorden we de 6 levensvragen van drie godsdiensten; het Christendom, Jodendom
Nadere informatieWelkom. Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus
Welkom Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus Nederland 17 081 507 bewoners Een (allochtoon) migrant volgens CBS - is een persoon van wie ten minste
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het boeddhisme. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het boeddhisme Naam: Het boeddhisme Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatieHindoeïsme vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 05 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/77305 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieInleiding Christendom
Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren
Nadere informatieAfscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij
NVKVV studiedag 31 maart 2011 Afscheidsrituelen in een pluriculturele maatschappij Katholieke godsdienst Prof. Dr. Stefaan Franco Gelovige visie op leven en sterven Twee basisgedachten: 1) Leven is gave
Nadere informatieHandreiking voor de verzorging van oudere migranten in de laatste levensfase
Handreiking voor de verzorging van oudere migranten in de laatste levensfase Algemene aandachtspunten Bij de verzorging van oudere migranten speelt een aantal algemene aandachtspunten een rol. Speciaal
Nadere informatieSpreekbeurt Levensbeschouwing Islam
Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam Spreekbeurt door een scholier 1817 woorden 6 juni 2007 6,5 164 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1. Inleiding Ik doe mijn eindpresentatie over de Islam. Eerst wilde
Nadere informatiePETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED
Bijbel voor Kinderen presenteert PETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen. Broeders en zusters,
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: 1 Korinthiërs 7, 14 Middagdienst Dopen Broeders en zusters, 1. Zingen : Gezang 25 : 1 en 3 2. Gebed voor de opening van het Woord 3. Bediening van de Heilige Doop
Nadere informatiePastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij:
2 Papa Mama Peter Meter.... Pastoor Reneerkens De volgende mensen zijn er ook bij: 3 BEGROETING EN WELKOMSTWOORD Alles went, zeggen we wel eens, zelfs het wonder wat altijd weer opnieuw gebeurt, wordt
Nadere informatieAls wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.
Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil
Nadere informatieRAMADAN STICHTING KENNISNET/ CMO WERKBLADEN - 1
STICHTING KENNISNET/ CMO WERKBLADEN - 1 Wat is de ramadan? Allah en zijn profeet Mohammed Het is 621 na Christus. De zakenman Mohammed uit Mekka is veertig jaar geworden. Hij vindt dat het tijd is geworden
Nadere informatieWereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 02 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing euthanasie
Werkstuk Levensbeschouwing euthanasie Werkstuk door een scholier 2081 woorden 2 maart 2002 5,6 57 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding: Het onderwerp was makkelijk gevonden, maar toen ik eraan
Nadere informatieSofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad
TITEL ACTIVITEIT beschrijving: Wat geloof jij? 2 de graad Beginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven vroeger en nu. Daarin zijn hoogstwaarschijnlijk al verschillende godsdiensten
Nadere informatie1. Priester: Licht en leven vinden we bij God, want Hij wil niet dat de mens
Voorbede Na de homilie van de diaken of de priester volgt de Voorbede. In de Voorbede bidden we als geloofsgemeenschap voor de intenties die in ons hart zijn. Uiteraard gaan de beden in het geval van een
Nadere informatieTheorieboek. 3Q De vijf zuilen van de Islam 1. De Sahada,de Salaat, de Zakaat, de Sawm en de Hadj
3Q De vijf zuilen van de Islam 1 Wat zijn en houden de vijf zuilen van de Islam in? De Sahada,de Salaat, de Zakaat, de Sawm en de Hadj Het geloof van de Islam steunt op vijf zuilen. Deze zuilen zijn de
Nadere informatiehttps://reports1.enalyzer.com/root/surveymanagement/getblob.aspx?blobid=31bfe83be43e4bf b98809f0f
In welke leeftijdscategorie valt u? Number / Percentage Jonger dan 25 jaar; 6% 66 Tussen de 25 en 34 jaar; 120 Tussen de 35 en 44 jaar; 13% 145 Tussen de 45 en 54 jaar; 205 Tussen de 55 en 64 jaar; 28%
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Geestelijke verzorging Algemene informatie >> wie ben ik? waarom gebeurt dit? wat maakt mijn leven zinvol? Wie dit soort vragen heeft of met zijn ziel onder de arm loopt,
Nadere informatieReligie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam. Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam
Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam Het geven van borstvoeding is een universele taak voor moeders van verschillende achtergronden.
Nadere informatieWerkstuk CKV Verschillen tussen religies.
Werkstuk CKV Verschillen tussen religies. Werkstuk door C. 2480 woorden 27 november 2009 5,4 39 keer beoordeeld Vak CKV Ckv verslag Rituelen Het geloof: De islam is een monotheïstische godsdienst en heeft
Nadere informatieHoe kun je je bekeren tot de Islaam?
De Profeet Mohammed (vzmh) heeft de laatste en universele boodschap van God gekregen. Voor de boodschap aan de Profeet Mohammed (vzmh) heeft God zich aan veel Profeten (vzmh) geopenbaard. Volgens een overlevering
Nadere informatieFeest van het Koninkrijk
Feest van het Koninkrijk H and -out 2 e t h ema - a v o n d IN GODS AANWEZIGHEID Tijd voor gebed Neem ook deze avond de tijd om stil te worden als inleiding op het gebed. Als moment van bewustwording om
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatieBOOM MIJN HANDLEIDING LEERKRACHT / DOCENT. Prinsjesdagbijeenkomst2017
HANDLEIDING LEERKRACHT / DOCENT Prinsjesdag is op de derde dinsdag van september. Met het uitspreken van de troonrede opent de koning het nieuwe parlementaire jaar. Ook wordt het koffertje met de Miljoenennota
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme
Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1820 woorden 26 januari 2005 4,5 1 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Leed van boeddhist is diep én anders Hoe denken de Boeddhisten
Nadere informatieBeginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven en rond de verschillende wereldreligies (zie hoekenwerk wereldreligies).
TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Leven na de dood? 3 e graad In deze les gaan we dieper in op de gebruiken bij een overlijden en een eventueel leven na de dood, dit voor de verschillende wereldreligies.
Nadere informatieDe straf op de zonde 15
A1 1 De straf op de zonde 15 Lezen en bespreken Romeinen 2:1-12 Wat is het gevolg van de zonden van de mens? (vers 3) Hoe komt het dat mensen zich niet bekeren tot de Heere? (vers 5) Welke mensen ontvangen
Nadere informatieDe tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt
De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste
Nadere informatieOngeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg
Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg
Nadere informatieOpstel Levensbeschouwing boeddhisme
Opstel Levensbeschouwing boeddhisme Opstel door Ayton 1267 woorden 17 januari 2018 4,7 5 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Verslag Boeddha (Boeddhisme) Van Ayton van Barreveld S1G Inhoud Inleiding
Nadere informatie3.2.1 Thema 1: Vrienden versie 2
3.2.1 Thema 1: Vrienden versie 2 1. Eigen antwoord: ik vind het belangrijk dat ik met iemand kan lachen. 2. Een persoonlijke band tussen mensen die elkaar leuk vinden en vertrouwen. 3. Eigen antwoord:
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatieAandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid
Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid Dienst Geestelijke Verzorging Ik vind het best, ik vind het best, als je niet komt maar smst, of als je op het internet, een leuk gesprekje met mij
Nadere informatieZiekte en dood vanuit de Islam
Ziekte en dood vanuit de Islam Drs. Mehmet Resit Uygun Moslim Geestelijk Verzorger (imam) Utrecht, 24 April 2012 Ziekte (1) Is geen straf (vergelding) van God / Allah Is een verschijnsel (signaal, feedback)
Nadere informatieDie Jezus volbracht in zijn leven, toen hij in de wildernis leefde
Kunt u een verhaal over Jezus vertellen dat veel voor u betekent? Ja, Jezus is erg belangrijk voor mij en anderen die geloven dat hij onze redder en heer der levenden is Een belangrijk verhaal voor mij
Nadere informatieJEZUS IS MIJN SUPERHELD
JEZUS IS MIJN SUPERHELD NAAM Studielessen voor 8-12 jarigen Lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve, Ilja Witte en Judith Maarsen Mei 2007Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling HET BOEK
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 4: De dood
Samenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 4: De dood Samenvatting door een scholier 1384 woorden 7 juli 2016 8,8 1 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt 4.1 Inleiding. 3 redenen om je
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Geestelijke verzorging Zorg met aandacht - Aandacht voor wat u gelooft Onlangs bent u opgenomen in het Havenziekenhuis. Opname in een ziekenhuis kan vragen en emoties oproepen. Het kan prettig zijn om
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Geestelijke verzorging Algemene informatie >> Levens- en geloofsvragen Het gaat steeds om dezelfde kernvragen: wat maakt het leven de moeite waard? Wat maakt het leven zinvol?
Nadere informatieIn de naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle TAWHEED. Door: Dr. Abu Ameenah Bilal Philips
In de naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle TAWHEED Door: Dr. Abu Ameenah Bilal Philips Tawheed betekent letterlijk iets één maken of iets één noemen. In het Nederlands wordt het één maken van
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Levensbeschouwelijke visies op de dood.
Werkstuk Levensbeschouwing Levensbeschouwelijke visies op de dood. Werkstuk door een scholier 2235 woorden 1 juni 2001 6,1 109 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Het Christendom Als je werkelijk in
Nadere informatiePalliatieve zorg en Islam. Ankie Spelbrink, geestelijk verzorger ETZ,
Palliatieve zorg en Islam Ankie Spelbrink, geestelijk verzorger ETZ, 09-11-2017 Voorwaarden voor goede palliatieve zorg bij moslim patiënten Kennis van verschillen Medisch Cultureel/levensbeschouwelijk/religieus
Nadere informatieDe gelijkenis van de verloren zoon.
De gelijkenis van de verloren zoon. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen te leren.
Nadere informatieLes 3 Religie(s) in Nederland
Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en
Nadere informatieWensenboek. cliënten DIT WENSENBOEK IS VAN:
Wensenboek cliënten DIT WENSENBOEK IS VAN: Beste..., Iedereen gaat een keer dood. Weet jij wat doodgaan is? Wat denk jij dat er gebeurt als je dood gaat? Dit boek helpt je hierover te praten en op te schrijven
Nadere informatie1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige
Nadere informatieWereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieZondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2)
Zondag 29 Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2) Lees de tekst van Zondag 29 Vraag 78 : Wordt dan uit brood en wijn het wezenlijk lichaam en bloed van Christus? Antw : Nee; maar gelijk het water
Nadere informatieDoel van Bijbelstudie
Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieEen leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie.
Een leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie. Wat is bidden? Bidden is: In contact komen met de levende God, de Schepper van Hemel en Aarde In het Oude Testament bad de
Nadere informatieOnze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl
Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,
Nadere informatieDE VERVOLGDE GEMEENTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERVOLGDE GEMEENTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest en Lazarus Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd
Nadere informatieRamadan in de zomer. Ervaringsuitwisseling Levensbeschouwelijke uitingen op de werkvloer
Ramadan in de zomer Ervaringsuitwisseling Levensbeschouwelijke uitingen op de werkvloer Nuttige achtergrondinfo over Ramadan, Offerfeest, Suikerfeest en het gebed. 26juni2009 Ramadan De negende maand van
Nadere informatieSuggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626
VIERING VAN DE HEILIGE DOOP IN DE SINT MICHAËLKERK OPENING Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 Begroeting
Nadere informatie(Deel van) Zijn Lichaam
(Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn
Nadere informatiewil ik het wensen rond overlijden
ZO wil ik het wensen rond overlijden Als jij mij vertelt wat je wilt, Zet ik de wereld even stil Om jouw leven gedag te zeggen En jou in ons hart neer te leggen. Wilma van Grieken, teamleider De Vaart(2012)
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatieMulticulturele aspecten van palliatieve zorg
Multiculturele aspecten van palliatieve zorg Casuïstiek bespreking palliatieve zorg Buitenveld 18-11-2014 Marina van Gaans Verpleegkundig specialist longziekten/ palliatieve zorg Immigratie Nederland Nederland
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Want God zal hen troosten.
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Wat is dat voor uitspraak op een dag als vandaag? We herdenken vandaag onze geliefde doden. Mensen
Nadere informatieDe leerlingen van Jezus zijn in afwachting. Ze voelen het.. er staat iets volkomen nieuws te gebeuren. Het is immers Jezus die spreekt over zijn vertrek bij hen. Voorgoed of is er nog wel een toekomst
Nadere informatieZondag 25, vraag en antwoord 65, 66, 67 en 68.
Voor 16 jaar en ouder! Zondag 25 Zondag 25 gaat over de Sacramenten. Zondag 25, vraag en antwoord 65, 66, 67 en 68. Vraag 65 : Aangezien dan alleen het geloof ons Christus en al Zijn weldaden deelachtig
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieDoopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde:
Doopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde: Geliefden in de Here Jezus Christus. God heeft de doop ingesteld om ons en onze kinderen zijn verbond te verzegelen. In dat geloof en niet uit gewoonte
Nadere informatieDe Fatiha: Het gebed van de Islam (5) Leid ons op het rechte pad
De Fatiha: Het gebed van de Islam (5) Leid ons op het rechte pad Door Rev. Dr. Jos M. Strengholt www.strengholt.info Surah Al Fatiha: 1. In de naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle 2. Lof zij
Nadere informatieOntmoetingskerk Laren NH 1 mei Johannes 14
Ontmoetingskerk Laren NH 1 mei 2016 Johannes 14 Als iemand in deze tijd zou zeggen: Ik ben de weg, de waarheid en het leven, zouden we hem al snel fundamentalistisch noemen. We leven in een multiculturele
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieRivieren van levend water zullen stromen uit het hart van wie in mij gelooft (Joh. 7:3 8)
- Identiteit - Hogeschool Viaa heeft als grondslag de Bijbel. Zij erkent deze als het betrouwbare en geïnspireerde Woord van God, zoals dat verwoord is in het gereformeerde belijden en zij beschouwt de
Nadere informatieTijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg
Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September
Nadere informatieMoslims houden van Jezus
Moslims houden van Jezus Jezus is een figuur die geliefd en vereerd wordt door miljarden mensen over de hele wereld, maar er is veel verwarring over de status van deze kolossale persoon. Jezus staat bij
Nadere informatieJezus maakt mensen gelukkig
Eerste Communieproject 33 Jezus maakt mensen gelukkig Jezus doet wonderen In les 5 hebben we geleerd dat God onze Vader is. Wij zijn allemaal zijn kinderen. Alle mensen zijn broertjes en zusjes van elkaar!
Nadere informatiea. Deze Schrifttekst vertelt hoe bij Jezus doopsel de hemel openging en de Geest
Homiletische suggesties bij het doopsel van kinderen Inleiding Dit document biedt enige homiletische suggesties aan die gebruikt kunnen worden in een doopviering. Elke suggestie tracht aan de hand van
Nadere informatieEEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN
EEN PAAR BELANGRIJKE VRAGEN Vaak wordt u zelf niets wijzer van vragen die aan u gesteld worden. Hier willen we u een paar heel belangrijke vragen voorleggen, die juist wel vooral voor uzelf van belang
Nadere informatieHet belang van het profetisch woord. De Bijbel open 14-10-15
De Bijbel open 14-10-15 Mijn hoop is op U Heer, G mijn kracht is in U Heer, mijn hart is van U Heer, van U. Ik prijs U met heel mijn hart, ik prijs U met al mijn kracht. Met heel mijn hart, met al mijn
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieAlpha Cursus IGGDS DE HOEKSTEN Woensdag 22 april 2015 Restaurant Algorfa Bijeenkomst 12 Waarom en hoe zou ik het anderen vertellen?
Alpha Cursus IGGDS DE HOEKSTEN Woensdag 22 april 2015 Restaurant Algorfa Bijeenkomst 12 Waarom en hoe zou ik het anderen vertellen? Inleiding Paul van der Laan 1. IJsbreker: GOED NIEUWS VERSPREIDT ZICH
Nadere informatieDoop van kinderen Orde I
Indien mogelijk verzamelen allen zich rond de doopvont De doopvont is of wordt nu gevuld met water onderwijzing Niemand leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf; wij leven en sterven voor God
Nadere informatieTHEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE
THEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE TEKST 1 In een bijbels perspectief verschijnt de mens als faiblesse et promesse. Mensen zijn tezelfdertijd eindig onvolkomen en oneindig beloftevol. Beperkt, kwetsbaar,
Nadere informatieBoekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep
Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.
Nadere informatieDoop van een kind vanaf zes jaar Orde I
Indien mogelijk verzamelen allen zich rond de doopvont De doopvont is of wordt nu gevuld met water onderwijzing Niemand leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf; wij leven en sterven voor God
Nadere informatieGELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?!
Themadag Zout en Licht Hilversum Maart 2017 GELOOF WAT IS HET EN HOE WERKT HET?! Doel van dit onderwerp: Leren wat geloof volgens de bijbel is; waarom geloof en werken (handelen) samengaan. Wat verkeerd
Nadere informatie3. Waarom zijn er zoveel mensen in het huis? 4. Wat wil Mohammed doen?
Lees het verhaal over de profeet Mohammed. Dit is het huis van Mohammed. Hij leefde rond het jaar 600. Mohammed woonde in Mekka. Mohammed was een profeet. Een profeet is een wijze man. Het is druk in het
Nadere informatiewensenboek deel cliënten
wensenboek deel cliënten Wensenboek Iedereen gaat een keer dood. Weet jij wat doodgaan is? Wat denk jij dat er gebeurt als je dood gaat? Dit boek helpt je hierover te praten en op te schrijven wat voor
Nadere informatieDe geboden onderhouden, is trouw zijn aan God, maar het is evenzeer trouw zijn aan onszelf, aan onze ware natuur, en aan onze diepe aspiraties.
Maria, leer ons bidden! Het gebed is er niet in de eerste plaats om ons te voldoen. Ze is onteigening van onszelf om ons in de gesteltenissen te plaatsen van de Heer, Hem in ons te laten bidden. In een
Nadere informatieVraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn?
Voor 16 jaar en ouder! Zondag 24 Zondag 24 gaat over de goede werken. Zondag 24 vraag en antwoord 62, 63 en 64. Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk
Nadere informatieDordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 1 t/m 4
Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 1 t/m 4 Werkboek 7 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 1 t/m 4 Hoofdstuk 3 en 4 gaat over de bekering. Hoofdstuk 3 en 4 heeft 17 artikelen. In dit werkboek
Nadere informatieOpen je hart en verwacht een wonder van Jezus!
Open je hart en verwacht een wonder van Jezus! Voordat je het onderstaande gaat doorlezen wil ik je vragen om het onderstaande gebed te bidden: Almachtige God, Schepper van hemel en aarde, ik mag op dit
Nadere informatieBijbel voor Kinderen presenteert PETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED
Bijbel voor Kinderen presenteert PETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd
Nadere informatieKenmerken islam hv123
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 07 november 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62226 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatie