Handleiding voor de leerkracht

Transcriptie

1 Handleiding voor de leerkracht DBSO

2 Wijs! aan t werk (WAW) WAW is een project in het kader van het partnerschap Gent, stad in werking, gerealiseerd door Het Beroepenhuis vzw Vorm: Met dank aan de partners, vertegenwoordigd in de stuurgroep (zie logo s achteraan) en De Stap Gent. Disclaimer: In deze handleiding wordt u doorverwezen naar websites van andere overheden, instanties en organisaties, en naar informatiebronnen die door derden worden beheerd. Over deze sites hebben wij geen enkele technische of inhoudelijke controle of zeggenschap: we kunnen dan ook geen garantie bieden over de volledigheid of juistheid van de inhoud en over de beschikbaarheid van de websites en informatiebronnen. De aanwezigheid van URL-adressen van andere websites houdt geen enkele bekrachtiging in van de site in kwestie of van de inhoud ervan. De adressen worden u ter informatie en voor uw gebruiksgemak aangeboden. We aanvaarden geen aansprakelijkheid voor rechtstreekse of onrechtstreekse schade die voortvloeit uit het raadplegen of het gebruik van dergelijke externe websites en hun inhoud. Deze publicatie gemaakt door Het Beroepenhuis is bijgewerkt tot april Deze informatie is steeds onderhevig aan wijzigingen. Er kunnen ook na het verschijnen van deze publicatie wijzigingen zijn in het aanbod. Aanvullingen kunnen gemeld worden via waw@gent.be

3 Wijs! aan t werk DBSO Handleiding voor de leerkracht inhoudstafel 1. Inleiding 2 2. Opbouw en gebruik van het lessenpakket 3 3. Lesvoorbereiding 6 4. Uitgeschreven methodieken Screening Quiz met technische info Extra actieve opdrachten afsluiter 61 1

4 1 INLEIDING Beste leerkracht, Voor heel wat leerlingen eindigt de school in juni, voor andere al wat vroeger. Onafhankelijk van wanneer ze stoppen, blijkt alles wat hierna op hen afkomt vaak een onoverzichtelijk kluwen van verantwoordelijkheden en instanties. Waar deze organisaties oorspronkelijk bedoeld zijn om jongeren te ondersteunen in hun zoektocht naar werk, worden ze al gauw hindernissen omdat jongeren door het bos de bomen niet meer zien. Ga je, als je de school verlaat, nu best eerst naar een interimkantoor, naar de mutualiteit of naar de VDAB? Moet ik me aansluiten bij een vakbond, en zoja, bij de welke: het ACV, ABVV, ACLVB of bij de HVW? Zou ik zwartwerk doen, of toch maar om een contract vragen? Het partnerschap Gent, stad in werking detecteerde de nood aan meer wegwijzers voor de Gentse jongeren, en vroeg Het Beroepenhuis om een arbeidsmarkteducatief pakket uit te werken voor leerlingen in de laatste jaren van het secundair onderwijs. Het resultaat heet de goestingsmethodiek en staat uitgeschreven in dit lespakket. Aan de hand van een vraaggesprek, een interactieve quiz en een reeks doe-opdrachten prikkelt u bij uw leerlingen effectief de goesting om meer te weten te komen over dit thema, en kan u hen daarna de juiste weg wijzen. Een gericht onderzoek naar zowel de noden van leerkrachten als leerlingen om met dit thema aan de slag te gaan resulteerde in de bijzondere eigenschappen van deze goestingsmethodiek: interactief, laagdrempelig, doorverwijzend en vertrouwelijk. Arbeidsmarkteducatie is geen droog thema, wél een persoonlijk. Het merendeel van de jongeren heeft wel al eens gewerkt, en heeft bepaalde ervaringen, de een al wat positiever, de andere al wat negatiever. Deze vorming is dan ook hét moment om antwoorden te geven op concrete vragen of om constructief stil te staan bij bepaalde negatieve ervaringen. Dit kan alleen in een sociale omgeving waar een zeker basisvertrouwen heerst. De veiligheid van de eigen klasgroep is noodzakelijk om open en eerlijk over dit thema te praten. Jongeren die elkaar niet kennen, zijn nogal geneigd om een niet waarheidsgetrouwe versie van hun ervaringen te delen, durven sommige vragen niet te stellen of laten het achterste van hun tong niet zien. Het doorverwijsprincipe staat centraal. Het is niet evident voor een leerkracht om op de hoogte te blijven van alle wetgeving omtrent de arbeidsmarkt. Wat wel kan, is de jongeren begeleiden naar de plaatsen waar ze een antwoord op hun vragen vinden. En dat is precies wat u met dit lespakket doet. Daarom bevat de begeleidende powerpoint ook heel wat screenshots van organisaties die jongeren ondersteunen in hun zoektocht naar werk en concrete tools die hen een beter zicht geven op hun capaciteiten. Daarom kan je op www. wijsaantwerk.be een overzicht vinden van interessante websites. Wil je graag in de klas verder met het thema, dan kan je via een zoekfunctie op zoek gaan naar lesmaterialen en dergelijke die u helpen om thema s verder uit te spitten wanneer uw leerlingen daar behoefte aan hebben. En nu: veel plezier, maar toch vooral Wijs! aan het werk! Bart Vandenbussche, Peter Vande Casteele en Van Melkebeek Larissa, projectmedewerkers WAW 2

5 2 OPBOUW EN GEBRUIK VAN HET LESSENPAKKET 2.1 DBSO op de arbeidsmarkt? In september worden meer dan Gentse leerlingen met een boekentas vol goesting weer aan de schoolpoort verwacht. Keren echter niet terug naar de schoolbanken: de vroegtijdige schoolverlaters. Volgens studies belandt elk jaar zo n 14 procent van de leerlingen in dat schuitje, waarna ze meer dan eens op drift raken. Wat valt er te vertellen over de gemiddelde drop-out? Dat het doorgaans jongens zijn. Het aantal meisjes dat vroegtijdig afhaakt, ligt een pak lager. Naar de reden daarvoor hebben we het raden. Komt het door het machogedrag bij jongens? Heeft hun neiging tot onderpresteren er iets mee te maken? We weten wel met zekerheid dat een lage sociaaleconomische status dé grote boosdoener is in het onderwijs. Kinderen uit een laag sociaal milieu komen vaker in het beroepsonderwijs terecht, maken meer kans op zittenblijven en gaan daardoor ook sneller uitstromen zonder diploma. Ook etniciteit is bepalend, al hangt die factor natuurlijk samen met de sociaaleconomische status. Een belangrijke vaststelling is dat jongeren die tijdens de onderwijsloopbaan arbeidsinformatie kregen het duidelijk beter doen op de arbeidsmarkt. Deze jongeren gebruiken meer zoekkanalen en hebben steeds een kortere zoekperiode naar de eerste job. Hier knelt het schoentje. Vele organisaties, bedrijven en jongeren stellen dat jonge schoolverlaters onvoldoende op de hoogte zijn over het leven na het secundair onderwijs. Resultaten uit een onderzoek, gericht op het ontwikkelen van het WAW-lessenpakket, spreken voor zich: zowel de leerkrachten als de leerlingen zien het nut in van arbeidsmarkteducatie op school. 68 % van de leerlingen vindt zelfs dat arbeidsmarkteducatie onderdeel mag worden van het curriculum. 2.2 Vakoverschrijdende eindtermen en lesdoelstellingen Door het geven van dit lessenpakket worden volgende vakoverschrijdende eindtermen bereikt. De leerlingen: (gemeenschappelijke stam) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk; 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden; 11 kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen a.d.h. van relevante criteria; 12 zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; 14 gaan alert om met media; 15 participeren doordacht via de media aan de publieke ruimte; 16 houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en wereld; 17 toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschillende standpunten; 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen; 3

6 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten; 23 doen een beroep op maatschappelijke diensten en instellingen; 24 maken gebruik van de gepaste kanalen om hun vragen, problemen, ideeën of meningen kenbaar te maken; 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. (context 6 - socio-economische samenleving) 5 geven voorbeelden van het veranderlijke karakter van arbeid en economische activiteiten 7 kunnen het eigen budget en de persoonlijke administratie beheren Dit lespakket realiseert een aantal lesdoelstellingen. Deze worden in de lesvoorbereiding telkens in de eerste kolom aangeduid. De leerlingen: 1. Kunnen hun ervaringen met werken verwoorden. 2. Kunnen de keuze maken tussen verder studeren of werken en kunnen gericht zoeken naar een geschikte job of studierichting. 3. Kennen de organisaties die ze moeten contacteren wanneer ze de school verlaten. 4. Kennen de te zetten stappen bij het solliciteren. 5. Kunnen enkele rechten en plichten van de werknemer tegenover de werkgever. 6. Kunnen de sociale zekerheid in het dagelijkse leven herkennen. 7. Kunnen het onderscheid tussen gedrag op school en op de arbeidsmarkt verwoorden. 8. Kunnen gerichte informatie over de arbeidsmarkt opzoeken. 2.3 Timing Reserveer minstens 2 lesuren van 50 minuten. Een derde en vierde lesuur kan gemakkelijk gevuld worden met extra theorie of extra actieve opdrachten, afhankelijk van het concentratievermogen en de bereidheid van de leerlingen. Het voorbereidend onderzoek wijst uit dat het voor de leerlingen niet uitmaakt of deze les in het najaar of in het voorjaar valt. 2.4 Materiaal Computer Powerpoint en beeldmateriaal Beamer Handleiding voor de leerkracht Afhankelijk van extra actieve opdrachten een computerlokaal en/of identiteitskaart 2.5 Checklist begeleidershouding Arbeidsmarkteducatie. De term klinkt niet zo spontaan en naturel, maar dat is nochtans wel de wijze waarop leerlingen het thema graag behandeld zien. Naast de capaciteiten die je als leerkracht al bezit, is het een aanrader om eens bij volgende vaardigheden stil te staan. Een checklist voor al wie met het thema arbeidsmarkteducatie aan de slag wil: 4

7 Reageer ik bij onrealistische ideeën niet altijd afwijzend of negatief, maar vraag ik eerder door? Bevestig ik waar mogelijk en nuanceer of vul ik aan waar nodig? Ben ik eerlijk over mijn eigen ervaringen? Gebruik ik zéér concrete woorden zonder al te veel moeilijke woorden te gebruiken? Sta ik open voor de beleving bij 18-19jarigen die andere prioriteiten hebben dan volwassenen? Vertaal ik alle info zo praktisch mogelijk naar hun persoonlijke situatie? Straal ik niet te veel alwetendheid uit, zodat hun beperkte kennis en onzeker heid niet wordt uitvergroot? Ben ik positief en enthousiast? Is er genoeg vertrouwen om vrijuit over eigen ervaringen te kunnen praten, eventuele gebreken in kennis te durven toegeven en om door te dringen? Gebruik ik humor om ervoor te zorgen dat veel zaken bespreekbaar worden? Stel ik relevante bijvragen? 2.6 Goestingsmethodiek? De goestingsmethodiek is erop gericht om arbeidsmarkteducatie te introduceren, en de goesting naar meer aan te wakkeren. De les zelf duurt 2 tot 3 lesuren, en bestaat uit minstens drie delen: > De screening: uit de vragen van de klasgroep en de insteek van de leerkracht ontstaat een bordschema op maat van de klasgroep, dat het thema afbakent en als rode draad dient voor het verdere verloop. > De zes deelthema s: welke richting uit? klaar met school, wat nu? solliciteren rechten en plichten sociale zekerheid vaardigheden. Illustrerend beeldmateriaal en enkele prikkelende quizvragen brengen elk thema tot leven. Aan de hand van wat korte theorie krijgen jongeren vervolgens de belangrijkste info aangereikt. Dit is echter optioneel. Wanneer het blijkt dat er niet voldoende tijd overblijft, laat dit dan ook voor wat het is. Haal de theorie echter wel aan wanneer je voelt dat er veel vragen zijn bij de leerlingen rond dit onderdeeltje. Vervolgens wordt aan de hand van een aantal screenshots bekeken waar ze zelf alle antwoorden op hun vragen kunnen terugvinden. Een powerpointvoorstelling dient hier ter ondersteuning. > Een evaluatie: er wordt nagegaan in hoeverre de vragen beantwoord zijn, en de verschillende thema s voldoende aan bod kwamen. In veel gevallen leidt dit tot een engagement om bepaalde onderwerpen verder te exploreren. Indien daar tijd voor is, kan je als leerkracht hieraan extra actieve opdrachten toevoegen: het klassikaal invullen van de Iprefer-test of van de VDAB-beroepsoriëntatietest, zich inschrijven als werkzoekende, leren gericht vacatures zoeken, met behulp van de C-stick van Jes zelf een CV opstellen, een sollicitatiegesprek oefenen aan de hand van een rollenspel of een klasdiscussie houden rond gedrag op de werkvloer. In de ganse goestingsmethodiek staat het doorverwijsprincipe centraal. Vragen kunnen zo concreet zijn of situaties zo specifiek, dat je als leerkracht niet altijd overal een antwoord op weet. Heel belangrijk is dat je dit ook durft toegeven. Het maakt het thema veel menselijker en laagdrempeliger als een leerling hoort dat zijn/haar leerkracht ook niet alles perfect weet en dit durft toe te geven. Daarom wordt in deze methodiek heel veel aandacht besteed aan het gericht doorverwijzen. Leerlingen krijgen goesting om meer te weten, en krijgen van ons te horen waar ze daarvoor terecht kunnen. 5

8 3 lesvoorbereiding Doelstelling Inhoud Leeractiviteit Media Werkvorm Tijd Screening De leerlingen kunnen hun ervaringen met werken verwoorden. Antwoorden op de vragen worden geclusterd in de mind map op het bord aan de hand van volgende zes thema s: 1. Welke richting uit? 2. Klaar met school, wat nu? 3. Solliciteren 4. Rechten en plichten 5. Sociale zekerheid 6. Gedrag en vaardigheden Vragen Er wordt gepeild naar de voorkennis van de leerlingen en de 6 thema s worden gekaderd. Bord en krijt Vraaggesprek (Brainstorm) 20 min. 1. Welke richting uit? De leerlingen kunnen de keuze maken tussen studeren of werken en kunnen gericht zoeken naar een geschikte job of studierichting. Antwoorden quizvragen zie quiz met technische info p. 11 Quizvragen: Deze quizvragen richten zich op volgende onderwerpen: - verder studeren - welke job? - knelpuntberoepen - zelfstandig ondernemerschap - jobomstandigheden - vrij beroep Doorverwijzing - VDAB beroepsoriëntatietest - VDAB opleidingen - Klaar voor hoger onderwijs - onderwijskiezer.be en I-prefer PowerPoint PowerPoint Quiz met puntenverdeling Doceren 5 min. 5 min. 2. Klaar met school wat nu? De leerlingen kennen de organisaties die ze moeten contacteren wanneer ze de school verlaten. Antwoorden quizvragen zie quiz met technische info p. 15 Quizvragen: Deze quizvragen richten zich op volgende onderwerpen: - inschrijven als werkzoekende + beroepsinschakelingstijd - kinderbijslag - uitkering - uitzendkantoor - ziekenfonds PowerPoint Quiz met puntenverdeling 5 min. Doorverwijzing - VDAB inschrijven als werkzoekende - Jobkot PowerPoint Doceren 5 min. 3.Solliciteren De leerlingen kennen de te zetten stappen bij het solliciteren. Antwoorden quizvragen zie quiz met technische info p. 19 Quizvragen Deze quizvragen richten zich op volgende onderwerpen: - vacatures - cv - sollicitatiegesprek - sterk punt - zwak punt - zwart werk PowerPoint Filmpjes solliciteren Quiz met puntenverdeling 5 min. Doorverwijzing - VDAB sollicitatiecursus - C-Stick Jes PowerPoint Doceren 5 min. 6

9 4. Rechten en plichten De leerlingen kunnen enkele rechten en plichten van de werknemer tegenover de werkgever. Antwoorden quizvragen zie quiz met technische info p. 24 Quizvragen Deze quizvragen richten zich op volgende onderwerpen: - contract - bruto versus netto - vakbond - ontslag - jeugdvakantie - proefperiode PowerPoint Quiz met puntenverdeling 5 min. Doorverwijzing - ACV jongerensite (ENTER) - ABVV - ACLVB - Salariskompas PowerPoint Doceren 5 min. 5. Sociale zekerheid De leerlingen kunnen de sociale zekerheid in het dagelijkse leven herkennen. Antwoorden quizvragen zie quiz met technische info p. 28 Quizvragen Deze quizvragen richten zich op volgende onderwerpen: - verschil met andere landen - uitkeringen - belastingen - zwart werken PowerPoint Filmpje sociale zekerheid Quiz met puntenverdeling 5 min. Doorverwijzing - work - RVA PowerPoint Doceren 5 min. 6. Gedrag en vaardigheden De leerlingen kunnen het onderscheid tussen gedrag op school en op de arbeidsmarkt verwoorden. Antwoorden quizvragen zie quiz met technische info p. 31 Quizvragen Deze quizvragen richten zich op volgende onderwerpen: - verschillen tussen school en werk - ziekte - levenslang leren Doorverwijzing - Transitweb - Syntra - Wordwatjewil PowerPoint Filmpje stress op werk PowerPoint Quiz met puntenverdeling Doceren 5 min. 5 min. Afsluiter De leerlingen kunnen gerichte informatie over de arbeidsmarkt opzoeken. Doorverwijzen naar de WAW-website Verwijs de leerlingen door naar volgende website: Op deze website vind je een productenmand. Hier krijg je een overzicht van tools en lesmaterialen die jongeren helpen voor te bereiden op het leven op de arbeidsmarkt. Alle producten zijn hier onderverdeeld volgens de thema s die ook in de goestingsmethodiek werden toegepast. Onder het luik alle thema s vind je nog een overzicht van alle tools. Mindmap op bord Gesprek + Doceren 10 min. Dit basispakket duurt 90 minuten. Op kan je een ondersteunende powerpoint downloaden. Afhankelijk van de interesse en de aandachtsconcentratie van de groep kan gekozen worden om bij elk thema een extra stukje theorie in een notendop te geven. Daarvoor staat er een powerpoint ter beschikking mét theorie, en voor elk stukje theorie wordt algauw 5 minuten extra gerekend. Samen goed voor een extra half uur. Heb je eerder een actieve groep, dan is het wellicht efficiënter om aan de slag te gaan met een extra actieve opdracht. Er kan gekozen worden uit volgende lijst, die uitgebreid beschreven staan verder in deze bundel: 7

10 Klassikaal invullen van een online belangstellingsproef Klassikaal invullen van de beroepsoriëntatietest Inschrijven als werkzoekende via de VDAB-website Klassikaal op zoek gaan naar geschikte vacatures CV opstellen aan de hand van de C-stick Simulatie sollicitiatiegesprek Groepsgesprek rond arbeidsattitudes aan de hand van dilemma s 8

11 4 UITGESCHREVEN METHODIEKen In dit hoofdstuk kan u alle uitgeschreven methodieken terugvinden, gerangschikt volgens volgorde in de les. 4.1 Screening Stap 1: Afbakenen onderwerp Je legt kort het onderwerp uit van de goestingsmethodiek. Wijs! aan t werk gaat over hetgeen op jullie gaat afkomen op de dag dat jullie stoppen met studeren, en op zoek gaan naar een job. Een zeer breed thema, maar ik ga hier niet staan doceren, jullie krijgen de kans om vragen te stellen. Stap 2: Start mindmap Vervolgens start je de mindmap door het woord werken op het bord neer te schrijven. Voorzie genoeg ruimte rond het woord om de zes thema s uit te werken. Nu is het de bedoeling dat je per thema een aantal vraagjes stelt en van daaruit een aantal geclusterde kernwoorden neerschrijft. Om zo later vanuit deze kernwoorden tot het thema te komen. De antwoorden van de leerlingen bij het klassikaal opstellen van de mindmap moeten zo geclusterd worden dat men na afloop de zes thema s er kan uithalen. Dit zijn de 6 thema s waaronder je de antwoorden clustert: (1) Welke richting uit? (2) Klaar met school, wat nu? (3) Solliciteren (4) Rechten en plichten (5) Sociale zekerheid (6) Gedrag en vaardigheden Wie van jullie heeft er ooit al gewerkt? Welke jobs waren dat? Waren dit leuke jobs? Vond je het de moeite waard? Wat heb je eraan overgehouden? Waren jullie tevreden met het loon? Denk je later evenveel te verdienen? (kernwoorden: loon (4), studentenwerk (5)) Verliep het werken vlot? Wat vond je makkelijk? Wat was moeilijk aan die job? (kernwoorden: vaardigheden (6), stipt zijn (4), ) Heb je er alleen geld aan overgehouden? Of heb je er ook ervaring aan overgehouden? Kunnen jullie iets doen met die ervaring? (kernwoorden: CV (3)) Heb je contacten opgebouwd tijdens die job? Ga je er nog terug aan de slag? (kernwoorden: contacten (3)) Ga je het later ook in die richting zoeken? Waarom wel? Wat vond je naast het loon goed of nadelig aan die job? (kernwoorden: wat wel / wat niet (1)) Hoeveel mensen hier weten al welke job ze willen gaan doen? Of moet dat nog eens overdacht worden? (kernwoord: kiezen (1)) Is het makkelijk om een job te vinden? Hoe ga je het aanpakken om een job te vinden? (kernwoorden: cv, sollicitatiegesprek, (3)) Waar vind je jouw job? Hoe word je zelfstandige? Kennen jullie alle mogelijkheden? 9

12 Waar kan je daarmee geholpen worden? (Job vinden (3)) Denken jullie dat er na het afstuderen iets van papierwerk in orde moet worden gebracht? Weten jullie waarmee je allemaal in orde moet zijn? Wat doen jullie ouders van papierwerk? (Kernwoorden: VDAB (1), mutualiteit (1), belastingen (5), kindergeld (5), ) Denk je dat het makkelijk gaat zijn op jouw toekomstige job? Gelden daar dezelfde regels als op school? (gedrag (6)) Kent iemand mensen die problemen hebben gehad op het werk? Wat is er precies misgelopen? Wat was de eventuele klacht van de werkgever? (Kernwoorden: ontslag (4), vakbond/ bescherming (4), uitkering (5), klachten (6)) Stap 3: Verwoorden van het doel van deze les Na het stellen van de vraagjes en het noteren van de kernwoorden in de mindmap op het bord is het de bedoeling de zes thema s te benoemen. In deze fase kan je ook verantwoorden waarom je nu juist rond dit onderwerp werkt. Veel jongeren die de schoolbanken verlaten, hebben het niet gemakkelijk met hun start op de arbeidsmarkt: de economie draait natuurlijk niet fantastisch en de jobs liggen niet voor het oprapen. Bovendien is t voor jullie een compleet nieuwe wereld waarin niet altijd helemaal duidelijk is wat je moet doen. Sommigen onder jullie weten nog niet hoe ze op zoek moeten gaan naar een job of hoe je best solliciteert, en vinden daardoor geen job; sommigen raken in de problemen omdat hun papierwerk helemaal niet in orde is en moeten plots hun plan trekken (geen uitkering bij werkloosheid of ziekte, de RVA achter hun vodden, ); sommigen krijgen problemen op het werk omdat ze nog niet goed weten hoe ze zich moeten gedragen of wat de regels zijn, Ze kennen dus niet genoeg van de thema s op bord! Stap 4: Uitleg aanpak Je maakt de leerlingen duidelijk dat het niet de bedoeling is om op een saaie manier de informatie bij te brengen, maar dat dit zal gebeuren via een quiz. Laat de leerlingen zich onderverdelen in groepjes van maximum 4 personen. Laat hen ook een teamnaam verzinnen. 10

13 4.2 Uitgeschreven quiz en technische info Technische Informatie 1. Welke richting uit? Studeren of werken Vraag: Het is eind mei Karel is 18 geworden en volgt administratief medewerker in het DBSO. Dit jaar wil hij nog zijn laatste jaar uitdoen. Na dit jaar heeft hij zijn diploma secundaironderwijs nog niet behaald, wel zijn studiegetuigschrift van het 2de leerjaar van de 3de graad secundair onderwijs. Hij kan nog wel een jaar bij zijn ouders wonen, dus is niet gehaast. Hij wil wel werken, maar hij verkiest een vaste job. Hij heeft geen zin in de onzekerheid van uitzendkantoren. Wat raad je hem aan: studeren of werken? En waarom? Achtergrondinformatie: Het halen van een diploma secundair onderwijs is van cruciaal belang. Uit onderzoek blijkt dat 50% procent van de jongeren die stoppen met studeren voor het behalen van hun diploma secundair onderwijs het komende jaar nog geen één dag hebben gewerkt. Je kan ook uw diploma secundair onderwijs behalen in het volwassenonderwijs (voor meer informatie zie Het is ook zo dat uitzendkantoren niet enkel interim-jobs aanbieden maar dat er ook uitzichten zijn op vaste jobs. Mogelijke bijvragen: - Denk je dat Karel snel werk gaat vinden? - Denk jij een job te doen dat aansluit op je diploma? Welke Job? Vraag: Hoe kan Karel te weten komen welke job bij hem past? A) Via de VDAB beroepsoriëntatietest B) Via de VDAB beroepenfilms C) Via de VDAB beroepenfiches Achtergrondinformatie: Op de VDAB-website kan je ontdekken welke beroepen er bij jou passen via de beroepsoriëntatietest. Ook zijn hier films beschikbaar voor maar liefst 174 verschillende beroepen. Klik op een sector of kies voor het overzicht van alle beroepenfilms. Werknemers in deze filmpjes vertellen wat hun beroep inhoudt. Aan de hand van de beroepenfiches, die ook op deze website te vinden zijn, kan je een gedetailleerde omschrijving vinden van meer dan 550 beroepen. Mogelijke bijvragen: - Als jij een vacature bekijkt, weet jij dan altijd over welke job het gaat? - Weet jij al welke job het best bij jou past? 11

14 Knelpuntberoepen Vraag: Karel gaat voor een knelpuntberoep. Wat is dat? A) Jobs bij het bedrijf Knelpunt. B) Jobs in een gevaarlijke omgeving. C) Jobs waar te weinig goede kandidaten voor zijn. Achtergrondinformatie: Knelpuntberoepen zijn jobs waar te weinig goede kandidaten voor zijn en/of waarbij de arbeidsomstandigheden niet zo gunstig zijn (bvb uren, stress, zwaar werk, ). Enkele voor beelden van knelpuntberoepen zijn: metselaar, verpleegkundige, leraar, wegenwerker, matroos. Knelpuntberoepen hebben volgende voordelen: Je vindt en houdt héél makkelijk werk in deze jobs, ze schreeuwen om personeel. In veel gevallen worden deze beroepen extra aantrekkelijk gemaakt door een goed loon, Opleidingen zijn vaak gratis, terwijl je voor de duur van de opleiding een uitkering ontvangt. Bij VDAB-opleidingen staat dit duidelijk vermeld. Soms verwacht men dat men al 1 jaar heeft gewerkt, soms mag je nog geen opleiding hoger onderwijs gevolgd hebben. Bij opleidingen bij andere centra beslist de RVA of de opleiding al dan niet gratis is. Op de website van de VDAB vind je de meest actuele lijst van knelpuntberoepen, want deze lijst wordt jaarlijks aangepast. Mogelijke bijvragen: - Welk knelpuntberoep interesseert er jou? - Wil je altijd deze job doen, of zie je jezelf later nog een opleiding volgen tot een knelpunt beroep? 12 Zelfstandig ondernemerschap Vraag: Karel wil na een paar jaar graag zelfstandige ondernemer worden. Wat is niet belangrijk? A) Hij heeft een cursus bedrijfsbeheer gevolgd B) Hij heeft een startkapitaal C) Hij heeft rijke ouders Achtergrondinformatie: Wanneer je als zelfstandig ondernemer aan de slag wilt gaan vind je ondersteuning bij VDAB, UNIZO, en Startpunt. VDAB: hier kan je een test uitvoeren om te kijken of je er wel klaar voor bent. ( UNIZO: helpt bij het bedrijfsbeheer, realistische plannen maken voor marketing en de financiële kant van de zaak. ( Startpunt: helpt werkzoekenden om zelfstandig ondernemer te worden en geeft hen de kans om hun project te testen zonder grote risico s te lopen. ( Zelfstandigen sluiten zich aan bij een sociaal verzekeringsfonds naar keuze én de Nationale Hulpkas. Je moet een attest kennis bedrijfsbeheer kunnen voorleggen. Hoeveel startkapitaal je nodig hebt, hangt af van de zelfstandige activiteit die je gaat uitvoeren. Mogelijke bijvragen: - Heb jij er al over gedacht om zelfstandig ondernemer te worden? - Zou je dit alleen doen of beter met twee? - Zie jij jezelf je ganse leven zelfstandig ondernemer zijn? - Wat zijn de grote voor- en nadelen van het zelfstandig ondernemerschap?

15 Vrije beroepen Vraag: Wat is een vrij beroep? A) Iemand die uiterst vrij is in zijn job en zich niet aan regels moet houden. B) Iemand die zijn/haar job enkel mag uitoefenen op basis van gevolgde studies en een aantal wettelijke regels, die de toegang tot het beroep bepalen. Deze persoon werkt voor eigen rekening. c) Iemand die een job heeft waar men zijn/ haar uren zelf kan kiezen. Achtergrondinformatie: Criteria die het vrije beroep onderscheiden van andere beroepen zijn: a) De dienstverlening bestaat hoofdzakelijk uit een intellectuele prestatie, waaraan een specifieke opleiding en permanente vorming voorafgaat. b) De beoefenaar draagt persoonlijke verantwoordelijkheid. c) De dienstverlening gebeurt op een onafhankelijke wijze: de vrije beroeper handelt daarbij in het belang van de opdrachtgever, cliënt of patiënt én in het algemeen belang. d) Het statuut van vrij beroeper moet de professionaliteit, de kwaliteit en de vertrouwensrelatie met de opdrachtgever, cliënt of patiënt garanderen en bevorderen. Enkel wie aan deze criteria voldoet, ontvangt de beschermde beroepstitel van vrij beroeper. Dit wil zeggen dat niemand door ervaring zich deze titel kan toe-eigenen. Iemand die jarenlang heeft geoefend op massagetechnieken, mag zich niet zomaar kinesist noemen. Deze titel is enkel weggelegd voor erkende kinesisten afgestudeerd in het hoger onderwijs en garandeert zo aan de patiënten de vakbekwaamheid van zijn of haar kinesist. Vrije beroepen zijn o.a.: architecten, dierenartsen, kunstenaars, artsen, muzikanten, verpleegkundigen, uitgevers, tandartsen, advocaten, Jobvereisten Vraag: Stel: Annas is arbeider in de chemische industrie, één van de best betaalde sectoren in België. Hij doet daar afwisselend vroege, late, nacht- en weekendshifts. Het bedrijf ligt redelijk ver van zijn huis, dus hij maakt eigenlijk best lange dagen. Hij heeft niet veel vrije tijd over en eens hij thuis is, valt hij doodop in de zetel. Ondanks zijn harde werk, zal t zeker nog jaren duren voor hij promotie kan maken. Hij bekent: ik vind mijn job meestal wel min of meer ok, maar doe het in de eerste plaats voor het supervette loon." Wat vind je daarvan? Zou je t zelf ook zo bekijken? Of zijn er nog andere dingen dan geld die je persoonlijk belangrijker vindt? Bedenk er eens een paar. Achtergrondinformatie: Mogelijke factoren om een job te kiezen zijn: Kansen om carrière te maken, werkzekerheid, verloning, mogelijkheid om thuis te werken, veel verantwoordelijkheid krijgen, makkelijk werk, toffe collega s, dicht bij huis, andere mensen helpen, iets doen met een thema dat je boeit (kinderen, techniek, muziek, sport, ), uitdaging en leerrijke activiteiten, Mogelijke bijvragen: - Hoeveel afstand wil je afleggen voor jouw job? - Zie je jezelf 20 jaar dezelfde job doen? - Heb je ooit al problemen gehad met je collega s? 13

16 - Wil jij graag ooit meer verantwoordelijkheid krijgen? - Vind je jouw werk gemakkelijk en (soms té) gemakkelijk? Nuttige links vdab.be/cobra Via de website van VDAB kan je een beroepsoriëntatietest uitvoeren. Zo kom je te weten welke beroepen er nu precies bij jou passen. Je vindt er ook de lijst met knelpuntberoepen, en kunt er info vinden over elk mogelijk concreet beroep via de beroepenfilms en beroepenfiches. Om de beroepsoriëntatietest te doen, moet je je eerst registreren voor Mijn loopbaan. Ben je geregistreerd, klik dan op de link Beroeps oriëntatie in het rechtermenu van Mijn loopbaan. vdab.be/opleidingen/ Ontdek hier welke opleidingen VDAB en partners organiseren. VDAB organiseert heel wat beroepsgerichte opleidingen, ook tot knelpuntberoepen. In Gent zijn er drie VDAB-opleidingscentra. In Wondelgem, in de Kongostraat en in de Minnemeers. Voorbeelden van opleidingen die men in deze centra kan volgen zijn: autoschadehersteller, ambachtelijke houtbewerker, Op deze website kom je te weten welke vaardigheden je nodig hebt voor welke richting in het hoger onderwijs. 14

17 Je bent op zoek naar een studierichting. Een richting die goed bij je past en die je alle kansen geeft voor je toekomst. Onderwijskiezer.be helpt je in die zoek tocht. Onderwijskiezer.be geeft je alle informatie over hogescholen, universiteiten, maar ook over andere instellingen die door de overheid erkend zijn om bachelor- en masteropleidingen in te richten. Het Hoger Beroepsonderwijs bevindt zich voorlopig enkel in Centra voor Volwassenen onderwijs en voor de richting Verpleegkunde in een aantal secundaire scholen. I-prefer WAT? De I-Prefer is een belangstellingsproef voor laatstejaars secundair onderwijs. Het is een hulpmiddel om je belangstelling voor opleidingen van het hoger onderwijs in kaart te brengen. Een goed beeld van die belangstelling is immers een belangrijk sturend gegeven in je keuzeproces. De I-Prefer is een genormeerde proef, wat wil zeggen dat je de resultaten kunt vergelijken met leeftijdsgenoten. VOOR WIE? Ben je laatstejaars in het secundair onderwijs? Weet je nog helemaal niet welke richting te kiezen? Ben je bereid actief te werken aan je keuze? Zo ja, dan kan deze proef je een (beter) zicht geven op je belangstelling en zo een belangrijke bijdrage leveren aan je keuzeproces. Heb je al een keuze gemaakt? Geen probleem. Je kunt de I-Prefer zien als een vorm van controle. 15

18 2. Klaar met school, wat nu? Inschrijving werkzoekende VDAB + beroepsinschakelingstijd Vraag: Azmodin studeert af als boekhouder in juni Welke organisatie contacteer hij het eerst om zich in te schrijven als werkzoekende? A) Uitzendkantoor B) VDAB C) Vakbond Achtergrondinformatie: Ben je pas afgestudeerd en zit je zonder werk? Dan ontvang je niet onmiddellijk een uitkering. Eerst doorloop je een beroepsinschakelingstijd. Om die periode te laten starten, moet je je zo snel mogelijk inschrijven bij VDAB. Dit kan ter plaatse in een werkwinkel, telefonisch of online. Het inschrijven bij de VDAB is ook belangrijk voor het behouden van je kinderbijslag. Het is belangrijk om je ID-kaart mee te brengen en jouw inschrijvingsbewijs af te drukken! Je beroepsinschakelingstijd duurt 310 dagen (12 maanden) ongeacht je leeftijd. Hij start op de dag dat je je inschrijft, of op de dag dat je contract begint. Let wel: je beroepsinschakelingstijd start ten vroegste op 1 augustus. Schrijf je je in vóór 1 augustus, dan start je beroepsinschakelingstijd op 1 augustus. Heb je jouw studies beëindigd en vond je werk vóór 1 augustus? Dan begint je beroepsinschakelings tijd automatisch te lopen op de dag dat je begint te werken. Terwijl je werkt, loopt je beroepsinschakelingstijd gewoon door. Ga je bijvoorbeeld 20 dagen als uitzendkracht aan de slag, dan telt deze periode mee voor je beroepsinschakelingstijd. Vakantiejobdagen na 31 juli tellen ook gewoon mee voor de beroepsinschakelingstijd. Heb je aaneensluitend 28 dagen gewerkt of langer, en word je na deze periode opnieuw werkzoekend? Dan moet je je vanaf de eerste dag van je werkloosheid opnieuw inschrijven bij VDAB als werkzoekende. Anders loopt je beroepsinschakelingstijd niet door. Als je leren en werken gaat combineren zoals jullie, dan ben je normaal gezien al ingeschreven bij de VDAB. Doch gelden voor jullie dezelfde regels in verband met de beroepsinschakelingstijd. Die begint ook te lopen vanaf 1 augustus nadat je bent afgestudeerd als je nog geen werk hebt. En dit enkel wanneer je uw statuut verandert naar werkzoekende in beroeps inschakelings tijd. Als je onmiddellijk werk hebt na het afstuderen, dan begint je beroeps inscha kelings tijd te lopen op de dag dat je begint te werken. Mogelijke bijvragen - Ben jij ingeschreven als werkzoekende? - Zou je dit graag klassikaal doen? - Ga je liever langs in een werkwinkel of vind je het gemakkelijker via internet? 16

19 Kinderbijslag Vraag: Azmodin werkt tijdelijk twee maanden voltijds bij Volvo Cars. Is hij voor die maanden zijn kinderbijslag kwijt? Achtergrondinformatie: Je ouders houden onvoorwaardelijk recht op kinderbijslag tot augustus van het jaar waarin je 18 jaar wordt. Van je 18 tot je 25 jaar is het afhankelijk of je nog student bent of werkende. Aangezien jullie al deeltijds werken vallen jullie onder het statuut van werkende. Daarbij mogen jullie per maand niet meer dan 520,08 verdienen om je kinderbijslag te behouden. Zit je over dit bedrag dan ontvangen uw ouders voor die specifieke maand geen kinderbijslag. Zit je de maand erna terug onder dit bedrag dan ontvangen ze voor die specifieke maand opnieuw kinderbijslag. (Dit bedrag geldt enkel voor het jaar 2013 en wordt ieder jaar geïndexeerd. Gelieve daar rekening mee te houden.) Het blijft daarbij wel belangrijk dat je ingeschreven bent bij de VDAB. Ben je dit niet dan ontvang je geen kinderbijslag. Uitzonderingen zijn mogelijk, maar dit systeem is ingewikkeld. Neem daarvoor contact op met uw kinderbijslagfonds. Uitkering Vraag: Heb je op 1 december 2013 al recht op een uitkering als je geen werk vindt? Achtergrondinformatie: Neen. Je ontvangt ten vroegste na 12 maanden een inschakelingsuitkering. Vroeger heette dit de wachtuitkering. Het doel is om jongeren zo actief mogelijk naar werk te laten zoeken en hen niet te laten wachten op een uitkering. Zelf al hebben jullie al gewerkt, begint de beroepsinschakelingstijd pas te lopen nadat je afgestudeerd bent. En dit ook enkel wanneer je uw statuut bij de VDAB verandert van deeltijds leren en werken naar werkzoekende in beroepsinschakelingstijd. Dit kan je zelf online, telefonisch of door langs te gaan. Ziekenfonds Vraag: Eenmaal je een inkomen hebt, is het verplicht om je aan te sluiten bij een ziekenfonds. Welk ziekenfonds is gratis? a. HZIV b. Vlaams en Neutraal Ziekenfonds c. Onafhankelijk Ziekenfonds d. Christelijke Mutualiteit e. Bond Moyson f. Liberale mutualiteit g. Partena 17

20 Achtergrondinformatie: Een ziekenfonds zorgt ervoor dat je verzekerd bent tegen ziekte en ongevallen, dat je dus een deel van je dokterskosten terugkrijgt, dat medicijnen betaalbaar blijven, dat je goedkoop naar een ziekenhuis kan en dat je een inkomen behoudt voor de tijd dat je ziek bent. En ook dat je een vervangingsinkomen krijgt bij langdurige ziekte of invaliditeit. Je moet wel verplicht een ziekteverzekering hebben bij een ziekenfonds om hierop beroep te kunnen doen. Dat is verplicht vanaf het moment dat je niet meer studeert en een eigen inkomen hebt. Meestal stuurt de mutualiteit van je ouders je dan een brief met de vraag om je aan te sluiten. Een mutualiteit kost gemiddeld 78 per jaar. Indien je dit niet kan betalen, kan je je aansluiten bij het HZIV. Daar krijg je net als bij betalende ziekenfondsen een deel van je dokterskosten terug en behoud je je inkomen voor de tijd dat je ziek bent, maar enkele extra voordelen zoals het terugbetaald krijgen van een sportabonnement, bril of reisverzekering krijg je bij het HZIV dan weer niet. Aangezien jullie leren en werken combineren, is het afhankelijk van hoeveel je verdient en hoe oud je bent of je je zelf al moet aansluiten bij een ziekenfonds of je nog beroep kan doen op het ziekenfonds van je ouders. Aangezien deze bedragen jaarlijks worden geïndexeerd, vraag je dit best even na bij een ziekenfonds. Uitzendkantoor Vraag: Je bent op zoek naar een langdurende job. Op een dag word je opgebeld door T-interim, een uitzendkantoor. Wat doe je? A) Ik neem niet op, want een uitzendkantoor biedt alleen tijdelijke jobs aan. B) Ik neem op, je weet nooit wat ze in de aanbieding hebben. C) Ik neem op, en stuur hen mijn CV op. Een uitzendjob kan namelijk vooruitzicht bieden op een vaste job. Achtergondinformatie: Het grote verschil tussen een uitzendcontract en een ander arbeidscontract is dat het uitzendkantoor eigenlijk je baas is, en dat veel uitzendjobs maar tijdelijk zijn. Zo zal je, als je via een uitzendkantoor gewerkt hebt, vaak het loon van het uitzendkantoor krijgen en niet van het bedrijf waar je gewerkt hebt. Vaak bieden uitzendkantoren uitzicht op duurzame jobs. Tewerkstellingsmaatregelen Vraag: Een baas krijgt soms korting voor jou. Wat is géén tewerkstellingsmaatregel? A) Swag B) Startbaan C) IBO Achtergondinformatie: Een werkgever krijgt bepaalde financiële voordelen, wanneer hij iemand in dienst neemt, die in aanmerking komt voor een tewerkstellingsmaatregel. Zo moet hij bijvoorbeeld minder RSZ betalen of wordt er een deel van het loon door de staat betaald. Een werkgever heeft met andere woorden minder kosten als hij iemand met een tewerkstellingsmaatregel in dienst neemt, dan wanneer hij iemand aanneemt die er niet voor in aanmerking komt. Er zijn in België heel wat overheidsmaatregelen die als doel hebben de tewerkstelling te bevorderen. De website helpt bij het zoeken naar informatie over de maatregelen van 18

21 de verschillende Belgische overheden en instellingen. Het gaat hier om voordelen en premies waarop een toekomstige werkgever recht heeft. Voor elke maatregel krijgt u meer informatie over de voorwaarden, de voordelen en de aanvraagprocedure. Enkele maatregelen van de Vlaamse Overheid: - De instapopleiding Tijdens een instapopleiding wordt u gedurende 2 maanden opgeleid in een bedrijf. Heeft u die opleiding met succes afgerond, dan is de werkgever verplicht om u een contract van onbepaalde duur te geven. - De individuele beroepsopleiding (IBO) Tijdens een individuele beroepsopleiding volgt u gedurende 1 tot en met 6 maanden een opleiding in een bedrijf, waarvoor je een inkomen krijgt dat een normaal loon benadert. Heeft u die opleiding met succes afgerond, dan is de werkgever verplicht om u een contract van onbepaalde duur te geven. Jij moet dit wel zelf voorstellen aan het bedrijf. - Startbaan Een startbaanovereenkomst is een arbeidsovereenkomst met een jongere die in het bezit is van een startbaankaart of die als werkzoekende is ingeschreven bij de VDAB. Om in aanmerking te komen voor een startbaan, moet je aan een paar voorwaarden voldoen. De voorwaarden zijn eenvoudig: je bent bij je aanwerving nog geen 26, je bent ingeschreven als werkzoekende en je bent in het bezit van een startbaankaart (of je doet je aanvraag binnen de dertig dagen na je indiensttreding). Voldoe je aan deze voorwaarden, dan kom je in aanmerking voor een startbaan. Het is niet verplicht om zo een startbaankaart aan te vragen maar indien je een laaggeschoolde of erg laaggeschoolde jongere bent, zal de werkgever zeker je startbaankaart vragen. Hij heeft die nodig om aanspraak te maken op de forse RSZkorting die hij krijgt als hij jou aanwerft. Nuttige links vdab.be/mijnloopbaan Je kan je via de website van VDAB inschrijven als werkzoekende. Je hebt zeker je ID-kaart nodig. Achteraf is het belangrijk je inschrijvingsbewijs te printen. Wanneer moet je je inschrijven? Als je je studies beëindigd hebt. Als je ontslagen bent en een werkloosheidsuitkering wil aanvragen. Als je tijdens je beroepsinschakelingstijd meer dan 28 dagen na elkaar hebt gewerkt en opnieuw werk zoekt. 19

22 Heb je een vraag over werk of opleiding? Vraag het in Jobkot! JobKot geeft dus een beetje dezelfde dienstverlening als de Werkwinkel of de VDAB maar dan helemaal op maat van de jongere. Zij richten zich dan ook op de specifieke thuissituatie van de jongeren. Openingsuren: Maandag: 10u-12u & 14u-19u Dinsdag - vrijdag: 10u-12u & 14u-17u Adres: Doornzelestraat 34, 9000 Gent 09/

23 3. Solliciteren Vacatures vinden Vraag: Cindy is 18 jaar, net klaar met school en staat ingeschreven als werkzoekende bij de VDAB. Ze gaat nu werk zoeken. Geef 3 plaatsen waar ze vacatures kan vinden. Achtergrondinformatie: Je kan vacatures vinden via volgende kanalen: De geschreven pers: Vacature, Jobat, zoekertjes in de krant, Uitzendkantoren: Randstad, T-interim, synergie, start people, Impact,... Internet: VDAB, Vacature, Jobat, monster.be, stepstone.be, regiojobs.be, be.jobrapido.com, De Werkwinkel (VDAB) Viavia: je eigen netwerk aanspreken (ouders, vrienden, familie, kennissen laten weten dat je een job zoekt) - nog steeds een heel belangrijke manier om werk te vinden! Je kan ook vrij solliciteren door je CV te geven aan een bedrijf dat je interesseert of bij jou in de buurt, zelfs als er daar niet direct een vacature beschikbaar is. Op die manier hebben zij al jouw contactgegevens en kunnen ze jou zeker contacteren als daar een vacature vrijkomt. Curriculum vitae Vraag A: Je ziet nu haar CV. Geef voor deze eerste pagina 4 fouten. Vraag B: Geef voor deze tweede pagina 4 fouten. Achtergrondinformatie: In een CV zet je alle gegevens die voor een werkgever van belang kunnen zijn. Heel belangrijk zijn je persoonlijke gegevens, je werkervaring, je opleiding, je vaardigheden en onder het luikje varia kan je je talenkennis, eventuele hobby s en pc-kennis plaatsen. Als er gaten (periodes van inactiviteit) zitten moet je daar een heel goede uitleg voor hebben. Dit kan je best vermijden, of je moet op zijn minst kunnen aantonen dat je gesolliciteerd hebt, vrijwilligerswerk hebt gedaan, gereisd,... 21

24 Als je nog géén werkervaring hebt, hoeft je CV niet blanco te zijn: je gegevens, de vaardigheden die je haalt uit vrijwilligerswerk, sportclub, jeugdbeweging, vakantiejobs, helpen in de zaak van je ouders, je opleiding(en), je hobby s, kennis van computer en talen, je rijbewijs, enkele relevante persoonskenmerken, Let op met: de plaats en volledigheid van je gegevens, met verwijzingen naar sociale media, foute adressen, foto s, zeer onvolledige uitleg bij vaardigheden, te lange zinnen, wisselvallige vormgeving, dialect, onflatterende eigenschappen, Let op jouw spelling! Maak hier je werk van: 4 op 5 werkgevers gooit je brief en CV in de vuilbak als er schrijffouten in staan. Laat ze gerust nalezen door mensen van de VDAB-Werkwinkel! 61% van de werkgevers controleert de sociale netwerkprofielen van hun sollicitanten voor ze iemand aanwerven! Hou je Netlog, Facebook en dergelijke dus proper wanneer je solliciteert: geen zatte of halfnaakte foto s, geen verslagen van wilde nachten (want dan denkt de werkgever dat je meer gaat feesten dan fris op je werk verschijnen), geen deel uitmaken van de verkeerde groepen (hooligans, ), geen politiek, geen vette klap of scheldpartijen, en zeker geen foute opmerkingen met betrekking tot je sollicitatie(s),... Idem voor je antwoordapparaat: best geen grapjes, of maffe muziekjes Droog en goed is the way to go! Sollicitatiegesprek [filmpje Fortis : Zo meteen zie je enkele voorbeelden van hoe je fout kunt solliciteren.] Vraag: Cindy mag op sollicitatiegesprek. Welke 3 fouten kan zij maken? Achtergrondinformatie: NOT DONE: te laat komen vuile of slordige kleren stinken (geen sigaretten op voorhand!) diepe decolletés, strakke topjes of korte rokjes felle kleuren geen oogcontact bij de begroeting slappe bezwete handjes schudden onderuitgezakt zitten zelf geen vragen stellen meteen vragen wat het loon is onvoorbereid uit je nek lullen je GSM laten overgaan té veel vertellen, of té persoonlijke zaken kritiek geven op het bedrijf of andere bedrijven liegen (haalt je altijd in!) WEL DONE: 5 minuten te vroeg stijlvol gekleed in functie van de job! (Een kostuum is daarom geen vereiste.) frisgewassen met propere schoenen kleren die weinig vel laten zien blauw, zwart, grijs, vriendelijke, rustige begroeting 22

25 een droge, besliste stevige handdruk rechtop of geïnteresseerd licht voorovergebogen vragen stellen over de taakinhoud, de afdeling waar je zou werken, wachten tot aan het eind van het gesprek om naar jouw loon te vragen jouw antwoorden op de standaardvragen voorbereiden, info opgezocht, weten wat je wil, je GSM op voorhand op stil zetten, en zeker niet bovenhalen om eens te kijken of je al een SMS hebt een bibberende gsm kan evenveel storen als een rinkelende gsm bondige én voldoende antwoorden, bij het onderwerp blijven alleen positieve antwoorden geven correcte antwoorden geven als men er naar vraagt [filmpje Het Eiland : Alain Van Dam, het hoofdpersonage in de reeks Het Eiland, gaat solliciteren.] Vraag: Alain staat op het punt om het helemaal te verbrodden. Maar toch heeft hij enkele dingen goed gedaan. Welke? Achtergrondinformatie: Hij heeft opzoekingswerk gedaan naar welke verschillende afdelingen er zijn in het bedrijf, alsook naar de geschiedenis van het bedrijf. Dit toont de werkgever dat je bewust solliciteert en weet voor welk bedrijf dat je wilt werken. Vraag: Cindy krijgt op het gesprek enkele vragen. Geef drie vragen die ze als sollicitant kan krijgen. Achtergrondinformatie: Waarom zouden we jou moeten aannemen? Vertel eens iets over jezelf. Waarom wilt u bij ons werken? Wat doet u in uw vrije tijd? Wat weet u over ons bedrijf? Hebt u nog andere sollicitaties lopende? Wat zijn uw sterkste en zwakste kanten? Heeft u zelf nog vragen? Hoeveel wilt u verdienen? Waarom ben je bij je vorige baan weggegaan? Beschrijf een probleemsituatie en hoe je die hebt opgelost. Op welke prestaties ben je het meest trots? Hoe ga je om met stress, kan je werken met een deadline? Waar zou je over enkele jaren op professioneel vlak willen staan? Vraag : De baas vraagt Cindy naar een sterk punt. Noem voor iedereen van je groep één goede eigen schap. Achtergrondinformatie: Als je solliciteert, ben je eigenlijk een verkoper die zijn producten en diensten aanbiedt. Een verkoper moet achter zijn product staan. Alleen als je overtuigd bent van wat je kan, zal je geloofwaardig overkomen. Om te voorkomen dat je onzeker overkomt, moet je dus weten wat 23

26 je zoal te bieden hebt. Wat je sterke en minder sterke kanten zijn en welke activiteiten je het belangrijkst vindt; wat doe je het liefst, etc Het is van belang om je sterke kanten toe te kunnen lichten met een voorbeeld. Een handig hulpmiddel zijn de volgende vragen om je sterke punten en eigenschappen te analyseren: 1. wat is een sterk punt van jezelf. 2. omschrijf vervolgens een probleemsituatie. 3. geef vervolgens aan welke actie(s) je hebt ondernomen om het probleem aan te pakken. 4. tenslotte beschrijf je welk resultaat er werd bereikt, waarin de sterke kant goed tot uiting kwam. Wees zo concreet mogelijk en omschrijf de situatie en je reactie zo veel mogelijk in termen van gedrag. > Sterke eigenschap Mijn sterke punt is dat ik goed mensen (collega s) kan aanmoedigen, enthousiast kan maken. > Probleem Toen ik werkte bij schildersbedrijf Verf & Kwast kwamen we in een zeer drukke maand terecht en plots kwam er nog een grote spoedorder binnen. Mijn naaste collega s waren erg uit hun humeur en zagen het niet zitten. Ze dachten het werk nooit af te kunnen krijgen. > Actie Ik sprak met de baas over dit probleem en hij besloot een extra uitzendkracht in te huren. Ik sprak vervolgens met mijn collega s en het lukte mij om hen te motiveren. Resultaat We hebben de spoedorder in zeer snel tempo af kunnen krijgen en zowel de klant als de baas waren daardoor meer dan tevreden. Hieronder tref je een lijst met mogelijke vaardigheden aan, om je een eindje op weg te helpen: Initiatiefrijk goed kunnen plannen goed kunnen organiseren goed je werk kunnen indelen doelgerichtheid toezicht houden precies en netjes doortastend energiek, veel aankunnen contacten leggen en onderhouden helder taalgebruik invoelend vermogen incasseringsvermogen methodisch / ordelijk goed zaken kunnen uitpluizen, onderzoeken Inschattingsvermogen goed kunnen onthouden afspraken na komen betrokkenheid snel kunnen leren verbeelding / fantasie nieuwe ideeën ondernemend creatief vooruitziende blik goede smaak / stijlvolheid goed kunnen samenwerken goed zelfstandig kunnen werken stressbestendig communicatief vermogen goed kunnen schrijven anderen enthousiast kunnen maken Vraag: Wat antwoord je als je baas vraagt naar een zwakke eigenschap? A) Die heb ik niet. B) Er is 1 zeer belangrijke vaardigheid die ik niet heb. C) Er zijn 2 minder belangrijke vaardigheden die ik niet heb. 24