Status Co. Magazine voor coassistenten

Transcriptie

1 Status Co Magazine voor coassistenten Jaargang 30 - nummer 4 - DECEMBER 2012

2 - pagina 2 -

3 Colofon Status Co Periodiek voor coassistenten Jaargang 30, nummer 4, december 2012 Status Co is een periodiek tijdschrift voor en door de coassistent van de Radboud Universiteit Nijmegen, en verschijnt vier keer per jaar. Status Co wordt verzonden naar alle coassistenten en geaffilieerde ziekenhuizen waar Nijmeegse coassistenten stage lopen. Redactieadres Stichting Status Co Nijmegen Universitair Medisch Centrum St Radboud Geert Grooteplein-Noord 15, kamer EZ Nijmegen telefoon: website: > status co Redactie Marlies van Altvorst, Vicky van Duijnhoven, Irene Frenay, Marleen van Houdt, Sabine Janssen, Karlien Mul, Tessa Schut, Angelique Slot, Carla Timmer, Ivo Verhagen Co-auteurs Valerie Feskens, Nicole Huijbregts, Bas Oude Ophuis, Lidewij Overweg, Mijke Pelkman, Sharon Vrooijink Hoofdredactie Sabine Janssen Eindredactie en lay-out Irene Frenay, Marleen van Houdt, Karlien Mul, Tessa Schut, Carla Timmer Secretaris Irene Frenay Penningmeester Vicky van Duijnhoven Drukwerk Jonge Helden bv, Giesbeek (oplage: 1100) Inhoud Schaamte in de geneeskunde 4 Uit! Agenda 4 Om je dood (te) schamen 5 Recensie: Vijftig Tinten Grijs (Fifty Shades of Grey) 6 "Hee, ik heb jou gezien op tv!" 6 Medische missers 7 Diagnostiek van alledaagse dingen: foetor ex ore therapie 8 Wat zie jij? 9 KNMG avond: Social media 10 Reisverhaal: Sponsen in Rusland 11 Taboe, taboes, taboest 12 Genante situaties van de co 12 Column: Guilty or not? 13 Ko-Raad 14 De schaar in je schaamhaar? 16 Recensie: Lijf en Leed 17 Abstract 18 Kindertelefoon 19 Kijk niet naar me! 20 Groeten uit.. Shanghai! 21 Date met de specialist van je dromen! 23 Wat zie jij? - Oplossing 23 Specialisme uitgelicht: Dermatologie en venerologie 24 Jaarhoroscoop 26 Geslaagden 28 De redactie bedankt iedereen die heeft meegewerkt aan deze Status Co. De volgende Status Co verschijnt in maart 2013, de deadline voor deze editie is op 20 februari Het aanleveren van kopij wordt zeer op prijs gesteld. De redactie van Status Co is onafhankelijk; plaatsing van artikelen, mededelingen of brieven houdt niet noodzakelijkerwijs in dat de redactie de boodschap, doelstellingen of meningen van de instelling of persoon in kwestie onderschrijft. De eindredactie houdt zich het recht voor artikelen, brieven of mededelingen te wijzigen, in te korten of niet te plaatsen. Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van de redactie, gepubliceerde artikelen of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen. 2012, Stichting Status Co Nijmegen - pagina 3 -

4 Schaamte in de geneeskunde Gêne en geneeskunde, niet alleen in woord sluiten ze naadloos op elkaar aan. Patiënten geven zich letterlijk en figuurlijk aan je bloot en niet zelden met enige schaamte. Zo zag ik bij de huisarts een patiënte die zich zó schaamde voor haar uitgebreide cutane neurofibromen bij de ziekte van Von Recklinghausen dat haar artsenbezoeken gedurende 75 levensjaren op één hand te tellen waren, en niet door haar uitstekende gezondheid... Maar er is nog veel meer om je voor te schamen. Denk aan aparte verslavingen, trekjes, gedachten en gewoonten die je liever niet met wildvreemden deelt. Toch komen gênante zaken vaak in de spreekkamer terecht. Zorgverleners bij uitstek die met schaamtegevoelens te maken krijgen zijn bijvoorbeeld seksuologen en medewerkers van de kindertelefoon. Uiteraard wordt niet alle schaamte door de patiënt ingebracht, artsen dragen ook hun deel bij. Wat te denken van medische missers of foute uitspraken die het schaamrood naar de kaken doen stijgen? Kortom: ben je nu arts of patiënt, gêne is je vast niet onbekend. Sabine Janssen, voorzitter Status Co Uit! Agenda Nijmeegse popquiz - Theater LUX Zondag 30 dec uur; Vlak voor het nieuwe jaar aanbreekt nog snel door de jaren zestig, zeventig, tachtig, negentig en nul? De Nijmeegse popquiz loodst je er aan de hand van talloze clipjes, geluidsfragmenten, albumhoezen en dia s in één avond doorheen. Omdat de Nijmeegse popquiz dit jaar haar eerste lustrum viert, kun je je verheugen op een speciale verrassing! Golden Earring De Vereeniging Vrijdag 1 februari uur; Na 47 jaar toeren draagt Golden Earring een niet-aflatende populariteit en een onuitputtelijk repertoire met zich mee. Laat jij de publieksfavorieten (Twilight Zone, Just A Little Bit Of Peace In My Heart etc) liever aan je voorbij gaan, dan is het misschien een geschikt (en ietwat prijzig) kerstcadeau voor je ouwe lui? PIT speelt de vloer op - Lindenberg Theater Vrijdag 1 februari ; Met enkele aanwijzingen van de regisseur gaan de spelers aan de slag om al improviserend hilarische, ontroerende of zelfs schokkende scènes op te voeren. Bij improvisatietheater weet je niet wat er komen gaat, de spelers overigens ook niet, en dat maakt de avond absoluut verrassend. Voortgangstoets Woensdag 6 februari 2013, 9.00uur Een dag van uitslapen en relaxen, of je met frisse tegenzin door tweehonderd vragen heen worstelen. Hoe je er ook tegenaan kijkt: op woensdag 6 februari is er weer een voortgangstoets: vergeet m niet! De redactie van de Status Co V.l.n.r.: Irene Frenay, Karlien Mul, Carla Timmer, Marlies van Altvorst, Vicky van Duijnhoven, Sabine Janssen, Ivo Verhagen, Marleen van Houdt, Tessa Schut. Op de foto ontbreekt: Angelique Slot. Schaamtevolle uitspraken van de co 'Deze patiënt heeft een atriumflubber.' 'Stomatitis? Dus uw dochtertje heeft een ontsteking van haar stoma...' Koopzondagen 2, 16, 23 december 2012, 13 januari, 3 februari, 3 maart 2013 We zitten midden in de feestdagen, dus mogelijkheden te over om cadeaus voor onze dierbaren te kopen. En mocht de sint of kerstman toch iets vergeten, in het nieuwe jaar zijn er natuurlijk ook weer koopzondagen. - pagina 4 -

5 Om je dood (te) schamen Na de 2012 edities van de Oscars, Razzies, Nobelprijzen, MTV Awards en natuurlijk de Miss World verkiezing is het binnenkort ook weer tijd voor de Darwin Awards! De wàt!? Zullen jullie nu denken, de prijzen voor de fitste diersoort van 2012? Nee hoor, not even close! De Darwin Awards worden uitgereikt aan mensen die de mensheid een dienst hebben bewezen door hun genen uit de menselijke genenpool te verwijderen. Maar wie verdienen die prijzen dan, en hoe? stoer genoeg, waarop de mannen steeds gevaarlijkere dingen bedachten. Uiteindelijk bedacht een dertigjarige deelnemer het ultieme plan: hij wedde dat geen van zijn vrienden stoer genoeg was om zijn hoofd er met een bijl af te hakken. Dit bleek een heel verkeerde inschatting want toen hij zijn hoofd op het blok legde rolde het er niet veel later weer af. vaak zat hij in de tuin naar overvliegende vliegtuigen te kijken. Op een dag bedacht hij een plan: hij zou vliegen met zijn tuinstoel. Hij kocht 45 weerballonnen bij de leger dumpshop, vulde ze met helium en bond ze vast aan zijn tuinstoel. Hij verwachtte op ongeveer tien meter hoogte rustig rond te kunnen zweven. Door: Ivo Verhagen De criteria om in aanmerking te komen voor een Darwin Award zijn als volgt: de genomineerde is volwassen, heeft een normaal oordeelsvermogen, heeft op eigen initiatief iets gedaan dat zó onverstandig is dat dit elke vorm van gezond verstand bij deze persoon uitsluit, en dit heeft er in geresulteerd dat deze persoon zich niet meer kan voortplanten (door onvruchtbaarheid of de dood). Handen omhoog of ik Misschien wel het meest bekende Darwin Award verhaal is het verhaal van een overval in 1990, waarbij een crimineel het plan opvatte om op klaarlichte dag een drukke wapenwinkel te overvallen. Niet ontmoedigd door de politiewagen voor de winkel of de gewapende agent bij de kassa stapte hij de zaak binnen, riep dat hij de zaak overviel, zette dit kracht bij met enkele schoten in de lucht en werd daarna geraakt door kogels van de politieagent, de eigenaar van de winkel en enkele andere klanten in de winkel. Niet geheel onverwacht heeft hij dit niet overleefd. Polish roulette Een ander verhaal speelde zich af in Polen, in de winter van Een groep flink beschonken boeren besloot elkaar te bewijzen wie van hen de stoerste was. Ze kleedden zich uit, gingen naar buiten en slingerden bevroren knolrapen naar elkaar. Dit vonden ze nog niet Vis-sti(c)k Jongemannen die onverstandige dingen doen om statements te maken zijn een terugkerend thema bij de Darwin Awards. Zo heeft in 1998 een 23-jarige man genaamd Michael uit Ohio een Darwin award ontvangen toen hij besloot een vriend van een vervelende, grote, vis af te helpen die de kleine visjes uit het aquarium op at. Michael besloot dat de vis een koekje van eigen deeg verdiende, nam de ruim 7cm lange vis en probeerde hem in één keer (levend) door te slikken. De vis bleef echter steken in zijn slokdarm en Michael kreeg vrijwel direct moeite met ademhalen. Pogingen tot reanimatie waren niet succesvol. Wie een kuil graaft voor een ander... Ook met ongein kan je een Darwin Award winnen. Zo nomineerden twee 'ranch-hands' zichzelf in 2008 door de wegwerkzaamheden-waarschuwingsborden op een verlaten landweg te verplaatsen. In deze weg was een diepe geul gegraven en de heren vonden het wel grappig om de borden te verplaatsen naar de kant waar het wegdek intact was. Na deze actie reden ze door naar een bar in de buurt. Toen ze enkele uren later met een flinke dosis alcohol in hun bloed terug reden waren ze hun grap volledig vergeten. Op hoge snelheid reed de auto in de geul en de heren werden de volgende ochtend dood aangetroffen door een boer uit de omgeving. Net geen prijs, wel de moeite waard In 1982 was er in Los Angeles een 34-jarige vrachtwagenchauffeur genaamd Larry Walters met een lang gekoesterde droom: hij wilde vliegen. Ondanks het feit dat hij bij de luchtmacht werd afgewezen vanwege zijn slechte visus, hield zijn fascinatie stand, en Als hij er genoeg van had zou hij de ballonnen één voor één lek schieten met zijn luchtbuks en rustig naar de grond zakken. De natuurwetten hadden echter iets anders voor hem in petto. Toen het ankertouw los ging schoot zijn tuinstoel de lucht in, en door de grote hoogte die hij maakte durfde Larry de ballonnen niet kapot te schieten. Pas op een hoogte van 4,6 km (in 1982 een record voor ballonvaart met ballonclusters) zag hij in dat er niets anders op zat dan toch ballonnen lek te schieten. Nadat hij er een stuk of acht had lek geschoten liet hij per ongeluk zijn buks vallen, waarna een trage, koude en beangstigende afdaling van vele uren volgde. Tijdens zijn vlucht werd hij gespot door verschillende piloten die hun verbazing over een 'vreemd object' deelden met de verkeerstoren. Na zijn landing werd Larry aangehouden en aangeklaagd door de luchtvaartautoriteiten wat resulteerde in een boete, veel media aandacht en de mogelijkheid om te stoppen als vrachtwagenchauffeur en zijn brood te verdienen als motivational speaker. Kortom: Darwin awards worden gewonnen door personen die het schaamrood op de kaken hebben wanneer ze bij de hemelpoorten moeten uitleggen hoe ze het leven hebben gelaten. Voor mensen met een voorliefde voor zwarte humor of in een cynische bui zijn, is de volgende website een echte aanrader: Literatuur 1. The Darwin Awards salute the improvement of the human genome by honoring those who accidentally remove themselves from it... - pagina 5 -

6 Recensie: Vijftig Tinten Grijs (Fifty Shades of Grey) Eén van de meest besproken boeken van dit jaar, over een vrouw die door een rijke man met luxe wordt omringd en die haar de wereld van BDSM (Bondage, Discipline, Sadism, Masochism) laat verkennen. Hij probeert haar echter steeds meer te controleren en mee te trekken in een wereld vol onderdanigheid, zweepjes en gewoonweg veel seks. Een leuk boek dat goed weg te lezen is (voor vrouwen dan), maar waar ook wel wat kritiekpunten in te bespeuren zijn. Door: Valerie Feskens Met rode wangen zit ik in de trein met het boek van E.L. James voor me. Het boek is zeker interessant te noemen en met tijden humoristisch, gênant (het zit niet voor niets in deze status co), boeiend en meeslepend en, misschien het belangrijkste, zoveel BDSM komt er niet in voor. Het verhaal gaat over de literaire studente Anastasia Ana Steele die de dominante, manipulatieve, stalkerige, soms afstandelijke miljardair Christian Grey (inclusief grijze ogen) ontmoet, die haar introduceert in de wereld van BDSM met zijn rode kamer van pijn. Het is de bedoeling dat ze een contract ondertekent waardoor zij, de Onderdanige, elk weekend in zijn huis verkeert en elke gril van hem zonder tegensputteren moet opvolgen. Natuurlijk zijn er ook regels voor hem opgesteld, zodat hij niet (al te veel) misbruik van de situatie kan maken. Terwijl zij verliefd op hem wordt en er achter komt dat ze liever een gewone relatie wilt, probeert hij haar echter steeds meer te domineren. Er is veel kritiek geuit op het boek. Christian brengt als miljardair aan het hoofd van een multinational wel erg veel tijd door met sporten, zijn eigen helikopter vliegen, Ana plezieren maar ook het leven zuur maken door zijn stalkgedrag. De innerlijke godin van Ana komt bovendien wel erg vaak tevoorschijn en de schrijfstijl is geen hoogstandje: het woord m n bijvoorbeeld wordt gewoonweg irritant om telkens te lezen. Verder komen er in een boek dat bekend is geworden door zijn SM redelijk weinig zweepjes, bondage en andere trucjes aan te pas. Aan de andere kant is het een leuke chicklit die lekker weg leest. Er wordt geen blad voor de mond genomen in dit boek; elk detail wordt uitvoerig beschreven, wat soms voor enigszins ongemakkelijke momenten in de trein kan zorgen. Verder zijn er leuke karakters, zit er tempo in het boek en ga je jezelf afvragen wat het verleden is van Christian. Voor degenen die dit boek leuk vonden: de andere twee boeken van de trilogie zijn al uit en waarschijnlijk wordt binnenkort het eerste boek verfilmd. Genoeg materiaal dus voor degenen die stiekem willen weten wat er komt kijken bij BDSM maar ook voor mensen die daar absoluut geen behoefte aan hebben is het een leuk boek om te lezen! Hee, ik heb jou gezien op televisie! Joris van Esch loopt coschappen in het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch op de afdeling Interne Geneeskunde. Hieronder schrijft hij over zijn tv-debuut als coassistent. Door: Joris van Esch Tijdens mijn eerste maand coschappen wandel ik over de gang van de afdeling Interne geneeskunde en word aangesproken door een vrouw in een ochtendjas die een infuuspaal achter zich aan trekt: Hee, ik heb jou gezien op televisie! Met enige gêne leg ik haar uit hoe dat zo is gekomen. In september was ik namelijk een dag betrokken bij de opnames van de Net5 serie Dokters. In deze scripted reality staan bijzondere ziekenhuisverhalen centraal. De verhalen zijn op waarheid gebaseerd en worden vertolkt door acteurs, maar ook door ervaringsdeskundigen. Deze patiënten hebben dus echt de desbetreffende ziekte of hebben hem in het verleden gehad. Daarnaast hebben enkelen van de artsen een medische achtergrond. Ik speel vooral mezelf. Grappig en ook vreemd om jezelf terug te zien in de serie. Het was even afwachten wat de producenten er van hadden gemaakt en persoonlijk heb ik mijn bedenkingen over de kwaliteit van de serie. Zeker voor medici komen de spreekuren niet erg geloofwaardig over. De kijker lijkt het niet met me eens. Het verbaast me dan ook om te lezen dat deze serie momenteel het best bekeken programma van Net5 is, met elke werkdag bijna een half miljoen kijkers op een tijdstip van uur. De opnames vonden plaats in twee gangen van het Flevoziekenhuis te Almere, maar voor het filmen van beeldvormende diagnostiek moesten ze uitwijken naar Philips Healthcare in Best. Alhier staan modellen van MRI- en CTscanners in een demonstratiezaal en daar faciliteerde mijn vader de ruimte om de patiënten in de serie in beeld te kunnen brengen. Naast een collega, die veel ervaring heeft met het werken met de apparatuur, werd ik gevraagd om hierin als coassistent mee te spelen. Ten tijde van de opnames had ik alleen niet zo stil gestaan, dat ik vanuit huiskamers op de televisie te zien zou zijn, en dus zelfs vanuit de ziekenhuisbedden Literatuur Stichting Kijkonderzoek pagina 6 -

7 Medische missers Rondom medische missers is veel veranderd. Waar zij eerder verbloemd werden, wordt nu steeds vaker eerlijk en open verteld wat er gebeurd is. Er wordt daarnaast gekeken waar het allemaal aan ligt en niet met de beschuldigende vinger gewezen naar degene die de fout daadwerkelijk gemaakt heeft. Een grote omslag. Maar lees je de krant, dan kom je dat vingertje nog wel regelmatig tegen. Door: Vicky van Duijnhoven Het eerste artikel bij mijn zoektocht was: Arrogantie artsen veroorzaakt medische missers. In het artikel geeft Bert Keizer, arts en filosoof, aan dat artsen narcistisch zijn. 'Als een arts een fout maakt, probeert hij dat weg te moffelen en hij hoopt dat niemand het in de gaten krijgt. De schaamte is groot.' Hij noemt artsen hooghartig en afstandelijk. Ze hebben volgens hem het vak gekozen uit machtsoogmerk, niet uit barmhartigheid. Fouten maken is menselijk. Het gaat vooral op de manier waarop er mee omgegaan wordt. Over het algemeen snappen patiënten heel goed dat artsen gewone mensen zijn en dat mensen fouten maken. De meeste patiënten vinden het echter frustrerend dat artsen niet toegeven dat ze wat fout gedaan hebben en hoe dat precies gekomen is. Het stuk van erkenning krijgen ze niet wanneer een arts de fout blijft ontkennen. De afgelopen jaren zijn daar vele veranderingen in gekomen zoals in het BIG-register. BIG-register In de zomer dit jaar werd bekend dat in het BIG-register een overzicht of samenvatting bij gehouden wordt van de toegekende strafregels door het tuchtcollege bij de BIG-registratie van die persoon. Dit schema is op internet te bekijken. Wanneer er alleen een waarschuwing, de lichtste maatregel, wordt gegeven wordt dit niet opgenomen in het BIG-register. Nick Reijnen Ondanks dat er soms bekend is in andere landen dat een arts niet functioneert, kan deze soms toch aan het werk komen, zoals in de zaak Nick Reijnen. Nick Reijnen was een bariatrisch chirurg in het Scheper ziekenhuis in Emmen. Hij heeft acht schadeclaims gekregen wegens medische missers waarbij vijf personen gestorven zijn aan complicaties van de bariatrische chirurgie en een persoon aan andere complicaties dan van de chirurgie zelf. Nick Reijnen heeft daarnaast al eerder in Duitsland gewerkt waarbij hij twee patiënten heeft verwisseld en hierdoor een liposuctie heeft uitgevoerd bij een vrouw die voor een liesbreuk operatie kwam. Daarnaast is een 66-jarige patiënt overleden omdat hij een doek achter gelaten had in de buik van de patiënt en toen deze patiënt terug kwam met buikklachten hier niets mee gedaan heeft. Uiteindelijk is de doek in een ander ziekenhuis ontdekt, maar dit was helaas te laat voor de patiënt. Hij werd aangeklaagd voor dood door schuld. Dit alles was echter niet in Nederland bekend toen hij hier een aanstelling kreeg. In Nederland is hij uiteindelijk uit het BIG-register geschrapt. Hierna heeft hij weer een tijdje in Duitsland gewerkt totdat ze hier achter zijn verleden kwamen. Gevallen uitgemeten in de media Buiten de zaak Nick Reijnen is er de zaak Rock G. Deze zaak is uitgebreid in de media geweest. Rock G. gynaecoloog, uit de citykliniek in Den Haag heeft zichzelf verklaard tot plastisch chirurg en heeft 120 klachten gekregen van vrouwen over mislukte borstoperaties. De arts was in 2004 al zes maanden geschorst omdat hij de diagnose baarmoederhalskanker gemist had. Daarnaast zou hij in 2000 een eclampsie gemist hebben. Nadat er een aantal klachten binnen kwamen, heeft het tuchtcollege een onderzoek ingesteld. Veel vrouwen kregen infecties, hadden op zijn kop geplaatste implantaten en veel vrouwen hielden pijnklachten na meerdere hersteloperaties. Uiteindelijk is besloten tot doorhaling van Rock G. in het BIG-register. Dit nooit meer Om al deze zaken en medische missers te voorkomen lijkt een attitude verandering noodzakelijk. Wanneer iedereen open is over zijn/haar fouten kan hier van geleerd worden en kan ingegrepen worden wanneer er teveel fouten worden gemaakt binnen een afdeling of instelling. Zo hebben neonatoloog Harry Molendijk van de Isala Klinieken in Zwolle en Ian Leistikow, arts en bestuurder van het UMC Utrecht, een stap gezet naar meer openheid met het boekje: dit nooit meer. Met dit boek willen ze een goed voorbeeld geven. Twaalf vooraanstaand artsen vertellen hierin over de fouten die zij gemaakt hebben die vaak een fatale afloop hadden. Zo vertelt Ben Crul, hoofdredacteur van Medisch contact, over zijn misser. Hij liep een zaal op in het Antonie van Leeuwenziekenhuis op om een infuus aan een patiënt te geven. Hij riep de naam van de patiënt en gaf het infuus aan degene die antwoordde. Het bleek de verkeerde patiënt te zijn. Dit liep gelukkig goed af. Maar helaas heeft hij ook fatale fouten op zijn naam staan. Fouten en media Tijdens college is ooit verteld dat elke arts zijn eigen kerkhof heeft. Fouten, die ervoor zorgden dat patiënten lichamelijke of geestelijke schade hadden of zelfs kwamen te overlijden, zijn helaas onvermijdelijk bij dit vak. Fouten zijn in ons vak ernstig en er moet goed naar gekeken worden om ze in de toekomst te voorkomen. Het valt mij echter altijd op dat de fouten in de media vergroot worden en dat het lijkt alsof artsen foutloos moeten werken. De 2000 doden op jaarbasis door medische fouten worden breed uitgemeten in de media en vergeleken met de 800 doden door verkeersongevallen. Dat wij eraan bijdragen dat er niet meer dan 800 mensen overlijden door verkeersongevallen wordt niet besproken. Vergeet dus niet wanneer je je eerste fout maakt dat je veel goede dingen doet. Blijf natuurlijk wel alert op je fouten en stel jezelf toetsbaar op. Misschien nog het meest belangrijk: ben eerlijk en open naar de patiënt en familie over je fout! Literatuur 1 article/detail/ /2011/10/02/arrogantieartsen-oorzaak-medische-missers.dhtml 2 tuchtrechter-schrapt-rock-g-definitief-uit-big- register/ xml 5 article/detail/ /2009/04/23/chirurg-blunderde-al-eerder-gruwelijk.dhtml 6 Maagchirurg_Reijnen_ontslagen_door_Duits_ ziekenhuis.html pagina 7 -

8 Diagnostiek van alledaagse dingen: foetor ex ore therapie Een kopje koffie, nog een kopje koffie, een lekker kruidig soepje bij de lunch of gewoon je vertrouwde boterham met pindakaas. Je hoeft er niet veel voor te doen of je hebt het al: foetor ex ore. Een scala aan therapieën is ontwikkeld voor deze vervelende kwaal, maar welke werkt nu het beste? De redactie van de Status Co deed een niet-gerandomiseerde, niet-geblindeerde, niet-placebo-gecontroleerde vergelijkende studie bij zeven testpersonen met de vraag welk product werkt het beste tegen foetor ex ore tijdens de werkdag? met als uitkomstmaten werkzaamheid en bruikbaarheid. Door: Sabine Janssen Smint XL 3.18; twee doosjes à 50 mints Gebruiksgemak/ klein rammelend doosje dat je komst al aankondigt vóór je frisse adem dat doet. Een smintje is snel en vrij subtiel te nemen. Heeft een hoge, sociaal-gewenste uitdeelfactor. Omschrijving/ ruitvormige mintjes van zo n 8mm groot, aan de ene zijde blauw en aan de andere zijde wit. Hebben wel iets weg van viagra maar gelukkig staat er duidelijk palpabel S van smint in gedrukt. Knabbelen of sabbelen? Het was een punt van discussie binnen het testpanel. Het oordeel over de smaak was eenstemmiger: lekker fris en overdadig mint-ig. Effect/ scherpe mintsmaak met een halfwaardetijd van ongeveer tien minuten. Op de lange termijn geen gunstig effect. Bijwerkingen/ voedsel dat je kort na je smintje eet smaakt niet meer. Bij overdosis kan reflux optreden. Conclusie/ Super goed! met een gemiddelde score van 8. Listerine mondspoeling 1.49; 96mL Gebruiksgemak/ zelfs het kleinste flesje (96mL)is groot en door de felblauwe kleur aardig opvallend. Je hebt zo n dertig seconden nodig om ongegeneerd te spoelen, niet geschikt voor in de gang of artsenkamer dus. Omschrijving/ chemisch turquoise vloeistof met een geur die doet denken aan tijgerbalsem, de tandarts, eucalyptus-wc-reiniger of gewoon aan listerine. De smaak geeft je de indruk dat je mond (chemisch) gereinigd wordt en niet op een elegante manier. Effect/ direct een gereinigd gevoel in je mond dat lang aanhoudt. Bijwerkingen/ veranderde smaakperceptie tot uren na gebruik. Conclusie/ opvallend sterk reinigend effect dat lang aanhoudt maar misschien een beetje te, daarom een 6. Ultradent mondspray 2.05 Gebruiksgemak/ klein en handzaam flesje, ziet er uit alsof je plannen hebt. Juiste coördinatie vergt enige oefening. Omschrijving/ ziet er fancy uit en is geur- en kleurloos. Smaakt een beetje naar potters. Effect/ direct verfrist gevoel in de mond met een halfwaardetijd van enkele minuten. Bijwerkingen/ prikt in de ogen als je mis sprayt (en geloof ons, dat is minder onwaarschijnlijk dan het lijkt!). INTERACTIE/ verschillende proefpersonen meldden dat gebruik van de mondspray na inname van een pepermuntje een smaak zeer verdacht voor sherry of kersenbonbons gaf. Conclusie/ het werkt wel, maar ziet er toch vreemd uit. Het eindcijfer had een range van 4 tot 9 met een gemiddelde van 6. King pepermunt extra strong; 1.25 voor vijf rollen Gebruiksgemak/ de rol is aan de grote kant maar is stevig en rammelt niet. Niet geschikt voor in de broekzak van mannen. Omschrijving/ tsja, smaakt als pepermunt. Lekker fris, maar niet te sterk. Het geluid van pepermunt kapot kauwen doet denken aan bruxisme. Effect/ frisse smaak met een halfwaardetijd van ongeveer vijf minuten, hierna is een nieuw pepermuntje nodig (en gewenst, pepermuntjes smaken naar meer!). Bijwerkingen/ cariës en reflux. Conclusie/ op de korte termijn een verfrissend effect en tevens door de gouwe ouwe - status een 7 waard. Flosdraad; 0.90 voor tien meter Gebruiksgemak/ klein en subtiel, schattig aandoend doosje dat niet rammelt en niet kan lekken. Voor een juiste uitvoering van de techniek is wel enige oefening, privacy en tijd nodig. Niet praktisch voor op je werkplek. Omschrijving/ opgerold wasachtig draadje zonder geur of smaak. Effect/ haalt verborgen voedselresten weer te voorschijn en kan zo esthetische meerwaarde hebben, maar werkt op de korte termijn niet tegen foetor ex ore. Op de lange termijn, door vermindering van cariës en tandrot, daarentegen weer wel. Bijwerkingen/ bloedend tandvlees en afgeknelde vingers. Conclusie/ werkt goed tegen restjes spinazie, maar niet tegen foetor ex ore. Een 2 voor werkzaamheid (op de korte termijn), een 6 voor schattigheid. - pagina 8 -

9 Tongschraper 3,00 Gebruiksgemak/ bij verre te groot en opvallend voor in je witte jas. Vereist een ruimte met spiegel en wasbak en zonder omstanders. Omschrijving/ soort tandenborstel met aan het uiteinde een driehoek met aan de ene zijde een borsteltje en aan de andere kant een schrapertje. Heeft van zichzelf, mits voldoende nieuw, geen geur of smaak. Effect/ haalt na het tanden poetsen een opmerkelijke biofilm van de tong af. Niet praktisch inzetbaar tijdens de werkdag. Bijwerkingen/ onsmakelijk gezicht. Conclusie/ heeft meer waarde als causale dan als symptomatische therapie. Vanwege het gebrek aan direct effect op de foetor ex ore en de praktische onhandigheid, een 3. AH Kauwgom 1.25 voor 42 stuks Gebruiksgemak/ makkelijk mee te nemen en uit te delen... Omschrijving/ tsja: ziet eruit, ruikt en smaakt als kauwgom. De klank en aanblik kunnen onaangenaam zijn. Effect/ direct frisse smaak in de mond met een halfwaardetijd van enkele minuten. Als secundair effect een beter concentratievermogen. Bijwerkingen/ laxerende werking en mogelijk GE-reflux bij overdosering. Conclusie/ Lekker, makkelijk en snel effect maar niet erg charmant: een 6. Beschouwing Onze studie kent enkele beperkingen, waaronder een kleine onderzoeksgroep, gebrek aan randomisering, blindering, placebo, duidelijk gedefinieerde uitkomstmaten, gestandaardiseerde vragenlijsten en tal van andere elementen die een studie noemenswaardig maken. Toch durven wij de voorzichtige conclusie te trekken dat de veel gebruikte producten smint en pepermunt in werkzaamheid en bruikbaarheid aan kop gaan, gevolgd door mondspoeling en -spray en kauwgom. Flosdraad en de tongschraper bleken niet geschikt voor de onderzochte doelstelling. Uiteraard is meer onderzoek nodig om antwoord te geven op de vraagstelling... Scoreoverzicht Smint XL 8 King pepermunt extra strong 7 Listerine mondspoeling 6 Ultradent mondspray 6 AH kauwgom 6 Flosdraad 2 Tongschraper 3 Wat zie jij? Mevrouw K. is een 56-jarige alleenwonende, zeer immobiele vrouw. Zij lijdt aan morbide obesitas en is voor het grootste deel van de dag bedlegerig. Zij presenteert zich aan de huisarts met pijnklachten aan haar blauwverkleurde, gezwollen voeten en onderbenen. De klachten bestaan al geruime tijd. Zij heeft hiervoor al enkele malen een wondpoli bezocht. Eerdere behandelingen blijken tot nu toe niet succesvol. Steunkousen kan ze niet verdragen, bovendien wenst zij niet ingezwachteld te worden. - pagina 9 -

10 KNMG avond: Social media Op 4 oktober j.l. organiseerde het KNMG een avond met Social media als thema. Iedereen kon die avond terecht in het UMC St Radboud voor informatie en discussie over één van de meest trending topics binnen de geneeskunde. Door Ivo Verhagen Op het programma stonden drie voordrachten die de verschillende aspecten van deze nieuwerwetse technologie belichtten. Lucien Engelen, hoofd van het Radboud ReShape Centre en gastheer van de avond, vertelde over de technologische vooruitgang, mogelijke implicaties, de wijdverbreidheid van social media in de zorg en bij de bevolking in haar algemeenheid. Zo wist hij ons te vertellen dat ons land wereldwijd het meest gebruik maakt van social media in de zorg. LinkedIn is het meest in trek: maar liefst 52% van de professionals heeft een account. Maar ook in andere bevolkingsgroepen gaat het hard, tegenwoordig maakt al 55% van de ouderen gebruik van internet en 80% van deze ouderen gebruikt het internet (onder andere) voor social media. Hiermee is social media een veelbelovend middel in de communicatie met deze groep. professionals die hun baan verloren door onhandig of onverantwoord gebruik van social media. Hij leidde het publiek door de voorwaarden waaraan moet worden voldaan om een E-consult een gewoon consult te laten vervangen en door de 9 aanbevelingen die de KNMG doet aan alle zorgprofessionals wat betreft social media. De aanbevelingen zijn terug te vinden op de site van het KNMG. Tenslotte sprak dr. Bertho Nieboer, een twitter-actieve jonge gynaecoloog uit het UMC st Radboud die eerst illustreerde hoe medisch professionals social media kunnen inzetten voor vakinhoudelijke aangelegenheden. Bijvoorbeeld door de activerende gegevens van een casus waarover jij je hoofd breekt, te twitteren en collegae te vragen het te retweeten. Binnen enkele minuten/retweets kan zo n berichtje alle social media actieve gynaecologen ter wereld bereiken met verrassende resultaten. Daarnaast sprak hij over een opkomende site waarop patiënten artsen beoordelen, aan de ene kant eng, maar aan de andere kant een goede manier om achter eigen verbeterpunten te komen en patiënten de gelegenheid te geven een arts te vinden die bij hun past. Veel artsen vinden het bestaan van een dergelijke sites niet fijn omdat iedereen er iets op kan zetten en vooral ontevreden patiënten dergelijke sites bezoeken. Maar de site bestaat nu eenmaal en wij zullen moeten zien hoe we er mee omgaan. In Deventer is bijvoorbeeld gebleken dat door een simpel foldertje aan patiënten mee te geven om hun behandelend arts te beoordelen, dit al een hele positieve draai kan geven aan de beoordeling van de artsen. Hierdoor vonden ook veel meer mensen die positieve ervaringen hadden hun weg naar de site. Ook is het belangrijk dat je als arts kan reageren op beoordelingen van deze site, waarmee (indien de reactie goed wordt gebruikt) al heel veel goed te maken is. Als afsluiting van de avond hield dr. Nieboer nog een interactieve sessie met de zaal waarin iedereen zijn mening mocht geven over facebook- en twitterberichten die op het randje waren. Het bleek al snel dat er een forse generatiekloof bestond tussen de oudere professionals, die moeite leken te hebben met de soms wat grove taal in dergelijke berichten, en de studenten, die van de meeste berichten het kwaad niet zo inzagen. Al met al was het een zeer interessante avond, die nieuw licht scheen op omgaan met, en de mogelijkheden van social media. Ook vertelde hij over de successen en de nadelen van social media. Als belangrijkste succes kan de campagne om nieuwe orgaandonoren te werven worden aangevoerd. Deze heeft een opbrengst van nieuwe donoren gehad, wat een ongekende prestatie is. De negatieve kant komt duidelijk tot uiting rond de vaccinatiecampagne tegen baarmoederhalskanker onder jonge meisjes. De opkomst was betreurenswaardig laag en men wijt dit (waarschijnlijk terecht) aan de horrorverhalen die op hyves de ronde deden over deze vaccinaties. Al met al bleek uit zijn verhaal dat social media een effect kan hebben op individuen wat bijzonder veel lijkt op groepsdruk. Maar als deze op de juiste manier wordt in gezet, zou het misschien makkelijker worden om gezond gedrag op een effectieve manier te stimuleren. Daarna sprak dhr. Nouwt, juridisch adviseur van de KNMG, over de juridische aspecten van social media. Hij wees ons op de gevaren: De 9 aanbevelingen van het KNMG 1. Benut kansen van social media 2. Garandeer vertrouwelijkheid 3. Geen vrienden met patiënten 4. Onderscheid wat openbaar is en privé 5. Denk aan de reikwijdte 6. Toon respect 7. Spreek uw collega aan 8. Volg gedragsregels van de werkgever 9. Let op disciplinaire risico's - pagina 10 -

11 Reisverhaal: Sponsen in Rusland Als student voel ik me een spons. Ik slurp alle kennis die ik kan vinden naar binnen om mezelf te verrijken, maar ik kan niets teruggeven aan de maatschappij. Dat zit me dwars, dus ik gaf me op als vrijwilliger voor de Internationale Bouworde. Met twee andere meiden uit Nederland vertrok ik in de zomer voor een maand naar het land van vodka, bontmutsen en matrjoska s. Door: Margot Peters Het gehandicapte kind bestaat niet in Rusland. Ouders willen het niet hebben, dus leggen het te vondeling. Er bestaan een paar weeshuizen waar deze kinderen terecht kunnen, maar daar worden ze slechts in leven gehouden. Wij werden op reis gestuurd om zo n weeshuis op te knappen aan de zee van Azov, in het zuidwesten van Rusland. Bontmutsen bleken niet nodig want het is daar 40 graden Celsius in de zomer. Over onverharde wegen reden we in een rammelend busje van het vliegveld in Rostov naar Taganrog. Alle huizen zijn aan het zicht onttrokken door lelijke schuttingen die met tie-wraps aan elkaar hangen. Zwervers, agressieve zwerfhonden en Lada s geven het straatbeeld een finishing touch. Voordat we kunnen bedenken of we al spijt hebben van onze trip, worden we ongelofelijk hartelijk ontvangen door Ludmilla, de directrice van het weeshuis. Ze knuffelt ons! Er staat een bed voor ons klaar in het kleine weeshuis en de volgende ochtend worden we overladen met heerlijk eten. Dit weeshuis blijkt wat beter dan de andere in het land: er wonen 15 kinderen in twee slaapkamers, een woonkamer en een eetkamer en ze worden verzorgd door een stuk of zeven zusters. In het begin zijn we diep onder de indruk van dat aantal begeleiders, maar in de loop der dagen blijken zes van de zeven zusters zich alleen bezig te houden met de administratie. De zevende is de kokkin. We begrijpen snel dat de kinderen onze aandacht veel meer zullen waarderen dan een vers geschilderde muur, dus zodra we onze klussen af hebben spelen we spelletjes met Straatbeeld Rusland ze. Deze kinderen zijn eigenlijk al geen kinderen meer, want de oudste is een paar jaar ouder dan wij. In Nederland zouden ze zo aan de slag kunnen in een sociale werkplaats, maar hier bestaan zulke initiatieven niet. De kinderen krijgen geen onderwijs en ze vermaken zich heel de dag door liedjes te zingen en apathisch voor zich uit te kijken. Ze zijn blij dat we er zijn en helpen ons met schilderen en leren ons hoe we Russische vlechten maken in ons haar. We leren Russische woorden van ze en ze helpen ons om de verf van ons lijf te poetsen na een dag schilderen in de bezemkast van één bij één meter. Ludmilla staat erop dat we ons in het weekend uitgebreid ontspannen. Daarom stuurt ze ons naar Metalurg, een vakantiepark aan de zee een stukje verderop. We reizen per taxi met 120 kilometer per uur over een onverharde weg, terwijl de chauffeur in de ene hand een sigaret en in de andere een telefoon heeft. In Nederland had ik doodsangsten uitgestaan en een rechtszaak aangespannen tegen de chauffeur, maar we zijn al lang genoeg in dit land om gelaten ons lot te aanvaarden en er blindelings op te vertrouwen dat we heelhuids aan zullen komen. In het luxe vakantiepark hebben we één kamer tot onze beschikking, zonder elektriciteit en vol spinnenwebben. Er is een toilet dat we delen met vijf andere huisjes en de douche ontbreekt, maar het deert ons niet want het stinkt hier niet naar verf en we hebben even niet al die drukke kinderen om ons heen. We gaan laveloos aan de wodka op de campingdisco en we zwemmen in ons ondergoed in de zee met Igor, Sergei, Dimitri in het licht van de volle maan. Het meest bijzondere dat ik ervaar tijdens deze vakantie is dit vrije gevoel: in dit vreemde land dat veel onveiliger zou moeten zijn dan ons land, ben ik helemaal niet bang! In Nederland heb ik rillingen als ik in het donker door een verlaten steeg fiets, hier loop ik midden in de nacht zonder verlichting in mijn ondergoed over het strand. Waarschijnlijk enorm onverstandig, maar we doen het gewoon en het voelt heerlijk. De rest van de week werken we de hele dag in de hitte. Ze hebben in het weeshuis vaak niet de juiste spullen op voorraad (we hebben geld vooruit gestuurd om alvast materialen van te kopen ), waardoor we soms uren moeten wachten terwijl we staan te popelen om aan de slag te gaan. In Nederland is het ondenkbaar dat je je niet goed voorbereid als je gratis werkkrachten tot je beschikking krijgt. Als we dan lekker bezig zijn, wordt ons werk erg gewaardeerd, maar wel op een andere manier dan we kennen. Slechts een paar minuten nadat we trots onze nauwkeurig geverfde plinten presenteren aan de directrice, worden de tafels teruggezet en tegen de plinten aangeschoven. We jammeren dat de plinten nog niet droog zijn, maar ze begrijpen het gejammer niet en blijven onze plinten prachtig vinden: ze zijn toch mooi rood geworden! Er zijn maar een paar van zulke teleurstellingen nodig voordat we onze Hollandse nauwkeurige werkwijze uit het systeem gooien en verder gaan op z n Russisch. Komt het stucwerk van de muur af terwijl je het wil verven? Geen punt, dan vervang je je roller voor een kwast, zodat je ook het gat in de muur de gewenste kleur kan geven. We hebben inderdaad iets teruggegeven: de kinderen hebben een tijdje een grote berg aandacht ontvangen en het huis ziet er voor de komende tijd weer keurig uit. We hebben deze maand geleerd wat gastvrijheid is, we hebben geduld gekweekt toen ons pietepeuterige werk niet op waarde werd geschat en we hebben geleerd hoe benauwd het voelt om in een Russisch weeshuis te wonen. We hebben dus vooral, erger dan ooit, gesponst - pagina 11 -

12 Taboe, taboes, taboest Wat is nu eigenlijk een taboe? Zoals een oriënterende zoektocht naar een antwoord op deze vraag bij google al deed vermoeden ( Did you mean: tae bo ), blijkt dit vraagstuk nog niet zo n recht-toerecht-aan antwoord te hebben.wat direct duidelijk is, is dat een taboe afhankelijk is van tijd, plaats en omgeving. Dit hangt ook samen met de hechte verbinding tussen taboe en etiquette: de scheidingslijn is dun. angst voor demonische eigenschappen van het object (Wundt). Volgens Freud wees de overeenkomst tussen neurotici en taboes op een onbewuste, psychologische toestand, hij zag alleen incest en vadermoord als ware taboes. ook duidelijk dat de context van de situatie een grote rol speelt. In China is het juist gewenst om te boeren na een lekkere maaltijd, dit wordt zelfs als compliment gezien. Door: Carla Timmer De geschiedenis van het taboe Het woord taboe, zoals we dat tegenwoordig gebruiken, vindt zijn oorsprong in het verre Polynesië, hoewel het daar klonk als tapu, tabu of kahu. In de 18de eeuw ervoer James Cook, een Britse ontdekkingsreiziger (met pruik) die vele eilanden ontdekte en als eerste rond Nieuw Zeeland had gevaren, als eerste Westerse de daar geldende taboes: een religieus verbod op een plaats, voorwerp, persoon of handeling was tabu. Een hedendaags taboe is iets dat wordt beschouwd als ongepast om te gebruiken, te doen of over te spreken. Het ontstaan van taboes Voor het ontstaan van taboes zijn twee verschillende theorieën. Zowel de antropologie als de psychoanalytica zien het taboe als een fenomeen dat zich onbewust binnen een cultuur ontwikkelt. De antropologie zoekt daarnaast een verklaring in het intuitieve vermijden van ongunstige omstandigheden. Hieruit zouden taboes rondom bijvoorbeeld overledenen en incest ontstaan zijn. De psychoanalytica van onder andere Freud zoekt de verklaring meer in historische en culturele ervaringen. Deze zouden voortkomen uit Taboes over de wereld Dat taboes bepaald worden door hun context blijkt uit de volgende voorbeelden. Het homohuwelijk: in Nederland mogen homoseksuele stellen sinds 2001 trouwen, een eeuw daarvoor was dat absoluut taboe. In Amerika hangt het van de staat waar je woont af of je als homostel mag trouwen, in aanmerking komt voor geregistreerd partnerschap of in geen enkele zin vast kunt leggen dat je bij elkaar hoort. Dieet: Een dieet bepaald wat je wel en wat je niet eet. Bepaald eten is taboe. Zo zijn er religieuze diëten, bijvoorbeeld halal of koosjer eten. Als vegetariër of veganist ban je vlees, vis of alle dierlijke producten. Een ander, wat radicaler dieet-taboe is kannibalisme. Het menselijk lichaam: Veel lichamelijke functies zijn taboe in veel situatie. Velen hiervan liggen in de sfeer van etiquette. Denk aan boeren of winden laten. Ook hier is het In Nederland zullen veel moeders je streng aankijken na een boer aan de chique kersttafel. In een groep met enkel leden van het mannelijk geslacht (en een verdwaalde vrouw) zal een boer of wind juist vaak tot hilariteit leiden. Een ander voorbeeld van een lichamelijk taboe zijn de vrouwelijke schaamlippen. In een deel van Afrika worden jonge meisjes besneden, waarbij de schaamlippen en/of clitoris worden weggesneden. Wanneer is iets taboe? Het omzeilen van taboes is een kunst die ons van kinds af aan wordt bijgebracht. Als toekomstige artsen moeten we leren juist veel taboes te negeren. Waar het normaal ronduit taboe is om iemand die je niet kent de meest persoonlijke vragen te stellen (hoe ziet uw ontlasting eruit, heeft u wel eens moeite een erectie te krijgen, heeft u een kinderwens, heeft u ooit een SOA gehad), rollen deze zinnen zonder blikken of blozen van onze tong. Genante situaties van de co Op de polikliniek dermatologie zag ik bij een vrouw op haar rechterschouder een rood, zwart, bruine macula. Ik zette mijn dermatoscoop erop: assymetrie in twee assen, scherp begrensd in vier kwadranten, zeker vier kleuren aanwezig, en dots zichtbaar. Score 5.5, dus suggestief voor melanoom. Ik ging naar mijn begeleider en vertelde dat ik eigenlijk bijna zeker wist dat het een melanoom was. Zij vertelde het aan de co-opleider. Uiteindelijk kwamen zij beide kijken. Conclusie: vergeet niet te kijken of er wel een pigmentnetwerk aanwezig is! Mevrouw B. kwam op het spreekuur van de huisarts. De assistente had er al bijgezet dat het ging om een bultje bij de vagina. Ik loop naar de wachtkamer en voor het oog van de assistente en de overvolle wachtkamer roep ik: "Mevrouw Bultjes?". Als senior-co neurologie deed ik zelfstandig een consult op de afdeling chirurgie. Een patient met critical illness polyneuropathie was mijn doel. De patient had lang op de IC gelegen na verschillende amputaties van ao zijn rechteronderbeen en linkertenen. Op zoek naar dhr "Pietersen" liep ik de artsenkamer in en werd verwezen naar kamer 5. Op die kamer aangekomen stapte ik op meneer Pietersen af en vroeg hem naar zijn klachten. Tijdens het gesprek viel het me op dat zijn rechterenkel er wel heel levensecht uitzag in zijn sok, hij had schoenen aan dus de tenen kon ik niet beoordelen. Meneer vertelde me dat hij tintelingen had in zijn armen bij langdurig steunen op zijn ellebogen: niet waar ik voor kwam! Na een vluchtige blik op zijn dossier zag ik de verkeerde geboortedatum! Er waren twee mannen met dezelfde achternaam opgenomen die allebei amputaties van tenen hadden ondergaan. Na het gesprek netjes afgerond te hebben met de nodige geruststelling tav zijn drukneuropathie ben ik (zonder te zeggen dat ik eigenlijk op zoek was naar een ander) op zoek gegaan naar de andere meneer Pietersen... - pagina 12 -

13 Column: Guilty or not? Guilty pleasures zijn hip. Iedereen heeft er tegenwoordig wel een. Waar het concept van de guilty pleasure vandaan komt is moeilijk te zeggen. Er zijn vooral ettelijke lijstjes met Top 5 Guilty Pleasures te vinden van persoon x en y. Hoewel deze term met name de laatste jaren een veelgehoorde kreet is, is het concept van de guilty pleasure waarschijnlijk al zo oud als de mensheid. Wat we vroeger gewoon lekker fout of verboden vruchten noemden zijn eigenlijk een soort guilty pleasures avant la lettre. De guilty pleasure is een breed toepasbaar concept, alles kan in een bepaalde context als zodanig dienen. Een greep uit het (lees: mijn) dagelijkse leven: All Saints, discoschoenen met glitters, potjes Nutella leegeten met een lepeltje en mtv-series over al dan niet zwangere pubers. Van al deze zaken weet ik dat ik op zijn minst tekst en uitleg moet geven over het waarom, gezien mijn anders toch redelijk weldoordachte muziek-, kleding- en voedselkeuzes. Dit laatste raakt meteen de kern van de guilty pleasure (voor zover aanwezig). Een guilty pleasure is pas een guilty pleasure als door de gluiperige genieter vermeld wordt dat deze best weet dat dit écht niet kan en dit ook zeker niet binnen de normale kaders past van zijn anders zo goede smaak. Het hebben van een guilty pleasure impliceert, bij gratie van wansmaak, namelijk juist de aanwezigheid van een concept over wat 'goede smaak' dan wél is. Guilty pleasures maken je daarnaast menselijker. Iemand die alleen van klassieke muziek, rode wijn gemaakt van een specifieke druif, verbouwd in een nog specifieker jaar en van discussies over de diepere betekenissen van moderne kunstwerken houdt, wordt een stuk sympathieker als hij toegeeft dat hij daarnaast ook gewoon Glee kijkt. Dit verklaart ook waarom het concept van de guilty pleasure zo gretig aftrek vindt: er zijn immers genoeg redenen om er een te nemen! Ik ken genoeg mensen die zo doorslaan in hun pretentieloze pleziertjes dat ze hiermee het hebben van guilty pleasures weten te verheffen tot guilty pleasure an sich. Het ironische aan guilty pleasures is dat, zeker in deze groep mensen, de populariteit van het concept afbreuk doet aan de geloofwaardigheid ervan. Hiermee zijn we aanbeland bij de guilty pleasure paradox, want eigenlijk is de guilty pleasure helemaal niet zo pretentieloos als hij in eerste instantie lijkt. Als jij de enige was die een guilty pleasure zou hebben, zou je inderdaad misschien jezelf eens achter de oren moeten krabben. Maar omdat iedereen er wel een heeft hoeven we ons ineens niet meer schuldig te voelen en is het gelukkig ineens weer oké om een sucker voor guilty pleasures te zijn! Nicole Huijbregts Je collega s behandelen... Scan en beleef mee! - pagina 13 -

14 - pagina 14 -

15 Beste coassistent, Er zijn alweer een paar maanden voorbij sinds de vorige editie van Status Co. Ondertussen is het buiten weer koud, vroeg donker, velen zijn druk bezig met zijn inkopen voor Sinterklaas en Kerst deze maand. Oftewel, de winter komt er aan! Afgelopen maanden hebben er wederom veel activiteiten bij de Ko-Raad plaatsgevonden. Op 26 september deden vele van jullie mee aan 'Speeddate met de Kliniek' en er werden originele maar vooral veel vragen gesteld aan de specialisten. Op de pagina hiernaast staan een aantal foto's van deze inspirerende avond. Ik wil alle coassistenten en artsen bedanken voor hun aanwezigheid en inzet! De Ko-Raad hoopt in de toekomst dit evenement opnieuw te mogen organiseren. Ook is er weer een geweldig feest georganiseerd door de CoStaCie! Er werd geheel in het thema flink gepost op de Facebook wall van de CoStaCie. Dat er nog vele feesten in het nieuwe jaar mogen volgen :-) In november heb ik samen met bestuurslid Sanne en andere Nijmeegse medezeggenschappers het NVMO-congres in Maastricht bezocht, waar we veel hebben gehoord over ontwikkelingen op het gebied van medisch onderwijs op zowel nationaal als internationaal niveau. We hebben weer nieuwe inspiratie opgedaan voor verbeteringen in ons eigen onderwijs en coschappen. Voor Marlies, Sanne en mijzelf zijn niet alleen de laatste maanden van het jaar aangebroken maar ook de laatste maanden als bestuursleden van de Ko-Raad. Per 1 maart verlaten wij de Ko-Raad en dus zijn wij op zoek naar 3 enthousiaste coassistenten die graag een steentje willen bijdragen. Niet alleen aan de Nijmeegse medezeggenschap maar ook aan de organisatie van veel leuke activiteiten en dat alles in een gezellig bestuur! Meer informatie over de vrijkomende functies kun je vinden op onze website en voor vragen kun je ons altijd vrijblijvend mailen. Agenda December do 13 dec: Poolparty Serious Request (MFVN, SOOS, IFMSA) Sportfondsenbad West ma 24 dec: Kerstvakantie Januari ma 7 jan: ALV vr 11 jan: Nieuwjaarsborrel in De Aesculaaf ma 14 jan: Cursus Solliciteren Februari ma 4 feb: ALV Maart vr 1 mrt: Bestuurswissel ma 4 mrt: ALV Tenslotte wens ik jullie namens het hele Ko-Raad bestuur alvast een hele fijne Kerst en kerstvakantie toe! Anne de Veer Voorzitter Ko-Raad Nijmegen Ko-Raad bestuur v.l.n.r. Anne Lelieveld (Penningmeester), Sanne van Hoeckel (Website & PR), Ellen Simons (Secretars), Anne de Veer (Voorzitter), Marlies van Altvorst (Alg. bestuurslid & Status Co) Heb je nog vragen, tips, klachten, op- of aanmerkingen? Je kunt ons mailen via koraad@gmail.com En kijk voor meer informatie, het laatste nieuws, geplande activiteiten, co-schaptips en nog veel meer op Check onze website - pagina 15 -

16 De schaar in je schaamhaar? Het memorabele moment dat er haren onder je oksels en in de schaamstreek begonnen te groeien kun je je wellicht nog goed voor de geest halen. De puberteit, het veranderende lichaam, de ontwikkeling naar volwassenheid op lichamelijk en psychisch gebied, gepaard gaande met gevoelens van schaamte. Waar komt het woord schaamhaar eigenlijk vandaan? Onder welke hormonale invloeden ontstaat schaamhaar? En waarom is onze lichaamsbeharing over het gehele lichaam evolutionair verdwenen, maar op specifieke plaatsen niet? Een korte verhandeling over boeiend, groeiend schaamhaar. Door: Lidewij Overweg Schamen voor je haar Op een ochtend wordt je wakker en zijn er onder je oksels en in de schaamstreek overal zwarte puntjes verschenen, te scharen in de categorie Oh, lieve help, watskeburt?. Je weet dat het erbij hoort, dat het normaal is en dat het bij iedereen zal gaan groeien, maar toch is de gêne je reeds bekropen om vervolgens de eerste puberjaren zeker niet meer te verdwijnen. Schaamte kun je zien als een cultureel bepaalde emotie en als een evolutionaire angst niet bij de groep te horen. In met name de Westerse cultuur worden de geslachtsdelen behalve met haargroei ook met schaamte bedekt. Het woord haar, in de betekenis van hoofdhaar, werd voor het eerst in 1236 genoteerd als haer of hare in het Middelnederlands en Oudsaksisch. Het werkwoord schamen, geduid als generen, stamt van het Oudnederlandse scamon uit de 9e eeuw na Christus. Mogelijk staat het in verband met haam, wat oorspronkelijk zich omhullen betekende. Gêne, als woord, stamt af van het Hebreeuwse gehenna, waarmee hel of folterondervraging wordt aangeduid. Helse haren, je kunt ook overdrijven Puberteitsbeharing Naast je borsten of je penis, puistjes en okselhaar, vindt op een gegeven moment het schaamhaar zijn weg naar buiten. Prepuberaal groeide er dun, donzig vellushaar, maar door androgenen veranderen de haarfollikels en gaan er (vaak) dikkere, donkerdere, krullende haren groeien. Zowel uitwendige als inwendige geslachtskenmerken ondergaan verandering door hormonale stimuli. De ontwikkeling van de pubisbeharing bij vrouwen wordt in de zes stadia van Tanner onderscheiden: P1 (geen beharing), P2 (eerste, nog weinig gepigmenteerde beharing, voornamelijk langs de labia), P3 (eerste donkere, duidelijk gepigmenteerde en gekrulde pubisharen op de labia), P4 (volwassen type beharing, maar oppervlakte is kleiner), P5 (spreiding in de breedte, type en oppervlakte van de beharing zijn volwassen) en P6 (verdere verspreiding in breedte en/of omhoog). Bij mannen worden zes vergelijkbare stadia aangehouden. Stadium P6 komt bij 10% van de vrouwen en 80% van de mannen voor. Het stadium van de pubis- en okselbeharing is dan ook een maat voor de secretie van (bijnier)androgenen. Het hormonaal arsenaal Hormonen zullen ons dus met schaamhaar bekronen. Verandering van de schamele haargroei, ook wel pubarche genoemd, vindt plaats door hernieuwde pulsatiele afgifte van het hypothalame gonadotrofinestimulerend hormoon (GnRH), leidend tot de productie van het hypofysaire luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH). Op hun beurt geven zij aanzet tot de productie van testosteron, oestrogenen en progesteron in de bijnieren, gereguleerd door (ACT H) en in de gonaden, gereguleerd door LH. Testosteron behoort tot de familie van androgenen, ( andros, Grieks voor man, en genesis, ontwikkeling), naast bijvoorbeeld dehydro-epiandrosteronsulfaat (DHEAS), andostreendion en 17-hydroxyprogesteron (17- OHP). Voor de synthese van de androgenen is een groot arsenaal aan enzymen nodig, zoals 17-hydroxylase, 21-hydroxylase en aromatasen. Deficiënte productie van 21-hydroxylase leidt tot het zogenoemde adrenogenitaal syndroom (AGS). Rijping van de zona reticularis van de bijnierschors leidt tot een verhoogde productie van zwakke bijnierandrogenen, waardoor virilisatie optreedt en ambigue uitwendige genitaliën ontstaan. Later kunnen patiënten vervroegde geslachtsrijping laten zien (pubertas praecox), met op jonge leeftijd oksel- en schaamhaar (premature pubarche). Behandeling is mogelijk met hydrocortisonsuppletie, waarmee de overmatige androgeenproductie wordt onderdrukt. Evolutionairy hairy In de evolutie zijn we onze apenvacht ter behoud van lichaamswarmte verloren (misschien niet alle mensen), echter op specifieke plaatsen blijven plukjes haar groeien. Mede door de emotie schaamte is de mens het blote lichaam gaan bedekken met kleding, waardoor lichaamsbeharing niet langer nodig was ter overleving. Al eerder in het grot-stadium, was er door een warmere omgeving minder haar nodig voor temperatuurhomeostase. De heersende hypothese: geur. Aantrekking, of seksuele drift, wordt bij mens en dier gedreven door geurstoffen, oftewel feromonen. Evolutionair is het voordelig een zo groot mogelijke genenpoel te creëren en het schijnt dat we individuen met een verschillend genetisch profiel of HLA-type aantrekkelijker vinden. Het daarbij betrokken vomeronasaal orgaan, ook wel het orgaan van Jacobson genoemd, werd ontdekt door Frederik Ruysch en later door Ludwig Jacobson in De axonen van de neuronen in dit specifieke olfactoire systeem projecteren op de accessory olfactory bulb, welke in verbinding staan met de amygdala, stria terminalis, teruggekoppeld naar de hypothalamus. Een andere hypothese luidt dat axillaire en pubisbeharing geslachtsrijpheid aankondigen, dat duidelijk maakt dat het lichaam klaar is voor de voortplanting. Concluderend: oksel- en schaamhaar houden geuren langer vast en kunnen op die manier, theoretisch, een evolutionair voordeel bieden in het kiezen van de juiste, genetische, partner. Wees dus voorzichtig met de zeep en de schaar in je schaamhaar voor een beetje redelijk nageslacht! Literatuur 1. Van Veen PAF, et al. Etymologisch woordenboek, de herkomst van onze woorden. 2e dr. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie; Van den Brande JL, et al. Kindergeneeskunde. Normale groei en ontwikkeling. 3e druk hfdst 5. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg; p Oberfield SE, et al. Approach to the girl with early onset of pubic hair. J Clin Endocrinol Metab. 2011; 96: Overige referenties zijn op te vragen bij de auteur. - pagina 16 -

17 Recensie: Lijf en Leed Misschien ken je hem nog wel uit het tv- programma Kijken in de ziel, als de neuroloog aan tafel. Prof. Dr. Jan van Gijn is een neuroloog met jaren aan ervaring en kennis, en hij heeft besloten dit in een boek met iedereen te delen. Niet alleen voor degene die werkzaam zijn in de geneeskunde maar hij slaat ook een brug naar het grote publiek. Door: Tessa Schut Het boek is ingedeeld in drie secties: medisch-biologisch, psychologisch en onderzoeken. Volgens de schrijver de drie poten waarop de geneeskunde is gebouwd. Er wordt vaak al snel gekeken naar het medisch- biologische deel stelt hij, iets waar hij zichzelf ook aan heeft schuldig gemaakt in het begin van zijn carrière. Echter, na de nodige jaren ervaring is hij van mening dat de mens als een geheel gezien moet worden en pleit hij voor de integratie van het medisch-biologische en het psychologische. Aan de hand van vele illustratieve casussen laat hij de lezer zien, hoe hij tot deze inzichten is gekomen. Hij schetst de patiënten die ten onrechte geopereerd werden omdat er iets gezien werd op een scan en aan de andere kant degene waarbij er nooit een lichamelijk verklaring gevonden werd voor hun klachten, waardoor zij niet serieus werden genomen door voorgaande specialisten. Prof. Van Gijn stelt zich ook kwetsbaar op en geeft toe dat ook hij casus heeft waarin hij, achteraf gezien, liever anders had gehandeld. In het tweede deel van het boek wordt er verteld over het wetenschappelijk onderzoek dat ten grondslag ligt aan de huidige geneeskunde. Voor ons als geneeskundestudenten natuurlijk wel bekend, maar onderzoek is iets waar patiënten vaak niet bij stilstaan en weinig over horen. Hij legt uit hoe onderzoek werkt maar geeft ook de beperkingen aan. Zoals het feit dat niet alle resultaten zomaar voor elke patiënt van toepassing zijn, ook al zijn ze significant. In het geheel genomen is het een mooi boek, dat een kijkje achter de schermen geeft van een arts. Uiteraard zijn de casus bijna allemaal neurologisch van aard. Ligt daar je interesse totaal niet, dan kan dat een beperking zijn. Het heeft de nodige diepgang ten aanzien van diagnostiek en therapie, wat het voor geneeskundestudenten erg interessant maakt maar mogelijk soms wat ver gaat voor het grote publiek. Het boek zet je aan het denken over je eigen kijk op patiënten. Houd jij eigenlijk wel altijd rekening met de psychologische dimensie van hun ziekte?...maar ook de vijand. ARTS BIJ DEFENSIE Scan en beleef mee! Defensie zoekt artsen. Kom op ons spreekuur. Kijk op artsbijdefensie.nl - pagina 17 -

18 Abstract Jo-Anne Janson heeft in het kader van haar master Biomedische Wetenschappen (BMW) een onderzoek gedaan naar de kosten van diagnose en behandeling van een ziekenhuispatiënt met tuberculose (TB) in Kaapstad, Zuid-Afrika. Tevens heeft ze gekeken naar het gebruik van preventiemaatregelen, zoals maskers in het ziekenhuis. Door: Vicky van Duijnhoven Hoe ben je bij dit onderzoek terecht gekomen? Ik ben in Zuid-Afrika geboren en wilde altijd nog een keer terug als ik daar de kans voor had. Ik heb solliciatiebrieven gestuurd naar verschillende ziekenhuizen in Zuid-Afrika, waarbij het Tygerberg Hospital in Kaapstad interesse had. Met mijn BMW-achtergrond in Health Technology Assessment en mijn interesse in infectieziekten zoals HIV en TB, kwam ik daar terecht met de vraag of ik een kosten- studie naar TB wilde uitvoeren. Het onderzoek heb ik zelf opgezet; ik heb een onderzoeksprotocol geschreven en goedkeuring bij de medisch ethische commissie gevraagd. Wat deed je tijdens het onderzoek? Op het moment dat ik in Zuid-Afrika aankwam, bleek het onderzoek geen goedkeuring van de ethische commissie te krijgen. De eerste paar weken ben ik bezig geweest een nieuw protocol te schrijven. Daarna heb ik via verschillende manieren mijn data verkregen, vanuit ziekenhuis-databases, laboratoria en apotheken. Zelf heb ik daarnaast geobserveerd hoe personeel en bezoekers gebruik maakten van preventieve maatregelen zoals maskers. Aan het eind van de vijf maanden stage had ik bijna al mijn data binnen, maar ik had nog bijna niets geschreven. Dat heb ik in Nederland gedaan. Wat deed je naast je onderzoek? Ik woonde in een flat met 40 andere internationale medisch studenten die coschappen liepen of onderzoek deden. In het weekend gingen we vaak met zijn allen leuke dingen doen of weekendjes weg. Aan het einde van mijn stage heb ik nog een maand gereisd. Dit was een onderzoek in het kader van BMW. Hoe ben je uiteindelijk bij geneeskunde terecht gekomen? In mijn vierde jaar deed ik een onderzoeksstage waarbij ik huisartsen moest interviewen. Ik merkte tijdens mijn studie al dat ik het patiëntencontact mistte bij BMW. Tijdens deze stage kwam ik er achter dat ik liever geneeskunde wilde studeren en daar heb ik ook niet meer aan getwijfeld. Niet veel later heb ik alles geregeld om over te stappen. Ik vond het wel belangrijk om mijn master BMW te halen, gelukkig kon ik een paar van mijn geneeskundevakken in mijn vrije keuze deel voor BMW laten tellen. Dit onderzoek was mijn afstudeeronderzoek voor BMW. Gelukkig heb ik daardoor nu vrijstelling voor de onderzoeksstage bij geneeskunde. Hoe ben je uiteindelijk tot publiceren gekomen? In januari 2010 was ik terug uit Kaapstad. Aangezien ik toen met geneeskunde was begonnen, ging het schrijven een stuk langzamer, ook omdat ik nog gegevens uit Afrika moest krijgen. In 2011 was ik uiteindelijk klaar en ben ik afgestudeerd. Een tijdje later heb ik het artikel herschreven voor de International Union Against TB and Lung Disease. Na drie revisies is het artikel gepubliceerd. Zijn er tenslotte nog dingen die jij mee wil geven aan de Status Co lezers? Onderzoek gaat niet altijd van een leien dakje. Het is vaak doorzetten en veel herschrijven. Maar als je artikel eenmaal gepubliceerd is, is het zeker de moeite waard! Costs and process of in-patient tuberculosis management at a central academic hospital, Cape Town, South Africa J. Janson, F. Marais, S. Mehtar, R. M. P. M. Baltussen Setting: South Africa reports more cases of tuberculosis (TB) than any other country, but an up-to-date, precise estimate of the costs associated with diagnosing, treating and preventing TB at the in-patient level is not available. Objective: To determine the costs associated with TB management among in-patients and to study the use of personal protective equipment (PPE) at a central academic hospital in Cape Town. Design: Retrospective and partly prospective cost analysis of TB cases diagnosed between May 2008 and October Results: The average daily in-patient costs were US$238; the average length of stay was 9.7 days. Mean laboratory and medication costs per stay were respectively US$26.82 and US$8.68. PPE use per day cost US$0.99. The average total TB management costs were US$2373 per patient. PPE was not always properly used. Discussion: The costs of in-patient TB management are high compared to community-based treatment; the main reason for the high costs is the high number of in-patient days. An efficiency assessment is needed to reduce costs. Cost reduction per TB case prevented was approximately US$2373 per case. PPE use accounted for the lowest costs. Training is needed to improve PPE use. Public Health Action, Volume 2, Number 3, 21 September 2012, pp (5) Fulltext: - pagina 18 -

19 Kindertelefoon De Kindertelefoon, een onderdeel van bureau jeugdzorg is opgericht in 1979 om kinderen een mogelijkheid te bieden om hulp te zoeken zonder tussenkomst van ouders. Landelijk komen er per dag 1045 telefoontjes binnen en 403 chatgesprekken. In het totaal werken er 600 vrijwilligers voor de Kindertelefoon. Loes Immens, studente psychologie aan de Radboud Universiteit, vertelt over haar werk bij de Kindertelefoon. Door: Vicky van Duijnhoven Hoe ben jij bij de Kindertelefoon terecht gekomen en wie werken er allemaal? In Nijmegen werken veel studenten voor de Kindertelefoon, vooral studenten psychologie en pedagogische wetenschappen. Zelf ben ik student psychologie en het leek mij een leuke aanvulling op mijn studie. Waarover wordt gebeld? Er wordt veel gebeld door kinderen die gepest worden die dan hun verhaal kwijt kunnen. Daarnaast wordt met deze kinderen een plan gemaakt om het pesten te stoppen. Eventueel wordt er doorverwezen naar pestweb.nl. Verder worden er veel vragen over seks gesteld. Soms zijn het ook kinderen die bellen om een mopje te vertellen, een liedje te zingen of die verliefd zijn en niet weten wat ze moeten doen. Tenslotte wordt er gebeld over misbruik en mishandeling. Bij de chat is het vaker over serieuze vragen dan bij de telefoon. Bij de telefoon is ongeveer 70% van de telefoongesprekken niet over serieuze zaken. Daarnaast is er sinds een jaar een forum. Hierbij gaat het vaker over automutilatie en eetstoornissen. Drie keer per dag wordt de inhoud van het forum gecontroleerd. Heb je interessante/leuke/verdrietige anekdotes? Soms zijn het heel bizarre verhalen die zeker niet kloppen zoals: Mijn hond is ziek, hij heeft een blauwe piemel. Daarnaast kwam geregeld een meisje op de chat die zei dat ze gevangen was door een loverboy. Uiteindelijk bleek dit niet waar te zijn. Verder kan ik me nog een meisje goed herinneren. Zij belde dat ze een dag later voor de trein wilde springen. Eerst heb ik lang met haar gesproken waarom ze dat wilde gaan doen. Vervolgens heb ik afgesproken dat ze de volgende dag nog een keer zou bellen, om de drempel hoger te maken om het echt te doen. Natuurlijk weet je dan niet hoe het verder afloopt, want de volgende dag werkte ik niet. Je hebt dan wel de neiging om de krant in de gaten te houden of er een jong meisje voor de trein is gesprongen. Tenslotte bellen nog wel eens vieze, oudere hijger mannen. Hoe is het om bij de Kindertelefoon te werken? Het is leuk om te doen. Soms is het wel eens heftig, maar gelukkig lang niet altijd. Tijdens een dienst wissel je vaak van gesprek en onderwerp. Wanneer schakelen jullie externe hulp in? De Kindertelefoon is anoniem en vertrouwelijk, kinderen hoeven hun naam niet te zeggen. Externe hulp door bureau jeugdzorg, kan alleen ingeschakeld worden wanneer mensen zelf hun naam zeggen en toestemming geven. We proberen dus vooral mensen aan te moedigen om hulp in de buurt, zoals tante, leerkracht, huisarts en dergelijke, te zoeken. Heb je nog tips/opmerkingen voor toekomstig artsen? Neem een kind altijd serieus. Kinderen testen soms uit of je ze echt serieus neemt. Blijf ze dan nog steeds serieus neme, zo kun je hun vertrouwen winnen. Daarnaast is de Kindertelefoon gratis en komt daardoor niet op de telefoonrekening. De Kindertelefoon is telefonisch en via chat bereikbaar tussen 2 en 8 uur en het forum is de hele dag beschikbaar. Ingestuurde foto van cogroep 136 op cogroepweekend. - pagina 19 -

20 Kijk niet naar me! Er zijn veel dingen waar mensen zich voor kunnen schamen: van plat op je bek gaan voor de hele klas tot afgewezen worden door het populairste kind van de klas tot 30 minuten over één fatsoenlijke hechting doen. Er zijn ook ziekten, lichamelijke afwijkingen en verslavingen waar mensen zich erg voor kunnen schamen. Bekende voorbeelden hiervan zijn de ziekte van Parkinson, obsessief compulsieve stoornis, incontinentie, brandwonden, psoriasis en eczeem. In dit artikel worden een aantal andere voorbeelden verder toegelicht, waarvan bekend is dat mensen zich er voor kunnen schamen, of dat nu diegene zelf betreft of hun omgeving. Door: Valerie Feskens Syndroom van Gilles de la Tourette Je kent het wel, die spiertrekking bij je ooglid of die onweerstaanbare drang om alle scheldwoorden die je kent eens te gebruiken. Stel je nu eens voor dat je zoiets continu hebt. Dit syndroom, dat is vernoemd naar de neuroloog die het voor het eerst heeft beschreven, is een erfelijke neuropsychiatrische stoornis die voor ontremming van het motorische en limbische systeem zorgt. Het begint over het algemeen tussen de twee en vijftien jaar met motorische tics, één of twee jaar later gevolgd door een vocale tic. De bekendste hiervan zijn de forse scheldpartijen (coprolalie), alhoewel keel schrapen, kuchen en klakken met de tong vaker voorkomen. Tics worden voorafgegaan door een onweerstaanbare drang om deze uit te voeren, alhoewel deze drang tijdelijk onderdrukt kan worden. Na de puberteit nemen de tics meestal af. Voor de diagnose zijn er minstens twee verschillende motorische tics en één vocale tic nodig, niet noodzakelijkerwijs op hetzelfde moment. De aandoening kan behandeld worden met gedragstherapie en dopamine antagonisten zoals antipsychotica. Ook helpt het als de omgeving niet de aandacht legt op de tic, aangezien bij stress de tic verergert. Nymfomanie De droom van veel mannen, hoewel het voor de vrouw in kwestie heel vervelend is. Meestal worden nymfomanen beschreven als vrouwen die meer behoefte hebben aan bevrediging dan normaal wordt geacht. Maar ja, wat is het meer dan normaal? De definitie die in de geneeskunde wordt gebruikt is een voortdurende, onverzadigbare honger hebben naar bevrediging. In tegenstelling tot bij een gewone seksverslaving is geslachtsgemeenschap hierbij niet zozeer het doel: vaak verbergen mensen het juist voor hun partners omdat ze zich ervoor schamen. Nimfen zijn oorspronkelijk Griekse halfgodinnen; nymfomanen zijn dus automatisch vrouwelijk. De mannelijke tegenhanger is Satyr: mannelijke seksuele overgeprikkeldheid wordt dan ook satyriasis genoemd. Bij nymfomanie of satyriasis kan een hormonale stoornis, die vaak versterkt wordt door psychische factoren, aanwezig zijn in de hypofyse. Als behandeling is gedragstherapie beter dan libidoverlagers. Een bijzonder feitje: je kunt wel behandeld worden voor zogenaamd hyperseksueel gedrag indien dit een probleem vormt, maar de American Psychiatric Association is nog aan het discussiëren of het een psychiatrische stoornis betreft en of dit dus in de appendix van de DSM opgenomen kan worden of niet. Verslaving aan Krokodil Je zult misschien denken: wat doen sommige mensen?! Nee, Krokodil is een nieuwe drug die populair is geworden in Rusland. De drug is zelf te bereiden door verwarming van het mengsel codeïne (hetgeen zonder recept verkrijgbaar is in Rusland), benzine of verfverdunner, jodium en rode zwavel (luciferstokjes). Hierbij ontstaan desomorphine en toxische en corrosieve bijproducten. Er ontstaat een pasta die ingespoten kan worden. Het middel, dat slechts anderhalf uur werkt, is vele malen goedkoper dan heroïne, vijf maal zo sterk en zeer verslavend. De drug dankt zijn naam aan de enigszins onprettige bijwerking, waarbij de toxische stoffen het lichaam letterlijk wegvreten. Er ontstaan grote, stinkende wonden, de huid verkleurt groen en zwart door necrose en uiteindelijk kan zelfs het bot bloot komen te liggen. Op internet zijn talloze foto's te zien over de verwoestende werking van Krokodil. Afkicken van Krokodil is vanwege dit ernstige, zeer pijnlijke neveneffect dat je er gratis bij krijgt dan ook erg moeilijk vanwege de sterke opioïde werking. De gemiddelde levensverwachting bij verslaving aan deze drug is twee jaar. Veel Russische heroïnegebruikers stappen vanwege de lage kosten over op deze drugs ondanks het verwoestende effect ervan. Apotheken zien het misbruik ook duidelijk aan de sterk verhoogde omzet en terugkerende klanten, maar blijven toch codeïne verstrekken. Zo lang er op overheidsniveau niets wordt gedaan en de hulp aan verslaafden niet beter wordt, zal het probleem vanwege de lage kosten en het gemak om aan de ingrediënten te komen in armere landen steeds groter worden. Decorumverlies Decorum staat letterlijk voor fatsoen. In de geneeskunde wordt decorumverlies gedefinieerd als het zich in sociale situaties ongepast gedragen zonder zich te beseffen dat het betreffende gedrag onacceptabel is. Het ontstaat bij ziektebeelden zoals dementie, delier, psychosen en manische episoden. Dit gedrag kan tot nogal gênante situaties lijden, waarbij het lijdend voorwerp meestal de familie is van de patiënt. Verder kan er ook crimineel gedrag ontstaan. Het bekendste voorbeeld van decorumverlies is het maken van seksueel getinte opmerkingen. Bij dementie gaat dit zelden gepaard met hyperseksueel gedrag, aangezien bij frontotemporale dementie meestal libidostoornissen voorkomen. Ontremming of grensoverschrijdend gedrag bij sommige andere psychiatrische stoornissen, zoals bij persoonlijkheidsstoornissen, is te onderscheiden door een normaal bewustzijn. Veel ziekten kunnen schaamte veroorzaken door de afwijking of verslaving zelf, of door anderen die negatieve aandacht hieraan besteden. Een goede, steunende omgeving helpt bij veel van deze aandoeningen al goed om de patiënt te ondersteunen en beter met de afwijking om te laten gaan. Tot slot zul je nu hopelijk gaan nadenken bij een jonge patiënt uit een achterbuurt die met een been op de SEH komt alsof er een krokodil in gezeten heeft. Literatuur 1. Jankovic, M. Tourette syndrome. In: UpTo Date, Basow, DS (Ed), UpToDate, Waltham, MA, Goudenkooy. Wat is Nymphomanie of een nymfomane en is het wel erg. Mens en gezondheid 3. Walker, S. Krokodil: The drug that eats junkies. The Independent, june pagina 20 -