Lespakket RELATIES HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN

Transcriptie

1 Lespakket RELATIES HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN

2 Lespakket Dicht bij mijn bed show Inhoudsopgave 1. Veilig moeder WORDEN Tussen meisje en moeder Tienerouders in de WERELD Tienervaders wereldwijd Kleur bekennen 131 COLOFON Hoofdredactie Marinka De Rycke Redactie Boris Cruyssaert, Marinka De Rycke en Lut Joris Eindredactie Boris Cruyssaert Inhoudelijk advies Bart Degryse, Erika Frans, Wim Van de Voorde, Lies Verhetsel en Wouter Vanloot Met dank aan De leerkrachten van de Antwerpse Provinciale Scholen, de Sensoa-projectgroep, Eveline De Bie en Katrien Vermeire Ontwerp & opmaak Lieven Jacobs Fotoredactie Lieven Jacobs en Stijn Provoost V.U. Chris Lambrechts, Kipdorpvest 48a, 2000 Antwerpen Versie Oktober 2011 Een uitgave van Sensoa vzw 2011 Sensoa Toestemming is vereist voor overname van de teksten, op welke wijze ook De Vlaamse Overheid kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de inhoud van dit lespakket. 102 // Thema Gezinsplanning

3 Lespakket RELATIES lespakket HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN Lespakket RELATIES HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN Lespakket RELATIES HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN Lespakket RELATIES HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN Lespakket RELATIES HIV & SOA GEZINSPLANNING SEKSUEEL GEWELD MILLENNIUMDOELSTELLINGEN EN SEKSUELE RECHTEN Thema Gezinsplanning // 103

4 Lespakket Dicht bij mijn bed show Seks en relaties, daar willen wij het over hebben. Jongeren informeren over de Millenniumdoelstellingen lijkt soms onbegonnen werk. Hen laten stilstaan bij de situatie van hun leeftijdsgenoten in het Zuiden maakt het al iets toegankelijker. En wat hebben jongeren hier en in landen in ontwikkeling gemeen: hun interesse in alles wat met seks en relaties te maken heeft. Sensoa gebruikte dit als uitgangspunt om de dichtbijmijnbedshow te ontwikkelen. Met de nieuwe website www. dichtbijmijnbedshow.be met onder meer een quiz, heel wat filmpjes en een pak informatieve weetjes over seksuele gezondheid in het Zuiden, sluiten we alvast aan bij hun leefwereld. De interactieve quiz met Sean D Hondt als quizmaster bestaat uit 5, 10 of 15 vragen die u samen met uw leerlingen in de klas kan doen. U kan deze quiz online doen of op voorhand downloaden zodat u het offline met uw leerlingen kan spelen. Bij de offline versie kan u elke vraag bespreken en eventueel teruggaan naar een vorige vraag, de online versie kan u enkel spelen als een echte quiz. Voor u voorzien we online kant-en-klaar lesmateriaal en fact sheets met achtergrondinformatie. Dit digitaal lespakket bevat instrumenten en methodieken voor het lesgeven over en het begeleiden van jongeren omtrent seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) in een globale context. De oefeningen en bijhorende fact sheets zijn verdeeld over 5 thema s: 1. Relaties 2. Hiv & Soa 3. Gezinsplanning 4. Seksueel geweld 5. Millenniumdoelstellingen en Seksuele rechten Verder is er ook nog een inleidend thema met de projectomschrijving, de voorstelling van het materiaal, de eindtermen en afspraken voor in de klas. De filmpjes die nodig zijn om bepaalde oefeningen te doen vindt u op de nieuwe website. Met de educatieve website en het digitaal lespakket brengen we alvast de Millenniumdoelstellingen via seksuele en reproductieve gezondheid dichter bij u en het bed van uw leerlingen. 104 // Thema Gezinsplanning

5 1. Veilig moeder worden 40 MIN Doelstellingen Inzicht hebben in de verschillende aspecten van zwanger zijn en bevallen in het Noorden en in het Zuiden. De oorzaken kennen van moedersterfte bij zwangere vrouwen, met focus op jonge vrouwen. Weten hoe je de oorzaken van moedersterfte kan aanpakken. Werkwijze Introductie Kondig het filmpje Veilig moeder worden. Een kans voor alle vrouwen wereldwijd? aan. Dit is een filmpje van Moedernacht, een evenement waar men de hoge moedersterfte in het Zuiden wil aankaarten. Er zijn drie delen in deze oefening met mogelijke richtvragen. Je kan zelf kiezen welke vragen je wil overlopen. Je kan deze richtvragen al op voorhand op bord zetten. Deel 1: Mogelijke richtvraag: Wat heeft jullie het meest verbaasd in het filmpje? Bespreek in een kringgesprek het filmpje en vergelijk de situatie in het Zuiden met de situatie in België. Schrijf de gelijkenissen en verschillen op bord. Deel 2: Mogelijke richtvragen: - Wat zijn oorzaken van tienerzwangerschappen in het Zuiden? - Zie je dezelfde oorzaken van tienerzwangerschap in België? Je kan altijd een citaat van Nestor Moyo uit het filmpje aanreiken om het gesprek op gang te trekken: In sommige culturen leren meisjes niet om nee te zeggen. Ze moeten gedwee zijn. Zelfs als ze tot seks gedwongen worden kunnen ze geen nee zeggen. Noteer de oorzaken op bord. Als de leerlingen geen andere oorzaken meer vinden, vul dan zelf aan met andere oorzaken. Deel 3: Mogelijke richtvragen: - Hoe kan je het aantal tienerzwangerschappen verminderen in het Zuiden? Wat zijn mogelijke oplossingen? - Wat kan men in België doen om het aantal tienerzwangerschappen te verminderen? Verdeel de klas in groepjes en laat elk groepje brainstormen over hoe ze de reeds genoemde oorzaken van tienerzwangerschappen zouden kunnen aanpakken. Bespreek klassikaal de gesuggereerde oplossingen. Materiaal Filmpje Veilig moeder worden. Een kans voor alle vrouwen wereldwijd? op (10:19) (Gezinsplanning > Moedersterfte). Deze film is geproduceerd voor Moedernacht, een initiatief om aandacht te vragen voor het recht op keuze en veiligheid rondom zwangerschap en bevalling. De film is gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken Nederland. Begeleidersfiche Veilig moeder worden Thema Gezinsplanning // 105

6 Lespakket Dicht bij mijn bed show "Begeleidersfiche " Veilig moeder worden Deel 1 Je kan het eerste deel van deze oefening beginnen met te vragen wat de leerlingen het meest verbaasd heeft in het filmpje. Op deze manier kan je met de leerlingen tot de gelijkenissen en verschillen komen van zwanger zijn en bevallen in het Noorden en in het Zuiden. Vraag: Wat heeft jullie het meest verbaasd in het filmpje? Mogelijke antwoorden (1, 2, 3): 1. Jongste meisje dat bevallen is bij Nestor Moyo (11 jaar) Bijvraag 1.1: Wie is Nestor Moyo? Nestor Moyo was 20 jaar verloskundige in Zimbabwe en werkt nu bij de internationale organisatie van verloskundigen (International Confederation of Midwives) in Den haag. De problematiek van ongewenste tienerzwangerschappen is één van haar belangrijkste aandachtspunten. Bijvraag 1.2: Hoe oud was het jongste meisje dat Nestor Moyo over de vloer heeft gekregen? Beeld je in dat je op je 11 jaar zwanger bent en moet bevallen. Hoe zou dat zijn? Bijvraag 1.3: Waarom is volgens Nestor Moyo een tienerzwangerschap gevaarlijk voor een jong meisje? - Een jong meisje is vaak fysiek nog niet in staat om een baby op de wereld te zetten, wat kan leiden tot grote problemen bij de geboorte en pijnlijke overblijvende ongemakken. - Door armoede en ondervoeding zijn meisjes in ontwikkelingslanden soms niet volgroeid. Een 15-jarig meisje uit een ontwikkelingsland is dus vaak kleiner dan een meisje uit het Westen. Haar bekken is ook kleiner waardoor ze meer kans heeft op complicaties. - Verder kan een tienerzwangerschap ongewenst zijn en leiden tot abortus, wat vooral in het Zuiden grote risico s met zich meebrengt. 2. Vrouw met baby in stuitligging die binnengebracht wordt met een oude auto Bijvraag 2.1: Hoe zou een bevalling hier in België verlopen? Laat de leerlingen formuleren waaraan ze denken, belangrijke opmerkingen zijn: - Er zijn in België ambulances als men zelf niet op tijd in het ziekenhuis geraakt. - Een stuitligging weet men vaak op voorhand. - Men heeft het juiste materiaal beschikbaar om een keizersnede te doen. - Bijvraag 2.2: Hoe wordt een meisje hier in België medisch begeleid tijdens haar zwangerschap? Laat de leerlingen formuleren waaraan ze denken. In België kan je je medisch laten begeleiden door de gynaecoloog, huisarts of vroedvrouw (combinatie is mogelijk). Dit houdt in dat men je voorgeschiedenis nagaat, je gewicht controleert, je baarmoeder meet, de ligging van je kind bepaalt, luistert naar de harttonen van je kind, een urineonderzoek doet op suiker en eiwitten, je bloeddruk meet en een bloedonderzoek, echografie en inwendig onderzoek doet. Bijvraag 2.3: Ook bij ons loopt niet alles van een leien dakje bij een tienerzwangerschap. Welk voorbeeld haalt Hanne in het filmpje aan? Ze kent een meisje dat, toen ze hoorde dat ze zwanger was, enkel nog tijdens haar zwangerschap bij haar ouders mocht blijven maar daarna moest ze verhuizen. Ze heeft zich nu ingeschreven in een vrouwenopvang waar ze terecht kan. Maar ze kan op dit moment niet naar school want die mogelijkheid is er niet, omdat de wachtlijst voor de kinderopvang heel lang is. 106 // Thema Gezinsplanning

7 3. Koele reactie dokter na bevalling ( Je zal het verlies moeten accepteren. Het is jammer, maar wees blij dat je zelf nog leeft ) Bijvraag 3.1: Begrijp je de reactie van de dokter in het filmpje? Hoe verklaar je zijn reactie? Eigen antwoord. De reactie van de dokter kan bij de leerlingen nogal afstandelijk en koud overkomen. Maar deze dokter werkt in erbarmelijke omstandigheden waardoor hij gewoon blij is dat hij het leven van het meisje/de vrouw heeft kunnen redden. Veel vrouwen hebben niet zoveel geluk. Bijvraag 3.2: Hoe zou de reactie van een dokter in België zijn? Laat de leerlingen formuleren waaraan ze denken, voorbeelden zijn: de dokter zou de tijd nemen om te praten met de moeder en uitleg te geven, er zou opvang en verdere begeleiding voorzien worden Thema Gezinsplanning // 107

8 Lespakket Dicht bij mijn bed show Deel 2 Vraag: Wat zijn oorzaken van tienerzwangerschappen in het Zuiden? Mogelijke antwoorden: 1. Jongeren leren niet de juiste vaardigheden aan om seks te weigeren of om over veilig vrijen te praten of te onderhandelen (zie citaat Werkwijze). 2. Mannen willen soms hun mannelijkheid tonen, door met jonge vrouwen om te gaan. 3. Transactionele seks: seks in ruil voor materiële voordelen en basisbehoeften (zoals voedsel en onderwijs) voor overleving. Deze problematiek is heel complex want men moet ook rekening houden met sociale verhoudingen en reële emoties. 4. Aard seksuele voorlichting: lessen beperken zich tot het louter biologisch aspect van seksualiteit en het promoten van onthouding. 5. Genderongelijkheid: vrouwen en meisjes hebben vaak weinig scholing, onvoldoende toegang tot informatie, zijn afhankelijk van een man voor financiële middelen, de gezondheid van een meisje of vrouw is niet altijd een prioriteit, ze hebben geen beslissingsrecht over het gebruik van voorbehoedsmiddelen, er vindt veel seksueel geweld plaats tegen vrouwen 6. Stap naar diensten voor seksuele en reproductieve gezondheid is vaak te groot (diensten te duur, werken te oordelend en zijn zich niet bewust van de specifieke noden van jongeren). 7. De afstand naar de diensten voor seksuele en reproductieve gezondheid is vaak te groot. 8. Condooms en andere voorbehoedsmiddelen zijn duur of niet voorhanden. 9. Gewoontes en taboes verhinderen jongeren om over relaties en seks te praten met hun ouders. Deze taboesfeer werkt vreemde overtuigingen en mythes in de hand. 10. In veel culturen is het normaal om op jonge leeftijd moeder te worden Vraag: Zie je dezelfde oorzaken van tienerzwangerschappen in België? Mogelijke antwoorden: 1. Het niet (of te weinig) gebruiken van anticonceptie door de beperkte kennis erover. 2. Soms speelt een gevoel van persoonlijke onfeilbaarheid wat een zwangerschap betreft ( Mij overkomt dat niet ). 3. Voor sommigen is het moeilijk praten over anticonceptie met de partner. 4. Anderen hebben vooroordelen ten opzichte van bepaalde anticonceptie. 5. Er kan sprake zijn van gedwongen (onveilige) seks. 6. Anticonceptie kan fout gebruikt worden. 7. Anticonceptie kan falen. 8. Een jongere kan nonchalant zijn in het gebruik van anticonceptie omdat hij of zij het eigen risico op zwangerschap moeilijk kan inschatten. Vaak speelt het mee dat hij of zij geen regelmaat vindt in het plannen van het eigen leven en het gebruiken van anticonceptie Dit zijn mogelijke oorzaken van ongeplande zwangerschappen. Een semigeplande tienerzwangerschap is een zwangerschap van een tiener die het niet als een prioriteit ziet om een zwangerschap te voorkomen. Een geplande zwangerschap is een zwangerschap waarnaar sterk verlangd wordt door de tiener. 108 // Thema Gezinsplanning

9 Deel 3 Vraag: Hoe kan je het aantal tienerzwangerschappen verminderen? Wat zijn mogelijke oplossingen? Mogelijke antwoorden: 1. Werk maken van seksuele voorlichting: correcte en volledige informatie zodat jongeren bewust keuzes kunnen maken. Seksuele opvoeding moet deel uitmaken van het curriculum. Bijvraag: Hoe tonen ze dit in het filmpje? (toneelstuk in Ghana) 2. De wetgeving moet strenger zijn of strikter toegepast worden op het gebied van seks met minderjarigen. 3. Voorbehoedsmiddelen moeten beschikbaar en betaalbaar zijn. 4. Diensten voor seksuele en reproductieve gezondheid moeten op maat van de jongeren georganiseerd zijn. 5. Jongeren moeten worden aangemoedigd om voorbehoedsmiddelen te gebruiken. 6. Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen aanpakken door mannen actief te betrekken in voorlichtingsprogramma s. 7. Universele toegang tot basis en secundair onderwijs voorzien. 8. Vraag: Wat kan men in België doen om het aantal tienerzwangerschappen te verminderen? Antwoord: Nog meer aandacht geven aan seksuele voorlichting omdat informatie over voorbehoedsmiddelen en veilig vrijen essentieel is. Maar, het mag niet enkel een technisch verhaal worden, men mag zeker niet vergeten om het emotionele aspect van relaties en seksualiteit aan bod te laten komen tijdens de voorlichting. Ook de ouders moeten bij de seksuele opvoeding betrokken worden. Thema Gezinsplanning // 109

10 Lespakket Dicht bij mijn bed show 2. Tussen meisje en moeder 45 MIN Doelstellingen Zich bewust zijn van de moeilijke situatie van sommige meisjes uit het Zuiden. Zich bewust zijn van de moeilijke context waarin de verhalen afspelen. Werkwijze Verdeel de klas in groepjes van twee. Geef elk groepje één of meerdere foto s (niet het verhaal) van een meisje uit Congo. Je kan er ook voor kiezen om twee groepjes dezelfde foto( s) te geven. Geef elk groepje 5 à 10 minuten de tijd om een kort verhaaltje te bedenken dat bij de foto zou kunnen horen. Dit mag in puntjes. Mogelijke richtlijnen voor het verhaal: - Geef het meisje (en het kind) een naam en leeftijd. - Vertel haar situatie. - Beschrijf haar gevoelens. Laat vervolgens elk groepje zijn foto en verhaal aan de klas voorstellen. Als je twee groepjes met dezelfde foto hebt, laat hen dan de foto en het verhaal na elkaar vertellen. Nadat ieder groepje zijn verhaal heeft verteld, laat dan iemand anders uit de klas het echte verhaal voorlezen. Bespreek samen de verschillen en gelijkenissen tussen de twee verhalen en laat de leerlingen discussiëren over de situatie van het meisje op de foto. Stel bijvragen: - Wat voel je bij dit verhaal? - Had je dit verhaal verwacht? - Kan jij je inbeelden dat dit jou (of voor jongens: je vriendin) overkomt? - Wat zou jij doen in dat meisje haar plaats? - Hoe zou haar situatie kunnen verbeterd worden? Eindig de discussie met een conclusie: Deze tentoonstelling toont sterke vrouwen, moedige meisjes die ondanks hun pijnlijke verhalen proberen te overleven en hun kind een betere toekomst te geven. Stel dat het heel moeilijk is om je als jongere uit België in te leven in de situatie van een meisje in Congo. Elke maatschappelijke context is immers anders en niet altijd te begrijpen vanuit onze leefwereld. Beslissingen zijn afhankelijk van de omkadering, zo worden jongeren hier verondersteld te studeren, een job te zoeken en daarna pas aan kinderen te beginnen. In het Zuiden loopt dit vaak door elkaar en zien we andere verwachtingen. Materiaal Hand-out Foto s. Deze foto s en verhalen komen uit de fototentoonstelling Tussen meisje en moeder, je kan deze tentoonstelling gratis ontlenen. Voor meer informatie, zie Begeleidersfiche Verhalen bij foto s 110 // Thema Gezinsplanning

11 LL Hand-out Foto s 1. Foto: Freddy Meert Thema Gezinsplanning // 111

12 Lespakket Dicht bij mijn bed show 2. Foto: Freddy Meert 112 // Thema Gezinsplanning

13 3. Foto: Freddy Meert Thema Gezinsplanning // 113

20 Lespakket Dicht bij mijn bed show "Begeleidersfiche " Verhalen bij de foto s In de fact sheet Gezinsplanning staat er meer informatie over de situatie van Congolese tienermoeders. Onderstaande kernwoorden geven je in een oogopslag al een idee waar de verhalen over gaan. Kernwoorden verhalen 1. Fallone: weeskind, zoektocht naar toekomst (vluchtweg), afwezigheid vader van kind 2. Patricia: prostitutie, onwetendheid, (bij)geloof, afwezigheid vader van kind, lessen getrokken 3. Solange: abortus, geldgebrek, relatie ouders 4. Ikandu: moeilijke thuissituatie, zoektocht naar toekomst (vluchtweg), (bij)geloof 5. Kechy: moeilijke thuissituatie, stoppen met school, groepsdruk, onwetendheid, afwezigheid vader van kind 6. Arnelle: prostitutie, onwetendheid, lessen getrokken 7. Evelyne: stoppen met school, toekomstplannen, verandering gedrag 8. Muteki: abortus 9. Christelle: moeilijke thuissituatie, verkrachting, is alleen, (bij)geloof Verhalen met context 1. Fallone was als weeskind steeds het vijfde wiel aan de wagen. Ze ging bewust op zoek naar een man die haar kon helpen. Toen ze zwanger werd, verdween de man samen met Fallones hoop op een toekomst. Ze is vijftien jaar en acht maanden zwanger. Context: Weeskinderen worden meestal door familie opgevangen of komen terecht in een klooster of weeshuis. Het ontbreken van een echte thuis maakt dat veel kinderen op zoek gaan naar een warm nest. Een man of vrouw waar ze een nieuw leven mee kunnen beginnen. Velen, zoals Fallone, komen bedrogen uit. Er rust in veel landen een taboe op ongehuwd zwanger zijn, omdat seks voor het huwelijk vaak niet goedgekeurd wordt. 2. Patricia beviel een aantal maanden geleden van haar zoontje Frank. Ze is nog maar zestien, maar prostitueert zich al jaren. De vader van Frank zag er niet ziek uit, dus deden ze het zonder condoom. Ik weet niet hoe ik moet overleven met een baby. Soms laat ik hem alleen achter om te gaan werken zodat ik eten kan kopen. Nu vrijt ze met condoom, want volgens Congolees geloof wordt een baby ziek wanneer de moeder rechtstreeks contact heeft met een man die niet de vader van het kind is. Ze bidt dat Frank een verantwoordelijke man wordt, die haar zal helpen. Context: Door armoede komen veel vrouwen in de prostitutie terecht. Ze zijn afhankelijk van mannen om geld te verdienen. Het lukt vrouwen niet altijd om veilige seks te eisen. Hierdoor kunnen ze ongewenst zwanger geraken of geïnfecteerd raken met hiv, het virus dat aids veroorzaakt. Er heerst ook veel onwetendheid, gewoontes en taboes verhinderen jongeren over relaties en seks te praten met hun ouders. Ze moeten de mosterd halen bij vrienden, vaak een twijfelachtige bron. Voorlichting op school beperkt zich ook tot het biologische en het promoten van onthouding. Ook in België is er onwetendheid, zo kan de redenering de vader van Frank zag er niet ziek uit ook hier voorkomen. 3. Solange stal 30 dollar van haar ouders om zich te laten verzorgen in het ziekenhuis na een clandestiene abortus. Context: Onveilige abortus is voornamelijk in het Zuiden een probleem, omdat abortus vaak bij wet verboden is en men geen toegang heeft tot diensten die een veilige abortus garanderen. Vrouwen, geconfronteerd met een ongewenste zwangerschap, nemen hun toevlucht tot clandestiene, onveilige abortussen die in vele gevallen worden uitgevoerd door traditionele genezers. Abortus is in vele landen taboe waardoor men er niet zomaar met zijn ouders over kan praten. Ook in België is het praten met je ouders over zulke zaken niet gemakkelijk. Je kan hier wel volledig anoniem een abortus laten uitvoeren en abortus is niet verboden in België. 120 // Thema Gezinsplanning

21 4. Ikandu is 17. Ze noemde haar dochter Balinga ( iets waardevols ). Balinga is zes maanden. Ook Ikandu had het moeilijk thuis. Haar vader was hertrouwd en zijn nieuwe vrouw behandelde haar slecht. Omdat ze honger had, zocht ze een man die voor haar kon zorgen. Toen ze zwanger van hem werd, beschuldigde haar stiefmoeder Ikandu van hekserij. Ze leeft nu op straat en verkoopt zakjes met water. Context: Ikandu kent een moeilijke thuissituatie, een man vinden en trouwen is in haar ogen een manier om te vluchten en een eigen gezin te hebben. In heel wat landen zijn er bepaalde godsdienstige rituelen die wij bestempelen als bijgeloof maar die vaak tot de dagelijkse leefwereld behoren. 5. Kechy, 19 jaar, wordt triest als ze terugdenkt aan toen ze zeventien was. Ze zat in het voorlaatste jaar secundair onderwijs en was een goede studente. Haar oudere, seksueel actieve vrienden, spoorden haar aan hetzelfde te doen. Ze werd van de eerste keer zwanger. Diyodan is nu twee jaar. Ze wonen samen bij Kechy s vader en stiefmoeder, die haar mishandelt. Ze leven van eten dat ze krijgen van vrienden en van wat ze bijeensprokkelen op straat. Ze heeft nooit meer iets van de vader van Diyodan gehoord. Ze kent zijn familie niet en kan hem zelf niet opzoeken. De school heeft ze op haar zwangere buik kunnen schrijven. Context: Zowel bij ons als in het Zuiden voelen veel jongeren de druk van leeftijdsgenoten. De context kan anders zijn, maar deze soort druk bestaat overal. Jongeren voelen zich verplicht om zich aan te passen aan wat algemeen tot de norm behoort. Deze druk kan een grote rol spelen in de beslissingen die jongeren moeten nemen, vooral op seksueel gebied. Jongeren zitten volop in hun seksuele ontwikkeling en willen soms zo snel mogelijk hun maagdelijkheid verliezen om bij de groep te horen, zonder er zelf mentaal of fysiek klaar voor te zijn. Veel jongeren, overal ter wereld, denken ook dat je van de eerste keer seks niet zwanger kan geraken. 6. Arnelle s dochter Noëlle viert in april haar tweede verjaardag en woont bij haar papa. Arnelle zelf is 17 jaar. Hij was een vaste klant van Arnelle, dus was een condoom niet nodig. Nu weet ik hoe de vruchtbaarheidscyclus werkt. Met mijn vaste klanten reken ik uit wanneer we beschermd moeten vrijen. Context: Door armoede komen veel vrouwen in de prostitutie terecht. Ze zijn afhankelijk van mannen om geld te verdienen. Het lukt vrouwen niet altijd om veilige seks te eisen. Hierdoor kunnen ze ongewenst zwanger geraken of geïnfecteerd raken met hiv, het virus dat aids veroorzaakt. Er heerst ook veel onwetendheid, gewoontes en taboes verhinderen jongeren over relaties en seks te praten met hun ouders. Ze moeten de mosterd halen bij vrienden, vaak een twijfelachtige bron. Voorlichting op school beperkt zich ook tot het biologische en het promoten van onthouding. Ook in België is er onwetendheid, veel jongeren weten niet hoe de vruchtbaarheidscyclus in elkaar zit en hoe ze correct de pil moeten innemen of een condoom gebruiken. 7. Evelyne zat in haar laatste jaar secundair onderwijs toen ze zwanger werd van een vriend. Ze moest haar studies stopzetten. Ondertussen is Evelyne er vijfentwintig en volgde ze een beroepsopleiding tot schoonheidsspecialiste. Nu heeft ze een eigen zaakje en is ze vastbesloten haar zoontje Pavodi uit te leggen hoe meisjes zwanger worden. Context: In België blijft de schoolplicht tot 18 jaar gelden ook tijdens de zwangerschap. Uiteraard kan het meisje op school afwezig blijven voor bevalling en bevallingsrust. In veel landen in het Zuiden is er geen schoolplicht, veel meisjes haken dan ook af als ze zwanger zijn. School lopen is voor veel families ook gewoon te duur. 8. Muteki Getou, 19 jaar, raakte in coma nadat ze foute medicatie nam voor abortus. Context: Onveilige abortus is voornamelijk in het Zuiden een probleem, omdat abortus daar vaak bij wet verboden is en men geen toegang heeft tot diensten die een veilige abortus garanderen. Vrouwen, geconfronteerd met een ongewenste zwangerschap, nemen hun toevlucht tot clandestiene, onveilige abortussen die in vele gevallen worden uitgevoerd door traditionele genezers. Dit loopt vaak slecht af of zorgt voor complicaties. Thema Gezinsplanning // 121

22 Lespakket Dicht bij mijn bed show 9. Christelle is net bevallen. Haar kind heeft nog geen naam, omdat ze niet weet hoe hem te noemen en wat met hem aan te vangen. Ze is helemaal alleen. Een aantal jaren geleden trok Christelle samen met haar moeder naar Kinshasa. Ze was een heksenkind, de schuld van alle problemen in haar familie. Chistelles moeder keerde al snel terug naar het binnenland. Christelle werd verkracht op straat. Context: Verschillende factoren zijn bepalend voor het risico op seksueel geweld bij jongeren in het Zuiden, namelijk armoede, een patriarchale samenleving, maatschappelijke normen die seksueel geweld en genderongelijkheid versterken, huwen op jonge leeftijd, ontoereikende onderwijs- en gezondheidszorg... Ook tal van individuele, familiale en factoren op gemeenschapsniveau spelen een rol. Een goede band met de ouders en seksuele communicatie is bijvoorbeeld een beschermende factor tegen seksueel geweld. Voor meer informatie over deze factoren, bekijk zeker de fact sheet Seksueel geweld. 122 // Thema Gezinsplanning

23 3. Tienerouders in de wereld 30 MIN Doelstellingen Een correcte beeldvorming hebben over tienerouderschap in de wereld. Inzicht hebben in de leefwereld, knelpunten en motivatie van tienerouders. Positieve en negatieve elementen van tienerouderschap tegen elkaar kunnen afwegen. De gelijkenissen en verschillen tussen tienerouders uit rijke en arme landen kunnen opsommen. Inzien dat emoties universeel zijn. Werkwijze Verdeel de klas in groepjes en geef elk groepje een verhaal uit het Noorden en uit het Zuiden. Geef bij grote klassen enkele groepjes dezelfde verhalen. Elk groepje bespreekt de positieve en negatieve punten in de verhalen. Ze schrijven deze elementen op een flap. Plaats de flappen met positieve en negatieve punten naast elkaar en laat een groepje met een bepaald element starten bijvoorbeeld steun van de familie. Of maak op bord een schema met de positieve en negatieve aspecten. Laat de andere groepjes vanuit hun eigen verhalen reageren indien dit element ook positief of net negatief was. Ga verder over een volgend element en overloop zo alle negatieve en positieve aspecten die op de flappen genoteerd zijn. Zo krijg je een gesprek over de positieve en negatieve elementen van tienerouderschap wereldwijd. Maak duidelijk dat uit de verhalen blijkt dat emoties universeel zijn. Tienerouders over de hele wereld voelen zich angstig, twijfelen over verschillende keuzes en voelen zich verward en alleen. De leefwereld, knelpunten en motivatie van de jongeren zijn wel telkens anders. Materiaal Flappen Hand-out Getuigenissen van tienerouders: 1. Sophia uit Brugge, België 2. Javier uit Cuzco, Peru 3. Holly uit Manchester, Groot-Brittannië 4. Akia uit Agadez, Niger 5. Giuseppe uit Firenze, Italië 6. Soenita uit Bangalore, India Begeleidersfiche Tienerouders in de wereld In het boekje Niet Gepland, Toch Gewenst vertellen jonge ouders in twintig interviews, geïllustreerd met beeldend fotomateriaal, over hun worsteling en hun successen. Ook deze meer uitgebreide getuigenissen kan je gebruiken in de klas, deze verhalen gaan wel enkel over Nederlandse jongeren. Thema Gezinsplanning // 123

24 Lespakket Dicht bij mijn bed show LL Hand-out Getuigenissen van tienerouders 1. Sophia (17) uit Brugge, België Sophia is een jonge mama uit Brugge. Op haar 16 e werd ze zwanger van haar zoon Max. Ik dacht eerst dat er iets fout gelopen was met de test. Ik wou het maar niet geloven, maar na een tweede test bij de dokter werd het nieuws bevestigd. Ik was zwanger! Ik had het net uitgemaakt met mijn vriend nog voor ik wist dat ik zwanger was. Ik wou me concentreren op mijn studies en een vaste relatie paste niet in het plaatje. Jasper, mijn ex-vriend, schrok erg en legde de schuld eerst bij mij omdat ik de pil nog niet durfde vragen aan mijn ouders. Ze vonden dat ik al veel te vroeg een relatie had, laat staan dat ze wisten dat ik aan seks dacht. We vrijden dus meestal met condoom of hij stopte toen hij bijna klaarkwam. Daar moet het ergens fout zijn gegaan. Jasper zag zijn toekomst in duigen vallen, hij wou verder studeren, gaan werken, reizen maken, terug verliefd worden... Ik begreep zijn reactie wel, want ik voelde net hetzelfde. Je voelt je bang en onzeker, blij zijn zit er op dat moment echt niet Foto: istockphoto in. Ik wou het kindje houden, hij niet. Na lang wikken en wegen besloot ik toch om het kindje te houden. Ik heb Jasper nog een paar keer gezien tijdens de zwangerschap, maar dat was het dan ook. Toen ik het nieuws aan mijn ouders vertelde, begon mijn vader te preken en mijn moeder ging gewoon in stilte naar boven. Na een tijdje zijn ze wel bijgedraaid, nu steunen ze mij 100%. Mijn vrienden waren vooral verbaasd maar ook wel blij toen ik het nieuws vertelde. Sommige vrienden ben ik kwijtgeraakt tijdens mijn zwangerschap. Je groeit uit elkaar omdat je leven opeens heel anders is dan dat van je vrienden. 2. Javier (16) uit Cuzco, Peru Javier dacht dat het hem nooit zo overkomen, maar toch gebeurde het: een meisje was zwanger van hem! Ik stond aan de grond genageld toen ze mij het nieuws vertelde. We waren nog maar net samen, hoe kon dat nu? We waren nog niet eens zoveel met elkaar naar bed geweest. We zijn nu drie weken verder en ik weet nog steeds niet wat ik moet doen. Ik durf het zeker niet aan mijn familie vertellen want ze zijn streng katholiek. In hun ogen is seks voor huwelijk zonde en op jonge leeftijd zwanger worden is al helemaal een schande. Langs de andere kant is moederschap hier bij ons heilig waardoor er op abortus een groot taboe rust. Abortus is hier zelfs verboden! Help! Ik had haar nooit moeten overhalen om met mij naar bed te gaan... Foto: Stock-xchng 124 // Thema Gezinsplanning

25 3. Holly (16) uit Manchester, Verenigd Koninkrijk Holly is blij met haar kleine Kate, maar heeft de gevolgen van een kindje krijgen toch onderschat. Ik kom uit een arm gezin, mijn papa is door aanhoudende rugproblemen al een tijdje werkloos en mijn mama is poetsvrouw. Ik heb nog twee broers en een zus. Elke avond was er wel ruzie waardoor ik me opsloot in mijn kamer. Als mijn mama gaan werken was, nam ik de zorg van mijn broers en zus over. Er bleef nooit veel tijd over om te studeren. Soms wou ik gewoon van de wereld verdwijnen, zo slecht voelde ik me soms. Waarom kon ik niet gewoon zijn zoals mijn vriendinnen op school? Toen ik 15 was, leerde ik op school Luke kennen, het was grote liefde tussen ons. Ik wou heel graag een kindje om samen met Luke een nieuw leven en gezinnetje te starten. Het duurde niet lang of ik was zwanger. Ik kon eindelijk weggaan uit mijn ouderlijk huis, kreeg een uitkering en een sociale huurwoning. Maar al vlug lag mijn ideaalbeeld aan diggelen. Luke wou niets meer met mij en mijn situatie te maken hebben en ik moest stoppen met school. Kate is mijn engeltje, Foto: Ingram Publishing mijn reden van bestaan maar het is echt niet altijd even gemakkelijk Akia (18) uit Agadez, Niger Akia is moeder van haar dochtertje Aminata. Ze vindt zichzelf geen tienermoeder, maar ziet zichzelf als een jonge moeder. Veel meisjes in Niger trouwen vroeg en moederschap is daar onlosmakelijk mee verbonden. Tienermoeder zijn in Niger is dus geen opvallend verschijnsel. Ook ik ben een jonge moeder. Mijn zwangerschap zelf liep niet van een leien dakje en de bevalling was heel zwaar. Ik ben ongelooflijk blij dat ik en mijn kindje het hebben overleefd. Nu heb ik een kind van wie ik onvoorwaardelijk mag houden en van wie ik onvoorwaardelijk liefde terugkrijg. Dankzij kleine Amin heeft mijn leven zin! Ik ben jong en zit vol energie ondanks het feit dat ik op korte tijd een stuk volwassener moest worden. Natuurlijk is een kindje hebben soms ook een grote zorg. Ik moet echt dag en nacht klaarstaan en ze kan me soms echt gek maken door uren achtereen te huilen. Ik mis soms wel mijn vrijheid en onbezorgdheid. Vroeger was ik alleen maar bezig met school, nu heb ik een eigen huishouden en moet ik voortdurend dingen regelen zoals inkomen, opvang... Foto: istockphoto Ik heb het soms echt niet gemakkelijk maar toch ik zou niet meer willen ruilen. Thema Gezinsplanning // 125

26 Lespakket Dicht bij mijn bed show 5. Giuseppe (16) uit Firenze, Italië Op het moment dat Giuseppe hoorde dat zijn vriendin zwanger was, zakte hij in elkaar. Ik wist niet wat ik moest denken of zeggen. Ik ben naar buiten gegaan en ben als een gek beginnen lopen. Hoe kon dit gebeuren dacht ik bij mezelf. Cristiana neemt toch de pil? Vorige maand was ze wel een weekje thuisgebleven omdat ze buikgriep had. We wisten helemaal niet dat de pil op zo n moment niet meer veilig is. We hebben het over abortus gehad, maar dat wilden we geen van beiden. Ons leven bestond enkel nog uit vraagtekens: hoe vertellen we het aan onze familie en vrienden? Hoe moet het nu met onze studies? Waar gaan we wonen? Hoe redden we het financieel? Vandaag is Cristiana 6 maanden zwanger. Het is ondertussen al moeilijk geweest, vooral het geregel van de praktische zaken weegt zwaar. Maar we kijken ongelooflijk hard uit naar het kleintje! Gelukkig kunnen we het komende jaar bij mijn ouders wonen, al zal dat een beetje krap worden. Cristiana is voorlopig gestopt met school, maar ze heeft zich wel voorgenomen om na de bevalling verder Foto: Ingram Publishing te studeren. Ach we zullen wel zien, stapje per stapje komen we er wel. 6. Soenita (17) uit Bangalore, India Soenita is nog maar 17 jaar als ze haar eerste kindje krijgt. Ik werd van school gehaald toen ik begon te menstrueren. Mijn ouders zochten een man voor me uit en kort daarna trouwde ik met iemand die ik nooit eerder had gezien. Net zoals mijn moeder dat deed. En mijn oma. Toen ik niet binnen een jaar zwanger raakte, was ik even bezorgd maar nu is gelukkig alles in orde. Ik heb een zoontje! Ik krijg leuke complimenten van mijn schoonmoeder en de buurvrouwen. Dat ik niet meer verder zal leren en voortaan vooral voor mijn kind en het huishouden zal zorgen, kan ik volledig accepteren. Dat is hoe het gaat, hoe het hoort en daar worden nauwelijks vraagtekens bij geplaatst. Er zijn wel meisjes die vriendjes hebben op school, of weglopen met de man van hun keuze en stiekem trouwen, maar die worden in de wijk met de nek aangekeken. En dat zou ik pas echt erg vinden... Foto: Ingram Publishing 126 // Thema Gezinsplanning

27 "Begeleidersfiche " Tienerouders in de wereld Positieve elementen Sophia: Ze krijgt steun van familie en vrienden. Javier: Het moederschap is heilig in Peru. Holly: Ze ontmoette Luke. Ze had een bewuste kinderwens. Ze kon eindelijk weggaan uit het ouderlijk huis. Ze kreeg een eigen sociale huurwoning en uitkering. Kate is de reden van haar bestaan. Akia: Ze ziet zichzelf niet als tienermoeder maar als jonge moeder. Ze is heel blij met haar dochtertje Aminata. Het krijgen van een kind is voor haar een zinvolle gebeurtenis. Giuseppe: Hij is nog steeds samen met zijn vriendin. Samen hebben ze besloten dat ze geen abortus willen. Ze mogen voorlopig bij zijn ouders wonen. Zijn vriendin is van plan na de bevalling verder te studeren. Soenita: Ze kreeg veel complimentjes omdat ze zwanger was. Ze accepteert volledig haar situatie, omdat het nu eenmaal zo gaat. Ze hoort erbij. Negatieve elementen Sophia: Ze had het net uitgemaakt met haar vriend Jasper. Ze kreeg geen steun van haar ex-vriend. Jasper wou een abortus, Sophia niet. Ze is sommige vrienden kwijtgeraakt. De eerste reactie van ouders was niet positief. Javier: Hij heeft schrik voor de reacties van zijn familie. Hij zegt zelf dat hij zijn vriendin heeft moeten overhalen om met hem te vrijen. Abortus is verboden, dus die keuze hebben ze niet. Holly: Ze had een slechte gezinssituatie. Luke heeft haar bij het horen van het nieuws dat ze zwanger was laten vallen. Akia: Ze heeft een heel zware bevalling gehad. Ze mist de vrijheid en onbezorgdheid. Een kindje opvoeden is toch een grote zorg. Ze moest op korte tijd volwassen worden. Giuseppe: Ze wisten niet dat bij buikgriep de pil niet meer werkt. Het geregel van de praktische zaken is heel zwaar. Zijn vriendin is momenteel gestopt met school. Soenita: Ze werd van school gehaald. Ze moest trouwen met een onbekende man. Na een jaar panikeerde ze omdat ze nog niet zwanger was. Thema Gezinsplanning // 127

28 Lespakket Dicht bij mijn bed show 4. Tienervaders wereldwijd DEEL 1: 10 MIN, DEEL 2 EN 3: 30 MIN Doelstellingen Zich bewust zijn van de vooroordelen die wereldwijd over tienervaders bestaan. Inzicht hebben in de beweegredenen van het gedrag van tienervaders. Werkwijze Deel 1: Toon het filmpje van tienervader Gino. Geef de leerlingen de opdracht om tijdens en na het filmpje op volgende vragen te antwoorden (zie Werkblad): - Hoe voelt Gino zich over zijn vaderschap? - Wat wil hij zijn dochtertje vertellen? - Hoe zou jij het vinden om tienervader of moeder te worden? - Ken je mensen in je buurt die tienervader of moeder zijn? - Wat voor invloed heeft het op hun leven? - Waarom zou je willen wachten? Wat is het voordeel daarvan? Bespreek de antwoorden op de vragen. Deel 2: Maak flappen met de verschillende uitspraken op en stel de uitspraken aan de leerlingen voor: - Jongens kunnen de verantwoordelijkheid om een kind op te voeden nog niet aan. - Tienervaders gedragen zich macho omtrent hun vaderschap. - Tienervaders willen bij het horen van het nieuws niets meer met de moeder en het kind te maken hebben. - Voor tienervaders is het gemakkelijk om voor abortus te kiezen. Verdeel vervolgens de korte getuigenissen onder de leerlingen. Sommige leerlingen zullen dezelfde getuigenis hebben. Laat hen de getuigenissen plaatsen bij de uitspraak waarbij de situatie volgens hen past. Het is gemakkelijker dat ze enkel de naam en het land op de flappen zetten. Verzamel de flappen en overloop ze één voor één. De leerlingen lezen de volledige getuigenis voor die ze bij de uitspraken geplaatst hebben. Geef de leerlingen ten slotte de tijd om mogelijke argumenten/meningen/ideeën, zowel de bevestigende als de ontkrachtende, op de flappen te noteren (zie begeleidersfiche voor mogelijke argumenten en bijvragen). Maak een genuanceerde groepsconclusie per uitspraak. Materiaal Flappen Filmpje van Gino uit de DVD Just like U. Love & sex in 11 true stories van de Rutgers Nisso Groep op (04:09) (Gezinsplanning > Tienerouders) Werkblad Tienervader Gino Werkblad Getuigenissen Begeleidersfiche Tienervaders wereldwijd 128 // Thema Gezinsplanning

29 #Werkblad # Tienervader Gino 1. Hoe voelt Gino zich over zijn vaderschap? 2. Wat wil hij zijn dochtertje vertellen? 3. Hoe zou jij het vinden om tienervader of moeder te worden? 4. Ken je mensen in je buurt die tienervader of moeder zijn? 5. Wat voor invloed heeft het op hun leven? 6. Waarom zou je willen wachten? Wat is het voordeel daarvan? Thema Gezinsplanning // 129

30 Lespakket Dicht bij mijn bed show #Werkblad # getuigenissen Jiwan (17) uit Nepal: Mijn vriendin wil een abortus en iedereen steunt haar in die moeilijke beslissing en het verdriet dat ermee samenhangt. Ze vergeten dat ik de vader ben en dat dit voor mij ook moeilijk is. Jack (17) uit Amerika: Wat moest ik doen? Beginnen praten over luiers en babykleertjes? Ik dacht het niet. Mijn vrienden hebben daar geen boodschap aan en ik zou me maar schamen. Kieran (16) uit Ierland: Ik heb niets van me laten horen tijdens de zwangerschap van mijn ex-vriendin. Ik wou gewoon doorgaan met mijn leven door te doen alsof er niets gebeurd was. Op een dag kreeg ik een geboortekaartje van mijn dochtertje Fionna en ik werd op slag verliefd op haar. Nu zie ik mijn dochtertje om het weekend, vier dagen in de maand dus. Het is een begin... Yukinori (17) uit Japan: Help, ik heb een meisje zwanger gemaakt! Ik kan niet eens voor mezelf zorgen, hoe kan ik dan voor een baby tje zorgen? Ramón (15) uit Cuba: Mijn eerste reactie was koudweg van kies maar voor abortus omdat mijn verstand zei dat dit de enige oplossing was. Ik was op dat moment compleet mijn kluts kwijt. Gelukkig hebben we na mijn uitbarsting er rustig over kunnen praten. Petru (16) uit Roemenië: Ik wil graag het kindje houden, maar mijn vriendin twijfelt over een abortus. Ze wil haar vrijheid niet opgeven en ze voelt zich niet klaar om al mama te worden. Geoff (18) uit Australië: Toen ik net het nieuws hoorde, ben ik gigantisch beginnen panikeren. Ik wou gewoon van de wereld verdwijnen. Ik heb enkele dagen niets van me laten horen, omdat ik eventjes alles op een rijtje wou zetten. Bas (15) uit Nederland: Tijdens een voetbaltraining gedraag ik me anders dan thuis bij mijn vriendin en zoontje. Ik wil met mijn voetbalmaten zo weinig mogelijk over mijn situatie praten, want als we gaan shotten wil ik gewoon mijn gedachten verzetten. 130 // Thema Gezinsplanning

31 "Begeleidersfiche " Tienervaders wereldwijd Over tienermoeders wordt er veel geschreven en gepraat. Tienervaders komen soms te weinig in de aandacht ondanks het feit dat zij ook met verwarde emoties zitten en steun nodig hebben. 1. Jongens kunnen de verantwoordelijkheid om een kind op te voeden nog niet aan. Bijhorende uitspraken: Yukinori (17) uit Japan: Help, ik heb een meisje zwanger gemaakt! Ik kan niet eens voor mezelf zorgen, hoe kan ik dan voor een baby tje zorgen? Petru (16) uit Roemenië: Ik wil graag het kindje houden, maar mijn vriendin twijfelt over een abortus. Ze wil haar vrijheid niet opgeven en voelt zich niet klaar om al mama te worden. Mogelijke argumenten voor Jongens zijn minder zorgend Jongens zijn later rijp dan meisjes Sommige meisjes fantaseren al over moeder zijn, jongens doen dit weinig over vader zijn Mogelijke argumenten tegen Geen onderscheid maken tussen jongens en meisjes, verschil in individuen Er zijn wel jongens die een goede tienervader zijn De nieuwe rol en identiteit aannemen is niet gemakkelijk Bijvragen: Kent er iemand van de klas een tienervader of moeder? Denk jij dat je de verantwoordelijkheid zou aankunnen? Kunnen meisjes die verantwoordelijkheid beter aan? Zijn er hier in de klas jongens of meisjes die al eens hebben nagedacht over vader of moeder zijn? Is het vaderschap anders in België dan in andere landen (bv. in het Zuiden)? 2. Tienervaders gedragen zich macho omtrent hun vaderschap. Bijhorende uitspraken: Jack (17) uit Amerika: Wat moest ik doen? Beginnen praten over luiers en babykleertjes? Ik dacht het niet. Mijn vrienden hebben daar geen boodschap aan en ik zou me maar schamen. Bas (15) uit Nederland: Tijdens een voetbaltraining gedraag ik me anders dan thuis bij mijn vriendin en zoontje. Ik wil met mijn voetbalmaten zo weinig mogelijk over mijn situatie praten, want als we gaan shotten wil ik gewoon mijn gedachten verzetten. Mogelijke argumenten voor Jong vader zijn bevestigt hun mannelijkheid en volwassenheid Jongens willen vooral meer aanzien in de groep Jongens zijn onvolwassen Mogelijke argumenten tegen Machogedrag verbergt hun onzekerheid Ze zijn bang om hun vrienden te verliezen Ze willen niet uitgelachen of aan de kant geschoven worden Bijvragen: Begrijp je het machogedrag van tienervaders? Waarom denk je dat ze zo doen? Doen meisjes ook stoer over moederschap? Thema Gezinsplanning // 131

32 Lespakket Dicht bij mijn bed show 3. Tienervaders willen bij het horen van het nieuws niets meer met de moeder en het kind te maken hebben. Bijhorende uitspraken: Geoff (18) uit Australië: Toen ik net het nieuws hoorde, ben ik gigantisch beginnen panikeren. Ik wou gewoon van de wereld verdwijnen. Ik heb enkele dagen niets van me laten horen, omdat ik eventjes alles op een rijtje wou zetten. Kieran (16) uit Ierland: Ik heb niets van me laten horen tijdens de zwangerschap van mijn ex-vriendin. Ik wou gewoon doorgaan met mijn leven door te doen alsof er niets gebeurd was. Op een dag kreeg ik een geboortekaartje van mijn dochtertje Fionna en ik werd op slag verliefd op haar. Nu zie ik mijn dochtertje om het weekend, vier dagen in de maand dus. Het is een begin... Mogelijke argumenten voor Cijfers liegen niet: het merendeel van de meisjes is alleenstaand Jongens willen gewoon hun eigen leven verder leiden Jongens zijn egoïstisch Mogelijke argumenten tegen Paniekreactie Jongens reageren eerst met hun verstand Het zwangere meisje kan ook de tienervader buitensluiten Bijvragen: Wat zou er door jou heen gaan moest je vriendin vertellen dat ze zwanger is? Waarom denk je dat tienervaders soms hun vriendin en kind in de steek laten? Is het ook mogelijk dat een meisje niets meer van de jongen wil weten? 4. Voor tienervaders is het gemakkelijk om voor abortus te kiezen. Bijhorende uitspraken: Ramón (15) uit Cuba: Mijn eerste reactie was koudweg van kies maar voor abortus omdat mijn verstand zei dat dit de enige oplossing was. Ik was op dat moment compleet mijn kluts kwijt. Gelukkig hebben we na mijn uitbarsting er rustig over kunnen praten. Jiwan (17) uit Nepal: Mijn vriendin wil een abortus en iedereen steunt haar in die moeilijke beslissing en het verdriet dat ermee samenhangt. Ze vergeten dat ik de vader ben en dat dit voor mij ook moeilijk is. Mogelijke argumenten voor Jongens hoeven zelf die keuze niet te maken Er gebeurt niets met hun lichaam Geen zorgen meer maken over een baby Mogelijke argumenten tegen Het gaat ook over zijn kind Hij heeft vaak niet de keuze, de beslissing om een abortus te doen ligt bij het meisje Ze zien dit als enige oplossing Bijvragen: Heeft de jongen volgens de Belgische wet beslissingsrecht inzake een abortus? Vind je dat goed? Zou jij voor abortus kiezen? Waarom wel of waarom niet? Is het in alle landen even gemakkelijk om voor abortus te kiezen? 132 // Thema Gezinsplanning

33 5. Kleur bekennen 30 MIN Doelstellingen Beseffen dat niet iedereen zelf kan kiezen voor kinderen. Inzien dat abortus niet overal in de wereld op een veilige manier kan gebeuren. Respect hebben voor verschillen in keuzes. Stilstaan bij hun eigen mening en kunnen deze mening eventueel uitdiepen, nuanceren of bijsturen. Werkwijze Elke leerling heeft een groene, witte en rode kaart. Geef bij de verdeling van de kaarten instructies over de oefening en zet de regels over de kleurencodes uiteen. Als leerkracht lees je een stelling voor. Niet alle stellingen moeten aan bod komen in de les, kies er zelf enkele uit. Bij elke stelling hoort een specifieke instructie die dient om te bepalen wie er aan de beurt is om te antwoorden. Het gesprek kan op deze manier gemakkelijker op gang komen en zo komt iedereen aan bod. Deze instructies kan je zelf ook aanpassen aan de samenstelling van de klas. De personen die aan de beurt zijn, steken een groene kaart in de lucht (of leggen ze voor hun voeten als ze in een kring zitten) als ze akkoord gaan met de stelling, een rode kaart wie niet akkoord is. Wie gedeeltelijk wel en niet akkoord gaat, steekt een witte kaart in de lucht. Bespreek eerst de stelling met de uitgekozen leerlingen en geef daarna de kans aan de andere leerlingen om hun mening te formuleren. Laat de leerlingen na de discussie nogmaals hun kaartje in de lucht steken en bekijk of ze door de discussie hun mening bijgestuurd hebben. Materiaal Groene, witte en rode kaarten Hand-out Stellingen met instructies Begeleidersfiche Kleur bekennen Thema Gezinsplanning // 133

34 Lespakket Dicht bij mijn bed show LL Hand-out Stellingen met instructies In het algemeen is het zo dat: 1. Als je in het Zuiden woont, ben je sneller klaar om een kind te krijgen en op te voeden. De leerlingen met blauwe ogen moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. 2. Enkel mannen mogen beslissen over het gebruik van voorbehoedsmiddelen. De leerlingen met (donker of licht) blond haar moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. 3. Als je geen kinderen hebt, ben je geen echte vrouw. De leerlingen met witte schoenen moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. 4. Enkel de vrouw mag een beslissing nemen over het uitvoeren van een abortus. De leerlingen die op dit moment verliefd zijn moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. 5. Als je ongewenst zwanger wordt, dan is dat je eigen fout. De leerlingen die in maanden juli, augustus of september jarig zijn moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. 6. Je weet voldoende over voorbehoedsmiddelen als je in een rijk land woont. De leerlingen met oorbellen of piercings in moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. Andere suggesties voor de instructies: De leerlingen met een bril moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. De leerlingen met één of meerdere broers moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. De leerlingen die een jeans dragen moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. De leerlingen die op dit moment een lief hebben moeten hun kaartjes in de lucht steken en hun keuze uitleggen. 134 // Thema Gezinsplanning

35 "Begeleidersfiche " Kleur Bekennen Extra bijvragen of meer uitleg bij enkele stellingen: 1. Als je in het Zuiden woont, ben je sneller klaar om een kind te krijgen en op te voeden. Bijvragen: Denk je dat er een verschil is tussen een meisje van 18 in België en een meisje van 18 in Ecuador? Het verschilt per land en per cultuur of meisjes die zwanger zijn zich voor de buitenwereld schamen of dat hun zwangerschap de normaalste zaak van de wereld is. Tienermoeders zijn alleszins in westerse landen een controversiëler fenomeen dan in het Zuiden. In sommige landen is het normaal dat meisjes op veel jongere leeftijd trouwen en moeder worden, maar dit is zeker niet altijd zo. Zijn meisjes sneller klaar dan jongens om een kind te krijgen en op te voeden? Zijn jongens klaar om een kind te krijgen en op te voeden? 2. Enkel mannen mogen beslissen over het gebruik van voorbehoedsmiddelen. Uitleg In bepaalde landen is het de man die over de situatie en uitbreiding van het gezin beslist. Soms kunnen vrouwen in deze situatie inderdaad geen eigen beslissingen nemen, maar dit is niet altijd zo. Het is mogelijk dat de man voor de buitenwereld alles beslist, maar in realiteit heeft de vrouw ook een stem. Bij ons voelen jongens zich vaak verantwoordelijk voor het voorkomen van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s) en dus voor het gebruiken van condooms. Maar het voorkomen van zwangerschappen beschouwen ze eerder als een zaak van het meisje. Meisjes beschouwen ze als verantwoordelijke voor het slikken van de pil en de morning-afterpil. Dat betekent dat het voorkomen van zwangerschap een vrouwenzaak wordt. Deze taakverdeling heeft wellicht te maken met het feit dat meisjes nu eenmaal diegenen zijn die zwanger kunnen raken. Het zijn ook de meisjes die verschillende vormen van anticonceptie kunnen gebruiken. Zowel bij ons als het in Zuiden zijn er mannen die weigeren om condooms te gebruiken. Bijvragen: Wie moet er volgens jou zorgen voor voorbehoedsmiddelen? Wat zou je als meisje doen indien je lief geen condooms wil gebruiken? 3. Als je geen kinderen hebt, ben je geen echte vrouw. Uitleg In veel landen in het Zuiden staat het moederschap hoog in aanzien en is vruchtbaarheid heel belangrijk. Veel kinderen hebben wordt hoog aangeschreven en wordt gezien als een bron van geluk. Dit heeft niet altijd met geloof te maken, maar wordt vaak zo bekeken vanuit de samenleving. Bijvragen: Wat als het koppel geen kinderen kan krijgen? Wat vind je van oudere koppels zonder kinderen? 4. Enkel de vrouw mag een beslissing nemen over het uitvoeren van een abortus. Uitleg In België stelt de abortuswet dat een zwanger meisje autonoom kan beslissen of ze een abortus wil laten uitvoeren of niet. Er zijn geen uitzonderingen op deze regel. Ook al is de vrouw of het meisje getrouwd, dan nog is de goedkeuring van haar man niet nodig. Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat de omgeving soms druk kan uitoefenen. Er bestaat een kans dat een vrouw gedwongen wordt een beslissing te nemen waar zij niet helemaal achterstaat. Idealiter kan men er samen over praten. In bepaalde landen is het de man die over de situatie en uitbreiding van het gezin beslist. Soms kunnen vrouwen in deze situatie inderdaad geen eigen beslissingen Thema Gezinsplanning // 135

Nog meer weergeven