Een Algemeen Evenwichtsmodel voor Vlaanderen: Eerste Resultaten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een Algemeen Evenwichtsmodel voor Vlaanderen: Eerste Resultaten"

Transcriptie

1 Een Algemeen Evenwichtsmodel voor Vlaanderen: Eerste Resultaten Toon Vandyck Denise Van Regemorter CES - KULeuven wordt gefinancierd door

2 Inhoud Wat is een algemeen evenwichtsmodel? Waarom een regionaal model? Data Eerste resultaten: Regionale milieubelasting FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 2

3 Algemeen evenwicht Verschil met microsimulatie (MSM) MSM nemen als gegeven Productiekost van goederen Brutolonen in verschillende sectoren Meestal geen garantie dat overheidsbudget in evenwicht blijft FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 3

4 Algemeen evenwicht: agenten Huishoudens Werken Sparen Consumeren Bedrijven Produceren Investeren Overheden Kiezen beleid, consumeren, investeren, transfereren Buitenland Import en export FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 4

5 Algemeen evenwicht: schematisch FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 5

6 Algemeen evenwicht Evenwicht in alle markten Goederenmarkten Arbeidsmarkt Kapitaalmarkt Hierdoor worden prijzen en lonen bepaald FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 6

7 Algemeen evenwicht Voordelen Effecten van economisch beleid in heel de economie Links tussen industrieën worden expliciet Prijs- en looneffecten Nadelen Zeer geaggregeerd Data- en tijdsintensief (coherente gegevens) FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 7

8 Algemeen evenwicht Waarvoor wordt het gebruikt? Welvaartsanalyse van beleid Lange termijn effecten Beleidswijziging met brede impact Voorbeelden van toepassing: EU Commissie: klimaatverandering, taxhervorming OECD: klimaatverandering, taxhervorming World Bank: handelsbeleid FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 8

9 Waarom een regionale versie? Verschillen in sectorale compositie tussen regio s Regionale beleidsmaatregelen Regionale effecten van Federaal en Europees beleid en van andere regio s Er bestaat nog geen echt model voor de Vlaamse economie FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 9

10 Data Regionale input-output tabellen Link tussen industriesectoren Waar komen inputs vandaan en waar gaan outputs naartoe? Bv. landbouwsector: FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 10

11 Data Verschil met input-output analyse I-O neemt prijzen als gegeven Algemeen evenwicht vertrekt van structuur input-output tabel maar laat substitutie toe Voorbeeld: CO 2 beperking via verhandelbare emissierechten FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 11

12 Data Geaggregeerde data uit Nationale en Regionale rekeningen Transfers tussen overheden Transfers tussen overheden en huishoudens (uitkeringen en belastingen) Transfers tussen overheden en bedrijven (subsidies en belastingen) FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 12

13 Eerste resultaten: huidig model 18 sectoren 13 consumptiecategorieën 3 regio s en buitenland 1 Belgische arbeidsmarkt (voorlopig) Basisjaar: 2005 FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 13

14 Eerste resultaten: procedure Basisscenario Alternatief scenario met gewijzigd beleid Vergelijking met basisscenario Dus geen voorspelling FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 14

15 Eerste resultaten: Alternatief Scenario Verhoging accijnzen op olieproducten In België In Vlaanderen Of in Wallonië Specifieke belasting op een sector Toekomst: budgetneutraliteit FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 15

16 Eerste resultaten (I) Effecten (%) Belgische belasting Vlaamse belasting Waalse belasting Belastinginkomsten Energietaks +16,82 +5,06 +6,82 BBP België -0,26-0,02 +0,12 BBP Brussel -0,48 +0,03-0,10 BBP Vlaanderen -0,11-0,02-0,10 BBP Wallonië +0,33-0,03 +0,31 Import (nat.) -0,33-0,17-0,05 Export (nat.) -0,26-0,10 0,00 FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 16

17 Eerste resultaten (II) Effecten (%) Belgische belasting Vlaamse belasting Waalse belasting Private Consumptie Brussel -0,35 +0,09 +0,01 Private Consumptie Vlaanderen -0,22-0,24 0,00 Private Consumptie Wallonië -0,23 +0,03-0,28 Reële loon -0,33-0,16-0,10 Arbeidsvraag Brussel -0,22 +0,16 0,00 Arbeidsvraag Vlaanderen -0,05-0,08 0,00 Arbeidsvraag Wallonië +0,15 +0,10-0,02 FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 17

18 Toekomst Regionale arbeidsmarkten en expliciet modelleren van pendelaars Aanpassen financieringswet Coherentie nastreven met microsimulatiemodellen Regionale data verder uitdiepen FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E3 18

19 Consumption Categories 1 Food, Beverages and Tobacco 2 Clothing and Footwear 3 Housing and Water expenses 4 Fuels and Power 5 Housing Furniture and Operation 6 Heating and Cooking Appliances 7 Medical Care and Health Expenses 8 Transport Equipment 9 Operation of Transport Equipment 10 Purchased Transport 11 Telecommunication services 12 Recreation, Entertainment, Culture, etc. 13 Other Services FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

20 Durables 1 Food, Beverages and Tobacco 2 Clothing and Footwear 3 Housing and Water charges 4 Fuels and Power 5 Housing Furniture and Operation 6 Heating and Cooking Appliances 7 Medical Care and Health Expenses 8 Transport Equipment 9 Operation of Transport Equipment 10 Purchased Transport 11 Telecommunication services 12 Recreation, Entertainment, Culture, etc. 13 Other Services FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

21 Production Branches 1 Agriculture 2 Coal 3 Crude oil & refined oil products 4 Natural gas 5 Electric Power 6 Ferrous and non-ferrous ore and metals 7 Chemical products 8 Other energy intensive industries 9 Electrical goods 10 Transport equipment 11 Other equipment goods 12 Consumer goods industries 13 Building & construction 14 Land Transport 15 Other Transport 16 Credit & insurance 17 Other market services 18 Non-market services FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

22 Domestic production scheme Factor demand Intermediate cons. of non-energy goods FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

23 Household final consumption 1 st stage 2 nd stage Consumption of non-durables linked to the use of durables FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

24 General Simulation Procedure FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

25 Armington Demand Structure FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

26 Income and Social Accounting Matrix (cnt d) Model constructed in such a way that the sum of the agents surpluses is zero. Branches Expenditures Agents Branches Receipts Agents Surplus or deficit by agent FLEMOSI WORKSHOP 19 December 2011 GEM E

Energie. Inleiding. Wat zijn groene belastingen? Vervuilings- en grondstofbelasting. Transport. in België. Toon Vandyck CES - KULeuven

Energie. Inleiding. Wat zijn groene belastingen? Vervuilings- en grondstofbelasting. Transport. in België. Toon Vandyck CES - KULeuven Vergroening van de belastingen in België Toon Vandyck CES - KULeuven wordt gefinancierd door Inleiding FLEMOSI 16 September 2013 Groene Belastingen www.flemosi.be - 2 - Wat zijn groene belastingen? Vervuilings-

Nadere informatie

wordt gefinancierd door

wordt gefinancierd door wordt gefinancierd door 1. Motivatie Recentelijk grote aandacht voor overheidsfinanciën in het publiek debat. Focus op overheidstekorten en overheidsschuld. Voorbeeld prognose 2011: tekort -3.5% BBP, schuld:

Nadere informatie

Inflatiegids. Inflatie: de basis. Deel 1. Inflatie in het kader van een Nederlands Pensioenfonds. Het doel van deze inflatiegids

Inflatiegids. Inflatie: de basis. Deel 1. Inflatie in het kader van een Nederlands Pensioenfonds. Het doel van deze inflatiegids Inflatiegids Inflatie in het kader van een Nederlands Pensioenfonds Deel 1 Inflatie: de basis Het doel van deze inflatiegids - deel 1 in een serie van 3 - is om achtergrondinformatie te geven over wat

Nadere informatie

methode, indexen en (grond)prijzen

methode, indexen en (grond)prijzen Bijlage I methode, indexen en (grond)prijzen koopen vrije sector huuren sociale huuren functie methode grondprijs 2013 index grondprijs 2014 eenheid opmerking excl. btw bron index excl. btw inclusief particuliere

Nadere informatie

Winnaars en verliezers

Winnaars en verliezers Winnaars en verliezers Regionaal economische concurrentie in Nederland en Vlaanderen Mark Thissen & Frank van Oort Project: Napoleon, platform 31 & PBL RSA Nederland Voorjaarsdag 2014: Mobiliteit en Infrastructuur

Nadere informatie

INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia

INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE. Studie in opdracht van Fevia INSCHATTING VAN DE IMPACT VAN DE KILOMETERHEFFING VOOR VRACHTVERVOER OP DE VOEDINGSINDUSTRIE Studie in opdracht van Fevia Inhoudstafel Algemene context transport voeding Enquête voedingsindustrie Directe

Nadere informatie

Eerste berekeningen van de non take-up van het leefloon

Eerste berekeningen van de non take-up van het leefloon Eerste berekeningen van de non take-up van het leefloon N. Bouckaert E. Schokkaert wordt gefinancierd door Inleiding Leefloon een essentieel beleidsinstrument in de context van inkomensverdeling en armoedebestrijding

Nadere informatie

Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag.

Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag. Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is daarmee een macro-economisch model. Het model maakt sterk gebruik van het marktmodel uit

Nadere informatie

Werking en stand van zaken van het bottom-upmodel

Werking en stand van zaken van het bottom-upmodel Sessie 3: Analyse van de impact van economische beleidsmaatregelen Werking en stand van zaken van het bottom-upmodel Didier Baudewyns, FPB 20 november 2018 Plan van de uiteenzetting Waarom een bottom-up

Nadere informatie

1. Wat? 2. Waarom? 3. Hoe?

1. Wat? 2. Waarom? 3. Hoe? FLEMOSI Instrumenten voor ex ante evaluatie van sociaal economische beleidsmaatreglen in Vlaanderen Slotconferentie IWT project (SBO project 90044) 16 september 2013 wordt gefinancierd door Het FLEMOSI-project

Nadere informatie

Het HERMREG-project De modellering van de regionale economieën

Het HERMREG-project De modellering van de regionale economieën Het HERMREG-project De modellering van de regionale economieën Frédéric Caruso, IWEPS 20 november 2018 Studiedag : de modellering van de regionale economieën in België Sessie 1 : Het HERMREG-project Verschillende

Nadere informatie

Gedetailleerde vergelijking van de stijging van de loonkosten per branche in België en de drie buurlanden

Gedetailleerde vergelijking van de stijging van de loonkosten per branche in België en de drie buurlanden Bijlage/Annexe 1 DEPARTEMENT STUDIËN Gedetailleerde vergelijking van de stijging van de loonkosten per branche in België en de drie buurlanden In deze nota wordt beoogd een vergelijking te maken tussen

Nadere informatie

Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: K. Algoed D.

Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: K. Algoed D. Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: 2007-2030 K. Algoed D. Heremans KULeuven 18 December 2008 Algemeen secretariaat Steunpunt beleidsrelevant

Nadere informatie

Macro-economische gegevens

Macro-economische gegevens Macro-economische gegevens In de handreikingen en de opgaves voor de werkstukken die je voor deze cursus moet maken, zal je kennismaken met enkele belangrijke bronnen voor macro-economische gegevens. De

Nadere informatie

Verbist: Wonen in Vlaanderen

Verbist: Wonen in Vlaanderen Wonen in Vlaanderen Gerlinde Verbist Slotconferentie FLEMOSI IWT-project (SBO-project 90044) 16 september 2013 wordt gefinancierd door Inhoud 1. Woonbeleid in Vlaanderen 2. Data en model 3. Voordeel van

Nadere informatie

AANVULLEND AANVRAAGFORMULIER VERIFICATIE volgens de EMAS-VERORDENING. RvA-F006-4-NL

AANVULLEND AANVRAAGFORMULIER VERIFICATIE volgens de EMAS-VERORDENING. RvA-F006-4-NL AANVULLEND AANVRAAGFORMULIER VERIFICATIE volgens de EMAS-VERORDENING RvA-F006-4-NL Naam aanvragende organisatie : Registratienummer (indien aanwezig) : Gevestigd te : Datum aanvraag : Naam aanvrager :

Nadere informatie

Gevolgen van het klimaatbeleid voor de arbeidsmarkt

Gevolgen van het klimaatbeleid voor de arbeidsmarkt Gevolgen van het klimaatbeleid voor de arbeidsmarkt VIONA-onderzoeksprogramma WSE arbeidsmarktcongres 16 december 2010 Maarten Gerard Ingrid Vanhoren Trends naar vergroening Ecologische uitdagingen Klimaatverandering

Nadere informatie

Annex to declaration of accreditation (scope of accreditation) Normative document: EN ISO/IEC :2015 Registration number: C 010

Annex to declaration of accreditation (scope of accreditation) Normative document: EN ISO/IEC :2015 Registration number: C 010 Location(s) where activities are performed under accreditation Head Office K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam The Netherlands Location K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam Nederland

Nadere informatie

BEREKEND VLAANDEREN. workshop FLEMOSI - SBO-project 90044. Vlaams Parlement 21 januari 2011. wordt gefinancierd door

BEREKEND VLAANDEREN. workshop FLEMOSI - SBO-project 90044. Vlaams Parlement 21 januari 2011. wordt gefinancierd door BEREKEND VLAANDEREN workshop FLEMOSI SBOproject 90044 Vlaams Parlement 21 januari 2011 wordt gefinancierd door FLEMOSI WORKSHOP 21 januari 2011 DOEL EN OPZET FLEMOSI PROJECT www.flemosi.be 2 FLEMOSI WORKSHOP

Nadere informatie

Kosten en baten van het EUluchtbeleid

Kosten en baten van het EUluchtbeleid Kosten en baten van het EUluchtbeleid Conferentie luchtkwaliteit 2014, Minaraad Bob Nieuwejaers Herziening NEC-richtlijn Richtlijn uit 2001 December 2013: commissievoorstel herziening NEC-richtlijn Verminderen

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2010 60%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2010 60% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2010 20% 80% 60% 40% Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

Annex G Datasource Research and Development expenditures

Annex G Datasource Research and Development expenditures Annex G Datasource Research and Development expenditures To Manufacturing in the Netherlands: Annual Reports since 1950 This memorandum presents the datasource of the expenditures on R&D by manufacturing

Nadere informatie

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018 Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor

Nadere informatie

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. THE WORLD AGREES reach global peaking of greenhouse

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Johan Van Gompel 9 mei 216 Economische groei Herstel Belgische economisch activiteit in lijn met die in Duitsland Reëel

Nadere informatie

Production technology & mechatronics. Bedrijfsgroep Industrial Automation

Production technology & mechatronics. Bedrijfsgroep Industrial Automation Production technology & mechatronics Bedrijfsgroep Industrial Automation 4 Vlaanderen Wallonië Brussel Beleidscellen 14 Business Communities 1700 leden ICT Building Technology Contracting Materials Technology

Nadere informatie

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation Location(s) where activities are performed under accreditation Head Office K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam The Netherlands Location K.P. van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam Nederland

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Herwaardering van kinderzorgtijd in het tweeverdienertijdperk Sociaaleconomische evaluatie van een alternatief beleidspakket

Herwaardering van kinderzorgtijd in het tweeverdienertijdperk Sociaaleconomische evaluatie van een alternatief beleidspakket Herwaardering van kinderzorgtijd in het tweeverdienertijdperk Sociaaleconomische evaluatie van een alternatief beleidspakket J. Ghysels, J. Vanhille, G. Verbist Centrum voor Sociaal Beleid - UA wordt gefinancierd

Nadere informatie

Bescherming opslag in verplaatsbare containers Schade scenario s opslag en strategie bescherming Een voorbeeld

Bescherming opslag in verplaatsbare containers Schade scenario s opslag en strategie bescherming Een voorbeeld assumed by or through the use of this information The liability of is limited to that contained in its insurance policies Bescherming Brandbare Vloeistoffen Borgen bedrijfscontinuïteit of enkel voldoen

Nadere informatie

Innovatie: van beleid naar praktijk

Innovatie: van beleid naar praktijk Innovatie: van beleid naar praktijk InnoTep 28 september 2012 Jan Peter van den Toren www.birchconsultants.com www.birchcaringventures.com Utrechtseweg 79 1213 TM Nederland Even voorstellen: 1987-2000

Nadere informatie

H1: Economie gaat over..

H1: Economie gaat over.. H1: Economie gaat over.. 1: Belangen Geld is voor de economie een smeermiddel, door het gebruik van geld kunnen we handelen, sparen en goederen prijzen. Belangengroep Belang = Ze komen op voor belangen

Nadere informatie

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden

De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden De Toekomst van Aardgas: Een schaakspel op meerdere borden Symposium De Gassamenstelling van de toekomst, 28 mei 2015, Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Aad Correljé TU Delft TBM Economics of Infrastructures

Nadere informatie

Domein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)

Domein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M) 1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom

Nadere informatie

supply storage Nuclear energy Sustainable

supply storage Nuclear energy Sustainable Er bestaan uitgebreide statistieken van bio-energieproductie in Nederland. De herkomst van de biomassa is echter zeer slecht te achterhalen. De duurzaamheid van bioenergie hangt echter wel zeer nauw samen

Nadere informatie

Productie en toegevoegde waarde

Productie en toegevoegde waarde Productie en toegevoegde waarde De totale productiewaarde van de farmaceutische sector bedraagt 7,71 Mia EUR in 2011 (e), wat neerkomt op 5 % van de totale industriële productie, en groeit op lange termijn

Nadere informatie

Simulatie van huursubsidies voor gezinnen in Vlaanderen Een verdelingsanalayse

Simulatie van huursubsidies voor gezinnen in Vlaanderen Een verdelingsanalayse Simulatie van huursubsidies voor gezinnen in Vlaanderen Een verdelingsanalayse Gerlinde Verbist & Josefine Vanhille Universiteit Antwerpen Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck FLEMOSI maandag 19

Nadere informatie

Press release Statistics Netherlands

Press release Statistics Netherlands Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,

Nadere informatie

Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme plan.be. Juni-Juin 2016

Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme plan.be. Juni-Juin 2016 Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme 2016-2021 Juni-Juin 2016 Middellangetermijnvooruitzichten Perspectives économiques à moyen terme 2016-2021 PROGRAMMA-PROGRAMME Macro-economische

Nadere informatie

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Jeroen de Joode Schaliegasbijeenkomst provincie Noord-Brabant s-hertogenbosch, 27 september 2013 www.ecn.nl Hoofdboodschap Rol gas in NL energiesysteem

Nadere informatie

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation : EN ISO/IEC 17021-1:2015 Location(s) where activities are performed under accreditation Head Office KP van der Mandelelaan 41a 3062 MB Rotterdam The Netherlands ISO 9001:2008 (until 15-09-2018) ISO 9001:2015

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2011 60%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2011 60% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2011 20% 80% 60% 40% Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

KPMG PROVADA University 7 juni 2018

KPMG PROVADA University 7 juni 2018 De echte waarde van circulair bouwen KPMG PROVADA University 7 juni 2018 De echte waarde van circulair bouwen De uitdaging van morgen is grondstofschaarste Onze huidige focus ligt vaak nog op klimaat verandering

Nadere informatie

14-10-2010 / Theo Henrar. Adriaan Vollebergh. Director Sales & Marketing Tata Steel Europe

14-10-2010 / Theo Henrar. Adriaan Vollebergh. Director Sales & Marketing Tata Steel Europe 14-10-2010 / Theo Henrar The De Staalindustrie world of steel anno 2011 Adriaan Vollebergh Director Sales & Marketing Tata Steel Europe 1 Exposure Lelystad 2 Ontwikkeling staalvraag 2011 2009: Terugval

Nadere informatie

De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context

De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context As % of total European pharmaceutical industry De Belgische farmaceutische industrie in een internationale context Terwijl België slechts 2,6 % vertegenwoordigt van het Europees BBP, heeft de farmaceutische

Nadere informatie

Het inkomen van een land berekenen

Het inkomen van een land berekenen Het inkomen van een land berekenen Waar vind je het bruto binnenlands product van België? Tabel 23.1C vult tabel 23.1 in Mankiw and Taylor (2011, p. 494) aan. Tabel 23.1C. De besteding van het Belgische

Nadere informatie

Inschatten van de onzekerheid van energieprestaties bij ontwerp Modelleren van gebruikersgedrag

Inschatten van de onzekerheid van energieprestaties bij ontwerp Modelleren van gebruikersgedrag Inschatten van de onzekerheid van energieprestaties bij ontwerp Modelleren van gebruikersgedrag Wout Parys Building Physics Section, Department of Civil Engineering, KU Leuven Building Physics Research

Nadere informatie

De Brusselse metropool Socio-economische scan

De Brusselse metropool Socio-economische scan De Brusselse metropool Socio-economische scan Jan Van Doren Jo LIBEER Voka-Metropolitan gedelegeerd bestuurder Studiedag Vlabest-VGC 15 oktober 2013 Schema Toenemend belang van metropolen, wereldwijd Brusselse

Nadere informatie

Verhaallijn LochemEnergie. Februari 2019

Verhaallijn LochemEnergie. Februari 2019 Verhaallijn LochemEnergie Februari 2019 De grote lijn van LochemEnergie: 1. Besparen wat je kunt 2. Lokaal duurzaam opwekken wat je kunt 3. Dat wat je verder nog nodig hebt duurzaam inkopen via LochemEnergie

Nadere informatie

Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten

Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten Synthesenota BREEAM: Duurzaamheid meten Frank De Troyer Prof. Dr. Ir. Arch. Departement Architectuur Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening (ASRO) KULeuven Frank.DeTroyer@asro.kuleuven.be BREEAM + meten FDT

Nadere informatie

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser

Energie transitie. het grote plaatje. Prof.dr.ir. Vianney Koelman. Photo: Andrew Glaser Energie transitie het grote plaatje Prof.dr.ir. Vianney Koelman Photo: Andrew Glaser Hoeveel kcal per persoon per dag moeten geproduceerd worden om onze samenleving draaiende te houden? a. 2 000 kcal b.

Nadere informatie

Energie en geopolitiek

Energie en geopolitiek Energie en geopolitiek Pieter Boot Groningen, 15 juni 2009 Deze presentatie Introductie Internationale energiemarkt Energie voorzieningszekerheid Energie en beleid 1 Introductie Dalende prijzen na juli

Nadere informatie

Macro-economische gegevens

Macro-economische gegevens Macro-economische gegevens Luc Hens 9 februari 2015 In de handreikingen en de opgaves voor de werkstukken die je voor deze cursus moet maken, zal je kennismaken met enkele belangrijke bronnen voor macro-economische

Nadere informatie

Proefexamen Macro-economie: verbetering

Proefexamen Macro-economie: verbetering Proefexamen Macro-economie: verbetering Deel 1: Drie open vragen op telkens 6 punten. 1. H9 a) Leid wiskundig de Philipscurve af uit de prijszettingsrelatie op de arbeidsmarkt. Verklaar de gebruikte symbolen.

Nadere informatie

INLEIDING: Het BBP als welvaartsindicator van een land

INLEIDING: Het BBP als welvaartsindicator van een land INLEIDING: Het BBP als welvaartsindicator van een land A. Inleidende begrippen 1. Het begrip BBP Het BBP is de som van alle bruto toegevoegde waarden geproduceerd door alle ondernemingen in 1 land in een

Nadere informatie

1 De economische kringloop

1 De economische kringloop 1 De economische kringloop Wat is Marco-economonie? Studie van het verband tussen Gezinnen Bedrijven Overheid Buitenland Welke soorten economische vraagstukken hebben we? Productie Werkloosheid Inflatie

Nadere informatie

VISIE COVERVERHAAL NIEUWE STUDIE SCHUIFT 16 MILJARD NAAR VOREN

VISIE COVERVERHAAL NIEUWE STUDIE SCHUIFT 16 MILJARD NAAR VOREN NIEUWE STUDIE SCHUIFT 16 MILJARD NAAR VOREN De klassieke Vlaams-Waalse geldstromen zijn met ongeveer 6 miljard euro per jaar al zeer hoog. Tellen we er ook de transfers via de rentelasten op overheidsschuld

Nadere informatie

Монгол page 1 and 2, Nederlands blz 3 en 4 English page 5 and 6. Jaarverslag / Auditor s report 2011

Монгол page 1 and 2, Nederlands blz 3 en 4 English page 5 and 6. Jaarverslag / Auditor s report 2011 Монгол page 1 and 2, Nederlands blz 3 en 4 English page 5 and 6 Jaarverslag / Auditor s report 2011 1 2 Het bestuur van de NGO All for Children heeft op 26 mei 2012 het volgende jaarverslag vastgesteld

Nadere informatie

Hoeveel verdienen de Belgen? Hoeveel geven ze uit?

Hoeveel verdienen de Belgen? Hoeveel geven ze uit? Hoeveel verdienen de Belgen? Hoeveel geven ze uit? Seminarie voor leerkrachten economie van het middelbaar onderwijs Brussel, 11 oktober 2017 Departement Algemene Statistieken Hans De Dyn 2 / 24 Inhoud

Nadere informatie

Title slide Arial bold 33pt

Title slide Arial bold 33pt Date Arial bold 16pt Title slide Arial bold 33pt Subtitle Arial bold 18pt Burj Dubai 2 Ontwikkelingen in de Staalindustrie Verschuiving economische macht Globalisatie Beschikbaarheid grondstoffen Consolidatie

Nadere informatie

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat

Nadere informatie

UIT theorie ASAD

UIT theorie ASAD Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is een samenvoeging van de theorie van Keynes met de oude klassieke modellen. In verschijningsvorm

Nadere informatie

De relatie tussen verschillende sociale uitgavenregelingen en armoede, ongelijkheid en economische groei

De relatie tussen verschillende sociale uitgavenregelingen en armoede, ongelijkheid en economische groei De relatie tussen verschillende sociale uitgavenregelingen en armoede, ongelijkheid en economische groei Emile Cammeraat 1 1 Universiteit Leiden E-mail: e.cammeraat@law.leidenuniv.nl 9 oktober 2017, SZW

Nadere informatie

Productie en toegevoegde waarde

Productie en toegevoegde waarde Productie en toegevoegde waarde De totale productiewaarde van de farmaceutische sector bedraagt 6,70 Mia EUR in 2012 (e), wat neerkomt op 4,5 % van de totale industriële productie, en groeit op lange termijn

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

Innovatie met biomassa: meer dan techniek

Innovatie met biomassa: meer dan techniek Biobased innovation Innovatie met biomassa: meer dan techniek InnoTeP Nijmegen, 26 September 2014 Hans Langeveld (Biomass Research) Foluke Quist-Wessel (AgriQuest) foluke.quist@gmail.com hans@biomassresearch.eu

Nadere informatie

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation : EN ISO/IEC 17021-1:2015 This annex is valid from: 02-08-2017 to 01-11-2020 Replaces annex dated: 17-05-2017 De Waal 21C 5684 PH Best Nederland Location(s) where activities are performed under accreditation

Nadere informatie

HOOFDSTUK 14: OEFENINGEN

HOOFDSTUK 14: OEFENINGEN 1 HOOFDSTUK 14: OEFENINGEN 1. Antwoord met juist of fout op elk van de onderstaande beweringen. Geef telkens een korte a) Indien een Amerikaans toerist op de Grote Markt van Brussel een Deens bier drinkt,

Nadere informatie

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation

This annex is valid from: to Replaces annex dated: Location(s) where activities are performed under accreditation : EN ISO/IEC 17021-1:2015 This annex is valid from: 17-05-2017 to 01-11-2020 Replaces annex dated: 12-04-2017 De Waal 21C 5684 PH Best Nederland Location(s) where activities are performed under accreditation

Nadere informatie

New era. New plan. Belastingen en de circulaire economie. Femke Groothuis The Ex tax Project

New era. New plan. Belastingen en de circulaire economie. Femke Groothuis The Ex tax Project New era. New plan. Belastingen en de circulaire economie Femke Groothuis The Ex tax Project www.ex-tax.com Belastingen op arbeid hoog: personeel mensenwerk minimaliseren containers Natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg

Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Vergrijzing, gezondheidszorg en ouderenzorg Prof. dr. Jozef Pacolet Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Inhoud Betaalbaarheid van de zorg versus vrees, onzekerheid en twijfel Afbakening: nieuwe

Nadere informatie

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE

Nadere informatie

Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: e versie

Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: e versie Spoor A2: De overdrachten aan de Gemeenschappen en Gewesten in het kader van de Bijzondere Financieringswet: 2007-2030 2 e versie K. Algoed D. Heremans KULeuven 16 Januari 2009 Algemeen secretariaat Steunpunt

Nadere informatie

Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland

Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Paul van den Oosterkamp, Jeroen de Joode Schaliegas Congres - IIR Amersfoort, 30-31 Oktober 2013 www.ecn.nl Visie ECN Rol gas in NL energiesysteem nu en straks

Nadere informatie

Eindexamen economie vwo II

Eindexamen economie vwo II Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een

Nadere informatie

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen Digitaal kennisplatform bio-economie een initiatief van de POM Oost-Vlaanderen als provinciale antenne

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Keuzeonderwerp. Keynesiaans model. Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt. fransetman.nl

Keuzeonderwerp. Keynesiaans model. Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt. fransetman.nl Keuzeonderwerp Keynesiaans model Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt Vraag op de goederenmarkt Alleen gezinnen en bedrijven kopen op de goederenmarkt. C = 0,6 Y Aa = 4 mln mensen

Nadere informatie

MEDIA KIT 2017/2018 Print media Ledenboek Members Directory 2018 Online media website Online media e-zines E-connect & Events

MEDIA KIT 2017/2018 Print media Ledenboek Members Directory 2018 Online media website  Online media e-zines E-connect & Events MEDIA KIT 2017/2018 Print media Ledenboek Members Directory 2018 Online media website www.vlerick.com/alumni Online media e-zines E-connect & Events Calendar LEDENBOEK - MEMBERS' DIRECTORY 2018 Verbind

Nadere informatie

Multiplicatoren: handleiding

Multiplicatoren: handleiding Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Multiplicatoren: handleiding De multiplicatoren van het finaal gebruik behelzen een klassieke toepassing van het traditionele inputoutputmodel

Nadere informatie

SuFiQuaD. Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types. Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009.

SuFiQuaD. Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types. Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009. SuFiQuaD Sustainability, Financial and Quality evaluation of Dwelling types Frank De Troyer, Karen Allacker. OVAM 1 oktober 2009 1 Doel Presentatie Wat kunnen we uit SuFiQuaD project leren voor een toekomstgericht

Nadere informatie

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per

Nadere informatie

Presentatie Themadagen Granen. De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector

Presentatie Themadagen Granen. De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector Presentatie Themadagen Granen De (on)mogelijkheden van de Oekraïense akkerbouwsector Wie is Theeuwes Holding? 112 jaar oud familiebedrijf Handel, verwerking en productie van granen, oliehoudende zaden

Nadere informatie

Geef een voordeel van exporteren. Geef een voordeel van importeren.

Geef een voordeel van exporteren. Geef een voordeel van importeren. Vraagkaarten - blauw & groen De verhouding tussen de euro en de dollar gaat van 1 EUR = 1, 5508 dollar naar 1 EUR = 1, 25 dollar. Is de dollar dan in waarde gedaald of gestegen? De dollar is in waarde

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Ruilverhouding fondsen

Ruilverhouding fondsen Ruilverhouding fondsen Dit document dient enkel ter informatie en is 1) geen voorstel of aanbod tot het aankopen of verhandelen van de financiële instrumenten hierin beschreven en 2) geen beleggingsadvies.

Nadere informatie

EEN EX ANTE EVALUATIE VAN DE JOBKORTING A. Decoster K. De Swerdt P. Vanleenhove

EEN EX ANTE EVALUATIE VAN DE JOBKORTING A. Decoster K. De Swerdt P. Vanleenhove EEN EX ANTE EVALUATIE VAN DE JOBKORTING A. Decoster K. De Swerdt P. Vanleenhove wordt gefinancierd door DP te vinden op www.flemosi.be FLEMOSI WORKSHOP 21 januari 2011 EVALUATIE JOBKORTING www.flemosi.be

Nadere informatie

SCHATTING BBO OPBRENGSTEN

SCHATTING BBO OPBRENGSTEN SCHATTING BBO OPBRENGSTEN 1. Opbrengsten BBO aan overheidsinkomsten Voordat wordt ingegaan op de opbrengsten die de BBO aan Lands kas zal bijdragen, wordt stilgestaan bij het gegeven dat het BBO-stelsel

Nadere informatie

B. Werkende beroepsbevolking en interne werkgelegenheid

B. Werkende beroepsbevolking en interne werkgelegenheid B. Werkende beroepsbevolking en interne werkgelegenheid Deze gegevens zijn afkomstig van de Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (ADSEI), meer bepaald

Nadere informatie

Economische opleving, een zegen voor de aandelenmarkt?

Economische opleving, een zegen voor de aandelenmarkt? Economische opleving, een zegen voor de aandelenmarkt? Frank Lierman Chief Economist Dexia Bank België Quest Investor Club Osterriethhuis, Antwerpen 11.2.2 1 1. Verenigde Staten: een te snelle expansie?

Nadere informatie

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal François J. Dessart, PhD Infosessie gedragsinzichtingen Vlaamse Overheid, Brussel 27 september 2016 Behavioural

Nadere informatie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Energievoorziening Rotterdam 2025 Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,

Nadere informatie

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee

Klimaatrisico en energietransitie CFA Society VBA Netherlands 20 september Ridzert van der Zee Energietransitie Wat zijn de beleggingsrisico's gerelateerd aan de energietransitie? Wat zijn de onderliggende CO 2 risico factoren? Screening beleggingen op transitierisico's Klimaatrisico en energietransitie

Nadere informatie

Bruto binnenlands product

Bruto binnenlands product Bruto binnenlands product Binnenlands = nationaal Productie bedrijven Individuele goederen Omzet Inkoop van grond- en hulpstoffen - Bruto toegevoegde waarde Afschrijvingen- Netto toegevoegde waarde = Beloningen

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank

Nadere informatie

Brexit: gevolgen voor de concurrentiepositie van bedrijfstakken in Nederlandse regio s

Brexit: gevolgen voor de concurrentiepositie van bedrijfstakken in Nederlandse regio s Brexit: gevolgen voor de concurrentiepositie van bedrijfstakken in Nederlandse regio s Mark Thissen, Anet Weterings (PBL) http://themasites.pbl.nl/winnaarsverliezers-regionale-concurrentie/ http://www.torre.nl/eugrowth/bilingual4/

Nadere informatie

IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten

IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice

Nadere informatie

Empyro Van concept naar eerste pyrolysefabriek

Empyro Van concept naar eerste pyrolysefabriek Empyro Van concept naar eerste pyrolysefabriek Douwe van den Berg Bio-energiedag Oost NL, 5 november 2015 Your partner in bioenergy Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. Productie van pyrolyse-olie bij EMPYRO Toepassing

Nadere informatie

WAARDERING EN PRIJSVORMING PROF DR MATHIEU LUYPAERT

WAARDERING EN PRIJSVORMING PROF DR MATHIEU LUYPAERT WAARDERING EN PRIJSVORMING PROF DR MATHIEU LUYPAERT PRICE IS WHAT A DAMN FOOL WILL PAY FOR IT WAARDE VS PRIJS Waarde na overname Synergie 1 + 1 = 3 Onderhandelingsmarge: - Aantal geïnteresseerde partijen

Nadere informatie