net werk Experts gaan voor optimale acute zorgketen ACUTE ZORG IN TWENTE EN OOST-ACHTERHOEK Wetenschappelijk onderzoek acute zorg Actiecentrum GHOR

Transcriptie

1 ACUTE ZORG IN TWENTE EN OOST-ACHTERHOEK Download 112 Netwerk nu ook als app voor tablets en smartphones net werk Experts gaan voor optimale acute zorgketen Manon Bruens en Rolf Egberink, Acute Zorg Euregio Wetenschappelijk onderzoek acute zorg Actiecentrum GHOR ZGT traint met partners voor crisissituaties JANUARI 2014

2 Informatie en communicatie Het alarm ging af aan het eind van de middag toen ik op werkbezoek was aan de Demmersweg in Hengelo. Het was GRIP 2 en de leden van het Regionaal Operationeel Team renden de trappen op, op weg naar het Regionaal crisiscentrum. Een grote brand in Almelo in een antiekzaak. Ik werd voor de tweede keer gealarmeerd toen mijn vrouw belde. De grote brand bleek op een steenworp afstand van ons huis te zijn, de vlammen sloegen boven de huizen uit en zwarte rookwolken trokken over. Haar stem klonk angstig, wat moet ik doen? Het bleef bij GRIP 2, een grote fik en verder niks. De brandweer was er snel bij en de huizen in de wijk liepen geen gevaar. Geen doden en gewonden. Er kwam asbest vrij maar het was niet veel. Rook in een woonwijk is nooit gezond, maar reëel gevaar voor de volksgezondheid was er niet. Voor hulpverleners een klein klusje, niet zo heel spannend. Nu rijd ik dagelijks langs de puinhopen van die oude antiekzaak en denk wel eens terug aan die tegenstelling: de angstige beleving van mijn vrouw en veel andere wijkbewoners, een peulenschilletje voor de hulpverleners. Hoe belangrijk is dan 2 3 informatievoorziening en commu nicatie over de toestand en het gevaar voor bewoners. Ook als er geen gevaar is, is er behoefte aan informatie en communicatie. Niet voor niets wordt daar momenteel veel in geïnvesteerd. In de witte kolom zie je dat gelukkig ook gebeuren. De acute zorgregio s van Enschede en Zwolle werken samen met GHOR en hun acute ketenpartners aan het LCMS Wit, een variant op het landelijk crisismanagement systeem van de hulpdiensten, waarin alle acute ketenpartners ook met elkaar de informatie kunnen uitwisselen. In 2013 zijn de communicatiemedewerkers van acute ketenpartners om de tafel gaan zitten om uit te wisselen hoe ze omgaan met crisiscommunicatie en berichtgeving. Conclusie was: we kunnen veel van elkaar leren op het gebied van communicatie, het is belangrijk ervaringen en tips te delen en berichtgeving op elkaar af te stemmen. In de toekomst wordt daar ook zeker een vervolg aan gegeven. Mooie ontwikkelingen die uiteindelijk ten goede komen aan de burgers. Want de burger is gebaat bij goede betrouwbare informatie die helder en eenduidig wordt gecommuniceerd. Zeker van de witte kolom, want gezondheid is ieders eerste prioriteit. Ron Poot Hoofd bureau GHOR 112 JOURNAAL A-Z Euregio app 2.0 komt uit! Vanaf 1 februari 2014 is de geheel vernieuwde versie van de A-Z Euregio app beschikbaar voor smartphones en tablets. De woordenboekfunctie is uitgebreid en informatie over ziekenhuizen in de EUREGIO is aan gevuld met onder andere aanrijroutes voor am bu lances. De update bevat ook vooral nieuwe informatie over hulpverlening bij grootschalige in cidenten en specifieke ziekenhuiscapaciteit, zoals voor patiënten met brandwonden of onderkoeling. Via het zoekfilter kan snel het meest geschikte ziekenhuis voor de patiënt in Nederland of Duitsland worden gevonden. De app is vooral bedoeld voor professionele zorgverleners in de acute zorg en is gratis te down loaden via de website n Resultaten onderzoek MI en CVA keten In opdracht van Acute Zorg Euregio heeft Universiteit Twente in samenwerking met diverse zorgaanbieders onderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in het gebruik en functioneren van de acute zorgketen in de regio Twente en Oost-Achterhoek. Het doel van de Myocard Infarct en Cerebrovasculair Accident Keten (MICK) studie is om in beeld te krijgen welke vertragingen of knelpunten in deze acute zorgketens aanwezig zijn. De resultaten uit de MICK-studie worden door de regionale expertgroep MICK van Acute Zorg Euregio gebruikt bij het verder optimaliseren van de acute zorgketens voor patiënten met verdenking ACS of CVA. n Kosten van zorg in beeld Mariet Nijstad, student Health Sciences van de Universiteit Twente, heeft afgelopen jaar onderzoek gedaan naar de kosten van het zorggebruik van patiënten met letsel van het bewegingsapparaat binnen de SEH van Medisch Spectrum Twente (MST). Focus lag hierbij op het in beeld breng en van de directe kosten, zoals kosten van ziekenhuisbehandeling en contact met medisch specialisten. Deze afstudeeropdracht maakte deel uit van de PROTACT-studie, onderzoek naar de transitie van acute naar chronische pijn. Van 288 patiënten met letsel aan het bewegingsapparaat is informatie over zorggebruik verzameld met be hulp van vragenlijsten en gegevens uit het ziekenhuisregistratiesysteem. Zorggebruik en de daaraan gerelateerde kosten varieerden sterk. De grootste bijdragen aan de totale kosten van letsel aan het bewegingsapparaat zijn gerelateerd aan operatie, ziekenhuisopname en dag behandeling. Op de lange termijn is chronische pijn een belangrijk kostenaspect en kan zelfs leiden tot financiële druk op zowel individueel als nationaal niveau. Een manier om zorg gerelateerde kosten te verminderen is het invoeren van let selspecifieke klinische zorgpaden. Hiernaar zal verder onderzoek gedaan moeten worden. n Meer informatie: Jorien Pierik MSc, j.g.j.pierik@utwente.nl. Kijk voor een uitgebreidere samen vatting op Deskundigheidsbevordering heb je in eigen hand! Namens Isala vertegenwoordigen wij de afdeling Traumatologie. Wij vinden het van belang dat wij ons als verpleegkundigen ontwikkelen binnen ons vakgebied. Scholing is daarom van groot belang. Als verpleegkundige is het belangrijk om nieuwe ontwikkelingen te volgen en de deskundigheid van het team en de afdeling te bevorderen, vandaar dat wij uit eigen initiatief de scholing Traumatologie hebben gevolgd. Tijdens de scholing hebben wij het hele pad gevolgd dat een traumapatiënt doorloopt; vanaf het moment dat de ambulance bij het trauma arriveert, totdat de patiënt wordt ontslagen uit het revalidatiecentrum. Dit heeft gezorgd voor een verbreding en verdieping van onze kennis. Binnen het specialisme van traumatologie delen wij de opgedane kennis met het team en implementeren wij nieuwe ideeën. Wij raden elke verpleegkundige die in aanraking komt met traumatologie aan om deel te nemen aan deze cursus. n Gerco Kamphuis Eline Dijkman José Meijer VRT toetst met scenario Scorpius Al snel wordt duidelijk dat het drinkwater vergiftigd is, waardoor een groot aantal mensen ziek is geworden, sommigen met ernstige vergiftigingsverschijnselen Met de start van dit scenario onder de naam Scorpius, ontwikkelde zich op vrijdag 15 november de Toetsing Hoofdstructuur. De Veiligheidsregio Twente (VRT) is wettelijk verplicht de hoofdstructuur te testen. Scorpius werd gehouden in samenwerking met verschillende hulpverleningsdiensten, gemeente, waterschap Regge en Dinkel, Defensie, Vitens en de Inspectie VenJ. De toets is bedoeld voor sleutelfunctionarissen in de Twentse crisisorganisatie. VRT heeft Crisislab gevraagd om de waarneming te doen. De projectleider van Scorpius, Gerrit Kromhof, is tevreden over het verloop van de Toetsing Hoofd structuur. Er zijn heel wat uren gestoken in de voorbereiding van deze toetsing. Maar op het eind van de dag kwamen van zowel collega s als Inspectie VenJ complimenten over de organisatie van de opzet en ver loop van de toetsing. n 112 Netwerk nu ook als tabletmagazine! Vanaf januari 2014 verschijnt 112 Netwerk ook als tablet en smart phone app! De app geeft toegang tot extra in houd behorende bij de artikelen, van brochures en achtergrondinfomatie tot video s en foto s. Daarnaast worden lezers met een druk op het scherm verwezen naar (online) contactgegevens. Download het 112 Netwerk tablet maga zine nu gratis via App Store en Google Play. n 112 NETWERK JANUARI NETWERK JANUARI 2014

3 GROOTSCHALIGE ZORG Handen uit de mouwen, actiecentrum GHOR! Inzetten variëren van een stroomstoring tot grote brand Door Joos Perrier, GHOR Twente Nieuw in Twente: de Acute Opname Afdeling Afdeling maakt scheiding tussen acute en geplande opnamestroom Door Hans Brink, Medisch Spectrum Twente PATIENTENZORG H De GHOR vertegenwoordigt binnen de crisisorganisatie de witte kolom van Twente en is hierbij verantwoordelijk voor twee processen: acute gezondheidszorg en publieke gezondheidszorg. Het proces publieke gezondheidszorg wordt inhoudelijk ingevuld door de GGD en het proces acute gezondheidszorg wordt inhoudelijk ingevuld door het actiecentrum GHOR. et actiecentrum wordt gealarmeerd vanaf GRIP 2 (een groot incident in de regio). Bij GRIP 2 is niet alleen de plaats van het incident getroffen, maar ook de omgeving. Denk bijvoorbeeld aan een grote brand, waarbij een rookwolk over een naastgelegen woonwijk trekt of een groot ongeval waar veel mensen betrokken zijn die moeten worden opgevangen. Vanaf GRIP 2 is de GHOR verantwoor delijk voor de coördinatie van de geneeskundige zorg. Deze coördinatie wordt uitgevoerd op verschillende plaatsen. Er zijn functionarissen die op de plaats van het incident aanwezig zijn en er zit een regionaal team bij de Meld kamer in Hengelo. Ook het actiecentrum GHOR is werkzaam in Hengelo. Dit is handig, omdat er veel contact wordt onderhouden met de GHOR functionaris in het regionaal team, de algemeen commandant geneeskundige zorg. Informeren en inventariseren Het afgelopen jaar is het actiecentrum GHOR vijf keer ingezet. De inzetten varieerden van een grote stroomstoring in Enschede tot een grote brand in een antiekhal in Almelo. Een aantal voorbeelden van de taken: Het informeren van ziekenhuizen en huisartsen(posten). Inventariseren of er zorginstellingen in een getroffen gebied zitten. Eventuele aflossing organiseren. 4 5 Het actiecentrum GHOR bestaat bij een opschaling uit drie personen. Het hoofd acute gezondheidszorg geeft leiding aan het actiecentrum en heeft twee medewerkers tot zijn beschikking. Het actiecentrum voert opdrachten uit die vanuit het regionale team worden weggezet bij de GHOR. Het hoofd neemt opdrachten aan, verdeelt het werk onder de medewerkers, monitort de stand van zaken en koppelt deze terug naar de algemeen commandant. Daarnaast vult en monitort het hoofd acute gezondheidszorg LCMS. Dit is een systeem waarmee tijdens een incident informatie wordt gedeeld, om zo een compleet beeld van de situatie te krijgen. In december 2013 is een grote oefening georganiseerd voor alle hoofden en medewerkers van het actiecentrum GHOR. Oefendoel was onder andere de onderlinge afstemming en het aanbrengen van structuur. De uitkomsten van deze oefening worden meegenomen in de voorbereidingen van het actiecentrum in n Heb je vragen over het actiecentrum GHOR of ben je nieuwsgierig? Neem dan contact op met GHOR Twente! De naam van de nieuwe afdeling werd op feestelijke wijze onthuld. Vanaf 2 september 2013 is de Acute Opname Afdeling (AOA) van Medisch Spectrum Twente in gebruik. Met deze afdeling wordt geprobeerd op een aantal punten de ziekenhuiszorg te verbeteren. Alle acuut op te nemen patiënten voor de deelnemende specialismen (chirurgie/orthopedie, interne geneeskunde, longgeneeskunde, neurologie) kunnen op AOA terecht. M et de komst van de AOA worden de acute patiënten van de niet acute patiënten gescheiden. De belangrijkste doelen van de AOA zijn: Het verbeteren van de kwaliteit van zorg, door versnellen van de diagnostiek bij acuut opgenomen patiënten. Het verminderen van het aantal patiënten dat door plaatsgebrek in eerste instantie op een verkeerde afdeling wordt opgenomen. Het verkorten van de gemiddelde opnameduur. Het verbeteren van de nachtelijke rust op de gewone verpleegafdelingen. Het verbeteren van de doorstroom op de Spoed Eisende Hulp (SEH) van de patiënten die acuut moeten worden opgenomen. Patiënten verblijven in principe maximaal 48 uur op de AOA. Patiënten met een verwachte opnameduur van meer dan twee dagen, worden bij de eerste gelegenheid naar de voor die patiënt meest optimale afdeling overgeplaatst. Er kan nog maximaal 24 uur gewacht worden met overplaatsing tot er plaats is op de juiste afdeling. Patiënten kunnen ook rechtstreeks vanaf de AOA naar huis of een andere bestemming. Het opzetten van deze afdeling heeft ruim twee jaar geduurd. Na een uitgebreide oriëntatiefase bij andere ziekenhuizen met een AOA is begin dit jaar met de opbouw van de afdeling begonnen. In deze periode is ook personeel geworven en geschoold, als ook de benodigde apparatuur aan geschaft. Goede ervaring De eerste maanden van de AOA zitten er inmiddels op. De mede werkers zijn tegen een aantal volstrekt onverwachte problemen aangelopen, die inmiddels voor een groot deel zijn opgelost. Er staat een enthousiast team klaar om de patiënten op te vangen en verzorgen. Er zijn nog een heleboel zaken die moeten worden verbeterd, maar een van de basisopvattingen is dat de afdeling doorlopend bezig is met verbeteren. Het team doet met deze afdeling veel ervaring op om in het nieuwe ziekenhuis een goed functionerende AOA op te kunnen zetten, waar acute patiënten van alle specialismen op optimale wijze worden opgevangen. n

4 INNOVATIE We zitten er warmpjes bij in Fleringen Ambulance Oost blij met schuifpost ambulances bij Kulturhus Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond INNOVATIE Commissie Wetenschappelijk Onderzoek opgericht Deskundigen coördineren onderzoek binnen acute zorgketen Door Rolf Egberink en Nancy ter Bogt, Acute Zorg Euregio A Kulturhus de Spil in Fleringen bestaat in april 2014 alweer vier jaar. Het gemeenschapsgebouw herbergt een combinatie van verschillende voorzieningen, waarbij samenwerking met en voor inwoners van het sleutelwoord is. Naast een sportzaal, kinderdagverblijf en vergaderruimtes, biedt het Kulturhus sinds kort ook ruimte aan één van de ambulances van Ambulance Oost. In toenemende mate worden wetenschappelijke onderzoeksactiviteiten uitgevoerd bij en met keten partners binnen het netwerk van Acute Zorg Euregio. Om wetenschappelijk onderzoek op het gebied van acute zorg in de Euregio te stroomlijnen en een meer permanent karakter te geven is de commissie Wetenschappelijk Onderzoek Acute Zorg Euregio (WOAZ Euregio) opgericht. 6 7 mbulance Oost beschikt in de regio Twente over een drietal hoofdposten (Hengelo, Almelo en Enschede) en zes buitenposten (Vroomshoop, Oldenzaal, Tubbergen, Haaksbergen, Nijverdal en Markelo). Met deze negen locaties bestrijkt de ambulancevoorziening het gehele verzorgingsgebied en is een snelle aanrijtijd gewaarborgd. Op alle posten is 24 uur per dag een ambulance aanwezig, op de hoofdposten zijn dit zelfs meerdere ambulances. Witte vlekken voorkomen De ambulances van de buitenposten zijn regelmatig tegelijkertijd onderweg naar een patiënt of naar het ziekenhuis. Als zowel de ambulance uit Oldenzaal als Tubbergen onderweg is voor een oproep, ontstaat in het gebied Dinkelland tijdelijk een witte vlek. Dit betekent dat er niet direct een ambulance beschikbaar wan neer er een oproep komt. Dit willen we natuurlijk zo veel mogelijk voorkomen, vertelt Het tijdelijk plaatsen van ambulances op centrale plekken wordt ook wel schuiven genoemd. Astrid van Tilborgh, manager bij Ambulance Oost. Op zulke momenten schuiven we daarom een ambulance met een chauffeur en verpleegkundige naar een centrale plek in dit gebied. We beschikken over een programma dat precies voor ons uitrekent waar die centrale plek zich bevindt, onder andere op basis van inwonersaantallen van de verschillende gemeentes. En in dit geval kwam daar Fleringen uit. Stand-by Het werken met een schuifpost voor de ambulances is niets nieuws. Het team dat de ambulance bemant, staat gemiddeld een uur stand-by en kan terug naar de eigen post zodra de ambulances op de buitenposten weer terug zijn. Astrid: Voorheen stonden onze medewerkers dan met de ambulance langs de kant van de weg. Maar we beschikken natuurlijk liever over een plek waar het warm is, onze mensen een kopje koffie kunnen drinken en de apparatuur uit de ambulance opgeladen kan worden. Elly Booyink is bestuurslid van Stichting Kulturhus Fleringen, ze is erg blij met de samenwerking. We waren direct enthousiast toen Astrid ons benaderde om als schuifpost te fungeren. Wij vinden het belangrijk om ons Kulturhus open te stellen voor de gemeenschap. Dan bedoelen we niet alleen voor de inwoners van ons eigen dorp, maar ook daar buiten. Inmiddels zijn de sleutels uitgewisseld en staan de ambulances regelmatig bij het Kulturhus. Elly: Het is een fijn idee dat de ambulance vaak in de buurt is, mocht hij eens nodig zijn in het dorp. We hebben wel afgesproken dat de sirenes uitblijven tot de ambulance het dorp uit is. Vooral s nachts is dat prettig, anders schrikt het hele dorp wakker. Soms mopperen onze vrijwilligers wat omdat de koffiekopjes zijn blijven staan na een nachtelijk bezoek. Dan herinner ik ze er aan dat onze bezoekers waarschijnlijk met spoed weg moesten en dan worden de kopjes met liefde opgeruimd. n M et de resultaten van wetenschappelijk onderzoek uitge voerd bij en met de ketenpartners binnen het netwerk van Acute Zorg Euregio wordt getracht een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de zorg voor patiënten met een acute zorgvraag. Dat kan zijn door het invoeren van nieuwe behandelingen, technieken of informaticatoepassingen, maar ook door het doelmatig inzetten van mensen en middelen in de acute zorg. Deze onderzoeksactiviteiten vin den echter veelal onafhankelijk van elkaar plaats en resultaten worden onvoldoende afgestemd en gedeeld binnen het netwerk. Daarom is zowel vanuit het bestuurlijk ROAZ als vanuit de expertgroepen en individuele keten partners de wens uitgesproken een commissie WOAZ Euregio in te stellen. Deskundigen Om gehoor te geven aan deze wens is een commissie samengesteld, waarin zowel inhoudsdeskundigen van de keten partners uit de acute zorg zitting hebben als deskundigen op het gebied van onderzoek/methodologie. Afhanke lijk van de onderwerpen die naar voren komen, kunnen geïn te resseer den of leden uit bijvoorbeeld de expertgroepen hier tijdelijk bij aansluiten. De startbijeenkomst van de commissie WOAZ Euregio heeft plaatsgevonden in oktober Tijdens deze bijeenkomst zijn de doelen en uitgangspunten vastgelegd. Ketenbreed Primair zal de commissie zich richten op het inventariseren, ordenen en coördineren van onderzoeksvragen binnen het netwerk. Verder houdt zij zich bezig met het inventariseren, begeleiden, faciliteren en stimuleren van (lopend) onderzoek binnen het netwerk en in dien mogelijk ook het verwerven van gelden hiervoor. Daarnaast zorgt zij voor het verspreiden en beschik baar maken van onderzoeksresultaten. Periodiek zal de commissie een terug koppeling geven in het ROAZ en haar activiteiten afstemmen met de ZGT Academie en Medical School Twente. Het gaat om onderzoek in de hele acute zorgketen, waarbij bij voorkeur meer dere ketenpartners betrokken zijn. De onderwerpen dienen aan te sluiten bij de missie en visie van het Netwerk Acute Zorg Euregio zoals het ver beteren van de kwaliteit, de bes chik baar heid en de continuïteit van de acute zorg in de Euregio. Daar heeft de patiënt namelijk profijt van! n Samenstelling commissie WOAZ Euregio: Prof. Dr. A.B. (Arie) van Vugt, traumachirurg MST (voorzitter) Drs. R.E. (Rolf) Egberink, beleidsmedewerker/onderzoek, Acute Zorg Euregio (secretaris) Dr. C.J.M. (Carine) Doggen, klinisch epidemioloog en universitair hoofddocent, UT (vicevoorzitter) Drs. S. (Suparto) Bambang Oetomo, medisch manager meldkamer Oost-Nederland/GHOR, Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland Dr. H.J. (Harald) van Loon, traumachirurg, ZGT Dr. ir. N.C.W. (Nancy) ter Bogt, epidemioloog, Acute Zorg Euregio

5 COVERINTERVIEW COVERINTERVIEW Experts gezamenlijk om tafel Werkgroepen conformeren zich aan doelstelling om acute zorg af te stemmen Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond 8 professionals inbrengen. 9 O Toen de nieuwe strategische agenda van het ROAZ werd vastgesteld, hebben we de naam focusgroepen gewijzigd in expertgroepen. Dit doet meer recht aan de expertise die de betrokken nder de vlag van Acute Zorg Euregio zijn sinds 2007 vijf werk groepen actief op het gebied van acute zorgaandoeningen. Inhoudelijke pro fessionals uit Twente en Oost-Achterhoek komen bij elkaar om het acute zorg aanbod in kaart te brengen, activiteiten af te stemmen en de bereikbaarheid te verbeteren. Een aantal groepen heeft al mooie resultaten behaald, andere zijn klaar voor een nieuwe impuls. Manon Bruens is beleidsmedewerker bij Acute Zorg Euregio. Zij heeft de ondersteuning van de expertgroepen overgenomen van haar collega Rolf Egberink. Betrokken en inzichtelijk Manon: Uit iedere organisatie die betrokken is bij acute zorg voor één van de vijf aandoeningen, heeft een professional zitting in de expertgroep. Op deze manier landen onderwerpen die besproken worden binnen de expertgroep in alle organisaties. Ik heb de meeste professionals persoonlijk benaderd om deel te nemen en de reacties waren positief. Maar niet alleen het ROAZ en bureau Acute Zorg Euregio hebben invloed op de bereidwilligheid om samen om tafel te gaan. Manon: Vanuit de samen leving komt steeds vaker de vraag om de kwa liteit van zorg inzichtelijk te maken. Een nieuwsitem over een psychiatrische patiënt waarbij de af stemming tussen twee ketenpartners niet goed is verlopen, roept vragen op bij burgers. Als instellingen hier samen naar kijken, bereiken we de optimale acute zorgketen die we nastreven. Agendapunten De expertgroepen komen minimaal twee keer per jaar bij elkaar: in het voorjaar om de activiteiten van afgelopen jaar te evalueren en in het najaar om de plannen voor komend jaar te bespreken. Uiteraard verhogen we deze frequentie waar nodig, vertelt Manon. Zo kan een GGZ-instelling de GHB-problematiek in Twente op de agenda zetten omdat dit een dringend probleem is. Of vinden de expertgroepen iets van de veranderingen in de samenwerking tussen ZGT en MST. Dit kan namelijk invloed hebben op het acute zorglandschap. Maar ook het De ketenpartners zijn heel open naar elkaar. Ze bespreken wat goed gaat, maar ook wat beter kan De expertgroepen op een rij Expertgroep acute verloskunde De afspraken en protocollen uit het rapport acute verloskunde van 2012 zijn in het najaar van 2013 geëvalueerd. Expertgroep acute psychiatrie Deze expertgroep is opnieuw samengesteld en is in het najaar van 2013 voor het eerst bij elkaar gekomen. Expertgroep MICK Voor de acute zorgketens myocardinfarct en CVA is de afgelopen twee jaar gewerkt aan de MICKstudie. In oktober 2013 zijn de resultaten gepresenteerd en is besloten dat de acute zorgketens samen zullen optrekken als de expertgroep MICK. Expertgroep trauma De focusgroep acute heupfracturen is samengevoegd met de regionale werkgroep traumatologie. Vanaf september 2013 houden zij zich naast heupfracturen bezig met patiënten met (multi)trauma. Expertgroep crisisbeheersing en OTO (in oprichting) Manon Bruens en Rolf Egberink van Acute Zorg Euregio: Wij faciliteren de bijeenkomsten van de werkgroepen, de input komt vanuit de experts. ROAZ kan agendapunten voordragen, als er bijvoorbeeld een calamiteit heeft plaatsgevonden. Naast de regionale overleggen wordt er ook gekeken naar andere ROAZ-regio s, om ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaar. Rolf: Iedere regio verschilt van elkaar, zowel qua inrichting als complexiteit. We zitten hier in een vrij overzichtelijke regio, met niet zo heel veel ketenpartners. In andere regio s, als je acht of meer ziekenhuizen hebt, wordt het natuurlijk al iets ingewikkelder. Dat maakt goed vergelijken soms lastig, maar dat is tevens de uitdaging! Openheid Manon vervolgt: Tot nu toe merken we dat alle keten partners heel open naar elkaar zijn. Ze bespreken wat goed gaat, maar ook wat beter kan. Dat is precies waar we naar op zoek zijn. Het doel is niet om de zorg van een individuele keten partner te be oordelen, wij kijken naar de acute zorg in de keten. Hoe daar samenwerking verbeterd kan worden. Ons streven is dat de professionals in de expertgroepen het doel en de noodzaak van samenwerken inzien en dat we met elkaar de zorg in Twente en Oost-Achterhoek verbeteren. n

6 OVER DE GRENS Medisch Spectrum Twente opnieuw gecertificeerd Blijdschap bij medewerkers traumacentrum groot Door afdeling communicatie, Medisch Spectrum Twente Visitaties Kwaliteitskader Crisisbeheersing en OTO Start 2014 met ziekenhuizen en GGD en Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio GROOTSCHALIGE ZORG Paul Bertelink traumachirurg, is tevreden met de resultaten van de DGU-hercertificering. E Medisch Spectrum Twente is weer voor drie jaar gecertificeerd als Duits traumacentrum. Hoe meer patiënten, hoe meer ervaring, des te beter het is voor de kwaliteit die wij bieden, zegt traumachirurg Paul Bertelink. r was blijdschap bij de traumachirurgen en hun collega s over de her nieuwde certificering als Duits trauma centrum. We hebben elkaar flink op de schouders geslagen, zegt traumachirurg Paul Bertelink. In opdracht van de Deutschen Gesellschaft für Unfallchirurgie (DGU) heeft een onafhankelijke certificeringsorganisatie het Enschedese trauma centrum onlangs doorgelicht en in orde bevonden. MST voldoet aan de Duitse standaard voor traumazorg voor zeer zwaargewonden. Zo n beoordeling is toch altijd weer spannend, erkent Bertelink. Zoals voor elke certificering probeer je net even extra de puntjes op de i te zetten. MST heeft een bij zondere positie in de grensover schrijdende traumazorg. Drie jaar geleden is MST als eerste Nederlandse traumacentrum door de DGU gecertificeerd. Vanaf dat mo ment maakt MST deel uit van het Traumanetwerk NordWest, een samen werkingsverband van meer dan 45 ziekenhuizen uit Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen, het grootste trauma netwerk van Duitsland. Zo heeft MST een rol in de grensoverschrijdende hulpverlening, stelt Bertelink. Als ziekenhuis dat onderdeel uitmaakt van een netwerk is het contact met andere ziekenhuizen gemakkelijker en is een betere uitwisseling van zorg mogelijk. Hoe meer ervaring, hoe beter MST behandelt jaarlijks vijftig tot zestig Duitse patiënten uit de categorie zwaarst gewonden, tegenover 180 zeer ernstig gewonden uit Nederland. Certificering betekent dat de stroom van zwaar gewonde Duitse patiënten op gang blijft. De traumachirurg: Hoe meer patiënten, hoe meer ervaring, des te beter het is voor de kwaliteit die wij bieden. Vaak worden de Duitse patiën ten per helikopter gebracht, soms ook per ambulance. s Nachts vliegt de Duitse heli niet. Vervoer van patiënten per helikopter is in Duitsland gewoner dan in Nederland. Het dichtstbijzijnde Duitse traumacentrum in de regio bevindt zich overigens in de universiteitskliniek van Münster. Aanbevelingen Ook voordat MST drie jaar geleden voor de eerste keer werd gecertifi ceerd, behandelde het ziekenhuis al ernstig gewonde ongevalsslachtoffers uit Duitsland. Bertelink: De certificering voor traumacentra in Duitsland bestaat pas sinds die tijd, vandaar. Algemeen gaat een beoor deling van een keur ingsinstantie vaak gepaard met aan bevelingen. Ook dit keer. Een van de aanbevelingen is om tot een betere verbinding te komen met de Duitse ziekenhuizen, zodat röntgenfoto s sneller en gemakkelijker kunnen wor den uitgewisseld. Dat is een kwestie van software. In Nederland hebben we zulke verbindingen al met de ziekenhuizen in Winterswijk, Almelo en Hengelo, aldus de traumachirurg. n H Op 7 maart 2013 is het Kwaliteitskader Crisisbeheersing en OTO (Opleiden, Trainen, Oefenen) landelijk gelanceerd op het gelijknamige symposium op de Nyenrode Business Universiteit door toenmalig voorzitter van de Landelijke Stuurgroep OTO, Prof. Dr. Miša Džoljié. et kwaliteitskader bevat een normenkader dat tevens als ondergrens dient. Hieraan moeten instellingen minimaal voldoen, willen zij voldoende voorbereidt zijn op rampen en crises. In 2013 is een interregionaal implementatieplan (in samenwerking met het Netwerk Acute Zorg Zwolle) geschreven en is een eerste start gemaakt met het eerste deel van de implementatie. Instellingen hebben op hun beurt in samenwerking met het OTO-steunpunt de zelfevaluatie uit het kwaliteitskader ingevuld. De zelfevaluatie diende hierbij als nulmeting. Op basis van verbeterpunten die hieruit voortkwamen is het OTOjaarplan 2014 voor een deel ingevuld. Intercollegiale visitaties Het ROAZ heeft zich geconformeerd aan het kwaliteitskader en opdracht gegeven tot het opzetten van een Werkgroep visitatie kwaliteitskader. Deze werkgroep heeft als taak om de implementatie van het kwaliteitskader te begeleiden en de komende visitaties te ondersteunen. De visitaties starten in 2014 en worden in eerste instantie uitgevoerd binnen de ziekenhuizen en de GGD en. Eind 2014 begin 2015 volgen op hun beurt de huisartsen(posten) en ambulancediensten. PCDA-cyclus Doel van de visitaties is na te gaan in hoeverre voldaan wordt aan het gestelde normenkader. Op basis van de uitkomsten van de visitaties wordt een verbeterplan opgesteld en worden mogelijke witte vlekken opgenomen in het OTO-traject. Belangrijk hierbij is dat het gaat om een continu verbetertraject gebaseerd op de PCDAcyclus. Wederzijds vertrouwen tussen de gevisiteerde en de visiteur staat hierbij centraal. In het kwaliteitsmodel kwaliteitskader (zoals in het schema hieronder) is de positie van de PCDAcyclus duidelijk zichtbaar in het geheel. Tevens wordt in dit model de verbinding gemaakt met bestaande kaders en (beleids)plannen binnen het programma OTO. Afvaardiging Binnen de Euregio zullen Medisch Spectrum Twente, Ziekenhuisgroep Twente, Streekziekenhuis Koningin Beatrix en de GGD Twente in 2014 gevisiteerd worden. Deze instellingen Kwaliteitsmodel uit het kwaliteitskader. leveren tevens een afvaardiging aan de regionale poule van visiteurs die in de regio Zwolle de visitaties zullen gaan uitvoeren. De intercollegiale visitaties zullen worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met het Netwerk Acute Zorg Zwolle. Volgens plan zullen visiteurs uit de Euregio visiteren in Zwolle en andersom. n

7 KETENPARTNERS KETENPARTNERS ZGT leidt op, traint en oefent met medewerkers Evalueren als sleutelwoord bij het oefenen van een crisissituatie Door bureau communicatie, Ziekenhuisgroep Twente Ieder ziekenhuis heeft een rampenopvangplan (ZiROP) dat voorschrijft hoe gehandeld moet worden bij een externe ramp. ZGT stemt zijn ZiROP opleidingsjaarplannen af met MST en SKB. De komende jaren zet de ziekenhuisgroep in op meer samenwerking bij opleiden, trainen en oefenen. Om elkaar in de toekomst te kunnen ondersteunen bij opleidingsactiviteiten zoals crisisoefeningen. O p 29 oktober jl. in het genees kundig trainingscentrum Zuidkamp te Enschede maken MST, SKB en ZGT zich op voor een drietal oefen ingen waarbij familieopvang centraal staat. MST bijt het spits af met een scenario waarin een schietincident heeft plaatsge vonden op hogeschool Saxion. Het SKB krijgt een heel andere calamiteit voor geschoteld. Op het festivalterrein van de Zwarte Cross in Lichtenvoorde heeft het plotse linge noodweer voor enorme ravage gezorgd. ZGT wordt op de proef gesteld met een behoorlijke aanrijding op de A35 waarbij een bus en een vrachtwagen zijn betrokken. Dertig acteurs spelen hun rol als be zorgde verwante levensecht na. De familieleden van de bezoekers van de Zwarte Cross zijn er heel anders aan toe dan de verwanten van de studenten en docenten van Saxion. De angst, on gerustheid en paniek uit zich op verschillende manieren. Wat ze wel gemeen hebben, is de bezorgdheid over hun gewonde en vermiste naasten. En het gebrek aan informatie Leerzaam Annelies Roording is als coördinator van het ZiROP in ZGT verantwoordelijk voor het Opleiden Trainen Oefenen (OTO) Ambulancepersoneel neemt deel aan de oefening door een patiënt over te dragen aan medewerkers van ZGT. Interne veiligheid Naast de oefeningen voor externe calamiteiten worden medewerkers van ZGT ook getraind voor interne noodsituaties. Deze taak ligt bij veiligheidscoördinatoren Ferdinand t Veen en Jan Willem Soek. Dan wordt getest of de bedrijfshulpverlening aan alle eisen voldoet en of de samenwerking met de brandweer optimaal verloopt om adequaat te kunnen handelen. Zodat iedereen zich volledig veilig weet in het ziekenhuis. traject. Zij was samen met Heidi Plas van de Geneeskundige Hulpverlenings Organisatie in de Regio (GHOR) de initiatiefnemer en oefenleider van deze dag. Omdat de focus lag op de familieopvang werden er andere disciplines getraind dan bij andere oefeningen. Maatschappelijk werkers, psychologen en geestelijk verzorgers, beveiligers en horecamedewerkers werkzaam in alle drie de ziekenhuizen, hadden een onmisbare rol. Waar zij doorgaans patiënten een op een helpen en begeleiden, moesten zij hier veel ongeruste familieleden tegelijk op vangen. Bij het ongeluk op de Zwarte Cross hadden we te maken met veel dronken mensen. In hun vraag naar informatie kunnen mensen met drank op best agressief worden. Het bleek dat, wanneer herrieschoppers apart werden genomen door de beveiliging, er veel rust werd gecreëerd. We kijken terug op een erg leerzame dag. Door de drie oefeningen achter elkaar te houden, waren de ver beter punten heel duidelijk. Er ont stond een goede leercurve omdat we de ver beter punten direct in de oefening erna toepasten. Evaluatie Evalueren is het meest belangrijke onderdeel van een crisisoefening. Wat zijn onze verbeterpunten, waar moeten we ons meer bewust van worden? Tijdens de evaluatie van de oefening op 29 oktober kwam naar voren dat het oefenen met onze part ners in de regio als erg nuttig wordt beschouwd. Alle betrokken partijen doen veel kennis op over hoe je tijdens een crisissituatie te werk gaat. Om alle verwanten goed op te vangen en met elkaar te herenigen, moet de afstem ming opti maal verlopen. Ook intern houdt ZGT regelmatig ZiROP-workshops en -oefeningen. We maken mede werkers en bestuurders zo bewust van hun rol en taken bij externe calami teiten. Met de input van de oefeningen kunnen we onze plannen verbeteren. n

8 ACHTERGROND Patiëntveiligheidsprijs 2013 voor RAV IJsselland Het volgende magazine van Jury lovend over project In 1x goed: speuren naar deuren Door Kitty Muntenaar, Ambulance Oost Ambulancedienst RAV IJsselland heeft 11 december 2013 met het project In 1x goed: speuren naar bij drage hebben geleverd aan de veiligheid van de zorgverlening in te dienen. Daarmee wil AZN het delen van kennis graag het tussen ambulanceorganisaties stimuleren. net werk verschijnt 14 B deuren de Patiëntveiligheidsprijs Ambulancezorg 2013 in de wacht gesleept. Juryvoorzitter Hans de Goeij (oud directeur-generaal Volksgezondheid) reikte de prijs uit aan een trotse Gerard Berendschot (beleidsmedewerker RAV IJsselland) tijdens de slotbijeenkomst Patiëntveiligheid natuurlijk verder. egin september heeft Ambulancezorg Nederland (AZN) de patiëntveiligheidsprijs geïntroduceerd; een initiatief waarmee ze geslaagde patiëntveiligheidsprojecten die binnen ambulancediensten zijn uitgevoerd onder de aandacht willen brengen. En om zichtbaar te maken hoe patiëntveiligheid binnen de ambulancediensten Het winnende team van RAV IJsselland is erg blij met de prijs. vorm krijgt. De prijs maakt deel uit van het totale programma Patiëntveiligheid waarmee de sector in 2010 is begonnen. Het project leidt uiteindelijk medio volgend jaar tot 100% certificering van de ambulancesector voor de HKZ-norm patiëntveiligheid. Ambulancediensten in Nederland zijn uitgenodigd om patiëntveiligheidsprojecten die een Speuren naar deuren Het project Patiëntveiligheid betreft meerdere deelprojecten en is opgezet uitgaande van het idee: het leveren van verantwoorde zorg en dat zo snel mogelijk oftewel verantwoorde zorg op tijd bereikt. Het deelproject Speuren naar deuren richt zich op het onderdeel op tijd bereikt. Met dit project is onderzocht of bijna letterlijk elke voordeur van elk pand in de regio te vinden was. Postcodes zijn per adres doorgespit op vindbaarheid. Adressen en situaties die op deze wijze niet helder te krijgen waren werden ter plaatse bezocht. Deze werkwijze heeft vele honderden verbeteringen opgeleverd in het kaartsysteem met betrekking tot de vindbaarheid van adressen. Drie nominaties Een onafhankelijk deskundige jury heeft de inzendingen beoordeeld op basis van een aantal criteria en heeft vervolgens drie projecten voor de Patiëntveiligheidsprijs Ambulancezorg genomineerd: In 1x goed; speuren naar deuren (RAV IJsselland). Veilig Vervoer Acute Psychiatrische Patiënten (RAV Groningen). Vakmanschap in (patiënt)veilige handen (UMCG Ambulancezorg/ Ambulancezorg Fryslan). Op 11 december 2013 werden deze drie pro jecten gepresen teerd via een video, waarna de winnaar bekend werd gemaakt en dat was RAV IJsselland. Symbolisch De prijs bestaat uit een mooi kunstwerk van glas. Ontwerpster Jannie Slootweg heeft een korte toelichting gegeven op Patiëntveiligheid in alle processen het idee achter het kunstwerk: Ronde vorm: samenwerking binnen de organisatie (werken aan patiëntveiligheid doe je met de hele organisatie). Ronde vorm (lijkt op een wiel): beweging, patiëntveiligheid blijft een continu proces. Transparantie: glas is een transparant materiaal. Patiënt centraal: zit in het midden (veiligheid). Kleuren van de ambulancesector. Neem voor meer informatie over het project contact op met g.berendschot@ravijsselland.nl of kijk op Alles over het sectorprogramma Patiëntveiligheid is te vinden op in april 2014 Colofon 112 Netwerk is een uitgave van Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost en GHOR Twente. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar en bericht over ontwikkelingen rondom acute zorg in Twente en Oost-Achterhoek. Jaargang 2014, editie januari Redactie Kitty Muntenaar kmuntenaar@ambulanceoost.nl Marja Nijkrake m.nijkrake@acutezorgeuregio.nl Cees Schenkeveld c.schenkeveld@acutezorgeuregio.nl Irma Huiskes info@ghortwente.nl Annemarie Smidt a.smidt@geenbladvoordemond.nl Bladformule, vormgeving, eindredactie en drukwerk GEEN BLAD VOORDE MOND MAKERS VAN MAGAZINES Geen Blad voor de Mond B.V. Lasondersingel BR Enschede tel Gerard Berendschot: Deze prijs stimuleert ons uiteraard ook om veel breder met patiëntveiligheid door te gaan dan alleen binnen dit project. Het streven bij al onze processen is om naar in 1x goed te gaan. Dat is de kern van patiëntveiligheid: het zorgproces in zijn volle omvang altijd in 1x goed. ISSN NETWERK JANUARI NETWERK JANUARI 2014

9 Bezoek ons ook online Acute Zorg Euregio Postbus KA Enschede Tel GHOR Twente Postbus BK Enschede Tel Ambulance Oost Postbus AT Hengelo Tel