Leefstijlinterventie: een gezondere kijk op het leven. Een rapport over gedrag en gedragsverandering van een cliënt ten aanzien van leefstijl.

Transcriptie

1 Leefstijlinterventie: een gezndere kijk p het leven Een rapprt ver gedrag en gedragsverandering van een cliënt ten aanzien van leefstijl. Jst den Hllander Oegstgeest / Haarlem 14 januari 2015

2 Leefstijlinterventie: een gezndere kijk p het leven Een rapprt ver gedrag en gedragsverandering van een cliënt ten aanzien van leefstijl. Jst den Hllander Bewegen en Leefstijl Datum: 14 januari 2015 Plaats: Oegstgeest / Haarlem Opleiding: Sprt en Bewegen / Lifestyle en Gezndheid Klas: 3a1 Inhlland Individuele client dcent: K.Zwemmer pdrachtgever: I. van Znneveld

3 Inhudspgave 1. Inleiding Methden van nderzek Onderbuwing Betruwbaarheid Validiteit Vrtgang cliënt Intake Algemeen Bewegen Rken Delstellingen na intake Tussentijds evaluatiegesprek Eindgesprek Leefstijlinterventie Implementatieplan Resultatenverzicht Discussie Cnclusies en aanbevelingen...21 Literatuurlijst...22 Bijlagen...25 Bijlage 1: Vragenlijst Leefstijl Bijlage 2: Vragenlijst (Par-Q)...37 Bijlage 3: Vedingsdagbek Ilse van Znneveld...38 Bijlage 4: Desk research...39 Bijlage 5: Beweegprgramma eerste acht weken...42 Bijlage 6: Beweegprgramma vervlg...43 Bijlage 7: Prtcllen antrpmetrie...44

4 1. Inleiding Vr u ligt het rapprt leefstijlinterventie: een gezndere kijk p het leven. Dit rapprt is geschreven m de leefstijlverandering van de cliënt stapsgewijs te beschrijven. Gedurende dit rapprt wrdt u meegenmen in een stapsgewijze leefstijlverandering van Ilse van Znneveld. Ilse, is een 25-jarige vruw uit Lisse die p het mment van starten tweeëneenhalve maand zwanger is. De leefstijlprblemen waarmee zij te kampen heeft is een gebrek aan vldende beweging en een rkverslaving. De aanleiding m een leefstijlverandering te prberen te bewerkstelligen is dat zij merkt een lage cnditie te hebben en merkt dat sprten niet meer gaat drdat zij te snel is uitgeput. Verder heeft de zwangerschap haar den beseffen dat haar huidige leefstijl zwel haar als het kind schade aanricht. Om cnsistent naar een betere leefstijl te te werken zijn nderstaande delstellingen pgesteld vr zwel de krte als de lange termijn. Lange termijn Op 12 januari 2015 is de cliënt maximaal 4-5% aan lichaamsvetten aangekmen, waarbij erp gelet wrdt dat de gezndheid van de fetus niet in gevaar kmt. Op 12 januari 2015 is de cliënt kg lichaamsgewicht aangekmen, waarbij erp gelet wrdt dat dit niet meer f minder is. Op 12 januari 2015 vldet de cliënt aan de Nederlandse Nrm vr Geznd Bewegen, wat inhudt minimaal vijf dagen in de week 30 minuten matig intensief bewegen. Krte termijn / subdelstellingen Op 1 december 2014 beweegt de cliënt p minimaal drie dagen in de week matig intensief vr tenminste 30 minuten per dag. ~ 5 ~

5 Om tt de beste resultaten en een gestructureerd rapprt te kmen is de vlgende werkwijze p chrnlgische vlgrde aangehuden. Ten eerst is er dr het afnemen van enquêtes, interviews, fysieke testen en het meten van lichaamssamenstelling een beginsituatie geschetst (hfdstuk drie). De methden van nderzek wrden beschreven in hfdstuk twee. Hierna is er gericht desk research gedaan naar de leefstijlprblemen van de cliënt en welke interventies al beschikbaar zijn. Vervlgens is aan de hand van deze infrmatie leefstijlinterventie pgesteld (hfdstuk vier) en is terug te vinden he dit het beste geïmplementeerd kan wrden (hfdstuk vijf). De resultaten hiervan zijn terug te vinden in hfdstuk zes. Aan het eind van dit rapprt vindt men de discussie, cnclusie en aanbevelingen in respectievelijk hfdstuk zeven en acht. ~ 6 ~

6 2. Methden van nderzek Om de beginsituatie ged en betruwbaar te kunnen schetsen en te nderzeken welke leefstijlinterventies er al ntwikkeld zijn én als zdende bruikbaar wrden beschuwd, zijn er p chrnlgische wijze een aantal nderzeksmethdieken gebruikt. Allereerst is er een leefstijlenquête afgenmen bij de cliënt (vruw, 25 jaar) m de leefstijlprblemen ged in kaart te kunnen brengen. Hierp vlgend zijn er fysieke testen afgenmen in de vrm van nder andere een vetpercentage meting, het meten van de bleddruk en de Bdy Mass Index. Aan de hand van deze uitslagen is een verdiepend interview afgenmen m de beweegredenen en rzaken van het vertnde gedrag te kunnen analyseren. Nadat de leefstijlprblemen ged in kaart waren gebracht is er aan de hand van desk research nderzcht wat precies de gevlgen p de gezndheid van deze leefstijlprblemen zijn en welke interventies en methden er al vrhanden zijn m deze prblemen aan te pakken. Hiernaar is gezcht via het internet, maar k p wetenschappelijke databases (ggle schlar, pubmed en springer link). De nderzeksresultaten zijn, mdat het slechts m één respndent gaat, met de hand verwerkt. Verwerkingsprgramma s als SPSS zijn hierdr buiten beschuwing gelaten. 2.1 Onderbuwing De reden dat de interventie, en zdende k de enquête, juist vr deze cliënt is pgesteld is dat deze persn uit de selectie naar vren is gekmen p basis van de aangegeven leefstijlprblemen. Zij gaf aan te rken en te denken dat ze veel te weinig beweegt. Er is juist gekzen vr een enquête mdat p deze wijze een grt aantal vragen in een relatief krte tijd kn wrden afgenmen. Aan de hand van de uitslagen hiervan zijn interview vragen pgesteld m dieper p de stf in te gaan. De enquête is fysiek, en nder tezicht van de enquêteur afgenmen m eventuele nduidelijkheden binnen de vragenlijst te verduidelijken. Het interview is afgenmen m dieper in de cliënt haar gedachten te kunnen kijken. Eén p één kan er in een gesprek makkelijker naar antwrden wrden gevist dan enkel en alleen dr middel van een enquête. ~ 7 ~

7 2.1.1 Betruwbaarheid Indien de enquête pnieuw zu wrden uitgeverd is de verwachting dat de uitkmsten hetzelfde zullen zijn. De vragen zijn duidelijk en niet multi-interpretabel. Daarnaast kmen er geen suggestieve vragen in de enquête vr. Wat betreft het interview is het een ietwat anders verhaal. De interviewer heeft vrkennis van de cliënt en is k een bekende van de cliënt. Dit kan ervr zrgen dat de geïnterviewde sciaal wenselijke antwrden geeft, echter kan het k zijn dat de geïnterviewde juist eerlijkere antwrden geeft. Hiervr is ruimte vr discussie Validiteit Wanneer er wrdt gekeken naar de validiteit, mag er gecncludeerd wrden dat zwel de enquête als het interview zeer valide zijn. Zals eerder al gemeld bij de betruwbaarheid van de nderzeksmethden zijn de vragen lgisch gefrmuleerd en slechts p één manier te interpreteren. Daarnaast zijn alle vragen die zijn gesteld (enquête en interview) gericht p de nderzeksdelen, waardr de kans dat er niet gemeten wrdt wat er gemeten met wrden tt een minimum is gereduceerd. ~ 8 ~

8 3. Vrtgang cliënt In dit hfdstuk wrdt aandacht besteedt aan de beginsituatie van de cliënt. Op basis van afgenmen vragenlijsten gebaseerd p de BRAVO-aspecten, vedingsdagbek en een verdiepend interview is er, in verleg met de literatuur gekeken he het vr aanvang van de leefstijlinterventie gesteld is met de gezndheid van de cliënt. Daarnaast zijn er een aantal testen afgenmen m in de tekmst te kunnen kijken f er vrtgang gebekt is dr de leefstijlinterventie. Ok is er dr middel van de Par-Q test (zie bijlage 2) gekeken f de cliënt met bewegen kan gaan starten. 3.1 Intake Om een allereerste indicatie te krijgen van de status van de leefstijl van de cliënt heeft zij een vragenlijst ingevuld waarin alle aspecten van de BRAVO (bewegen, rken, alchl en drugs, veding en ntspanning) naar vren kmen (zie bijlage 1). Uit deze vragenlijst is gebleken dat de client nvldende scrt p de aspecten rken en bewegen. Deze aspecten wrden hiernder nader tegelicht Algemeen In dit subhfdstuk staat de vraag Wie is de cliënt? centraal. De cliënt die begeleidt wrdt heet Ilse van Znneveld. Ilse is een vruw van 25 jaar ud en wnachtig in Lisse. Ilse is van Nederlandse kmaf en k haar beide uders zijn in Nederland gebren en getgen. Zij geeft zelf aan 174 centimeter lang te zijn en heeft naar eigen zeggen een gewicht van 80 kilgram en vindt dit zelf teveel. Deze gegevens zullen met een aantal testen ng definitief wrden vastgesteld. Dit kmt verder in dit hfdstuk aan bd. Op het mment van de intake was de cliënt twee maanden zwanger. In het vervlg zal hier rekening mee wrden gehuden dr interventies te te passen die passen bij een geznde leefstijl vr zwangere vruwen Bewegen Kijkend naar het beweeggedrag van Ilse mag gecncludeerd wrden dat zij dit te weinig det. Het natinaal kmpas stelt het vlgende als nrm vr vlwassenen met betrekking tt vldende bewegen: Een half uur ten minste matig intensieve lichamelijke activiteit (> = 4 MET s) p minimaal vijf, maar bij vrkeur alle dagen van de week (Nrmen van lichamelijke (in)activiteit, 2014). Deze nrm wrdt k wel de NNGB (Nederlandse Nrm vr Geznd Bewegen) genemd. Wanneer deze nrm wrdt vergeleken met hetgeen Ilse in de enquête aangeeft te bewegen, namelijk 1-2 keer per week bewegen vr de duur van minuten, mag gecncludeerd wrden dat zij veel te weinig beweegt. Verder gaf zij aan wel te weten wat de NNGB inhudt, maar gaf wel het verkeerde antwrd. Naast het bewegen zelf valt er zdende k p het gebied van kennis het één en ander te verbeteren. ~ 9 ~

9 Wanneer Ilse werd gevraagd m zichzelf een cijfer (schaal van 0 tt 10) ver haar mate van fitheid gaf zij zichzelf een 5. Ok gaf zij aan zelf te vinden dat ze niet vldende beweegt. Fitter zijn, mier figuur, meer energie en een beter uithudingsvermgen ziet zij als de vrdelen van veel bewegen. Daartegenver staat dat zij me wrden en het geen zin hebben in sprten als nadelen ziet van meer bewegen. Ze vindt het meilijk m zichzelf er te te zetten te gaan sprten. In de enquête vulde zij het vlgende antwrd in ver he zij zichzelf ver een jaar ten pzichte van vldende sprten en bewegen: Ik hp dat ik ver een jaar mezelf er te kan zetten m elke week minimaal 2x per week iets aan beweging te den. Ik denk nu aan wandelen en stevig drwandelen maar wie weet dat ik de smaak te pakken krijg en wat intensiever aan beweging kan gaan den Rken Ok rken blijkt bij de cliënt een prbleem te zijn. Uit de enquête is gebleken dat zij zeven dagen in de week rkt met een gemiddelde van 25 sigaretten per dag. Omdat ze p dit mment zwanger is en het nverantwrd vindt vr de gezndheid van het kind m te blijven zit zij p dit mment p het rken van vijf sigaretten per dag. Zij wil dit binnen nu en afzienbare tijd reduceren tt nul sigaretten per dag. De cliënt heeft al een aantal maal geprbeerd m te stppen met rken, maar dit is ng nit definitief gelukt. Als reden geeft zij hiervr dat ze teveel stress heeft ervaren en dat ze drdat zij veel rkende mensen m zich heen heeft wrdt getriggerd m weer te gaan rken. Als vrdelen van rken ziet zij een mment m te kunnen ntspannen, een rust mmentje. De nadelen zegt zij dat het slecht is vr de gezndheid van haar en haar baby. Specifieke nadelen wrden niet genemd. Vlgens de literatuur is er geen schadelijke ndergrens van rken (minder rken, z.d.) en daarm wrdt k het rken van slechts één f twee sigaretten per dag als schadelijk gezien. Het is daarm van belang m helemaal te stppen met rken en dit k na de zwangerschap vl te huden. Direct na de intake is de cliënt gestpt met rken en hudt tt zver ged vl znder enige vrm van hulp. Zij geeft aan dat zij met name is gestpt vr de gezndheid van de fetus. Echter gaat het deze keer, dr bepaalde mtivaties, z makkelijk dat er p dit mment geen urgente behefte is aan verdere interventies/hulp. Het leefstijlprgramma zal dan k verder wrden gericht p het verkrijgen van vldende beweging. ~ 10 ~

10 3.1.4 Delstellingen na intake In dit hfdstuk zijn de gefrmuleerde delstellingen vr de lange en krte termijn terug te vinden. Deze delstellingen zijn gebaseerd p de leefstijlfactren waar de cliënt de meeste leefstijlprblemen ndervindt, namelijk rken en bewegen. Dit is gebleken uit de enquête en de desk research (bijlage 4). Naar aanleiding van de tussentijdse metingen kunnen delstellingen eventueel wrden aangepast. Lange termijn Op 12 januari 2015 is de cliënt maximaal 4-5% aan lichaamsvetten aangekmen, waarbij erp gelet wrdt dat de gezndheid van de fetus niet in gevaar kmt. Op 12 januari 2015 is de cliënt kg lichaamsgewicht aangekmen, waarbij erp gelet wrdt dat dit niet meer f minder is. Op 12 januari 2015 vldet de cliënt aan de Nederlandse Nrm vr Geznd Bewegen, wat inhudt minimaal vijf dagen in de week 30 minuten matig intensief bewegen. Krte termijn / subdelstellingen Op 1 december 2014 beweegt de cliënt p minimaal drie dagen in de week matig intensief vr tenminste 30 minuten per dag. ~ 11 ~

11 3.2 Tussentijds evaluatiegesprek Op 1 december heeft er een tussentijds evaluatiegesprek plaatsgevnden. Hierin is de gang van zaken besprken zals die er p dat mment vr stnd. Allereerst is de cliënt gevraagd he zij zelf vnd dat het ging. Hierp antwrdde zij dat ze gematigd psitief is. Aan de ene kant was zij blij dat ze al meer is gaan bewegen dan dat zij vrheen deed, maar aan de andere kant merkte zij dat het meer bewegen er de laatste tijd een beetje verwaterd is dr de drukte met de zwangerschap. Desndanks zei ze tch zeker wel drie keer per week te hebben blijven sprten. Hierp vlgend is gevraagd wat zij denkt he het kmt dat ze het niet z ged vl kn huden. Zij gaf als antwrd dat ze, zals hierbven vermeldt, druk is met de zwangerschap, maar k dat ze de activiteiten saai begn te vinden. Twee keer per week lpen en fietsen vnd ze niet meer leuk en zu dit graag veranderen in wat andere activiteiten. Op de vraag he zij de sciale steun/druk van haar mgeving erver antwrdde zij dat ze daar heel tevreden mee is. Haar man stimuleert haar m te gaan bewegen en det z nu en dan k mee met haar. Als afsluiter is de cliënt gevraagd f zij ng bepaalde zaken heeft waarmee zij zit f andere pmerkingen heeft. Hierp gaf zij aan dat ze gewn tevreden is en dat wanneer de activiteiten wrden aangepast (zie bijlage 6) ze weer vl vertruwen de rest van de interventie tegemet kan treden. Wat betreft de drukte met de zwangerschap en de stressvlle mmenten die hieruit vrt zijn gevleid is de cliënt benadrukt dat bewegen zwel lichaam als geest ntspant (Bewegen helpt nt-stressen, z.d.). Dit is verteld nder de nemer: ntspanning dr inspanning! Ondanks de ntstane barrières heeft mijn cliënt de krte termijn delstelling behaald. Deze luidde: Op 1 december 2014 beweegt de cliënt p minimaal drie dagen in de week matig intensief vr tenminste 30 minuten per dag. Verder is de cliënt p gede weg m de gestelde lange termijn delen te behalen en daarm is er, p de activiteiten en de intensiteit na, geen reden m het trainingsprgramma aan te passen. Al met al staat de cliënt ng steeds psitief tegenver het beweegprgramma en dr middel van het wegnemen van de barrières kan de cliënt met vldende bagage de laatste peride in. ~ 12 ~

12 3.3 Eindgesprek Op 12 januari heeft er een eindmeting en eindgesprek plaatsgevnden met de cliënt m te kijken f zij de gestelde delen heeft behaald en m te evalueren he beiden kanten de interventie hebben ervaren. Na de eindmeting, waarvan de resultaten in hfdstuk 6 te lezen zijn, heeft er een eindgesprek plaatsgevnden. De cliënt werd gevraagd naar haar ervaring met de interventie en was hier psitief ver. Ondanks dat bepaalde delen statistisch gezien niet zijn behaald heeft zij een veel psitievere huding ten aanzien van sprt en bewegen, beweegt ze al veel meer dan vr de interventie en weet zij nu k van zichzelf dat ze geneg kwaliteiten heeft m te sprten. In andere wrden geeft zij dus aan dat zwel haar attitude als haar eigen effectiviteit ten aanzien van bewegen verhgt zijn. Naast de psitieve punten van de interventie heeft zij k enkele tegenslagen ndervnden waar zij niet ged mee kn mgaan. Z vnd de cliënt het lastig m te gaan met de luiheid die zij sms erver. Op dat mment kn zij zich er niet te zetten m het beweegprgramma uit te veren en sleg zij de training ver. Hewel haar hiervr handvatten zijn aangereikt dr de leefstijlgebeleider, bd dit haar niet vldende huvast. In het vervlg, z zei ze, zu ze hier vanuit de begeleiding ng meer aandacht p willen hebben. Dit is een kritiekpunt vr de begeleiding die in het vervlg meegenmen zal wrden. Vanuit de begeleiding is er aangegeven dat de cliënt zich wat meer met laten gelden p het mment dat zij het lastig heeft. Gedurende de afgelpen peride heeft de begeleiding het gevel gehad dat de cliënt zich ged aan het schema heeft kunnen huden mdat er tussendr geen melding van werd gemaakt dat het zij het lastig heeft gehad. Op deze manier is er geen hulp gebden kunnen wrden en maakte dit de situatie alleen maar lastiger. Al met al is de cliënt wel een cmpliment gemaakt ver de behaalde resultaten en de manier waarp zij tegenver de veranderen stnd. De cliënt verwacht na de zwangerschap vldende basis te hebben m het vertnde gedrag te blijven vertnen en zal in meilijke mmenten de sciale mgeving raadplegen m zich hierdr heen te slaan. Op deze manier ligt een sprtieve tekmst in het verschiet. ~ 13 ~

13 4. Leefstijlinterventie In dit hfdstuk wrdt de leefstijlinterventie (in de vrm van een beweegprgramma) behandelt. Het beweegprgramma is in eerste instantie pgesteld vr de duur van acht weken en zal, na evaluatie met de cliënt (wensen en beheften, intensiteit, effectiviteit etc.) z ndig wrden aangepast. Hiernder de nderbuwing van het leefstijlprgramma zals deze is terug te vinden in bijlage 5. Warming-up De warming-up is bedelt m te wrden klaargestmd vr het hfdgedeelte. Er is vr de warming-up het type (wandelen f fietsen) gebruikt zals die k in het hfdgedeelte beefent zal wrden. Dit betekent dat er p dag 1 en 3 zal wrden gewandeld en p dag 2 en 4 gefietst. Als intensiteit met tussen de 40% en 70% van de Heart Rate Reserve wrden gebleven en zal langzaam wrden pgebuwd. De warming-up heeft als duur 5-10 minuten, zals aanbevlen in de ACSM s guidelines fr exercise testing and presecriptin (Baltimre, Lippinctt, Williams & Wilkins, 2013). Hfdgedeelte Vr het hfdgedeelte van het beweegprgramma is gebruikt gemaakt van de Endurance Training methde. Hewel deze methde iets minder effectief is gebleken m uithudingsvermgen te trainen en vet te verliezen dan bv. de High Intensity Interval Training (Macphersn et al., 2011), is deze methde beter geschikt vr de cliënt mdat de intensiteit hier geleidelijker kan wrden pgeverd en minder explsief is. Dit is van belang mdat de cliënt ng niet gewend is aan bewegen en sprten p hgere intensiteit. Naast het wandelen m aan langzaamaan aan de NNGB te kunnen vlden is er k gekzen vr de Active Rest Methd. Deze methde valt nder Endurance Training en is dan k m bvenstaande redenen gekzen. Daarnaast is het een gede methde m te herstellen van eerdere trainingen (Bmpa & Haff, 2009). Per week is ervr gekzen m eerst de duur van de activiteit te verlengen m vervlgens de intensiteit te verhgen. Dit geeft een beter resultaat van het trainingsprgramma en wrdt nderbuwd dr de ACSM s guidelines fr exercise testing and presecriptin (Baltimre, Lippinctt, Williams & Wilkins, 2013). Vr de wandeltrainingen is een intensiteit van 60% van de HRR het meest effectief (Bmpa & Haff, 2009). Echter is mijn cliënt hier fysiek ng niet te in staat en zal er dan k langzaam naar wrden tegewerkt. Wat betreft het fietsen is de cliënt meer getraind en zal hier dan k gelijk p deze intensiteit wrden begnnen. Indien blijkt dat dit ng te zwaar is zullen er aanpassingen wrden gedaan in de duur f de intensiteit. De reden dat er vr wandelen en fietsen p een wat lagere intensiteit is gekzen vleit k vrt uit het feit dat mijn cliënt zwanger is en k met letten p de gevaren vr de fetus. Bij wandelen en fietsen (fietsergmeter) is er de minste kans p valincidenten en k kan de intensiteit in de gaten gehuden wrden. ~ 14 ~

14 Cling dwn Om af te kelen zal er als het ware wrden uit gefietst f wrden uitgewandeld. Dit zal wrden gedaan dr vanaf het punt dat het hfdgedeelte is afgelpen de intensiteit langzaam te verlagen tt het punt van 110 hartslagen per minuut. Dit is vlgens de ACSM s guidelines fr exercise testing and presecriptin (Baltimre, Lippinctt, Williams & Wilkins, 2013) het punt dat er veilig kan wrden gestpt met de activiteiten. Dit zal ngeveer 5-10 minuten in beslag nemen. Stretching Na het trainen zal er ng wrden gerekt en gestrekt. Er is gekzen vr Passive Static Stretching mdat dit mijn cliënt det ntspannen na de training en helpt mee bij het verwijderen van melkzuur (static stretching, 2013). Iedere efening zal 3x20 secnden wrden uitgeverd vr beide armen f benen. In ttaal neemt het rekken en strekken ngeveer 12 minuten in beslag. Dit vlgens de richtlijnen van ACSM (Baltimre, Lippinctt, Williams & Wilkins, 2013). Peridisering Op de afbeelding hiernder is een vrbeeldplanning te zien van een jaartraining. Het rde gedeelte is de peride waar het trainingsprgramma van de cliënt zich bevindt, namelijk de preparatry phase general preparatin. De reden waarm het juist in deze fase start is mdat mijn cliënt ng nit een trainingsprgramma heeft gevlgd en zelden aan beweging heeft gedaan en daarm zal meten beginnen vanaf de start. In deze fase met de intensiteit langzaam wrden pgebuwd (Bmpa & Hall, 2009). Het trainingsprgramma heeft een duur van acht weken (macr cycle) en iedere week bevat vier trainingen (micr cycles). Afbeelding 4.1: Peridisering (Bmpa & Hall, 2009) Aanpassingen gedurende de interventie Gedurende de interventie hebben er een aantal veranderingen plaatsgevnden. Z is er na het eerste schema van acht weken een verandering gedaan in de intensiteit. Daarnaast zijn er p dag 2 en 3 binnen het schema andere activiteiten gepland. Gezien de wens van de cliënt zijn hiervr zwangerschapsyga en zwangerschap zwemmen in de plaats gekmen. Zie vr een cmpleet verzicht van het aangepaste schema bijlage 6. Ok zijn er nieuwe delen pgesteld. ~ 15 ~

15 5. Implementatieplan Om tt een wetenschappelijk nderbuwd en tepasbaar implementatieplan te kmen is gebruik gemaakt van de implementatiewijzer van het Nederlands Jeugd Instituut. Zals dat hiernder in de afbeelding te zien is in de wijze van een deming-cirkel. Het betreft een plan-t-d-check-act cycles (NJI, z.d.). De implementatiewijzer is een hulpmiddel m met gerichte vragen de ndergane gedragsverandering te waarbrgen. Het gaat hierbij m na het analyseren van de prbleemsituatie en het bepalen van de delen en strategieën dr middel van inrichten (plan) uitveren (d) mnitren (check) brgen (act) ervr te zrgen dat de cliënt niet terugvalt in ude patrnen. Op deze wijze is de kans p succes grter dan wanneer deze stappen niet drlpen wrden (NJI, z.d.) Afbeelding 5.1: Implementatiewijzer NJI De huidige situatie is in kaart gebracht dr middel van de intake (bijlage 1) en het gewenste gedrag is gemnitrd in de delen van de interventie (zie hfdstuk 3). Dr middel van kennisverdracht en inspelen p de eigen effectiviteit en attitude is er draagvlak gecreëerd. Hierna zijn er leefstijlprgramma s pgesteld in de vrm van een trainingsschema m de mate van beweging te verhgen en is er een interventie pgesteld m de cliënt te helpen stppen met rken. Dr middel van persnlijke cmmunicatie, face-t-face cmmunicatie en het gebruik van scial media is er een ruimschts vldende cntrle en verzicht p de situatie gehuden. Dr de discussie aan te gaan en als gelijken gesprekken met de cliënt aan te gaan is er getracht m de cliënt dezelfde kijk p gezndheid (sprt, bewegen en rken) te laten krijgen als de lifestyle prfessinal. Of dit uiteindelijk k het geval is geweest kan pas blijken wanneer de cliënt p eigen kunnen een x aantal weken/maanden het gewenste gedrag kan blijven vertnen. Om dit te kunnen tetsen zal er tt twee maanden na het einde van de interventie dr middel van persnlijk cntact cntrleren f de cliënt het gewenste gedrag kan vlhuden. Is dit het geval zal een cmpliment vlgen en gevraagd wrden f ng ergens mee gehlpen kan wrden. Is dit niet het geval kan dit cntact gezien wrden als een wake-up call en zullen er adviezen wrden gegeven (aanwijzingen, veranderingen etc.) m het gewenste gedrag weer te vertnen. Daarnaast zal de lifestyle prfessinal van maand drie tt zes na de interventie ng beschikbaar zijn vr vragen en/f pmerkingen. Hierna kan wrden aangenmen dat de cliënt zelfstandig het gewenste gedrag kan vertnen en dit vr langere tijd aanhuden. ~ 16 ~

16 6. Resultatenverzicht In dit hfdstuk wrden de resultaten besprken. Dit hfdstuk is pgebuwd in drie delen, namelijk: 0-meting, tussenmeting en de eindmeting. De metingen zijn gedaan vlgens prtcl (zie bijlage 7). 0-meting 0-meting UITKOMST Geslacht Vruw Leeftijd 25 Zwanger Ja (9 weken) Lengte 170,6 Cm Gewicht 82,5 Kg BMI 28 kg/m² Vetpercentage 28,04% Bleddruk 113 mmhg Systlisch 67 mmhg Diastlisch Rusthartslag 71 Slagen per minuut Tabel 6.1: Resultaten 0-meting Hierbven staat een verzicht van de fitheidstesten die zijn afgenmen bij de cliënt. Omdat de cliënt zwanger is zullen niet alle testen een ged beeld geven ver de vrtgang van de cliënt en daarm zijn er slechts een beperkt aantal testen afgenmen. Het BMI is puur en alleen berekend m een indicatie te krijgen van de beginsituatie. In de lp van de zwangerschap is het lgisch dat de cliënt aankmt en geeft de BMI geen gede indicatie meer f de cliënt te zwaar is. De BMI wrdt dan k niet gebruikt bij tussentijdse metingen en de eindmetingen. Wat wel gemeten wrdt zijn de bleddruk, rusthartslag en het vetpercentage. Van alle drie is bekend dat deze veranderen tijdens de zwangerschap, hger dan wel lager (lichamelijke veranderingen bij de zwangere vruw, 2003) en dr middel van de gemiddelden te vergelijken met de waarden van mijn cliënt kan gekeken wrden f de uitslagen psitief f negatief zijn. Er wrden geen (an)aerbe fysieke testen afgenmen. Omdat de cliënt bij tussentijdse metingen en de eindmeting een veranderde fysieke gesteldheid (hger gewicht, verminderde bewegingsvrijheid, bleddruk, hartslag etc.) heeft dr de zwangerschap zuden deze testen geen gede indicatie geven van de cnditinele gesteldheid van de cliënt. Aan de hand van de rusthartslag, die lager is naarmate de cnditie beter is, (hartslag en intensiteit, z.d.) en de mate waarin de cliënt haar cnditie ervaart zal wrden bepaald f er vruitgang zit in de fysieke gesteldheid van de cliënt. ~ 17 ~

17 Tussenmeting Tussenmeting ( ) UITKOMST Geslacht Vruw Leeftijd 25 Zwanger Ja (19 weken) Lengte 170,4 Cm Gewicht 88,0 Kg Vetpercentage 30,4% Bleddruk 121 mmhg Systlisch 75 mmhg Diastlisch Rusthartslag 94 Slagen per minuut Tabel 6.2: Resultaten tussenmeting Bij de tussenmeting kan er wrden gekeken f de cliënt p schema ligt m te uiteindelijke delen te behalen. Zals te zien is bvenstaand schema is de cliënt ndertussen 19 weken in zwangerschap. De lengte is ng steeds ietwat bven de 1,70m. Wel is de cliënt 5,5 kg aangekmen (vrige meting was 82,5 kg). Het del is m tussen de tien en twaalf kilgram aan te kmen en zdende ligt de cliënt p schema m dit del te behalen. De bleddruk ligt ng binnen de geznde marges (bijlage 7, prtcl bleddruk) en de rusthartslag is met 23 slagen per minuut gestegen. Het lichaam van een zwangere vruw met gedurende de zwangerschap meer bled dr het lichaam pmpen (Zwangerschapsklachten, z.d.) en daarm is het vlstrekt nrmaal dat de hartslag stijgt. Eindmeting Eindmeting ( ) UITKOMST Geslacht Vruw Leeftijd 25 Zwanger Ja (25 weken) Lengte 170,4 Cm Gewicht 92,4 Kg Vetpercentage 31,6 % Bleddruk 125 mmhg Systlisch 78 mmhg Diastlisch Rusthartslag 97 Slagen per minuut Tabel 6.3: Resultaten eindmeting Hierbven de resultaten van de eindmeting. Te zien is dat de ingezette lijn zich tussen de tussenmeting en de eindmeting gestaag heeft drgezet. Onder het kpje uitkmsten tegen elkaar afgezet p de vlgende pagina wrdt besprken f de gestelde delen zijn behaald. Per del wrdt bepaald f deze is behaald en z niet, wat de reden hiervr zu kunnen zijn. ~ 18 ~

18 Uitkmsten tegen elkaar afgezet Variabelen 0-meting Tussenmeting Eindmeting Zwanger (weken) Lengte (cm) 170,6 170,4 170,4 Gewicht (kg) 82,5 88,0 92,4 Vetpercentage (%) 28,04 30,4 31,6 Bleddruk (mmhg) 113 (systlisch) 67 (diastlisch) Rusthartslag (bpm) BMI (kg/m²) 28,5 n.v.t. n.v.t. Tabel 6.4: Resultaten tegen elkaar afgezet Op 12 januari 2015 is de cliënt maximaal 4-5% aan lichaamsvetten aangekmen, waarbij erp gelet wrdt dat de gezndheid van de fetus niet in gevaar kmt. Zals te zien is in bvenstaande tabel begn de cliënt met een vetpercentage van 28,04% en is zij geëindigd met een vetpercentage van 31,6%. Dit betekent dat haar vetpercentage gedurende de interventie 3,56% is gestegen. De delstelling is hiermee behaald! Op 12 januari 2015 is de cliënt kg lichaamsgewicht aangekmen, waarbij erp gelet wrdt dat dit niet meer f minder is. Zals te zien is in bvenstaande tabel begn de cliënt met een lichaamsgewicht van 82,5 kg en is zij geëindigd met een lichaamsgewicht van 92,4 kg. Dit betekent dat haar lichaamsgewicht gedurende de interventie met 9,9 kg is gestegen. Statistisch gezien is de delstelling hiermee niet behaald. Echter is het verschil met de delstelling dermate klein dat de cliënt dit resultaat tch als een verwinning mag beschuwen. Op 12 januari 2015 vldet de cliënt aan de Nederlandse Nrm vr Geznd Bewegen, wat inhudt minimaal vijf dagen in de week 30 minuten matig intensief bewegen. Na het eindgesprek met de cliënt is duidelijk gewrden dat de cliënt het niet is gelukt m te vlden aan de NNGB. Zij gaf aan incidenteel wel aan deze nrm te vlden maar ver het algemeen niet verder kwam dan drie tt vier dagen per week 30 minuten matig intensief te bewegen. Zij gaf aan dat dit in de eindfase vral kwam dr de zwangerschap en de daarbij hrende greiende buik. Buiten het feit dat de cliënt al een stuk meer beweegt dan vr de interventie geeft de cliënt aan k meer plezier te ervaren bij sprten en bewegen. Ondanks dat het del niet is behaald heeft zij wel vldende basis m dit na de zwangerschap weer p te pakken. ~ 19 ~

19 7. Discussie Metingen Tijdens de antrpmetriemetingen bij de cliënt zijn er uiteindelijk een aantal zaken niet z verlpen als gewenst. Z is de huidplimeting bij de 0-meting uitgeverd dr een begeleider die weinig ervaring en kennis had ver he deze meting uit te veren. Bij de tussenmeting en eindmeting had hij deze ervaring en kennis wel. Echter, de buik van de zwangere cliënt stnd tijdens de laatste twee metingen dusdanig straks dat de supra-iliacale huidpli niet meer gemeten kn wrden. Hierdr mest er afgeweken wrden naar een punt dichter bij de heup gelegen. Dit heeft de betruwbaarheid van de uitslagen in negatieve zin beïnvled. Wellicht had de leefstijlbegeleider er beter aangedaan m te kiezen vr de bi impedantie meting. Bewegen Uit gesprekken met de cliënt is gebleken dat zij zich nvldende aan het pgestelde schema heeft weten te huden. Ondanks dat heeft de cliënt wel delstellingen behaald en/f zit heel dicht tegen de delstelling aan. Dit strkt niet met elkaar en daarm is het zeer de vraag f de behaalde resultaten daadwerkelijk afkmstig zijn van de pgestelde interventie. Hewel de cliënt weldegelijk meer is gaan bewegen dan vr de interventie kan dit niet de psitieve resultaten in zijn geheel verklaren. Aannemelijker is dat de resultaten grtendeels vrtvleien uit het feit dat de cliënt sinds haar zwangerschap veel geznder is gaan eten en is gestpt met rken. De leefstijlbegeleider had meer handvatten kunnen aanreiken m de cliënt aan het trainingsschema te kunnen laten huden, echter had hij geen weet van het niet uitveren van de interventie. Aan de cliënt de taak m in het vervlg eerder melding te maken van de ervaren prblemen. Gedragsverandering Is die cliënt in staat m er zelfstandig een geznde leefstijl p na te huden? Hierver bestaat ng de ndige twijfel. Tijdens de intake kwam naar vren dat de cliënt zich bevnd in de actiefase binnen het Stages f Change-cncept. Zij was al bezig met veranderen. Vlgens de therie erver zij zdende een prbleem was al infrmatie ingewnnen (Brug, van Assema & Lechner, 2008). Van hieruit is dus vergegaan p een adequaat trainingsprgramma. Achteraf gezien had de cliënt wat meer bagage meten wrden meegegeven in de vrm van kennis. Nu bleek dat de cliënt tch bepaalde gedragingen vertnde die destructief werkte m haar delstellingen te behalen en had zij meite m zich bij meilijke mmenten tch te te zetten tt bewegen. Aan de andere kant heeft de cliënt wel inzicht gekregen in de vrdelen van sprt en bewegen vr de gezndheid. Het antwrd p de gestelde vraag wrdt gegeven in hfdstuk 8. ~ 20 ~

20 8. Cnclusies en aanbevelingen Prcesevaluatie Hewel niet alle delen zijn behaald en er geneg zaken zijn die niet vlgens plan zijn gelpen is er één grt pluspunt binnen het hele prces. De cliënt heeft p mentaal vlak een keerpunt weten te maken. Waar zij vrheen een grte aversie tegen sprten en bewegen had, hier ttaal geen plezier in kn ervaren, vindt zij het nu leuk m te gaan sprten en kijkt zij hier k daadwerkelijk naar uit. Daarbij heeft ze, zals eerder vermeld, inzicht gekregen in wat zij wel en niet leuk vindt en heeft zij inzicht gekregen in eigen kunnen. Ofwel, een mindset waar zij ng jaren plezier van gaat beleven. Prductevaluatie Wat betreft het prduct dat, in verleg met de cliënt, is aangebden aan de cliënt mag wrden gezegd dat deze theretisch ged is nderbuwd en k in de praktijk zijn vruchten heeft afgewrpen. Wel had er meer kennis meten wrden vergedragen m de cliënt ng beter m te laten gaan met het leefstijlprbleem en de bijbehrende bewustwrding. Cnclusies Is die cliënt in staat m er zelfstandig een geznde leefstijl p na te huden? Het antwrd hier p is: ja! Wanneer de cliënt bevallen is en weer vldende bewegingsvrijheid heeft, heeft zij vldende bagage m zelfstandig aan de slag te kunnen. Uiteraard heeft iedereen z zijn f haar zwakke mmenten. De verwachting is dat de cliënt hier mee kan mgaan, zeker mdat zij p het eind heeft aangetnd dat zij, in tegenstelling tt vrheen, aangeeft wanneer ze het meilijk heeft en dit bespreekbaar maakt. De cnclusie is zdende dat de cliënt in het afgelpen half jaar met vallen en pstaan een psitieve gedragsverandering heeft ndergaan p het gebied van sprten en bewegen en in staat is m dit zelfstandig vl te huden na de interventie. Een wereld van verschil wanneer dit vergeleken wrdt met de cliënt die een half jaar geleden begn aan dit traject. Aanbevelingen Gezien het feit dat het mgaan met meilijke mmenten de grtste valkuil van de cliënt was wrdt de cliënt geadviseerd m een sprtmaatje te zeken f deel te nemen aan een teamsprt. Op deze manier is er altijd sciale steun m meilijke mmenten dr te kmen en is er altijd iemand die ervr zrgt dat er tch wrdt bewgen. Daarnaast is het van belangrijk m delstellingen te blijven pstellen vr zwel de krte als de lange termijn. Z kan de cliënt haar vruitgang bijhuden en wrden er meer succesmmenten ervaren, waardr het plezier in het sprten behuden blijft. ~ 21 ~

21 Literatuurlijst Websites: Nrmen van lichamelijke (in)activiteit. (2014). Geraadpleegd p 15 september Van, Infrmatie ver slapen. (2005). Geraadpleegd p 15 september Van, Minder rken. Geraadpleegd p 15 september Van, Heveel mag ik per dag eten? Geraadpleegd p 15 september Van, Calriechecker. Geraadpleegd p 15 september Van, NISB brav kmpas. Geraadpleegd p 15 september Van, Physical Activity Readiness Questinnaire. Geraadpleegd p 15 september Van, Eten en drinken tijdens de zwangerschap. Geraadpleegd p 15 september Van, Lichamelijke veranderingen bij de zwangere vruw. Geraadpleegd p 21 september Van, Hartslag en intensiteit. Geraadpleegd p 21 september Van, Chavannes, N.H., Kaper, J., Frijling, B.D., Van der Laan, J.R., Jansen, P.W.M., Guerruj, S., Drenthen, A.J.M., Bax, W., Wind, L.A. (2007). NHG-Standaard Stppen met rken. Geraadpleegd p 21 september Van, ~ 22 ~

22 Beweegaanbd. Geraadpleegd p 22 september Van, erkenning=&leeftijdscategrie=25&setting%5b%5d=setting-20022&setting%5b%5d=setting &delgrep%5B%5D=Delgrep-20017&delgrep%5B%5D=Delgrep &thema%5B%5D=LeefstijlThemaKeuzes &thema%5B%5D=SeksualiteitThemaKeuzes Stap je geznd. Geraadpleegd p 22 september Van, Kansrijke beweeginterventies. Geraadpleegd p 22 september Van, Wat is de COACH methde. (2013). Geraadpleegd p 22 september Van, Fiets Fit. Geraadpleegd p 22 september Van, Fiets Fit trainingen. Geraadpleegd p 22 september Van, NJI. Geraadpleegd p 9 ktber Van, Static stretching. (2013). Geraadpleegd p 19 ktber Van, Bewegen helpt nt-stressen. (z.d.). Geraadpleegd p 17 december Van, Zwangerschapsklachten. (z.d.). Geraadpleegd p 18 december Van, Prtcl bleddruk meten. (2013). Geraadpleegd p 18 december Van, eb13.pdf Pls tellen. (2012). Geraadpleegd p 18 december Van, ~ 23 ~

23 Artikelen: Hgsteder, P., Ktz, D. (2012). Stppen met rken. Huisarts & Wetenschap, 55(3), 137. Macphersn RE, Hazell TJ, Olver TD, Patersn DH, Lemn PW. Run sprint interval training imprves aerbic perfrmance but nt maximal cardiac utput. Med Sci Sprts Exerc 2011; 43(1): Bmpa T, Haff G. Peridizatin: Thery and Methdlgy f Training, 5th edn Human Kinetics: Champaign, Rapprten: van den Berg, M. et al. (2010). Effecten van preventieve interventies vr lkaal gezndheidsbeleid: Een verzicht p basis van de leeflijnen uit de handleidingen vr rken, alchl, vergewicht en depressie. RIVM-rapprt. Baltimre, Lippinctt, Williams & Wilkins. (2013).ACSM s Guidelines fr Exercise Testing and Prescriptin. Uitgever: Wlters Kluwer Health. Beken: Assema, P. v., Brug, J., & Lechner, L. (2010). Gezndheidsvrlichting en gedragsverandering. Assen: Van Grcum. ~ 24 ~

24 Bijlagen Bijlage 1: Vragenlijst Leefstijl 2014 Vragenlijst Leefstijl 2014 Beste Ilse van Znneveld, Vr je ligt de Vragenlijst Leefstijl De vragenlijst is bedeld m meer inzicht te krijgen in juw leefstijl. De vragenlijst bestaat uit vier delen. Om een ged beeld te krijgen van juw situatie is het belangrijk dat je de vragen zelf beantwrdt en dat je dit eerlijk det. Er zijn geen gede f fute antwrden, het gaat erm dat juw leefstijl z duidelijk mgelijk beschreven is. Het invullen van de vragenlijst neemt pak en beet 20 minuten in beslag. Alvast hartelijk dank vr het invullen van de vragenlijst! Instructies vraf 1. Vul de vragenlijst in dr het antwrd dikgedrukt te maken (tekst selecteren Ctrl B). 2. Vul bij een getal een cijfer p de puntjes in. 3. Het kan zijn dat jij bepaalde vragen mag verslaan. Er staat dan aangegeven naar welke vraag je met gaan (vrbeeld: ga naar vraag 6 ). 4. Kruis bij elke vraag één hkje aan. Als er bij een vraag meer dan één antwrd gegeven mag wrden, staat dit aangegeven. Vrbeeld 1: Welke vetbalclub speelt in Amsterdam? Ajax Feyenrd Je hebt ingevuld Feyenrd. Vrbeeld 2: Welke vetbalclub speelt in Amsterdam? Ajax Feyenrd Je hebt nu ingevuld Ajax ~ 25 ~

25 Algemeen 1 Wat is juw geslacht? Vruw Man 2 Wat is juw leeftijd? 25 Jaar 3 Wat is juw gebrteland? Nederland Suriname Nederlandse Antillen Aruba Turkije Markk Anders, namelijk:. 4 Wat is het gebrteland van juw meder? Nederland Suriname Nederlandse Antillen Aruba Turkije Markk Anders, namelijk:.. 5 Wat is het gebrteland van juw vader? Nederland Suriname Nederlandse Antillen Aruba Turkije Markk Anders, namelijk:. ~ 26 ~

26 6 He lang ben je (znder schenen)? 174 cm 7 Heveel weeg je (znder kleren)? 80 kilgram 8 Vul de vlgende zin aan: Ik vind mijzelf:. Veel te mager Een beetje te mager Ged Een beetje te dik Veel te dik Bewegen / fysieke activiteit Twijfel je welk antwrd het best bij ju past? Beantwrd de vraag dan vr juw situatie in de afgelpen week. 9 Aan welke beweegactiviteiten det u? Hardlpen f wielrennen p wedstrijdniveau (extra zware belasting) Balsprten p wedstrijdniveau (zware belasting) Recreatief fietsen, recreatiesprten, sprtief wandelen (matig intensieve belastingen) Rustig wandelen, rustig fietsen (lichte belastingen) 10 He lang det u deze activiteiten achter elkaar? ~ 27 ~ Meer dan 30 minuten minuten minuten Minder dan 10 minuten

27 11 He vaak det u aan beweegactiviteiten? 5-7 x per week 3-4 x per week 1-2 x per week 1 x per maand f minder 12 Weet u wat de Nederlandse Nrm Geznd Bewegen is? Ja Nee 13 Heveel lichaamsbeweging is vlgens u ndig m de gezndheid te bevrderen? 1 keer per week 10 minuten matig intensief actief zijn, zals flink drwandelen f fietsen (15 km/uur) 3 keer per week 10 minuten matig intensief actief zijn, zals flink drwandelen f fietsen (15 km /uur) tenminste 5 keer per week, maar bij vrkeur dagelijks, 30 minuten matig intensief actief zijn, zals flink drwandelen f fietsen (15 km/uur) 3 keer per week tenminste 20 tt 30 minuten intensieve activiteiten, zals hardlpen 14 He fit bent u, naar eigen inzicht p een schaal van 0-10? ~ 28 ~

28 15 Vind jij van jezelf dat je vldende beweegt? Ja Nee 16 Welke vrdelen zie jij in vldende bewegen? - Fitter gevel - Mier lichaam - Meer energie - Meer uithudingsvermgen 17 Welke nadelen zie jij in vldende bewegen? Tegenzin, mezelf er niet te kunnen zetten. Geen zin m me te wrden. Drempel m te gaan beginnen met sprten is te hg 18 He zie jij jezelf ver een jaar ten pzichte van vldende sprten en bewegen? Ik hp dat ik ver een jaar mezelf er te kan zetten m elke week minimaal 2x per week iets aan beweging te den. Ik denk nu aan wandelen en stevig drwandelen maar wie weet dat ik de smaak te pakken krijg en wat intensiever aan beweging kan gaan den. ~ 29 ~

29 Veding Twijfel je welk antwrd het best bij ju past? Beantwrd de vraag dan vr juw situatie in de afgelpen week. 19 Heveel dagen per week ntbijt je? Nit f minder dan één dag per week 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week 6 dagen per week 7 dagen per week 20 Heveel dagen per week eet je 200 gram grente (vier pscheplepels) f meer? Nit f minder dan één dag per week 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week 6 dagen per week 7 dagen per week 21 Heveel dagen per week eet je twee stuks fruit f meer? Nit f minder dan één dag per week 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week 6 dagen per week 7 dagen per week ~ 30 ~

30 22 He vaak eet jij zete tussendrtjes (kek, gebak, chclade, snep, bnbns, etc.)? Nit f minder dan één dag per week ( ga naar vraag 24) 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week 6 dagen per week 7 dagen per week 23 Heveel zete tussendrtjes eet je per dag? Tel ca. 30 gram (twee bnbns f één plakje cake) als één stuk Anders, namelijk: 2 a 3 per week 24 He vaak eet jij hartige tussendrtjes (patat, frikadel, krket, chips, pinda s, saucijzenbrdje, etc.)? Nit f minder dan één dag per week ( ga naar vraag 26) 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week 6 dagen per week 7 dagen per week ~ 31 ~

31 25 Heveel hartige tussendrtjes eet je per dag? Tel ca. 30 gram (een handje ntjes, klein zakje chips f half saucijzenbrdje) als één stuk Anders, namelijk: Meestal in het weekend eet ik 1 patatje met een frikandel f iets dergelijks maar dit is k weer niet elk weekend van tepassing. 26 Vind jij van jezelf dat je geznd en gevarieerd eet? Ja ( ga naar vraag 28) Nee 27 Wat is de reden dat je niet geznd en gevarieerd eet? 28 He zie jij jezelf ver een jaar ten aanzien van het tt je nemen van geznde veding en een gevarieerd eetpatrn? Ik vind dit een lastige vraag. Op dit mment ben ik er heel erg mee bezig m p mijn veding te letten, geznden veding en vedingsstffen vr de baby binnen te krijgen maar ik denk dat er een valkuil kmt als ik bevallen ben en dat ik dan snel geneigd ben m weer terug te vallen in mijn ude patrn. ( geen ntbijt, vaak alleen avndeten) ~ 32 ~

32 Gentsmiddelen 29 He vaak rk jij mmenteel? Nit ( ga naar vraag 38) Minder dan één dag per week 1 dag per week 2 dagen per week 3 dagen per week 4 dagen per week 5 dagen per week 6 dagen per week 7 dagen per week 30 Wat is, in juw beleving, de mate waarin jij rkt? Schrijf juw mening p in het tekst vak hiernaast Ik zit in de afbuwende fase, ik prbeer z min mgelijk te rken. Ik ben van 25 sigaretten per dag naar 5 sigaretten per dag gegaan. Overdag rk ik niet. Ik wil heel graag van die 5 sigaretten af! 31 Wat is het type rkprduct waar jij gebruik van maakt? Sigaret Sigaar Pijp 32 Heveel sigaretten rk jij gewnlijk per dag? 25 sigaretten per dag 33 Heb je al eens geprbeerd m te stppen met rken? Ja Nee ( ga naar vraag 35) ~ 33 ~

33 34 Waarm is dit destijds niet gelukt? Dr te veel stress en rkende mensen m mij heen. (lage eigen effectiviteit) 35 Welke vrdelen zie jij in rken? Het geeft mij een ntspannen, rust mmentje. 36 Welke nadelen zie jij in rken? Slecht vr mijn gezndheid, slecht vr de gezndheid van de baby. 37 He zie jij jezelf ver een jaar ten aanzien van juw rkgedrag? Dan ben ik gestpt en zal ik nit meer beginnen. 38 He vaak drink jij mmenteel alchlhudende dranken? Nit Bij uitzndering 1-2 keer per maand 1-2 keer per week Dagelijks 39 Wat is, in juw beleving, de mate waarin jij alchl cnsumeert? Schrijf juw mening p in het tekst vak hiernaast Ik drnk zelden, alleen met feestjes. Op dit mment drink ik helemaal geen alchl meer. 40 Heveel eenheden alchl cnsumeer jij per week? 0 eenheden per week ~ 34 ~

34 41 Heb je wel eens sftdrugs (cannabis, weed, stuff, hasj, marihuana) gebruikt? Nee ( ga naar vraag 43) Ja 42 He vaak gebruik je sftdrugs (cannabis, weed, stuff, hasj, marihuana)? Bij uitzndering 1-2 keer per maand 1-2 keer per week Dagelijks 43 Heb je wel eens harddrugs gebruikt (XTC, ccaïne, amfetamine, herïne, padd s)? Nee ( ga naar vraag 45) Ja 44 He vaak gebruik je harddrugs (XTC, ccaïne, amfetamine, herïne, padd s)? Bij uitzndering 1-2 keer per maand 1-2 keer per week Dagelijks Ontspanning 45 Heveel uur slaap je gemiddeld per nacht? Meestal 6 tt 8 uur per nacht Minder dan 6 uur per nacht 8 uur per nacht f meer 46 Kun jij vldende ntspannen? Ja, meestal wel Sms wel, sms niet Nee, meestal niet ~ 35 ~

35 47 He vaak ervaar jij stress? Bij uitzndering 1-2 keer per maand 1-2 keer per week Dagelijks 48 Dr welke ervaringen, gedachten f andere rzaken ervaart u stress? Een tijdje geleden dr fertiliteitsnderzeken en af en te dr het werkls zijn en meilijk een baan kunnen vinden. Bedankt vr het invullen! ~ 36 ~

36 Bijlage 2: Vragenlijst (Par-Q) Vragenlijst (PARQ). Gebruik. Wanneer u één f meer vragen met ja beantwrdt, met de lichamelijke inspanning f de test uitgesteld wrden. Medische cntrle f afstemming is dan ndig. Vraag: Ja Nee X Is er it dr een arts gecnstateerd dat u last van hart- en vaatziekten heeft en dat u alleen lichamelijke activiteit p advies van een arts met uitveren? X Heeft u pijn p de brst tijdens lichamelijke activiteit? X Heeft u in de afgelpen maand last gehad van pijn p de brst in rust? X Verliest u uw balans als gevlg van duizeligheid f verliest u het bewustzijn wel eens? X Heeft u bt- f gewrichtsaandeningen zals artrse, artritis f reuma die verergeren dr inspanning? X Gebruikt u mmenteel medicijnen die dr een arts zijn vrgeschreven (bijvrbeeld plaspillen) in verband met uw bleddruk f vr uw hart? X Is er een gede reden die ng niet is genemd waardr u niet mee zu kunnen den aan een activiteiten prgramma? Brn: ACSM.* Ondanks het invullen van deze vragenlijst is deelname aan het beweegprgramma geheel vr eigen risic! Bij twijfel kunt u terecht bij degene die het beweegprgramma begeleidt. Veel succes en plezier gewenst tijdens het bewegen! Naam: Ilse van Znneveld Geslacht: M / V Leeftijd: 25 Handtekening: Medicatie: n.v.t. Datum: ~ 37 ~

37 Bijlage 3: Vedingsdagbek Ilse van Znneveld Dinsdag 9 September: Drdeweekse werkdag 2 plakjes kandijkek (160kcal) 1 theelepel hning (20kcal) 1 peer (72kcal) 4 sneetjes lichtbruin brd (332kcal) 2 plakken jnge kaas (222kcal) 2 plakken gersterd beenham (50kcal) 1 cup a sup tmaat (70kcal) 4 kppen thee (0kcal) 3 suikerklntjes (48kcal) 1 blletje krkante graanreep (110kcal) 2 glazen limnade (120kcal) 1 kaasvlinder (19kcal) 2 glazen cla (152kcal) 1 stuk zalm in bladerdeeg met spinazie (378kcal) 1 filet fish plane (270 kcal) 1 jumb caketje cnfettini (169 kcal) Ttaal = 2192 kcal Dnderdag 11 September: Drdeweekse vrije dag 1 glas limnade (60kcal) 1 plakje kandijkek (80kcal) 2 glazen cla (152kcal) 2 zelfgebakken crissantjes (322kcal) 2 plakjes 45+ kaas (142kcal) 2 drpjes (26kcal) 1 kp warme chclademelk met slagrm (235kcal) 1 brdje krket (312kcal) 1 Bsche bl (253kcal) 2 glazen ice tea (48kcal) 1 prtie patat met maynaise (630kcal) Ttaal = 2260 kcal Zaterdag 13 September: Weekenddag 1 glas vers geperste vruchtensap ( mang,banaan,perzik) (63kcal) 2 crissantjes (322kcal) 2 kuipjes jam ( 1x perzik, 1x aardbei) (74kcal) 1 bruin pistletje (118kcal) 2 kpjes thee (0kcal) 1 glas ice tea (24kcal) 4 stukjes stkbrd met ailie (264kcal) 2 glazen cla (152kcal) 1 fles 0,33 water (0kcal) 1 zelfgemaakte pizza (ham,kaas,champignns) (744kcal) 1 stukje slagrmtaart (316kcal) 2 stukjes kaas 40+ jng (64kcal) 2 suikerklntjes (32kcal) Ttaal = 2173 kcal ~ 38 ~

38 Bijlage 4: Desk research Hier wrdt ingegaan p bestaande, effectieve interventies met betrekking tt de preventie van, en het stppen met rken en p interventies die die aangetnd het beweeggedrag van mensen verbetert. Rkinterventies In Nederland verlijden elk jaar z n mensen aan de gevlgen van rken. Uit verschillende studies blijkt dat 80% van de rkers graag wil stppen en dat per jaar 25% het k serieus prbeert (Hgsteder & Ktz, 2012). Aangezien 70% van de Nederlanders ieder jaar de huisarts cnsulteert, lijkt de huisartsenpraktijk de ideale plaats vr een stppen-metrkeninterventie. De werkelijkheid is echter cmpleet anders: wanneer stelt de huisarts het rken aan de kaak en he kan hij de patiënt het best begeleiden met stppen? Daarnaast zien veel huisartsen het niet als hun primaire taak m de leefstijl van de patiënten te bevrderen en hebben ze twijfels ver de effectiviteit van de behandelingsmgelijkheden (Hgsteder et al, 2012). Het RIVM heeft in 2010 nderzek gedaan naar welke interventies geschikt zijn m rken te vrkmen dan wel te stppen met rken. Hieruit kwamen dertien interventies naar vren waar wetenschappelijk bewijs met vldende bewijskracht is gevnden vr een effect p stppen met rken, minder rken, niet beginnen met rken f het vrkmen met meerken (van den Berg et al, 2010). Het gaat m drie lespakketten bedelt vr kinderen ( ik (r)k niet, Geznde schl en gentmiddelen en Smke alert ), zeven interventies die bestaan uit advies en/f ndersteuning gericht p het stppen met rken ( Advies p maat, Aftercair/stpmail, Telefnische caching, Krtdurend stpadvies, H-MIS, Persnlijke caching en Rkvrij kan ik de hele wereld aan ). Één interventie is gericht p zwangeren en hun ngebren kinderen ( V-MIS ), één nderdeel van een campagne ( Startpakket vr stppers ) en één grepscursus ( Pakje kans ). Selectie Echter zijn niet alle interventies die met vldende bewijskracht vr effectiviteit p rkgedrag k daadwerkelijk geschikt vr verdere berekening. Op basis van verdere analyse van de effectevaluaties van de dertien effectieve interventies zijn acht interventies geëxcludeerd. Dit betreft: De geznde schl en gentmiddelen, mdat na fllw-up weliswaar een beperkt effect p dagelijks rken werd bevnden, maar niet p de algemene rkprevalentie en de rk heveelheid (van den Berg et al, 2010). Verder is k de interventie Rkvrij kan ik de hele wereld aan geëxcludeerd mdat deze is gericht p rkers die een depressie hebben gehad na een eerdere stppging. Deze delgrep is te specifiek m in een berekening te kunnen meenemen (van den Berg et al, 2010). De uitkmsten van de digitale ndersteuningsmethde Aftercare/stpmail kmen niet van een fficiële publicatie en vijf interventies zijn gericht p advies/ndersteuning bij stppen met rken die in buitenlandse meta-analyses effectief bleken p het rkgedrag maar ng niet in Nederland zijn geëvalueerd (van den Berg et al, 2010). ~ 39 ~

39 Omdat er geen specifieke Nederlandse effectschattingen bekend zijn, zijn k deze interventies uitgeslten vr verdere berekening. De vlgende vijf rk interventies blijven ver: Ik (r)k niet, Smke alert, H-MIS, V-MIS en Advies p Maat Wanneer er nu specifiek wrdt gekeken naar de interventies die eventueel zuden kunnen helpen m de cliënt van haar rkverslaving af te krijgen blijkt dat van de vijf vergebleven studies er ng vier geëxcludeerd dienen te wrden. Ik (r)k niet en Smke alert zijn gericht p leerlingen van respectievelijk het basis- en middelbaarnderwijs en Advies p Maat is gericht p rkers die behefte hebben aan infrmatie en advies dr middel van het invullen van een enquête. De cliënt heeft echter behefte aan persnlijke begeleiding. V-MIS is geëxcludeerd vanwege het feit dat deze interventie alleen beschikbaar is vr verlskundigen en niet vr leefstijlcaches. Wanneer het ndig wrdt geacht kan de cliënt naar de verlskundige wrden drverwezen. De enige geschikte interventie die verblijft m de cliënt te helpen met haar rkgedrag is de H-MIS. Deze bestaat uit een anamnese waarin de behandelaar uiteindelijk met berdelen f de rker gemtiveerd is m te stppen met rken. Hierna wrdt de rker in een bepaalde categrie geplaatst (gemtiveerd verweger ngemtiveerd). Aan deze categrie is een bepaalde interventie gekppeld (nhg-standaard stppen met rken, 2007). In het hfdstuk leefstijlinterventie wrdt deze uitgebreid uitgewerkt en tegepast p de cliënt. Beweeginterventies Wat betreft het zeken naar beweeginterventies is een andere werkwijze gehanteerd. Allereerst is gekeken f er p de site van het NISB (Natinaal Instituut vr Sprt en Bewegen) erkende interventies beschikbaar waren vr de delgrep, namelijk een zwangere vruw van 25 jaar ud die weinig beweegt en die tepasbaar met zijn p een thuis/gezinssituatie (beweegaanbd, z.d.). Het betreft het prgramma Stap je geznd. Het prgramma is fficieel erkend als effectieve interventie dr Centrum Geznd leven van het RIVM. Het prgramma bestaat uit twee pijlers, namelijk: de beweegmeter en vedingsadvies in grepsbijeenkmsten. De beweegmeter wrdt gebruikt m mensen gedurende de dag meer aan het bewegen te krijgen. Met de beweegmeter, die deelnemers gedurende het prgramma elke dag bij zich hebben, en die p ieder mment van de dag feedback geeft, wrdt het activiteitsniveau gemeten. Dr de gegevens van de beweegmeters elke dag te werken p een persnlijke webpagina, verkrijgen de deelnemers inzicht in hun eigen beweegpatrn en activiteitenniveau. Op basis van hun huidige beweeggedrag, leeftijd, geslacht en BMI (Bdy Mass Index) krijgen alle deelnemers een eigen, persnlijke delstelling die naarmate de interventie verstrijkt steeds hger kmt te liggen. Met de deelnemers wrdt tweewekelijks gesprken m de barrières dr te nemen en he deze verkleind kunnen wrden. Daarnaast wrden deelnemers gemtiveerd m k na aflp van het prgramma te blijven bewegen (stap je geznd, z.d.). ~ 40 ~

40 Naast het beweeggedeelte geeft het prgramma gedurende zes maanden in ttaal negen bijeenkmsten waarin vrlichting ver geznde veding wrdt gegeven. Een supermarktrndleiding en een kkwrkshp zijn hiervan vrbeelden (stap je geznd, z.d.). Een tweede erkende interventie is de COACH-methde. De COACH-methde is bedeld vr mensen die te weinig bewegen en zich niet ged kunnen mtiveren m iets te gaan den met bewegen. De interventie is gericht p mensen die meer willen bewegen in het dagelijks leven, maar geen affiniteit hebben met sprt. De interventie leert mensen he zij leefstijlactiviteiten kunnen inpassen in hun dagelijkse leven en z meer te bewegen. Het gaat hierbij m activiteiten als wandelen, fietsen en traplpen en dus niet m sprt (kansrijke interventies, z.d.). Deze methde duurt drie tt vier maanden en bestaat uit zes cntactmmenten (twee keer fittest en vier gesprekken). Het traject kan verlengt wrden met acht tt negen maanden (fllw up) waarbij twee extra gesprekken ingepland wrden. Wanneer men deze methde gebruikt daalt de bleddruk van de cliënt significant, evenals buikmvang en het vetpercentage. Daarnaast verbeteren beenkracht, armkracht en uithudingsvermgen (aerb) significant (wat is de cach methde, 2013). De derde en laatste interventie die nder de lep wrdt genmen alvrens een leefstijlprgramma vr de cliënt p te stellen is het Fiets Fit prgramma. Het del van het prgramma is m mensen met een slechte cnditie f vergewicht te mtiveren m te gaan fietsen. Met Fiets Fit buwen deelnemers in zes weken tijd vldende cnditie en fietsvaardigheid p m deel te kunnen nemen aan een middellange afstandstcht (fiets fit, z.d.). Fiets Fit is een beginnerscursus en daarm heft de deelnemer niet te beschikken ver een gede cnditie. Tijdens de cursus krijgt de deelnemers les in fietsvaardigheid, fietsmaterialen, veding en een verantwrde pbuw van een trainingscyclus (fiets fit trainingen, z.d.). Hewel de cliënt niet de ambitie heeft m mee te gaan den aan afstandstchten heeft zij wel interesse m recreatief meer te gaan fietsen. Hetzij p de fietsergmeter dan wel in de natuur. Om deze reden is deze interventie meegenmen in deze selectie. Geïnspireerd dr bvengenemde interventies zal een persnlijk beweegprgramma wrden pgesteld vr de cliënt. ~ 41 ~

41 Bijlage 5: Beweegprgramma eerste acht weken Beweegprgramma 8 weken Naam: Ilse van Znneveld Del: Aan het einde van dit beweegprgramma beweegt Ilse minimaal drie dagen in de week matig intensief, waarbij erp gelet wrdt dat dit p z n minst vr de duur van 30 minuten is. Gewicht: 82,5 kg BMI: 28,5 kg/m² Frequentie: 4 keer per week Leeftijd: 25 Lengte: 170,6 cm VET%: 38,04% Prgressie: Iedere week Geschatte max. HS: 195 s/p.m. Observatie: Nee Geen verdere infrmatie Geschatte VO2 max: nbekend Warming-up Dag 1 Dag 2+4 Dag 3 Wandelen Fietsen Wandelen Type Intensiteit Duur Tijd Prgressie W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 Gemiddeld: 40-70% HRR Wandelen: km/u x 0% incline Gemiddeld: 40-60% HRR Gemiddeld: 40-70% HRR Wandelen: km/u x 0% incline (Langzaam (Langzaam pbuwen) pbuwen) (Langzaam pbuwen) 5 min. 5 min. 5 min. Hfdgedeelte Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Type Intensiteit Wandelen Gemiddeld: 40-70% Active Rest Cycling Zwaar: 60-65% HRR Wandelen Gemiddeld: 40-70% Active Rest Cycling Zwaar: 60-65% HRR HRR HRR Wandelen: Wandelen: km/u x 0% incline km/u x 0% incline min min min min % HRR 35 40% HRR 40 40% HRR 30 50% HRR 35 50% HRR 40 50% HRR 35 60% HRR 40 60% HRR % HRR 35 40% HRR 40 40% HRR 30 50% HRR 35 50% HRR 40 50% HRR 35 60% HRR 40 60% HRR Cling dwn Dag 1 (indien ndig) Dag 2 Dag 3 (indien ndig) Dag 4 Type Wandelen Fietsen Wandelen Fietsen Intensiteit Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut 5-10 min min min min. Tijd Passive Static Stretching Elke dag (vr zver mgelijk( Elke rekefening 3x20 secnden uitveren (elk ledemaat 3x) Tussen elke set 20 secnden rust OF van been/arm wisselen. ~ 42 ~

42 Bijlage 6: Beweegprgramma vervlg Beweegprgramma vervlg Naam: Ilse van Znneveld Del: Aan het einde van dit beweegprgramma beweegt Ilse minimaal vier dagen in de week matig intensief, waarbij erp gelet wrdt dat dit p z n minst vr de duur van 40 minuten is. Gewicht: 64.1 kg BMI: n.v.t. Frequentie: 4 keer per week Leeftijd: 25 Lengte: 170,6 cm VET%: 38,04% Prgressie: Iedere week Geschatte max. HS: 195 s/p.m. Observatie: Nee Geen verdere infrmatie Geschatte VO2 max: nbekend Warming-up Dag 1 Dag 2+4 Dag 3 Wandelen Fietsen Wandelen Type Intensiteit Duur Tijd Prgressie W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 Gemiddeld: 40-70% HRR Wandelen: km/u x 0% incline Gemiddeld: 40-60% HRR Gemiddeld: 40-70% HRR Wandelen: km/u x 0% incline (Langzaam (Langzaam pbuwen) pbuwen) (Langzaam pbuwen) 5 min. 5 min. 5 min. Hfdgedeelte Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Type Intensiteit Wandelen Gemiddeld: 40-70% Zwemmen Zwaar: 60-65% HRR Zwangerschapsyga Externe lessen Active Rest Cycling Zwaar: 60-65% HRR HRR Vlgens schema gym Wandelen: km/u x 0% incline min. 30 min. 60 min min % HRR 35 40% HRR 40 40% HRR 30 50% HRR 35 50% HRR 40 50% HRR 35 60% HRR 40 60% HRR -Spierversterkende efeningen -Cnditinele efeningen -Ademhaling en ntspanning -Kennisverdracht -Spierversterkende efeningen -Ademhaling en ntspanning -Kennisverdracht Cling dwn Dag 1 (indien ndig) Dag 2 Dag 3 (indien ndig) Dag 4 Type Wandelen Fietsen Wandelen Fietsen Intensiteit Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut Verminder intensiteit geleidelijk tt HS= 110 slagen per minuut 5-10 min min min min. Tijd Passive Static Stretching Elke dag (vr zver mgelijk( Elke rekefening 3x20 secnden uitveren (elk ledemaat 3x) Tussen elke set 20 secnden rust OF van been/arm wisselen. ~ 43 ~

43 Bijlage 7: Prtcllen antrpmetrie ~ 44 ~

44 ~ 45 ~

45 ~ 46 ~

46 ~ 47 ~

47 Tabel van Durnin en Wmersley ~ 48 ~

48 Prtcl Bleddruk meten ~ 49 ~

49 (Prtcl bleddruk meten, 2013) ~ 50 ~

50 Prtcl hartslag meten (Pls tellen, 2012) ~ 51 ~