Overzicht modulefiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Overzicht modulefiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5"

Transcriptie

1 Overzicht modulefiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5 Inhoud A1 Toegepaste wiskunde A2 Toegepaste wiskunde A3 Basis elektriciteit... 6 A4 Basis elektronica... 8 A5 Labo elektriciteit/elektronica A6 Basis theoretische mechanica A7 Tekenen en schema-analyse B1 Mechanica/Sterkteleer B2 Basis toegepaste mechanica B3 Materiaalkunde B4 Thermodynamica B5 Pompen, ventilatoren en compressoren B6 Pneumatica B7 Toegepaste mechanica C1 Analoge basisschakelingen C2 Vermogenelektronica C3 Elektrische machines C4 Labo elektrische machines Da1 Meet- en regeltechniek Da2 PLC Da3 PLC Da4 Projectwerk procesautomatisering Dd1 PLC Dd2 Werkplaatstechnieken Dd2 Werkplaatstechnieken Dd4 Projectwerk productieautomatisering CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 1

2 Modulefiche Naam module A1 Toegepaste wiskunde 1 Korte omschrijving Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. Gezien de grote verscheidenheid van de voorkennis wiskunde, is het noodzakelijk de cursus aan te vangen met de elementaire begrippen (functies). Een eerste vereiste is immers om een grondige kennis van basisbegrippen, grafische voorstellingen en fundamentele berekeningswijzen goed te beheersen. Deze module richt zich daarom volledig op het aanleren en inoefenen van de elementaire wiskundige bagage. Anderzijds leert de cursist abstract redeneren. Cursisten leren een opgave analyseren en leren bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Ze leren berekeningen uitvoeren en leren inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Eveline Hendrickx Doelstellingen De cursist kan rekenkundige bewerkingen uitvoeren; kan algebraïsch rekenen; kan machten en wortelvormen correct uitvoeren; kan eerste- en tweedegraadsvergelijkingen en ongelijkheden opstellen, interpreteren en oplossen; weet in welke context complexe getallen toegepast worden en kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren; kan lineaire stelsels oplossen met de substitutiemethode, de combinatiemethode, de gelijkstellingsmethode, de grafische methode en met behulp van matrices; weet in welke context complexe getallen toegepast worden en kan elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren; kan de logaritmische rekenregels (en schaal) toepassen. Leerinhouden Rekenkundige bewerkingen Algebraïsch rekenen Machtsverheffing en worteltrekking Eerstegraadsvergelijkingen en -ongelijkheden Tweedegraadsvergelijkingen en ongelijkheden Stelsels lineaire vergelijkingen Complexe getallen Logaritmen CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 2

3 Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie Lesmateriaal Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Permanente evaluatie tijdens de lessen. Schriftelijk examen tijdens de examenperiode. De nadruk wordt gelegd op het maken van oefeningen. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek en uitwerkingen: Wiskunde voor het hoger onderwijs (Deel 0), Van Pelt, Pijlgroms en Walter, Uitgev. Wolters Noordhoff, ISBN en ISBN Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 3

4 Modulefiche Naam module A2 Toegepaste wiskunde 2 Korte omschrijving Wiskunde staat in de opleiding ten dienste van de technische toepassingen. Door het maken van voldoende oefeningen en de theorie tot een minimum te beperken, wordt de nadruk gelegd op de praktische kant van de wiskunde, die als basis dient voor de andere vakken. De cursisten leren een opgave analyseren en leren bepalen welke wiskundige techniek nodig is om een technisch probleem uit te werken. Ze leren berekeningen uitvoeren en leren inzicht ontwikkelen in het doel en het resultaat van hun berekening. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Eveline Hendrickx Doelstellingen De cursist kan een probleem meetkundig analyseren; kan eenvoudige begrippen meetkundig voorstellen (poolcoördinaten en cilindrische coördinaten); kan reële functies analyseren + grafisch voorstellen; kan logaritmische en exponentiële functies analyseren; kan gebruik maken van limieten en afgeleiden berekenen; kan het onderscheid maken tussen bepaalde en onbepaalde integralen en kan integralen aanwenden om technische problemen op te lossen. Leerinhouden Goniometrie, goniometrische en cyclometrische functies Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Coördinatenstelsels en transformaties bij reële functies Logaritmische en exponentiële functies Limieten en afgeleiden Integralen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Lesmateriaal Permanente evaluatie tijdens de lessen. Schriftelijk examen tijdens de examenperiode. De nadruk wordt gelegd op het maken van oefeningen. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek en uitwerkingen: Wiskunde voor het hoger onderwijs (Deel 0), Van Pelt, Pijlgroms en Walter, Uitgev. Wolters Noordhoff, ISBN en ISBN CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 4

5 Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 5

6 Modulefiche Naam module A3 Basis elektriciteit Korte omschrijving Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor elektriciteit op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien, logisch kunnen redeneren en structureren, probleemoplossend denken, principes van de elektriciteit correct toepassen. Lestijden 40 Docent(en) Dhr. Leon Vanbockryck Doelstellingen De cursist kan de basiswetten en de basis- en afgeleide grootheden van de elektriciteit reproduceren en opnoemen; kan het begrip weerstand en de gelijknamige component in de verschillende schakelingen gebruiken; kan afzonderlijke delen van een gelijkstroomkring kwalitatief en kwantitatief analyseren; kan een gelijkstroomkring theoretisch en numeriek oplossen; kan de basisbegrippen van wisselstroom omschrijven en wiskundig bepalen; kan een wisselstroomkring analyseren; begrijpt de basisregels van driefasige systemen en kan berekeningen uitvoeren in driefasige kringen; kan het verschijnsel magnetisme beschrijven en verklaren; kan elektromagnetische inductie verklaren. Leerinhouden Elektrische kringen en hun kenmerken o Lading, stroomsterkte, spanning, geleidbaarheid en weerstand o Weerstanden (waarde, temperatuursinvloed) o Schakelen van weerstanden o Wetten van Kirchoff o Superpositiemethode o Theorema s van Thévénin en Norton Elektrische bronnen Arbeid, vermogen, rendement Magnetisme (Elektromagnetisme, Elektrodynamica, Inductie) Elektrostatica Wisselstroomtheorie o Eigenschappen van wisselspanning en wisselstroom o Wisselstroomkringen o Wisselstroomvermogens Driefasige spanning en stroom. Begincompetenties CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 6

7 Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Zelfstandig oefeningen oplossen. Evaluatie Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus basiselektriciteit. Aanvullende notities gedurende de lessen. Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 7

8 Modulefiche Naam module A4 Basis elektronica Korte omschrijving Dit vak heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. Via hun eigenschappen en basistoepassingen krijgt de cursist inzicht in enkele elementaire schakelingen. Lestijden 40 Docent(en) Dhr. Leon Vanbockryck Doelstellingen De cursist kan weerstanden indelen volgens opgegeven criteria; kan de verschillende weerstanden bespreken en hun karakteristieken opzoeken en gebruiken in toepassingen; weet hoe een spoel en een condensator zijn opgebouwd; kan schakelingen van spoelen en condensatoren analyseren; kan het verloop van spanning en stroom berekenen in kringen met spoel en/of condensator; kan de werking van de halfgeleiderdiode (componentbeschrijving, diodekarakteristieken) verklaren; kan de werking van een transistor (bipolair en unipolair) verklaren; begrijpt eenvoudige geïntegreerde schakelingen. Leerinhouden Atoomstructuur en elektrische eigenschappen van de stof Halfgeleidermaterialen en hun gedrag en gebruik als PN-junctie Weerstanden (lineaire en niet lineaire) Condensatoren (bouw, gedrag bij DC, technologie, kenmerken) Spoelen (magnetisch veld, magnetische verliezen, zelfinductie, technologie) Diodes o Werking o Karakteristiek o Werkpunt o Kenmerken o Doorslag van een gesperde diode o Temperatuursafhankelijkheid o Technologie van diode o De diode als kringelement o De diode als gelijkrichter o Afvlakschakelingen o Spanningsvermenigvuldigers o Speciale dioden Bipolaire transistor o Werking en karakteristieken CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 8

9 Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen o o Technologie Instelling en thermische stabilisatie Basisschakelingen van een transistor Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Zelfstandig oefeningen oplossen. Evaluatie Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus Basis elektronica. Aanvullende notities gedurende de colleges. Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 9

10 Modulefiche Naam module A5 Labo elektriciteit/elektronica Korte omschrijving In het labo wordt de cursist vertrouwd gemaakt met de meetapparatuur. Verschillende meetmethodes worden aangeleerd en aan de hand van een aantal opdrachten krijgen de cursisten een beter inzicht in de werking van de verschillende elektrische en elektronische componenten. De cursist meet karakteristieken en ontwerpt, realiseert en optimaliseert schakelingen. Lestijden 40 Docent(en)? Doelstellingen De cursist kan werken met basisapparatuur uit de elektrometrie en de elektronica; kan rekening houden met de inwendige weerstand van een meettoestel; kan bij metingen in een gelijkstroomkring en een wisselstroomkring de theoretische wetmatigheden verifiëren; kan de nauwkeurigheid van een meting bepalen; kan schakelingen met diodes analyseren; kan de werking van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen; kan schakelingen opbouwen; kan informatiebronnen zoals datasheets gebruiken. Leerinhouden Basis elektrometrie (basisbegrippen, meettoestellen, signaalgeneratoren, en oscilloscoop) Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Volt-Ampère methode (bepalen van weerstand en vermogen bij DC) Elementaire netwerken (gemengde kring met weerstanden, kring met meerdere bronnen) Brug van Wheatstone Gedrag van weerstanden, spoelen en condensatoren op AC en DC. Wisselstroomkringen Diodes (karakteristiek en gelijkrichting) Transistoren (instellen, geschakeld als versterker en als schakelaar) Interactieve werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 10

11 Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus Handleidingen meettoestellen Datasheets Cursussen Basis elektriciteit en Basis elektronica als naslagwerk Internet Aanvullende notities gedurende de labo s. Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 11

12 Modulefiche Naam module A6 Basis theoretische mechanica Korte omschrijving Deze eenheid heeft tot doel de belangstelling voor mechanica te laten groeien en volgende vaardigheden bij te brengen: logisch redeneren en structureren, probleemoplossend denken, het gebruik van de juiste SI eenheden, inzicht in verschillende begrippen en grootheden en verbanden leggen tussen deze begrippen en grootheden. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Ann Coenen Doelstellingen De cursist kan de logica en de opbouw van mechanische eenheden toelichten; kan de wetten van Newton toelichten; kan oefeningen i.v.m. vectoren correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. zwaartepunt en evenwicht correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. éénparig rechtlijnige beweging correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. éénparig cirkelvormige beweging correct oplossen; kan oefeningen i.v.m. éénparig veranderlijke rechtlijnige beweging correct oplossen. Leerinhouden Statica o Samenstellen en ontbinden van krachten o Bepalen van reactiekrachten bij evenwicht Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Kinematica o Eenparige rechtlijnige en eenparig veranderlijke rechtlijnige beweging o Vrije val en verticale worp o Eenparige cirkelvormige beweging o Samenstellen en ontbinden van bewegingen Dynamica o Wetten van Newton o Vermogen, rendement, arbeid, potentiële en kinetische energie Interactieve werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Lesmateriaal Schriftelijk examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Handboek Theoretische mechanica infoboek - Tiesters, ISBN CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 12

13 , Uitgev. Wolters-Plantyn Theoretische mechanica werkboek 1, ISBN , Uitgev. Wolters-Plantyn Theoretische mechanica werkboek 2, ISBN , Uitgev. Wolters-Plantyn Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 13

14 Modulefiche Naam module A7 Tekenen en schema-analyse Korte omschrijving Technische tekeningen zijn niet weg te denken in de richting elektromechanica. De cursist verwerft inzicht in technisch tekenen en kan hierbij gebruik maken van een CAD programma. Deze eenheid heeft tot doel de belangstelling voor elektromechanisch tekenen op het niveau hoger onderwijs bij de cursist verder te laten groeien. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten aan de hand van tekenopdrachten tekeninzicht en ruimtelijk inzicht te laten krijgen waarbij er oog is voor details en zin voor orde. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist kan een eenvoudige 2D-tekening maken in een universeel tekenpakket; kan tekenpakket instellen voor het gemakkelijk tekenen van schema's; kan bibliotheekelementen oproepen en invoegen in een tekening; kan bibliotheekelementen aanmaken; kan grafische symbolen in pneumatische, hydraulische, elektrische, processchema's correct interpreteren; kan bestaande schema's wijzigen en nieuwe schema's aanmaken; kan eenvoudige schema s analyseren. Leerinhouden De basisinstellingen van een tekening kunnen ingeven. o Afmetingen tekenruimte instellen o Snap/ Grid, Ortho, Polar, Units Een tekening op de computer kunnen openen, bewaren en printen. o Printerinstellingen o Papierformaten o Pendikten o Schaal o Modelspace/ Paperspace De basishandelingen voor het aanmaken van een tekening kunnen uitvoeren. o Lijn, rechthoek, cirkel o Tekst o Coördinatenstelsel o Absoluut/relatief o Offset o Zoom/pan o Object-snap o Selecteren van entiteiten o Wijzigen van tekeningelementen o Manipulaties: kopiëren o Arceren Symbolen kunnen aanmaken en invoegen in een tekening en kunnen uitvoeren. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 14

15 Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie o Aanmaak symbolen o Opslaan o Organisatie van een bibliotheek o Block o Opvraag en invoegen van symbolen Een titelhoek volgens de geldende normalisatie kunnen tekenen. o Opstellen van de titelhoek en legende Het gebruik van layers kunnen toepassen o Organisatie van layers o Instellingen o Aanmaken van een nieuwe layer o Werkmethode voor de opbouw van een tekening Een tekening kunnen bematen o Dimensies o Instellingen o Lineaire, straal, diameter, hoekmaten o Toleranties De geldende normalisatie kennen en kunnen toepassen. o Raadplegen van normalisatiebladen o Toepassen van de normalisatie op de verschillende aspecten van een tekening o Nodige aanzichten/ doorsneden o Afmetingen o Schroefdraad o Passingen/ oppervlakteruwheid Een bestaand plan kunnen lezen en interpreteren. o Basisschema s lezen o Alle onderdelen benoemen Interactieve lesmethode waarbij de lector de afzonderlijke basishandelingen en technieken demonstreert en toelicht en waarbij de cursisten deze ofwel gelijktijdig, ofwel meteen nadien mee kunnen uitvoeren. In grotere elektromechanische tekenopgaven worden, onder begeleiding, door de cursist nadien individueel de aangeleerde CAD-technieken ingeoefend. De cursist wordt tijdens dit CAD-tekenwerk opgevolgd en individueel bijgestuurd indien nodig. Wordt als een inherent deel van het onderwijsleerproces benaderd in de vorm van een permanente evaluatie tijdens de les en de afwerking van de CAD-oefeningen. Er is geen examen, noch een eindproject. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal AutoCAD versie 2008 Cursus AutoCAD 2008 Eplan P8 voor elektrische schema s Aanvullende notities gedurende de lessen. Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 15

16 onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 16

17 Modulefiche Naam module B1 Mechanica/Sterkteleer Korte omschrijving Bij het ontwerpen van machineonderdelen of constructieonderdelen is sterkteleer nodig om de specifieke karakteristieke grootheden te berekenen of te controleren. Daarom worden in deze module de basisbegrippen uit de statica verder uitgewerkt. De cursisten maken kennis met verschillende begrippen in verband met sterkteleer die in de techniek veelvuldig terug te vinden zijn. Nadat de cursisten deze basiskennis verwerkt hebben, begrijpen zij beter het doel van de sterkteleer. Lestijden 80 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist kan vraagstukken in verband met trek en druk oplossen; Leerinhouden Begrippen uit de sterkteleer Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen kan de normaalspanningen in een vlakke doorsnede berekenen; kan in eigen woorden uitleggen wat optredende schuifspanningen zijn; kan de begrippen i.v.m. traagheidsgrootheden toelichten; kan aangeven wanneer een staaf op zuivere buiging belast wordt; kan de spanningsverdeling bij enkelvoudige vlakke buiging in een doorsnede tekenen en uitleggen; kan aangeven hoe de plaats van het maximaal buigend moment bij een op buiging belaste balk kan gevonden worden; kan vraagstukken in verband met buiging en afschuiving oplossen; kan enkele wringingsverschijnselen opnoemen bij eenvoudige wringing bij ronde staven; kan de mogelijke oorzaken opnoemen van het knikverschijnsel. Trek en druk Afschuiving Buiging Wringing Knik Samengestelde belastingen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Oefeningen zelfstandig kunnen oplossen Evaluatie Tweemaal schriftelijk examen (januari en juni). Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Gedifferentieerd Leerpakket Aanvankelijke Sterkteleer 1 De CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 17

18 Lepeleire, ISBN , Uitgev. De Boeck Gedifferentieerd Leerpakket Aanvankelijke Sterkteleer 2 De Lepeleire, ISBN , Uitgev. De Boeck Toegang tot digitaal leerplatform Smartschool Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 18

19 Modulefiche Naam module B2 Basis toegepaste mechanica Korte omschrijving Mechanische machines zijn in deze moderne wereld niet meer weg te denken. Alle toestellen en machines zijn opgebouwd uit verschillende onderdelen, die door middel van uiteenlopende bevestigingsmethoden samengebracht zijn. De afzonderlijke onderdelen zijn zorgvuldig ontworpen naar een feilloze functionering en het geheel vormt een mechanische constructie die het handmatige werk in een modern bedrijf tot een minimum beperkt en de kwaliteit naar de perfectie doet streven. Om dit te kunnen verwezenlijken is een gedegen kennis van de nodige werktuigonderdelen noodzakelijk. Deze eenheid heeft dan ook als doel de cursist vertrouwd te maken met de principes, de technologie en de berekening of juiste keuze van al de nodige componenten om een gehele machine op te bouwen en/of te onderhouden. Alle afzonderlijke onderdelen zijn van levensbelang alsook de correcte verbinding van deze onderdelen tot een groter geheel. Door bij de basis te starten kunnen de cursisten stap voor stap de nodige kennis verwerven om zo de opbouw van industriële machine te kunnen begrijpen en de noodzakelijke onderdelen verantwoord te kunnen kiezen en/of berekenen. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Ann Coenen Doelstellingen De cursist kan de werking van mechanismen toelichten; kan de werking van eenvoudige werktuigen toelichten; kan de benodigde kracht en verplaatsing bepalen; kan benodigde arbeid en vermogen bepalen; kan de werking van overbrengingen toelichten; kan de verschillende soorten tandwieloverbrengingen toelichten; kan de overbrengingsverhoudingen van een tandwielkast berekenen; kan de afmetingen van een tandwiel bepalen; kan de vaste verbindingen toelichten; kan de verschillende schroefdraadverbindingen toelichten; kan de uitvoering en de werking van askoppelingen toelichten; kan de werking van kogelaandrijving toelichten; kan het gebruik van de verschillende kogellageringen toelichten. Leerinhouden Verschillende soorten herkennen. De montage van de onderdelen inzien. De onderdelen op een machine kunnen aanduiden. Overbrengingsmechanisme Kruk - Drijfstangmechanisme Nokkenmechanismen CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 19

20 Eenvoudige werktuigen Overbrengingen Riemoverbrengingen Tandwieloverbrengingen Vaste verbindingen Klinkverbindingen Lasverbindingen Askoppelingen Vaste Koppelingen Kogelaandrijving en -lagering Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie Uitbreiding Verschillende soorten herkennen. De montage van de onderdelen inzien. De onderdelen op een machine kunnen aanduiden Kruk - sleufmechanisme Katrollen, takels en windassen Kettingwieloverbrenging Wrijvingswieloverbrenging Pers en Krimpverbindingen Beweegbare koppelingen Elastische koppelingen In- en uitklink koppelingen Automatische koppelingen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Gebruik van beeldmateriaal. Examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus toegepaste mechanica Beeldmateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 20

21 Naam module Korte omschrijving Modulefiche B3 Materiaalkunde Bij het ontwerpen van machine- en constructieonderdelen is een basiskennis van de verschillende materialen zeker van groot belang. Materiaalleer is dan ook te beschouwen als een steunvak voor verschillende mechanische vakken. Belangrijke traditionele materialen komen aan bod maar ook nieuwere materialen worden onder de loep genomen. Het belangrijkste doel van deze module is informatie te verschaffen die van nut is om op een verantwoorde manier materialen te kunnen kiezen rekening houdend met de beperkingen ervan. De cursist moet in staat zijn om de beproeving, de structuren en eigenschappen van enkele materialen te beschrijven. Lestijden 40 Docent(en)? Doelstellingen De cursist kan de begrippen elasticiteit, bros, hard, week in eigen woorden weergeven; kan uit het verloop van de trekkromme materiaaleigenschappen afleiden; kan gegevens uit een toestandsdiagram aflezen; kan een aantal warmtebehandelingen van staal toelichten; kan enkele eigenschappen en toepassingen van veel voorkomende materialen beschrijven; kan in eigen woorden uitleggen waarom composietmaterialen gebruikt worden; kan het verschil tussen thermoplasten, thermoharders en elastomeren in eigen woorden weergeven; kent minstens twee mechanische beproevingsmethodes. Leerinhouden Indeling van de materialen en materiaaleigenschappen Materiaalbeproeving: genormeerde en niet genormeerde hardheidsproeven, de trekproef, de kerfslagproef Niet destructief onderzoek Metaalstructuren Toestandsdiagrammen: non-ferrometalen en het metastabiel ijzerkoolstofdiagram Ferrometalen: staal en gietijzer Warmtebehandelingen van staal Indeling en aanduiding van staalsoorten Non-ferrometalen Kunststoffen: thermoplasten, thermoharders, elastomeren CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 21

22 Composieten Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Evaluatie Schriftelijk examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Werkboek Materialenleer Van Cauwenbergh e.a., ISBN , Uitgev. Wolters-Plantyn Brochure Vervaardiging van staal Staalinfocentrum Toegang tot digitaal leerplatform Smartschool Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 22

23 Modulefiche Naam module B4 Thermodynamica Korte omschrijving Om goed met technische machines te kunnen omgaan en ze te kunnen onderhouden is een grondige kennis nodig van de werking van de machines en de principes waarop ze steunen. Deze kennis is essentieel om verscheidene technische toepassingen te kunnen begrijpen. De nadruk ligt op het leren begrijpen van toestandsveranderingen en energieomzettingen, het leren lezen en tekenen van toestandsdiagrammen en het leren gebruiken van tabellen. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist kan de verbanden tussen verschillende grootheden begrijpen en toepassen; kan de basisgaswetten in eigen woorden weergeven; kan energiestromen uit een toestandsdiagram afleiden; kan de betekenis en formulering van de eerste hoofdwet in eigen woorden weergeven; kan inzicht verwerven in het thermodynamisch gedrag van open en gesloten systemen; kan de kwalitatieve formuleringen van de tweede hoofdwet omschrijven; kan processen waarin energie een rol speelt, ontleden naar rendement en omzettingen van energievormen; kan vraagstukken rond energieomzettingen correct oplossen; kan theoretische principes toepassen om praktische problemen inzake pompen, compressoren en ventilatoren op te lossen. Leerinhouden Begrippen uit de thermodynamica Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie De eerste hoofdwet Toestandsveranderingen in gesloten systemen Kringprocessen Warmtepomp en warmteproductiegetal Toestandsveranderingen in open systemen De tweede hoofdwet: entropie Toestandsdiagrammen Warmtetoevoer en warmteafvoer Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Schriftelijk examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 23

24 Lesmateriaal Handboek Warmteleer voor technici ir. A.J.M. van Kimmenaede, ISBN Uitgev. Wolters-Noordhoff Toegang tot digitaal leerplatform Smartschool Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 24

25 Modulefiche Naam module B5 Pompen, ventilatoren en compressoren Korte omschrijving De productie in de meeste industriële bedrijven is op de goede werking van de arbeidswerktuigen gesteund. Daarom wordt er ruime aandacht aan de installatie en het gebruik van de pomp besteed. Het gebruik van karakteristieken komt hierbij aan bod. Naast de verschillende soorten ventilatoren, wordt er ook bekeken hoe je de karakteristieken ervan kunt aanpassen. Voor de productie van perslucht worden compressoren gebruikt. Kennis hebben van de werking van deze compressoren is dan ook essentieel. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met verschillende begrippen en grootheden die regelmatig worden toegepast bij energietransport. Het is de bedoeling om van bestaande aggregaten de werking en het gebruik wetenschappelijk te verklaren en in te zien. Er wordt naar gestreefd de cursisten probleemoplossend te laten denken bij het wegwerken van storingen. Lestijden 40 Docent(en) Doelstellingen De cursist kan de essentie aangeven van basiswetten in hydrostatica en hydrodynamica; kan de continuïteitsvergelijking toepassen; kan toepassingen van de wet van Bernouilli bespreken; kan drukverlies in leidingen berekenen; kan van een zuigerpomp: de werking verklaren, de opbrengst berekenen, het verband tussen druk en opvoerhoogte berekenen en het vermogen bepalen; kan van een centrifugaalpomp: de werking verklaren en de karakteristieken bespreken en gebruiken; kan het begrip cavitatie uitleggen; kan omschrijven wat NPSH is; kan de ideale gaswet verwoorden en toepassen; kan uitwisseling van warmte en arbeid bij compressie verklaren; kan de werking van compressoren en ventilatoren verklaren; kent het verschil tussen compressoren en ventilatoren. Leerinhouden Basiswetten hydrostatica en hydrodynamica Zuiger- en centrifugaalpompen Zuiger-, centrifugaal- en volumetrische compressoren Ventilatoren Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Schriftelijk en mondeling examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 25

26 Lesmateriaal Toegepaste mechanica Deel2 De Meyer, Snauwaert, Van Hoof - ISBN , Uitgev. Wolters plantyn Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 26

27 Modulefiche Naam module B6 Pneumatica Korte omschrijving Bij het rationaliseren, mechaniseren en automatiseren van arbeidscycli is de pneumatische apparatuur een bijzondere plaats gaan innemen. Perslucht is dan ook niet meer weg te denken uit een modern industrieel bedrijf. In de automatisering wordt pneumatiek gebruikt voor de aandrijving van mechanische onderdelen of de sturing van machines. Voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van pneumatische installaties is een grondige kennis van de pneumatische technologie vereist om zo een lange levensduur, een snelle montage en een energiezuinige werking van de installaties te garanderen. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de principes, de technologie, de functies en het toepassingsgebied van pneumatische vermogens- en besturingselementen. Ze te laten kennis maken met pneumatiek teneinde het vakgebied te leren kennen om zo te komen tot het begrijpen van schema's, het lezen van symbolen en het begrijpen van de werking van de basiscomponenten. Een inzicht verwerven in de opbouw en noodzakelijke onderhoudswerken die aan een persluchtinstallatie dienen uitgevoerd te worden om aldus zo kostenbesparend mogelijk te kunnen werken. Er wordt naar gestreefd de cursisten probleemoplossend te laten denken bij de opbouw, de controle en het storingszoeken bij pneumatische schakelingen. Lestijden 80 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist kan de werking en de opbouw van een persluchtinstallatie omschrijven; weet waarvoor de verschillende soorten cilinders gebruikt worden; kan de functie en de werking van de verschillende ventielen verklaren; kan de grafische symbolen correct interpreteren; kan de bijzondere schakelingen verklaren en gebruiken in toepassingen; kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing analyseren en ontwerpen met de schakelformulemethode; kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing analyseren en ontwerpen met de functiediagrammethode; kan de functies van de persluchtconditionering weergeven; kan een (elektro)pneumatische volgordebesturing ontwerpen, met alle nodige schema's en keuze van componenten. Leerinhouden Toepassingsgebied Luchtconditionering Apparatuur Ventielen Schakelschema s CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 27

28 Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Elektro-pneumatiek Hydropneumatiek Gebruik van software en simulatieprogramma s (labo) Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Permanente evaluatie tijdens de werkcolleges. Het examen is een combinatie van een schriftelijk en een mondeling gedeelte. In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus pneumatica Festo-modules Simulatiesoftware Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 28

29 Modulefiche Naam module B7 Toegepaste mechanica Korte omschrijving Hydraulische toepassingen hebben in de laatste decennia een zo belangrijke uitbreiding genomen, dat zij in alle takken van de industrie ingang hebben gevonden. Dit houdt dan ook in, dat vele technici meer en meer geconfronteerd worden met hydraulische installaties en hun toepassingen. De kennis die de cursisten opgedaan hebben in de mechanische basisvakken, kunnen in deze eenheid dan ook aan de praktijk worden getoetst. Het is de bedoeling de werking en het gebruik van enkele aggregaten technisch te verklaren. Deze eenheid heeft als doel de cursisten vertrouwd te maken met de principes en de technologie van enkele metingen. Ze maken kennis met de meetapparatuur, interpreteren meetwaarden, en stellen karakteristieken op. Lestijden 80 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist kan vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica oplossen; kan metingen uitvoeren op een pompinstallatie; kan metingen uitvoeren op een ventilator; kan fundamentele verschijnselen in hydraulische systemen uitleggen; kan de grafische symbolen correct interpreteren; kan eigenschappen van hydraulische vloeistoffen omschrijven en de aanduiding van hydraulische vloeistoffen interpreteren; kan de constructie en werking van de stuur- en regelkleppen verklaren; weet hoe hydraulische energie verdeeld wordt; kan de functie en werking van de hulpcomponenten aangeven; kan hydraulische schakelingen analyseren en toepassen. Leerinhouden Vraagstukken i.v.m. theoretische mechanica Pompinstallatiemetingen Ventilatormetingen Hydrauliek Grondbeginselen en fundamentele wetten Grafische symbolen Hydraulische vloeistoffen Hydropompen, hydromotoren Hydraulische cilinders Hydraulische accumulatoren Verdeling en regeling van de hydraulische energie Filter en filtragetechnieken Bijkomende organen Proportionele sturingstechnieken Hydraulische schakeltechniek en kringen CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 29

30 Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Werkplekleren in de elektriciteitscentrale van Genk-Langerlo (metingen op pomp- en ventilatorinstallaties). Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Het examen is een combinatie van een schriftelijk en een mondeling gedeelte. In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Boek Hydrauliek R.van den Brink, ISBN , Uitgev. Delta Press Boek Hydraulische systemen Berekeningen R.van den Brink, ISBN , Uitgev. Delta Press Werkboek Hydrauliek Opdrachtenboek R.van den Brink, ISBN , Uitgev. Delta Press Didactische software FluidSIM Hydraulics van FESTO Toegang tot digitaal leerplatform Smartschool Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 30

31 Modulefiche Naam module C1 Analoge basisschakelingen Korte omschrijving Deze module heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de passieve en actieve elektronische componenten. De eigenschappen en basistoepassingen van RC-ketens, filters, versterkers, voedingen en OPAMP s wordt bestudeerd. Er wordt verwacht dat de cursist inzicht krijgt in enkele elementaire schakelingen. Lestijden 80 Docent(en)? Doelstellingen De cursist kan een signaal situeren in het tijdsdomein en frequentiedomein; kan het gedrag van een passieve filter theoretisch en proefondervindelijk analyseren; kan diodetoepassingen theoretisch en praktisch analyseren; kan de werking van de transistor in schakelingen verklaren en proefondervindelijk vaststellen; kan schakelingen met transistoren theoretisch en praktisch ontleden; kan de werking van de veldeffecttransistor (FET) verklaren; kan de werking van de operationele versterker (OPAMP) verklaren en proefondervindelijk vaststellen; kan de werking van schakelingen met OPAMP s verklaren; kan datasheets gebruiken; kan op elementair niveau gebruik maken van een tekenpakket en een simulatiepakket om analoge componenten te tekenen en/of te simuleren. Leerinhouden RC netwerk als differentiator, integrator, hoogdoorlaatfilter en laagdoorlaatfilter Gelijkrichterschakelingen en afvlakking Gestabiliseerde lineaire voedingen De bipolaire transistor als schakelaar De bipolaire transistor als kleinsignaalversterker Veldeffecttransistoren (FET) OPAMP s en hun basisschakelingen Teken- en simulatiepakket Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus Analoge basisschakelingen Begindatum Einddatum CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 31

32 Gecombineerd onderwijs Ja 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 32

33 Modulefiche Naam module C2 Vermogenelektronica Korte omschrijving Deze module heeft tot doel om de werking en het toepassingsgebied van energie-omzetters te verduidelijken. Ook wordt erin gestreefd om de vaardigheid van het logisch redeneren en structureren bij te brengen. Lestijden 80 Docent(en) Mevr. Ann Coenen Doelstellingen De cursist kan de werking van verschillende vermogenschakelaars verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van AC-controllers verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van monofasige en driefasige gestuurde gelijkrichters verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van choppers verklaren en hun gedrag analyseren; kan de werking van invertoren verklaren en hun gedrag analyseren; kan de principes van pulsmodulatie toelichten; kan de werking van frequentiesturingen toelichten; kan de werking van frequentiesturing bij motoren toelichten; kan het doel en de uitvoering van elektrische positiesystemen begrijpen en toelichten. Leerinhouden De verschillende types van vermogencontrole Thyristoren, triac s, IGBT s en afgeleide componenten Wisselstroominstellers (AC-controllers) Gestuurde gelijkrichters, monofasig en driefasig Choppers Invertoren Frequentieregelaars Controle van DC- en AC-motoren Elektrische positiesystemen Stappenmotoren en servomotoren Beveiliging van vermogenhalfgeleiders Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen. Evaluatie Schriftelijk examen in januari en juni. In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Cursus vermogenelektronica Begindatum Einddatum CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 33

34 Gecombineerd onderwijs Ja 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 34

35 Modulefiche Naam module C3 Elektrische machines Korte omschrijving Deze module heeft als doel om industriële toepassingen van elektriciteit te verduidelijken. De uiteenlopende aspecten van 3-fasige spanning en de werking en de eigenschappen van elektrische machines komen aan bod. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist kan de schakeling van verbruikers op een driefasenet toelichten; kan vermogenberekeningen op driefasige netten en verbruikers uitvoeren; kan de invloed en het verbeteren van de arbeidsfactor toelichten; kan de werking van monofasige en driefasige transformatoren beschrijven; kan de werking van een DC-generator en -motor beschrijven; kan de snelheidsregeling van gelijkstroommotoren toelichten; kan de werking van een wisselstroomgenerator beschrijven; kan de werking van een monofasige en driefasige inductiemotoren beschrijven; kan de principiële snelheidsregeling van inductiemotoren toelichten. Leerinhouden Driefasige netten en verbruikers en verbeteren van de arbeidsfactor. Vermogenmetingen in driefasenetten Monofasige transformatoren: onbelast en belast Driefasige transformatoren: klemmenbenaming, klokgetal, schakelingen, parallelbedrijf, constructie, koeling en beveiliging Bijzondere transformatoren De verschillende gelijkstroommachines Inductiemotoren: Koppel- en belastingsverloop, aanlopen, remmen, snelheidsregeling Synchrone machine als alternator en als motor Eénfasige inductiemotor en universele motor Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Interactieve hoorcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. In overleg met de cursisten wordt er een bedijfsbezoek afgelegd bij een constructeur van draaiende elektrische machines (BRUSH in Ridderkerk-NL) of bij een constructeur van transformatoren (SMIT in Nijmegen-NL). Evaluatie Mondeling examen op het einde van de module In afspraak met de cursisten kan een tussentijdse evaluatie georganiseerd worden over een deel van de leerstof. Op het eindexamen wordt dan enkel nog over de resterende stof geëxamineerd. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 35

36 Lesmateriaal Handboek Elektriciteit 3 Maesen e.a., ISBN , Uitgev. Wolters-Plantyn Toegang tot digitaal leerplatform Smartschool Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 36

37 Modulefiche Naam module C4 Labo elektrische machines Korte omschrijving Deze module heeft als doel de brede theoretische achtergrond uit de module C3 (Elektrische machines) praktisch uit te werken aan de hand van metingen op machines. Ook het werken met de vereiste meetapparatuur en de meetmethodes worden uitgediept. Lestijden 40 Docent(en) Mevr. Christa Grosemans Doelstellingen De cursist Leerinhouden Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie kan werken met basisapparatuur uit de elektrometrie; kan de elementaire werking van de motor en de generator testen; kan metingen uitvoeren op de verschillende gelijkstroommotoren; kan metingen uitvoeren op de driefasige asynchrone motor; kan metingen uitvoeren op de éénfasige asynchrone motor; kan metingen uitvoeren op de transformator; kan karakteristieken opnemen van een alternator; kan op een gepaste manier verslag uitbrengen over de resultaten. Metingen op transformatoren: nullastproef, kortsluitproef, rendementsbepaling Gelijkstroomgenerator: aansluitmethodes, spanningsregeling Gelijkstroommotor: aansluitmethodes, snelheidsregeling Monofasige asynchrone motoren Driefasige asynchrone motoren: aanloopschakelingen, snelheidsregeling, verbetering arbeidsfactor Synchrone machines: karakteristieken Lesmateriaal Cursus Labomateriaal Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs Werksessies in het labo. De proeven worden uitgevoerd in groepjes van maximaal 3 cursisten. Voor het gedeelte 3-fasige asynchrone motoren wordt gebruik gemaakt van de werkvorm Blended learning. Permanente evaluatie Gequoteerde verslaggeving van de proeven Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 37

38 Modulefiche Naam module C5 Digitale combinatorische schakelingen Korte omschrijving Deze module heeft tot doel de cursist vertrouwd te maken met de beginselen van de Booleaanse algebra en met de systemen waarvan het werkingsprincipe berust op de Booleaanse algebra. De cursisten ontwerpen digitale schakelingen met behulp van poorten en specifieke IC's. In het labo test de cursist praktische schakelingen. Lestijden 80 Docent(en) Dhr. Leon Vanbockryck Doelstellingen De cursist Leerinhouden Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie Lesmateriaal kan Boole-algebra toepassen; begrijpt basispoorten en kan ze toepassen; kan combinatorische schakelingen toepassen en ontwerpen; begrijpt een PLD (Programmable Logic Device) en kan een PLD programmeren; begrijpt het verschil tussen combinatorische en sequentiële schakelingen; kan op een elementair niveau gebruik maken van een tekenpakket en een simulatiepakket om digitale componenten te tekenen en te simuleren. Logica Binair talstelsel Hexadecimaal talstelsel Digitale codes De 2-elementenalgebra Logische functies Digitale hoofdpoorten Digitale technologieën Programmeerbare logica Algebra van Boole Wetten van De Morgan De NEN-equivalente schakelingen Karnaugh-Veith diagram Combinatorische schakelingen Flipflops Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Cursus Labomateriaal CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 38

39 Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 85% contactonderwijs 15% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 39

40 Modulefiche Naam module Da1 Meet- en regeltechniek Korte omschrijving In de industrie zijn metingen een belangrijke bron voor informatie. Eerst maak je kennis met een aantal basisbegrippen en -principes. In het begin besteed je vooral aandacht aan de blokschematische benadering van processen en systemen. Alle soorten regelaars komen aan bod: van de klassieke regelaars tot de modernste. Ook de technologie van corrigerende organen en regelkleppen wordt bestudeerd.. Als je alle elementen van een moderne automatische regelkring beheerst, onderzoek je verschillende regelprincipes met praktische voorbeelden. Deze eenheid heeft tot doel de cursisten vertrouwd te maken met de terminologie van meten en regelen. Ze leren de werking van de basiscomponenten begrijpen zodat ze een volledig technisch proces kunnen analyseren. Logisch redeneren, probleemoplossend denken zijn tevens belangrijke doelstellingen. Lestijden 80 Docent(en) Mevr. Ann Coenen Doelstellingen De cursist begrijpt het onderscheid tussen tijdsdomein en frequentiedomein; kan de terminologie van meten en regelen functioneel gebruiken; kan een technisch proces analyseren; kan de klassieke testfuncties in de discipline van de meet- en regeltechniek omschrijven; kan analoge en digitale transformaties beschrijven en toepassen; begrijpt de belangrijkste meetsystemen; kan een individueel proces bespreken; begrijpt de belangrijkste regelaars en hun toepassingsmogelijkheden; kan het gehele meet- en regelsysteem analyseren. Leerinhouden Regelen Opbouw van regelkringen Sturen en regelen Soorten regelingen Volgsysteem en een procesregeling Open en gesloten regelsysteem Eigenschappen van processen Statisch gedrag van een proces Dynamisch onderzoek van een proces Stapresponsie van een nulde-orde-, eerste-orde- en tweedeorde proces Aan / uit regelkringen Testfuncties in regelkringen Transformaties (analoog, digitaal) Meetsystemen (temperatuur, druk, niveau, debiet) Continue regelaars Proportionele regelaar Integrerende regelaar CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 40

41 Begincompetenties Eindcompetenties Didactische werkvormen Evaluatie PI-regelaar Differentiërende regelaar PD-regelaar PID-regelaar Regelaar en proces in een gesloten kring P-regelaar en proces I-regelaar en proces PI-regelaar en proces PD-regelaar en proces PID-regelaar en proces Interactieve hoor- en werkcolleges waarbij respons van en interactie met cursisten centraal staat. Praktijkgerichte oefeningen Permanente evaluatie tijdens de lessen en een examen op het einde van de module. Gequoteerde opdrachten voor het gedeelte afstandsonderwijs. Lesmateriaal Handboek Regeltechniek 1 J.Hay, ISBN , Uitg. Die Keure Handboek Meet- en regeltechniek B.Huyskens, ISBN , Uitg. Platyn Gebruik van catalogi en simulatiesoftware tijdens contactonderwijs Begindatum Einddatum Gecombineerd Ja onderwijs 75% contactonderwijs 25% afstandsonderwijs CVO-STEP Overzicht modulefiches HBO-Elektromechanica 41

Opleiding. Elektromechanica. Code en offic iële benaming van de module. A7 Tekenen en schema-analyse. Academiejaar 2015-2016. Semester.

Opleiding. Elektromechanica. Code en offic iële benaming van de module. A7 Tekenen en schema-analyse. Academiejaar 2015-2016. Semester. Opleiding Elektromechanica Code en offic iële benaming van de module A7 Tekenen en schema-analyse Academiejaar 2015-2016 Semester 4 Studieomvang 3 studiepunten Totale studietijd 60 Aantal lestijden 40

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie HBO5. Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting

ECTS-fiche. 1. Identificatie HBO5. Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Pneumatica Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste 100% aanwezigheid Ingeschatte

Nadere informatie

ECTS-fiche. Elektro-mechanica HBO5. toegepaste mechanica

ECTS-fiche. Elektro-mechanica HBO5. toegepaste mechanica ECTS-fiche Identificatie 1. Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module toegepaste mechanica Code 7369 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste aanwezigheid 100%

Nadere informatie

Studiewijzer (ECTS-fiche)

Studiewijzer (ECTS-fiche) Studiewijzer (ECTS-fiche) Opzet van de studiewijzer is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één studiewijzer voor elke module. 1. Identificatie

Nadere informatie

Overzicht ECTS-fiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5. Inhoud

Overzicht ECTS-fiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5. Inhoud Overzicht ECTS-fiches opleiding Graduaat Elektromechanica HBO5 Inhoud A1 Toegepaste wiskunde 1... 2 A2 Toegepaste wiskunde 2... 5 A3 Basis elektriciteit... 8 A4 Basis elektronica...12 A5 Labo elektriciteit/elektronica...15

Nadere informatie

Overzicht modulefiches Elektromechanica TSO3

Overzicht modulefiches Elektromechanica TSO3 Overzicht modulefiches Elektromechanica TSO3 Inhoud Eenheid: A1 Mechanica... 2 Eenheid: A2 Toegepaste mechanica 1... 2 Eenheid: A4 Technisch Tekenen... 2 Eenheid: A5 Vectorieel Tekenen 1... 3 Eenheid:

Nadere informatie

ECTS-fiche HBO5 100 %

ECTS-fiche HBO5 100 % ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Thermodynamica Code 7366 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste 100 % aanwezigheid Ingeschatte

Nadere informatie

Hoger beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE

Hoger beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Hoger beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Opleiding BVR Pagina 1 van 23 Inhoud 1 Opleiding... 5 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 5 1.2 Inhoud... 5 1.3 Certificering...

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Vermogenelektronica Code 7371 Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale 160 studiebelasting

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Vermogenelektronica Code 7371 Lestijden 80 Studiepunten 6 Ingeschatte totale 160 studiebelasting ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module. 1. Identificatie Opleiding Elektromechanica

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. HBO5 Mechanica sterkteleer Code 7363 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting

ECTS-fiche. 1. Identificatie. HBO5 Mechanica sterkteleer Code 7363 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Mechanica sterkteleer Code 7363 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste 100% aanwezigheid

Nadere informatie

Aanbevolen: kennis van of in hetzelfde semester met de modules A1(toegepaste wiskunde 1) en A6 (basis theoretische mechanica)

Aanbevolen: kennis van of in hetzelfde semester met de modules A1(toegepaste wiskunde 1) en A6 (basis theoretische mechanica) Opleiding Elektromechanica Code B1 Mechanica/Sterkteleer Academiejaar 2015-2016 Semester: - 1 dag- en avondtraject Studieomvang 6 studiepunten Totale studietijd 160 Aantal lestijden 80 Aandeel lestijden

Nadere informatie

Overzicht ECTS-fiches HBO-Elektromechanica

Overzicht ECTS-fiches HBO-Elektromechanica Overzicht ECTS-fiches HBO-Elektromechanica A1 Toegepaste wiskunde 1 p. 2 A2 Toegepaste wiskunde 2 p. 5 A3 Basis elektriciteit p. 8 A4 Basis elektronica p. 12 A5 Labo elektriciteit/elektronica p. 15 A6

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Basis theoretische mechanica code module A6 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 40 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: Structuurschema

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie ECTS-fiche Opzet van de ECTS-fiche is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één ECTS-fiche voor elke module. 1. Identificatie Opleiding Elektromechanica

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Materiaalkunde code module B3 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 40 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: Structuurschema Elektromechanica

Nadere informatie

Opleiding. Elektromechanica. Code. Da2 PLC. Academiejaar 2015-2016. Semester: - 5&6 avondtraject. Studieomvang. 6 studiepunten.

Opleiding. Elektromechanica. Code. Da2 PLC. Academiejaar 2015-2016. Semester: - 5&6 avondtraject. Studieomvang. 6 studiepunten. Opleiding Elektromechanica Code Da2 PLC Academiejaar 2015-2016 Semester: - 5&6 avondtraject Studieomvang 6 studiepunten Totale studietijd 160 Aantal lestijden 80 Aandeel lestijden in afstandsonderwijs

Nadere informatie

Hoger beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE

Hoger beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Bijlage 5 bij het besluit van de Vlaamse Regering van tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs en van de regelgeving betreffende de studiebekrachtiging,

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Bouw- en houtconstructies modulenaam Wiskunde code module 1A goedkeuring door aantal lestijden 80 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid link: inhoud

Nadere informatie

Extra proeven onderofficier weerkundig waarnemer

Extra proeven onderofficier weerkundig waarnemer Proeven elektriciteit en technisch redeneren Technische proeven onderofficier: o Elektriciteit o Mechanica o Rekentechnieken Proef Engels Elektriciteit Deze test gaat je kennis over elektriciteit na. Je

Nadere informatie

BSO TWEEDE GRAAD. vak TV ELEKTRICITEIT 2000/057. (vervangt 98036) 1 u/week. IT-e

BSO TWEEDE GRAAD. vak TV ELEKTRICITEIT 2000/057. (vervangt 98036) 1 u/week. IT-e BSO TWEEDE GRAAD vak TV ELEKTRICITEIT 1 u/week IT-e 2000/057 (vervangt 98036) 1 2 e graad SO Vak: ELEKTRICITEIT TV 1 ste jaar: 1u/w 2 de jaar: 1u/w BEGINSITUATIE VOOR HET VAK Voor het vak elektriciteit

Nadere informatie

Geslaagd zijn voor de module Da2 of basiskennis PLC aantonen met afleggen van competentietest bij titularis

Geslaagd zijn voor de module Da2 of basiskennis PLC aantonen met afleggen van competentietest bij titularis Opleiding Elektromechanica Code + officiële benaming van de module Da3 PLC2 Academiejaar 2015-2016 Semester: - 5&6 avondtraject Studieomvang 6 studiepunten Totale studietijd 160 Aantal lestijden 80 Aandeel

Nadere informatie

Elektronica monteur, Technicus Elektronica

Elektronica monteur, Technicus Elektronica Elektronica monteur, Technicus Elektronica Patrick De Locht Business Developer SYNTRA Limburg vzw Versie Mei 2016 Patrick.delocht@syntra-limburg.be 1 Beschrijving traject Heb je al langer zin om je te

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Basis toegepaste mechanica code module B2 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 40 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: Structuurschema

Nadere informatie

Opleiding. Elektromechanica. Code + officiële benaming van de module. Db4 Klimatisatie 2. Academiejaar 2015-2016. Semester: 5 avondtraject

Opleiding. Elektromechanica. Code + officiële benaming van de module. Db4 Klimatisatie 2. Academiejaar 2015-2016. Semester: 5 avondtraject Opleiding Elektromechanica Code + officiële benaming van de module Db4 Klimatisatie 2 Academiejaar 2015-2016 Semester: 5 avondtraject Studieomvang 3 Totale studietijd 60 Aantal lestijden 40 Aandeel lestijden

Nadere informatie

Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE

Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Opleiding BO IT 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 25 Inhoud 1 Opleiding... 5 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 5 1.2 Inhoud...

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Toegepaste Wiskunde 1 code module A1 goedkeuring door aantal lestijden 40 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid link: inhoud

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Verwarmings- en koeltechniek 1 code module Db1 goedkeuring door aantal lestijden 80 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

Professionele bachelor elektromechanica

Professionele bachelor elektromechanica 1ste jaar (semester 1 en 2) 1ste jaar - gemeenschappelijk traject "Een stevige basis" 2de jaar (semester 3 en 4) 2de jaar - gemeenschappelijk traject "Een technologiebad" 3de jaar (semester 5 en 6) Afstudeerrichting

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Tekenen en schema-analyse code module A7 goedkeuring door aantal lestijden 40 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid link:

Nadere informatie

Overzicht beschikbare toetsen TechnoDesign

Overzicht beschikbare toetsen TechnoDesign 10101 Grammar I 10102 Grammar II 10103 Text analysis I 10104 Text analysis II 11301 Projecties (CADCollege) 11302 Lijnsoorten (CADCollege) 11303 Doorsneden (CADCollege) 11304 Bemating (CADCollege) 11305

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Bouw- en houtconstructies modulenaam Materialenleer code module 3A Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 40 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: Structuurschema

Nadere informatie

Hout en bouw. Toegepaste wetenschappen in hout, bouw en schilderwerk een zorgenkind?

Hout en bouw. Toegepaste wetenschappen in hout, bouw en schilderwerk een zorgenkind? Hout en bouw Toegepaste wetenschappen in hout, bouw en schilderwerk een zorgenkind? In de huidige lessentabellen van hout, bouw en schilderwerk staat het vak TW nog afzonderlijk vermeld. Heel wat leraren

Nadere informatie

WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 WISKUNDE D HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Studiewijzer (ECTS-fiche)

Studiewijzer (ECTS-fiche) Studiewijzer (ECTS-fiche) Opzet van de studiewijzer is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één studiewijzer voor elke module. 1. Identificatie

Nadere informatie

TITEL III BIJZONDERE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT DE BETREKKINGEN DEEL III BEDIENDE DER ELEKTRICITEIT

TITEL III BIJZONDERE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT DE BETREKKINGEN DEEL III BEDIENDE DER ELEKTRICITEIT TITEL III BIJZONDERE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT DE BETREKKINGEN DEEL III BEDIENDE DER ELEKTRICITEIT A. WERKZAAMHEDEN - Schouwing, onderhoud en herstelling van de uitrustingen en van de installaties

Nadere informatie

ECTS-fiche. HBO5 Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100 %

ECTS-fiche. HBO5 Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100 % ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Elektro-mechanica HBO5 Module Werkplekleren productieautomatisering Code 7392 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling Vereiste

Nadere informatie

Studiewijzer (ECTS-fiche)

Studiewijzer (ECTS-fiche) Studiewijzer (ECTS-fiche) Opzet van de studiewijzer is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één studiewijzer voor elke module. 1. Identificatie

Nadere informatie

Overzicht modulefiches Webdesigner

Overzicht modulefiches Webdesigner Overzicht modulefiches Webdesigner Inhoud TSO 3 Websiteproductie 1... 2 TSO 3 Websiteproductie 2... 3 TSO 3 Project webdesign... 4 TSO 3 Digitale beeldverwerking... 5 Digitale beeldverwerking 1... 5 Interfacedesign...

Nadere informatie

Domein A: Vaardigheden

Domein A: Vaardigheden Examenprogramma Wiskunde A havo Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Algebra en tellen

Nadere informatie

Siemens Training. Wat u altijd al wilde weten over energietechniek... siemens.nl/training/energie

Siemens Training. Wat u altijd al wilde weten over energietechniek... siemens.nl/training/energie Siemens Training Wat u altijd al wilde weten over energietechniek... siemens.nl/training/energie U werkt op het gebied van elektrische energietechniek met motoren, transformatoren en/of generatoren. Dat

Nadere informatie

Inhoud. Worldwide leading experts in pneumatics

Inhoud. Worldwide leading experts in pneumatics Inhoud 2 Kennismaken met pneumatiek...4 Inleiding in pneumatiek...5 Elektro-pneumatiek...6 Storingzoeken in geautomatiseerde pneumatische installaties...7 Energy Saving in pneumatische installaties...9

Nadere informatie

Graduaat Elektromechanica

Graduaat Elektromechanica Centrum voor Volwassenenonderwijs HOGER INSTITUUT DER KEMPEN Graduaat Elektromechanica Informatiebrochure Inhoud Even voorstellen: het HIK 1. Situering 2. Missie en visie van de school Opleiding Elektromechanica

Nadere informatie

Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE

Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE RLLL/EXT/ADV/006bijl21 Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Opleiding BO IT 009 (Ontwerp) Bijlage bij het Vlor-advies Pagina 1 van 25 Inhoud Vlaams Ministerie van

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Klimatisatie 2 code module Db4 goedkeuring door aantal lestijden 40 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid link: inhoud link

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie. code module CA3 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 120 studiepunten. structuurschema / volgtijdelijkheid

STUDIEFICHE HBO5. identificatie. code module CA3 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 120 studiepunten. structuurschema / volgtijdelijkheid identificatie opleiding Graduaat Elektronica modulenaam Lab Automatisering code module CA3 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 120 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: Structuurschema

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie. opleiding Bouw- en houtconstructies

STUDIEFICHE HBO5. identificatie. opleiding Bouw- en houtconstructies identificatie opleiding Bouw- en houtconstructies modulenaam Computertekenen (CAD) BOHO2 code module 2C goedkeuring door aantal lestijden 80 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

INLEIDING. Veel succes

INLEIDING. Veel succes INLEIDING In de eerste hoofdstukken van de cursus meettechnieken verklaren we de oorsprong van elektrische verschijnselen vanuit de bouw van de stof. Zo leer je o.a. wat elektrische stroom en spanning

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Topograaf modulenaam GIS GPS Verwerking gegevens code module MIT 099 goedkeuring door aantal lestijden 80 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Topograaf modulenaam GIS GPS Verwerking gegevens code module MIT 099 Geldig vanaf 01/09/2017 aantal lestijden 80 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link:

Nadere informatie

Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO

Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Gelijkwaardig verklaarde eindtermen natuurwetenschappen Voor de tweede graad ASO Federatie Steinerscholen Vlaanderen v.z.w. Gitschotellei 188 2140 Borgerhout Februari 2013 Gelijkwaardig verklaarde eindtermen

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

2.1 Bepaling van een eenparige rechtlijnige beweging...39

2.1 Bepaling van een eenparige rechtlijnige beweging...39 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 KINEMATICA...17 1 Inleidende begrippen...19 1.1 Rust en beweging van een punt...19 1.1.1 Toestand van beweging...19 1.1.2 Toestand van rust...20 1.1.3 Positie van een punt...20

Nadere informatie

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek

automatisering elektrotechniek biomedische technologie (elektromechanica) automatisatie biomedische technologie (elektromechanica) o elektrotechniek Curriculum master in de industriële wetenschappen in Elektromechanica afstudeerrichting automatisering Elektromechanica afstudeerrichting elektromechanica Elektromechanica afstudeerrichting biomedische

Nadere informatie

LABO. Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte:

LABO. Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte: LABO Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen Datum van opgave:.../.../ Datum van afgifte: Verslag nr. : 7 Leerling: Assistenten: Klas: 3.1 EIT.../.../ Evaluatie :.../10

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat 26 9000 GENT 09 335 22 22 identificatie opleiding Elektromechanica modulenaam Labo Elektriciteit/Elektronica code module A5 goedkeuring door aantal lestijden 40 studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Elektromechanica - optie productieautomatisering modulenaam Werkplaatstechnieken code module Dd2 goedkeuring door aantal lestijden 80 studiepunten datum goedkeuring structuurschema

Nadere informatie

Graduaat Elektromechanica Avondopleiding, SEM 1 PM = Paardenmarkt 94, 2000 ANTWERPEN A = Anttec, Filip Williotstraat 7, 2600 BERCHEM

Graduaat Elektromechanica Avondopleiding, SEM 1 PM = Paardenmarkt 94, 2000 ANTWERPEN A = Anttec, Filip Williotstraat 7, 2600 BERCHEM Versie 17092013, onder voorbehoud van wijzigingen 1ejaar 2ejaar 3ejaar Maandag 18u00-19u40 B3 - Materialenkunde - 50% GO - JDM - PM lokaal B24 * 2/09-16/09-23/09-7/10-21/10-18/11-2/12-16/12 - A3 - Basis

Nadere informatie

Modulefiche. Opleiding: Topograaf Modulenummer + Naam module: M IT G 063 - Project topograaf Datum: 1 september 2014

Modulefiche. Opleiding: Topograaf Modulenummer + Naam module: M IT G 063 - Project topograaf Datum: 1 september 2014 Modulefiche Opleiding: Topograaf Modulenummer + Naam module: M IT G 063 - Project topograaf Datum: 1 september 2014 Begincompetenties Deze module is een eindwerk en vormt dus de afsluiting van de opleiding.

Nadere informatie

het TECHNIEK COLLEGE

het TECHNIEK COLLEGE Het Techniek College is een opleider voor vakgerichte technische opleidingen, waaronder werktuigbouwkunde, elektrotechniek, procestechniek, installatietechniek, infratechniek en automatisering. Daarnaast

Nadere informatie

OP LEIDING EN GIDS. PCVO Maasland. HBO - Graduaat. Elektromechanica. Industriële Informatica

OP LEIDING EN GIDS. PCVO Maasland. HBO - Graduaat. Elektromechanica. Industriële Informatica OP LEIDING EN GIDS HBO - Graduaat PCVO Maasland Industriële Informatica Elektromechanica Korte inhoud Woord vooraf...3 Wie is wie binnen PCVO Maasland...4 Secretariaat...6 Inschrijvingsgeld en cursuskosten...7

Nadere informatie

Inleiding elektronica Presentatie 1

Inleiding elektronica Presentatie 1 Inleiding elektronica Presentatie 1 2 Versie: 18 augustus 2014 Inleiding Elektronica Presentatie 1 16-9-2013 Praktische Elektronica, talk of the day! 2 1 Doel van deze module Herkennen van de algemene

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Graduaat Elektronica modulenaam Digitale sequentiële technieken code module BB2 Geldig vanaf 12/01/2017 aantal lestijden 80 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link:

Nadere informatie

Opleiding Technisch operator start? Inhoud

Opleiding Technisch operator start? Inhoud Met de training Technisch operator leer je technische componenten kennen en door de praktijklessen leert u de opgedane kennis ook direct toe te passen. Uiteraard staat het veilig uitvoeren van eerstelijns

Nadere informatie

Fortstraat 47 9700 Oudenaarde 055 30 94 49 www.hetcvo.be

Fortstraat 47 9700 Oudenaarde 055 30 94 49 www.hetcvo.be KOETSWERKHERSTELLER Brochure: modulefiches Fortstraat 47 9700 Oudenaarde 055 30 94 49 www.hetcvo.be Module: Basis Elektriciteit (M ME C 100) Lestijden: 40 (10 TV + 30 PV) De inhoud van de module beoogt

Nadere informatie

3 Meetkundige berekeningen 29. 4 Goniometrie 32

3 Meetkundige berekeningen 29. 4 Goniometrie 32 Inhoud 1 Grootheden, symbolen en eenheden 13 1.1 Ruimtegrootheden 13 1.2 Tijd en tijdafhankelijke grootheden 13 1.3 Mechanische grootheden 14 1.4 Warmtegrootheden 14 1.5 Elektrische grootheden 15 1.6 Magnetische

Nadere informatie

ELEKTROMECHANICA HBO5. Situering HBO5. Situering HBO5. Dagopleiding HBO5 EM: Avondopleiding HBO5 EM: Nieuwe dagopleiding. Uniek in Vlaanderen

ELEKTROMECHANICA HBO5. Situering HBO5. Situering HBO5. Dagopleiding HBO5 EM: Avondopleiding HBO5 EM: Nieuwe dagopleiding. Uniek in Vlaanderen Nieuwe dagopleiding sinds 01 01 Uniek in Vlaanderen Thomas More Kempen, Geel EM HBO5 luc.moonen@hik.be 1 Dagopleiding ook ism VDAB (OKOT-trajecten) Campus Geel Meer info: luc.moonen@hik.be ELEKTROMECHANICA

Nadere informatie

STUDIEWIJZER ARBEID, ENERGIE EN INVLOEDSLIJNEN. ir J.W. Welleman

STUDIEWIJZER ARBEID, ENERGIE EN INVLOEDSLIJNEN. ir J.W. Welleman STUDIEWIJZER ARBEID, ENERGIE EN INVLOEDSLIJNEN ir J.W. Welleman Mei, 2007 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 1.1... 1 1.2 Leerdoelen...1 1.3 Opzet van deze studiewijzer... 1 1.4 Leermiddelen...

Nadere informatie

LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2

LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2 LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2 Oppervlaktebehandeling Aanmaken van verven en lasspuiten

Nadere informatie

VOLWASSENENONDERWIJS

VOLWASSENENONDERWIJS VOLWASSENENONDERWIJS Organisatie: modulaire opleiding Onderwijsvorm: HOSP Categorie: Technisch Opleiding: Totale opleiding: 1200 lt Modules: A Basis 240 lt B Technologie 480 lt C Optie 400 lt D Bedrijfsorganisatie

Nadere informatie

Extra proeven onderofficier voor een technische functie

Extra proeven onderofficier voor een technische functie Proeven elektriciteit en technisch redeneren Technische proeven onderofficier: o Elektriciteit o Mechanica o Rekentechnieken Elektriciteit Deze test gaat je kennis over elektriciteit na. Je beschikt over

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie identificatie opleiding Bouw- en Houtconstructies modulenaam Bouwfysica en constructieleer BOHO3 code module 3B goedkeuring door aantal lestijden studiepunten datum goedkeuring structuurschema / volgtijdelijkheid

Nadere informatie

DR-ET2-X. Deelreglement Toegepaste Elektrische aandrijving en besturingstechniek (ET-2)

DR-ET2-X. Deelreglement Toegepaste Elektrische aandrijving en besturingstechniek (ET-2) DR-ET2-X Deelreglement Toegepaste Elektrische aandrijving en besturingstechniek (ET-2) Uitgave: november 2010 DR-ET2-X 2 1 Algemeen Naam : Elsevier Opleidingen, Zwijndrecht Aard : bijeenkomsten Naast dit

Nadere informatie

Opleiding. Elektromechanica. Code. C1 Analoge basisschakelingen. Academiejaar 2015-2016. Semester. 3 dagtraject. 5 avondtraject.

Opleiding. Elektromechanica. Code. C1 Analoge basisschakelingen. Academiejaar 2015-2016. Semester. 3 dagtraject. 5 avondtraject. Opleiding Elektrmechanica Cde C1 Analge basisschakelingen Academiejaar 2015-2016 Semester 3 dagtraject 5 avndtraject Studiemvang 6 studiepunten Ttale studietijd 120 Aantal lestijden 80 Aandeel lestijden

Nadere informatie

VSKO. Leerplan. Elektromechanica. HOKTSP Modulair. Categorie Technisch

VSKO. Leerplan. Elektromechanica. HOKTSP Modulair. Categorie Technisch VSKO Leerplan Elektromechanica HOKTSP Modulair Categorie Technisch Goedkeuringscode: 05-06/1545/N 1 maart 2006 Structuurschema Hoger Onderwijs voor Sociale Promotie Categorie Technisch Opleiding Elektromechanica

Nadere informatie

STUDIEFICHE HBO5. identificatie. code module BA2 Geldig vanaf 01/02/2016 aantal lestijden 80 studiepunten. structuurschema / volgtijdelijkheid

STUDIEFICHE HBO5. identificatie. code module BA2 Geldig vanaf 01/02/2016 aantal lestijden 80 studiepunten. structuurschema / volgtijdelijkheid identificatie opleiding Graduaat Elektronica modulenaam Versterkertechnieken code module BA2 Geldig vanaf 01/02/2016 aantal lestijden 80 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: Structuurschema

Nadere informatie

Praktijkinstructie Industriële automatisering 3 (ICT09.3/CREBO:53270)

Praktijkinstructie Industriële automatisering 3 (ICT09.3/CREBO:53270) instructie Industriële automatisering 3 (ICT09.3/CREBO:53270) pi.ict09.3.v1 ECABO, 1 april 2002 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Meertalig secretariaat modulenaam Rekenprogramma 1 code module C4 Geldig vanaf 01/09/2015 aantal lestijden 60 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: structuurschema

Nadere informatie

Toetsmatrijs examen 8064

Toetsmatrijs examen 8064 Kwalificatie en Crebo: MK-EIT / TSI 10237 / 10238 Deelkwalificatie en Crebo: 4007 50984 Servicedocument: 6191 / 6192 / 6209 Titel van het examen: Practicum ontwerpen 3 Relevante eindtermen. DK 4007 Ontwerpen,

Nadere informatie

* Bereken de uitdrukking voor koppel, vermogen en energiestroom voor synchrone generator. * Bespreek in 't algemeen de invertorschakelingen met 180

* Bereken de uitdrukking voor koppel, vermogen en energiestroom voor synchrone generator. * Bespreek in 't algemeen de invertorschakelingen met 180 * Bereken de uitdrukking voor koppel, vermogen en energiestroom voor synchrone generator. * Bespreek in 't algemeen de invertorschakelingen met 180 schakelperiode (zowel voor Vbron als voor I- bron). *

Nadere informatie

Theoriebronnen Allround Productietechniek

Theoriebronnen Allround Productietechniek Niveau 3 - Leerjaar 1 Inhoud Werkboek 1 1 Rekenen met getallen wi-3-01 2 Breuken en procenten wi-3-03 3 Machtsverheffen wi-3-07 4 Omtrek, oppervlakte en inhoud van eenvoudige figuren wi-3-10 5 Grootheden

Nadere informatie

Examenprogramma natuurkunde havo

Examenprogramma natuurkunde havo Bijlage 1 Examenprogramma natuurkunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) Het schematiseren van probleemstellingen. met zelfgedefinieerde klassen werken.

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) Het schematiseren van probleemstellingen. met zelfgedefinieerde klassen werken. STUDIEFICHE CVO DE AVONDSCHOOL Opleiding HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) Module A1 Basiskennis (4 studiepunten) Plaats van de module in de opleiding: In deze module wordt de basiskennis

Nadere informatie

OPLEIDING VOOR DEALERS VAN TUINMATERIEEL

OPLEIDING VOOR DEALERS VAN TUINMATERIEEL 2 OPLEIDING VOOR DEALERS VAN TUINMATERIEEL Fedagrim, de Belgische federatie van leveranciers van machines, gebouwen en uitrusting voor landbouw en groene zones vzw, heeft een reeks verdelers van tuinmaterieel

Nadere informatie

Jaarplan. Quark 4.2. 4 Quark 4.2 Handleiding. TSO-BTW/VT TSO-TeWe. ASO-Wet

Jaarplan. Quark 4.2. 4 Quark 4.2 Handleiding. TSO-BTW/VT TSO-TeWe. ASO-Wet Jaarplan TSO-BTW/VT TSO-TeWe ASO-Wet Fysica TWEEDE GRAAD ASO VVKSO BRUSSEL D/2012/7841/009 4de jaar, 2u/week JAARPLAN Vul de donkergrijze kolommen in en je hebt een jaarplan; vul de andere ook in en je

Nadere informatie

VRIJSTELLINGSAANVRAAG HBA

VRIJSTELLINGSAANVRAAG HBA CURSIST Naam &voornaam:.. Adres:. Telefoonnummer:.. Geboortedatum: Bij het secretariaat ingediend op:.... HBO Bedrijfsautomatisatie HBO Industriële wetenschappen en technologie Schooljaar Aanvraag tot

Nadere informatie

ONZE GRADUAATSOPLEIDINGEN INFO NODIG?

ONZE GRADUAATSOPLEIDINGEN INFO NODIG? ONZE GRADUAATSOPLEIDINGEN DAGOPLEIDINGEN PAGINA AVONDOPLEIDINGEN PAGINA Elektriciteit 3 Elektriciteit 5 Elektromechanica 9 Informatica 13 Informatica 11 INFO NODIG? Kom even langs bij de trajectbegeleider

Nadere informatie

Extra proeven onderofficier voor technische functie (en meteo)

Extra proeven onderofficier voor technische functie (en meteo) voor technische functie (en meteo) I. ELEKTRICITEIT : te kennen leerstof 1. Bouw van de stof 2. Gelijkstroom Moleculen en atomen Rangschikking van de atomen Structuur van het atoom Samenstelling Energieniveau

Nadere informatie

Examenprogramma wiskunde D havo

Examenprogramma wiskunde D havo Examenprogramma wiskunde D havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kansrekening en statistiek

Nadere informatie

Schakelcursus Elektrotechniek

Schakelcursus Elektrotechniek Schakelcursus Elektrotechniek februari 2015 De cursus is bestemd voor die cursisten waarvan de vooropleiding in het vakgebied Elektrotechniek vooralsnog onvoldoende is. Auteur: L. Smit De Kooi 7 4233 GP

Nadere informatie

Inhoud. 1 Inleiding 13. 1 energie 19

Inhoud. 1 Inleiding 13. 1 energie 19 Inhoud 1 Inleiding 13 1 onderzoeken van de natuur 13 Natuurwetenschappen 13 Onderzoeken 13 Ontwerpen 15 2 grootheden en eenheden 15 SI-stelsel 15 Voorvoegsels 15 3 meten 16 Meetinstrumenten 16 Nauwkeurigheid

Nadere informatie

TITEL Ill BIJZONDERE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT DE BETREKKINGEN DEEL III TECHNISCH GEGRADUEERDE

TITEL Ill BIJZONDERE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT DE BETREKKINGEN DEEL III TECHNISCH GEGRADUEERDE 501 TITEL Ill BIJZONDERE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT DE BETREKKINGEN DEEL III TECHNISCH GEGRADUEERDE A. SPECIALITEITEN De betrekking van technisch gegradueerde omvat de volgende specialiteiten: automatisatie;

Nadere informatie

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal Bijlage - Toetsenmateriaal Toets Module In de eerste module worden de getallen behandeld: - Natuurlijke getallen en talstelsels - Gemiddelde - mediaan - Getallenas en assenstelsel - Gehele getallen met

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: Signaalverwerking

Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige

Nadere informatie

CAMPUS DE NAYER SINT-KATELIJNE- WAVER

CAMPUS DE NAYER SINT-KATELIJNE- WAVER CAMPUS DE NAYER SINT-KATELIJNE- WAVER Locatie: Jan De laan 5, 2860 Sint-Katelijne-Waver Opleidingen: Autotechnologie Elektromechanica Elektronica-ICT Ontwerp- en Productietechnologie Met de bus door de

Nadere informatie

Overzicht modulefiches Mode: accessoires

Overzicht modulefiches Mode: accessoires Overzicht modulefiches Mode: accessoires Inhoud Initiatie handtassen, handschoenen en ceinturen... 2 Realisaties handtassen, handschoenen en ceinturen... 5 Initiatie fantasiejuwelen... 9 Realisaties fantasiejuwelen...

Nadere informatie

Energie, arbeid en vermogen. Het begrip arbeid op een kwalitatieve manier toelichten.

Energie, arbeid en vermogen. Het begrip arbeid op een kwalitatieve manier toelichten. Jaarplan Fysica TWEEDE GRAAD TSO INDUSTRIËLE WETENSCHAPPEN VVKSO BRUSSEL D/2012/7841/083 4de jaar TSO-TeWe ASO-Wet Fysica TWEEDE GRAAD ASO VVKSO BRUSSEL D/2012/7841/008 4de jaar, 1u/week JAARPLAN Vul de

Nadere informatie

Van TSO naar TSO : (g)een probleem

Van TSO naar TSO : (g)een probleem Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen Van TSO naar TSO : (g)een probleem De brochure Van ASO naar TSO werd uitgebreid met een gedeelte dat de aansluitmogelijkheden bij overgangen binnen de TSO-richtingen

Nadere informatie

Nr. Datum Onderwerp Beoordeling

Nr. Datum Onderwerp Beoordeling Toetsen - Wiskunde 1 08/09/'08 Oefeningen afgeleiden. /4 2 22/09/'08 Hfdst. 1: Verloop van goniometrische en cyclometrische functies. /25 3 25/09/'08 Formules afgeleiden. /3 4 29/09/'08 Oefeningen afgeleiden.

Nadere informatie

Schakelcursus Elektrotechniek

Schakelcursus Elektrotechniek Schakelcursus Elektrotechniek december 2016 De cursus is bestemd voor die cursisten waarvan de vooropleiding in het vakgebied Elektrotechniek vooralsnog onvoldoende is. Auteur: L. Smit De Kooi 7 4233 GP

Nadere informatie