Pathologische Esthetica. normaal of abnormaal? Sloopkogel in je kop. Valorisatie. Psychische problemen. Belangrijke

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Pathologische Esthetica. normaal of abnormaal? Sloopkogel in je kop. Valorisatie. Psychische problemen. Belangrijke"

Transcriptie

1 magazine voor studenten en medewerkers van de han Sloopkogel in je kop Psychische problemen Valorisatie Belangrijke HAN-pijler jrg 18 #6 13 november 2013 normaal of abnormaal? Pathologische Esthetica

2 op snsr.nl... HAN helpt gemeente Almere sporttalenten te herkennen Dat mensen opkijken tegen topsporters mag geen geheim heten. De gemeente Almere weet dat ook en heeft daarom een programma in het leven geroepen om topsporters in de dop te spotten. En de HAN helpt daar een handje bij. Sporttalent herkennen en erkennen, is de gedachte. De gemeente Almere hoopt hiermee topsporters te kweken, die vervolgens weer een voorbeeldfunctie moeten zijn voor de rest van de bevolking. Op vijf basisscholen wordt daarom onderzoek gedaan door de HAN en de Rijksuniversiteit Groningen. De kinderen van deze scholen worden getest op fysieke kenmerken als kracht, uithoudingsvermogen en lenigheid en op mentale kenmerken zoals doorzettingsvermogen. De kinderen worden geholpen bij de keuze voor de juiste sport. En de hoop is dan dat er een paar topsporters uitrollen... Naaktfoto s van je docente Dan open je nietsvermoedend de bijlage in de van je docent in de hoop de antwoorden van het laatste wiskundeexamen te vinden. Maar tot je grote verrassing stuit je op een serie naaktfoto s van die docent. Het overkwam tachtig Amerikaanse studenten van de Universiteit van Iowa. In hun mailbox vonden ze naaktfoto s van een onderwijsassistente in plaats van de antwoorden op een wiskunde-examen. Een nachtmerrie voor de onderwijsassistente, die de foto s per ongeluk opstuurde. De dag erna wist ze toch nog de moed op te brengen de klas onder ogen te komen. De studenten stonden natuurlijk met hun bek vol tanden. Foutje, bedankt! Studenten massaal beboet voor te laat opzeggen ov-kaart Er is dit jaar al voor meer dan 37 miljoen euro aan boetes uitgedeeld aan (oud-)studenten die hun OV-chipkaart te laat hebben opgezegd. Tot en met augustus kregen in totaal bijna studenten een boete. Dat meldt dagblad Sp!ts op basis van cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Vanaf 1 januari dit jaar zijn de regels rondom de OV-chipkaart voor studenten aangepast: zij hebben alleen nog recht op gratis reizen tijdens hun prestatiebeurs en het eerste jaar van hun leenfase. Ruim studenten raakten aan het begin van dit jaar hun reisproduct kwijt. Het percentage jongeren dat in 2012 een flexibel contract had. Steeds minder vaak hebben mensen tussen de 15 en 27 jaar een vast contract. Het citaat 40% Langzaam raak ik opgewonden en het moet al raar lopen als ik voor bladzijde 40 al niet aan mijn gerief kom. Columniste Hannah kreeg het Ontwikkelplan van het Service Bedrijf onder ogen. En daar waar de meeste mensen allergisch zijn voor managementtaal, daar glijdt zij bijna van haar stoel. Uit Sensor #5 van 30 oktober Volg Sensor op of op Twitter (@snsr) 2

3 B Sensor is het redactioneel onafhankelijk magazine van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het magazine is gratis voor studenten en medewerkers. Het volgende nummer verschijnt op 27 november REDACTIE-ADRES Nijmegen, Kapittelweg 33, Kamer A3.11 (024) Arnhem, Ruitenberglaan 29, Kamer 3.19 (026) POSTADRES Postbus 6960, 6503 GL Nijmegen REDACTIE Han Geurts, hoofdredacteur, (024) Herman van Deutekom, plv. hoofdredacteur (026) Renée Jenniskens, (024) Olga Helmigh, (026) Sander Arink (024) Raïssa Soeter (024) Els Sanders, redactie-assistente (024) Belangrijke HAN-pijler Valorisatie Pathologische Esthetica Normaal of abnormaal? Uitstelgedrag Tik, tak, tik, tak MEDEWERKERS Ruud Kroes Claudia Fitsch Mart Geurts Lotte Doomernik Veerle Verhoeven REDACTIERAAD B. Looten (voorzitter), W. Sips, P. Freriks, M. Nederhoed, E. Cuppen, M. van Koolwijk, M. Witjes FOTOGRAFIE Ralph Schmitz Coos Dam William Moore Maaike van Helmond Cover: Ralph Schmitz VORMGEVING EN PRODUCTIE Laura Foppen Ben Schot, Graphic Design bno Rubrieken Olga Oordeelt 13 Uitgehoord 38 Opgetekend 40 Verder in dit nummer Nieuwbouw Doornroosje 6 Schrijfkunst 28 Verhalen uit Vilnius 39 sloopkogel in je kop pagina ADVERTENTIES Bureau Nassau BV Achterom 100 C 1621 KW Hoorn info@bureaunassau.nl, tel KOPIJ Kopij en reacties moeten voorzien zijn van naam en telefoonnummer. De redactie houdt zich het recht voor ingezonden stukken te weigeren of in te korten.

4 Ontwikkeld De medewerker en de foto Wie: Hans Menger Functie: docent HRM en senior studieloopbaanbegeleider Wat: vakantie, op weg naar Spanje Wanneer: 1977 D it is niet de eerste keer dat ik zonder mijn ouders op vakantie ging, maar wel voor het eerst met de auto. Mijn vrienden van de middelbare school en ik besloten een auto te kopen en naar Spanje te rijden. Heerlijk, die vrijheid, het avontuur. We lapten allemaal 300 gulden en kochten deze Toyota Crown, een grote bak die er bij aanschaf nog mooi uitzag. De muziek stond hard, vaak met de Rolling Stones, weet ik nog. Daar werden we zelfs een keer voor aangehouden. De bedoeling was om heen en weer te rijden naar Spanje en hem weer thuis met winst te verkopen. Het liep anders. Ik draag een witte broek. De jongen die naast mij staat, had drie dagen zijn rijbewijs. Het leek ons verstandig om hem veel te laten rijden, want dan leer je het pas. Ergens aan de Franse kant van de Pyreneeën vlogen we uit de bocht, schampten een boom en gleden een talud af. We kwamen tussen struiken tot stilstand. De smid van een naburig dorp trok ons er met zijn trekker uit. Vanaf dat moment werd het spannend of we met deze gehavende wagen door mochten rijden. De twee rechter deuren konden niet meer open en de uitlaat hing aan een ijzerdraadje. Gelukkig stond de Guardia Civil, twee jaar na de dood van dictator Franco nog geen vriendelijke agenten, bij controles steeds aan de linkerkant van de auto. Die kant zag er nog prima uit. We zijn er nog mee thuis gekomen, maar de Crown is uiteindelijk op de schroothoop geëindigd. Ik ben geboren in Den Haag, maar in Ede opgegroeid. Het was een rustige maar goede plek om op te groeien. We woonden in een nieuwbouwwijk. Het waren de jaren zestig. In het begin stonden er drie auto s in de straat. Wij hadden als een van de weinigen televisie. Dus op woensdagmiddag en zaterdagochtend stond de gang vol met kinderschoenen. Dan zat de tent vol met zeker tien kinderen, naast mijn drie oudere zussen en ik. Hoe ouder ik werd, hoe meer de grote stad, in dit geval Arnhem, begon te trekken. We gingen er al stappen, maar op mijn achttiende ging ik er, vanwege mijn studie, op kamers wonen. In de Spijkerstraat, tussen de tientallen hoertjes. Dat was een mooie tijd. Die meisjes waren altijd heel hartelijk en vriendelijk, als ze maar wisten dat je in hun wijk woonde. HvD 4

5 Zielig Zwaar Ietwat bedrukte gezichten tijdens de redactievergadering. Gebeurt zelden. Het wordt toch wel een erg zwaar nummer, dit keer. Allemaal serieuze onderwerpen. Negen pagina s over psychische problemen, een spread over automutilatie, een passie over politiek, een conferentie over valoriseren en aandacht voor uitstelgedrag. Waar blijft het tegenwicht? De luchtige Sensor-noot? Collega s toch; het is herfst, straks winter. Somber weer, vroeg donker, vallende bladeren, vierkante wielen. Discussies over Zwarte Piet, verplichte Kerst bij de schoonfamilie, weeralarm. Het mag misschien wat serieus zijn, het is gewoon een herfstnummer, en daarom niks minder. Han Geurts Laten we hem N. noemen. N. is conciërge op de HAN, al bijna veertig jaar. Gewaardeerd door de studenten, op handen gedragen door collega s, alles voor de baas. Zo eentje. Maar N. nadert zijn pensioen, moet dus vertrekken en wat voor een afscheid hij wil. En N. herinnert zich het afscheid van die ene CvB-voorzitter, van die interim en van die scheidende faculteitsdirecteur. Samen nog geen vijftien jaar op de teller. Heeft hij nog alles voor geregeld. Volle aula s, genodigden uit het hele land, uitgebreide speeches, flinke cadeaus en veel veren. Aansluitend een grote receptie met uitgebreide catering en de volgende dag een etentje voor intimi en aanhang. Maar N. wil zoiets niet, staat niet graag in het middelpunt van de belangstelling. Nee, een bescheiden etentje met naaste collega s en hun aanhang is voldoende. En zijn broer heeft een pannenkoekenrestaurant dus daar kan hij nog wel een zacht prijsje regelen. N. blij, HAN tevreden. Zou je denken... Nee N., dat past helaas niet binnen het budget. Streep die aanhang maar van de lijst en vraag je broer of hij nog iets aan de prijs van die pannenkoeken kan doen. Ach, N. redt zich wel, maar die arme HAN. Sneu. -x- HannaH sensor 6, jaargang 18 5

6 nieuws Tamme Halloween bij Lokaal 99 Halloween. Wat moeten we ermee? In Amerika een populaire feestdag waar de mooiste kostuums worden gekocht of gemaakt en hele decors in en om het huis worden gebouwd om (vooral) jong en oud flink te laten schrikken. In Nederland wil deze feestdag niet echt van de grond komen. Ja, kinderen, verkleed als spookjes, gaan bij de buren langs om snoep te scoren, maar verder dan dat komen we nauwelijks. Lokaal 99, het Arnhemse campuscafé, organiseerde een Halloweenparty. Daar kwamen wel studenten op af, maar slechts enkelen namen de moeite om zich te verkleden. Misschien zijn we te ongeduldig. Misschien kost het gewoon nog tien, twintig of zelfs dertig jaar voordat deze populaire Amerikaanse traditie bij iedereen een vaste plek op de feestkalender krijgt. HvD Eerste masters Sport- en Beweeginnovatie Op donderdag 31 oktober ontvingen de eerste drie studenten van de Master Sporten Beweeginnovatie hun diploma. De drie afgestudeerden werden in een originele graduation outfit gehesen, vlak voordat ze hun diploma in ontvangst namen. De studenten van deze tweejarige master worden opgeleid om het innovatie- en professionaliseringsproces vorm te geven dat zich afspeelt binnen de brede beroepspraktijk van sport en bewegen. HG De mens bestaat uit sterrenstof Er heerste enige tijd radiostilte rond de VOM, de Vereniging van Oud- Medewerkenden aan de HAN. Maar de club timmert wel degelijk aan de weg, getuige de uitnodiging die ze nu laat uitgaan naar alle medewerkers en studenten aan de hogeschool. De programmacommissie van de VOM heeft voor de derde maal de bekende astrofysicus professor Lamers uitgenodigd voor een lezing. Hierin zal hij op voor de leek begrijpelijke wijze uitleggen wat sterren zijn, hoe ze ontstaan en hoe ze aan hun eind komen. Hij zal eveneens laten zien hoe de aarde is ontstaan en aantonen dat het materiaal waaruit de mens is opgebouwd van de sterren afkomstig is. HG 21 november, Auditorium FEM, Laan van Scheut 10, Nijmegen, uur. 6

7 Rallyteam Autotechniek boekt eerste overwinning Het is nog niet zo lang geleden dat het HTS Autotechniek Rally Team in het nieuws kwam: de servicebus van het team was volledig uitgebrand. Hoe nu verder, was de eerste reactie. Gelukkig bleven de teamleden niet bij de pakken neerzitten: begin deze maand heeft het HART tijdens de Twente Short Rally hun eerste overwinning in de klasse A6 behaald. Voor het team was deze overwinning een geweldige afsluiting van een jaar met diepte- maar ook hoogtepunten. Voor het eerst sinds lange tijd werden alle wedstrijden, die meetelden voor het kampioenschap, uitgereden. Het bewijs dat de door de studenten zelf doorontwikkelde Peugeot 206 Kitcar steeds betrouwbaarder, maar ook sneller wordt. HvD / Bart Stax Het belang van de eerste indruk Met een goede eerste indruk verkoop je een product beter. Daarom organiseerde het Centrum voor Ondernemerschap voor de studenten van de minor Ondernemen daar op de HAN een presentatie over. Imagodeskundige Marianne Dupont en loopbaancoach Ellen Ziengs weten alles over die eerste indruk. In het auditorium vertellen ze er een avond lang over. Ellen vertelt dat we een beeld van iemand maken op grond van wat we zien en horen, maar dat we dat beeld afmaken met dingen die we zelf invullen. In een filmpje zien we dat dat al in de eerste vijf seconden van een ontmoeting gebeurt en dat die indruk vaak doorslaggevend blijkt. Fysieke aantrekkelijkheid telt, maar ook lichaamstaal en bijvoorbeeld hoe je iemand de hand schudt. Met te weinig oogcontact sta je niet in contact, teveel kan EVENTUEEL dominantie STOCK uitstralen. En dan is het ook nog VERPLEEGKUNDE afhankelijk van culturele verschillen. Het blijkt een leuk onderwerp te zijn. In de pauze worden overal handen geschud. RJ 7

8 nieuws Medewerkers en studenten die last hebben van grensoverschrijdend gedrag kunnen bij vertrouwenspersonen terecht voor hulp en ondersteuning. De vertrouwenspersonen zijn blij met deze structuur en met het vervaardigde lesmateriaal, maar helemaal trots zijn ze op de landelijke studiedag voor het hbo die ze dit jaar mochten organiseren. Alleen al het organiseren is een inspiratiebron, zegt Pia in t Veld, voorzitter van de HAN-vertrouwenspersonen. De groep had gekozen voor het thema compassie, opmerkelijk maar inspirerend, zo blijkt. CvB-lid Kristel Baele legt het uit vanuit het Boeddhisme: Het trillen van het hart bij het zien van leed. Vertrouwenspersonen organiseren studiedag Mededogen in plaats van medelijden. Frances Nijssen, organisatieadviseur en coach, neemt de zaal mee in een mijmering over compassie, geweldloosheid en zachtmoedigheid, over diepe verbondenheid. Stel je een organisatie voor die zich profileert als menslievend, wat heb je daar aan? Mensen hebben er hun plek, delen kennis in plaats van chagrijn, de ander is geen bedreiging. Denkt u dat daar nog vertrouwenspersonen nodig zijn? De zaal moet lachen. De tachtig deelnemers gaan daarna dan ook welgemoed naar workshops als Juridische aspecten, Meldcodes en Voorlichting. RJ Nijmegen popstad Doornroosje in Nijmegen is de place to be voor mensen die houden van techno, house, pop, rock, dubstep, hiphop, R&B, nou ja voor iedereen die een beetje van muziek houdt. Voor het geval je het nog niet weet: Doornroosje gaat verhuizen. Als je op het station in Nijmegen de trein uitstapt en naar links kijkt, dan zie je een bouwwerk in wording. Daarin komt de nieuwe Nijmeegse poptempel, met een grote en een kleine muziekzaal. Erboven komen 350 studentenkamers en eronder een stalling voor vierduizend fietsen. In Nijmegen wordt op dit moment ook gedoken in de popgeschiedenis. In de kapel aan het Mariënburg, het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, is een kleine tentoonstelling ingericht over de Nijmeegse popscene door de jaren heen. Op 16 november is daar een film te zien over de geschiedenis van Doornroosje. De tentoonstelling is nog te zien tot 4 februari. Daarna is het nog een hele tijd wachten op het nieuwe gebouw: de oplevering is pas ergens in het najaar of de winter van volgend jaar. RJ Geen naamsverandering ILS Met ingang van dit studiejaar heeft de lerarenopleiding van de Radboud Universiteit haar naam veranderd van ILS RU in Radboud Docenten Academie. Dat heeft geen consequenties voor de lerarenopleiding van de HAN; die blijft Instituut voor Leraar en School (ILS) heten. Volgens Hennie Komduur, lid van de Instituutsdirectie, is er zelfs meer duidelijkheid nu er geen twee ILS-sen meer naast elkaar bestaan. HG 8

9 SV Roderick, de oudste en grootste studentenvereniging van de HAN, zorgt er al sinds 1968 voor dat HAN-studenten zich thuis voelen in Arnhem. Deze zin is nog steeds te lezen op de website van deze studentenvereniging, die onlosmakelijk met Arnhem verbonden is. Ondanks de rijke geschiedenis van deze vereniging blijken Arnhemse studenten zich er de laatste jaren steeds minder thuis te voelen. De leegloop ontstond enkele jaren geleden, vertelt bestuurslid Patrick Boekhorst: De introductieweek is voor ons een belangrijk moment om nieuwe studenten te werven, maar de aanmeldingen liepen steeds verder terug. Zo zeer dat Roderick de huur van de sociëteitsruimte aan de Korenmarkt boven restaurant Pinoccio en Aspen Valley niet meer kon betalen. Zonder eigen plek wordt het lastig om je tussen andere studentenverenigingen te manifesteren. Maarten Venhovens, voorzitter van Verenigde Studenten Arnhem, betreurt de beslissing: Wij hadden natuurlijk gehoopt dat zij een doorstart gingen maken en daarvoor hebben wij onze hand gereikt door een locatie voor Roderick te vinden en eventueel financiële ondersteuning te bieden. Helaas is dit aanbod niet opgepakt door het huidige bestuur van Roderick. Zo komt, na 45 jaar, een roemloos einde aan een begrip in Arnhem en omgeving. HvD Frank Stöteler wordt CvB-lid Per 1 januari verruilt Frank Stöteler zijn baan als Faculteitsdirecteur van GGM voor die van derde lid van het College van Bestuur. Frank Stöteler is in 1991 begonnen als directeur van de Pabo van wat toen nog de Hogeschool Gelderland heette. Daarna was hij onder andere lid van de directies van de Faculteit Educatie en van de Faculteit Economie en Management van de HAN. Sinds 2008 is hij directeur van de Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij, de grootste HAN-faculteit. De huidige bestuursleden zijn zeer verheugd over deze benoeming. In een persbericht laten zij weten dat hij voor het college de gewenste versterking zal zijn: hij is iemand met hart voor onderwijs en studenten, is goed in bedrijfsvoering, is een leidinggevende met gezag, heeft een goed netwerk in de regio en, niet onbelangrijk, heeft een groot gevoel voor humor. Wij verheugen ons dan ook zeer op zijn toetreding. 9

10 nieuws kinderen vertellen ouders wat ze moeten eten Studenten houden hun ouders bezig. Dat gebeurt wel vaker bij de opleiding Voeding & Diëtetiek. Zo ook op de ouderavond voor de eerstejaars. Daar waren geen urenlange betogen van de directeur of vermanende woorden van de docenten, maar studenten die hun eerste presentaties hielden. Tevoren moesten de ouders een aantal dagen een eetdagboek bijhouden. Aan de hand van wetenschappelijk verantwoorde modellen ( wat eten de ouders, wat eet de gemiddelde Nederlander en hoe zou het moeten zijn ) presenteerden de studenten hun bevindingen. En ook al eten de ouders net iets meer vezels en net wat meer fruit dan de gemiddelde Nederlander en zijn ze wat zuiniger met verzadigd vet, het voedingspatroon van de gemiddelde ouder is niet gezond genoeg. Dus hielden de studenten praatjes over hoe dat beter kon. En om de daad bij het woord te voegen, schotelden ze hun ouders hapjes voor. Vezelrijke koekjes, sushi met verantwoorde vis, gefrituurde champignons en dorstlessers zonder suiker. RJ Scriptieprijs taaldidactiek Lisanne van de Vinne, oud-studente van de Lerarenopleiding Frans, heeft de nationale scriptieprijs ontvangen voor haar afstudeerscriptie uit Het gaat om de Gerard Westhoff Taaldidactiekprijs, voor de beste scriptie op het gebied van vreemdetalendidactiek, waaraan studenten van Nederlandse lerarenopleidingen kunnen deelnemen. In haar scriptie onderzocht Lisanne het niveau van leesvaardigheid van leerlingen uit VWO 2 aan het einde van het tweede leerjaar. Ze ontdekte dat de teleurstelling van de docenten over dit niveau slechts deels terecht was, omdat de leesvaardigheid werd gemeten met een instrument dat niet aansloot bij het leesonderwijs. HG Extra bezuiniging onderwijs Het kabinet wil via de taakstelling verminderen van overhead de bureaucratie in het hoger onderwijs terugdringen. Dat doet minister Bussemaker door eenvoudigweg het algemene budget met ruim 14 miljoen te verminderen. Voor de HAN betekent dat een daling van de rijksbijdrage op langere termijn van ruim vier ton. Volgens CvB-lid Kristel Baele speelt het effect niet of nauwelijks in 2014, maar wel in begrotingsjaar Daar is het als een taakstellende bezuiniging opgenomen in de begrotingen van faculteiten en Service Bedrijf. Baele: Of dat te zijner tijd aan de orde komt, weten we uiteraard nog niet. De beleidskoers kan nog wijzigen en ongetwijfeld zullen de Vereniging van Hogescholen en de VNSU bezwaar aantekenen. Uiteraard zijn wij hier als CvB niet blij mee, aangezien de instellingen op deze wijze met minder middelen toch hetzelfde resultaat dienen te realiseren. Gelukkig heeft de HAN altijd een gezond financieel beleid gevoerd, waardoor we voldoende middelen hebben om te investeren in scholing van medewerkers, huisvesting en de verbetering van de onderwijskwaliteit. HG 10

11 Meet and Eat in de studentenkerk Op het menu: rijstschotel met gehakt en pompoen. Studenten hebben zich uitgesloofd in de keuken van de Studentenkerk in Nijmegen. Iedere woensdag vindt in de huiskamer van deze kerk namelijk een Meet and Eat avond plaats, speciaal voor internationale studenten. Zo kunnen zij tegen een kleine vergoeding een prakkie komen eten, elkaar ontmoeten en in gesprek gaan over wat hen bezig houdt, Nederland en het studentenleven. Een avond waar blijkbaar vraag naar is, aangezien het wekelijks volle bak is met gemiddeld vijftig tot zestig studenten. Studentenpastor John Hacking: Elke week werkt een groepje studenten een thema uit en wordt er gekookt, afhankelijk van die keuze. Zo is er bijvoorbeeld een Braziliaanse of Nederlandse avond, of in dit geval Halloween. Het is echt een succes: de intekenlijst is iedere week binnen een dag overtekend. Ook is er wekelijks een Katholieke mis in het Engels, op zondag om vijf uur, waar studenten en medewerkers op af komen. Na de viering wordt er vaak samen gegeten of een andere activiteit georganiseerd. Meer weten? Check Facebook.com/StudentsMeetAndEat en studentenkerk. RS Hoe kom ik aan een baan? Vanaf december start een nieuwe cursus voor vierdejaars HAN-studenten: Online solliciteren! In deze cursus van drie dagdelen verkennen studenten de huidige, snel veranderende arbeidsmarkt, denken ze na over zichzelf in relatie tot die arbeidsmarkt, leren ze social media optimaal in te zetten bij het vinden van een baan en kunnen ze desgewenst een (online) video elevator pitch maken. Door deze cursus aan te bieden hoopt het managementteam van de HAN op een goede entree van alle HANstudenten op de (regionale) arbeidsmarkt. De cursus wordt gegeven door Karin Moonemans, zelfstandig trainer en loopbaancoach. Karin heeft haar eigen communicatiebureau Helder in Nijmegen, is gespecialiseerd in arbeidsmarktcommunicatie en verzorgt diverse cursussen en trainingen hierover. Als je reageert op een vacature, dan ben je eigenlijk te laat, is haar overtuiging. Dat betekent dat, hoewel er nog altijd brieven en CV s geschreven worden, andere vormen van arbeidsmarktcommunicatie belangrijker worden. Hoe je op de juiste tijd op de juiste EVENTUEEL plaats kunt STOCK komen? Daar gaat deze training over. HvD VERPLEEGKUNDE Inschrijven kan via cursuscoördinator Boukje Postma: boukje.postma@han.nl /

12 ab apps To have Handige, leuke, flauwe en geniale applicaties die je volgens app-expert Raïssa op je smartphone móet zetten: Boxie Prettify your dropbox Dropbox gebruikers opgelet; Boxie is een nieuw zusje van Dropbox, maar dan gebruiksvriendelijker en uitgebreider. Voor 2,69 kun je met de applicatie snel door je Dropbox mappen navigeren, deze sorteren en eventueel terugzetten wat je verwijderd hebt. Je kunt bestanden ook offline bewaren, en met achtergrondnotificaties op de hoogte worden gehouden van veranderingen. Onder meer. Handy! Socrative Smartphonen in de klas Steel de show tijdens een les met deze handige tool; de gratis Socrative app biedt je de mogelijkheid zelf polls, meerkeuze, goed/ fout of open vragen samen te stellen. Klasgenoten/leerlingen kunnen antwoord geven via hun smartphone of tablet. De resultaten zijn direct te zien, inclusief statistieken en eventueel uitleg. Worms 3 Strijdlustige wormen Even flauwekullen tussen de bedrijven door met dit populaire appje: Worms 3! Stel je wormenteam samen en probeer zo snel mogelijk je vijanden uit te schakelen met bazooka s, vliegende schapen en explosieve oma s. Tijdelijk voor 0,99. ifotoprinter 1, 2, 3 print Snel, sneller, snelst. Heb je een iphone of ipad, dan kun je met deze gratis app direct je mooiste foto s laten afdrukken. Kan ook als wenskaart, poster, op canvas of plexiglas. Kies je formaat en het aantal, vul je gegevens in en betaal met ideal of PayPal. 12 Heb je een leuke tip voor in de appgids? Stuur dan een mailtje naar sensor@han.nl

13 lga ordeelt OSensor-redacteur Olga Helmigh zet het mes erin Bridget Jones: Mad About The Boy muziek televisie boek eten Bridget Jones s Diary sloeg in 1996 in als een bom. De kettingrokende, drankverslindende singleton Bridget vertrouwt haar dagboek alle worstelingen met haar gewicht, liefdesleven en vrienden toe. Schrijfster Helen Fielding wist een snaar te raken onder vrijgezelle postfeministen die zich stiekem wél bezig hielden met het lozen van overtollige kilo s en waarom hij niet terugbelt na de eerste date. Het vervolg, Bridget Jones: The Edge of Reason (1999), stelde niet teleur. Het was iets ongeloofwaardiger, maar de lezers hadden de klunzige flapuit al in hun harten gesloten. De films, waarvoor spillebeen Renée Zellweger 13 kilo aankwam, werden ook regelrechte hits. Aan het eind van de rit *SPOILER ALERT* gaan Bridget en Mark samen een glorieuze toekomst tegemoet. Misschien was het beter geweest als we dat beeld hadden vastgehouden. Het derde deel, Bridget Jones: Mad About The Boy, is recent verschenen. We spoelen door naar een 51-jarige Bridget. Wie zich verheugde op een kijkje in het getrouwde, hilarische leven van Bridget en Mark kan alvast een familiepak zakdoeken aanschaffen. Voordat we boze brieven ontvangen omdat ik zo n spoilerdroppende trut ben, hier een BIG ASS SPOILER ALERT: Mark Darcy is dood. DOOD, ja (*shock*). We haken in op het moment dat weduwe Bridget met hun twee kinderen, Billy en Mabel, haar leven weer enigszins op de rit heeft. Ze rommelt op typische Bridget-wijze aan met een 30-jarige toyboy en ploetert zich onhandig een weg door de moderne regels van sms, twitter en facebook. Het is alsof je een oude vriendin na jaren ziet: de herkenning is een warm bad. Tot je beseft dat een vijftigjarige Bridget nog steeds denkt en praat zoals ze was toen ze dertig was. Op zich niet absurd: zó veel veranderen we nu ook weer niet in ons leven. Desondanks voelt het als een herkauwd trucje. Tel daar de shock van een Darcyloos verhaal bij op en de glorie is ervan af. Het leven is nu eenmaal wreed, en het kan anders lopen dan je denkt, verklaart Fielding de wending. Gedurfd? Zeker. Toch is het echte leven al hard genoeg, en willen we gewoon lezen over Bridget en Mark die ruziën over wie de vaatwasser uitruimt, hoe Bridget vergeet haar kind op te halen van het dagverblijf en piekert over rimpels en grijze haren. Soms moet een geliefd hoofdpersoon échte realistische treurnis bespaard blijven. 13

14 14

15 STUDENTEN MET PSYCHISCHE PROBLEMEN Sloopkogel in je kop Het hoort de leukste tijd van je leven te zijn, je studententijd. Toch is het vaak alles behalve onbezorgd: de balans vinden tussen jezelf leren kennen, presteren onder druk, omgaan met stress en dealen met persoonlijke omstandigheden, kan in deze fase van je leven veel van je vergen. Vermoeidheid, depressie en angst kunnen de kop op steken, of een al sluimerende persoonlijkheidsstoornis triggeren. Sensor sprak drie studenten die kampen met psychische problemen. Redactie sensor 6, jaargang 18 15

16 Niemand snapte wat ik doormaakte, ikzelf eigenlijk ook niet Een persoonlijkheidsstoornis zit vaak al in je genen, maar wordt getriggerd door wat je meemaakt. Chantal is tweedejaars student Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en werd onder meer behandeld voor dwangmatig en obsessief gedrag en een angststoornis. Als kind was ik angstig en verlegen. Het liep in het eerste jaar van de middelbare school zelfs zo uit de hand dat ik drie maanden niet naar school durfde te gaan. Ze noemden het een schoolfobie, maar eigenlijk was het een kinder burn-out. Ik heb in mijn jeugd veel mensen verloren in mijn directe omgeving, en heb dat nooit echt kunnen verwerken. Terwijl ze het toen vooral belangrijk vonden dat ik weer naar school zou gaan, zat er eigenlijk iets anders onder de oppervlakte wat niet goed zat. Ondanks de therapie die ik in die periode heb gekregen, heb ik vanaf toen eigenlijk nooit echt lekker in mijn vel gezeten. Ik vond niks leuk, was altijd moe en somber. Ik had het gevoel dat ik niet begrepen werd, dat niemand snapte wat ik doormaakte. En ikzelf snapte het eigenlijk ook niet. Burn-out Na de middelbare school ging ik mbo Facilitair Management studeren, maar ook hier kreeg ik weer een soort burn-out, toen het me teveel werd tijdens een stage. Weer zat ik drie maanden thuis. Ik voelde gewoon dat er iets niet klopte, dat er meer aan de hand was dan alleen stress. Afwisselend met therapie ging ik door, en wist ik mijn diploma te halen. Ik besloot vervolgens Small Business en Retail Management (SBRM) te doen. Het ging goed tot ik op een dag een presentatie over mezelf moest geven voor de klas. Ik stortte compleet in. Ik was net 21 geworden, iets wat je behoort te vieren, maar ik vond niks leuk. Zelfs vakantie met vriendinnen zag ik als opdracht. Ik was zo depressief dat ik dacht: als ik er morgen niet ben, dan is het ook goed. Verschillende stoornissen Uit testen uitgevoerd door Altrecht (specialist in geestelijke gezondheidszorg), bleek dat ik persoonlijkheidsstoornis NAO (niet anders omschreven) had. Dit betekent dat ik van verschillende persoonlijkheidsstoornissen een beetje heb. In mijn geval had ik het meeste last van dwangmatig en obsessief gedrag. Daarnaast is er ook een gegeneraliseerde angststoornis vastgesteld (buitensporige angstgevoelens), en een dysthyme stoornis; ik ben chronisch licht depressief of eigenlijk altijd somber. Gek genoeg viel er een last van mijn schouders, omdat de uitslagen verklaarden wat ik al die tijd gevoeld had. Hoewel ik ook boos was dat het zo lang geduurd had om daar achter te komen. Hulpverleners die al heel lang in het vak zitten, hadden niets gemerkt, maar nota bene een stagiaire van 26 jaar doorzag het meteen. Door de mangel Bij Pro Persona ging ik onder zware behandeling, waarvoor ik stopte met SBRM. Deze deeltijd therapie duurde negen maanden. Zo n zestien uur per week kreeg ik creatieve therapie, systeemtherapie (met je familie), waren er groepsgesprekken en werd er gewerkt aan je sociale vaardigheden. Alles kwam naar boven, mijn hele verleden. Ik moest met name werken aan rouwverwerking en het aangeven van mijn grenzen. Voor het eerst in jaren kon ik mijn muur laten vallen en kwam de natuurlijke ik naar voren; een rustig, lief en gevoelig meisje. Volgens vriendinnen een compleet ander persoon. Toekomst Halverwege de therapie besloot ik dat ik anderen wil helpen als ervaringsdeskundige. Ik wilde daarvoor wel vakkennis opdoen, en zo kwam ik bij de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening uit. De week nadat ik klaar was met mijn therapie ben ik begonnen, en het bevalt erg goed. Ik ben nog wel eens bang voor terugval, daarom heb ik een vaste psycholoog waar ik bij terecht kan. Sommigen denken dat je door middel van intensieve therapie genezen bent, maar eigenlijk begint het na afloop pas. Het is echt een proces; ik heb tijd nodig om er vanaf te komen. En misschien kom ik er wel nooit helemaal vanaf. Ik zal de rest van mijn leven licht somber zijn, dwangmatige rituelen hebben en Venlafaxine slikken om angstgevoelens af te vlakken. Maar waar ik vroeger tegen een paniekaanval zat als ik alleen al bij iemand in de auto moest stappen, rijd ik nu zelf naar Utrecht. Omdat ik mezelf nu door en door ken, kan ik beter voor mezelf zorgen. En hopelijk ook voor anderen: juist omdat ik weet hoe het is, kan ik straks jongeren begeleiden die last hebben van fobieën. RS 16

17 Ik was zo depressief dat ik dacht, als ik er morgen niet ben, dan is het ook goed. sensor 6, jaargang 18 17

18 De zwarte kant van perfectionisme Willemijn (23), studente Fysiotherapie, kreeg paniekaanval na paniekaanval. Eenmaal bij de psycholoog bleek dat ze een depressie, burn out en paniekstoornis heeft. Eind 2011, begin 2012 was ik bezig met een minor. Ik moest een week thuisblijven vanwege een flinke griep. Toen ik weer naar school ging en in de auto naar het station reed, kreeg ik het gevoel: ik wil niet, wat zal er straks wel niet met me gebeuren? Ik hyperventileerde, kreeg een paniekaanval, moest huilen, huilen, huilen. Het ging niet. Zo gebeurde dat in één week nog vijf keer. Ik belde dan mijn moeder of mijn vriend. Die probeerden me gerust te stellen, maar dat lukte niet. Op het einde van de week vroeg mijn vriend: Gaat het eigenlijk wel goed met jou? Weer moest ik erg huilen. De volgende dag zijn we samen naar de huisarts gegaan. Veel te veel Mijn huisarts raadde psychologische hulp aan. Ik kreeg Oxazepam, een kalmeringsmiddel, dat maakte dat ik weer kon slapen, zodat ik niet verder gesloopt werd, en Citalopram, een antidepressivum. Uiteindelijk heb ik een jonge psycholoog gevonden, die mijn leven snapt. Depressie, burn-out en paniekaanvallen, dat was de diagnose. Ik leg de lat veel te hoog, ben erg perfectionistisch en heb veel verantwoordelijkheidsgevoel. Naast mijn studie had ik een heel druk leven: ik woon samen, volleybal op redelijk niveau en had altijd de neiging om me overal verantwoordelijk voor te voelen. Ik zag er tegenop om naar volleybaltraining te gaan, of om met vriendinnen af te spreken. Bij de psycholoog leerde ik dat ik mijn emoties moet opschrijven, ervoor te zorgen dat ik niet lig te piekeren in bed. Ik kreeg assertiviteitstraining en leerde om vanaf de buitenkant naar mijn problemen te kijken. Ik kreeg wekelijks psychologische hulp en ben bijna een jaar thuis geweest. Ik heb vooral veel geslapen. Het jaar vloog om. Ga weg! Tegen mijn vriend zei ik de ene keer Ga weg!, een andere keer wilde ik juist zijn arm om me heen. Hij is activiteitenbegeleider bij psychiatrische patiënten. Hij zei: Ik maak dit dagelijks mee op mijn werk, maar als het zo dichtbij komt dan is het heel anders. We hebben gesproken over wat we zouden doen, of ik zelfs weer terug zou gaan naar mijn ouders. We hebben bewust gekozen om bij elkaar te blijven. We zijn al zes en een half jaar samen. Dit meemaken maakt je relatie een stuk sterker. Ik had weinig zin om dingen met andere mensen te doen. In het begin had ik nergens troost aan. Hooguit hielp het om er over te praten met mensen met dezelfde ervaring, zoals met mijn moeder. Mijn zusje, die anderhalf jaar jonger is, weerde ik juist af. Dat was heel rot voor haar. Daar hebben we het later wel over gehad. Wetenschappelijk is trouwens niet aangetoond dat het in de genen kan zitten. Wat ik wel denk is dat het met bepaalde karaktereigenschappen te maken heeft, die in de familie zitten. Wat ik behoorlijk vervelend vind: ik ben erg aangekomen. Van de pillen word je sloom, en je zit de hele dag in een omgeving waar eten genoeg is. Ik ben wel vijf of tien kilo aangekomen, en dat terwijl ik eerst zo mooi slank was. Het is afschuwelijk als mensen, die heel goed weten wat er met je aan de hand is, dan met een bepaalde grijns zeggen: Goh, jij hebt ook een kilootje meer, zeg! Je maakt jezelf technieken eigen om te laten zien dat er niets aan de hand is. In het dorp waar ik woon zeggen de mensen: Aj moar warkn wilt!. Daar is het begrip een stuk minder. Steun Ik heb erg veel gehad aan mijn vriend en familie. Maar ook mijn studieloopbaanbegeleider steunde me goed. Ze verwees me naar de decaan. Via de huisarts en de decaan krijg ik een jaar extra studiefinanciering, ik heb me nooit uitgeschreven. Nu ben ik weer begonnen met de studie. Ik zit weer in dezelfde minor, op hetzelfde punt als waar het toen fout ging. Het gaat goed, maar ik heb wel de neiging om negatieve dingen uit te vergoten en positieve dingen niet te zien. Af en toe ga ik nog naar de psycholoog. Sinds de zomervakantie ben ik van de medicijnen af. Daarmee kwamen ook de irritaties terug. Maar daar had ik me op ingesteld. Aandachtspunten Mijn toekomst? Ik weet zeker dat alles waar ik aan gewerkt heb; de assertiviteit, het piekeren, het perfectionisme, het verantwoordelijkheidsgevoel, voor de rest van mijn leven aandachtspunten blijven. Anders kan ik zó weer over de kop gaan. Dit jaar studeer ik af. Dan heb ik dus vijf jaar over mijn studie gedaan. Niet eens gek, er zijn veel studenten die er langer over doen. Ik heb nauwelijks een onvoldoende gehaald. Zo heeft mijn perfectionisme goede en slechte kanten, maar ik heb met de negatieve kanten flink te kampen gehad. RJ De naam is in verband met privacy gefingeerd 18

19 Ik had weinig zin om dingen met andere mensen te doen. sensor 6, jaargang 18 19

20 Waanideeën voerden de boventoon, ik werd paranoïde Tweedejaars sportstudent Job (25) is manisch depressief, ook wel bekend als bipolair. Uitgelaten, euforische periodes wisselen af met depressieve, zeer angstige episodes. Als de wind eindelijk gaat liggen, slaat hij plots om naar de andere kant. De eerste paniekaanval vergeet ik niet meer: ik zat in de trein en was ervan overtuigd dat ik achtervolgd werd, dat de mensen in de coupé ervan wisten en het een complot tegen mij was. Ik kreeg het warm, begon te zweten en trillen. Alles werd wazig, alsof ik in een beklemmende, verstikkende cocon belandde. Het had een enorme impact op me. Vanaf dat punt raakte ik in een neerwaartse spiraal. Ik had altijd al last van ups en downs, maar het was beheersbaar. Dat kwam grotendeels door de structuur en veiligheid die ik vroeger had: als je thuis woont, draai je mee in een bepaald ritme. Eenmaal op mezelf werd alles onregelmatiger en dus onveiliger. Geen rem Mijn bipolariteit was tot dan toe op te delen in twee periodes: in de zomer was ik vrolijk. Ik kon de hele wereld aan, praatte veel, stroomde over van gedachten, zag ieder detail van elke situatie, nam alles in me op als een spons. Er zat geen rem op. Ik werd steeds impulsiever, shopte voor honderden euro s terwijl ik me dat niet kon permitteren en dacht niet aan de consequenties van mijn gedrag. Vaste relaties had ik niet, wel kortstondige romances. Ik kon heel erg verliefd worden, maar er net zo snel weer klaar mee zijn. Eigenlijk ga je in zo n periode, bekend als manie, heel hard. Je hebt het ergens wel door, maar het boeit niet. Anderen confronteren je, maar dat wuif je weg. Als de wind eindelijk gaat liggen, slaat hij plots om naar de andere kant. In de winter was ik het tegenovergestelde: alles werd me teveel. Ik zegde afspraken af, belde vrienden niet terug en reageerde niet op hun berichtjes. Ik wilde niks, had er de puf niet voor en cirkelde rond in nare en beangstigende gedachten. Je wordt ongrijpbaar voor anderen, want je enige focus is overleven. Paranoïde Na die paniekaanval in de trein werd het steeds heviger. De angst wakkerde de depressie aan, de depressie wakkerde de angst aan. Het is een vicieuze cirkel. Waanideeën voerden de boventoon, ik werd paranoïde. Voorheen kon ik mezelf nog terugfluiten, zo van doe normaal man, het zit in je kop. Zo woont er een man in mijn straat die ik vaak tegenkom. Ik was er ineens van overtuigd dat hij bezig was met een complot tegen mij. Hij keek me namelijk té lang aan. Toen ik me omdraaide om hem na te kijken, draaide hij ook om en keek me weer aan. Dat bevestigde voor mij dat er iets speelde. Ik kreeg er geen grip op en raakte geobsedeerd door die man. Op een gegeven moment vertrouwde ik mezelf niet meer, had het gevoel dat ik mezelf iets aan ging doen. Ik heb toen mijn broer gebeld en die heeft me opgehaald. Lithium Kort daarna heb ik me vrijwillig laten opnemen om er achter te komen wat er nu precies aan de hand is. Dat heeft aan de ene kant goed gewerkt, want er kwam een diagnose en een behandelplan, aan de andere kant is het een traumatische gebeurtenis geweest. In verband met ruimtegebrek kwam ik op de gesloten afdeling terecht. Platgespoten mensen, apathisch, verdoofd of uitzinnig schreeuwend, het was ellende troef. Ik zat ertussen, voelde me vervuld van angst en heb mijn ouders gebeld of ze me weer op kwamen halen. Toen kon ik naar de open afdeling. Nog steeds geen pretje en erg confronterend, maar het heeft me veel inzicht gebracht. Inmiddels slik ik lithium, en dat slaat goed aan. Hoopvol Met mijn studie ben ik weer gestart, maar het is zoeken naar ritme en gewenning. Vanaf het volgende blok ga ik weer volop meedraaien. M n klasgenoten weten niet van mijn manische depressiviteit, en dat houd ik voorlopig zo. Ik schaam me niet, maar ik begin er ook niet zo maar over. Ik moet een échte klik hebben met iemand, dan ben ik open. Alleen merk ik wel dat het kan afschrikken. Laatst had ik een date en vertelde ik dat ik bipolair ben. Daarna kwamen er een stuk minder enthousiaste whatsappjes binnen en verwaterde het. Maar goed, als je nu al afhaakt, is dat maar beter ook. Uiteindelijk hoop ik iemand te vinden die het aankan en er nuchter onder blijft. Het is onder controle en dat stemt me hoopvol dat het me gaat lukken om een gelukkig leven te leiden. OH De naam en sommige details zijn in verband met privacy gefingeerd 20

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz.

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz. Almelo, 8 juli 2015 Onderwerp: Moeilijk verhuizen! Beste heer/mevrouw Ik ben (...) Ik ben 14 jaar oud. Ik woon met mijn ouders en mijn 2 kleine broertjes in azc Almelo. In deze vakantie moeten er ongeveer

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

5 manieren om je eigen pad te bewandelen

5 manieren om je eigen pad te bewandelen 5 manieren om je eigen pad te bewandelen Hierbij het nieuwe artikel met als onderwerp: 5 manieren om je eigen pad te bewandelen. Het is geschreven door wandelcoach Tineke Franssen. Tineke wandelt al een

Nadere informatie

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik. De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De afgelopen weken was het niet zo leuk bij Pim thuis. Zijn moeder lag de hele dag in bed. Ze stond niet meer op, deed geen boodschappen

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Centrum voor Psychotherapie

Centrum voor Psychotherapie Centrum voor Psychotherapie Je zit al een langere tijd niet goed in je vel. Op steeds dezelfde punten in je leven loop je vast. Je hebt al geprobeerd te veranderen. Waarschijnlijk heb je ook al behandelingen

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Therapie en training, iets voor jou? Als je bij De Hoenderloo Groep komt wonen, heb je vaak al veel meegemaakt in je leven. Het valt niet altijd

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Denk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie?

Denk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie? Denk jij dat je vastloopt tijdens je studie? Soms loopt het leven niet zoals jij zou willen. Misschien ben je somber, twijfel je erover wie je bent, loopt het niet zo met contacten of worstel je met je

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Ontmoeting. gezondnu.nl

Ontmoeting. gezondnu.nl Ger van der Gaast (64) weet sinds 2010 dat hij de ziekte van Alzheimer heeft. Inmiddels woont hij in een verpleeghuis in Utrecht. Als voormalig docent verpleegkunde volgt Ger zijn eigen zorg kritisch.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Angststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst

Angststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst ggz voor doven & slechthorenden Angststoornissen Als angst en paniek invloed hebben op het dagelijks leven Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst Herkent u dit? Iedereen

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Harmen Doornbos www. actiefaanhetwerk.nl/zgv Powerful Impulse Agenda Introductie Verwachtingen Op welke vragen krijg ik antwoord? Psychische klachten Wat

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

Lia (21) is klaar met krassen en wil taboe doorbreken - Samenle...

Lia (21) is klaar met krassen en wil taboe doorbreken - Samenle... ! Lia (21) is klaar met krassen en wil taboe doorbreken 04/01/19 om 07:15 Bijgewerkt op 14/02/19 om 11:09 Redactie KW (//kw.be/auteurs/redactie-kw-11.html) Lia is 12 als ze begint met zichzelf te snijden.

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

De hooggevoelige ondernemer

De hooggevoelige ondernemer De hooggevoelige ondernemer Vraag en antwoordboek Drs. Bas van Vugt 1 Ten geleide: Aan de hand van praktische lezersvragen legt Bas uit wat hooggevoeligheid en de hooggevoelige ondernemer is. Tevens komen

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Depressie

Online Psychologische Hulp Depressie Online Psychologische Hulp Depressie 2 Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Depressie van. Je krijgt uitleg over wat een depressie is en hoe jou kan helpen

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Heb ik een depressie?

Heb ik een depressie? Heb ik een depressie? 2 Heb ik een depressie? Iedereen voelt zich wel eens somber of neerslachtig. Wanneer het niet botert met collega s, je piekert over je relatie of wanneer je de tentamenweek hebt verpest,

Nadere informatie

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan. Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een

Nadere informatie

HEADS LARGER THAN HANDS

HEADS LARGER THAN HANDS HEADS LARGER THAN HANDS Op zoek naar meer balans Drs. Annemarije Struik Psycholoog HOE ZIT HET MET JOU?? Quotes uit de praktijk Ik vind het allemaal zo leuk Ik geef dingen niet graag uit handen Als ik

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Denkt u. vast te lopen. in uw werk?

Denkt u. vast te lopen. in uw werk? Denkt u vast te lopen in uw werk? Het leven kan veel van u vragen. Soms misschien teveel. Zeker als u langdurig onder druk staat of een tegenslag te verwerken krijgt. U heeft bijvoorbeeld al lange tijd

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Documentaire vrijheid Depressie

Documentaire vrijheid Depressie Documentaire vrijheid Depressie Anna Diouf en Rianne Horning MM2A 1 Inhoudsopgave Inleiding Het onderzoek Voice-over Filmplan Storyboard 2 Inleiding De afgelopen 4 weken hebben we in duo s een mini-documentaire

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!

In de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd! Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

De mantelzorg DER LIEFDE

De mantelzorg DER LIEFDE De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

WELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013

WELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013 1 WELKOM op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven 14 september 2013 2 Mededelingen Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen 3 Ochtendprogramma 10.30 10.45 Welkom 10.45 10.50 Ludiek filmpje

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie