OUD en NIEUW. 24 november 2011 de Gelderse Roos, locatie Wolfheze STUDIEDAG. Regiovakgroep voor Vaktherapeuten GNOON

Transcriptie

1 STUDIEDAG OUD en NIEUW Regiovakgroep voor Vaktherapeuten GNOON 24 november 2011 de Gelderse Roos, locatie Wolfheze Waaronder: GGZ Nijmegen, de Gelderse Roos, Overwaal centrum voor angststoornissen en de

2 Beste collega, De 6e GNOON studiedag vanuit de regiovakgroep voor vaktherapeuten komt eraan. De locatie zou eigenlijk zijn het jubilerende UMC St. Radboud te Nijmegen. Dit gaat helaas niet lukken en wij hebben ons aangepast aan de veranderde omstandigheden, flexibel als we zijn in dit soort situaties! De locatie is de Gelderse Roos (ProPersona) te Wolfheze. Het thema voor deze dag is: Oud & Nieuw. We willen stilstaan bij zowel het verleden als bij de toekomst. Oud: Hoe kijken de huidige (bijna) `pensionado'-vaktherapeuten terug op hun carrière? Wat waren voor hen cruciale momenten en misschien belangrijker nog... hoe bleven zij geïnspireerd en hoe wordt de wijsheid van de ouderen doorgegeven aan de jonge, aanstormende talenten? Nieuw: Welke nieuwe ontwikkelingen zijn er waar wij als vaktherapeuten iets mee willen, kunnen en misschien wel moeten? Denk bijvoorbeeld aan vaktherapie en de werking van de hersenen, nieuwe methodieken, multimedia, e-health, de digitalisering van de hulpverlening... Kortom, boeiende onderwerpen en weer een scala aan interessante workshops! We hebben dit jaar als extra de creatieve theatervoorstelling `Over de grens. Iets dat je zeker niet mag missen Programma overzicht: uur Ontvangst met koffie in de Kapel uur Openingswoord door de dagvoorzitter uur Lezing uur Lezing uur Interview uur Lunchpauze uur Workshops Ronde uur Pauze uur Workshops Ronde uur Theatervoorstelling uur Borrel Dagvoorzitter: Renée Metzemaekers Deze studiedag is geaccrediteerd door de SRVB. We nodigen je dan ook van harte uit voor deze dag! namens de regiovakgroep voor vaktherapeuten van het GNOON, Suzanne Haeyen, Renée Metzemaekers, Luke Faassen, Hillie Kranendonk, Jaap Orth en Brigitte Boss (GGNet, UMC st. Radboud, Pro Persona: Pompestichting, GGZ Nijmegen, De Gelderse Roos, Overwaal).

3 Programma Lezingen 1. Wij zijn niet ons brein maar wel ons lijf Hans Fransen De huidige hype aan "breinboeken" en de daaruit voortkomende duidelijkheid over de kwalijke gevolgen van medicijnen op de lange termijn bij veel psychische stoornissen kan de vaktherapieën een aardige "boost" geven: met je lijf in de weer, muzikaal communiceren, je beeldend uiten etc. doen aantoonbaar veel met weinig bijwerkingen. De lezing biedt hierover enige theoretische bespiegelingen en voorbeelden uit de praktijk. Hans Fransen is klinisch psycholoog-psychotherapeut Scelta, Ambulante behandeling volwassenen bij GGNET 2. De digitale vaktherapeut, kunst of quatsch? Saskia Timmer EHealth verovert gezondheidsland. Nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden worden verkend door diverse behandeldisciplines. Zij vragen zich af of dit bijdraagt aan betere zorgverlening en welke mogelijkheden dit in hun dagelijkse praktijk kan bieden. Maar vragen zich soms ook af wat ehealth nu eigenlijk is? In deze lezing exploreren we de mogelijkheden van de digitale vaktherapeut. Na een korte introductie over ehealth, wat het is en hoe men dit in de praktijk gebruikt, wordt de vertaling naar vaktherapie gemaakt. De centrale vraag is: de digitale vaktherapeut, is het een kunst of is het quatsch? Er wordt ingegaan op vragen zoals: Kan vaktherapie wel online, hoe kan online het proces vormgegeven worden en wat doet dit voor mijn relatie? In de discussie zullen we hier een eerste antwoord op formuleren, vanuit de gedeelde kennis en mening van oud en nieuw. Saskia Timmer is zorginnovator en veranderkundige. E-health en empowerment in de zorg ziet ze als belangrijke dragers voor meer duurzaamheid in de gezondheidszorg. Ze is van oorsprong dramatherapeut en heeft als zodanig gewerkt diverse sectoren van de GGZ. Enkele jaren heeft ze gewerkt als methodiekdocent bij de HAN. Ze is eigenaar van Scherp Consultancy en firestarter van de weblog Changing Healthcare en de community Duurzame Gezondheidszorg: on- en offline kennisdeling over ontwikkelingen in de gezondheidszorg ( Ze is auteur van het boek E- health in de praktijk. 3. Groepsinterview on stage Hoe kijken de huidige (bijna) `pensionado'-vaktherapeuten terug op hun carrière? Wat was toen zij begonnen heel normaal en wordt nu heel anders bekeken? Wat waren voor hen cruciale momenten en misschien belangrijker nog... hoe bleven zij geïnspireerd en hoe wordt de wijsheid van de ouderen doorgegeven aan de jonge, aanstormende talenten? Bij deze thema s wordt stilgestaan in een groepsinterview `on stage onder de inspirerende leiding van Rikkie Overbeek. De geïnterviewden zijn: Hennie van Zuidam, beeldend therapeut bij de Gelderse Roos, afdeling De Riethorst te Ede, Marieke Stockmann, dramatherapeut, Umc St. Radboud te Nijmegen, Marja Mombarg, PMT-ster bij GGZ Nijmegen en Jan Broekhuijsen, docent bij HAN CTO te Nijmegen Interviewer is Rikkie Overbeek, PMT-er en trainer/docent momenteel werkzaam als opleider en gesprekleider moreel beraad bij het kenniscentrum van GGNet

4 Workshops ronde 1 1. Door middel van de oervormen naar een meer ontspannen zelf Christiane Zielinski Binnen deze workshop wordt getoond hoe de oervormen uit de beeldende methode Geführtes Zeichen (geleid tekenen) in combinatie met mindfulness ingezet kunnen worden om stress te reduceren. De oervormen kunnen ingezet worden om volgens het principe van mindfulness te oefenen met vaardigheden zoals het erbij kunnen blijven in het moment. In een tweede aanpak kan een dieper proces gestart worden. Dit gebeurt middels het tekenen van de oervormen en het aandachtig luisteren en voelen naar lichamelijke sensaties. Zo kunnen innerlijke bewegingen geëxploreerd worden en de deelnemer krijgt inzicht in eigen behoeftes, kan geblokkeerde bewegingen opsporen en deze vervolgens oplossen. Christiane Zielinski, beeldend therapeut, alumnus cohort 2011 CTO- DT Beeldend HAN. 2. Ontwikkeling van PMT-er naar ook Pessotherapeut Eric van der Meijden Pessotherapie is een degelijke oude lichaamsgeoriënteerde therapievorm die zijn waarde heeft bewezen. Maar stilzitten betekent achteruitgang. Hoe kan een methode zich blijvend ontwikkelen en aansluiting houden bij de veranderingen in de zorg? Hoe kan ik als psychomotorisch therapeut mij blijven ontwikkelen? In een ervaringsgerichte workshop worden oefeningen aangeboden gebaseerd op de uitgangspunten van Pesso. In de workshop zal samen met de deelnemers verbindingen gelegd worden met nieuwe toepassingsmogelijkheden van Pessotherapie. Zoals: op het gebied van samenwerkingsmogelijkheden van EMDR en cognitieve gedragstherapie, werken met kinderen, gebruik van de methode in individuele therapie, nieuwe opleiding etc. Eric van der Meijden werkt als psychomotorisch therapeut bij GGNet, afdeling Scelta expertise centrum voor persoonlijkheidsproblematiek te Apeldoorn. Hij heeft een eigen praktijk in Epe met o.a. Pesso therapie. 3. De bus Anita Ooms Binnen het behandelhuis van het RGC te Winterswijk werken wij met de visie van Acceptance and Commitment Therapy. Het streven naar een waardengericht leven staat centraal in de behandeling. Als vaktherapeut beeldend vraagt dit een bewustwording van hoe aan te sluiten vanuit je vak bij ACT (spreek uit: ekt). In deze workshop gaan we een defusieopdracht doen, waarbij men bewust wordt van belemmerende gedachten. De opdracht zal worden uitgevoerd, gevolgd door discussie wat men van de opdracht vindt en hoe deze werkwijze methodisch ingezet kan worden. En hoe beeldende therapie vanuit het analoge procesmodel kan aansluiten bij ACT. Anita Ooms werkt als beeldend therapeut bij het RGC te Winterswijk, onderdeel van GGNet. 4. Werken met emoties Karin Hilderink De indicatie leren omgaan met emoties, leren uiten van emoties, leren reguleren van emoties komt vaak richting dramatherapie. Het zijn ook doelen waar we als dramatherapeuten gericht mee aan de slag kunnen in allerlei spelsituaties en rollenspelen. Toen op mijn werk de vraag kwam of ik emotionele exposure wilde gaan geven dwz het je gericht blootstellen aan emoties, ben ik al mijn opdrachten opnieuw gaan rubriceren. Ik heb een 10-weeks programma ontwikkeld waarin ik de emoties boos / blij / bedroefd / bang / schaamte systematisch behandel in een groepsgerichte aanpak. In deze workshop wil ik jullie laten kennis maken met het theoretisch kader van waaruit ik werk: het Unified Treatment Protocol van Barlow, een nieuwe richting in de cognitieve gedragstherapie. Het is een model waarin niet langer de diagnoses centraal staan. Dit model gaat uit van het idee dat de wijze waarop mensen met hun

5 emoties omgaan, maakt dat ze klachten ontwikkelen en in stand houden. Karin Hilderink werkt als dramatherapeut bij Overwaal, Centrum voor Angststoornissen, klinische zorg. Ze is tevens bestuurslid Belangenbehartiging bij de FVB en supervisor. 5. Voelen door de combi van woord en beeld Linda Jonker en Esther Meijer Hoe de bewerking van het innerlijke focale conflict versterkt wordt door de combinatie van beeldende therapie en groepspsychotherapie binnen een inzichtgevende psychodynamische eendaagse deeltijdbehandeling waarin volgens de methode van Mc Cullough in de groep wordt gewerkt. De doelgroep waar mee gewerkt wordt is Cluster C/ high level borderline persoonlijkheidsproblematiek. Linda Jonker is klinisch psycholoog-psychotherapeut en Esther Meijer is beeldend therapeut, zij zijn beide werkzaam bij de psychotherapeutische deeltijdbehandeling te Doetinchem van GGNet. 6. Psychomotorische therapie en cognitieve gedragstherapie voor ouderen met onverklaard lichamelijke klachten Luke Faassen-Huijs In deze workshop wordt gekeken naar de behandelmodule voor ouderen met onverklaarde lichamelijke klachten en vooral naar de rol van de psychomotorische therapie. Kort wordt er stil gestaan bij de module in het algemeen en daarna wordt er geoefend met enkele werkvormen uit de module. Luke Faassen-Huijs is werkzaam als psychomotorisch therapeute, bij ProPersona locatie Nijmegen, circuit ouderen. Daarnaast is zij docente psychomotorisch therapie aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. 7. Enquête Muziektherapie: Het gebruik van rap & zingen in klinische settingen Sylka Uhlig In het kader van mijn promotieonderzoek muziektherapie aan de Universiteit van Aalborg (Denemarken) over de effecten van de stem op de emotie regulatie bij jongeren met ernstige gedragsproblemen, wordt deze enquête uitgevoerd. De hieruit verzamelde informatie over het gebruik en de effecten van vocale interventies als Rappen en Zingen worden in het onderzoek verwerkt en tonen een afspiegeling van de muziektherapie praktijk in Nederland. Sylka Uhlig, MA, LCAT, RMTh, NMT, werkt als docente muziektherapie HAN, Hogeschool Arnhem Nijmegen Workshops ronde 2 1. Neurologische muziektherapie: toekomstmuziek! Monique van Bruggen-Rufi De workshop start met een (korte) theoretische verhandeling over de NMT: de werking van muziek(therapie) in de (gezonde dan wel aangedane) hersenen, geïllustreerd a.d.h.v. onderzoeksresultaten en beeldmateriaal. Daarna zullen enkele praktische werkvormen uit de NMT de revue passeren. Deelnemers kunnen deze werkvormen vervolgens zelf uitproberen en aan den lijve ondervinden. Indien de tijd het toelaat zal ook nog kort worden ingegaan op het promotie-onderzoek van Monique: de effecten van muziektherapeutische interventies ter verbetering van de kwaliteit van leven bij mensen met de ziekte van Huntington. Monique van Bruggen-Rufi doet promotie-onderzoek (Leids Universitair Medisch Centrum, bij Prof. Roos, Hoofd Neurologie, specialist ziekte van Huntington). Zij werkt als muziektherapeute bij Atlant Zorggroep te Apeldoorn, alwaar haar voornaamste doelgroepen zijn: Huntington, Korsakov, PG en ouderen uit het voormalig Nederlands Indië. 2. Vingerverf voor volwassenen Lille Dresden In IrisZorg worden alle patiënten geacht deel te nemen aan de module beeldende therapie functie van gebruik in beeld brengen. De therapie beoogt de patiënten houvast te geven en actief te motiveren

6 voor hun behandeling. Wat zet aan tot gebruik, wat houdt gebruik in stand, welke gedachten en gevoelens gaan vooraf aan gebruik? In de workshop wordt een werkvorm aangeboden uit deze eerste fase van de therapie. Bij deelname ervaar je de complexe problematiek van verslaving. Er wordt stilgestaan bij het werken bij de beleving en bij het verslavingsgedrag. Het thema van de studiedag komt middels de twee oefeningen in beeld. Lille Dresden is werkzaam als beeldend therapeut in de kliniek van IrisZorg/verslavingsproblematiek in Arnhem. 3. Van individueel Kliphuis naar groepsgewijze aanpak van probleemgebieden van de forensisch psychiatrische cliënt Saskia Spaninks Ik wil een persoonlijk en ervaringsgericht beeld scheppen van 10 jaar geschiedenis op het gebied van beeldende therapie en forensisch werken binnen de Woenselse Poort. Dit beeld wordt concreet gemaakt met praktijkgerichte oefeningen. Van langdurige individuele Kliphuis -behandeling naar gefaseerd groepsgericht werken gericht op klinische en dynamische factoren van de forensische cliënt. Ik beschrijf hoe binnen de Woenselse Poort gestreefd wordt naar een gefundeerd en ervaringsgericht totaalpakket vaktherapie. Hierbij wordt mediumoverstijgend gewerkt (b.v. in de combi beeldend/-muziek) aan de verschillende probleemgebieden van verschillende doelgroepen. De behandeling richt zich op observatie, behandeling en op resocialisatie. Doelstellingen en eindtermen zijn helder omschreven en gericht op voorkomen van recidive. Saskia Spaninks werkt als beeldend therapeut bij De Woenselse Poort, GGz Eindhoven. 4. Toepassing van hartcoherentietraining in de PMT-praktijk Tom Burgwal en Kattelijne Kraak Hartcoherentietraining is een emotionele zelfregulatietechniek die bestaat uit aandachtsmanipulatie, ademhalingstechnieken en het oproepen van positieve emoties met behulp van biofeedback. Deze training wordt sinds een aantal jaren in Nederland ingezet bij stressreductieprogramma's, maar recent binnen GGZ in toenemende mate ook bij behandeling van depressie en angst. In deze workshop kun je de hartcoherentietraining aan den lijve ervaren met behulp van de Emwave softwaretoepassingen van het Hearthmath Institute uit de V.S. Aangesloten met een oorsensor krijg je op het beeldscherm van de computer direct zicht op je actuele hartcoherentie. Vervolgens leer je door toepassing van eenvoudige technieken de hartcoherentie positief te manipuleren en daarmee meer rust en ruimte in hoofd en lichaam te creëren. Tom Burgwal is psychomotorisch therapeut bij de afdeling Voortgezette Behandeling, Kattelijne Kraak is psychomotorisch therapeut bij de polikliniek voor volwassenen, team Scelta, beide bij GGNet Apeldoorn. 5. Popmuziek in muziektherapie Jaap Orth en Sander Eggen Het werken met popmuziek in muziektherapie is tegenwoordig haast onvermijdelijk. Ouderen van nu waren vaak de Rock & Rollers of Woodstock-hippies van toen en/of zijn omgeven door de popmuziek van jongere generaties. Ook lijkt popmuziek universeel te zijn: zowel voor westerse als voor veel allochtone jongeren is popmuziek vertrouwd en een uitingsvorm van wat hen bezighoudt. Spelen in bandvorm maakt het, door de verschillende functies van het popinstrumentarium, mogelijk om doelgericht te experimenteren met verschillende rollen, expressievormen, kwaliteiten, samenspel en samenwerking. In de workshop worden tips en trics getoond om laagdrempelig en doelgericht met popmuziek te werken in verschillende stijlen en met verschillende doelgroepen. We experimenteren op verschillende instrumenten als bassist, drummer, solist en zanger en improviseren in pentatonische- en bluestoonladders. Er wordt verder ingegaan op de betekenis die popmuziek kan hebben binnen een behandelprogramma, rollen die je aan instrumenten kunt koppelen, muzikale en verbale interventies.

7 Jaap Orth is senior muziektherapeut op afd. Multi Complexe Zorg, supervisor, docent practicum muziektherapie en verzorgt met Sander Eggen nascholing in popmuziek op ArtEZ Conservatorium. Sander Eggen is afgestudeerd als gitarist (lichte muziek) en werkzaam als muziekdocent. Daarnaast begeleidt hij bands in de psychiatrie en geeft hij les aan jongeren met beperkte mogelijkheden. Als gastdocent verzorgde hij lessen over het gebruik van popmuziek binnen muziektherapie op de Hogeschool Utrecht en ArtEZ conservatorium. 6. Beeldende therapie - Meten van feitelijk fysiek effect Ingemarie Sam In de vaktherapie is steeds meer behoefte aan 'evidence based practice'. Onderzoek naar het effect van beeldende therapie gaat veelal over subjectieve beleving. Maar is het effect van beeldende therapie ook objectief te meten? Deze vraag heeft Ingemarie Sam beantwoord in haar kwantitatieve praktijkonderzoek naar stressreductie door middel van het werken met klei. In deze workshop vertelt ze over haar onderzoek en de toegankelijke manier waarop fysiek effect werd gemeten. De meetmethode wordt gedemonstreerd. Daarbij worden de deelnemers actief betrokken. Ingemarie Sam, beeldend therapeut, alumnus cohort 2011 CTO-DT Beeldend HAN Theatervoorstelling `Over de grens Arno Setz en Ferry Asselbergs, SEC Kunstwerkplaats Creatief, sensitief en vol humor. Dat is een korte omschrijving van de theatervoorstelling 'Over de Grens', een voorstelling over Borderline. De theatermakers Arno Setz en Ferry Asselbergs hebben zich ingeleefd in de wereld van mensen die kampen met een borderline persoonlijkheidsstoornis. In de voorstelling onderzoeken de theatermakers wat Borderline is, of zij het zelf niet hebben en wat borderline kan betekenen voor ouders, partners en hulpverleners. Absurde scènes, ontroerende liedjes en aangrijpende monologen voeren het publiek mee in de wereld van mensen met borderline en hun naastbetrokkenen. Wat betekent het om borderline te hebben? Hoe is het als de persoon waarvan jij houdt, borderline heeft? Hoe leg je uit wat je voelt, wat je ervaart? De voorstelling is interessant voor iedereen die Borderline heeft of die zich in de problematiek herkent; maar zeker ook voor familie, vrienden en hulpverleners.

8 Praktische informatie Datum: Donderdag 24 november 2011, van 9.15 tot uur. Inschrijving: Graag zo spoedig mogelijk aanmelden (uiterlijk 15 november) per Geef hierbij eerste èn tweede voorkeur aan qua workshop voor de eerste en tweede ronde! Je ontvangt een mail ter bevestiging. Kosten: Gratis voor alle vaktherapeuten van de aan het GNOON deelnemende instellingen*! *Zie logo s voorzijde (de eigen instelling betaalt voor ieders deelname). Externe deelnemers betalen 95 euro via een eenmalige machtiging. Studenten betalen een gereduceerd tarief van 45 euro. aangegeven. Uit de richting Utrecht: A12, afslag Oosterbeek/Arnhem/Hoge Veluwe, verder is het aangegeven. Uit de richting Den Bosch: A50, afslag Renkum/Oosterbeek, richting Oosterbeek tot afslag Wolfheze. Per openbaar vervoer De stoptrein Arnhem-Ede en vice versa stopt in Wolfheze. Voor de actuele reisinformatie: of de Gelderse Roos Gespecialiseerde Psychiatrie Wolfheze Wolfheze BE Wolfheze Tel (026) Fax (026) Organisatie: Regionale vakgroep voor vaktherapeuten van het GNOON bestaat uit: Suzanne Haeyen (GGNet) voorzitter, Renée Metzemaekers (UMC st. Radboud) en vanuit Pro Persona: Luke Faassen (GGZ Nijmegen), Hillie Kranendonk (Pompestichting), Jaap Orth (De Gelderse Roos) en Brigitte Boss (Overwaal). Katrin Bange (Iriszorg) is agendalid. Bereikbaarheid Zie website Per auto Uit de richting Arnhem: A12, afslag Ede/Oosterbeek/Wolfheze, verder is het