Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie"

Transcriptie

1 Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie Prof. dr. Roberto H. Flören Baker Tilly Berk Leerstoel Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht 5 november 2014 Leadership Entrepreneurship Stewardship r.floren@nyenrode.nl +31 (0)

2 Opzet presentatie Het familiebedrijf Overlappende systemen en rolconflicten Uitdagingen Communicatie Bedrijfsoverdracht: ratio en emotie De potentiële opvolger Emotionele waarde Goed bestuur Het familiebedrijf en groei

3 De grootste familiebedrijven van Europa Bron: Cruz Serrano & Nuñez Letamendia (2013)

4 De oudste familiebedrijven 1640 Koninklijke Tichelaar Makkum Makkum 1652 KnaapenGroep Son 1660 Kon. Klokkengieterij Petit & Fritsen Aarle-Rixtel 1662 Van Eeghen Groep Amsterdam 1662 Hotel Wesseling Dwingeloo 1667 MHB Herveld 1680 Bavaria Lieshout 1691 Nolet Jeneverstokerij-Distilleerderij Schiedam 1695 Johs. De Kuyper & Zoon Schiedam 1696 C. de Koning Tilly Haarlem 1698 Aannemers- en timmerbedrijf Roozemond Stavenisse 1700 Vergeest Metaalbewerking Druten 1703 Joh. Enschedé Haarlem Bron: Flören & Jansen (2013)

5 Percentage familiebedrijven per sector Landbouw/visserij 87% Industrie 65% Bouwnijverheid 69% Handel 79% Horeca 76% Vervoer en communicatie 77% Financiële dienstverlening 43% Zakelijke dienstverlening 55% Overige dienstverlening 86% Bron: Flören, et al. (2010)

6 Definitie familiebedrijf Een bedrijf is een familiebedrijf als het aan minimaal twee van de volgende drie voorwaarden voldoet: Meer dan 50% van de eigendom in handen van één familie Eén familie heeft beslissende invloed op bedrijfsstrategie of op opvolgings-beslissingen Meerderheid of ten minste twee leden van ondernemingsleiding afkomstig uit één familie Plus, het bedrijf is minimaal 10 jaar oud, anders meer familie werkzaam of eigendom Bron: Flören (2002)

7 Familiebedrijven in Nederland Ruim bedrijven 49 % van de werkgelegenheid 53 % van het BNP Stabiele factor in de economie Groeiende waardering voor familiebedrijven Familiebedrijven zijn winstgevender dan niet-familiebedrijven

8 Verklaringen kracht familiebedrijf 1. De lange termijn en aandeelhouderswaarde Koppeling salaris en beurskoers Optieregelingen en winstmaximalisatie Kapitaalvernietiging door korte termijn denken Geduldig kapitaal Rentmeesterschap (denken in generaties) Aanhouden personeel ten tijden van recessie

9 Rentmeesterschap Een goede rentmeester is een specialist in duurzaam beheer. Maar wat hij beheert is wel geleend en moet dus ongeschonden, liefst met opslag, aan de eigenaar worden geretourneerd of doorgegeven aan een nieuwe generatie. Bron: Boer (2009)

10 Verklaringen kracht familiebedrijf 2. Betrokkenheid aandeelhouders Aandeelhandelaren (continue wisselingen) Openheid vs. kennis concurrentie Hefboomeffecten Stabiele dividendstromen Aandeelhouders (stabiel) Veel informatie aan kleine groep Hoge mate van financiering met eigen vermogen Na overleg, dividend gemakkelijker aan te passen

11 Verklaringen kracht familiebedrijf 3. Betrokkenheid directeur Bedrijf middel voor carrière Veel korter aanblijven (cv up-to-date) Beloning Bedrijf is carrière Goede kennis van zaken Personeel weet voor wie ze werken (familiegevoel) Nauwe banden met aandeelhouders

12 Verklaringen kracht familiebedrijf 4. Daadkracht Commissies en overlegstructuren Interne bedrijfspolitiek en bureaucratisering Afdekken risico s Platte organisatie (korte lijnen) Kleine groep beslissers Snelle besluitvorming Snel handelen

13 Verklaringen kracht familiebedrijf Passie en betrokkenheid Scheiding werk en privé Cultuurverschillen Overlap familie en bedrijf (ons bedrijf) Regionale binding Groot persoonlijk belang Herkenbaarheid naar buiten Paternalisme (sociaal betrokken) Minder snel uitwijken naar lage lonen landen Flexibiliteit in werk, tijd en geld

14 Uitdagingen voor familiebedrijven Balans belangen bedrijf, eigendom en familie Communicatie Afhankelijkheid van ondernemer en continuïteit bedrijf Bedrijfsopvolging en -overdracht Financiering en fiscaliteit Rentmeesterschap en de verleiding van echt geld Bewaren harmonie in familie en binding met bedrijf

15 15 Het familiebedrijf: verschillende belangen? Familiesysteem Verbonden vanaf geboorte Levenslang Gebaseerd op emoties Streven naar gelijkheid Onbewust gedrag Intern georiënteerd Minimaliseren van verandering (traditie) Bedrijfssysteem Toetreding is eigen keuze Tijdelijk Gebaseerd op ratio Zoeken naar verschillen Bewust gedrag Extern georiënteerd Benutten van verandering

16 Drie-cirkelsysteem: familie, bedrijf en eigendom Eigendom Familie Bedrijf

17 Oorzaken van conflict: rolverwarring Eigendom Familie Bedrijf rolverwarring

18 Oorzaken van conflict: rolonduidelijkheid Eigendom rolonduidelijkheid Familie Bedrijf

19 Oorzaken van conflict: systeemdominantie Eigendom Familie Bedrijf

20 Belangrijkste doelstellingen bij bedrijfsoverdracht Harmonie bewaren Familie Bedrijf Continuïteit garanderen

21 Opties bij bedrijfsoverdracht

22 Kerncijfers bedrijfsoverdracht in Nederland bedrijfsoverdrachten per jaar Gemiddelde duur 4,3 jaar Dus ongeveer ondernemers bezig met bedrijfsoverdracht Economische impact: banen 5,7 7,9 miljard euro omzet 2,3 3,2 miljard euro eigen vermogen. Bron: van Teeffelen (2012); Flören (2013)

23 Emoties bij de ondernemer Terughoudend om de macht af te staan Kiezen tussen kinderen Angst voor het zwarte gat Eerste stap om te stoppen met werken Angst voor de dood Inspraak andere familieleden Dit is een slecht moment om te stoppen Niemand kan mijn bedrijf beter leiden

24 Emoties bij de familie Partner ziet op tegen pensioen Kinderen willen nog genieten Schoonfamilie wil een stem Praten over afscheid Taboes binnen de familie

25 Opvolging: een proces geen gebeurtenis bewustwording & richting voorbereiding & communicatie keuze & planning uitvoering overdracht & contract afscheid & nazorg informatie oriëntatie structuur bepalen doelen inventarisatie gesprekken emoties bespreken structuur optimaliseren opvolgers zoeken adviseurs financiering onderzoeken opstellen plan voor opvolging of overdracht opvolgers coachen waarde bepalen bespreken met familie toekomst overdrager juridische structuur financiering regelen koopovereenkomst opstellen contracten ondertekenen afscheid organiseren relaties informeren invullen vrije tijd afspraken familieleden financieel plan concretiseren

26 Redenen voor verkoop Toekomstverwachtingen Technologische redenen Vrijmaken vermogen Geen core business OASE Gebrek aan opvolging

27 Verkoop: wat verkoop je echt? FORMEEL EIGENDOM economisch juridisch PSYCHOLOGISCH EIGENDOM Bron: Van de Kimmenade (2003)

28 Adviezen voor overdrager Begin op tijd Zorg voor harmonie familie en continuïteit bedrijf Bespreek ideeën met relevante familie Houd rekening met de OASE Overweeg meer alternatieven (niet alleen familie) Schakel een adviseur in (fiscaliteit, financiering, proces, etc.) Maak plannen voor pensioen Geef de opvolger de ruimte

29 De opvolgingsmatrix Opvolgingsmatrix leiding en eigendom Eigendom Leiding Niet werkend in bedrijf Operationele functie Gedeelde leiding met overdager Leiding Geen eigendom A1 B1 C1 D1 Deel eigendom A2 B2 C2 D2 Eindsituatie eigendom A3 B3 C3 D3 Bron: van Zwol & Flören (2010)

30 Werkervaring opvolger voor opvolging Werkervaring (in jaren) geen > 20 Binnen bedrijf 12% 26% 31% 25% 7% Buiten bedrijf 35% 32% 14% 14% 5% Bron: Flören & Berent-Braun (2011)

31 Twijfels nieuwe generatie Kan ik de verantwoordelijkheid aan? Heb ik de capaciteiten? Wil ik dit de rest van mijn leven? Kan ik het betalen? Accepteert het personeel mij? Kan ik samenwerken met de overdrager?

32 Adviezen voor opvolger Houd rekening met verwachtingen partner Zorg voor goede opleiding Ga niet direct in eigen bedrijf werken Krijg externe management-ervaring Laat je begeleiden door een mentor Maak je twijfels bespreekbaar Heb respect voor de oudere generatie

33 Meewerken van partner in bedrijf familiebedrijf nietfamiliebedrijf 0% 20% 40% 60% 80% 100% full-time part-time niet

34 Spanningen en conflicten 80% van de partners voelt spanningen: geen tijd voor elkaar (45%) binnen het gezin (18%) geen vakantie (18%) opvolgingsperikelen (17%)

35 Masterclass Familie, Talent & Bedrijf Kinderen uit familiebedrijven Leeftijd: jaar Niet alleen voor toekomstige opvolgers Ook voor potentiële eigenaren 1 week op de Nyenrode campus 29 juni 3 juli 2015 Mijn broer en ik hebben voor het eerst zo over het bedrijf kunnen spreken

36 Adviezen voor opvolger Houd rekening met verwachtingen partner Zorg voor goede opleiding Ga niet direct in eigen bedrijf werken Krijg externe management-ervaring Laat je begeleiden door een mentor Maak je twijfels bespreekbaar Heb respect voor de oudere generatie

37 Spanningsveld: overdracht van eigendom betrokkenheid Eigendom Familie Bedrijf rechtvaardigheid bestuurbaarheid

38 Niet-actieve aandeelhouders Weinig VERTROUWEN IN GOVERNANCE Veel Hoog Tegenstanders Supporters INZET VOOR BE- DRIJF Laag Onverschilligen Gedemotiveerden Bron: Lievens (2004)

39 Vergroten betrokkenheid Gemeenschappelijke visie Besluitvaardige governance Professioneel management Heldere afspraken Open communicatie Fair process Micro-liquiditeit van het aandeel Opleiding Bron: Lievens (2004)

40 Aantal jaren leiding bedrijf AEX Niet-familie Familie Agrarisch Jaren

41 De OASE Overlijden Arbeidsongeschiktheid Stoppen met werken Echtscheiding

42 De OASE: Boekos Foodgroep DGA in 2000 overleden Bedrijf verkocht aan grootste concurrent Verkoopopbrengst: 0 euro! Familie met ruzie uit elkaar Bron: Mikkers (2011)

43 Waardering van het familiebedrijf

44 Invloed soort koper op de verkoopprijs

45 Definiëren van emotionele waarde Het verschil tussen het midden van de bandbreedte van de financiële waardering en de uiteindelijke prijs die voor een familiebedrijf wordt betaald.

46 Emotionele waarde bij opvolging binnen familie

47 Gevaren van kinderkorting Oudedagvoorziening Hoeveel geld heeft u nodig? Rechtvaardigheid en gelijkheid Volgende carrière vertrekkende ondernemer

48 Onderzoeksrapport Methode Vragenlijst: 664 bedrijven 70 interviews met directeuren en commissarissen Inhoud Onderzoeksresultaten 7 bedrijfsbeschrijvingen 3 artikelen van experts Oudste familiebedrijven

49 Goed bestuur: binnen het systeem Vergadering van aandeelhouders Eigendom Familieraad Familie Bedrijf Directie/RvB OR

50 Goed bestuur: tussen de systemen Eigendom Familie-eigendomsstrategie Toezicht Familie Bedrijf Familiehandvest

51 Bedrijven met een Raad in Nederland

52 Redenen om geen Raad te hebben Geen behoefte aan adviezen van anderen Kosten zijn te hoog Onvoldoende bekend met voordelen Moeite om goede leden te krijgen 76% 64% 33% 13%

53 Verschillende rollen van RvC of RvA Toezichthouder Namens aandeelhouder op directie Adviseur Sparringpartner of ervaringsdeskundige Werkgever Benoemen, belonen en ontslaan directie Netwerker/ambassadeur Uitdragen belangen en waarden bedrijf Prof.dr. Mijntje Lückerath-Rovers

54 Taken van de Raad

55 Drie-assen: groei binnen de systemen Bron: Gersick (1997)

56 Groei binnen het bedrijf Opstart Expansie Professionalisering Volwassenheid Krimp Van start naar krimp

57 Belang van focus voor familiebedrijven Meest succesvolle bedrijven Creëren hun eigen markt door Focus, focus, focus in plaats van Outsourcing Diversificatie Strategische allianties

58 Bedrijfsgroei kan niet zonder crisis Bron: Greiner (1998)

59 Groei binnen de familie Man/vrouw als partners Kinderen treden toe tot het bedrijf Samenwerkende generaties Opvolging oude generatie

60 Groei binnen de familie: aandachtspunten Communicatie Relatie tot eigendom (Familie-eigendomsstrategie) Relatie tot bedrijf (Familiestatuut) Opleiding Verantwoordelijkheden Rollen Vorming

61 Groei binnen de eigendom Directeur/groot-aandeelhouder Broers & zussen Neven & nichten Familieconsortium

62 Relevante boeken Flören & Berent-Braun (2013), Professioneel familiebedrijfsbestuur. Een onderzoek naar corporate governance van Nederlandse familiebedrijven, Baker Tilly Berk/ING. Mikkers (2011), Valkuilen bij bedrijfsoverdracht, Kluwer. Van Zwol & Flören (2010), Gespreid bedje of spijkerbed?, Het Financieele Dagblad/Business Contact. Flören & Jansen (2010), De stille kracht van het familiebedrijf, Kluwer. Bruel & Geerlings (2008), Uitblinken als familiebedrijf, Van Gorcum. Burggraaf, Flören & Kunst (2008), The entrepreneur & the entrepreneurship cycle, Van Gorcum. Flören & Jansen (2007), Ondernemerschap en het familiebedrijf, Kluwer. Flören & Jansen (2006), Management en het familiebedrijf, Kluwer. Flören & Jansen (2005), De emotionele waarde van het familiebedrijf, Kluwer.

63 Meer informatie? -

Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie

Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie Prof. dr. Roberto H. Flören Baker Tilly Berk Leerstoel Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht 13 oktober 2015 Leadership Entrepreneurship

Nadere informatie

Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie

Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie Ondernemen in het familiebedrijf: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie dr. Marta Berent-Braun Assistant Professor Leerstoel Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht 4 november 2015 Leadership Entrepreneurship

Nadere informatie

Roberto H. Flören. Berk Accountants en Belastingadviseurs Hoogleraar Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht. 2 december 2010

Roberto H. Flören. Berk Accountants en Belastingadviseurs Hoogleraar Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht. 2 december 2010 Groeiende familiebedrijven: balanceren tussen familie, bedrijf en emotie Prof.dr. Roberto H. Flören Berk Accountants en Belastingadviseurs Hoogleraar Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht 2 december 2010

Nadere informatie

PE-café, KPMG Amstelveen 17 mei 2011

PE-café, KPMG Amstelveen 17 mei 2011 Prof. dr. Roberto H. Flören Baker Tilly Berk Hoogleraar Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht De kracht van het familiebedrijf: balans tussen familie, bedrijf en emotie Opzet presentatie Het familiebedrijf

Nadere informatie

Stefan Jansen RA Baker Tilly Berk adviesgroep familiebedrijven. copyright R.Flören/S.Jansen

Stefan Jansen RA Baker Tilly Berk adviesgroep familiebedrijven. copyright R.Flören/S.Jansen Stefan Jansen RA Baker Tilly Berk adviesgroep familiebedrijven copyright R.Flören/S.Jansen Doen familiebedrijven het beter? Havendebat Zeeland, Terneuzen 27 juni 2014 Familiebedrijf: bundeling van krachten

Nadere informatie

Clavis, van harte gefeliciteerd! Bedankt voor de bijdrages die jullie aan onze opleidingen geven Ontwikkelingen in de Private Wealth sector Vermogen

Clavis, van harte gefeliciteerd! Bedankt voor de bijdrages die jullie aan onze opleidingen geven Ontwikkelingen in de Private Wealth sector Vermogen Clavis, van harte gefeliciteerd! Bedankt voor de bijdrages die jullie aan onze opleidingen geven Ontwikkelingen in de Private Wealth sector Vermogen Ronald Heijn RBA EPP 10 oktober 2018 2 Even voorstellen:

Nadere informatie

Robert de Vries. Oud DGA van keukenbladenfabriek. Sinds 2006 Register Adviseur Bedrijfsopvolging. Specialisatie: Het Familiebedrijf

Robert de Vries. Oud DGA van keukenbladenfabriek. Sinds 2006 Register Adviseur Bedrijfsopvolging. Specialisatie: Het Familiebedrijf Robert de Vries Oud DGA van keukenbladenfabriek Sinds 2006 Register Adviseur Bedrijfsopvolging Specialisatie: Het Familiebedrijf 2 Wanneer besluit tot overdracht? als men het zat is als de DGA niet meer

Nadere informatie

Stappenplan bedrijfsoverdracht

Stappenplan bedrijfsoverdracht Stappenplan bedrijfsoverdracht Voor een succesvolle overdracht naar de volgende generatie Baker Tilly Berk An independent member of Baker Tilly International VOORWOORD Het proces van overdracht van eigendom,

Nadere informatie

Henrië1e#Westland# 13#november#2014#

Henrië1e#Westland# 13#november#2014# Henrië1e#Westland# 13#november#2014# 2# Westland#wint#Familiebedrijven#Award# Focus#op#groei#en#innova@e# Interna@onale#merkenbouwer# Uitstekende#governance# Zorg#voor#waarden#als## authen@citeit,## ondernemerschap,##

Nadere informatie

Bedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat

Bedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat Voor een bedrijfsopvolging binnen de familie zijn er fiscale faciliteiten Bedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat Er komt een moment waarop u uw onderneming

Nadere informatie

Van familiebedrijf naar familiekapitaal Vóór en na de bedrijfsoverdracht

Van familiebedrijf naar familiekapitaal Vóór en na de bedrijfsoverdracht Objectief Onafhankelijk Overzichtelijk & ondernemend Van familiebedrijf naar familiekapitaal Vóór en na de bedrijfsoverdracht Praktijkdag: 'De Switch naar Advieskantoor' Bunnik, 18 november 2014 drsj.j.a.

Nadere informatie

Wat is Waar(de)? & De P van People

Wat is Waar(de)? & De P van People Wat is Waar(de)? & De P van People Door: Tamme de Vries AA RV Register Valuator Blauwzaam Workshop 08 oktober 2015 Mijn winkel; Tamme B.V. Waardering bestaat uit twee componenten: EN Wat is kasstroom?

Nadere informatie

7 tips om uw familiebedrijf succesvol door te geven aan de volgende generatie. Een samenvatting van de Family Business Happening.

7 tips om uw familiebedrijf succesvol door te geven aan de volgende generatie. Een samenvatting van de Family Business Happening. 7 tips om uw familiebedrijf succesvol door te geven aan de volgende generatie. Een samenvatting van de Family Business Happening. Familiebedrijven spelen overal ter wereld een belangrijke rol in onze economie.

Nadere informatie

Het managen van opvolging en de volgende generatie

Het managen van opvolging en de volgende generatie Het managen van opvolging en de volgende generatie U hebt jarenlang hard gewerkt om uw bedrijf op te bouwen en tot een succes te maken en u wilt dat het in de familie blijft. Je kunt je kinderen het beste

Nadere informatie

Familiebedrijven en Maatschappelijk Betrokken Ondernemen

Familiebedrijven en Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Familiebedrijven en Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Door: Dr. Lonneke Roza (Onderzoeker Maatschappelijk Betrokken Ondernemen) Deze paper is deels gebaseerd en soms vrij vertaald vanuit het werk van

Nadere informatie

Familiebedrijven in Zeeland Een onderzoek naar de emotionele component bij bedrijfsoverdracht van familiebedrijven in Zeeland

Familiebedrijven in Zeeland Een onderzoek naar de emotionele component bij bedrijfsoverdracht van familiebedrijven in Zeeland ONDERZOEKSRAPPORT Familiebedrijven in Zeeland Een onderzoek naar de emotionele component bij bedrijfsoverdracht van familiebedrijven in Zeeland Door: Prof. dr. Roberto H. Flören Dr. Marta M. Berent-Braun

Nadere informatie

Presentatie Bedrijfsopvolging Bouwend Nederland Sectie Bouw Midden 27/06/11

Presentatie Bedrijfsopvolging Bouwend Nederland Sectie Bouw Midden 27/06/11 Presentatie Bedrijfsopvolging Bouwend Nederland Sectie Bouw Midden 27/06/11 Agenda 1. Wie wij zijn 2. Wie bent u en hoe speelt bedrijfsopvolging bij u? 3. Wat verwacht u van deze bijeenkomst? 4. Wat wij

Nadere informatie

Continuïteit binnen familiale bedrijven. Belgian Corporate Finance Association 21 april 2015

Continuïteit binnen familiale bedrijven. Belgian Corporate Finance Association 21 april 2015 Continuïteit binnen familiale bedrijven Belgian Corporate Finance Association 21 april 2015 Inhoud 1. Familiebedrijven vaak geen plan 2. Triggers voor de planning? 3. Koppelen plan aan reden planning =

Nadere informatie

Cijfers en feiten van het familiebedrijf. 10 jaar onderzoek onder familiebedrijven

Cijfers en feiten van het familiebedrijf. 10 jaar onderzoek onder familiebedrijven Cijfers en feiten van het familiebedrijf 10 jaar onderzoek onder familiebedrijven Voor eventuele fouten of onvolkomenheden in deze publicatie kunnen auteur en uitgever niet aansprakelijk worden gesteld.

Nadere informatie

Het familiebedrijf Copyright 2015 Focus op verbeteren, position paper, januari 2015

Het familiebedrijf Copyright 2015 Focus op verbeteren, position paper, januari 2015 Het familiebedrijf Copyright 2015 Focus op verbeteren, position paper, januari 2015 0. Inleiding Met 260.000 bedrijven (dat is 69 % van alle bedrijven) neemt het familiebedrijf in Nederland een belangrijke

Nadere informatie

Bedrijfsoverdracht in Vlaanderen

Bedrijfsoverdracht in Vlaanderen Bedrijfsoverdracht in Vlaanderen Onderzoek over de planning van de bedrijfsoverdracht uitgevoerd met de steun van Agentschap Ondernemen: Executive summary Prof. dr. Tensie Steijvers drs. Ine Umans Universiteit

Nadere informatie

M Bedrijfsoverdrachten in het MKB

M Bedrijfsoverdrachten in het MKB M200316 Bedrijfsoverdrachten in het MKB dr. J. Meijaard drs. B.J. Diephuis Zoetermeer, 17 februari 2004 Op dit moment zijn meer bedrijven dan ooit bezig met een bedrijfsoverdracht. Een flink deel van de

Nadere informatie

Masterclass Bedrijfsoverdracht Wout van der Goot ING Bank. 0 ING Bank

Masterclass Bedrijfsoverdracht Wout van der Goot ING Bank. 0 ING Bank Masterclass Bedrijfsoverdracht Wout van der Goot ING Bank 0 ING Bank Bedrijfsoverdracht Een zaak van gevoel en verstand 1 ING Bank Vormen van bedrijfsoverdracht Familie Persoon MBO Verkoop/ opvolging MBI

Nadere informatie

1-11-2012. Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Workshop overdracht KNGF. Overnames. Booming business?? Programma

1-11-2012. Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Workshop overdracht KNGF. Overnames. Booming business?? Programma Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht 30 oktober 2012 Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Workshop overdracht KNGF Programma Inleiding Fasen

Nadere informatie

Familie. statuut Voor continuïteit van het familiebedrijf en harmonie in de familie. Het. Jacqueline van Zwol & Albert Jan Thomassen

Familie. statuut Voor continuïteit van het familiebedrijf en harmonie in de familie. Het. Jacqueline van Zwol & Albert Jan Thomassen Waarom je Het opstelt Wat je er in zet Hoe je het aanpakt Jacqueline van Zwol & Albert Jan Thomassen Het Familie statuut Voor continuïteit van het familiebedrijf en harmonie in de familie Ontwerp: Nancy

Nadere informatie

Kennisbijeenkomst Bedrijfsoverdracht. 16 mei 2013

Kennisbijeenkomst Bedrijfsoverdracht. 16 mei 2013 Kennisbijeenkomst Bedrijfsoverdracht 16 mei 2013 Van bedrijf naar kapitaal Vóór en na de bedrijfsoverdracht drsj.j.a. Knol, 06-8197 2288 Agenda 1. Verkoop klaar maken van uw onderneming 2. Bedrijf verkocht:

Nadere informatie

De gouden rugzak Waardevolle inzichten over vermogende families

De gouden rugzak Waardevolle inzichten over vermogende families De gouden rugzak Waardevolle inzichten over vermogende families Annexum Academy 1 april 2014 Agenda 1. Guidato Family Office 2. One million dollar questions 3. Amerikaans onderzoek 4. Onderzoek Vermogensoverdracht

Nadere informatie

Uw bedrijf overdragen

Uw bedrijf overdragen Uw bedrijf overdragen De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies maatwerk

Nadere informatie

Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht

Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Workshop overdracht KNGF Programma Inleiding Fasen in proces Waardebepaling

Nadere informatie

Familiebedrijven presteren beter dan andere ondernemingen. Van onschatbare waarde(n) - Nieuw onderzoek 2017

Familiebedrijven presteren beter dan andere ondernemingen. Van onschatbare waarde(n) - Nieuw onderzoek 2017 Familiebedrijven presteren beter dan andere ondernemingen. waarde(n) - Nieuw onderzoek 2017 Nieuw onderzoek naar WAARDEOVERDRACHT bij familiebedrijven Erasmus centre for family Business, BDO en Rabobank.

Nadere informatie

Opvolging in eigendom bij familiebedrijven: eerder een kans dan een recht

Opvolging in eigendom bij familiebedrijven: eerder een kans dan een recht Opvolging in eigendom bij familiebedrijven: eerder een kans dan een recht Een onderzoek naar eigendomsplanningsstrategieën van families in familiebedrijven. In opdracht van Bank Insinger de Beaufort N.V.

Nadere informatie

Familiebedrijven. Emoties binnen familiebedrijven nader belicht

Familiebedrijven. Emoties binnen familiebedrijven nader belicht Familiebedrijven Emoties binnen familiebedrijven nader belicht 12 Van der Valk Ridderkerk 6 Scheepswerf Hoogerwaard 10 Kievit Kozijnen 4 Smit Mode 8 Wesotronic 14 Quotes & Tips VOORWOORD Bij Visser & Visser

Nadere informatie

EXTERNAL INVESTORS IN PRIVATE FAMILY FIRMS AN EXPLORATORY STUDY OF FAMILY FIRM HETEROGENEITY JEROEN NECKEBROUCK, SOPHIE MANIGART & MIGUEL MEULEMAN

EXTERNAL INVESTORS IN PRIVATE FAMILY FIRMS AN EXPLORATORY STUDY OF FAMILY FIRM HETEROGENEITY JEROEN NECKEBROUCK, SOPHIE MANIGART & MIGUEL MEULEMAN EXTERNAL INVESTORS IN PRIVATE FAMILY FIRMS AN EXPLORATORY STUDY OF FAMILY FIRM HETEROGENEITY JEROEN NECKEBROUCK, SOPHIE MANIGART & MIGUEL MEULEMAN Overzicht Controle in het familiebedrijf Governance en

Nadere informatie

Bedrijfsoverdracht, geen afbouwen maar opbouwen

Bedrijfsoverdracht, geen afbouwen maar opbouwen Bedrijfsoverdracht, geen afbouwen maar opbouwen Bedrijfsoverdracht of -aankoop Een eigen bedrijf is vaak een levenswerk. Maar er komt een moment dat u de touwtjes uit handen zult geven. Moeilijk? Soms.

Nadere informatie

Strategie en Advisering van het Familiebedrijf

Strategie en Advisering van het Familiebedrijf Strategie en Advisering van het Familiebedrijf Mr. Jurgen R. Geerlings Studiekringbijeenkomst RB, april / mei 2017 Relevante trends en ontwikkelingen Kortere levenscycli van produkten en bedrijven en marktvervaging

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Uitkomsten onderzoek bedrijfsoverdracht familiebedrijven. 20 juni 2012

Uitkomsten onderzoek bedrijfsoverdracht familiebedrijven. 20 juni 2012 Uitkomsten onderzoek bedrijfsoverdracht familiebedrijven 20 juni 2012 Samenvatting De waardering van het familiebedrijf vormt een belangrijk obstakel bij de overdracht van de onderneming. Vooral de waardering

Nadere informatie

Familiebedrijfskunde is. inmiddels een volwassen. discipline en bevordert de. integratie van disciplines. uit verschillende terreinen

Familiebedrijfskunde is. inmiddels een volwassen. discipline en bevordert de. integratie van disciplines. uit verschillende terreinen Familiebedrijfskunde is inmiddels een volwassen discipline en bevordert de integratie van disciplines uit verschillende terreinen Financiële planning is een cruciale succes factor voor de continuïteit

Nadere informatie

Ik wil mijn zoons helpen aan een netwerk, een adviespunt dat hen verder kan brengen als ze straks het roer overnemen.

Ik wil mijn zoons helpen aan een netwerk, een adviespunt dat hen verder kan brengen als ze straks het roer overnemen. Ik wil mijn zoons helpen aan een netwerk, een adviespunt dat hen verder kan brengen als ze straks het roer overnemen. Introductie Familiebedrijven zijn in Nederland veruit in de meerderheid. Zij leveren

Nadere informatie

Vlaanderen is ondernemen. Overname kompas Continuïteit voor je onderneming AGENTSCHAP ONDERNEMEN. AGENTSCHAPONDERNEMEN.be

Vlaanderen is ondernemen. Overname kompas Continuïteit voor je onderneming AGENTSCHAP ONDERNEMEN. AGENTSCHAPONDERNEMEN.be Vlaanderen is ondernemen Overname kompas Continuïteit voor je onderneming AGENTSCHAP ONDERNEMEN AGENTSCHAPONDERNEMEN.be Werken aan de continuïteit van uw onderneming is een heel proces en kan verschillende

Nadere informatie

Eigendom in het familiebedrijf en investeringsbehoefte bedrijf

Eigendom in het familiebedrijf en investeringsbehoefte bedrijf Eigendom in het familiebedrijf en investeringsbehoefte bedrijf Een kwantitatief onderzoek In opdracht van Bank Insinger de Beaufort N.V. Uitgevoerd door Nyenrode Business Universiteit Center for Entrepreneurship

Nadere informatie

Inhoud. In het kort. Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht. Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen. Uw wens is ons startpunt

Inhoud. In het kort. Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht. Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen. Uw wens is ons startpunt VERMOGENS PLANNING Inhoud In het kort Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen Uw wens is ons startpunt Adequate vermogensplanning voor directeuren/grootaandeelhouders

Nadere informatie

De bedrijfsopvolging planner Making happy exit strategies possible

De bedrijfsopvolging planner Making happy exit strategies possible De bedrijfsopvolging planner Making happy exit strategies possible Versie: 1.0 Datum: 18 juli 2013 De bedrijfsopvolging planner succesvollebedrijfsopvolging.nl 1 Inhoudsopgave VOORWOORD... 4 1. HET FAMILIEBEDRIJF...

Nadere informatie

Rol van de Stichting Ondernemersklankbord in het Midden- en Klein Bedrijf

Rol van de Stichting Ondernemersklankbord in het Midden- en Klein Bedrijf Rol van de Stichting Ondernemersklankbord in het Midden- en Klein Bedrijf Bedrijfs grootte Aantal bedrijven KENGETALLEN Aantal werkenden Bruto toegevoegde waarde Investeringen R & D Midden-Klein Bedrijf

Nadere informatie

COMMISSARIS TUSSEN FAMILIE EN BEDRIJF

COMMISSARIS TUSSEN FAMILIE EN BEDRIJF In familiebedrijven zijn de rollen van familie, bedrijf en eigenaren verweven. Voor intern toezichthouders is het een bijzondere uitdaging om hun rol te bepalen in het houden van de balans tussen familie

Nadere informatie

Private Banking. ten dienste van ondernemers. Paul Bradbury/Ojo Images/GraphicObsession

Private Banking. ten dienste van ondernemers. Paul Bradbury/Ojo Images/GraphicObsession Private Banking ten dienste van ondernemers Paul Bradbury/Ojo Images/GraphicObsession Private Banking ten dienste van ondernemers In elke fase van uw leven en dat van uw onderneming komt u dagelijks grote,

Nadere informatie

Stappenplan bedrijfsoverdracht

Stappenplan bedrijfsoverdracht Stappenplan bedrijfsoverdracht t.b.v. verkoper FASE 1: ORIËNTATIE 1 Wat wilt u precies overdragen? Het hele bedrijf? Het onroerend goed? Wordt de onderneming na overdracht voortgezet? 2 Hoe lang blijft

Nadere informatie

Bedrijfsoverdracht binnen de familie

Bedrijfsoverdracht binnen de familie Lentink Accountants/Belastingadviseurs brengt onder uw aandacht Bedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat Huizen, november 2013 1 Introductie Er komt een moment

Nadere informatie

Samenwerken in familiebedrijven Ruitenburg University maart 2017

Samenwerken in familiebedrijven Ruitenburg University maart 2017 Samenwerken in familiebedrijven Ruitenburg University maart 2017 1 2 Doel vandaag - Familie belonen vanuit de onderneming - Samenwerkingsvormen ondernemingsstructuren - Beloningsvormen bestuurders buiten

Nadere informatie

Bedrijfsopvolging binnen of buiten Familieverband Mirjam van Praag Hoogleraar Ondernemerschap en organisatie (UvA) Wetenschappelijk directeur ACE

Bedrijfsopvolging binnen of buiten Familieverband Mirjam van Praag Hoogleraar Ondernemerschap en organisatie (UvA) Wetenschappelijk directeur ACE Bedrijfsopvolging binnen of buiten Familieverband Mirjam van Praag Hoogleraar Ondernemerschap en organisatie (UvA) Wetenschappelijk directeur ACE SIRET jaarcongres 13-9-2013 Amsterdam Actueel Oud-ondernemers

Nadere informatie

Familiebedrijven: krachtig en complex een inleiding

Familiebedrijven: krachtig en complex een inleiding Familiebedrijven: krachtig en complex een inleiding 1 Hoofdstuk 1 Ja, en wat spreken we nu af? Hans laat zijn vingers even boven het toetsenbord van de laptop hangen, klaar om de conclusie van het gesprek

Nadere informatie

Erfgoedstrategie en het familiebedrijf

Erfgoedstrategie en het familiebedrijf Erfgoedstrategie en het familiebedrijf Een onderzoek onder directeuren van familiebedrijven naar hun voornemens én de praktijk bij de overdracht en het behoud van het (familie)vermogen In opdracht van

Nadere informatie

Tijdig Starten met Stoppen

Tijdig Starten met Stoppen NJU/VGZ Themadag Tijdig Starten met Stoppen Paul Overwater Manager MKB Adviseurs & Henri Brom Senior adviseur Overname & Opvolging Programma Inleiding Fasen in proces Waardebepaling Fiscale aspecten Mogelijkheden

Nadere informatie

13 inzichten voor vennoten en DGA's

13 inzichten voor vennoten en DGA's UITGAVE VAN ONDERNEMENDE VENNOOT 1 Is de vennootschap "drive" proof? Wat drijft jou in het ondernemerschap? En wat drijft je medevennoten? Heb je hetzelfde vertrekpunt of is dit verschillend? En hoe ga

Nadere informatie

Introductie. Ik wil mijn zoons helpen aan een netwerk, een adviespunt dat hen verder kan brengen als ze straks het roer overnemen.

Introductie. Ik wil mijn zoons helpen aan een netwerk, een adviespunt dat hen verder kan brengen als ze straks het roer overnemen. Introductie Familiebedrijven zijn in Nederland veruit in de meerderheid. Zij leveren een onmisbare bijdrage aan innovatie en groei. Zij zijn de grootste werkgever en vormen de economische hoeksteen van

Nadere informatie

LEIDERSCHAP BINNEN FAMILIEBEDRIJVEN. OVER HET VERBINDEN VAN DE WAARDEN EN DE KERN VAN EEN FAMILIE AAN HET BEDRIJF

LEIDERSCHAP BINNEN FAMILIEBEDRIJVEN. OVER HET VERBINDEN VAN DE WAARDEN EN DE KERN VAN EEN FAMILIE AAN HET BEDRIJF LEIDERSCHAP BINNEN FAMILIEBEDRIJVEN. OVER HET VERBINDEN VAN DE WAARDEN EN DE KERN VAN EEN FAMILIE AAN HET BEDRIJF Marc Nijenhuis, verslag masteravond Henriëtte Westland, 13 november 2014 ELLLA en Kennispoort

Nadere informatie

7 Corporate governance en het familiebedrijf

7 Corporate governance en het familiebedrijf 7 Corporate governance en het familiebedrijf Roberto Flören, Marta Berent-Braun, Lorraine Uhlaner, Casper de Nooijer 1. Inleiding Bij discussies over corporate governance blijft specifieke aandacht voor

Nadere informatie

(Toe)zicht op opvolging binnen familiebedrijven

(Toe)zicht op opvolging binnen familiebedrijven (Toe)zicht op opvolging binnen familiebedrijven Onderzoek naar het functioneren van raad van commissarissen bij familiebedrijven en de rol van de raad tijdens het opvolgingsproces binnen de familie Saxion

Nadere informatie

Uw bedrijf overdragen

Uw bedrijf overdragen Uw bedrijf overdragen De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies maatwerk

Nadere informatie

OPLEIDING VOOR BOEKHOUDERS EN ACCOUNTANTS OVER HET OVERDRACHTSPROCES EN DE EMOTIONELE/RELATIONELE ASPECTEN BIJ EEN BEDRIJFSOVERDRACHT

OPLEIDING VOOR BOEKHOUDERS EN ACCOUNTANTS OVER HET OVERDRACHTSPROCES EN DE EMOTIONELE/RELATIONELE ASPECTEN BIJ EEN BEDRIJFSOVERDRACHT OPLEIDING VOOR BOEKHOUDERS EN ACCOUNTANTS OVER HET OVERDRACHTSPROCES EN DE EMOTIONELE/RELATIONELE ASPECTEN BIJ EEN BEDRIJFSOVERDRACHT KMO s begeleiden in alle facetten van een Verzorgd door de Antwerp

Nadere informatie

Echte medezeggenschap = iedereen aandeelhouder. 29 november 2018 Workshop van SNPI - Deel I en Holland Colours/Holland Pigments - Deel II

Echte medezeggenschap = iedereen aandeelhouder. 29 november 2018 Workshop van SNPI - Deel I en Holland Colours/Holland Pigments - Deel II Echte medezeggenschap = iedereen aandeelhouder 29 november 2018 Workshop van SNPI - Deel I en Holland Colours/Holland Pigments - Deel II Deel I Stelling SNPI De OR is overbodig als alle medewerkers aandelen

Nadere informatie

Inhoud. In het kort. Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht. Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen. Uw wens is ons startpunt

Inhoud. In het kort. Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht. Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen. Uw wens is ons startpunt VERMOGENS PLANNING Inhoud In het kort Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen Uw wens is ons startpunt Adequate vermogensplanning voor directeuren/grootaandeelhouders

Nadere informatie

Ondernemerscafé. Overname en opvolging eigen zaak

Ondernemerscafé. Overname en opvolging eigen zaak 29-04-2013 Ondernemerscafé Overname en opvolging eigen zaak Nele Budeners & Axelle Henrard Studenten Faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen Universiteit Hasselt Wat onderzochten we? Onderwerpen Hoe

Nadere informatie

Benut je meerwaarde als familieinstallatiebedrijf. De kracht van het familiebedrijf

Benut je meerwaarde als familieinstallatiebedrijf. De kracht van het familiebedrijf 1 Benut je meerwaarde als familieinstallatiebedrijf De kracht van het familiebedrijf 2 Inhoudsopgave 03 Inleiding 05 Vertel je verhaal 07 Investeren in innovatie 09 Betrokken bedrijven 12 De kracht van

Nadere informatie

Verenigd Ondernemers Fonds

Verenigd Ondernemers Fonds Verenigd Ondernemers Fonds Presentatie zoekprofiel De Lairessestraat 107 1071 NX Amsterdam t. +31(0)20 337 9648 e. info@verenigdondernemersfonds.nl w. www.verenigdondernemersfonds.nl 2018 Verenigd Ondernemers

Nadere informatie

4 juli 2017 Piet Spruijtenburg voorzitter werkgroep familiebedrijven

4 juli 2017 Piet Spruijtenburg voorzitter werkgroep familiebedrijven 4 juli 2017 Piet Spruijtenburg voorzitter werkgroep familiebedrijven Thema kennissessie: BEDRIJFSOVERDRACHT IS MET NAME RELATIONEEL Veiligheid Vertrouwelijkheid/geheimhouding Passie, Plezier en Prestatie

Nadere informatie

Het besturen van een familie en een bedrijf

Het besturen van een familie en een bedrijf Het besturen van een familie en een bedrijf Een familiebedrijf runnen is als jongleren. De doelstellingen van het bedrijf groei en goede resultaten realiseren moeten worden afgewogen tegen de behoeften

Nadere informatie

Meer balans tussen bedrijfsen familiebelangen

Meer balans tussen bedrijfsen familiebelangen Meer balans tussen bedrijfsen familiebelangen Roberto H. Flören en Hans Koning Familiebedrijven vervullen een dominante positie in de Nederlandse en wereldeconomie. Toch is er weinig specifieke aandacht

Nadere informatie

Verder in Fusie & Overnames

Verder in Fusie & Overnames Verder in Fusie & Overnames (Mid size en familiebedrijven) Datum: december 2009 Plaats: Zeewolde Door: Triple Play Keynote speaker: Mr. Pieter J.H. Mensink MBA Verbonden door vertrouwen; groeien door samenhang

Nadere informatie

Eigenaar: Mob nr: Privé nummer: [naam] [naam]

Eigenaar: Mob nr: Privé nummer: [naam] [naam] Deelnemers, Opstellers Bedrijfslogo Doel NoodOpvolgingsplan: Versie: 0.0 datum Eigenaar: Mob nr: Privé nummer: [naam] [naam] Beoogd Opvolger bij NOODOPVOLGING: Familie: Mob nr: Privé nummer: Naam: Partner

Nadere informatie

De intrede en de eerste jaren in het bedrijf

De intrede en de eerste jaren in het bedrijf De intrede en de eerste jaren in het bedrijf door Gérard Lentz Stel, je ouders hebben jou al een paar keer gevraagd of je interesse hebt om in de zaak komen. Wellicht met de bedoeling om het op termijn

Nadere informatie

Drie raden balans tussen strategie en toezicht. WissemaGroup

Drie raden balans tussen strategie en toezicht. WissemaGroup Drie raden balans tussen strategie en toezicht 9 december 2015 Doelstellingen Achtergrond schetsen van de relaties in de gouden driehoek Ideeën presenteren voor de intensivering van de relaties in de gouden

Nadere informatie

Aanmelden. Wij verzoeken u bij aanmelding kenbaar te maken: welke twee workshops u bij voorkeur wilt volgen

Aanmelden. Wij verzoeken u bij aanmelding kenbaar te maken: welke twee workshops u bij voorkeur wilt volgen Aanmelden U kunt zich aanmelden tot en met vrijdag 15 januari 2010: Scan en mail het door u ingevulde aanmeldingsformulier naar bedrijven@maashorst.rabobank.nl Stuur het door u ingevulde aanmeldingsformulier

Nadere informatie

Enquête rond het familiebedrijf in België

Enquête rond het familiebedrijf in België www.pwc.be Enquête rond het familiebedrijf in België December 2010 Kernbevindingen 1. 1 op 2 respondenten ziet overheidsbeleid en regulering als één van de voornaamste externe uitdagingen voor hun onderneming.

Nadere informatie

Onderneem met zin! Hoe komen we aan inkomsten?

Onderneem met zin! Hoe komen we aan inkomsten? Hoe komen we aan inkomsten? Onderneem met zin! Jos van der Horst PABO Andragologie.COM 1956 (goed wijnjaar) 1987: Commissie Dekker Bereidheid tot Verandering Antwoord 1: Waarom zijn wij er? Ons geloof,

Nadere informatie

Familiebedrijven in Nederland een private equity model

Familiebedrijven in Nederland een private equity model Familiebedrijven in Nederland een private equity model 1 Introductie Inleiding Een nieuw model voor Familiebedrijven Modules 2 Het succes van Private Equity Private Equity; definitie en ontstaan Waardecreatie

Nadere informatie

Andere dingen kunnen ons veranderen, maar we beginnen en eindigen met onze familie. Anthony Brandt.

Andere dingen kunnen ons veranderen, maar we beginnen en eindigen met onze familie. Anthony Brandt. Exitstrategieën Als er geen volgende generatie familieleden klaarstaat, bereid of in staat is het bedrijf voort te zetten, kan het zinvoller zijn een uittreedplan op te stellen in plaats van een opvolgingsplan.

Nadere informatie

1. Situering 2. Voorbereiding 3. Beslissing 4. Uitwerking 5. Nazorg 6. Conclusie

1. Situering 2. Voorbereiding 3. Beslissing 4. Uitwerking 5. Nazorg 6. Conclusie 1. Situering 2. Voorbereiding 3. Beslissing 4. Uitwerking 5. Nazorg 6. Conclusie 2 3 Situering Situering opvolging & overdracht van het (familie)bedrijf Mijn bedrijf is mijn leven. Mijn leven is mijn bedrijf

Nadere informatie

waardering waardering voor waardering

waardering waardering voor waardering 1 Waardering voor waardering p Waarde en waardering zijn subjectief. p Weten wat voor jou van waarde is helpt om waardevolle keuzes te maken. p Je bent niet alleen, en de waarden van anderen spelen altijd

Nadere informatie

De schaduw van de vorige generatie. Generatiewisseling in het familiebedrijf Zes valkuilen

De schaduw van de vorige generatie. Generatiewisseling in het familiebedrijf Zes valkuilen De schaduw van de vorige generatie Generatiewisseling in het familiebedrijf Zes valkuilen Colofon Auteur Katinka Jongkind ING Economisch Bureau katinka.jongkind@ing.nl Redactieraad Marcel Peek ING Economisch

Nadere informatie

in 12 slides Code Buysse II, samengevat in 12 slides

in 12 slides Code Buysse II, samengevat in 12 slides in 12 slides Code Buysse II, samengevat in 12 slides 1 Governance principes De ondernemers hebben hun bedrijf nog niet in een vennootschapsstructuur ondergebracht. De ondernemers activeren een raad van

Nadere informatie

Workshop overdracht KNGF. Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Overnames. Bedrijfsoverdrachten binnen fysio. Aspecten bedrijfsoverdracht

Workshop overdracht KNGF. Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Overnames. Bedrijfsoverdrachten binnen fysio. Aspecten bedrijfsoverdracht Workshop overdracht KNGF Programma Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Inleiding Fasen in proces Waardebepaling

Nadere informatie

Niet familiale managers in het. familiebedrijf

Niet familiale managers in het. familiebedrijf Niet familiale was het bijzonder boeiend en actueel onderwerp van de 9de dag van het georganiseerd door IFB (Instituut voor het Familiebedrijf) en bezieler Prof. Jozef Lievens. Deze dag van het is dan

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Kenmerken bedrijf

Hoofdstuk 4 Kenmerken bedrijf Hoofdstuk 4 Kenmerken bedrijf Hoofdstuk 4 Kenmerken bedrijf NRC (1996): Familiebedrijven vormen de ruggengraat van de Nederlandse economie. Er bestaan kenmerkende verschillen tussen familiebedrijven en

Nadere informatie

Online onderzoek Uw werknemers

Online onderzoek Uw werknemers Toelichting Online onderzoek In dit bestand vindt u een inspirerende voorbeeldvragenlijst voor een werknemertevredenheid onderzoek! De vragenlijst is bedoeld als hulpmiddel bij het opstellen van uw eigen

Nadere informatie

De full service juridische en strategische huisadviseur voor ondernemers met visie

De full service juridische en strategische huisadviseur voor ondernemers met visie De full service juridische en strategische huisadviseur voor ondernemers met visie LexPartners: uw full service juridische sparringpartner en huisadviseur Door het sterk gestegen belang voor ondernemingen

Nadere informatie

Zorgen voor morgen. Het gebruik van juridische instrumenten van ondernemend bestuur door familiebedrijven in relatie tot hun continuïteit

Zorgen voor morgen. Het gebruik van juridische instrumenten van ondernemend bestuur door familiebedrijven in relatie tot hun continuïteit Zorgen voor morgen Het gebruik van juridische instrumenten van ondernemend bestuur door familiebedrijven in relatie tot hun continuïteit Praktijkonderzoek verricht door het Lectoraat Familiebedrijven van

Nadere informatie

Visualisatie Talenten

Visualisatie Talenten Mijn Koning of Koningin: Hoe ziet de Koning(in) eruit Hoe voelt de Koning(in) zich Wat heeft de Koning(in) nodig 1 Talent 1: Hoe ziet dit talent eruit Hoe voelt dit talent zich Wat heeft dit talent nodig

Nadere informatie

Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar

Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar BiZ-Dag 29 juni 2017 Overzicht 1. Een paar cijfers 2. Wat is industrie? 3. Personeel 4. Risico s 3 1. Een paar cijfers 29 juni 2017 3 Balans: omzetontwikkeling

Nadere informatie

De crisis en Outsourcing. Business as usual or change of roads

De crisis en Outsourcing. Business as usual or change of roads De crisis en Outsourcing Business as usual or change of roads Onderwerpen Wat is (out)sourcing? Wat is de impact van de crisis? Wat moet de rol van de IT-auditor zijn? Outsourcing Afbakening Wat is outsourcing

Nadere informatie

Proactiviteit op de arbeidsmarkt. Minder mensen & meer beweging

Proactiviteit op de arbeidsmarkt. Minder mensen & meer beweging Proactiviteit op de arbeidsmarkt Minder mensen & meer beweging Drie belangrijke trends Op de arbeidsmarkt zijn een drietal trends te onderscheiden die van invloed zijn op de beschikbaarheid van personeel

Nadere informatie

Het nieuwe groeien in het Familiebedrijf

Het nieuwe groeien in het Familiebedrijf Mei 2014 Bakkenist - Custom Management - MESA FBC Het nieuwe groeien in het Familiebedrijf ROL VAN DE COMMISSARIS IN TURBULENTE TIJDEN De turbulentie van het Familiebedrijf Uit operational failure literatuur

Nadere informatie

Corporate Governance in het familiebedrijf

Corporate Governance in het familiebedrijf Corporate Governance in het familiebedrijf De wenselijkheid van een governance code voor het familiebedrijf Etienne Kessels 31 januari 2013 Mr. M.I. Zeldenrust-Visch Prof. Mr. C. van der Elst Voorwoord

Nadere informatie

Bedrijfsopvolging, een parcours met hindernissen

Bedrijfsopvolging, een parcours met hindernissen Bedrijfsopvolging, een parcours met hindernissen Koos Tersteeg Adviseur LTO Noord Advies Bedrijfsopvolging Bedrijfsbeëindiging Waar gaat het over? Bedrijfsopvolging De overgang (en voortzetting) van een

Nadere informatie

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro PERSBERICHT Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro Op 19 oktober 2008 is bekend gemaakt dat ING haar kapitaal verder heeft versterkt met behulp van de Nederlandse overheid. De solvabiliteit,

Nadere informatie

ING, partner van familiale ondernemers

ING, partner van familiale ondernemers ING, partner van familiale ondernemers Familiebedrijven, de motor van de economie Leidt u een familiebedrijf? Familiebedrijven professionaliseren In België vertegenwoordigen familiebedrijven maar liefst

Nadere informatie

Juridische aspecten van de stichting administratiekantoor (STAK).

Juridische aspecten van de stichting administratiekantoor (STAK). Juridische aspecten van de stichting administratiekantoor (STAK). mr. dr. R.W.F. Hendriks, Willem II stadion te Tilburg 20 juni 2012 De STAK Certificering van aandelen is een in Nederland veel voorkomende

Nadere informatie

Praktijkhandreiking bedrijfsoverdracht

Praktijkhandreiking bedrijfsoverdracht NIVRA Actualiteiten 3 Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Deze publicatie, die tot stand is gekomen onder de verantwoordelijkheid van het NIVRA, beoogt registeraccountants ondersteuning

Nadere informatie

Schaak! Editie 7 juni Omdat pa het zegt. Doen alsof je thuis bent: het risico van een familiebedrijf

Schaak! Editie 7 juni Omdat pa het zegt. Doen alsof je thuis bent: het risico van een familiebedrijf Schaak! Editie 7 juni 2019 Omdat pa het zegt Doen alsof je thuis bent: het risico van een familiebedrijf In een familiebedrijf komen - zo simpel is het - familie en bedrijf samen. Dat maakt dit type organisatie

Nadere informatie

Juridische valkuilen van het beginnend ondernemerschap. mr. Claudia Lap, notaris 6 maart 2014

Juridische valkuilen van het beginnend ondernemerschap. mr. Claudia Lap, notaris 6 maart 2014 Juridische valkuilen van het beginnend ondernemerschap mr. Claudia Lap, notaris 6 maart 2014 Wat komt er vanavond aan bod? Algemene juridische aspecten: naam, kamer van koophandel, belasting Rechtsvormen:

Nadere informatie