Studentenstatuut

Transcriptie

1 Studentenstatuut Christelijke Hogeschool Windesheim Calo Bachelor Psychomotorische Therapie en Bewegingsagogie (voltijd/deeltijd) Croho nr De laatste accreditatie geldt van tot en met Waar student en hij staat kan ook gelezen worden de studente en zij. De links in dit document werken alleen bij raadpleging van dit document op het intranet van Windesheim

2

3 INLEIDING: HET DOEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 5 1. ONDERWIJS EN EXAMENREGELING - BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING 6 A - OMSCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS VAN DE OPLEIDING 6 1- De onderwijsvisie van Windesheim en van de opleiding De onderwijsleeractiviteiten Studiebegeleiding Kwaliteit en studeerbaarheid Vorm van de opleiding 13 B - DE RELATIE VAN DE OPLEIDING MET HET BEROEPENVELD Doelstelling van de opleiding De eindtermen c.q. eindcompetenties van de opleiding 14 3-Inhoud van de opleiding De relatie tussen de opleiding en het beroepenveld 23 C - INRICHTING VAN HET ONDERWIJS Inrichting van de opleiding Overzicht informatie major, minors en modules Accreditatie ONDERDERWIJS EN EXAMENREGELING RECHTEN EN PLCIHTEN 36 Hoofdstuk 2 TOEGANG EN TOELATING 36 Artikel 2.1 Toegang (art WHW, art. 7.31a t/m e WHW, art WEB) 36 Artikel Nadere vooropleidingseis (art WHW) 36 Artikel Aanvullende vooropleidingseis (PMT, Sport en Bewegen, Lerarenopleiding Lichamelijke opvoeding, PABO - art WHW) 36 Artikel Vervallen 36 Artikel 2.4a Aanvullende vooropleidingseis deeltijdopleiding (art WHW) 36 Artikel 2.5 Toelating (art WHW) 36 Artikel Vrijstelling vooropleidingseis ogv gelijkwaardig diploma (art. 7.10, 7.24 en 7.28 WHW) 37 Artikel Vrijstelling propedeutisch examen (art WHW) 37 Artikel EVC (WHW art lid 2 sub r) 37 Artikel 2.9 Ontzegging toegang (art. 7.42a WHW) 38 Hoofdstuk 3 INRICHTING VAN DE OPLEIDING 39 Artikel 3.1 Vraaggestuurd en Competentiegericht onderwijs 39 Artikel 3.2 Structuur van de opleiding - propedeuse, postpropedeuse en Associate degree (Ad) 39 Artikel Examens en graden van de opleiding 39 Artikel 3.4 Major 39 Artikel Minors 39 Artikel 3.6 Premastertraject 40 Artikel Studiepunten onderwijseenheid 40 Artikel Onderwijsperioden per studiejaar 40 Artikel Gedragscode Nederlandse taal 40 3

4 Hoofdstuk 4 - STUDIEBEGELEIDING (art lid 2 sub u WHW) 42 Artikel Studiebegeleiding 42 Artikel Studieloopbaanbegeleiding 42 Artikel 4.3 Algemene studiebegeleiding 42 Artikel Bijzondere studiebegeleiding 42 Hoofdstuk 5 - STUDIEADVIES 43 Artikel Uitbrengen studieadvies 43 Artikel Afwijzing bij het studieadvies 44 Artikel Procedure bij afwijzing bij het studieadvies 44 Hoofdstuk 6 TOETSEN, TENTAMENS EN EXAMENS 45 Artikel Vorm van de tentamens 45 Artikel Schriftelijke toets 45 Artikel Portfolio of werkstuk als toets 45 Artikel Mondelinge toets 45 Artikel Vrijstelling voor tentamens 46 Artikel Afleggen van tentamens 46 Artikel Cijfers 47 Artikel Toetsuitslag en tentamencijfer 47 Artikel Inzage beoordeeld werk 47 Artikel 6.10 Geldigheidsduur tentamens en vrijstellingen 47 Artikel Examen 48 Artikel Cum laude 48 Hoofdstuk 7 - EXAMENCOMMISSIE 49 Artikel Instelling en taken examencommissie 49 Artikel Benoeming en samenstelling examencommissie 49 Artikel Subcommissies 49 Artikel Examinatoren 50 Artikel 7.5 Getuigschriften en verklaringen 50 Hoofdstuk 8 SLOT- EN OVERGANGSBEPALINGEN 51 Artikel Bezwaar en beroep 51 Artikel Wijziging van de regeling 51 Artikel Bijlagen bij onderwijs- en examenregeling 51 Artikel Slot- en overgangsbepalingen 51 Artikel Inwerkingtreding en looptijd 51 4

5 INLEIDING: HET DOEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING In het Studentenstatuut zijn de regels opgenomen die betrekking hebben op de rechten en plichten van studenten. Samen met het Reglement Examencommissie is de Onderwijs- en Examenregeling (OER) de belangrijkste regeling in het studentenstatuut. In de OER is een concrete uitwerking van de inhoud van de opleiding opgenomen. Deze is opgesteld door het management van de opleiding. De examencommissie oordeelt of de OER op een juiste manier wordt uitgevoerd. Als een student vragen, opmerkingen of klachten over de uitvoering van de OER heeft, dan kunnen deze aan de examencommissie worden voorgelegd. In het Reglement Examencommissie staan de regels die de examencommissie daarbij hanteert. Naast de OER en het Reglement Examencommissie zijn er nog meer regelingen die tot het studentenstatuut behoren. Bijvoorbeeld regelingen over medezeggenschap, financiële uitkeringen, huisregels en privacy-regels, de rechtsbescherming van studenten en het klachtenloket. Het studentenstatuut met al deze regelingen is te vinden op Sharenet. 5

6 1. ONDERWIJS EN EXAMENREGELING - BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING A - OMSCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS VAN DE OPLEIDING 1- De onderwijsvisie van Windesheim en van de opleiding Windesheim is een brede kennisinstelling en heeft de ambitie een inspirerende omgeving voor hoger onderwijs te zijn. Onze studenten wordt een excellente opleiding aangeboden, die hen theoretisch en praktisch voorbereidt op een succesvolle en maatschappelijk relevante loopbaan. Om de ontwikkeling van het onderwijs verdere impulsen te geven, wordt praktijkgericht onderzoek verricht. Daarnaast wordt de kennis voortdurend getoetst aan de praktijk door samen te werken met bedrijven en non-profit-organisaties in de regio. Door onderwijs, onderzoek en ondernemen op deze wijze uitgebalanceerd ten opzichte van elkaar te positioneren, versterken ze elkaar. Onze vier uitgangspunten Ambitieus studieklimaat Windesheim daagt studenten uit. In de leersituatie wordt steeds spanning gecreëerd tussen het bestaande en het volgende competentieniveau, waardoor studenten worden geprikkeld hun grenzen te verleggen. De praktijk van het beroep is de basis waaraan uitdagende opdrachten worden ontleend. Om recht te doen aan de verschillende talenten en ambities kunnen studenten binnen de beroepsgerichte curricula een deel van het onderwijs zelf invullen om tot verbreding, verdieping of verzwaring van het programma te komen. In dit ambitieuze studieklimaat worden kwantitatieve en kwalitatieve eisen gesteld aan de inspanningen van de student. Uitdagend, tegelijkertijd realistisch. De waarde(n)volle professional Windesheim leidt professionals op die geleerd hebben het eigen professionele handelen kritisch ter discussie te stellen en hierover verantwoording af te leggen. Daarbij hanteert de professional persoonlijke, institutionele en wettelijke waarden en normen. Door een onderzoekende en reflectieve houding ontwikkelen zij continu hun professionaliteit, vanuit hun idealen over goed samenleven. Vanuit de eigen vakbekwaamheid en met die kritische reflectie leveren zij een bijdrage aan de kwaliteit van de samenleving. De professional is op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen op het vakgebied en is door onderzoekvaardigheden gewapend voor de toekomst en de steeds veranderende beroepspraktijk. Hij ziet kansen, weet deze te benutten, kan innoveren en neemt initiatief. Studentbegeleiding op maat Aan studenten wordt persoonlijke en adequate begeleiding aangeboden, met eerlijke en bruikbare feedback op de prestaties. Al voor de poort maakt de student kennis met Windesheim en vice versa, met het doel de meest passende opleiding te kunnen kiezen. Er wordt gestuurd op resultaat, zodat de student succesvol zijn studie kan doorlopen. Windesheim biedt een omgeving waarin studenten zich maximaal kunnen ontplooien. Hierbij worden zowel uitzonderlijke begaafdheden als specifieke functiebeperkingen serieus genomen. Tevens wordt tijd- en plaats-onafhankelijk werken gefaciliteerd. 6

7 Hoge kwaliteit van onderwijs De norm is het aanbieden van opleidingen van bovengemiddeld niveau. Een deel van de opleidingen van Windesheim heeft een nóg hoger ambitieniveau en werkt toe naar het predicaat: Topopleiding. Om steeds met de nieuwste inzichten in de diverse vakgebieden te kunnen werken, zijn opleidingen verbonden met Centers of Expertise en kenniscentra. Onderwijs, onderzoek en ondernemen zijn met elkaar geïntegreerd en versterken elkaar daardoor in kwaliteit en vernieuwingskracht. Windesheim laat iedere student zich internationaal oriënteren om de kwaliteit en het beroepsperspectief van de afgestudeerden te vergroten. Windesheim handhaaft en verbetert continu onderwijskwaliteit. Het professioneel handelen van alle medewerkers is het vertrekpunt voor kwaliteit. Docenten vormen de ruggengraat van de kwaliteit van de opleiding. Zij zijn op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen binnen hun vakgebied. Windesheim hanteert hierbij een dubbele professionaliteit: docenten zijn vakbekwaam én didactisch onderlegd. Hoge kwaliteit is voor hen geen toevallige uitkomst, het is een logisch gevolg van de beheersing van het proces en de afstemming met de omgeving. Windesheim Is een inspirerende kennisinstelling voor met name de regio Zwolle en Almere met een ambitieus studieklimaat en opleidingen van bovengemiddeld niveau. Biedt een omgeving waar de student zich, met de nodige invloed op het studieprogramma, kan vormen tot een waarde(n)volle professional. Levert een professional die de regie kan voeren over de eigen loopbaan en over de grenzen van het vakgebied kan heenkijken. De opleiding geeft aan deze uitgangspunten invulling door middel van onderwijsdidactische werkvormen, studie- en leeractiviteiten, studieloopbaanbegeleiding dan wel studentbegeleiding, en stage- en afstudeerperiodes. 2 - De onderwijsleeractiviteiten De opleiding Psychomotorische Therapie & Bewegingsagogie (PMT-BA), onderdeel van de Calo, heeft de afgelopen jaren een ontwikkeling naar competentiegericht en vraaggeleid onderwijs doorgemaakt (CGO). Daardoor is het opleidingsconcept langzaamaan gekanteld naar competentiegericht opleiden. De onderwijseenheden zijn gekoppeld aan leerlijnen en worden via deze weg de onderwijsinhouden op elkaar afgestemd. In het curriculum worden vier leerlijnen onderscheiden: de conceptuele, de vaardigheden-, de integrale en de regulerende leerlijn. In alle onderwijseenheden (OE) is er meestal één dominante leerlijn te onderscheiden (zie voor nadere uitwerking van de leerlijnen Hoofdstuk 1 C 1. Inhoud van het curriculum van de opleiding PMT-BA: samenhang door leerlijnen ). Het competentiegericht onderwijs is volop in ontwikkeling. 7

8 De gangbare beroepspraktijk is richtinggevend voor de opleidingsdoelen van de opleiding voor psychomotorisch therapeut. De beroepstaken, zoals geformuleerd door de beroepsvereniging (Nederlandse Vereniging Psychomotorische therapie [NVPMT], 2009) en de Federatie Vaktherapeutische Beroepen (Geestelijke Gezondheidszorg Nederland [GGZ Nederland], 2012) zijn richtinggevend. Een ander concreet gevolg van het doorontwikkelen van het competentiegericht opleiden betreft de docent-student verhouding. Studenten worden meer en meer bevraagd zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. Consequentie hiervan is dat docenten vanuit een andere studentpositie bevraagd worden. Dit komt volledig overeen met de houding van de opleider die gericht is op competentie-ontwikkeling bij de student. De dynamiek tussen vragen en bevraagd worden, de onderhandelingsmogelijkheden en de noodzaak om verantwoord te kunnen handelen lopen hierbij op een leerzame wijze parallel met het functioneren in de beroepspraktijk. Naast deze ontwikkelingen zijn er een aantal aspecten die de onderwijsvisie van de opleiding PMT-BA kernachtig weergeven. Deze concepten staan hierna kort toegelicht. Sociaal Constructivisme Ons onderwijs is gebaseerd op de principes van de sociaal constructivistische leertheorie. Het sociaal constructivisme gaat ervan uit dat mensen zelf betekenis verlenen aan hun omgeving en dat sociale processen hierbij een prominente rol spelen. De focus ligt op de sociale constructie van kennis. Kennis ontstaat door interacties van interne (cognitieve) factoren en externe (omgevings- en sociale) factoren. De actieve rol van de student bij het verwerken van informatie en het verwerven van kennis wordt benadrukt. Door het delen van zijn ervaringen met anderen zal de student zich breder oriënteren, wat zal bijdragen tot kennis met een hogere mate van objectiviteit. De kerngedachte van het constructivisme is dat leren altijd begint met de verkenning, bewustwording en activering van eigen voorkennis en kijk op de beroepspraktijk. Voor de didactiek betekent dit dat de inzet van docenten gericht is op het coachen van de studenten naar een steeds hogere mate van zelfregulatie (reflecteren op en sturing geven aan het eigen leerproces). Leren als cyclisch proces We gaan ervan uit dat competentiegericht opleiden zich niet zozeer laat karakteriseren door het afwerken van competentielijstjes als wel door het op een competente wijze leren uitvoeren van verschillende beroepsrollen en -taken. Het gaat er niet om dat een student competenties heeft, het gaat er veeleer om dat hij competent handelt in relevante beroeps(opleidings)situaties. Een competente psychomotorisch therapeut is in staat adequaat zijn beroepstaken uit te voeren, waarbij hij zijn handelen afstemt op de context waarin hij zich bevindt en dit met een persoonlijke betrokkenheid doet. De afstemming op de context behelst daarbij (1) het kunnen afstemmen op de specifieke doelgroep waarmee of waarvoor wordt gewerkt, (2) de afstemming op de inhoudelijke behandel- en/of beleidsdoelen waarbinnen wordt geopereerd en (3) de afstemming op de geldende regels, (behandel)protocollen en verantwoordelijkheden van de specifieke beroepscontext waarbinnen een functie wordt uitgeoefend. 8

9 De opleiding is er op gericht de student voor te bereiden op het beroep van psychomotorisch therapeut. Binnen de beroepscomponent krijgt deze voorbereiding in belangrijke mate vorm door middel van stages, echter ook in andere kenmerkende beroepssituaties zoals bv, de werkplaatsen methodische en therapeutische vaardigheden waar deze integrerende aspecten expliciet aan de orde komen. De stages zijn richtinggevend voor het onderwijs in de beroepscomponent. De stage wordt ondersteund door de BeroepsOndersteunende Onderwijseenheden (BOO s). Deze BOO s hebben als didactische grondstructuur de benadering van de te verwerven competenties langs de vier leerlijnen. In de stage doen studenten leerervaringen op. Binnen Supervisie, intervisie en coaching (SIC) wordt daarop terug geblikt. In de conceptuele, vaardigheids- en integrale leerlijn vindt verdieping en training plaats. Maar ook binnen de lessen zelf wordt ervaring opgedaan en is reflectie en verdieping aan de orde. Het doorlopen van de leercirkel vindt in herhaling en zowel in grotere als kleinere eenheden (lessen, opdrachten, stage) plaats. In de optiek van de Calo is competentiegericht leren op te vatten als het doorlopen van een leerspiraal. In deze leerspiraalzijn vier fasen te onderscheiden, die weergegeven zijn in de volgende afbeelding. Fase van Evaluatie en Planning A.d.h.v. evaluaties vaststellen van resultaat & niveau en op grond daarvan een leerplan maken. Fase van Ervaringen Realistisch, uitdagend en gecontextualiseerd karakter Fase van Verdieping en Training Gericht oefenen en/of theoretische en conceptuele verdieping Fase van Reflectie Reflectie op context, gedrag, bekwaamheden, overtuigingen, identiteit en betrokkenheid. Figuur 3.1 De vier fasen in de leerspiraal Het doorlopen van de leerspiraal gebeurt idealiter niet in een kort tijdsbestek en eenmalig, maar verspreid over een langere periode met een aantal herhaalmomenten. Alleen op die manier krijgt de student de gelegenheid verschillende ervaringen op te doen in verschillende contexten en op verschillende complexiteitsniveaus waarop gereflecteerd kan worden, verschillende (deel)aspecten te oefenen of conceptueel te verdiepen en meerdere plannen uit te proberen. Leren is anders gezegd een cyclisch proces. 9

10 Vraaggeleid leren Een van de consequenties van bovenstaande opvatting is de noodzaak van het creëren van een uitnodigende, uitdagende en praktijkgerichte leeromgeving voor iedere student. Vooral een leeromgeving die zo flexibel is dat daarin kan worden ingespeeld op individuele leervragen, verschillende leerroutes worden aangeboden en verschillende accenten kunnen worden gelegd in uitstroomprofielen. De leervragen worden echter niet alleen geleid ( gestuurd ) door studentfactoren, maar ook door wat het werkveld waarvoor wordt opgeleid vraagt. De praktijk als leerbron De gangbare beroepspraktijk van de psychomotorische therapeut is richtinggevend voor de opleidingsdoelen van de opleiding PMT-BA. Het in de verschillende fasen van de opleiding werken en leren in de praktijk wordt gezien als een van de belangrijkste leerbronnen. In de uitwerking van de verschillende onderwijseenheden in de verschillende fases van de opleiding wordt aangesloten bij de ontwikkeling van de competenties van de student. Hierbij worden kenmerkende beroepssituaties, vooral de stages, zo veel als mogelijk als uitgangspunt genomen. Niveaus van uitvoering In elke fase van de opleiding dient het daarbij passende niveau van de uitvoering van een beroepstaak te worden vastgesteld aan de hand van criteria als complexiteit, mate van externe sturing, zelfstandigheid en transfer (mate van wendbaarheid). Er worden 3 niveaus onderscheiden: basis-, gevorderd en bachelorniveau. Cesuur Onder cesuur verstaan we de beschrijving van datgene wat, op een bepaald niveau, minimaal van de student verwacht wordt bij het werken aan de leertaken. Deze beschrijving is gebaseerd op de competenties die aan de orde zijn en de mate van zelfstandigheid van handelen van de student. Deelcesuren zijn afgestemd op de complexiteit van de context waarbinnen gewerkt wordt, welke op haar beurt is afgestemd op de opleidingsfase. De eindcesuur van de opleiding is geformuleerd op het bachelor niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. In deel- resp. eindcesuur wordt de samenhang tussen beroepstaak en competenties expliciet wordt het niveau van de uitvoering van de beroepstaak beschreven voor de verschillende opleidingsfasen en daarin aangeboden onderwijseenheden. Studievoortgang De onderwijseenheden zijn geclusterd in majordelen en een minor. Iedere student kiest zijn eigen leerroute in overleg met zijn studieloopbaanbegeleider (SLB er). Hij maakt daarvoor regelmatig een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) en een persoonlijk activiteitenplan (PAP) en houdt zijn studieresultaten (producten) bij in een portfolio. Hiermee creëert hij bewijslasten voor de toetsing (assessment) van zijn reeds verworven competenties. 10

11 Assessments In een assessment wordt beoordeeld in hoeverre een student in staat is om de verworven competenties op het niveau van betreffende opleidingsfase te integreren en in hoeverre hij daarmee beantwoordt aan de (eind)kwalificaties waartoe de opleiding PMT-BA opleidt. Deze kwalificaties zijn vervat in de 8 beroepscompetenties waarvan de student moet kunnen aantonen, o.a. door middel van zijn portfolio, dat hij de eigenaar is. Komend studiejaar zullen studenten, naast het werken aan de hand van te ontwikkelen competenties, in toenemende werken aan de hand van leertaken en te ontwikkelen beroepsproducten. We onderscheiden een formatief en summatief assessment. Kijk voor meer informatie op de Electronische Leer Omgeving (ELO). Formatief assessment De student krijgt in de loop van zijn opleiding regelmatig feedback van medestudenten, docenten, supervisoren, trainers, collega s of cliënten, ter ondersteuning van zijn leerproces, waarbij uitspraken gedaan worden over zijn competenties. Deze vorm is van belang ter voorbereiding op de summatieve competentiebeoordeling. De feedback heeft betrekking op zijn: - handelen en attitude - beroepsproducten - meta-handelen Als de feedback erop wijst dat een competentie (deels) is ontwikkeld, kan deze als bewijsmateriaal in het portfolio opgenomen worden. Bij vooraf te bepalen onderwijseenheden is het dan mogelijk om zgn. Geoormerkte formatieve toetsen af te leggen waarbij de beoordelende docent een door de student verworven (deel)competentie aftekent als bewijslast die gebruikt kan worden in het summatief assessment. Summatief assessment Door de assessoren wordt beoordeeld of de student zich de 8 beroepscompetenties heeft eigen gemaakt. Door middel van overlegging van bewijslasten uit zijn portfolio, zijn assessmentpaper en zijn mondelinge presentatie, toont de student aan dat hij de eindkwalificaties van de opleiding PMT-BA en de daarbij horende competenties bezit. Het aanvoeren van elders verworven competenties (EVC s) is hierbij toegestaan. 3 - Studiebegeleiding Door de gehele opleiding heen wordt aandacht gegeven aan studie- en loopbaanbegeleiding. De student wordt begeleid door een mentor en/of studieloopbaanbegeleider (SLB er). Zie voor de uitwerking hiervan de volgende paragraaf. De mentor begeleidt de student in de propedeuse. Het mentoraat heeft tot taak de dagelijkse gang van zaken met de student en de groep waarin deze onderwijs volgt te regelen. Hierbij heeft de mentor in het bijzonder aandacht voor een goede introductie op studeren aan de opleiding, de transitie naar het leven als student en de groepsprocessen die spelen. De SLB er begeleidt de student, gedurende het gehele opleidingstraject, bij zijn studievoortgang, o.a. in de keuzes die de student moet maken voor zijn studieroute, de profileringsruimte en de vrije minor. 11

12 Eén van de minorkeuzemogelijkheden betreft een premastertraject i.s.m. de VU. Hierdoor is een goede aansluiting op de studie bewegingswetenschappen gegarandeerd. In de bachelorfase van de opleiding begeleidt de SLB er de student tevens bij de stap naar de arbeidsmarkt of naar doorstuderen. Betreft dat laatste niet een direct aansluitende wetenschappelijke master (zoals orthopedagogiek, psychologie of bewegingswetenschappen) dan wordt de student gewezen op de professionele master PMT die Windesheim aanbiedt (er zijn eisen ten aanzien van werkervaring alvorens een student met een bachelor PMT-BA diploma kan starten bij de master PMT). 4 - Kwaliteit en studeerbaarheid De studielast is vrijwel evenredig verdeeld over de semesters zoals weergegeven in dit schema. De totale studielast van de onderwijsheden per semester resulteert in een studiewerkweek van ongeveer 40 uur, verspreid over collegerijke weken, bufferweken, projectweken en college-luwe weken. Jaarlaagteams zien toe op een adequate verdeling van de studielast binnen de studiejaren en binnen de semesters. Zij doen dit o.a. door spreiding van inleverdata van opdrachten en tentamendata. Ter bevordering van de studeerbaarheid zijn enkele drempels in het studieprogramma opgenomen. Zie voor de beschrijving hiervan Hoofdstuk C 1.1.b. De studieloopbaanbegeleiding De wijze waarop de studieloopbaanbegeleiding is vormgegeven is vastgelegd in de handleiding Competent aan de slag. Het document Competent aan de slag wordt komend jaar vernieuwd. De meest recente documenten betreffende studieloopbaanbegeleiding zijn op ELO te vinden zijn onder Projecten. De beoordeling van de onderwijs- en examenregeling als bedoeld in artikel 7.14 WHW De beoordeling van de onderwijseenheden van de Calo-opleidingen gebeurt volgens een gestandaardiseerde procedure (KWZ). Het aanbieden van individuele routes voor studenten met achterstand (studiecontracten) Voor de studenten met achterstanden wordt, binnen grenzen van operationele haalbaarheid, tijdens de vier jaar van de opleiding gezocht naar studieprogramma s met een omvang van 60 EC per studiejaar. De student heeft zelf de verantwoordelijkheid met een voorstel te komen. Het aangepaste studieprogramma omvat beroepsspecifiek onderwijs en/of profileringsactiviteiten en/of stage (als aan de daarvoor gestelde drempels is voldaan). Studenten die naar aanleiding van de begeleidingsvergadering van het docententeam in de hoofdfase een advies studie staken hebben gekregen kunnen alleen de studie vervolgen nadat zij in een gesprek met de SLB er hebben gemotiveerd waarom zij het advies negeren en nadat zij een reëel studiecontract hebben overlegd aan hun SLB er en de hogeschoolhoofddocent. In dit contract maakt de student aannemelijk waarom hij toch denkt een reële kans te hebben de opleiding met succes af te ronden en welke conclusies hij zal verbinden aan het in gebreken blijven. Het studiecontract wordt ondertekend door de student, de SLB er en de hogeschoolhoofddocent. 12

13 De student mag per cursusjaar per onderwijseenheid aan maximaal twee tentamengelegenheden, zoals aangeboden tijdens het semester dat het betreffende vak gevolgd is, deelnemen. Studenten die langer dan vier jaar over de opleiding doen, de zogenaamde vijfdejaars en ouder, krijgen in het eerste semester van het vijfde jaar de mogelijkheid tot het samenstellen van een inhaalprogramma van het tweede, derde jaar en vierde studiejaar. Hierbij dienen ze wel in te voegen in de tentamenregeling voor 5 e jaars en ouder. 5 - Vorm van de opleiding Het onderwijs in de opleiding wordt voltijds en deeltijds verzorgd. In hoofdstuk 1.3 Inrichting van het onderwijs worden de beide leerroutes nader uitgewerkt. 13

14 B - DE RELATIE VAN DE OPLEIDING MET HET BEROEPENVELD 1 - Doelstelling van de opleiding De opleiding leidt op voor psychomotorisch therapeut. De centrale doelstelling van de opleiding kan omschreven worden als: Het verwerven van de beroepscompetenties die nodig zijn om als beginnend (of junior) psychomotorisch therapeut in de diverse werkvelden, onder andere die van de (Geestelijke) Gezondheidszorg, te kunnen gaan werken. Een aantal kernvaardigheden die de beroepscompetenties illustreren: De bachelorstudent PMT ontwikkelt een gefundeerde eigen visie op de specifieke aard van het toekomstige werkveld en op de plaats die de psychomotorische therapie, waarvan de bewegingsagogie deel uitmaakt, als discipline inneemt binnen dat werkveld; De bachelorstudent PMT verwerft voldoende inhoudelijke deskundigheid (waaronder methodische en therapeutische vaardigheden) om als startbekwaam psychomotorisch therapeut te kunnen gaan werken in de (geestelijke) gezondheidszorg en speciaal onderwijs; De bachelorstudent verwerft vaardigheden om multidisciplinair te kunnen werken en heeft hiertoe adequate gespreksvaardigheden, onderhandelingsvaardigheden en vaardigheden in het schriftelijk rapporteren ontwikkeld; De bachelorstudent PMT verwerft vaardigheden om kritisch te kunnen reflecteren op zijn professionele handelen en om dat handelen systematisch verder te ontwikkelen in de beroepspraktijk; De bachelorstudent PMT verwerft vaardigheden om de vakliteratuur bij te houden en om relevante nieuwe kennis en inzichten uit deze literatuur te integreren in zijn professioneel handelen. De bachelorstudent PMT verwerkt kennis en vaardigheden om praktijkgericht onderzoek op te zetten, uit te voeren en te evalueren of hierin te participeren. 2 - De eindtermen c.q. eindcompetenties van de opleiding 2.1 Beroepstaken De beroepspraktijk van een psychomotorisch therapeut kan weergegeven worden in beroepstaken. Onder beroepstaak verstaan we een betekenisvolle, afgebakende, hele taak zoals deze in alle complexiteit door een beroepsbeoefenaar wordt uitgevoerd. Als opleiding creëren wij een leeromgeving waarin het werken aan deze beroepstaken zo wordt ingericht dat de student op adequate wijze de daartoe benodigde kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes in onderlinge samenhang kan leren toepassen. Werksituaties, stagesituaties, simulaties daarvan, praktijkopdrachten en projecten zijn aangewezen instrumenten daarvoor. 14

15 De eindkwalificaties van de bachelor opleiding PMT-BA sluiten aan bij de beroepstaken zoals, in het beroepsprofiel psychomotorisch therapeut, beschreven door de Nederlandse Vereniging Psychomotorische Therapie (NVPMT) (NVPMT, 2009). De opleiding heeft de vier beroepstaken (NVPMT, 2009) uitgewerkt tot 8 beroepscompetenties die verworven dienen te worden tijdens de opleiding. De beroepscompetenties zijn uitgewerkt waarbij het bachelorniveau in leertaken en gedragsindicatoren beschreven staan (zie competent aan de slag op ELO). De eindkwalificaties van de bachelor PMT-BA sluiten tevens aan bij het beroepscompetentieprofiel gezondheidszorg vaktherapeut (BCP GZ-vaktherapeut) (GGZ Nederland, 2012). Psychomotorische therapie valt, net als beeldende, dans-, drama- en muziektherapie, onder de vaktherapeutische beroepen en zijn als zodanig erkend door het Coördinerend Orgaan Nascholing en Opleiding (CONO). Onderstaand schema (zie tabel 1) geeft de samenhang weer tussen beide beroeps(competentie)profielen. OVERZICHT BEROEPSTAKEN PSYCHOMOTORISCHE THERAPIE Beroepstaak (NVPMT, 2009) BCP GZ-vaktherapeut (GGZ Nederland, 2012) 1. behandeling van cliënten Cliëntgebonden beroepstaken: 1. Contact leggen met en opbouwen van een therapeutische relatie met cliënt/cliëntsysteem; 2. Redeneren en opereren vanuit een vaktherapeutische rationale; 3. Verrichten van vaktherapeutische aanmelding, observatie en diagnostiek; 4. Uitvoeren van vaktherapeutisch behandelplan en het effect evalueren; 5. Hanteren van de eigen vakdiscipline t.b.v. behandeling van cliënten. 2. organisatie Organisatiegebonden beroepstaken: 6. Samenwerken met collega vaktherapeuten en andere disciplines rondom behandeling; 7. Werkzaamheden afstemmen op beleid vanuit de organisatie en meewerken aan innovatie; 8. Beheren van randvoorwaarden betreffende vaktherapie. 3. professionele ontwikkeling Professiegebonden beroepstaken: 9. Vaktherapeutische competenties ontwikkelen en onderhouden, professionaliseren en profileren van de beroepsuitoefening; 4. onderwijs en onderzoek 10. Participeren in praktijkgericht en wetenschappelijk onderzoek; 11. Overbrengen van kennis en ervaring aan anderen. Tabel 1. Samenhang weer tussen beroeps(competentie)profiel NVPMT (2009) en GGZ Nederland (2012). Om bovenstaande beroepstaken professioneel te kunnen uitoefenen op bachelorniveau verwerft de student zich beroepscompetenties. De opleiding heeft, voortkomend uit de beroepstaken, de volgende acht beroepscompetenties geformuleerd: 1. overleggen en samenwerken; 2. reflecteren en positioneren; 3. observeren en analyseren; 4. ontwerpen en arrangeren; 5. begeleiden en behandelen; 6. evalueren en rapporteren; 7. conceptueel en normatief handelen; 8. reguleren en innoveren. 15

16 De beroepstaken en beroepscompetenties zijn met elkaar verbonden. Zie in Tabel 2 een voorbeeld uitwerking voor de wijze waarop de competentie behandeling van cliënten (NVPMT, 2009) oftewel Legt contact en bouwt een therapeutische relatie op (GGZ Nederland, 2012) verbonden is aan de beroepscompetenties. Beroepstaak NVPMT Beroepstaak BCP GZvaktherapeut 1. Behandeling van cliënten 1. Legt contact en bouwt een therapeutische relatie op Omschrijving beroepstaak BCP GZ-vaktherapeut: De GZ-vaktherapeut legt contact met de cliënt/ het cliëntsysteem op basis van de wensen en de hulpvraag van de cliënt. Zij gaan een professionele samenwerkingsrelatie aan van korte of langere duur die door vaktherapeutische activiteiten en verbale middelen gestalte krijgt. De cliënt werkt aan zijn herstel. De vaktherapeut voert met de cliënt de dialoog over de hulpvraag en problematiek, ondersteunt en begeleidt de communicatie met het oog op de therapeutische relatie De GZ-vaktherapeut (Activiteiten): Legt contact met de cliënt; Sluit aan bij de hulpvraag en leefwereld van de cliënt; Wisselt informatie uit met de cliënt over hulpvraag, ondersteuningswensen, gedrag en de mogelijkheden van therapie; Gaat met de cliënt een samenwerkingsrelatie aan in het betreffende vakgebied; Ondersteunt en begeleidt de communicatie met vaktherapeutische activiteiten en verbale middelen; Ondersteunt de cliënt in het maken van keuzes voor gewenste en bereikbare therapiedoelen; Sluit aan bij de mogelijkheden en stimuleert de cliënt om nieuwe ervaringen op te doen. Relatie met generieke competenties: Is contactueel en communicatief; Werkt vraaggericht en oplossingsgericht; Werkt inzichtelijk en verantwoord. Relatie met vaktherapeutische competenties: Gaat uit van de hulpvraag van de cliënt en afstemmen d.m.v. vaktherapeutische interventies en activiteiten; Voert de vaktherapeutische dialoog vanuit inter-persoonlijk en vakmatig perspectief; Maakt de eigen vakdiscipline inzichtelijk en verantwoordt deze naar betrokkenen. Beroepscompetenties overleggen en samenwerken; reflecteren en positioneren; observeren en analyseren; begeleiden en behandelen. Tabel 2. Uitwerking van de samenhang tussen beroepstaak 1 (NVPMT, 2009), beroepstaak 1 (GGZ Nederland, 2012) en de beroepscom petenties van de opleiding. De student verwerft beroepscompetenties door leertaken uit te voeren in beroeps(gelijkende)- en andere leersituaties die in de loop van de opleiding toenemen in complexiteit en een toenemend beroep doen op zelfstandig handelen. De opleiding formuleert op basis van de 11 beroepstaken en beroepscompetenties tevens 11 leertaken en bij de beroepstaken/leertaken worden op elk opleidingsniveau (basis, gevorderd, bachelor) beroepsprodukten geformuleerd (zie voor de meest recente versies van documenten ELO onder projecten ). De eindcesuur is in het document Competent aan de slag per beroepstaak beschreven en vastgelegd. 16

17 2.2 Relatie curriculum met HBO-kwalificaties. Het curriculum van de opleiding PMT-BA is ingebed in het geheel van (internationale) HBO-kwalificaties enerzijds en de beroepstaken anderzijds. De HBO-kwalificaties zijn rechtstreeks afgeleid van de Dublindescriptoren. Deze descriptoren betreffen de volgende onderwerpen: Dublin descriptoren Knowledge and understanding (Kennis en inzicht) Applying knowledge and understanding (Toepassen van kennis) Making judgements (Oordeelsvorming) Communication (Communicatie) Learning skills (Leervaardigheden) Generieke kwalificaties HBObachelor (NQA) Brede, multidisciplinaire basis Probleemgericht werken Methodische en reflectief denken en handelen Sociaalcommunicatieve bekwaamheid Professionalisering Generieke HBO-kwalificaties (Cie Franssen, 2001) - Brede professionalisering - Multidisciplinaire integratie - Probleemgericht werken - Wetenschappelijke toepassing en onderzoek - Creativiteit en complexiteit in handelen - Methodisch en reflectief denken en handelen - Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid - Sociaal-communicatieve bekwaamheid - Basiskwalificering voor managementfuncties - Transfer en brede inzetbaarheid - Brede professionalisering Doordat de generieke HBO-kwalificaties rechtstreeks zijn afgeleid van de Dublin descriptoren waarborgen ze het bachelor-niveau. De Hogeschool Windesheim heeft de 10 HBO-kwalificaties overgenomen en er de 11 e competentie zelfsturing op de eigen opleiding en loopbaan aan toegevoegd. De eindkwalificaties voor de PMT-BA opleiding zijn afgeleid van de beroepstaken zoals omschreven in het beroepsprofiel en zijn daarmee specifieker dan de HBO-competenties. 3-Inhoud van de opleiding 3.1 Definitie Psychomotorische Therapie De omschrijving van psychomotorische therapie zoals die binnen de opleiding PMT-BA gebruikt wordt, is die volgens het beroepsprofiel van de NVPMT (2009): Psychomotorische therapie is een behandelvorm voor mensen met psychische problematiek, waarbij op methodische wijze gebruik gemaakt wordt van interventies gericht op de lichaamsbeleving en het bewegingsgedrag. 17

18 3.2 Beroepspraktijk van de psychomotorisch therapeut De visie van de opleiding op PMT kan als volgt omschreven worden: De aan de Calo opgeleide bachelor PMT-er is optimaal in staat in de veranderende werkvelden van gezondheidszorg en welzijn, met vakmanschap en innovatiekracht ten aanzien van lichamelijkheid en bewegingsgedrag, professioneel werkzaam te zijn. Zij maakt hierbij gebruik van interventies, gericht op lichaamsbeleving en bewegingsgedrag, waarbij deze werkvormen de cliënt letterlijk in beweging laat komen ofwel stil laat staan bij (de betekenis van) interactioneel bewegingsgedrag en lichaamsbeleving. Interventies vinden planmatig en doelgericht plaats waarbij bewegings- en belevingsactiviteiten in een PMT-context geconstrueerd en gemanipuleerd worden. Werkvelden van de PMT-BA Psychomotorisch therapeuten zijn werkzaam binnen: Gezondheidszorg Intramurale gezondheidszorg: - algemene psychiatrische ziekenhuizen - psychiatrische afdelingen van algemene en/of academische ziekenhuizen - universitaire klinieken - kinder- en jeugdpsychiatrische klinieken/centra - klinieken voor verslavingszorg - forensisch psychiatrische klinieken - medisch kindertehuizen - psychotherapeutische gemeenschappen - herstellingsoorden - epilepsiecentra - astmacentra - revalidatiecentra - verpleeghuizen voor somatisch zieken en psychogeriatrische patiënten - instellingen voor mensen met een zintuiglijke handicap Semi- en extramurale gezondheidszorg: - Regionale Instituten voor Ambulante GGZ (RIAGG) - Multi Functionele Eenheden geestelijke gezondheidszorg - psychiatrische dag- en poliklinieken - medisch kinderdagverblijven - vrijgevestigde praktijk - therapie aan huis projecten - gezondheidscentra - fysiotherapiecentra - psychologen of pedagogen praktijken 18

19 Instellingen voor mensen met een licht verstandelijke beperking - residentiële centra voor licht verstandelijk gehandicapten - instellingen voor sterk gedragsgestoorde, licht verstandelijk gehandicapten Instellingen voor mensen met een verstandelijk beperking - residentiële centra voor verstandelijk gehandicapten - dagverblijven voor kinderen, ouderen en mensen met een meervoudige handicap Orthopedagogische instellingen Speciaal Onderwijs - speciaal onderwijs (SO) en speciaal voortgezet onderwijs (SVO): Speciaal onderwijs voor lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk gehandicapte leerlingen en leerlingen met gedragsstoornissen - cluster 1 t/m 4 - overige schoolvormen Instellingen (projecten)voor Jeugdhulpverlening - instituten voor zeer intensieve behandeling - opvanghuizen - dagcentra voor schoolgaande jeugd Welzijnswerk en vrije tijd sector Instellingen in de welzijnssector - vormingscentra - buurthuizen Gehandicaptensport - sportmix - club extra - G-sportafdeling, reguliere sportvereniging Justitiële instellingen - Penitentiaire instellingen - TBS-klinieken Overige organisaties - instellingen voor seksespecifieke hulpverlening - instituten voor slachtofferhulp / daderhulp - instellingen voor hulp aan oorlogsslachtoffers/daders - vluchtelingenhulp - transculturele hulpverlening - uitzending naar buitenland (bijv. voor War Child) - cliniclowns / pleisterclowns (na specialistische training) - hospitium - re-integratiecentra 19

20 Steeds meer psychomotorisch therapeuten voeren een eigen praktijk. Ze werken daarbij samen met regionale hulpverleners en verwijzers zoals het Riagg en huisartsen. De meeste vrijgevestigde psychomotorisch therapeuten zijn aangesloten bij de Werkgroep Zelfstandig Gevestigde Vaktherapeuten van de FVB. PMT ers in een instelling werken vrijwel altijd multidisciplinair en zullen in het behandelteam met alle disciplines en functionarissen samenwerken. Doelgroepen voor de PMT-BA PMT-ers behandelen cliënten met een breed scala aan psychosociale problemen en psychiatrische stoornissen. Met deze begrippen wordt ook verwezen naar ontwikkelingsstoornissen, (gevolgen van) lichamelijke of verstandelijke beperkingen, psychosomatische klachten en psychomotorische klachten. De problematiek die door PMT-ers wordt behandeld, heeft in het algemeen biologische, sociale en psychische componenten en kan zich afspelen op diverse levensgebieden. Cliënten kunnen tot alle leeftijdsgroepen behoren: kinderen, jeugd, volwassenen en ouderen. PMT-ers bieden individuele behandeling, groepsbehandeling, partner-relatietherapie en gezinstherapie. Behandeldoelstellingen De psychomotorische therapie probeert mensen niet alleen beter te maken, maar begeleidt hen er beter op te worden. De hulpverlener is niet alleen gericht op emotionele en cognitieve herstructurering maar streeft samen met de deelnemer (en in afstemming met het behandelteam) naar adequate deelname in voor de deelnemer relevante sociale verbanden (participatieniveau). Dit komt overeen met het relationele concept van bewegen en hulpverlening, dat fundamenteel is voor de opleiding. We gaan uit van een voortdurende interactie tussen de mens en zijn sociale en materiële context, waarbij het bewegen en de lichamelijkheid vanzelfsprekende, onontbeerlijke aspecten zijn. Binnen de hulpverlening kunnen bewegen en lichamelijkheid aangrijpingspunten zijn voor begeleiden en behandelen. Ziek zijn, het hebben van een stoornis of afwijkend zijn wordt bezien vanuit het perspectief dat de persoon uitgevoegd raakt uit contexten die voor hem of haar relevant zijn (gezin, werk, hobby s, etc.). Het denken, voelen en handelen 1 betreffende het participatieproces kunnen gestagneerd dan wel negatief beïnvloed zijn. Er kan sprake zijn van een situatie van mislukken en/of zich mislukt voelen, uitmondend in een negatief relatiepatroon van de deelnemer in zijn relevante contexten. Doel van de begeleiding en behandeling is onder andere dit negatief relatiepatroon te verhelderen en de deelnemer te motiveren, te steunen en te helpen de relatiepatronen te hernieuwen en herwaarderen. Wat er beter op worden inhoudt, wordt bepaald in samenspraak met de deelnemer en door de contextuele variabelen van het sociale verband van de deelnemer. De contextuele variabelen dienen meegenomen te worden in de keuze voor begeleiding c.q. behandeling met de aangrijpingspunten bewegen en lichamelijkheid. Actuele ontwikkelingen in het werkveld 1 Binnen de opleiding wordt denken, voelen en handelen geoperationaliseerd door het werken met LECS. LECS is een observatie- en analysemodel dat staat voor: lichamelijk, emotioneel, cognitief en sociaal. 20