Kijkduin in 2020 Het andere Den Haag aan zee. Samenvatting concept Masterplan. Wéreldstad aan Zee 1

Transcriptie

1 Kijkduin in 2020 Het andere Den Haag aan zee Samenvatting concept Masterplan Wéreldstad aan Zee 1

2 De Samenspraak Voordat u op pagina 4 start met de inleiding van deze brochure, waarin wij u meenemen op ontdekkingstocht door het Kijkduin van 2020, vertellen wij u over de samenspraak die in de herfst van 2008 plaatsvond. Om deze samenspraak te kunnen duiden, lichten wij eerst kort de aanloop toe. Toen de gemeente Den Haag een Nota van Uitgangspunten voor het plangebied Kijkduin opstelde, bestudeerde ze het gebied uitvoerig en voerde ze gesprekken met een groot aantal partijen. Op deze manier werden alle kwaliteiten en kernpunten in kaart gebracht. Hieruit kwam een voorkeursmodel naar voren, dat gepresenteerd is in de Nota van Uitgangspunten. Op 10 juli 2008 keurde de gemeenteraad deze Nota van Uitgangspunten goed. Een aantal punten stond op dat moment vast: er mag géén bebouwing boven de 50 meter zijn; behoud van het karakter van familiebadplaats staat centraal; het betreft een programma van woningen; de nadruk ligt op het investeren in het groen en het creëren van een eenheid door de verschillende natuurgebieden met elkaar te verbinden. Over sommige punten bestonden nog vragen: hoe gaat we het aaneengesloten groengebied inrichten; waar is ruimte voor eventuele hoogteaccenten; waar komen de woningen en wat voor type woningen betreft het; welke sportvoorzieningen mogen absoluut niet uit het gebied verdwijnen en welke ontbreken nog? Deze uitgangspunten en vragen zijn vastgelegd in de discussienota en vormden voor de gemeente de basis voor de samenspraak. Samenspraak van start De samenspraak ging 21 september 2008 van start. Op deze startdag stond op het Deltaplein een grote tent met een informatiemarkt. Hier kregen belangstellenden uitleg over de samenspraak. Wat houdt samenspraak in, hoe verloopt het proces en hoe kun je meedoen? Verder konden ze zich inschrijven voor deelname aan de themabijeenkomsten. Buiten was er gelegenheid om met een bus een rondrit door het gebied te maken. Ook was er een leuke wandelroute. Kinderen vermaakten zich uitstekend dankzij een kinderprogramma. Samenspraak in vijf thema s: De bijeenkomsten stonden elk in het teken van een thema. Landschap en natuur Wonen Bereikbaarheid Voorzieningen Kunst en cultuur Door deze themagerichte insteek konden betrokkenen echt de diepte ingaan tijdens de discussie. In groepen van tien tot vijftien deelnemers spraken zij over de mogelijkheden van dat thema voor het gebied. Een onafhankelijke voorzitter leidde elke themabijeenkomst. Thema Landschap en natuur De betrokkenen bogen zich uitgebreid over vragen als: hoe kunnen we de kracht van het landschap versterken? Hoe kunnen de verschillende natuurgebieden beter op elkaar aansluiten? Moeten we de Machiel Vrijenhoeklaan overkappen? Na de samenspraak verwerkte de gemeente onder andere de volgende punten in het concept Masterplan: versterken van de groene verbinding tussen duinen en achterland; verplaatsen van woningen naar de Kijkduinsestraat; herinrichten van de Machiel Vrijenhoeklaan; 2 Wéreldstad aan Zee

3 compacte badplaats in de duinen; verlengen van de boulevard en een wellnessfunctie bij Hoogheemraadschap; realiseren van een verbinding met Meer en Bos. Thema Wonen wellness past goed bij Kijkduin, mits kleinschalig; behouden en optimaliseren van de golf; ontwikkelen van een nieuw winkelcentrum met breed winkelaanbod; ontwikkelen van een zorghotel; opzetten van een ecomanege. Vanwege de grote belangstelling voor dit thema vonden zowel middag- als avondsessies plaats. Vragen die onder meer aan de orde kwamen: wat is de meeste geschikte locatie voor de hoogteaccenten tot 50 meter? Wat is de ideale woningenmix per locatie? Wat zijn geschikte locaties om te bouwen en welke architectuur past hierbij? Na de samenspraak verwerkte de gemeente onder andere de volgende punten in het concept Masterplan: duurzame groene architectuur passend in het landschap; zo min mogelijk hoogteaccenten; noodzaak van het herontwikkelen van de badplaats; concentratie van woningen langs de Kijkduinsestraat. Thema Bereikbaarheid Tijdens deze sessie stonden ontwerpen als verkeerinrichting, parkeren, openbaar vervoer en wandel- en fietsroutes centraal. Na de samenspraak verwerkte de gemeente onder andere de volgende punten in het concept Masterplan: goede fietsroute langs de kust; grote overbouwde parkeergarage onder het Deltaplein; doortrekken van RandstadRail naar de badplaats. Thema Voorzieningen Wat zijn voorzieningen? Tijdens deze bijeenkomst spraken de aanwezigen over wat voorzieningen zijn en welke voorzieningen in toekomst nodig lijken. Ook stonden ze stil bij het thema Wellness en de invulling van dit thema in Kijkduin. Na de samenspraak verwerkte de gemeente onder andere de volgende punten in het concept Masterplan: Thema Kunst en Cultuur Van badcultuur naar cultuurbad? Hoe moet het cultuurhuis vorm krijgen? Hoe kunnen cultuur en architectuur tot uiting komen in het landschap? Dit waren onder andere vragen die tijdens deze sessie aan bod kwamen. Dit creatieve overleg had als resultaat dat voor kunst en cultuur 1,5 miljoen euro beschikbaar komt. Resultaten samenspraak Na dit intensieve traject ging de gemeente hard aan de slag. Niet alleen om de gegevens uit de samenspraak te bekijken, maar ook om te onderzoeken hoe ze deze in het concept Masterplan kon verwerken. Bij de oogstbijeenkomst op 10 december 2008 presenteerde de gemeente drie verschillende denkrichtingen. De voorkeur vanuit de samenspraak ligt bij het model groene grens. Dit houdt in dat de woningbouw zoveel mogelijk tegen de bestaande stad aan moet komen en binnen de huidige lijnen van de badplaats. Vertaling samenspraak in concept Masterplan Alle reacties en gesprekken in de samenspraak staan in de Nota samenspraak. De gemeente nam de reacties en suggesties grondig door en verwerkte deze, indien of waar mogelijk, in het concept Masterplan. Dit houdt in dat er wijzigingen zijn ten opzichte van de eerder vastgestelde Nota van Uitgangspunten Kijkduin: zoveel mogelijk uitgaan van het model groene grens ; terugbrengen van het aantal hoogteaccenten; realiseren van een aaneengesloten groengebied; niet ontwikkelen van de twee voormalige voetbalvelden aan het eind van de Machiel Vrijenhoeklaan; niet bebouwen van de locatie Piet Vink op de hoek Machiel Vrijenhoeklaan/Kijkduinsestraat. U leest er alles over in deze brochure. Wéreldstad aan Zee 3

4 Het Masterplan Kijkduin 4 Wéreldstad aan Zee

5 Inleiding Masterplan Kijkduin geeft een totaalvisie op uniek gebied Deze brochure neemt u mee op ontdekkingstocht. Een tocht door Kijkduin zoals dat in 2020 eruit zal zien. Herkenbaar, toch anders en vooral beter. De brochure laat u kennismaken met het conceptmasterplan voor Kijkduin. Daarin zijn alle elementen verwerkt die dit gebied zo bijzonder maken: het kustgevoel, het landschap, het unieke wonen, de cultuur en ook de wellnessvoorzieningen. Deze combinatie in het masterplan versterkt het unieke karakter van Kijkduin. Kijkduin is een plek om te koesteren. Onder andere door de kleinschaligheid van het wonen en de aantrekkelijke weidsheid van het landschap en de zee. Een plaats die het verdient nog beter te worden. Met die doelen voor ogen heeft de gemeente Den Haag opdracht gegeven voor een gebiedsontwikkeling van Kijkduin. Hoe gaan we dit gebied zo inrichten, dat de minder mooie delen als het Deltaplein en de puinduinen ook mooi worden en dat de sterke elementen nog mooier worden? Dat er samenhang komt in de ontwikkeling van het landschap enerzijds en het aanbieden van sportvoorzieningen anderzijds? Juist de combinatie van die kenmerken maakt het plan als geheel sterker. Uit dit proces is het Masterplan Kijkduin voortgekomen. Het is een conceptplan. Maar nu al een uniek plan. De landschappen van Kijkduin Bad, Kijkduin Binnen en Kijkduin Bos, de manier waarop zij met elkaar zijn verbonden, de wijze waarop je straks in Kijkduin kunt wonen, recreëren en verblijven, het komt allemaal bij elkaar in het Masterplan Kijkduin. Deze gebiedsontwikkeling moet integraal zijn. Dat wil zeggen: bij de inrichting van het gebied kijken we welke kenmerken Kijkduin zo bijzonder maken. Al die kenmerken brengen we samen in één plan. Landgoed Ockenburgh Wéreldstad aan Zee 5

6 Inleiding Uitwerking van drie opdrachten Het Masterplan Kijkduin staat niet op zichzelf. Het is voor dit gebied de uitwerking van de Structuurvisie Den Haag 2020, Wereldstad aan Zee. In deze structuurvisie staat beschreven wat de gemeente Den Haag wil doen met de totale ruimte in de stad, hoe zij dat wil doen en wat zij daarmee wil bereiken. Voor Kijkduin staat in de structuurvisie een drievoudige opdracht verwoord. Versterk de ruimtelijke en ecologische kwaliteit van het gebied. Maak van Kijkduin een unieke badplaats voor het hele gezin. Realiseer 900 à 1000 nieuwe woningen. Deze drie opdrachten zijn in het Masterplan Kijkduin samengebracht. Het masterplan is daarnaast óók het resultaat van samenwerking tussen gemeentebestuur en bewoners. Door hun inbreng in de Samenspraak wijkt het masterplan op sommige punten belangrijk af van de Nota van Uitgangspunten. Het heeft geleid tot een nog beter plan. Als gemeente Den Haag geven wij dan ook met trots in deze brochure een korte presentatie van het Masterplan Kijkduin! De volledige tekst vindt u op Verrassende oplossingen U begint uw kennismaking met het masterplan in Kijkduin Bad. De plek waar bewoners en bezoekers elkaar ontmoeten op het Balkon aan Zee. Hoe in 2020 de landschappelijke kwaliteiten van het gebied zijn versterkt, leest u verderop in de brochure. En ook hoe circa duizend woningen extra zijn ingepast in het landschap. Kijkduin is het landgoed van de 21e eeuw, waar het landschap het wonen en recreëren niet onmogelijk maakt, maar wel bepaalt. Dat geeft verrassende oplossingen voor wellness en cultuur. Het andere Den Haag aan zee Wereldstad Den Haag heeft twee badplaatsen: het drukke, bruisende toeristencentrum Scheveningen met attracties en een uitbundig uitgaansleven én dat andere Den Haag aan zee, Kijkduin. In Kijkduin is telkens iets nieuws te ontdekken! Nieuwsgierig geworden? Lees gauw verder in deze brochure! 6 Wéreldstad aan Zee

7 Kijkduin Bad Overal het kustgevoel Wie via de Kijkduinsestraat naar Kijkduin Bad rijdt, krijgt heel snel het gevoel richting zee te gaan. In de bermen groeien parasoldennen en helmgras. De tocht door de duinen eindigt in een intieme, kleinschalige badplaats midden in de duinen. Een plek die de toerist welkom heet met een sfeervolle boulevard, gezellige winkelstraten en moderne wellnessvoorzieningen. Kijkduin Bad, compact én aantrekkelijk. Kijkduin Bad, met de wortels diep in het duin, heeft vanouds een directe relatie met het strand en de zee. Deze relatie is ook in 2020 direct duidelijk. Vanaf de boulevard kunnen de badgasten wandelen naar een luxe wellnessresort, mooi ingepast in het duinlandschap, op de plaats waar vroeger het zeehospitium stond. Ze kunnen een bezoek brengen aan het Museum van het Licht in dezelfde omgeving of aan de bijzondere locatie van het Hoogheemraadschap. Om deze aantrekkelijke plekken te bereiken, legt de gemeente Den Haag wellicht in het verlengde van de boulevard een houten promenade aan die als het ware boven het zand zweeft. Wanneer zo n promenade vanwege het beschermde karakter van het duinlandschap niet haalbaar blijkt te zijn, kunnen de bezoekers van de badplaats bovengenoemde plekken bereiken via een duinpad of achterlangs de duinen. Voor jong en oud Aan de andere zijde van de boulevard bieden de winkelstraten een levendige gezelligheid. Leuk om doorheen te lopen, een terrasje te pakken en wat aankopen te doen. Kijkduin Bad wordt een aantrekkelijke plaats om heerlijk te relaxen. Voor jong en oud. Voor mensen die gewoon willen genieten van een stranddag. Maar ook voor mensen die een luxe verwendag willen. Dit toerisme stimuleert de economische bedrijvigheid in de badplaats. Maar dat gaat niet ten koste van het wonen. Wéreldstad aan Zee 7

8 Hier woon je heerlijk dicht bij strand, zee en winkels. Kijkduin Bad biedt in 2020 de levendigheid van een toeristenplaats met behoud van eigenheid. Het kustgevoel is overal Kijkduin Bad is per auto en openbaar vervoer goed bereikbaar. Voor fietsers die de kustroute rijden, is de badplaats een welkome halteplaats. Hier kunnen zij in alle rust genieten van natuur en mensen om hen heen. In Kijkduin Bad worden de traditionele kwaliteiten van deze badplaats gezelligheid, kleinschaligheid en de duinsfeer optimaal benut. Het weidse uitzicht op de duinen. De architectuur van de gebouwen. Het roept allemaal het kustgevoel op dat mensen hier zo graag willen ervaren. zo. Maar het gebouw heeft dan meer dan alleen een hotelfunctie. Een infocentrum en congresvoorzieningen maken het Atlantic in de toekomst tot een duurzaamheidstempel. Het huidige Deltaplein ondergaat een gedaanteverwisseling. Als Balkon aan Zee, dat uitzicht biedt over het strand en de zee, wordt het een ontmoetingsplaats. Hier komen bewoners van Kijkduin even de benen strekken. Hier snuiven Hagenaars na het werk het kustgevoel op. En badgasten van elders doen het Balkon aan Zee aan, voordat zij weer naar huis gaan. Kijkduin Bad is in 2020 nog meer dan nu een unieke plek met allure te midden van de andere badplaatsen langs de Nederlandse kust. Balkon aan Zee Het Atlantic Hotel is nu een opvallend punt in de badplaats. Dat is in 2020 nog steeds Balkon aan Zee biedt uitzicht over het strand en zee en wordt de ontmoetingsplaats voor bewoners, Hagenaars en badgasten. 8 Wéreldstad aan Zee

9 Landschap Masterplan versterkt verschillende landschapsvormen In Kijkduin Bad, maar ook in Kijkduin Binnen en Kijkduin Bos is het landschap overal en altijd binnen handbereik. In de gebiedsonwikkeling hebben behoud en versterking van het landschap dan ook veel waarde gekregen. Om dat vast te leggen en te bewaken, is een landschappelijk raamwerk ontworpen. Dat geeft aan waar tussen het groen de woningen en voorzieningen mogen komen. Dit versterkt de verschillende landschapsvormen in Kijkduin: de duinen en puinduinen, het bosgebied en de parken en landgoederen. Aantrekkelijk en rijk aan variatie. Zo mag je het landschap van Kijkduin wel noemen. Het landschappelijke raamwerk, opgenomen in het masterplan, onderstreept en versterkt die variatie. Het legt een sterke verbinding tussen het duin en de landgoederen. Die verbinding heeft de vorm gekregen van één groot aanaangesloten groengebied. Hier worden geen woningen gebouwd. Het hele gebied wint daardoor aan kwaliteit. Voor de bewoners en bezoekers, maar ook voor de flora en de fauna. Wéreldstad aan Zee 9

10 Het landschappelijk raamwerk 10 Wéreldstad aan Zee

11 Van de blanke top naar het open park Zand en helmgras bepalen het beeld van de duinen. Het kustgevoel is hier optimaal. Of je nu loopt op het strand, over de boulevard of de duinpromenade. Achter dit beschermd natuurgebied liggen de puinduinen. Deze zijn in het verleden kunstmatig gevormd door puin, aangevuld met zand. Over deze puinduinen komen hooggelegen paden te liggen. Zij gaan de wandelaar een weids uitzicht bieden over de omgeving. Een voetgangersbrug zal de puinduinen met elkaar verbinden. In de duinkommen krijgen verschillende recreatieve functies vorm en inhoud. De duinen en puinduinen hebben een open karakter. Het bos- en landgoedgebied is daarentegen veel meer beschut. Hier geen helmgras meer, maar het Hyacintenbos. De landgoederen Ockenburgh en Ockenrode en de begraafplaats Ockenburgh zijn parkachtige omgevingen. Veel grote bomen, rododendrons, geschoren gazons, vijvers en royale lanen bepalen hier het beeld. In het landschap worden nieuwe verbindingen en routes aangelegd. Zij bieden grotere mogelijkheden voor sportieve activiteiten. Want of je nu gewoon wandelt, aan nordic walking doet of fietst, je komt gemakkelijk van de ene naar de andere plek. Hierdoor krijgt het nieuwe Kijkduin meer eenheid. Ideaal voor bewoners en bezoekers. Opvallende punten uitgelicht Een aantal opvallende plekken in het landschap heeft in het masterplan extra aandacht gekregen. Zo n plek is de Haagse Beek op de overgang van het buiten- en binnenduin. De Haagse Beek speelde al een rol bij het ontstaan van Den Haag in een ver verleden. Hij is in de toekomst weer helemaal terug in het landschap, met een verbrede loop en natuurvriendelijke oevers. Het speciale cultuurprogramma Landgoed Kijkduin zorgt ervoor, dat op verschillende plekken in het landschap kunstwerken te bewonderen zijn. De nieuwe Wijndaelerlaan krijgt het aanzien van een mooie allee. En de duinen gaan helemaal het beeld bepalen van de Machiel Vrijenhoeklaan. Tot aan de rand van het smaller gemaakte asfalt. Met deze verduining van de laan lopen de duinen straks over in de puinduinen. De gemeente Den Haag neemt ook het einde van de Laan van Meerdervoort onder handen. Nu onttrekt een puinduin daar de Internationale School aan het zicht. Door een gedeelte van dit duin te verwijderen, zorgt de gemeente ervoor dat deze school een mooie entree krijgt in het verlengde van de Laan van Meerdervoort. De zogenoemde duinloper, een strook van okerkleurig graniet, geeft deze entree een extra accent. Een van de wandelingen door het natuurgebied begint op deze plek. Een aaneengesloten groengebied Onderzoek de mogelijkheden om in Kijkduin te komen tot één groot aaneengesloten groengebied. Met die opdracht zetten de raadsleden aan het begin van het traject de gemeente Den Haag aan het werk. Zo n groen gebied staat ook op de wensenlijst van veel bewoners van Kijkduin. Dit bleek tijdens de Samenspraak. Het Masterplan Kijkduin neemt die wens van zowel de Raad als de bewoners heel serieus. De denkrichting waarin dat aaneengesloten groengebied centraal staat de Groene Grens genoemd is met enige aanvullingen verwerkt in het landschappelijke raamwerk. Deze denkrichting is ook het uitgangspunt voor het masterplan. Dat geeft een krachtige impuls aan het landschap. Want door het aaneengesloten groengebied verbetert de natuurbeleving. De leefomgeving van de aanwezige plant- en diersoorten krijgt een belangrijke impuls. Tegelijkertijd biedt dat grote aaneengesloten gebied ook mogelijkheden voor recreatie. Verder heeft de gemeente Den Haag een aantal opvallende plekken in het landschap extra aandacht gegeven: de Haagse Beek, de golfbaan, het Balkon aan Zee en de entree van de Internationale School. Door zo de kaders neer te zetten, is het behoud van het landschap ook voor de toekomst goed te bewaken. Wéreldstad aan Zee 11

12 Ontwikkelvelden 12 Wéreldstad aan Zee

13 Wonen Voor Iedereen iets unieks Kijkduin telt in 2020 circa duizend woningen meer. Deze zijn met uiterste zorg ingepast na uitvoerige samenspraak met bewoners. Zonder het landschap aan te tasten wonen mensen ín de duinen, tussen de puinduinen, ín het bos of op een landgoed. Dat maakt wonen in Kijkduin uniek. In dat ene grote aaneengesloten groengebied zijn weinig of geen woningen gebouwd. En in het gebied daaromheen zijn het niet de woningen die het landschap bepalen. Het is veel eerder andersom. De woningen moeten passen in het landschap. Iedere soort landschap heeft zijn eigen woningtypen. Wonen in Kijkduin is leven te midden van groen. De meeste woningen in Kijkduin kennen dan ook geen grote privétuinen. De bewoners hebben de meest natuurlijke en veelzijdige tuin om zich heen. Het landschap is hun tuin: de duinen, de puinduinen, het bos en het landgoed. Kleinschalig wonen tussen groen Alleen waar het landschappelijke raamwerk woningbouw toestaat, komen woningen. Ze liggen gegroepeerd in woonvelden. Dat zijn kleinschalige gebieden binnen het grote geheel waar woningen mogen worden neergezet. Deze woonvelden groeien nooit uit hun jas. Zij zullen in de loop van de tijd niet aan elkaar groeien. Zij sluiten naadloos aan op het landschappelijke raamwerk. Als de inwoner van Kijkduin kiest voor landschappelijk wonen, blijft hij de natuur altijd om zich heen zien. Wéreldstad aan Zee 13

14 De vijf manieren om te wonen. Ieder met een eigen sfeer Groenstedelijk wonen in het landschap In dit woonmilieu staan verschillende soorten woningen in groepen bij elkaar. U vindt er twee-onder-eenkapwoningen en eengezinswoningen samen met kleine appartementgebouwen, de zogenoemde urban villa s. Deze laatste hebben een bouwhoogte van 12 tot 18 meter die goed in het landschap passen. De dichtheid is relatief hoog vergeleken met het landschappelijk wonen: 35 tot 50 woningen per hectare. Maar of u nu zo uit uw achterdeur de natuur in stapt of op uw balkon geniet van een keur van vogelgeluiden op een zomeravond, in beide gevallen voelt u zich als bewoner opgenomen in het gevarieerde landschap. Ontspannen wonen in het landschap Dit woonmilieu heeft een iets hogere dichtheid: 20 tot 35 woningen per hectare. Mensen wonen in een twee-onder-een-kapwoning of in een huis dat met drie of zeven andere woningen een cluster vormt. In dit woonmilieu vindt u uw buren dus dichterbij. Samen kunt u genieten van de natuur om u heen. 14 Wéreldstad aan Zee

15 Landschappelijk wonen Midden in het bos- en duinlandschap liggen vrijstaande woningen of twee-onder-een-kapwoningen. De architectuur is zodanig dat deze woningen opgaan in het landschap. De dichtheid is in dit woonmilieu zeer gering: 10 tot 20 woningen per hectare. U woont hier echt midden in het landschap dat wisselt met de seizoenen. De verscheidenheid van de vogel- en plantenwereld vindt u letterlijk in uw achtertuin. Compact groenstedelijk wonen Rondom het knooppunt Ockenburghstraat Laan van Meerdervoort staan kleinschalige appartementgebouwen en twee opvallende woongebouwen. Deze laatste zijn 20 en 35 m hoog en zorgen voor een middelhoge dichtheid van 50 tot 90 woningen per hectare. Als bewoner geniet u niet alleen van het comfort van een gelijkvloerse woning, maar ook van het landschappelijke schoon dat Kijkduin biedt. Stedelijk wonen aan zee Het stukje Kijkduin vlak achter de boulevard, de badplaats Kijkduin, heeft een traditioneel stedelijk woonmilieu. Hier bepalen smalle straten en woningen boven winkels en voorzieningen het beeld. Hier woont u in de stad met 90 tot 110 woningen per hectare. Met de gezelligheid vandien, de voorzieningen heerlijk dichtbij én tegelijkertijd direct aan zee. Wéreldstad aan Zee 15

16 Voor elk wat wils De unieke woonomgevingen maken Kijkduin aantrekkelijk voor veel mensen. De verschillende woningtypen bieden daarom bijna voor ieder wat wils. Er komen woningen in het middelhoge en hoge segment, maar ook sociale huurwoningen. Gezinnen met kinderen wonen in de eengezinswoningen, de twee-onder-een-kapwoningen of in appartementgebouwen. De expats - mensen uit een andere cultuur die vaak voor een bepaalde tijd in Nederland verblijven kunnen in Kijkduin een mooie woning of huurappartement vinden. Vlakbij de plaats waar pa of ma werkt en ook dicht bij de Internationale School. Van de circa duizend nieuwgebouwde woningen bestaat 30 procent uit sociale huurwoningen. Hier hebben onder meer modale gezinnen met opgroeiende kinderen en minder welgestelde ouderen hun thuis gevonden. Voor de ouderen verrijzen in het nieuwe Kijkduin ook woningen met allerlei gedeelde (zorg-)voorzieningen. Zo gaat Kijkduin allerlei woonmogelijkheden bieden voor bijzondere mensen jong en oud - die niet veel waarde hechten aan een eigen tuin, maar wel aan een woning vlakbij zee. Duurzaam bouwen in het nieuwe Kijkduin Met 1600 zonuren is Den Haag de zonnigste stad van Nederland. De zon levert ons schone energie. Door daarvan gebruik te maken in de woningen in het nieuwe Kijkduin, kan de CO 2 -uitstoot per woning drastisch worden beperkt. Dit streven past in het voornemen van de gemeente Den Haag om in 2050 als stad niet meer bij te dragen aan de opwarming van de aarde. De ambitie is om vanaf dat jaar in de stad alleen nog maar CO 2 -neutraal te bouwen. Dertig jaar daarvoor, in 2020, zal deze ambitie nog niet zijn gehaald. Maar de basis is dan wel gelegd. Hoe maak je de CO 2 -uitstoot van woningen kleiner? Naar verwachting gaat dat het beste lukken met het toepassen van een collectief warmtenet. Alle woningen zijn aangesloten op één warmtebron. Deze warmtebron wordt gevoed door een zogenoemde Biomassa Warmtekrachtkoppeling (WKK). Dode biomassa kan bestaan uit groenafval en houtafval. Door het verbranden ervan wek je elektriciteit op. Maar dan blijft altijd nog warmte over. Deze kun je gebruiken voor het verwarmen van woningen etc. De ligging van Kijkduin geeft het gebied meer mogelijkheden om te komen tot duurzame energie. Zo kan het onbeperkt beschikbare zeewater worden gebruikt voor koude- en warmteopslag in een gesloten bodemwarmtewisselaar die warmte geeft wanneer het koud is die voor afkoeling zorgt wanneer het warm is. 16 Wéreldstad aan Zee

17 Actief bezig zijn Bijzondere voorzieningen én ontspannen De ligging aan zee, het gevarieerde landschap met duinen, bos en landgoederen. Alle voorwaarden zijn aanwezig om in Kijkduin te genieten en te ontspannen. Wellness als verzamelterm voor alles wat de vitaliteit bevordert, heeft in het nieuwe Kijkduin een belangrijke plaats gekregen. Een kort overzicht van de bijzondere voorzieningen op dit terrein. Voor klassieke wellnessfacilteiten zoals sauna en zwembaden en massage kan de bewoner of bezoeker heel goed terecht in Kijkduin. Het nieuwe congrescentrum op landgoed Ockenburgh bevat een kleine wellnessvoorziening. In de kom van de puinduinen op de huidige locatie Machiel Vrijenhoeklaan - kunt u zich ontspannen in een uitgebreid saunacomplex. Een uitgesproken luxe wellnesscentrum bevindt zich in de duinen op de plaats van het vroegere zeehospitium. Gezond bezig zijn in bos en duin Bij wellness denk je ook aan sport. Joggen, wandelen, nordic walking, fietsen, paardrijden. In het bos- en duinlandschap verwezenlijkt de gemeente Den Haag een uitgebreid netwerk van fiets- en wandelpaden. Hier kunt u naar hartelust bewegen. De mogelijkheden voor nordic walking zijn haast onbegrensd. Een loopbrug over de Kijkduinsestraat zal het wandelaars makkelijker maken om deze verkeersader te nemen. Ruiterpaden en misschien zelfs een speciale ecomanage nodigen uit tot een ontdekkingstocht door het landschap. In het toekomstige Kijkduinpark brengen toeristen een luxe vakantie door in mooie recreatiewoningen. Deze woningen zijn ingepast in het landschap. Ze maken deel uit van het open wellness resort. Dit is niet één groot complex, maar onderverdeeld in kleinschalige functies. Deze functies zijn weer gekoppeld aan vier thema s. Het landschap maakt onderdeel uit van dit wellnessconcept. Ook mensen met lichamelijke beperkingen of aandoeningen kunnen in dit resort een (zorg-) vakantie boeken. Eigenlijk staat het hele gebied in het teken van wellness. Kijkduin nodigt iedereen uit om actief bezig te zijn. Veel sportfaciliteiten In het gevarieerde landschap is veel ruimte om sport te beoefenen. Individueel of in teamverband. Aan de Wijndaelerweg kunnen liefhebber van voetbal, golf en honkbal hun hart ophalen, zowel op het veld als langs de lijn. Bij het huidige bowlingcentrum verrijst een nieuw multifunctioneel sportcomplex. En in Kijkduinpark, aan het einde van de Wijndaelerweg, krijgen de leden van de honkbalclub een nieuwe locatie. Wéreldstad aan Zee 17

18 Wegen, fiets- en voetgangersverbindingen 18 Wéreldstad aan Zee

19 Op de fiets met het openbaar Bereikbaarheid vervoer of toch per auto Je hebt een veelzijdig landschap te bieden. Je doet alles om het te behouden en te versterken. Heel weloverwogen pas je woonvelden in. Maar dat landschap en die woonvelden moeten ook bereikbaar zijn. Als er één ding juist níet in past, is het wel het blik van rijen auto s. In het nieuwe Kijkduin is een duurzame oplossing gevonden voor dit dilemma. Of je nu gaat zonnebaden aan het strand of sporten, de fiets is altijd een prima vervoermiddel. Een netwerk van vrij liggende fietspaden maakt de bereikbaarheid van Kijkduin Bad per tweewieler optimaal. Ook het openbaar vervoer is een prima optie om een dag naar deze prachtige badplaats te gaan. Kijkduin is goed bereikbaar per bus en mogelijk in de toekomst ook met RandstadRail. Wie in 2020 de voorkeur geeft aan de auto, moet anders dan nu rekening houden met betaald parkeren in Kijkduin Bad. Duinroute Wie per auto naar Kijkduin Bad rijdt, gaat ook in de toekomst via de Lozerlaan, Ockenburghstraat en Kijkduinsestraat. Maar veel sterker dan nu oogt deze route als de lange weg naar zee. Onderweg ervaart de bezoeker het gevarieerde landschap van Kijkduin. Hij rijdt door de parkachtige omgeving van de Internationale School, van begraafplaats Ockenburgh en het gelijknamige landgoed. Hoe verder hij komt, hoe meer hij merkt dat hij de kust nadert. Gaandeweg ziet hij steeds meer helmgras en parasoldennen verschijnen in de bermen. Ook op een stranddag zijn die bermen vrij van geparkeerde auto s. Behalve bestemmingsverkeer kent Kijkduin ook doorgaand verkeer. Parkeren in Kijkduin Bad Waar moet u de auto laten in Kijkduin Bad? Grote inpandige parkeergarages onder het Deltaplein en het duinzand aan de Zandvoortselaan gaan voor een oplossing zorgen. Dat Deltaplein is behalve voor fietsers en voetgangers alleen toegankelijk voor taxi s, nood- en hulpdiensten en toeleveranciers. Bezoekers en bewoners rijden via de Kijkduinsestraat rechtstreeks naar een van de parkeervoorzieningen. Zij komen makkelijk in de badplaats. Maar de bereikbaarheid tast de kwaliteit van het landschap niet aan. Parkeren en sporten In het landschap van het nieuwe Kijkduin zijn allerlei sportvoorzieningen opgenomen. Een belangrijk multifunctioneel sportcomplex vindt u in 2020 aan de Wijndaelerweg. Een prachtige voorziening voor de sportliefhebber en ook helemaal ingepast in het landschap. In het nieuwe Kijkduin is de Wijndaelerweg een mooie laan. Langs deze weg mogen geen auto s meer worden geparkeerd. De leden van de voetbalclub en de golfclub zetten hun auto op een grote gedeelde parkeerplaats. Deze komt op de plek van de huidige golfafslagplaats. De honkbalclub krijgt een eigen parkeervoorziening. Wéreldstad aan Zee 19

20 Cultuur Landgoed boordevol cultuur KIJKduin Kijkduin wordt met zijn unieke landschap en mooie natuur het landgoed van de 21e eeuw. Op een landgoed geniet u van de natuur. Maar Kijkduin biedt daarnaast ook bijzondere cultuur. Een speciaal programma maakt die cultuur voor iedereen toegankelijk. Geheel in sfeer heet het programma Landgoed KIJKduin. Het nodigt in 2020 iedereen uit voor een wandeling. Een tocht met verrassingen. Door een gebied waar u zeker terug wilt komen. Alleen of met familie en vrienden. Landgoed KIJKduin is uniek aan de Nederlandse kust. Cultuur opnemen in een gebiedsontwikkeling. Dat is uniek. Voorlopig zal het slechts voorbehouden zijn aan het nieuwe Kijkduin. En dat is niet zo vreemd. Want cultuur is belangrijk voor de beleving van dit gebied. Nu al kunnen mensen genieten van het Hemels Gewelf van James Thurell. Met Landgoed Kijkduin zal die beleving alleen maar sterker worden. Dit cultuurprogramma neemt u als wandelaar mee op ontdekkingstocht. De route voert u dwars door het landschapspark. We staan in deze brochure even stil bij twee bijzondere plekken: het Observatorium KIJKduin en het Cultuurpaviljoen KIJKduin. 20 Wéreldstad aan Zee

21 Observatorium KIJKduin Om bij het Observatorium KIJKduin te komen, beklimt u de minder steil gemaakte puinduinen. Boven gekomen hebt u een geweldig uitzicht. Kunstenaars laten hier zien hoe zij de ruimte en het licht van deze plek hebben verwerkt in hun werk. De puinduinen zijn door een loopbrug met elkaar verbonden. Het observatorium komt in de buurt van het Hemels Gewelf en vormt daarmee een eenheid. Cultuurpaviljoen KIJKduin De wandeling voert verder naar het Cultuurpaviljoen KIJKduin. Hier kunt u wat eten of drinken in het café-restaurant. Op het bijbehorende terras hebt u een geweldig uitzicht op de omgeving. In de filmzaal kunt u opgaan in een betere (filmhuis-) film. En in de expositieruimte zijn wisselende tentoonstellingen te zien. Het cultuurpaviljoen heeft verschillende functies. Dat maakt deze plek midden in de natuur aantrekkelijk voor een regelmatig bezoek. Cultuurroute Zonder cultuur zou het fraaie Kijkduin toch niet af zijn. Het programma Landgoed Kijkduin laat de wandelaar kennismaken met kunst tijdens een tocht door de gevarieerde natuur van dit andere Den Haag aan zee. Met landgoed KIJKduin is Nederland een unieke culturele ervaring rijker. Wéreldstad aan Zee 21

22 22 Wéreldstad aan Zee

23 Ten slotte Het Masterplan KIJKduin en de MER -procedure De gemeente Den Haag is trots op het concept Masterplan. Op basis van dit plan is een milieueffectrapport (MER) opgesteld. In dit rapport staan alle milieueffecten van het Masterplan. Milieueffecten De gemeente Den Haag is wettelijk verplicht om op basis van het concept Masterplan een MER te maken. Hierin staan bijvoorbeeld de effecten van het plan op de luchtkwaliteit in Kijkduin en de invloed op het omgevingsgeluid. Daarnaast behoort een deel van het landschap Kijkduin het duingebied - tot de Natura 2000-gebieden. Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Het concept- Masterplan moet rekening houden met de Natura 2000-bepalingen voor het duingebied. Het milieueffectrapport beschrijft of dit is gelukt. Reageren op MER Het college van burgemeester en wethouders heeft het milieueffectrapport tegelijk met het concept -Masterplan besproken. De MER ligt van 27 mei tot en met 8 juni 2009 ter inzage in het stadhuis en het stadsdeelkantoor Loosduinen. Reacties op dit rapport kunnen leiden tot aanpassingen in het definitieve Masterplan Kijkduin. Naar verwachting bespreekt de Raad het Masterplan in oktober Krachtige impuls De gemeente Den Haag is trots op het concept Masterplan Kijkduin vanwege het unieke karakter én ambities voor: Duurzaamheid, behoud en versterking van het landschap. De ontwikkeling van Kijkduin Bad tot een gezellige, kleinschalige en volwassen badplaats voor het hele gezin. De nieuwbouw van ongeveer duizend woningen De gemeente Den Haag heeft er alle vertrouwen in, dat dit conceptplan uitgroeit tot een definitief Masterplan Kijkduin dat leidt tot een nieuw, groen en krachtig Kijkduin, waarin het goed wonen, verblijven en recreëren is. Wéreldstad aan Zee 23

24 Kijkduin in 2020 Uitgave van: Gemeente Den Haag, dienst Stedelijke Ontwikkeling Oplage: stuks Mei