werkboek Loopbaan Oriëntatie Training

Transcriptie

1 werkboek Loopbaan Oriëntatie Training

2 met talent omdat ze op reis ging kreeg ze een rugzak die wonderwel paste dat het zo ver zou zijn was niet waar ze als kind van droomde nog altijd moet haar tong aan vreemde klanken wennen maar op een dag deed ze de rugzak langzaam open en leerde ze de namen van alles wat zich toonde Gerdine Smit Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 2

3 Dit werkboek is van: Aftekenlijst opdrachten paraaf trainer datum huiswerk nr. Gedaan paraaf deelnemer 1 pag pag pag pag pag pag pag. 78 presentatie Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 3

4 Inhoudsopgave bladzijde Aftekenlijst opdrachten 3 Voorwoord 6 Inleiding 7 Het contract 8 Hoofdstuk Wat zou ik willen? Wat wil de arbeidsmarkt? Functie-eisen 15 Hoofdstuk Wie ben ik? Wat kan ik? Portfolio 35 Hoofdstuk Beroepen en competenties Interesse Curriculum vitae 55 Hoofdstuk Lastige woorden Vacatures 59 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 4

5 Hoofdstuk Hoe ga je kiezen? Wat heb je nodig? Telefonisch informatie vragen Waar kun je de informatie halen? 65 Hoofdstuk Welke beroepen kies ik? Het onderwijssysteem in Nederland 74 Hoofdstuk Actieplan 77 Hoofdstuk Presentatie Evaluatie 81 Bijlagen Portfolio 82 Actieplan 91 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 5

6 Voorwoord Dit werkboek is gemaakt met subsidie van het ESF Equal project. Het is een onderdeel van Met Talent, een project van: ROC Midden Nederland CWI, UWV, Gemeente Amersfoort afd. Arbeidsintegratie Gewest Eemland Een onderdeel van het project Met Talent was de ontwikkeling van een Loopbaan Orientatie Training, met een trainershandleiding en een werkboek voor de deelnemers. De ontwikkeling en uitgave van deze methode is mede mogelijk gemaakt door subsidie van het Europees Sociaal Fonds Amersfoort, december 2007 Aan deze methodiek werkten mee: Projectleiding: AnneMarie Buschers, ROCMN Coördinatie: Marijke Germeraad, ROCMN Helga Meun, gemeente Amersfoort afdeling AI Magda Stevens, gemeente Amersfoort afdeling AI Willem Adams, CWI Marie-Annet Groothoff, ROCMN Gerdine Smit, ROCMN Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 6

7 Inleiding Loopbaan Oriëntatie Training In deze cursus ga je een plan maken over wat jij in de toekomst wilt gaan doen. Oriënteren gaat over de twee vragen: waar ben ik nu en wat ga ik doen? Wie ben je, zoals je nu bent? Ga je straks werken of wil je thuis blijven? Wat wil je voor werk en waar? Of is het misschien goed voor jou om een opleiding te volgen en kan dat dan? Om je hierbij te helpen gaan we vragen stellen: Wat wil je en wat wil de arbeidsmarkt? Wie ben je en wat kun je? Wat zijn de eisen van de arbeidsmarkt in Nederland? Wat ga je kiezen en hoe doe je dat, kiezen? Klopt het ook wat je kiest? Wat is nu jouw doel? En welke stappen ga je zetten om je doel te bereiken? In de laatste bijeenkomst houd je voor de groep een presentatie waarin je kort over jezelf vertelt. Wie ben je, wat heb je gedaan in je leven en wat is je plan voor de toekomst? Het is de bedoeling dat je aan het einde van de cursus een cv, een portfolio en een actieplan hebt. Wat dat allemaal is, vertellen we later. We maken ook samen een contract: afspraken over wat de trainer doet en wat jij gaat doen. We hopen dat je straks goed werk vindt, hier in Nederland. Deze training kan een eerste stap zijn. Veel plezier en succes! Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 7

8 Wat gaan we samen doen? het contract We beginnen met enkele vragen. Wat kom je in deze lessen doen? Wat wil je dat de trainer doet? Wat ga jij doen? Wat wil trainer van jou? Dat je het vraagt, wanneer iets niet begrijpt, ook als je niet weet, wat je niet begrijpt. Dat je het zegt, wanneer dingen niet lukken. Dan kunnen we overleggen. Dat je het huiswerk maakt. Dat is nodig voor het tempo van de training en het samenwerken met de andere deelnemers. Dat je aan het einde van de lessen een presentatie houdt. Dat je aan het einde van de training je cv, portfolio en actieplan hebt gemaakt. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 8

9 Wat biedt de trainer jou? Inleiding en uitleg bij het lesmateriaal; Antwoord geven op jouw vragen; Bij problemen samen naar een oplossing zoeken. Wat doen we wanneer deze afspraken niet lukken? Deelnemer en trainer gaan akkoord met deze afspraak. Datum: Handtekening deelnemer: Handtekening trainer: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 9

10 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 10

11 Hoofdstuk Wat zou ik willen? Opdracht 1 De ballon Schrijf hieronder de beelden die je zag. Welke dingen zijn dus belangrijk voor jou in je werk? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 11

12 Opdracht 2 Mijn motivatie Wil je werken? Waarom? In Nederland zijn veel dingen anders. Denk eens aan werken in Nederland en aan werken in het land waar je vandaan komt. Wat vind jij anders? Wat vind jij hetzelfde? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 12

13 Is het moeilijk om in Nederland te werken? Waarom? Moet je werken? Waarom? Kun je werken? Waarom? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 13

14 1.2 Wat wil de arbeidsmarkt? Opdracht 3 Appels kopen op de markt Je gaat naar de markt om appels te kopen. Waar let je dan op? Jij hebt een eigen bedrijf in Nederland. Jij zoekt personeel. Waar let je dan op? Wat vind jij belangrijk? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 14

15 1.3 Functie-eisen De woorden functie en beroep lopen soms door elkaar heen. Een beroep is een vak dat je hebt geleerd. Een functie is de naam die dat beroep krijgt op de werkplek. Bijvoorbeeld: Mijn beroep is timmerman. Mijn functie is meubelmaker of timmerman Nieuwbouw of houtbewerker. Mijn beroep is verkoper. Mijn functie is eerste verkoopster dameskleding, marktkoopman. Bij elke functie horen eisen. Die noemen we functie-eisen. Bijvoorbeeld: een taxichauffeur moet een rijbewijs hebben. Hij moet goed met klanten kunnen omgaan. Hij moet ook de omgeving goed kennen. Beroep functie-eis Buschauffeur groot rijbewijs hebben Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 15

16 Medewerker tuincentrum kennis van bloemen en planten hebben Bejaardenverzorgster goed met mensen kunnen omgaan Verkoper op de markt goed kunnen rekenen met geld Medewerker supermarkt op onregelmatige tijden willen werken Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 16

17 Opdracht 4 Functie-eisen Schrijf een aantal beroepen op met de functie-eisen. Beroep functie-eisen Huiswerk 1: zoek thuis zoveel mogelijk betekenissen op van de woorden van opdracht 5 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 17

18 Hoofdstuk Wie ben ik? Wanneer je de woorden kent, om over jezelf te vertellen dan weet je meer bewust welk werk bij je past. Ook kun je dan beter over jezelf vertellen bij een uitzendbureau, het CWI of op een sollicitatiegesprek. De oefeningen hieronder zijn bedoeld om deze woorden te vinden. Soms lopen de woorden over wie je bent of wat je kunt door elkaar. Opdracht 5 mijn karaktereigenschappen Op de volgende bladzijden staan allerlei woorden die met karaktereigenschappen te maken hebben. Schrijf de betekenis van de woorden in het Nederlands of in je eigen taal erachter. Zet een pijl voor de stip, wanneer je vindt dat die eigenschap bij jou past. Aan het einde kies je acht eigenschappen die het meest bij jou passen. Ook noem je een eigenschap van jezelf die niet positief is, een lastige eigenschap. Let op: Je bent nu in Nederland misschien onzekerder dan je in je eigen land zou zijn, waar je je eigen taal kunt spreken. Geef de antwoorden alsof je in je eigen taalomgeving en cultuur bent. contact Ik ben meer een denker dan een prater Ik leg makkelijk contact met mensen Ik leg niet zo makkelijk contact met mensen Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 18

19 Ik ben wat gereserveerd/afstandelijk Ik ben communicatief Ik ben spontaan Ik ben introvert Ik ben extravert Ik kan goed luisteren Ik heb een goed inlevingsvermogen empathie Ik ben respectvol bereiken Ik ben ambitieus Ik ben doelgericht Ik ben ijverig Ik ben gedisciplineerd Ik ben ongedisciplineerd Ik ben moedig Ik ben onvoorzichtig Ik ben lui Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 19

20 Ik ben fanatiek Ik vind het lastig dingen af te maken Ik ben serieus besluiten Ik kan goed beslissen Ik twijfel vaak denken Ik ben intelligent Ik ben bedachtzaam Ik kan goed analyseren Ik heb technisch inzicht Ik heb ruimtlijk inzicht doen Ik ben praktisch Ik ben handig Ik ben onhandig Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 20

21 Ik ben leergierig dromen Ik ben dromerig Ik heb veel fantasie Ik ben heel nuchter Ik ben creatief geven Ik geef graag Ik ben zuinig Ik ben gastvrij Ik ben een goede gastheer of gastvrouw helpen Ik ben hulpvaardig Ik ben zorgzaam orde Ik ben gestructureerd Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 21

22 Ik ben heel netjes / nauwkeurig Ik ben precies Ik ben soms wat rommelig Ik ben slordig Ik functioneer goed in een chaotische omgeving Ik houd van een levendige omgeving Ik ben flexibel Ik ben chaotisch Ik kan goed organiseren regels Ik houd van regels Ik houd er niet van als alles teveel geregeld is Ik kan er niet tegen als mijn baas autoritair is Ik ben onderdanig Ik ben bazig rustig Ik ben kalm / rustig Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 22

23 Ik ben soms onrustig Ik ben soms nerveus / zenuwachtig Ik ben geduldig Ik ben ongeduldig Ik ben stressbestendig samenwerken Ik werk graag samen Ik werk graag alleen Ik kan niet goed nee zeggen Ik ben altijd op tijd Ik stel dingen uit uitstellen Ik ben betrouwbaar Ik neem graag initiatief Ik ben afwachtend Ik ben een bemiddelaar Ik ben verantwoordelijk Ik ben een organisator Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 23

24 Ik ben leidinggevend Ik ben zelfstandig Ik ben onzelfstandig Ik ben eerlijk Ik ben direct Ik vind het belangrijk dat men mij met respect behandelt vrolijk zijn / humeurig zijn Ik ben vrolijk/opgewekt Ik ben soms wat somber Ik ben lichtgeraakt Ik ben driftig Ik ben kortaf Ik ben optimistisch Ik ben een pessimist Ik ben enthousiast Ik ben humoristisch Ik ben avontuurlijk Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 24

25 Ik ben nieuwsgierig Ik ben levendig Ik ben een genieter zeker zijn Ik ben zeker van mijzelf / zelfverzekerd Ik heb zelfvertrouwen Ik ben onzeker Ik ben verlegen Ik ben assertief Ik kan goed voor mijzelf opkomen Ik ben kritisch Ik ben veelzijdig Ik ben macho Ik ben stoer Ik ben arrogant Ik kan mijzelf goed presenteren Ik ben representatief Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 25

26 Opdracht 6 Ik ben... De acht eigenschapen die het meest bij mij passen zijn: Een lastige eigenschap van mij is: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 26

27 2.1 Wat kan ik? Opdracht 7 Ik kan goed Hieronder komen vier lijsten waarin je kunt invullen of je iets goed kunt. Wees eerlijk. Het is geen examen, maar een oriëntatie. Zet een kruisje onder de kolom van Ja, Een beetje of Nee Ik kan goed ja een beetje Basisvaardigheden nee snel werken ( werktempo) netjes/ordelijk werken vertellen wat ik bedoel luisteren beleefd zijn mezelf aanpassen aan situaties en mensen met anderen overleggen mezelf goed verzorgen aannemen als iemand mij vertelt dat iets beter kan Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 27

28 Ik kan goed ja een beetje nee Werken in een organisatie uitleggen wat ik bedoel luisteren naar anderen afspraken nakomen doen wat de baas wil anderen bij iets helpen voor mezelf opkomen met anderen samenwerken dingen regelen Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 28

29 Ik kan goed ja een beetje nee Zelfstandig werken wat ik wil, voor elkaar krijgen mijn afspraken nakomen de taken die ik moet doen, op tijd uitvoeren alleen werken uit mezelf dingen doen snel werken lang achter elkaar doorwerken tegen drukte Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 29

30 Ik kan goed ja een beetje nee Samenwerken luisteren naar anderen beleefd zijn anderen bij iets helpen afspraken nakomen mezelf verzorgen rekening houden met anderen overleggen me aanpassen aan een situatie Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 30

31 Ik kan goed ja een beetje nee Lichamelijke belastbaarheid zwaar werk doen met mijn handen werken lang staan klimmen en klauteren tillen, trekken en duwen in vochtige ruimtes werken in warme ruimtes werken buiten werken binnen werken Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 31

32 Opdracht 8 Ik kan goed Schrijf hieronder waar je een kruisje hebt gezet onder Ja Ik kan goed Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 32

33 Opdracht 9 Ik kan goed omdat Ga elkaar interviewen. Stel elkaar de volgende vragen: Noem 1 ding uit de lijst waar je goed in bent. Noem 1 voorbeeld erbij. Schrijf dat voorbeeld dan hieronder. Doe dat 4 keer. Het doel van de oefening is: dat je straks kunt uitleggen, waarom je goed in iets bent. Twee voorbeelden: Wat ik goed kan: Voorbeeld: Wat ik goed kan: Voorbeeld: Ik kan heel netjes werken. Als ik een klus in huis doe, zorg ik altijd dat ik mijn gereedschap goed opruim. Ik kan goed luisteren. Vrienden komen vaak naar me toe als ze over iets willen praten. 1 Wat ik goed kan: Situatie: Wat deed jij? Wat was het resultaat? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 33

34 2 Wat ik goed kan: Situatie: Wat deed jij? Wat was het resultaat? 3 Wat ik goed kan: Situatie: Wat deed jij? Wat was het resultaat? 4 Wat ik goed kan: Situatie: Wat deed jij? Wat was het resultaat? Huiswerk 2: 1 Vraag of iemand die jou goed kent, de 5 lijsten ik kan goed in wil vullen. 2 Vertel de volgende bijeenkomst of er verschil was tussen wat jij invulde en wat die ander invulde. 3 Vul thuis de lijsten van je portfolio in, opdracht 10 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 34

35 2.3 Het portfolio Een portfolio is een map waarin je belangrijke gegevens over jezelf bewaart. Het is een beschrijving van wie jij bent en alle ervaring die je hebt met werken, opleiding en vrije tijd. Het is een soort presentatie document. Wat zit er in een portfolio? Je persoonlijke gegevens. Welke opleiding je hebt. Wat en waar je gewerkt hebt (vroeger en nu). Wat je goed kunt (werk of hobby s). Je diploma s of certificaten of andere bewijzen van deelname. Een foto van jezelf die iets zegt over wie jij bent en wat je doet. Al die ervaringen kun je bewijzen door bijvoorbeeld diploma s, foto s, afbeeldingen en getuigschriften die je hebt, toe te voegen. Als je het portfolio helemaal invult, dan kun je ook laten zien wat jouw kwaliteiten zijn. Je kunt je portfolio meenemen naar: - een opleiding - de gemeente, sociale dienst - het Centrum Werk en Inkomen - een uitzendbureau - werkgevers - stageplaats Opdracht 10 Voorbereiding op je portfolio Vul onderstaande lijsten in. Dit kun je beter eerst met potlood doen. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 35

36 Persoonlijke gegevens naam : adres : postcode en plaats : telefoonnummer : mobiel nummer : adres : geboortedatum : geboorteplaats : en land geslacht : burgelijke staat : nationaliteit : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 36

37 Schoolperiode 1 Basisschool, van... tot... waar diploma : : : ja / nee Middelbare school welke soort van... tot... waar : : : Vakken middelbare school : Wat kon ik goed: : Wat vond ik moeilijk: : Extra activiteiten ( bijvoorbeeld meespelen in een musical, sportdagen enz) : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 37

38 Schoolperiode 2 Hoger onderwijs, van... tot... waar diploma : : : ja / nee Vakken : Wat kon ik goed: : Wat vond ik moeilijk: : Extra activiteiten : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 38

39 Werkervaring 1 Bedrijf : Beroep : Taken die ik moest uitvoeren : Omstandigheden/ omgeving waarin ik moest werken : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat vond ik interessant/leuk : Wat vond ik niet interessant/leuk : Wat heb ik geleerd : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 39

40 Werkervaring 2 Bedrijf : Beroep : Taken die ik moest uitvoeren : Omstandigheden/ omgeving waarin ik moest werken : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat vond ik interessant/leuk : Wat vond ik niet interessant/leuk : Wat heb ik geleerd : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 40

41 Vrijwilligerswerk 1 : Beroep : Taken die ik moest uitvoeren : Omstandigheden/ omgeving waarin ik moest werken : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat vond ik interessant/leuk : Wat vond ik niet interessant/leuk : Wat heb ik geleerd : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 41

42 Vrijwilligerswerk 2 : Beroep : Taken die ik moest uitvoeren : Omstandigheden/ omgeving waarin ik moest werken : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat vond ik interessant/leuk : Wat vond ik niet interessant / leuk : Wat heb ik geleerd : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 42

43 Overige activiteiten Hieronder kun je dingen opnoemen die je gedaan hebt bij verenigingen en clubs, of iets wat je in je vrije tijd doet/gedaan hebt. Bijvoorbeeld: iets georganiseerd in je buurt, vrijwilligerswerk, hulpouder op school enz. Activiteit 1 : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat heb ik geleerd : Activiteit 2 : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat heb ik geleerd : Activiteit 3 : Wat kon ik goed : Wat vond ik moeilijk : Wat heb ik geleerd : Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 43

44 Werken in huis Doe ik Vind ik leuk Kan ik goed Taken: Administratie thuis gas water en licht betalen: rekeningen betalen uitkering aanvragen geldproblemen oplossen geldzaken van anderen regelen belasting invullen kinderbijslagregelen... Schoonmaakwerk afwassen kleding wassen en strijken het huis schoonhouden ramen zemen stofzuigen stof afnemen bedden opmaken... Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 44

45 Werken in huis Doe ik Vind ik leuk Kan ik goed Klussen in en om het huis deuren of muren verven de tuin onderhouden fietsband plakken lekke kraan maken een gat in de muur boren kleding naaien Organiseren en regelen een dagje uit met het gezin familie of vrienden bezoeken tolk zijn voor anderen school van de kinderen bellen sociale dienst bellen vriendinnen helpen vakanties organiseren kinderopvang organiseren feesten organiseren Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 45

46 Werken in huis Doe ik Vind ik leuk Kan ik goed Werken in de keuken Eten koken Nieuwe recepten verzinnen Taarten en koekjes bakken Feestmaaltijd koken voor veel mensen Afwassen en de keuken schoonmaken... Opvoeding en verzorging Spelletjes doen met de kinderen Helpen om ruzies goed te maken Kinderen helpen met huiswerk Kinderen helpen met problemen Met de kinderen naar de dokter gaan Kinderen voorlezen Kinderen leren dat ze zich netjes gedragen Kinderen naar school brengen en halen Kinderen in bad doen Haren knippen van kinderen Ouderavond bezoeken op school Mee doen op school met activiteiten Zorgen voor zieke familieleden... Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 46

47 Opdracht 11 Wil ik blijven doen Kies 5 dingen uit de lijsten van opdracht 10, blz. 35, die je in je nieuwe werk wilt blijven doen. n r 1 Kan ik goed Opdracht 12 Vergelijken Lees de antwoorden nog eens van opdracht 8, blz. 32 Is er verschil met opdracht 11? Misschien wil je nu iets veranderen in de lijst van 5 belangrijkste dingen. Vul opnieuw de lijst hieronder in. n r 1 Kan ik goed en wil ik blijven doen in mijn nieuwe werk Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 47

48 Hoofdstuk Beroepen en competenties Beroep: landmeter Waar: natuurbeheer spoorwegen bouwbedrijf wegen en bruggenbouw Taken: voorbereiden metingen meten tekeningen maken advies geven aan de projectleider Competenties: kan goed rekenen heeft technisch en wiskundig inzicht kan nauwkeurig en zelfstandig werken heeft goede contactuele eigenschappen Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 48

49 Beroep: Waar: Taken: Competenties: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 49

50 Beroep: Waar: Taken: Competenties: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 50

51 Opdracht 13 Competenties en het portfolio Je weet nu wat een competentie is. Kijk nog eens naar je antwoorden van opdracht 6, blz. 26 opdracht 9, blz. 33 opdracht 12, blz. 47 Welke competenties heb jij dan? Schrijf deze competenties in je portfolio achterin. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 51

52 Opdracht 14 Hoeveel beroepen ken ik? Een kleine wedstrijd Schrijf hieronder in 5 minuten zoveel mogelijk beroepen op! Schrijf in ieder vakje 1 beroep. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 52

53 3.2 Interesse Opdracht 15 Waar ligt je interesse? Zet een kruisje bij wat je leuk lijkt om te gaan doen. Iets met voeding, eten iets met kleding iets met zieken iets met gehandicapten iets met bejaarden iets met kinderen iets met dieren iets met planten of bloemen iets met techniek iets met apparaten iets met computers iets met gebouwen iets met sport iets met muziek iets in een winkel iets met transport iets anders Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 53

54 Opdracht 16 Interesse en Ervaring Je hebt aangekruist waar je interesse ligt. Heb je daar ervaring mee? ja nee ja nee ja nee ja nee ja nee ja nee ja nee ja nee Opdracht 17 Interesse en het portfolio Welke interesses neem je mee naar je portfolio? Schrijf je interesses in het portfolio achter in je werkboek. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 54

55 3.3 Het curriculum vitae - cv Curriculum betekent het lopen. Vitae betekent van het leven. Deze woorden komen uit het Latijn, een oude taal, die ze vroeger in Italië en andere delen van Europa spraken. Curriculum vitae betekent dus het lopen van het leven. Omdat het zo n lang en moeilijk woord is, noemt men het meestal een cv. Een cv is een papier waarop heel kort een aantal dingen uit jouw leven staan. Je hebt in hoofdstuk 2 heel veel dingen opgeschreven over jezelf voor je portfolio. Veel van deze gegevens kun je gebruiken om een cv te maken. Een cv maak je op de computer. Op de volgende bladzijde staat een voorbeeld van een leeg cv. Waarom heb je nu een porfolio en een cv nodig? Een portfolio is een soort mapje waar heel veel in zit. Je cv is maar 1 of 2 blaadjes. Hierop staan alleen je persoonlijke gegevens, je opleiding, je ervaring en je kwaliteiten. Op je cv staat niet wat je actieplannen zijn en waar je interesses liggen. Op je cv kan iedereen heel snel zien wat jij gedaan hebt en soms vragen ze of je jouw cv wil opsturen via de computer. Je cv doe je ook in je portfolio Opdracht 18 Het curriculum vitae Maak op de computer je cv. Wanneer je niet zo handig bent met de computer, vraag dan iemand om hulp. Zorg dat je je cv digitaal bewaard. Op Internet kun je ook voorbeelden vinden van hoe je een cv maakt. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 55

56 curriculum vitae Persoonlijke gegevens naam:(gebruik hier een Tab) adres: telefoon: geboortedatum: geboorteplaats: geslacht: burgerlijke staat: nationaliteit: Opleiding opleiding tot basis onderwijs in... Ervaring schoonmaker Clean BV in Amsterdam - schoonhouden van kantoorruimtes Talenkennis (alleen noemen als je meerdere talen spreekt) Hobby s/interesses (alleen noemen als ze interessant zijn voor het werk dat je wilt ) Kwaliteiten en vaardigheden: Huiswerk 3: Maak opdracht 18 af Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 56

57 Hoofdstuk Lastige woorden Je bent al veel woorden tegengekomen die te maken hebben met beroepen en functies. Hieronder staan ze op een rij. Schrijf de betekenis erachter. Aanleg: Arbeid: Arbeidsmarkt: Beroep: Competentie: Eigenschap: Ervaring: Functie: Functie-eisen: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 57

58 Gedrag Heeft kennis van: Karakter: Kwaliteit: Taak: Talent: Vaardigheid: 1 = Waarmee je wordt geboren: aanleg, talent, karakter 2 = Wat je hebt geleerd: kennis, ervaring, vaardigheden competentie gedrag Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 58

59 4.2 Vacatures Vacatures: Het woord vacature komt van het woord vacant en dat betekent: een lege plaats. Wanneer een bedrijf een lege plaats heeft, zetten ze vaak een vacature in de krant of op het internet. Door vacatures te lezen, kom je erachter wat de arbeidsmarkt zoekt. Wanneer je straks gaat solliciteren, dan ga je ook op zoek naar vacatures, naar lege plaatsen. Omdat je in deze lessen gaat kiezen wat je straks wilt, moet je ook weten wat de arbeidsmarkt wil. Kies je straks een beroep, waar weinig vraag naar is, dan is dat niet zo slim. Je moet dus een balans zoeken tussen wat jij graag wilt en kunt en wat de arbeidsmarkt wil. Waar is vraag naar en vind ik dat leuk en kan ik dat? Jouw wensen en de wensen van de arbeidsmarkt moeten gaan passen. In opdracht 13, blz. 53, heb je opgeschreven waar jouw interesse ligt. Nu ga je kijken of hier ook vraag naar is. En als er vraag naar is, wat zijn dan de functie eisen? Wat vragen ze aan kwaliteiten, ervaring en opleiding? Opdracht 19 Een vacature vinden Zoek 1 of 2 vacatures en neem deze mee naar de les. Kies wel een vacature van een beroep waar je belangstelling voor hebt. Schrijf bij die vacature: 1 waarom je die gekozen hebt 2 waarom je geschikt bent voor die baan 3 welke dingen jij al kunt voor die baan 4 welke dingen jij nog niet kunt voor die baan. De volgende bijeenkomst vertel je over deze vacatures en het antwoord op de vier vragen. Huiswerk 4: Maak opdracht 19 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 59

60 Hoofdstuk Hoe ga je kiezen? Wat hebben we gedaan? Woorden geven aan jouw kwaliteiten en vaardigheden. Wie ben je en wat kun je? Een deel van je portfolio gemaakt. Een cv gemaakt met daarin je opleiding en ervaring. Je weet meer over de arbeidsmarkt en de beroepen in Nederland. Je weet wat jouw interesses zijn. Nu moet je de stap maken dat je gaat kiezen voor een, twee of drie beroepen. Je gaat plan A, B en C maken, maar... Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 60

61 Hoe ga je dat doen? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 61

62 Opdracht 20 Hoe koop ik een broek Je gaat een broek kopen waar let je dan op? Denk aan het verhaal met de appels! Schrijf 5 zaken op waar je op let. Ik denk aan de volgende dingen: Je gaat een beroep kiezen waar let je dan op? Schrijf 5 zaken op waar je op let. Ik denk aan de volgende dingen: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 62

63 5.2 Wat heb je nodig? 1 Je moet informatie hebben over de beroepen die je belangstelling hebben. Je moet weten: Wat is de naam van het beroep? Welke kwaliteiten vragen ze? Welke opleiding vragen ze? Welke ervaring vragen ze? Wat is het niveau van het Nederlands dat nodig is voor dit beroep? 2 Vergelijk jouw opleiding en ervaring met de functie-eisen. 3 Wat heb je nog nodig om aan de functie-eisen te voldoen? 4 Is dat haalbaar en betaalbaar? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 63

64 5.3 telefonisch informatie vragen Waneer je informatie nodig hebt, kun je dat soms via de telefoon vragen. Het is dan belangrijk dat je eerst de vragen opschrijft. Ook is het belangrijk dat je op een beleefde, formele manier het gesprek begint. Begin van een telefoongesprek, informatie vragen. Schrijf hieronder de vragen die je gaat stellen: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 64

65 5.4 Waar kun je de informatie halen? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 65

66 Opdracht 21 Beroepen waar ik meer van wil weten: Vul onderstaand schema in nr Beroepen waar ik meer van wil weten Waar ga ik de informatie halen Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 66

67 Wat ga ik vragen? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 67

68 Opdracht 22 Gevonden informatie Ga de informatie, onder de rechterkolom van opdracht 21, halen en vul hieronder in wat je hebt gevonden. nr Beroep Functie-eisen 1 taken: kwaliteiten: opleiding nodig: 2 taken: kwaliteiten: opleiding nodig: 3 taken: kwaliteiten: opleiding nodig: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 68

69 nr Beroep Functie-eisen 4 taken: kwaliteiten: opleiding nodig: 5 taken: kwaliteiten: opleiding nodig: Huiswerk 5: Maak opdracht 22. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 69

70 Hoofdstuk Welke beroepen kies ik? Opdracht 23 Welke ga ik kiezen Werk met iemand samen en vertel elkaar wat je hebt opgeschreven bij opdracht 22. Stel elkaar de volgende vragen: Welk beroep zou je als nummer 1 kiezen en waarom? Doe hetzelfde met beroep nummer 2 enzovoorts. Schrijf dit in de tabel hieronder. nr Beroepen in volgorde van keuze Waarom Maak ook samen opdracht 24 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 70

71 Opdracht 24 Klopt het? Neem beroep nummer 1 en de functie-eisen Ik ben Vertel elkaar wat jij hebt opgeschreven bij opdracht 6, blz. 26. Klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Ik kan Doe hetzelfde met opdracht 12, blz. 47 Klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Ik wil Doe hetzelfde met opdracht 15, blz. 53 Klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Wanneer je nu kijkt naar je opleiding en ervaring, klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 71

72 Neem nu beroep nummer 2 en de functie-eisen Ik ben Vertel elkaar wat jij hebt opgeschreven bij opdracht 6, blz. 26. Klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Ik kan Doe hetzelfde met opdracht 12, blz. 47. Klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Ik wil Doe hetzelfde met opdracht 15, blz. 53. Klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Wanneer je nu kijkt naar je opleiding en ervaring, klopt dit met de functie-eisen? Ja, omdat Nee, omdat Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 72

73 Wat heb je nog nodig voor beroep nummer 1? Wat heb je nog nodig voor beroep nummer 2? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 73

74 6.2 Het onderwijssysteem in Nederland arbeidsmarkt MBO HBO WO VMBO HAVO VWO basisonderwijs peuterspeelzaal Opdracht 25 Welke vakken kun je rechtstreeks verbinden? Zet de pijlen tussen de verschillende onderdelen. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 74

75 Uitleg van de afkortingen: VMBO HAVO VWO MBO HBO WO Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs Hoger Algemeen Vormend Onderwijs Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Middelbaar Beroeps Onderwijs Hoger Beroeps Onderwijs Wetenschappelijk Onderwijs Het MBO geeft opleidingen op 4 niveaus niveau 1 assistent-opleiding; geen eisen aan vooropleiding niveau 2 basisberoepsopleiding; vooropleiding vmbo niveau 3 vakopleiding; vooropleiding vmbo niveau 4 middenkaderopleiding Met alleen niveau 1 kun je meestal geen baan vinden. Daarom heeft niet elke opleiding een opleiding op niveau 1. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 75

76 Er zijn twee leerwegen: BOL Beroeps Opleidende Leerweg Deze noemen ze ook wel School en stage. Deelnemers gaan vier dagen per week naar school en lopen een dag stage. Wanneer je jonger dan 30 bent dan heb je recht op studiefinanciering. BBL Beroeps Begeleidende Leerweg Deze noemen ze ook wel Werken en leren. Deelnemers werken vier dagen per week in een erkend leerbedrijf en gaan een dag per week naar school. Verder zijn er ook nog de GT Geïntegreerde trajecten Het gaat daarbij om een combinatie van taalonderwijs en beroepsonderwijs en extra ondersteuning bij studie en stages. Huiswerk 6: Maak opdracht 26 Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 76

77 Hoofdstuk Actieplan Opdracht 26 Maak jouw actieplan en geef of stuur een kopie aan de trainer Naam : Ik denk aan beroep : Ik denk aan opleiding : Wat wil ik nog weten of wat heb ik nog nodig voor ik aan het werk kan: 1 Afspraak maken met mijn verwijzer. Hoe ga ik dat doen: Acties Wanneer ga ik dat doen/datum: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 77

78 Opdracht 27 Bespreken van je actieplan Maak een afspraak met je verwijzer om je actieplan te bespreken. Opdracht 28 Portfolio maken Ga naar het OLC en maak je cv, portfolio en actieplan af. Wanneer dit af is kun je je presentatie voorbereiden. Huiswerk 7 1 Maak opdracht af 2 Bereid je presentatie voor. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 78

79 Hoofdstuk Presentatie Opdracht 29 De presentatie In de laatste bijeenkomst houdt iedere deelnemer een presentatie voor de groep. In deze presentatie vertel je over: Je jeugd en daarna. Uit wat voor een gezin kom je? Wat was het beroep van je ouders? In wat voor een omgeving ben je opgegroeid? Hoe lang woonde je in je thuisland? Wat heb je daar allemaal gedaan? Wanneer ben je naar Nederland gekomen en waarom? Wat heb je in Nederland allemaal gedaan? Je opleidingen en misschien heb je nog leuke cursussen gevolgd. Je werkervaring en andere ervaring. Je kwaliteiten Wie ben jij als persoon en wat kun jij goed? Je interesses Het beroep dat je hebt gekozen en waarom jij geschikt bent voor dat beroep. Jouw actieplan en wanneer je dat gaat doen. Jouw wens/droom voor de toekomst. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 79

80 Zo n presentatie lijkt een beetje op solliciteren. Je laat jezelf aan anderen zien en je vertelt over wie je bent en wat je kunt. Bij een presentatie is de non-verbale taal heel belangrijk. Non-verbale taal is de taal van het lichaam, alles wat je vertelt met je lijf. Hieronder enkele tips: Ga in de actieve houding zitten. Bij een actieve houding zit je rechtop, je billen tegen de onderkant van de rugleuning, je benen naast elkaar en je voeten zijn helemaal op de grond. Je schouders kun je dan ietsje naar voren buigen. Ga in de open houding zitten. Bij een open houding is het gebied rond je hart vrij. Wanneer je je armen voor je borst kruist geef je non-verbaal het signaal: de geheimen van mijn hart, mijn gevoel, vertel ik niet aan jou. Je maakt zo een gesloten indruk. Je kunt je handen losjes op je benen leggen. Kijk iedereen kort aan onder het spreken. Het is belangrijk dat je oogcontact maakt met de mensen tegen wie je spreekt. De ander heeft dan het gevoel dat je ook tegen hem of haar spreekt en vindt het dan leuker om naar je te luisteren. Eerlijkheid roept altijd respect op. Maak je vehaal niet meer, maar vooral ook niet minder dan het is. Geniet van alle vriendelijke aandacht die je krijgt. Waarom deze presentatie? Het is een mooie afsluiting van de training. Het stimuleert je alles af te ronden. Je leert van elkaars verhaal Het is ook vast een oefening voor als je straks gaat solliciteren. Succes! Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 80

81 8.2 Evaluatie Opdracht 30 Evaluatie Wij willen graag weten hoe de training voor jou was. Daar kunnen wij weer van leren. Wil je daarom antwoord geven op de vragen hieronder? Dankjewel alvast. Naam: (hoeft niet) Datum: Wat heb je geleerd? Wat heb je gemist? Wat vond je goed? Wat vond je minder goed? Hoe vond je de begeleiding? Wat wil je nog zeggen? Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 81

82 Portfolio van Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 82

83 Persoonlijke gegevens Naam:. Roepnaam:. Adres:. Postcode Woonplaats:. Telefoonnummer:. Mobiel nummer:. adres:. Geboorteplaats en land:. Geboortedatum:. Man /vrouw. Burgerlijke staat:. Nationaliteit:. In Nederland sinds:. Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 83

84 Opleiding Basisonderwijs hoeveel jaar waar Middelbaar onderwijs welk + naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Hoger onderwijs welk + naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat NT-2 onderwijs waar wanneer NT2-niveau omcirkel of onderstreep jouw niveau spreken: A1 A2 B1 B2 C1 luisteren: A1 A2 B1 B2 C1 lezen: A1 A2 B1 B2 C1 schrijven: A1 A2 B1 B2 C1 Inburgering Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 84

85 Vervolg opleiding Andere opleiding of cursus: naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Andere opleiding of cursus: naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Andere opleiding of cursus: naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Rijbewijs Nederlands rijbewijs: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 85

86 Werkervaring in en om het huis Werken in de keuken Opvoeding en verzorging Organiseren en regelen Klussen in en om het huis Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 86

87 Werkervaring buitenshuis, vroeger en nu functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land taken van tot functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land taken van tot Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 87

88 Vervolg werkervaring buitenshuis, vroeger en nu functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land taken van tot functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land taken van tot functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land taken van tot Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 88

89 Wie ben ik Mijn interesse: Mijn competenties: Mijn hobby s: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 89

90 Mijn fotopagina Waarom ik deze foto of dit plaatje gekozen heb: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 90

91 Actieplan Naam : Ik denk aan beroep : Ik denk aan opleiding : Wat wil ik nog weten of wat heb ik nog nodig voor ik aan het werk kan: 1 Afspraak maken met mijn verwijzer. Hoe ga ik dat doen: Acties Wanneer ga ik dat doen/datum: Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training 91