Wmo-beleid prestatieveld 4 Vrijwilligerswerk en mantelzorg. Notitie uitvoering mantelzorgbeleid t/m 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wmo-beleid prestatieveld 4 Vrijwilligerswerk en mantelzorg. Notitie uitvoering mantelzorgbeleid. 2013 t/m 2015"

Transcriptie

1 Wmo-beleid prestatieveld 4 Vrijwilligerswerk en mantelzorg Notitie uitvoering mantelzorgbeleid 2013 t/m 2015 Gemeente Renkum, januari 2013

2 1 Inleiding blz Achtergrond blz Aanpak en verantwoording blz Leeswijzer blz. 3 2 Wat verstaan we onder mantelzorg en hoeveel blz. 4-5 mantelzorgers zijn er in de gemeente Renkum? 1.1 Definitie mantelzorg blz Hoeveel mantelzorgers zijn er in de gemeente Renkum? blz. 5 3 Trends en ontwikkelingen blz Conclusies onderzoek mantelzorg blz in relatie tot ondersteuningsaanbod 4.1 Basisfunctie informatie blz Basisfunctie advies en begeleiding blz Basisfunctie emotionele steun blz Educatie blz Praktische hulp blz Respijtzorg blz Financiële tegemoetkoming blz Materiële hulp blz Prioriteiten beleid voor de komende periode blz Financieel overzicht en monitoring blz. 24 Bijlage I Evaluatie mantelzorgbeleid blz Bijlage II Basisfuncties mantelzorgbeleid blz Bijlage III Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk blz. 36 2

3 1 Inleiding 1.1 Achtergrond In 2007 heeft de gemeente, in het kader van de Wmo, de nieuwe taak gekregen om beleid te voeren gericht op de ondersteuning van mantelzorgers. In 2008 is daarom een beleidsnota mantelzorgbeleid opgesteld en een uitvoeringsplan waarin is beschreven wat de uitgangspunten zijn voor het mantelzorgbeleid van de gemeente en de concrete doelstellingen in de periode Omdat het uitvoeringsplan eind 2011 ten einde liep, is in het beleidskader Wmo, dat eind 2011 is vastgesteld, aangekondigd dat het mantelzorgbeleid geactualiseerd zal worden in De algemene kaders voor het Wmo-beleid en daarmee ook voor het mantelzorgbeleid worden gevormd door de nieuwe Wmo-visie van de gemeente die staat beschreven in Meedoen vanuit eigen kracht, beleidskader Wmo De uitgangspunten voor het mantelzorgbeleid zijn gehandhaafd: het beleid wordt ingedeeld aan de hand van de basisfuncties mantelzorgbeleid zoals die zijn opgesteld door het Ministerie van VWS. De voor u liggende notitie is dan ook geen kaderstellende beleidsnota, maar een uitvoeringsnotitie, die beschrijft hoe het onderdeel mantelzorgbeleid, dat valt onder prestatieveld 4 van de Wmo, de komende jaren wordt uitgevoerd. 1.2 Aanpak en verantwoording - De vraag in beeld: kwalitatief onderzoek Om de vraag van mantelzorgers in beeld te brengen is ter voorbereiding op deze actualisering door expertisecentrum Elan een kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder mantelzorgers in de gemeente Renkum. Zie het onderzoeksrapport mantelzorgen in Renkum dat als bijlage bij deze notitie is gevoegd. In 2008 is als onderlegger voor het beleid een nulmeting uitgevoerd door het Servicecentrum mantelzorg Midden-Gelderland. Waar deze nulmeting uit 2008 zich vooral richtte op de vraag naar het aanbod op het gebied van mantelzorgondersteuning van de verschillende organisaties in de gemeente, is nu de vraag van de mantelzorgers als uitgangspunt genomen. Welke problemen ondervinden de mantelzorgers in onze gemeente, waar lopen zij tegenaan? En hoe kunnen ze ondersteund worden bij de vaak zware taak die zij verrichten? - Overige input Verdere informatie als input voor het beleid is verkregen door: - organiseren van een speciale extra mantelzorgsalon, juni 2012, waar mantelzorgers input konden leveren die gebruikt zou worden voor actualiseren van het mantelzorgbeleid. - een bijeenkomst van het netwerk mantelzorgondersteuning Renkum. Daarnaast is ook gebruik gemaakt van de gegevens van een landelijk onderzoek naar de actuele stand van zaken met betrekking tot mantelzorgondersteuning bij gemeenten en andere partijen. Zie: onderzoek mantelzorgondersteuning stand van zaken en aanknopingspunten voor versterking vanuit gemeenten en andere betrokken partijen, Bureau HHM in opdracht van het Ministerie van VWS, november Tot slot is er in de afgelopen jaren natuurlijk de nodige ervaring opgegaan in het uitvoeren van het mantelzorgbeleid. Een beleidsterrein dat ten tijde van het schrijven van de vorige notitie mantelzorgbeleid nog relatief nieuw was voor de gemeente. In bijlage I is een evaluatie te vinden van het mantelzorgbeleid in de periode Welke doelstellingen zijn toen benoemd, en welke resultaten zijn daarop behaald? - Vrijwilligersbeleid en dementiescan 3

4 Tegelijkertijd met het opstellen van deze notitie is ook een notitie opgesteld voor het vrijwilligerswerk. We hebben ervoor gekozen om te handhaven dat er aparte notities zijn voor beide beleidsterreinen. Ondanks de vele verbanden tussen mantelzorgbeleid en vrijwilligersbeleid blijven mantelzorgers en vrijwilligers twee wezenlijk verschillende groepen. Samengevat in één zin: voor vrijwilligerswerk kies je, mantelzorg overkomt je. Tot slot is er ook in 2012 een quickscan dementiebeleid uitgevoerd in de gemeente. Dit heeft het rapport opgevoerd: Zien en gezien worden van zorgen voor naar welzijn van mensen met dementie en hun netwerk rapportage quickscan dementiebeleid gemeente Renkum, DAZ, De uitvoering van de dementiescan en het mantelzorgonderzoek zijn op elkaar afgestemd om te voorkomen dat mantelzorgers in dezelfde periode twee keer gevraagd zouden worden mee te werken aan een onderzoek van de gemeente. Uitkomsten van de dementiescan die betrekking hebben op mantelzorgers van mensen met dementie zijn in de voorliggende notitie meegenomen. 1.3 Leeswijzer In deze notitie wordt geen volledig nieuw beleid ontwikkeld, het gaat meer om een actualisering van het mantelzorgbeleid. Op hoofdlijnen blijft het in de beleidsnotitie van 2009 geformuleerde mantelzorgbeleid gehandhaafd. De definitie van mantelzorg is ongewijzigd, en de basisfuncties voor mantelzorgbeleid, zoals die zijn gedefinieerd door het Ministerie van VWS, vormen nu ook weer het raamwerk voor het mantelzorgbeleid. In paragraaf 2 beschrijven we de definitie van mantelzorg en gaan we in op de vraag: hoeveel mantelzorgers zijn er in de gemeente Renkum? In paragraaf 3 gaan we kort in op trends en ontwikkelingen op het gebied van mantelzorgbeleid. In paragraaf 4 kijken we, aan de hand van de basisfuncties mantelzorgbeleid naar de conclusies uit het onderzoeksrapport van Elan in relatie tot het huidige aanbod aan mantelzorgondersteuning. In paragraaf 5 benoemen we tot welke speerpunten voor het mantelzorgbeleid dit leidt voor de komende periode. In paragraaf 6 staat een financieel overzicht. 2 Wat is mantelzorg en hoeveel mantelzorgers zijn er in de gemeente? 2.1 Definitie mantelzorg In het onderzoek van expertisecentrum Elan wordt een definitie voor mantelzorg gegeven die we onderschrijven 1 : Mantelzorgers zorgen langdurig en onbetaald voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende naaste. Het kan daarbij gaan om een partner, ouder, kind of andere familielid, vriend of kennis. De mantelzorger is geen professionele zorgverlener, maar verleent zorg omdat hij of zij een persoonlijke band heeft 1 In de beleidsnotitie mantelzorgbeleid van 2008 wordt nog de definitie van de Nationale Raad voor de volksgezondheid gehanteerd, die feitelijk op hetzelfde neerkomt: De langdurende zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan een hulpbehoevende door personen uit diens directe omgeving, waarbij zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie. 4

5 met de hulpbehoevende. Mantelzorg is meestal geen bewuste keuze. Men rolt erin en heeft vooraf geen idee hoe lang de zorg gaat duren. 2 Tijdens de mantelzorgsalon, die ter voorbereiding op deze notitie is georganiseerd ontstond de discussie wanneer je nu wel of niet precies mantelzorger bent. Als ik eens per week boodschappen doe voor mijn chronisch zieke buurman, ben ik dan mantelzorger? Mezzo, de landelijke vereniging voor mantelzorg en vrijwilligerszorg voegt aan deze definitie die hierboven is geven nog het volgende toe: De zorg die mantelzorgers geven is langdurig, intensief en afhankelijk van de behoefte van de zorgbehoevende. We spreken over mantelzorg als het gaat om zorg die de gewone zorg van mensen qua duur, intensiteit of zwaarte overstijgt. 3 Mantelzorgers worden vaak in twee groepen onderverdeeld, afhankelijk van de vraag of ze al dan niet intensieve zorg verlenen. Met intensieve zorg worden alle vormen van zorg bedoeld die meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden worden verleend. De inhoud van het werk is meer dan de normale, dagelijkse, gebruikelijke zorg voor elkaar. Mantelzorgers die intensieve zorg verlenen behoren tot de meest kwetsbare groep. Voor deze groep is vooral de vraag: hoe kunnen we voorkomen dat deze mantelzorgers overbelast raken? Mantelzorgers die geen intensieve zorg verlenen moeten vooral preventief ondersteund worden, vooral door informatie en advies. Deze mantelzorgers moeten weten waar ze terecht kunnen voor eventuele ondersteuning, zodat ze vroegtijdig aan de bel kunnen trekken als het verlenen van zorg steeds zwaarder wordt. In het mantelzorgbeleid richten we ons op allebei de groepen mantelzorgers. Sommige doelen (zie de basisfuncties mantelzorg, onderdeel emotionele ondersteuning) zijn meer gericht op de mantelzorgers die intensief zorgen, en persoonlijke aandacht en begeleiding is hierbij van groot belang. Andere doelen (zie de basisfuncties, onderdeel informatie) zijn voor alle mantelzorgers van belang. Mantelzorg is zorg die wordt gegeven aan familieleden, vrienden, buren en kennissen. Het feit dat er altijd een sociale relatie bestaat tussen zorgverlener en hulpvrager onderscheidt mantelzorg van vrijwilligerswerk. Zie bijlage III voor een overzicht van de verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk. 2.2 Hoeveel mantelzorgers zijn er in de gemeente Renkum? In 2011 is voor de tweede keer een dorpsspiegelonderzoek uitgevoerd 4. Enkele vragen gingen over mantelzorg: - Van de inwoners heeft 12 % aangegeven dat men aan mantelzorg doet. (In 2007 was dit 11 %.) - Meer dan de helft van de mantelzorgers besteedt tot 1 uur per dag aan de verzorging, 30 % is 1 tot 4 uur per dag bezig, en 11 % 4 tot 8 uur per dag % van de mantelzorgers is bekend met het zorgloket. Het percentage van 12 % komt aardig overeen met het landelijk bekende percentage dat door het Centraal Cultureel Planbureau op 13 % wordt geschat. Dat geeft trouwens ook al aan dat het bereik van mantelzorgers in de gemeente nog sterk verbeterd kan worden. Afgaande op het percentage van 12 % zouden er in de gemeente dus bijna 3800 mantelzorgers moeten zijn. Ongeveer eentiende deel daarvan staat geregistreerd bij het Steunpunt mantelzorg. Het steunpunt mantelzorg heeft in de afgelopen jaren haar bekendheid uitgebouwd en haar positie verstevigd. Waren er, ten tijde van het schrijven van het mantelzorgbeleid in 2008 ongeveer 90 mensen bekend als mantelzorger bij het steunpunt, inmiddels zijn er dat ruim 300. Het steunpunt wordt dus steeds meer bekend bij de inwoners van de gemeente. 2 Onderzoek mantelzorgen in Renkum, Expertisecentrum Elan 2012, blz Bron: 4 In 2007 vond dat onderzoek voor de eerste keer plaats. 5

6 Toch blijft ook een grote groep van de mantelzorgers die naar men mag aannemen wel aanwezig is bij de gemeente, buiten beeld. Dit is overigens een beeld dat ook bekend is bij andere gemeenten: Alle gemeenten geven aan dat ze in de praktijk minder mantelzorgers bereiken dan er volgens de landelijke onderzoekscijfers zouden moeten zijn 5. De belangrijkste reden hiervoor is het feit dat veel mantelzorgers geen gebruik maken van het aanbod, omdat zij vinden dat ze zichzelf wel kunnen redden 6. Dit wordt pas echt problematisch als mantelzorgers om hulp gaan vragen als het eigenlijk al te laat is. In paragraaf 4 en 5 komen we nog terug op de vraag hoe we ervoor kunnen gaan zorgen dat mantelzorgers meer bekend raken met het ondersteuningsaanbod, en dat ze eerder worden bereikt. 3 Trends en ontwikkelingen - De Kanteling van de Wmo Niet alleen in de nieuwe Wmo-visie, maar ook op allerlei andere beleidsterreinen wordt tegenwoordig gesproken over de nieuwe rol van de overheid en de beweging om de verantwoordelijkheid weer terug te leggen in de samenleving. Uitgaan van eigen verantwoordelijkheid, benutten van de kracht van de samenleving, de civil society zijn daarin sleutelbegrippen. Dit proces wordt ook wel de Kanteling van de Wmo genoemd. In de Wmo-visie staat beschreven dat de rol van de gemeente verschuift van zorgen voor naar zorgen dat. De rol van vrijwilligers en mantelzorgers is hierin onmisbaar. Daarom is vrijwilligerswerk en mantelzorg ook tot een van de drie hoofdprioriteiten van de Wmo-beleid in de periode benoemd. 7 - Stelselwijzigingen Alom wordt verwacht dat de komende jaren een toenemend beroep zal worden gedaan op mantelzorgers en vrijwilligers. Dat is enerzijds de visie van de kanteling, anderzijds heeft het ook te maken met wijzigingen in het stelsel van de drie onderling samenhangende wetten: de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en de Zorgverzekeringswet. In het rapport van HHM staat hierover: De mogelijkheden binnen de AWBZ nemen af. De druk op de Wmo en het voorzieningenpakket nemen toe. Het aantal mantelzorgers zal toenemen en daarmee ook de (dreigende) overbelasting van mantelzorgers. De financiële middelen groeien niet mee. Dit vraagt om het goed organiseren van de mantelzorgondersteuning, signaleren, vraagverheldering, doorgeleiden en (praktisch en mentaal) ondersteunen (sociale kaart aanbod.) 8 5 Onderzoek mantelzorgondersteuning, Bureau HHM, pagina 38). 6 Dit komt ook duidelijk naar voren uit de gesprekken met mantelzorgers in het onderzoek van expertisecentrum Elan. 7 Zie beleidskader Wmo pagina Onderzoek mantelzorgondersteuning Bureau HHM blz

7 Uit het nieuwe regeerakkoord blijkt dat er een soort kern -AWBZ overblijft. De AWBZ alleen blijft bestaan voor intramurale zorg voor mensen met een handicap en ouderen. Sommige zaken die uit de AWBZ worden gehaald gaan over naar de Zorgverzekeringswet zoals de extramurale verpleging. Activiteiten op het gebied van ondersteuning, begeleiding en verzorging worden ondergebracht bij de Wmo. - Decentralisatie AWBZ-begeleiding Gemeenten worden geheel verantwoordelijk voor de activiteiten op het gebied van ondersteuning, begeleiding en verzorging. De aanspraken worden beperkt, dienstverlening wordt versoberd en meer gericht op waar ze het hardste nodig is en gaat vallen onder de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). 9 De decentralisatie van de AWBZ-begeleiding wordt nu volledig doorgevoerd met ingang van Onder de functie begeleiding gaat een veelvoud aan activiteiten schuil. Binnen begeleiding wordt onderscheid gemaakt tussen 'begeleiding individueel' en 'begeleiding groep'. 'Begeleiding individueel' wordt ingezet voor onder andere woonbegeleiding of thuisbegeleiding. Onder 'begeleiding groep' vallen onder andere verschillende soorten dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking, voor mensen met een psychische of psychiatrische beperking en dagopvang voor ouderen met lichamelijke en/of psychogeriatrische beperkingen. Ook de functie kortdurend verblijf valt onder de AWBZ-begeleiding: logeren in een instelling voor maximaal 3 etmalen per week, alleen als er permanent toezicht en ontlasting van de mantelzorger die gebruikelijke zorg levert noodzakelijk is. - Dementieproblematiek Tegelijkertijd met het uitvoeren van het onderzoek onder mantelzorgers in de gemeente een quickscan uitgevoerd naar het dementiebeleid. Het aantal mensen met dementie zal ook in de gemeente Renkum verder toenemen van ruim 800 in 2011 tot ruim 1300 in Deze stijging is fors, maar wel onder gemiddeld. De groei van het aantal mensen met dementie zal vooral onder thuiswonenden plaatsvinden 10. Hier zien we meteen ook hoe belangrijk de rol van mantelzorgers hierin is: volgens landelijke cijfers woont 70 % van het aantal mensen met dementie thuis, en daarvan heeft weer 60 % een partner. Een partner die de loodzware taak krijgt om te zorgen voor zijn of haar partner die aan dementie lijdt. Een van de conclusies uit de dementiescan is onder meer dat er op het gebied van participatie van mensen met dementie en hun mantelzorgers nog vele kansen liggen. De kanteling van het kijken naar iemands beperkingen naar iemands mogelijkheden speelt hier een belangrijke rol. Wat kan iemand met dementie nog? Hoe zorgen we dat familieleden vaker een bijtankmoment krijgen? Vrijwilligers en het bloeiende verenigingsleven kunnen hieraan een bijdrage leveren. Gemeenschapszin is in Renkum nog volop aanwezig. Houdt rekening met de vraagverlegenheid van mantelzorgers en de 'initiatiefloosheid waar veel mensen met dementie last van hebben. 11 Voor verdere bevindingen en conclusies verwijzen we u naar het rapport Zien en gezien worden rapportage quickscan dementiebeleid gemeente Renkum, Regeerakkoord, bladzijde Quickscan dementiebeleid, paragraaf 2 Algemene bevindingen 11 Quickscan dementiebeleid, paragraaf 5 Samenvatting. 7

8 4 Conclusies onderzoek in relatie tot aanbod mantelzorgondersteuning Uit het onderzoek van Elan komt naar voren dat de geïnterviewde mantelzorgers het allen als vanzelfsprekend beschouwen om mantelzorg te bieden. Geen mantelzorg bieden is geen optie. Men ervaart voldoening van de mantelzorg, maar het is ook erg zwaar. Een van de meest ingrijpende veranderingen in een mantelzorgsituatie is de veranderende relatie tussen mantelzorger en zorgbehoevende. Daarnaast noemen mantelzorgers ook de veranderingen in het contact met de mensen in hun omgeving. Ook wordt door mantelzorgers genoemd: - de emotionele belasting die de zorg voor een naaste met zich mee brengt - het leren leven met een blijvend slechte of zelfs verergerende gezondheidssituatie Mantelzorgers verrichten uiteenlopende taken, variërend van emotionele steun tot verpleegkundige handelingen. Uit het onderzoek blijkt wat ook al bekend is uit de landelijke gegevens: meestal verrichten mantelzorgers de uiteenlopende taken zelf. Pas als de mantelzorger met de zorgvrager er niet meer uitkomt schakelen zij mensen uit de sociale omgeving in, volwassen kinderen, kennissen of buren. Pas in laatste instantie wordt gekeken naar wat er aan professionele of vrijwillige hulp mogelijk is. Welke behoeften hebben mantelzorgers, en welke knelpunten ondervinden zijn daarbij? We lopen het antwoord op deze vragen na aan de hand van de 8 basisfuncties voor het mantelzorgbeleid. Per basisfunctie gaan we in op: - wat is het bestaande aanbod? - wat komt naar voren uit het onderzoek? - tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? In 5 formuleren we ten slotte nog enige algemene prioriteiten die niet zozeer onder één basisfunctie te plaatsen zijn, maar voor het gehele mantelzorgbeleid van kracht zijn voor de komende jaren. 4.1 Informatie Huidig aanbod - Steunpunt mantelzorg Als onderdeel van welzijnsorganisatie Solidez is in de gemeente het Steunpunt mantelzorg actief 12. Met Solidez worden hier jaarlijks productafspraken over gemaakt. Mantelzorgers kunnen naar het steunpunt bellen voor informatie en advies. Het steunpunt heeft een folder, website en nieuwsbrief. Daarnaast is er in 2009 een mantelzorgwijzer gepubliceerd. Zoals we al in 2 hebben vermeld is in de afgelopen jaren het aantal mantelzorgers dat bekend is bij en of gebruik maakt van de diensten van het steunpunt mantelzorg flink gestegen. Gebruik maken van deze diensten begint in veel gevallen met telefonisch contact met het Steunpunt met een vraag om informatie, advies of ondersteuning. - Indigo In het kader van de taken die de gemeente heeft op het terrein van collectieve preventie GGZ worden jaarlijks met Indigo (onderdeel van Pro Persona) productafspraken gemaakt over mantelzorgondersteuning aan mantelzorgers van mensen met GGZ-problematiek. Familieleden van opgenomen cliënten krijgen een preventief gesprek over de mate van belasting, en worden op de hoogte gebracht van landelijke, regionale en lokale ondersteuningsmogelijkheden. Ongeveer 40 % van deze groep heeft behoefte aan preventieve gesprekken, de overige 60 % heeft voldoende aan telefonisch contact en schriftelijke informatie. - MEE 12 Voor de voorgeschiedenis van het onderbrengen van het steunpunt bij Solidez zie de evaluatie mantelzorgbeleid, bijlage I. 8

9 MEE Gelderse Poort heeft als doelstelling het ondersteunen van mensen met een beperking. Consulenten van de MEE zijn een deel van de week ook aanwezig in het Zorgloket. Tot de basis taken van de MEE behoort het informeren, adviseren en ondersteunen naar de juiste zorg / kortdurende zorg, gericht op mensen met een beperking en hun mantelzorgers - Overige Professionals Daarnaast zijn in de gemeente de volgende professionals actief die zich niet uitsluitend, op mantelzorgers richten, maar er wel veel contact mee hebben: - Wmo-consulenten, ouderenadviseurs (Allebei ondergebracht in Zorgloket) - wijkverpleegkundigen (STMG) - huisartsartsen en praktijkondersteuners - casemanagers dementie - Zorginstellingen Naast de eerder genoemde organisaties (steunput, Indigo, MEE) zijn er een flink aantal organisaties in de gemeente die een aanbod hebben dat zich niet specifiek richt op mantelzorgers, maar ook voor mantelzorgers ondersteuning kan bieden. Dat zijn in de eerste plaats de zorginstellingen: - Zinzia, Vilente, Leo Kannerhuis, Thomashuis, Siza Dorp Groep - Vrijwilligersorganisaties Daarnaast vrijwilligersorganisaties, samenwerkend in het Netwerk vrijwillige hulpverlening, dat wordt ondersteund vanuit de Vrijwilligerscentrale van Solidez: - Rechtswinkel - Humanitas - Rode Kruis - PKN, Diakonie Oosterbeek / Wolfheze - Steunpunt vrijwillige hulpverlening - PKN Ontmoetingskerk Doorwerth / Heveadorp - Stichting Hulpdienst voor elkaar - Sensoor Gelderland Midden - Alzheimer Nederland - Stichting Hospice Wageningen/ Renkum - Voedselbank NederVeluwe e.o. - Zonnebloem Oosterbeek - WAAG Sport voor Gehandicapten - Huvor (Huisdieren voor ouderen Renkum) Wat komt naar voren uit het onderzoek? Mantelzorgers geven aan dat zij behoefte hebben aan allerlei typen informatie. Zij hebben vooral belang bij informatie over het concrete aanbod van mantelzorgondersteuning. Ze willen graag weten bij wie ze met hun concrete vragen terecht kunnen. Ook hebben ze behoefte aan specifieke informatie over verschillende ziekten waar hun zorgvragers mee kampen zoals suikerziekte, dementie, schizofrenie en autisme. Ze zoeken vooral informatie over het ziekteverloop van een ziektebeeld. Ze willen zich kunnen voorbereiden op hun veranderende mantelzorgtaken. Naast de behoeften aan verschillende typen informatie is ook de vindbaarheid ter sprake gekomen. Informatie is volgens de mantelzorgers lang niet altijd eenvoudig te vinden. De informatie is versnipperd en moet gezocht worden op verschillende plaatsen. 13 Dit gegeven komt ook naar voren uit de dementiescan die is uitgevoerd: - De informatievoorziening is te versnipperd en te aanbodgericht. - Op Renkum toegespitste informatie is op papier en op internet nauwelijks te vinden Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? Informatievoorziening is een cruciaal onderdeel van het mantelzorgbeleid. Hierin valt nog het nodige te verbeteren. 13 Onderzoek Elan, blz. 13 9

10 Een belangrijke conclusie is dat mantelzorgers aangeven dat het prettig zou zijn als ze informatie juist ook krijgen op plaatsen waar zij voor hun mantelzorgtaken toch al komen, bijvoorbeeld bij huisartsen, therapeuten, specialisten, apotheken en zorgaanbieders. Hoe kunnen alle organisaties, professionals en vrijwilligers die in de gemeente te maken krijgen met mantelzorg tijdig signalen van overbelasting opmerken, en hoe zorgen we dat men goed op de hoogte is van elkaars aanbod zodat mantelzorgers snel naar de juiste plek kunnen worden doorgeleid. Hoe kunnen we deze netwerksamenwerking verbeteren? Dit wordt een hoofdprioriteit voor het mantelzorgbeleid in de komende jaren, en we komen hier nog op terug in 5. De volgende concrete acties staan al gepland voor begin 2013: - actualisering mantelzorgwijzer In 2009 is de mantelzorgwijzer Renkum uitgegeven. Deze wijzer is inmiddels verouderd en zal eind 2012 / begin 2013 geactualiseerd worden en opnieuw uitgebracht. Mantelzorgers moeten informatie krijgen op plaatsen waar zij vanuit de mantelzorgsituatie zelf komen. De nieuwe mantelzorgwijzer zal op al deze plekken beschikbaar moeten zijn. De mantelzorgwijzer zal ook een digitale variant moeten krijgen, zodat de website van het Steunpunt mantelzorg kan worden uitgebreid met de informatie uit de geactualiseerde Mantelzorgwijzer, waarin ook alle links naar andere organisaties te vinden zijn. - steunpunt mantelzorg Daarnaast blijft het van belang dat het steunpunt mantelzorg doorgaat met publiciteit geven aan de diensten en activiteiten die worden georganiseerd. Door de nieuwsbrief, door publicaties in de Hoog en Laag, door organiseren van mantelzorgsalons, door de Dag van de mantelzorg. Structurele aandacht voor pr en communicatie hiervoor blijft van belang, en zal er voor zorgen dat het aantal mantelzorgers dat op de hoogte is van deze ondersteuningsmogelijkheden blijft groeien. In het onderzoek van Elan wordt opgemerkt dat het niet nodig is voor elke denkbare groep mantelzorgers apart aanbod op te zetten. Er zijn te veel verschillende groepn te bedenken. Maar het is wel van belang dat iedere mantelzorger ergens terecht kan voor geschikte ondersteuning. Bij de hoofdprioriteiten komen we nog terug op de vraag hoe ervoor gezorgd kan worden dat meer mantelzorgers worden bereikt, en op de groep mantelzorgers GGZ. Voor nu is het ook belangrijk even in te gaan op twee aparte doelgroepen: jonge mantelzorgers en allochtone mantelzorgers. - jonge mantelzorgers Om de groep van jonge mantelzorgers beter in beeld te krijgen zal in 2013 het project Bioscoopbonactie jonge mantelzorgers worden uitgevoerd in samenwerking met Indigo, het Dorenweerd college en het Steunpunt mantelzorg. Dit houdt in dat op school leerlingen tijdens het mentoruur een les krijgen over het thema jonge mantelzorgers. Na de presentatie kunnen leerlingen met een langdurig ziek gezinslid zichzelf opgeven voor een bioscoopbon. Ook medeleerlingen en mentoren kunnen jonge mantelzorgers daarvoor aanmelden. De aangemelde leerlingen ontvangen een bioscoopbon via hun klassenmentor. - allochtone mantelzorgers Reeds in beleidsnotitie mantelzorg in 2008 werd geconstateerd dat met het bestaande aanbod allochtone mantelzorgers niet of nauwelijks worden bereikt. Precieze aantallen van de groep waarover het gaat zijn niet bekend. Gezien het percentage allochtone inwoners van de gemeente Renkum is te verwachten dat de groep van allochtone mantelzorgers niet erg groot in getal is. Daarmee is nog niets gezegd over de zwaarte van de problematiek in individuele gevallen. Wij willen in de uitvoering van het mantelzorgbeleid aandacht besteden aan deze groep, en dat doen we door aan te sluiten op het initiatief van het netwerk allochtone vrouwen dat in de gemeente tot stand is gekomen, en dat veel allochtone vrouwen weet te bereiken. 10

11 In 2013 zal bekeken worden, in overleg tussen gemeente, steunpunt mantelzorg en vertegenwoordigers van dit netwerk welke vragen er leven, en of in aansluiting daarop iets georganiseerd kan worden om het onderwerp mantelzorg en de ondersteuningsmogelijkheden op dat gebied verder onder de aandacht te brengen. - Registratie Ook dient vermeld te worden dat alle mantelzorgers die bekend zijn bij het steunpunt zorgvuldig worden geregistreerd. Ook ontvangen ze na registratie alle nieuws over activiteiten van het steunpunt per post of mail. Hiervoor maakt het steunpunt gebruik van een door Mezzo ontwikkelde registratiemethodiek. Ook in de komende jaren zal het steunpunt uren moeten blijven investeren om dit adressenbestand van mantelzorgers in de gemeente actueel te houden. 4.2 Advies en begeleiding Huidig aanbod Bij het steunpunt mantelzorg is er de mogelijkheid van individuele begeleiding van mantelzorgers. De coördinator van het steunpunt mantelzorg werkt hiervoor samen met vrijwilligers. Mantelzorgers worden individueel begeleid door de coördinator, en ook door de vrijwilligers. In sommige gevallen komt het ook voor dat deze begeleiding ook nog doorgaat op het moment dat iemand strikt genomen geen mantelzorger meer is. Het kan voorkomen dat de zorgbehoevende is komen te overlijden, en dat de mantelzorger toch nog contact blijft opnemen met het steunpunt voor emotionele ondersteuning. 14 Daarnaast zijn ook de consulenten van de MEE zijn ook actief op het gebied van individuele begeleiding. Ook de ouderenadviseur van de gemeente, die werkt vanuit het Zorgloket adviseert en begeleidt mantelzorgers Wat komt naar voren uit het onderzoek? Uit het onderzoek blijkt dat mantelzorgers die gebruik hebben gemaakt van het aanbod van het steunpunt mantelzorg op het terrein van advies en begeleiding daar zeer tevreden over zijn. Men waardeert in het bestaande aanbod vooral de persoonlijke benadering. Wat eveneens blijkt is dat mantelzorgers vooral behoefte aan advies en begeleiding hebben op het moment dat zij ergens zelf niet meer uitkomen. Ze willen eerst zoveel als mogelijk alles zelf regelen. Het is daarom van belang dat professionals alert zijn op signalen van overbelasting. De professionals moeten een proactieve rol op zich nemen om overbelasting te voorkomen. Er is ten derde behoefte aan begeleiding bij de relatie van mantelzorgers en hun zorgvragers bij de relatie met hun sociale omgeving, maar ook bij de relatie met vrijwilligers en professionals in de formele zorg. Hoe werken mantelzorgers en zorgprofessionals samen? Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - Steunpunt Mantelzorg en Inzet vrijwilligers Persoonlijke aandacht en begeleiding is en blijft een belangrijk onderdeel van de mantelzorgondersteuning. Het steunpunt mantelzorg zal deze mogelijkheid structureel blijven aanbieden. 14 Overigens willen de meeste mantelzorgers uitgeschreven worden bij het Steunpunt mantelzorg, na het overlijden van de zorgvrager. Dit kan jaarlijks gaan om enkele tientallen mantelzorgers per jaar. Een aanzienlijk aantal, dat wellicht ook komt door de sterk vergrijzde leeftijdsopbouw in de gemeente Renkum. 11

12 In het onderzoek van Elan wordt aandacht gevraagd voor de kwetsbaarheid voor een dergelijke functie. De onderzoekers maken een kanttekening bij de eiland positie die coördinatoren soms innemen. Vaak dragen zij in hun eentje de verantwoordelijkheid voor het aanbod. In het contact met Solidez over de inzet van de coördinatiefunctie steunpunt mantelzorg is dit punt vaker aan de orde geweest. Positief is dat de coördinator in Renkum samenwerkt met de coördinatoren van de steunpunten uit Wageningen en Ede. Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van de inzet van vrijwilligers die mantelzorgers kunnen begeleiden. Het steunpunt zal blijvend moeten investeren in het aantrekken en behouden van een groep vrijwilligers die de coördinator bij deze taak kunnen ondersteunen. - Initiatief Zinzia Een initiatief dat belangrijk is om hier te vermelden is van Zinzia. (waaronder Oranje Nassau Oord en de Rijnhof vallen) Een zorginstelling als Zinzia heeft te maken met de familie en bekenden van degenen die in de instelling zijn gehuisvest of overdag naar de instellingen komen in het kader van dagbesteding. Hoe betrek je de familie en bekenden bij de zorg voor hun naaste? Hoe kun je iemands netwerk aanspreken? De Zinzia zorggroep is najaar 2012 bezig met het formuleren van beleid op deze vragen. Doelstelling is om meer interactie te organiseren tussen de mensen in de instelling en de familie en bekenden en mantelzorgers en vrijwilligers van buiten de instelling. Het beleid moet antwoord gaan geven op vragen als: hoe kun je ervoor zorgen dat de overgang van thuis naar opname in een instelling minder groot is, hoe kun je mantelzorgers en verzorgden beter hierop voorbereiden? Wij juichen dit initiatief van Zinzia toe, en zijn met hen in gesprek om op dit punt tot een goede afstemming en samenwerking te komen. - Advies en begeleiding door vrijwilligers Advies en begeleiding wordt in de gemeente niet alleen vanuit het steunpunt mantelzorg geboden, maar is ook onderdeel van de werkzaamheden van de MEE en de ouderenadviseur. Ook zijn er verschillende vrijwilligersorganisaties die mantelzorgers kunnen begeleiden. Uit het onderzoek van Elan komt bijvoorbeeld naar voren dat een organisatie als de Rechtswinkel in haar werkzaamheden nadrukkelijk oog heeft voor deze doelgroep. Veel van de organisaties die samenwerken in het Netwerk vrijwillige hulp in Renkum ondersteunen en begeleiden op deze manier mantelzorgers. Hier ligt ook de link tussen het mantelzorgbeleid en het vrijwilligersbeleid. De ondersteuning van deze vrijwilligers door het Netwerk vrijwillige hulp, dat wordt gecoördineerd vanuit de Vrijwilligerscentrale van Solidez, blijft de komende jaren een belangrijk onderdeel van zowel het mantelzorgals het vrijwilligersbeleid. 4.3 Emotionele steun Huidig aanbod In de gemeente bestaan verschillende vormen van emotionele ondersteuning: Het steunpunt mantelzorg organiseert 8 keer per jaar een mantelzorgsalon. Hierdoor kunnen mantelzorgers elkaar ontmoeten, het fungeert als een soort lotgenotencontact. In de praktijk blijkt dat de mantelzorgsalons vooral succesvol zijn als er iets gezelligs of leuks wordt gedaan. Mantelzorgers hebben er behoefte aan om het juist even niet over hun zorgtaken te hebben. Zo is er najaar bijvoorbeeld een mantelzorgsalon georganiseerd waarbij mantelzorgers een stoelmassage konden krijgen. Een activiteit die hogelijk werd gewaardeerd door de aanwezige mantelzorgers. Naast de salons wordt ook jaarlijks in het kader van de Dag van de mantelzorg een activiteit georganiseerd door het Steunpunt, meestal in de vorm van een mantelzorgdiner met daarbij nog een voorstelling, rondleiding of muzikale omlijsting. 12

13 Daarnaast beiden de Bezoek- en opvangservice, de Ontmoetingspunten en respijtweekenden ook de nodige emotionele steun. Deze activiteiten staan beschreven onder de basisfunctie respijtzorg. Tot slot zijn er gespreksgroepen / lotgenotencontact voor mantelzorgers voor kinderen met autisme of een verstandelijke beperking (MEE), of mantelzorgers van mensen met psychische problemen (Indigo) Wat komt naar voren uit het onderzoek? Uit het onderzoek blijkt dat er veel behoefte is aan emotionele ondersteuning. Er is vooral behoefte aan een luisterend oor, een gelegenheid om even stoom af te blazen en problemen van je af te praten. Professionals of vrijwilligers kunnen een luisterend oor bieden. Daarnaast hebben veel mantelzorgers de behoefte om met lotgenoten ervaringen uit te wisselen en elkaar te steunen. Zo zoeken Renkumse mantelzorgers van kinderen met een verstandelijke beperking, een psychisch probleem en autisme al steun bij elkaar. Zij helpen elkaar ook bij de zorg voor de kinderen. In Renkum zijn er al veel mogelijkheden voor lotgenotencontact of een luisterend oor. De meeste mantelzorgers maken gebruik van gesprekken met hun huisarts Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - mogelijkheden voor lotgenotencontact beter in beeld Ook in het mantelzorgbeleid voor de komende jaren blijft de basisfunctie emotionele steun en lotgenotencontact van groot belang. Activiteiten als de mantelzorgsalons, de Dag van de mantelzorg en het respijtweekend functioneren in dat kader goed, zeker als de nadruk wordt gelegd op ontspanning. De mogelijkheden die er zijn voor lotgenotencontact moeten bij alle partijen goed in beeld zijn, en zullen daarom worden opgenomen in de mantelzorgwijzer. - Nieuwe initiatieven Uit de dementiescan komt de aanbeveling naar voren om de komende jaren te zorgen voor nieuwe initiatieven voor lotgenotencontact, naast het Alzheimercafe en de mantelzorgsalon. Het realiseren van een ontmoetingscentrum dementie zou bijvoorbeeld hiervoor een mogelijkheid zijn. Wij zullen daarom in gesprek gaan met mogelijke initiatiefnemers om te kijken of het haalbaar is ook in de gemeente Renkum een dergelijk centrum op te gaan zetten. Dit dient bekeken te worden in relatie tot de huidige inzet op de ontmoetingspunten (zie basisfunctie respijtzorg). 4.4 Educatie Huidig aanbod - door het steunpunt mantelzorg worden deskundigheidsbevordering en uitwisselingsbijeenkomsten voor de vrijwilligers waar het steunpunt mee samenwerkt georganiseerd. - door verschillende organisaties in de gemeente worden cursussen en voorlichtingen georganiseerd over verschillende aandoening en ziektebeelden. Zo organiseert de stichting Alzheimer Nederland in de gemeente 10 keer per jaar Alzheimercafés. - Ook de stichting MEE organiseert thema-avonden over bijvoorbeeld kinderen met een Autisme Spectrum Stoornis of Niet Aangeboren Hersenletsel Wat komt naar voren uit het onderzoek? 13

14 Uit de gesprekken blijkt dat de mantelzorgers vaak plotseling geconfronteerd zijn met een zorgsituatie die zich voordeed. Zij hebben zich daardoor niet altijd voldoende voorbereid gevoeld op hun nieuwe rol en taken. Meer concrete begeleiding over hoe te zorgen voor iemand met een specifiek ziektebeeld is dan gewenst. Trainingen of voorlichting, zoals bij het Alzheimercafé, kunnen daarbij uitkomst bieden. Weinig van de mensen met wie gesproken is, zijn op de hoogte van de mogelijkheden tot educatie bij de verschillende organisaties en instellingen in de gemeente Renkum. Zie ook de dementiescan: Mantelzorgers geven aan dat met name op het punt van communicatie met de persoon met dementie en de omgang met gedragsverandering getraind te willen worden. Een dergelijke training is er nog niet in Renkum. (scan, paragraaf 3.2) Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - beter overzicht educatieve mogelijkheden Beter overzicht van de verschillende mogelijkheden die er zijn voor mantelzorgers in de gemeente, dit opnemen in mantelzorgwijzer. - training dementie Het opzetten en uitvoeren van een training communiceren met iemand met dementie. Hierover in gesprek gaan met Zinzia, Vilente, ouderenadviseurs en casemanagers dementie. 4.5 Praktische hulp Huidig aanbod Zorgvragers (en hun mantelzorgers) kunnen een beroep doen op ondersteuning. Het steunpunt mantelzorg kan mensen helpen bij het terecht komen bij de juiste vorm van ondersteuning. De mogelijkheden kunnen liggen op het vlak van AWBZ (dagopvang) of Wmo (hulp bij huishouden. Daarnaast bieden vrijwilligersorganisaties verschillende diensten 15 zoals ondersteuning bijkleine klusjes en boodschappen (stichting Hulpdienst voor elkaar), hulp bij administratie (Humanitas) of rechtskundige hulp (Rechtswinkel). - Zorgloket Als de medewerkers van het Zorgloket op huisbezoek gaan om het keukentafel gesprek te voeren dan is vrij vaak een mantelzorger aanwezig. Indien het een mantelzorger betreft die in hetzelfde huis woonachtig is, dan vraagt de consulent wel welke zorgtaken deze persoon op zich neemt en of de zorgtaken te behappen zijn. Als tijdens het gesprek blijkt dat een mantelzorger overbelast is dan is het belangrijk om te kijken hoe dit verminderd kan worden. Een tijdelijke oplossing is soms hulp bij het huishouden, waarna ondertussen gezocht kan worden naar meer structurele oplossing (regelen dagopvang, gesprekken met maatschappelijk werk etc). Is de zorgvraag heel erg hoog (bijvoorbeeld bij ALS patiënten) en zal er langer ondersteuning nodig zijn om de zorgtaken vol te kunnen houden (gezien ook de heftige emoties die hierbij komen kijken), dan kan voor een langere tijd hulp bij het huishouden geboden worden. Dit wordt per individu beoordeeld en het betreft uitzonderingssituaties. Het moet duidelijk aantoonbaar zijn dat iemand is overbelast en dat vanuit het eigen netwerk geen oplossing voor handen is. De inzet van hulpmiddelen is bedoeld voor de aanvrager, maar kunnen het de mantelzorger ook makkelijker maken. Denk daarbij aan verrijdbare douche-/ toiletstoelen en transferhulpmiddelen. Mantelzorgers worden fysiek minder zwaar belast met het gebruik van deze hulpmiddelen. 15 Zie bij basisfunctie 1, paragraaf voor een overzicht van vrijwilligersorganisaties aangesloten bij het Netwerk vrijwillige hulp. 14

15 4.5.2 Wat komt naar voren uit het onderzoek? Zoals bij de basisfunctie advies en begeleiding is weergegeven, willen mantelzorgers alles het liefst zelf regelen. Ook praktische hulp schakelen ze pas in als ze de zorg zelf niet meer kunnen bieden. Professionals en vrijwilligers hebben hier eveneens een belangrijke rol om preventief in actie te komen en overbelasting te helpen voorkómen. Een van de knelpunten waar mantelzorgers regelmatig tegenaan lopen bij het inschakelen van praktische hulp, is de weerstand van de zorgbehoevende om hulp te ontvangen van vreemden. Dit speelt vooral vaak bij zorgbehoevenden met psychische klachten, maar ook voor andere typen zorgvragers geldt dit. In de contacten met mantelzorgers verwijst het Steunpunt Mantelzorg regelmatig naar vormen van praktische hulp zoals de thuiszorg en thuishulp. In het onderzoek wordt aangegeven dat men hier alleen in uiterste gevallen gebruik van maakt. Daarnaast vindt men dat de toegang tot dit aanbod wel gemakkelijker mag 16. Het valt qua administratieve rompslomp niet mee om er aanspraak op te kunnen maken, is de ervaring Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - Overbelasting voorkomen: De preventieve rol van vrijwilligers en professionals komt terug in 5 bij het eerste speerpunt voor het nieuwe mantelzorgbeleid. - Toegankelijkheid aanbod thuiszorg: Voor de komende jaren blijft van belang dat de Wmo-consulenten de situatie van de mantelzorger actief meenemen in de keukentafelgesprekken. Zeker nu er nieuwe doelgroepen bij de gemeente in beeld komen door de decentralisatie van de AWBZbegeleiding, is de situatie van de mantelzorgers een uiterst belangrijk punt. - Sociale kaart Zoals eerder al naar voren kwam bij de basisfunctie advies en begeleiding zetten verschillende vrijwilligersorganisaties zich in voor de mantelzorger. Als mensen last hebben van administratieve rompslomp kunnen ze bijvoorbeeld ondersteund worden door een vrijwilliger van Humanitas. Een goede doorverwijzing vanuit het Zorgloket naar de verschillende ondersteuningsmogelijkheden op dit terrein is gewenst. Het Zorgloket dient hiervoor over een goede sociale kaart van de gemeente te beschikken. In de afgelopen beleidsperiode werkte het Zorgloket hiervoor samen met de Mee Gelderse Poort. Bij het Zorgloket zal een plan worden opgesteld voor een verdere doorontwikkeling van de sociale kaart, dan zal ook duidelijk worden welke partijen daarbij betrokken worden. 4.6 Respijtzorg Huidig aanbod - AWBZ-dagopvang Op Dagcentrum de Eikenhorst worden zelfstandig wonende ouderen opgevangen die een indicatie hebben van het CIZ voor begeleiding dag. Onder begeleiding wordt een gevarieerde dagprogramma geboden, gericht op begeleiding bij het zelfstandig kunnen wonen en tegengaan van vereenzaming. 16 Het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt, is niet congruent met het beeld uit het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek cliënten Wmo-voorzieningen. Daaruit komt naar voren dat het Zorgloket goed scoort op het punt van de prcedure van afhandeling van vragen. 15

16 Solidez heeft recentelijk (oktober 2012) aangegeven dat men eigenlijk wil gaan ophouden met deze vorm van dagopvang in het dorpshuis Oosterbeek. De groep die op deze manier opgevangen wordt, wordt qua problematiek eigenlijk te zwaar om nog in een dorpshuis op te kunnen vangen. Zo zou om te voorkomen dat mensen naar buiten lopen eigenlijk de deur op slot moeten, maar dat is in strijd met het open karakter van het dorpshuis. Men is in gesprek met Vilente over het verplaatsen van de dagopvang naar een van de locaties van Vilente. - Ontmoetingspunten In de gemeente zijn sinds medio 2011 ontmoetingspunten geopend. Vijf organisaties werken hierin samen: Solidez, het Schild, Felixoord, Vilente en Zinzia 17. Het doel van de Ontmoetingspunten is om mensen uit hun sociaal isolement te halen, een kenniskring te laten opbouwen en mogelijkheden te bieden om hun zelfredzaamheid te bevorderen. Primaire doelgroep zijn mensen die net iets meer zorg of aandacht nodig hebben om deel te kunnen nemen aan een activiteit buitenshuis. Deelname aan het ontmoetingspunt kan even respijt bieden aan de mantelzorger van degene die deelneemt aan de activiteiten. Voor de zorgvrager kan het een gelegenheid creëren om een netwerk op te bouwen. Dat laatste is van belang om ervoor te zorgen dat zorgvragers meerdere mensen in hun netwerk krijgen die een deel van de mantelzorg op zich kunnen nemen. Doordat mensen elkaar beter leren kennen wordt de drempel om iemand anders om hulp te vragen kleiner. Ook wordt het makkelijker om iemand hulp aan te bieden Bezoek en opvangservice Daarnaast wordt door Solidez ook de Bezoek- en opvangservice (BOS) ingezet. Dit is een vorm van respijtzorg. Respijtzorg is zorg aan een zorgbehoevende, met als doel om diens mantelzorger(s) te ontlasten en vrijaf te geven. Het is een verzamelbegrip voor voorzieningen, die tijdelijk, beroepsmatig of vrijwillig de mantelzorg overnemen, en dus respijt verlenen. De BOS houdt in houdt in dat er ondersteuning wordt geboden aan mantelzorgers door opvang in de thuissituatie door het inzetten van vrijwilligers. De mantelzorger is hierdoor in staat activiteiten buitenshuis te ondernemen terwijl de vrijwilliger de zorgvrager opvangt en eventueel (als het mogelijk is) er een activiteit mee onderneemt. De bezoek- en opvangservice wordt vaak ingezet voor mantelzorgers en de zorgvragers bij wie de problematiek eigenlijk te ernstig is om nog gebruik te kunnen maken van algemene voorzieningen zoals de mantelzorgsalons of de ontmoetingspunten. - Respijtweekend In de afgelopen jaren is jaarlijks een respijtweekend georganiseerd door het steunpunt mantelzorg in samenwerking met de andere steunpunten uit de regio. Jaarlijks nemen 4 à 6 mantelzorgers uit de gemeente Renkum deel. Uit reactie van deelnemers van de afgelopen jaren valt op te maken dat het zeer wordt gewaardeerd dat men een weekend er even tussenuit kan. Niet alleen het feit dat men even een adempauze kan nemen wordt gewaardeerd, ook het contact met lotgenoten doet de deelnemers goed. Overigens zijn de mantelzorgsalons gericht op ontspanning (bijvoorbeeld met fitness, massages, bloemschikken, filmbezoek en samen lunchen) ook als respijtzorg aan te merken Wat komt naar voren uit het onderzoek? 17 Zie beleidskader Wmo paragraaf voor een beschrijving van achtergronden en doelstelling. 18 Uit een onderzoek naar informele zorg door Lilian Linders, de betekenis van nabijheid, onderzoek naar informele zorg in een volksbuurt (2010) komt ook naar voren dat buurtbewoners elkaar wel degelijk helpen, alleen niet op grond van buurtcohesie, maar veeleer op basis van een persoonlijke relatie. 16

17 De mantelzorgers uit het onderzoek zijn het erover eens dat afleiding en ontspanning goed voor hen is. De behoefte om er even uit te zijn, wordt door verschillende mantelzorgers aan de orde gesteld. Het blijven uitoefenen van je hobby s, je vrijwilligerswerk doen of iets leuks ondernemen met vriendinnen en vrienden, heeft een belangrijk afleidend en ontspannend effect. Dit is nodig om de zorg goed vol te kunnen houden. Voorbeelden van georganiseerde respijtzorg waar de mantelzorgers zelf gebruik van gemaakt hebben, zijn: een bootreis vanuit het Rode Kruis of de Zonnebloem en de activiteiten die in dit kader door het Steunpunt Mantelzorg worden georganiseerd. Over de Bezoek- en opvangservice wordt opgemerkt dat vooral de GGZ-mantelzorgers het moeilijk vinden om een vrijwilliger in te schakelen. Zij weten dat hun zorgbehoevende met een psychisch probleem of psychiatrische stoornis specifieke zorg nodig heeft. En ze maken zich zorgen of vrijwilligers wel voldoende kennis en ervaring hebben om dit ook te bieden Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - BOS De BOS heeft een belangrijke functie, en zal een structureel onderdeel moeten blijven uitmaken van de diensten van Solidez in de komende jaren. De groep die hier gebruik van maakt is een groep die dreigt tussen wal en schip te vallen. Er is sprake van een dusdanig ernstige problematiek dat echt ondersteuning noodzakelijk is om zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. Maar de problematiek is niet of nog niet zo ernstig dat intramurale zorg de enig overgebleven optie is. De BOS vult de leemte tussen lichte, algemene ondersteuning en de zware, intramurale AWBZ-zorg. Een belangrijke succesfactor daarbij is het feit dat de coördinator eerst bij mensen op huisbezoek gaat en uitgebreid tijd inruimt voor een intake-gesprek. Hierdoor wordt de drempel die er voor veel mensen bestaat om hulp te vragen weggenomen. Zeker bij de groep van mensen met problematiek van dementie is het nodig om op deze manier eerst het vertrouwen te winnen voordat er gesproken kan worden over eventuele oplossingen. Het gaat daarnaast om bijvoorbeeld mensen die een beroerte hebben gehad of een spierziekte hebben. - AWBZ-Dagbesteding op de ontmoetingspunten Met de decentralisatie van de AWBZ komt de functie begeleiding groep naar de gemeente. Onder 'begeleiding groep' vallen onder andere verschillende soorten dagbesteding. In feite heeft de gemeente zich hier de afgelopen jaren al op voorbereid met het opzetten van de ontmoetingspunten. In 2013 zal moeten worden nagedacht over de verdere ontwikkeling van de ontmoetingspunten. Welke rol en functie krijgen zij met het oog op de nieuwe groepen die nu in beeld gaan komen bij de gemeente. - Respijtzorg: Ook de functie kortdurend verblijf valt onder de AWBZ-begeleiding en komt naar de gemeente: logeren in een instelling voor maximaal 3 etmalen per week, alleen als er permanent toezicht en ontlasting van de mantelzorger die gebruikelijke zorg levert noodzakelijk is. In het plan van aanpak voor de nieuwe taken AWBZ-begeleiding zal opgenomen worden welke voorzieningen hiervoor in de gemeente aanwezig zijn, en hoe het Zorgloket de toegang hiertoe gaat regelen. - De jaarlijkse organisatie van en deelname door Renkumse mantelzorgers aan het respijtweekend voortzetten Financiele tegemoetkoming Huidig aanbod - Mantelzorgers kunnen aanspraak maken op het mantelzorgcompliment. Dat is een landelijke regeling. Het Zorgloket wijst mantelzorgers die hiervoor in aanmerking komen op deze mogelijkheid. Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid 17

18 In oktober 2012 heeft de gemeente een intentieverklaring ondertekend waarmee zij het streven heeft uitgesproken om te werken aan een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid Wat komt naar voren uit het onderzoek? Ondanks het feit dat de mensen met wie wij gesproken hebben geen beroep doen op financiële ondersteuning, is het raadzaam oog te houden voor de kosten die een mantelzorgsituatie direct en indirect met zich mee brengt. Het behoud van een tegemoetkoming in de kosten door middel van bijvoorbeeld het persoonsgebonden budget is onontbeerlijk. Ook goede afspraken met de werkgever, waardoor een mantelzorger langer kan blijven werken, vormen een aandachtspunt voor de gemeente Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - Ontwikkeling mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid Begin oktober 2012 heeft de gemeente Renkum ene intentieverklaring mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid ondertekend. In de intentieverklaring is afgesproken om de komende jaren de volgende stappen te zetten: - bevorderen van een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid - onderwerp mantelzorg breed uitdragen binnen het bedrijf - werknemers attenderen op het steunpunt mantelzorg van Solidez. De gemeente Renkum kent de volgende mogelijkheden: - Flexibele werktijden - Incidenteel thuiswerken (dit is ook opgenomen in de CAO) - Tijdelijk 4 x 9 werken - Tijdelijke aanpassing van uren - Onbetaald verlof (eventueel te financieren via de levensloopregeling of vitaliteitssparen) Daarnaast zijn er nog een aantal wettelijke regelingen die in te zetten zijn: - Calamiteitenverlof - Kortdurend zorgverlof - Langdurend zorgverlof De volgende acties zijn nog denkbaar in het kader van mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid, en kunnen in 2012 / 13 in het kader van het personeelsbeleid van de gemeente worden opgepakt (concreet voorstel hiervoor wordt nog opgesteld door personeelszaken) - Bovengenoemde mogelijkheden actief communiceren richting alle leidinggevenden en medewerkers. Het is belangrijk dat medewerkers hun mantelzorgtaken bespreekbaar maken en samen met hun leidinggevende zoeken naar oplossingen voor een betere balans tussen werk en privé. Mantelzorgers lopen immers een groter risico om uiteindelijk overbelast te raken en uit te vallen. - Inventarisatie van medewerkers met mantelzorgtaken (deze zijn niet altijd bekend bij leidinggevenden). - Aanbieden training voor een betere werk-privé balans aan medewerkers met mantelzorgtaken (kosten ten laste van centrale opleidingsbudget 2013). - Flexibiliteit in taken mogelijk maken (zoals tijdelijke herverdeling van taken binnen team of tijdelijk minder taken en/of verantwoordelijkheden). - Werk en mantelzorg op agenda zetten van gesprekken binnen werkplancyclus. - De mantelzorgers in de organisatie via intranet te wijzen op ondersteunings-mogelijkheden, zoals de steunpunten mantelzorg, de mantelzorgsalons, ouderenadviseur, mantelzorgwoningen etc. - Deelname aan project rond de mantelzorgtool help je mee, dat is een digitaal ondersteuningsinstrument voor met name werkende mantelzorgers. Met Helpjemee.nl kan de hulp aan een ander gemakkelijker met elkaar gedeeld en georganiseerd worden. In overleg met Steunpunt mantelzorg wordt bekeken of dit instrument ook voor Renkumse mantelzorgers ingezet kan gaan worden. 19 Onderzoek Elan, bladzijde

19 4.8 Materiële hulp Huidig aanbod In de gemeente bestaat de mogelijkheid tot plaatsen van een mantelzorgwoning, dan wel het toestaan dat een bijgebouw permanent wordt bewoond ten behoeve van het verlenen van mantelzorg. Om dit mogelijk te maken is in 2010 de Wijziging bestemmingsplan Parapluherziening mantelzorgwoningen vastgesteld Wat komt naar voren uit het onderzoek? Juist om mantelzorgers te ontlasten, kan vaak heel goed gebruik gemaakt worden van praktische hulpmiddelen, zoals: speciale rolstoelen, een telefoon met foto s, een dementieklok en andere vormen van domotica. Het is van belang om meer bekendheid te geven aan dergelijk aanbod Tot welke conclusies en acties leidt dit voor de komende jaren? - Mogelijkheid tot plaatsen van mantelzorgwoningen actief communiceren in de mantelzorgwijzer en op de website van de gemeente. - Praktische hulpmiddelen inventariseren en overzicht opnemen in de nieuwe mantelzorgwijzer. 5 Prioriteiten voor de komende jaren In 4 zijn we het huidige mantelzorgbeleid doorgelopen aan de hand van de basisfuncties mantelzorgbeleid. Belangrijk is om ook vast te stellen dat er al veel goed gaat: Voor de zeven andere basisfuncties (advies en begeleiding, emotionele steun, educatie, praktische hulp, respijtzorg, financiële tegemoetkoming en materiële hulp) geldt dat de geïnterviewden tevreden zijn over de toegankelijkheid en de geschiktheid van het aanbod. Zij hebben wel enkele suggesties gedaan voor uitbreiding van het aanbod om tegemoet te komen aan hun specifieke wensen en behoeften, zoals educatie over het zorgen voor iemand met een specifiek ziektebeeld. 21 Niet zozeer een prioriteit maar een randvoorwaarde voor de mantelzorgbeleid voor de komende jaren is daarom: Instandhouden en verder uitbouwen van de bestaande ondersteuningsstructuur. In het rapport van Elan worden een paar belangrijke hoofdconclusies getrokken. We lopen die hoofdconclusies na, en geven weer tot welke hoofdprioriteit voor het hele mantelzorgbeleid dit leidt voor de komende jaren: En de belangrijkste conclusies over het aanbod betreffen de eerste basisfunctie informatie. Het blijkt dat mantelzorgers niet altijd even goed op de hoogte zijn van al het aanbod. En mede om die reden maken zij er ook lang niet altijd gebruik van, terwijl ze er wel baat bij zouden kunnen hebben. Er valt dus nog een kleine wereld te winnen in het op een goede manier onder de aandacht brengen ervan. In het onderzoek komt naar voren dat mensen graag informatie krijgen op plaatsen waar zij vanuit de mantelzorgsituatie zelf komen, zoals bij de huisarts, de apotheek, de fysiotherapeut, de zorgboerderij en dergelijke vindplaatsen. Tegelijkertijd geven de 20 Onderzoek Elan, bladzijde Onderzoek Elan, bladzijde 5. 19

20 mantelzorgers in dit onderzoek aan dat zij de informatieverstrekking sterk versnipperd vinden. Ze hebben behoefte aan een centraal punt waar ze alle relevante informatie terug kunnen vinden. Andere conclusie is dat over de gehele linie kan gesteld worden dat mantelzorgers weinig gebruik maken van al het aanbod van de uiteenlopende instellingen en organisaties in de gemeente Renkum. Zij redden zich immers prima, vinden zij zelf. En daar zit dan ook gelijk de grootste uitdaging voor professionals en vrijwilligers in de directe omgeving van mantelzorgers. Het is hun taak ervoor te zorgen dat mantelzorgers die zich niet zo goed redden toch gesignaleerd worden. Vanzelfsprekend: liefst ruim op tijd. Inspanningen om aanbod onder de aandacht te brengen kunnen het best gericht worden op professionals en vrijwilligers rondom de mantelzorgers. Zij dienen een belangrijke rol te spelen in de signalering van mantelzorgers, en in de doorverwijzing. Om mantelzorgers goed te kunnen ondersteunen, is het nodig dat professionals en vrijwilligers weten wie wat voor hen kan betekenen. Daar is samenwerking tussen de verschillende partijen voor nodig. 22 Informatievoorziening en netwerksamenwerking zijn feitelijk twee kanten van dezelfde medaille. Achterliggend vraagstuk is dat van signalering en doorverwijzing. Hoe werkt de signalering? En als er gesignaleerd wordt, hoe wordt er dan verwezen? Zijn professionals en vrijwilligers op de hoogte van het aanbod aan ondersteuningsmogelijkheden dat in Renkum door alle organisaties wordt aangeboden? Een andere belangrijke conclusie uit het onderzoek van Elan luidt: inspanningen om aanbod onder de aandacht te brengen kunnen het best kunnen worden gericht op professionals en vrijwilligers rond de mantelzorgers. Dit onderschrijft nogmaals het belang van een goede signalering en doorverwijzing. Dit wordt dan ook de voornaamste prioriteit voor het mantelzorgbeleid in de komende jaren. Prioriteit: signalering en doorverwijzing - Acties: - Samenwerking met de eerste lijn en signalering op wijkniveau Om ervoor te zorgen dat meer mantelzorgers gebruik gaan maken van het beschikbare aanbod nodig dat professionals en vrijwilligers weten wie wat voor hen kan betekenen. Extra aandacht zal daarom de komende tijd moeten worden geschonken aan communicatie over het aanbod richting de eerste lijn. In het rapport van HHM staat hierover aangegeven: De samenwerking met de eerste lijn is moeilijk. Daarbij geeft men aan dat huisartsen veelal uitgaan van een medisch model en een beroep doen op hun geheimhoudingsplicht. Er zijn echter ook enkele goede voorbeelden met huisartsen. Wat werkt is persoonlijk contact, spreekuur houden in bijvoorbeeld een gezondheidscentrum (letterlijk in beeld zijn ), contact met praktijkondersteuners en wijkgericht werken. 23 De aandacht voor de mogelijkheden van mantelzorgondersteuning en goede signalering en doorgeleiding van mantelzorgers zal worden opgenomen in het pilotproject wijkgericht werken. In de pilot gaat het onder meer om: beter match van vraag en aanbod op het gebied van vrijwilligerswerk en informele zorg op wijkniveau. Gedacht wordt onder meer aan het creëren van een digitale marktplaats op wijkniveau. Daarnaast de inzet van een sociaal wijkteam waardoor de signalering op wijkniveau verbeterd wordt. Her is de samenwerking tussen de Wmo-consulenten, ouderenadviseurs en wijkverpleegkundigen van groot belang. De koppeling met de eerste lijn komt ook terug in de pilot rond woonservicegebied Oosterbeek West en vitaliteitscentrum Doorwerth. - Meer samenhang in het aanbod 22 Onderzoek Elan, bladzijde Onderzoek HHM blz

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers

Nadere informatie

Steunpunt Mantelzorg Dokkumer-Walden Het bieden van: Informatie (brochures, website, speciale gelegenheden) Advies en begeleiding (individueel) Emotionele steun: Luisterend oor Weg naar steunpunt soms

Nadere informatie

Gemeente Sittard-Geleen. Uitvoeringsplan Informele Zorg Inzet van mantelzorgers en (zorg-)vrijwilligers

Gemeente Sittard-Geleen. Uitvoeringsplan Informele Zorg Inzet van mantelzorgers en (zorg-)vrijwilligers Gemeente Sittard-Geleen Uitvoeringsplan Informele Zorg Inzet van mantelzorgers en (zorg-)vrijwilligers 2015 Inhoud 1. Inleiding... 1 2.1 Mantelzorgondersteuning... 2 2.1.1 Aandacht aan de voorkant... 2

Nadere informatie

Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap.

Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap. Mantelzorgwijzer Arnhem Wegwijzer voor mensen die zorgen voor een familielid, buur, partner of vriend(in) met een ziekte of handicap. Waarom een mantelzorgwijzer? Voor veel mensen is het verzorgen van

Nadere informatie

Steunpunten vrijwilligers en mantelzorg

Steunpunten vrijwilligers en mantelzorg Steunpunten vrijwilligers en mantelzorg Welkom De steunpunten algemeen Stand van zaken steunpunt vrijwilligers Stand van zaken steunpunt mantelzorg Vragen Contactgegevens De steunpunten Startbijeenkomst

Nadere informatie

Rapportage Onderzoek Mantelzorg

Rapportage Onderzoek Mantelzorg Rapportage Onderzoek Mantelzorg Westelijke Mijnstreek, september 2015 Inhoudsopgave pagina Inleiding - 1-1. Voorbereiding - 2-2. Bevindingen - 3-3. Conclusie & aanbevelingen - 5-4. Dankwoord - 6 - Inleiding

Nadere informatie

Programma. 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph uur. 2. Presentatie van organisaties uur Pluspunt MEE Activite

Programma. 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph uur. 2. Presentatie van organisaties uur Pluspunt MEE Activite Programma 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph 19.35-19.55 uur 2. Presentatie van organisaties 19.55-20.10 uur Pluspunt MEE Activite 3. Presentatie 20.15-20.20 uur Gemiva Mezzo LVvm 4. Workshops in

Nadere informatie

Doel. Inleiding. De mantelzorger als samenwerkingspartner MANTELZORGBELEID VIERSTROOM

Doel. Inleiding. De mantelzorger als samenwerkingspartner MANTELZORGBELEID VIERSTROOM MANTELZORGBELEID VIERSTROOM Doel Het doel van deze tekst is een kader beschrijven waarbinnen doelstellingen en randvoorwaarden zijn vastgelegd die de samenwerking met mantelzorgers en ondersteuning van

Nadere informatie

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015

Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Datum: maart 2015 Afdeling: Samenlevingszaken In- en aanleiding Voor u ligt de startnotitie voor de aankomende beleidsnota van de gemeente

Nadere informatie

Manifest. van de mantelzorger

Manifest. van de mantelzorger Manifest van de mantelzorger Manifest van de Mantelzorger Mantelzorgers zijn mensen die onbetaald en vanuit een persoonlijke band zorgen voor een hulpbehoevende oudere, chronische zieke of gehandicapte

Nadere informatie

Manifest. voor de intensieve vrijwilligerszorg

Manifest. voor de intensieve vrijwilligerszorg Manifest voor de intensieve vrijwilligerszorg Manifest voor de intensieve vrijwilligerszorg Meer dan 15.000 mensen zijn vrijwilliger bij een Waarom dit manifest? organisatie voor Vrijwillige Thuishulp,

Nadere informatie

Plan Informele Zorg 2016

Plan Informele Zorg 2016 Plan Informele Zorg 2016 2016 Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Mantelzorg... 2 2.1 Mantelzorgondersteuning... 2 2.1.1 Aandacht aan de voorkant... 2 2.1.2 Aandacht voor speciale doelgroepen... 4 2.1.3 Breed

Nadere informatie

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Programma Welkom en korte kennismaking Pluspunt aan het werk Ouderen Mantelzorgers Visie Pluspunt op ontwikkelingen in sociaal domein Pluspunt aan het werk

Nadere informatie

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Voor wie is dit onderzoek? 1) Zelfstandig wonende ouderen

Nadere informatie

Mantelzorg, waar ligt de grens?

Mantelzorg, waar ligt de grens? Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in

Nadere informatie

Vraag 1: In 2017 wordt een pilot gestart voor gezinsondersteuning vanuit het sociaal team. Graag willen wij uitleg hoe de pilot eruit ziet?

Vraag 1: In 2017 wordt een pilot gestart voor gezinsondersteuning vanuit het sociaal team. Graag willen wij uitleg hoe de pilot eruit ziet? Datum : 13 februari 2017 Van : Het college Bijlagen : Onderwerp : Raadsvoorstel Beleidsplan Wmo en Jeugd 2017-2020 Zaak- / Docnummer : 17-22420/ 20012 Op grond van artikel 34b Reglement van Orde stelt

Nadere informatie

Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg

Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid ZAB Nederland

Mantelzorgbeleid ZAB Nederland Mantelzorgbeleid ZAB Nederland 1. Inleiding Mantelzorg is een thema dat momenteel veel aandacht krijgt in onze samenleving. Het gaat om zorg die noodzakelijkerwijs langdurig, onbetaald en vanuit een persoonlijke

Nadere informatie

Nieuwsbrief ik zorg voor jou

Nieuwsbrief ik zorg voor jou Nieuwsbrief ik zorg voor jou Inleiding Voor je ligt de eerste nieuwsbrief speciaal ontwikkeld ter informatie voor iedereen die zorgt voor een naaste. Middels deze nieuwsbrief willen wij je informeren,

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V. 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid Driezorg

Mantelzorgbeleid Driezorg Mantelzorgbeleid Driezorg Inleiding Mantelzorg is een belangrijk en omvangrijk deel van de zorg. Naar verwachting neemt het aandeel van mantelzorgers toe in verband met demografische en sociaal-economische

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei Mantelzorgbeleid Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei 2016-1 Inleiding De Gouden Leeuw Groep hecht veel waarde aan een goede relatie tussen de cliënt, de mantelzorger en de medewerker(s) van De

Nadere informatie

Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13

Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13 Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13 1 Wat is Mezzo? Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg Visie: Wij maken het mogelijk dat mensen op eigen wijze voor elkaar

Nadere informatie

Enquête mantelzorg in de gemeente Haren

Enquête mantelzorg in de gemeente Haren Enquête mantelzorg in de gemeente Haren Inleiding Inwoners van Haren met fysieke of psychosociale beperkingen hebben vaak ondersteuning nodig om nog zo veel mogelijk volwaardig deel uit te kunnen maken

Nadere informatie

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg Voor mantelzorgers Voor professionals Over mantelzorg Minters Mantelzorg Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals Zorgt u meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden voor uw partner,

Nadere informatie

Werkvloer mantelzorg en vrijwilligers

Werkvloer mantelzorg en vrijwilligers Werkvloer mantelzorg en vrijwilligers Thema/Bron/Beleid Ondersteuning vrijwilligers/ mantelzorgers, WMO prestatieveld 4 Begroting 2015 Bedrag Notitie Mantelzorg Notitie Vrijwilligers AWBZ Pakketmaatregel

Nadere informatie

Kanteling Wmo Iedereen doet mee

Kanteling Wmo Iedereen doet mee Kanteling Wmo Iedereen doet mee Wmo-loket In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning Een brochure voor iedereen die ondersteuning nodig heeft vanuit de Wmo. Vrijwillige ouderenadviseur uit Gelderland

Nadere informatie

We worden steeds ouder. Notitie Ouderen

We worden steeds ouder. Notitie Ouderen We worden steeds ouder Notitie Ouderen Apeldoorn, maart 2018 We worden steeds ouder We worden steeds ouder en we blijven langer thuis wonen. Ouder worden kent verschillende fases. De 65+er van nu is actief

Nadere informatie

Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013

Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013 Samenvatting Klanttevredenheidsonderzoek Wmo en de Benchmarks Wmo resultaten over 2013 Klanttevredenheidsonderzoek Het KTO is een wettelijke verplichting wat betreft de verantwoording naar de Gemeenteraad

Nadere informatie

Beleid mantelzorg. Versie 031109 Herzieningsdatum 031112

Beleid mantelzorg. Versie 031109 Herzieningsdatum 031112 Beleid mantelzorg Herzieningsdatum 031112 Mantelzorgbeleid Cederhof Mantelzorg kan worden gedefinieerd als de extra zorg en begeleiding die mensen, vrijwillig, langdurig en onbetaald, verlenen aan personen

Nadere informatie

Eenzaamheid onder ouderen

Eenzaamheid onder ouderen Eenzaamheid onder ouderen Een inventarisatie van de stand van zaken en van een mogelijke aanpak in Ede (versie 31 oktober 2011) Op 3 februari 2011 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen over eenzaamheid

Nadere informatie

Samenwerken met familie en mantelzorgers. Met elkaar de zorg die nodig is mogelijk maken.

Samenwerken met familie en mantelzorgers. Met elkaar de zorg die nodig is mogelijk maken. Samenwerken met familie en mantelzorgers Met elkaar de zorg die nodig is mogelijk maken. Samenwerken met familie en mantelzorgers Folder voor familie en mantelzorgers van mensen die (tijdelijk) zorg ontvangen

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015

Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015 Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015 April 2015 Ant Stremmelaar Adviseur Zorg en Kwaliteit Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel 3 3. Begripsbepaling 3 4. Uitgangspunten WZU Veluwe 4 2 Inleiding Mantelzorg

Nadere informatie

Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund?

Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund? Onderzoeksresultaten Mantelzorgondersteuning in uw gemeente juni 2017 Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund? Het Nationaal Mantelzorgpanel is gevraagd of zij bekend zijn met lokale mantelzorgondersteuning

Nadere informatie

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie - website januari 2018

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie -   website januari 2018 Wettelijke kaders en voorzieningen mantelzorgondersteuning Bron: Vilans - https://www.vilans.nl - website januari 2018 en Movisie - https://www.movisie.nl website januari 2018 Vilans is een kenniscentrum

Nadere informatie

Feiten en cijfers mantelzorg

Feiten en cijfers mantelzorg Feiten en cijfers mantelzorg Hieronder leest u de meest belangrijke feiten en cijfers op het gebied van mantelzorg in Nederland uit het SCP-rapport 'Informele hulp: wie doet er wat?' (2015). Aantal mantelzorgers

Nadere informatie

Mantelzorg in de gemeente Groesbeek

Mantelzorg in de gemeente Groesbeek Mantelzorg in de gemeente Groesbeek 1 Inleiding De gemeente is vanuit de Wmo verantwoordelijk voor ondersteuning van mantelzorgers. Met deze notitie wordt een eerste invulling gegeven aan die verantwoordelijkheid.

Nadere informatie

Wmo-loket. In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning

Wmo-loket. In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning Wmo-loket In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning sopgave 1. Wet maatschappelijke ondersteuning... 5 De gemeente... 5 Het Wmo loket... 5 Het gesprek... 6 2. Het gesprek voorbereiden... 7 Woonsituatie...

Nadere informatie

Zorg, ondersteuning werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden

Zorg, ondersteuning werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden Zorg, ondersteuning werk en inkomen Hulp bij het Huishouden zodanig te ondersteunen dat u zo lang mogelijk en zo prettig mogelijk in uw eigen omgeving kunt blijven en goed kunt deelnemen aan de samenleving.

Nadere informatie

MANTELZORGBELEID. Mantelzorgbeleid Pagina 1

MANTELZORGBELEID. Mantelzorgbeleid Pagina 1 MANTELZORGBELEID Mantelzorgbeleid Pagina 1 Werkgroep Mantelzorg April 2017 Inhoud MANTELZORGBELEID...1 Inleiding...3 1. Wat is mantelzorg...4 3. Uitwerking beleidsuitgangspunten...7 Communicatie en informatie...7

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inleiding Leeswijzer 1. Wet maatschappelijke ondersteuning 2. Het gesprek voorbereiden 3. Tot slot

Inhoudsopgave Inleiding Leeswijzer 1. Wet maatschappelijke ondersteuning 2. Het gesprek voorbereiden 3. Tot slot Inhoudsopgave Inleiding... 4 Leeswijzer... 5 1. Wet maatschappelijke ondersteuning... 6 De gemeente... 6 Het Wmoloket... 6 Het gesprek... 7 2. Het gesprek voorbereiden... 8 Woonsituatie... 9 Huishouden...

Nadere informatie

Wij wensen u de komende tijd veel succes met het invullen van prestatieveld 4 van de Wmo, zodat ook uw gemeente in 2012 kan zeggen:

Wij wensen u de komende tijd veel succes met het invullen van prestatieveld 4 van de Wmo, zodat ook uw gemeente in 2012 kan zeggen: Goed Voor Elkaar Checklist basisfuncties lokale ondersteuning mantelzorg Toelichting Voor u ligt een vragenlijst over mantelzorgondersteuning binnen uw gemeente. Deze vragenlijst ligt er niet zomaar. Vanuit

Nadere informatie

Zorg, begeleiding, werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden

Zorg, begeleiding, werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden Zorg, begeleiding, werk en inkomen Hulp bij het Huishouden Wmo, Hulp bij het Huishouden Toch hulp nodig via de gemeente? Heeft u geprobeerd om zelf hulp te regelen maar lukt het niet om uw probleem zelf

Nadere informatie

Mantelzorgers. Mantelzorgen?... Nee hoor, gewoon Liefde!

Mantelzorgers. Mantelzorgen?... Nee hoor, gewoon Liefde! Mantelzorgers Als de alledaagse dingen niet meer vanzelfsprekend zijn, als de regie voeren over je leven een klus blijkt te zijn geworden en het misschien ook lastig is om jezelf te verzorgen, dan is het

Nadere informatie

Uitvoeringsplan Nota Mantelzorgondersteuning Gemeente Beek 2010-2013

Uitvoeringsplan Nota Mantelzorgondersteuning Gemeente Beek 2010-2013 Uitvoeringsplan Nota Mantelzorgondersteuning Gemeente Beek 2010-2013 1. Bekendheid vergroten van het begrip mantelzorg, het Steunpunt Mantelzorg Westelijke Mijnstreek, en het ondersteuningsaanbod bij mantelzorgers

Nadere informatie

Notitie Mantelzorgbeleid 2017 gemeente Harlingen

Notitie Mantelzorgbeleid 2017 gemeente Harlingen Notitie Mantelzorgbeleid 2017 gemeente Harlingen Inleiding De gemeente Harlingen wil passende ondersteuning bieden aan mantelzorgers. Inzicht in de belasting en ondersteuningsbehoeften van deze doelgroep

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip

Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip De veranderende politieke en maatschappelijke verhoudingen resulteren in minder overheid en meer burger. Door de terugtredende overheid ontstaat er meer ruimte

Nadere informatie

Hoofdstuk 14. Mantelzorg

Hoofdstuk 14. Mantelzorg Hoofdstuk 14. Mantelzorg Samenvatting Mantelzorg is zorg aan een bekende uit de eigen omgeving, die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en kan bestaan uit het huishouden doen, wassen

Nadere informatie

voorstel Beslisnota voor de raad Openbaar Mantelzorgondersteuning en waardering Versienummer 1

voorstel Beslisnota voor de raad Openbaar Mantelzorgondersteuning en waardering Versienummer 1 Beslisnota voor de raad Openbaar Onderwerp Mantelzorgondersteuning en waardering Versienummer 1 Portefeuillehouder Nelleke Vedelaar Informant Erna van Dijk Eenheid/Afdeling Ontwikkeling / OWS Telefoon

Nadere informatie

Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo):

Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo): Factsheet Veranderingen in de Zorg 2015 (AWBZ, LIZ, Zvw en Wmo): Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ): Collectieve Volksverzekering voor ziektekostenrisico s, waarvoor je je niet individueel kunt

Nadere informatie

MANTELZORG Presentatie voor Netwerk Informeel Overleg Oudewater Ellen Joormann, trainer Mezzo 15 november 2016

MANTELZORG Presentatie voor Netwerk Informeel Overleg Oudewater Ellen Joormann, trainer Mezzo 15 november 2016 MANTELZORG Presentatie voor Netwerk Informeel Overleg Oudewater Ellen Joormann, trainer Mezzo 15 november 2016 Mezzo Landelijke vereniging voor iedereen die voor een naaste zorgt Mezzo: Wij vinden het

Nadere informatie

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen, Zwolle Rapportage Mantelzorg in beeld Resultaten uit onderzoeken onder mantelzorgers 2012 en 2014 De gemeente Zwolle wil de positie van de mantelzorger versterken en hun taak verlichten. Met de komst van

Nadere informatie

Cliëntondersteuning. Tips voor het keukentafelgesprek. Hoe kan ik mij voorbereiden op het gesprek met de Wmo-consulent van de gemeente?

Cliëntondersteuning. Tips voor het keukentafelgesprek. Hoe kan ik mij voorbereiden op het gesprek met de Wmo-consulent van de gemeente? Cliëntondersteuning Tips voor het keukentafelgesprek Hoe kan ik mij voorbereiden op het gesprek met de Wmo-consulent van de gemeente? Inleiding...3 Leeswijzer...4 Wet maatschappelijke ondersteuning...5

Nadere informatie

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke

Nadere informatie

Mantelzorg en mantelzorgondersteuning

Mantelzorg en mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg en mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Mantelzorg en mantelzorgondersteuning

Nadere informatie

Algemeen: Antwoorden in rood op vragen gesteld op de bijeenkomst over zorg in Stadsdorp Rivierenbuurt 13 december 2014.

Algemeen: Antwoorden in rood op vragen gesteld op de bijeenkomst over zorg in Stadsdorp Rivierenbuurt 13 december 2014. Antwoorden in rood op vragen gesteld op de bijeenkomst over zorg in Stadsdorp Rivierenbuurt 13 december 2014. Zie ook http://www.amsterdam.nl/zorg-welzijn/zorg-ouderen/ Algemeen: Wat betekenen de bezuinigingen

Nadere informatie

Bijlagen. Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente?

Bijlagen. Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente? Informatie voor mantelzorgers (en begeleiders) Mantelzorgers zijn alle mensen uit de omgeving van de cliënt die aan de cliënt hulp en zorg verlenen. Dat kan op verschillende gebieden en in verschillende

Nadere informatie

3 VISIE OP MANTELZORG EXTRAMURALE ZORG ISZ DE BRUG

3 VISIE OP MANTELZORG EXTRAMURALE ZORG ISZ DE BRUG MANTELZORGBELEID EXTRAMURALE ZORG ISZ DE BRUG Dit beleid is opgesteld voor extramurale cliënten van ISZ De Brug en geldt vanaf 1 januari 2015. 1 INLEIDING Door veranderingen in de zorg wordt er een steeds

Nadere informatie

De kunst van samen leven in de gemeente Renkum. Uitvoeringsplan mantelzorg

De kunst van samen leven in de gemeente Renkum. Uitvoeringsplan mantelzorg De kunst van samen leven in de gemeente Renkum Uitvoeringsplan mantelzorg 2015-2018 Juli 2015 0 Inhoudsopgave 1 Hoofdstuk I. Inleiding I.1. Aanleiding 2 I.2. Aanpak 2 I.3. Leeswijzer 2 Hoofdstuk II. Maatschappelijke

Nadere informatie

Mantelzorg waardering en ondersteuning

Mantelzorg waardering en ondersteuning 6 juli 2017 Mantelzorg waardering en ondersteuning Betreft: kadernota 2017-2021 Beste leden van de gemeenteraad, burgemeester, wethouder en andere aanwezigen, Vanavond wordt de kadernota 2017-2021 van

Nadere informatie

MANTELZORG BELEID 2015. Door S. Veenendaal THUISZORG COMFORT

MANTELZORG BELEID 2015. Door S. Veenendaal THUISZORG COMFORT MANTELZORG BELEID 2015 Door S. Veenendaal THUISZORG COMFORT Inhoud Wat is mantelzorg... 2 Visie op Mantelzorg... 2 De kwetsbaarheid van de mantelzorger... 2 Methode en werkwijze... 4 Mantelzorg ondersteuning

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur

Nadere informatie

Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer RAAD/ Behandelend ambtenaar N.H. Emck Postreg.nr. Tel.nr Datum: 22 juni 2010

Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer RAAD/ Behandelend ambtenaar N.H. Emck Postreg.nr. Tel.nr Datum: 22 juni 2010 Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer RAAD/10-00259 Behandelend ambtenaar N.H. Emck Postreg.nr. Tel.nr 0345-636169 Datum: 22 juni 2010 ONDERWERP: Vaststellen van de nota mantelzorg Leerdam 2010-2014

Nadere informatie

Beleid: 120 B19 Accent op Mantelzorg

Beleid: 120 B19 Accent op Mantelzorg Beleid: 120 B19 Accent op Mantelzorg Eigenaar/auteur: H.Nijboer Revisiedatum: feb 2013 Versie: feb 2011 Prezo Prestatie: 2.8 Vrijwilligersbeleid en mantelzorgbeleid De organisatie voorziet in een op schrift

Nadere informatie

NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug

NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug Dit beleid is in eerste instantie opgesteld voor intramurale cliënten van ISZ De Brug. De vertaalslag naar extramurale cliënten moet nog worden gemaakt. Inleiding

Nadere informatie

Antwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz

Antwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz Antwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz BEREIKBAARHEID EN INFORMATIE Hoe word ik als cliënt geïnformeerd over de veranderingen? Met een brief van de gemeente Met een persoonlijk gesprek in 2015

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid Inovum

Mantelzorgbeleid Inovum Paginanummer: 1 / 5 Mantelzorgbeleid Inovum 1. Doel Geven van duidelijkheid over wie mantelzorgers zijn, wat het verschil is tussen mantelzorgers en vrijwilligers en hoe Inovum en mantelzorgers elkaar

Nadere informatie

Invulling mantelzorgcompliment in Asten en Someren

Invulling mantelzorgcompliment in Asten en Someren Invulling mantelzorgcompliment in Asten en Someren Inleiding Tot 1 januari 2015 ontvingen mantelzorgers die aan bepaalde criteria voldeden via het SVB het mantelzorgcompliment. Per 1-1-2015 is deze regeling

Nadere informatie

Zelf doen wat kan en ondersteuning waar moet.

Zelf doen wat kan en ondersteuning waar moet. Zelf doen wat kan en ondersteuning waar moet. Op 1 januari 2015 wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) van kracht. De zes Drechtsteden zijn dan verantwoordelijk voor de ondersteuning

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 oktober 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 16 oktober 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Algemene vragen(1) Algemene vragen(2)

Algemene vragen(1) Algemene vragen(2) Algemene vragen(1) 1. Wat is uw naam? 2. Wat is uw telefoonnummer? 3. Wat is uw e-mailadres? 4. Heeft u zelf een achtergrond in de mantelzorg of in de intensieve vrijwilligerszorg (meerdere Algemene vragen(2)

Nadere informatie

Zorgloket Bergeijk. De wegwijzer op het gebied van welzijn & zorg!

Zorgloket Bergeijk. De wegwijzer op het gebied van welzijn & zorg! Zorgloket Bergeijk De wegwijzer op het gebied van welzijn & zorg! 2 Zorgloket Bergeijk De Wet maatschappelijke ondersteuning zorgt ervoor dat iedereen kan meedoen in de maatschappij en zo lang mogelijk

Nadere informatie

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Zorgt u voor een naaste

Nadere informatie

Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties. Ziekenhuis Gelderse Vallei Geheugenstoornissen Hulpverlenende instanties Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 2 Casemanager 2 Praktische zorgverlening 2 CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) 3 WMO 3 Psychosociale hulpverlening

Nadere informatie

Respijtzorg in de regio

Respijtzorg in de regio Respijtzorg in de regio Pagina 1 van 7 Respijtzorg in de regio Aandachtspunten van aanbieders en verwijzers in het Land van Cuijk Respijtzorg in de regio Pagina 2 van 7 Inleiding Respijtzorg geeft mantelzorgers

Nadere informatie

Artikel 3. Reikwijdte regeling 1. De Zorgpauze wordt verleend zolang daartoe ruimte is binnen het jaarlijks vastgestelde budgetplafond.

Artikel 3. Reikwijdte regeling 1. De Zorgpauze wordt verleend zolang daartoe ruimte is binnen het jaarlijks vastgestelde budgetplafond. Regeling Zorgpauze Noordwijk Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Noordwijk; Gelet op artikel 2.2.2 van de Wmo 2015 (op grond waarvan het college de algemene maatregelen treft ter

Nadere informatie

Rapport Onderzoek Mantelzorgbeleid

Rapport Onderzoek Mantelzorgbeleid Rapport Onderzoek Mantelzorgbeleid In opdracht van VNG Datum: 16-6-2015 Team Kennisnetwerk Wmo RadarAdvies Veemarkt 83, 1019 DB Amsterdam T (020) 463 50 50 www.radaradvies.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar jaar jaar 65+ Man Vrouw Ja Nee. Deventer gemiddelde

18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar jaar jaar 65+ Man Vrouw Ja Nee. Deventer gemiddelde Bewonersonderzoek Deventer 2009: onderdeel mantelzorg Met de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in 2007 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van mantelzorgers. Mantelzorgers

Nadere informatie

Wmo 2015 Gemeente Zeist

Wmo 2015 Gemeente Zeist Wmo 2015 Gemeente Zeist Het veranderende zorgaanbod voor ouderen, mantelzorgers en mensen met dementie. Dinsdag 14 oktober 2014 Even voorstellen Naam: Judith van Leeuwen Functie: accountmanager Wmo bij

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

PrivaZorg. PrivaZorg thuiszorg klantgericht en persoonlijk!

PrivaZorg. PrivaZorg thuiszorg klantgericht en persoonlijk! PrivaZorg PrivaZorg thuiszorg klantgericht en persoonlijk! 1 Welkom bij PrivaZorg! PrivaZorg is een thuiszorgorganisatie, die werkt met gemotiveerde, zelfstandige zorgverleners. Thuiszorg is zorg bij mensen

Nadere informatie

1. Resultaten van het onderzoek

1. Resultaten van het onderzoek 1. Resultaten van het onderzoek 1.1 Respons De gegevens voor het onderzoek zijn verzameld door middel van een schriftelijke vragenlijst. Deze vragenlijst is verstuurd naar mantelzorgers die bekend zijn

Nadere informatie

Clientprofielen maatwerkvoorzieningen Kempengemeenten Reusel-De Mierden, Bergeijk, Bladel en Eersel 19 mei 2014

Clientprofielen maatwerkvoorzieningen Kempengemeenten Reusel-De Mierden, Bergeijk, Bladel en Eersel 19 mei 2014 Welbevinden Doel Het bevorderen van welzijn en de kwaliteit van leven, achteruitgang vertragen en mantelzorgers ontlasten door het dragelijk houden van de effecten van de aandoening van de cliënt en langer

Nadere informatie

HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT

HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT Tips voor mantelzorgers die voor thuiswonende ouderen zorgen ZORGNETWERK VAN EEN KWETSBARE OUDERE Team van verpleegkundigen en verzorgenden Partner

Nadere informatie

Bij ons bent u thuis!!!

Bij ons bent u thuis!!! Bij ons bent u thuis!!! Datum: November 2015 Status: Definitief Versie 1 1 Samenwerking tussen Informele en formele zorgverleners als gelijkwaardige zorgpartners: Zorggroep Drenthe ziet u als mantelzorger*,

Nadere informatie

Dé mantelzorger bestaat niet

Dé mantelzorger bestaat niet Dé mantelzorger bestaat niet Deze notitie over mantelzorg is opgesteld is samenwerking met: Stichting Pulse, Plaatselijk Overleg Gehandicapten, het Nederlandse Rode Kruis, de Zonnebloem IJsselstein, de

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

Meldactie AWBZ oktober 2010

Meldactie AWBZ oktober 2010 pagina 1 van 13 Meldactie AWBZ oktober 2010 Inleiding Zeven cliëntenorganisaties werken samen om de gevolgen van de veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in kaart te brengen.

Nadere informatie

I N H O U D. Hoe regelt u respijtzorg? Verzekeringen voor Mantelzorgers. Hulp nodig bij uw administratie? Arrangementen OpKracht

I N H O U D. Hoe regelt u respijtzorg? Verzekeringen voor Mantelzorgers. Hulp nodig bij uw administratie? Arrangementen OpKracht I N H O U D Een zomer vol respijt Hoe regelt u respijtzorg? Verzekeringen voor Mantelzorgers Hulp nodig bij uw administratie? Arrangementen OpKracht Activiteiten Steunpunt Mantelzorg Mantelzorgers Binnenboord

Nadere informatie

Kaart 6: Ondersteuning mantelzorg Achtergrondinformatie voor patiënten en gemeenten. Informatie voor patiënten

Kaart 6: Ondersteuning mantelzorg Achtergrondinformatie voor patiënten en gemeenten. Informatie voor patiënten Kaart 6: Ondersteuning mantelzorg Achtergrondinformatie voor patiënten en gemeenten Informatie voor patiënten Speciale aandacht van gemeenten voor mantelzorg Met de Wmo heeft de gemeente een speciale verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Klanttevredenheid van mantelzorgers. Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013

Klanttevredenheid van mantelzorgers. Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013 Klanttevredenheid van mantelzorgers Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013 Colofon Uitgave : I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN

Nadere informatie

Putten, 22 december 2015. Aan het College van Burgemeester en Wethouders Gemeente Putten.

Putten, 22 december 2015. Aan het College van Burgemeester en Wethouders Gemeente Putten. Putten, 22 december 2015 Aan het College van Burgemeester en Wethouders Gemeente Putten. Betreft: Mantelzorgondersteuning Gemeente Putten 2016 Geacht College, Op 1 december jl. ontving de Wmo-raad de adviesaanvraag

Nadere informatie

Gemeente Hattem - Nota Mantelzorgondersteuning

Gemeente Hattem - Nota Mantelzorgondersteuning GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Hattem. Nr. 92794 13 juli 2016 Gemeente Hattem - Nota Mantelzorgondersteuning Inleiding De gemeente is vanuit de Wmo verantwoordelijk voor mantelzorgondersteuning.

Nadere informatie

BEREIKBAARHEID EN INFORMATIE

BEREIKBAARHEID EN INFORMATIE Vragen en antwoorden Klankbordgroep In het najaar van 2014 hebben een aantal cliënten en mantelzorgers uit de zes Dongemondgemeenten (Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem)

Nadere informatie

Zorgloket Bladel. De wegwijzer op het gebied van welzijn & zorg!

Zorgloket Bladel. De wegwijzer op het gebied van welzijn & zorg! Zorgloket Bladel > De wegwijzer op het gebied van welzijn & zorg! 2 Zorgloket Bladel De Wet maatschappelijke ondersteuning zorgt ervoor dat iedereen kan meedoen in de maatschappij en zo lang mogelijk zelfstandig

Nadere informatie

Speerpunten en kwaliteitscriteria Bijzondere Subsidieverordening Ondersteuning Mantelzorg en Vrijwilligerswerk Amsterdam 2012-2015

Speerpunten en kwaliteitscriteria Bijzondere Subsidieverordening Ondersteuning Mantelzorg en Vrijwilligerswerk Amsterdam 2012-2015 Speerpunten en kwaliteitscriteria Bijzondere Subsidieverordening Ondersteuning Mantelzorg en Vrijwilligerswerk Amsterdam 2012-2015 1. Inleiding Een van de nieuwe punten in de Bijzondere Subsidieverordening

Nadere informatie

Deel 1. Beleidsnotitie Mantelzorg. Onze visie op het bindmiddel van onze samenleving

Deel 1. Beleidsnotitie Mantelzorg. Onze visie op het bindmiddel van onze samenleving Deel 1. Beleidsnotitie Mantelzorg Onze visie op het bindmiddel van onze samenleving Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding... 2 1.1 Aanleiding... 2 1.2 Relatie met het Wmo-beleidskader... 2 1.3 Leeswijzer...

Nadere informatie

Familie- en vriendenzorg. Informatie voor mantelzorgers. Zorgbalans Omdat goede zorg heel persoonlijk is

Familie- en vriendenzorg. Informatie voor mantelzorgers. Zorgbalans Omdat goede zorg heel persoonlijk is Familie- en vriendenzorg Informatie voor mantelzorgers Zorgbalans Omdat goede zorg heel persoonlijk is Familie- en vriendenzorg Uw partner, familielid, vriend of andere naaste krijgt zorg bij Zorgbalans.

Nadere informatie

Offerte voor. Gemeente AA en Hunze

Offerte voor. Gemeente AA en Hunze ~~q lz ijn Aa en Hun Ze 5tzchtinl1 Offerte voor Gemeente AA en Hunze "mantelzorgers in Beeld" fase 1: Q-meting van activiteiten CPM Offerte Mantelzorgers in Beeld fase 1: a-meting centraal punt mantelzorg

Nadere informatie